Tài liệu Ngộ độc sữa tắm, dầu gội ở trẻ em docx

Ngộ độc sữa tắm, dầu gội ở trẻ em

Ngộ độc do hóa chất gia dụng như: dầu gội đầu, sữa tăm, dung dịch tẩy rửa
là tai nạn thường gặp ở trẻ em. Đa số các trường hợp nguyên nhân do sự sơ suất,
lơ là của người lớn và vì những tác nhân là các sản phẩm gia dụng có sẵn ở trong
nhà.
Xảy ra ngộ độc do các bé nghịch phá, lục lọi, tò mò nhìn thấy, với tay lấy
lúc mẹ đang nấu nướng không quan sát bé rất hay gặp. Ngoài ra, khi xảy ra ngộ
độc, người nhà thường xử trí không đúng như gây ói nhiều lần, móc họng gây hít
sặc và tổn thương ở phổi làm nặng thêm tình trạng ngộ độc. Vì thế, các bậc phụ
huynh cần chú ý quan tâm dự phòng trước tất cả những nguy cơ cho bé.
Trẻ viêm phổi vì sữa tắm
Đang làm bếp, nghe tiếng khóc to của con, mẹ của bé K.L. 3 tháng tuổi,
nhà ở TP.HCM vội chạy tới bên giường thì thấy con mình đang sặc sụa, giãy giụa
kêu khóc. Miệng và mũi bé dính đầy xà bông nước. Thì ra, người anh 3 tuổi của bé
đang chơi gần đó đã lấy chai dầu gội mẹ mới mua để trên đầu giường chưa kịp cất
vào nhà tắm cho bé bú, làm đổ tràn vào mũi miệng, gây sặc. Sau khi lau sạch
miệng mũi cho bé L., gia đình đã tức tốc đưa bé đi cấp cứu trong tình trạng suy hô
hấp, môi tím tái, phổi nhiều ran, thở co lõm. Nhờ cấp cứu kịp thời, bé L. đã hồi
phục và xuất viện sau 2 tuần điều trị.

Các loại hóa chất, mỹ phẩm trong nhà phải được cất trong tủ, kệ cao, đặt ở
ngoài tầm nhìn, tầm tay của trẻ nhỏ để trẻ không với lấy được. Ảnh minh họa
Dầu gội, sữa tắm dễ gây ngộ độc ở trẻ em
Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát độc chất Hoa Kỳ, gần đây đã có
6.175 ca ngộ độc liên quan tới hóa mỹ phẩm như: dầu gội đầu, dầu xả, xà phòng
và sữa tắm. Trong đó có đến 4.827 trường hợp xảy ra ở trẻ em. Mặc dù không có
trường hợp nào tử vong nhưng đã có những trường hợp diễn tiến nghiêm trọng.
Hầu hết dầu gội đầu hiện nay trong thành phần chủ yếu gồm các chât có
hoạt tính bề mặt là anion hoặc phi anion, tinh dầu thơm, và rất nhiều nước. Ngoài
ra còn có thể có ethanol, methanol hoặc isopropyl alcohol. Các loại muối chủ yếu

trong thành phần các sản phẩm tắm gội là muối vô cơ, thường thấy là natri clorua
không độc. Sữa tắm có thành phần chủ yếu là chất hoạt tính bề mặt, chất chuyển
thể sữa, chất bảo quản và muối khoáng hoặc dầu thực vật. Một số loại sữa tắm có
thành phần chính là tinh dầu như dầu khuynh diệp hay dầu bạc hà. Việc tắm gội
với những chất này thường không gây vấn đề gì, trừ khi những trẻ này có cơ địa
nhạy cảm với một hoặc nhiều thành phần trong sữa tắm, có thể làm tăng phản ứng
nhạy cảm gây viêm da dị ứng. Nếu nuốt vào một lượng vừa phải các sản phẩm này
có thể gây ngộ độc nhẹ hoặc rối loạn tiêu hóa, lượng nhiều có thể gây rối loạn các
chất điện giải. Nếu hít sặc vào phổi lượng nhiều có thể gây viêm phổi hóa học.
Độc chất học
Độc chất đáng chú ý trong dầu gội, sữa tắm là isopropyl alcohol được hấp
thụ và phân phối một cách nhanh chóng, với thể tích phân phối là 0,6L/kg. Nó
được men alcohol dehydrogenase chuyển hóa thành acetone với chu kỳ bán hủy từ
2h30’ - 3h. Đối với dung dịch isopropyl alcohol 70%, chỉ cần nuốt vào từ 0,5 -
1ml/kg đủ để gây ngộ độc.
Những dầu tắm trong thành phần có các tinh dầu được cho là an toàn như:
khuynh diệp, nhựa thông, dầu thông, bạc hà và quế, chứa các chất cồn, ester, và
ketones có thể gây đỏ ngứa da do viêm da dị ứng xuất hiện trong khoảng thời gian
12 giờ sau khi tiếp xúc. Tinh dầu còn gây kích thích niêm mạc. Chỉ cần 10ml chế
phẩm dầu đậm đặc đủ gây co giật và ức chế thần kinh trung ương. Thành phần cồn
có thể gây hạ đường huyết ở trẻ em. Riêng tinh dầu bạc hà trong dầu tắm có nguy
cơ độc nhiều hơn. Nuốt phải lượng nhiều chất này sẽ gây buồn nôn, ói mửa và đau
bụng, có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Nếu trong thành phần có
chứa chất bay hơi pulegone, chuyển hóa thành độc chất đối với gan và phổi, chỉ
cần 5ml đủ xuất hiện triệu chứng ngộ độc và gây tử vong nếu nuốt đến 15ml. Các
triệu chứng tổn thương gan và đau bụng cùng với rối loạn tri giác xuất hiện sớm.
Diễn tiến tụt huyết áp và toan chuyển hóa, nôn ói không cầm được, xuất huyết tiêu
hóa và tiểu máu có thể xảy ra. Suy thận thường gặp sau khi uống lượng nhiều dầu
chứa bạc hà.
Chẩn đoán

Trong trường hợp nuốt phải lượng ít các loại dầu gội, sữa tắm này thì
không cần thiết phải làm các xét nghiệm. Những trường hợp có triệu chứng do
nuốt phải tinh dầu hoặc cồn phải xét nghiệm nồng độ các chất điện giải, công thức
máu, theo dõi lượng đường máu và chức năng đông máu, chức năng gan thận, tổng
phân tích nước tiểu, điện tâm đồ. Cũng cần đo nồng độ aspirin và acetaminophen
trong máu. Những bệnh nhân nuốt isopropyl alcohol cần phải làm thêm các xét
nghiệm định lượng isopropyl alcohol trong huyết thanh, nồng độ acetone, độ thẩm
thấu, khí máu động mạch và độ bão hòa oxy máu. Ngoài ra cũng cần được theo
dõi sát hô hấp và tuần hoàn.
Xử trí đảm bảo hô hấp
Do độc chất hấp thu và phân bố nhanh nên tại bệnh viện, thao tác rửa dạ
dày ít có tác dụng mà còn có thể làm nặng hơn tình trạng bệnh. Có thể dùng than
hoạt với hy vọng hấp thu phần nào lượng độc chất đã nuốt vào. Không có thuốc
giải độc nên trường hợp nuốt isopropyl alcohol hoặc các hợp chất chứa cồn với
liều lượng lớn cần được xử trí như một ca ngộ độc rượu cồn thực sự, tức là phải
lưu ý nguy cơ hạ đường huyết, rối loạn chất điện giải, và xử trí đảm bảo hô hấp.
Ngộ độc vào mắt cần phải rửa mắt bằng nhiều nước ấm hoặc nước muối, sau đó
điều trị triệu chứng và nâng đỡ. Tinh dầu bạc hà làm giảm lượng glutathione ở
gan, trường hợp này có thể dùng thuốc N-acetylcysteine giải độc. Các biện pháp
chủ yếu là điều trị triệu chứng và nâng đỡ.
Không để trẻ cầm chơi với các chai lọ hóa chất
Nguy cơ ngộ độc do dầu gội, sữa tắm luôn hiện diện trong nhà có trẻ em
nhỏ, do ở độ tuổi này trẻ hiếu động, rất tò mò, ham khám phá và chưa nhận thức