Nghiên cứu xác định thành phần và cấu tạo một số hợp chất hóa học trong tinh dầu từ cây ngãi cứu ở quảng nam

1

2

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

Cơng trình đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG

NGUY N TH H NG

Ngư i hư ng d n khoa h c: GS.TS. Đào Hùng Cư ng

Ph n bi n 1: GS.TSKH.Tr n Văn Sung

NGHIÊN C U XÁC Đ NH THÀNH PH N VÀ C U
T OM TS
D UT

H P CH T HÓA H C TRONG TINH
CÂY NG I C U

QU NG NAM

Chuyên ngành: Hóa h u cơ
Mã s : 60.44.27

Ph n bi n 2: PGS.TS. Trương Th Minh H nh.

Lu n văn ñã ñư c b o v t i H i ñ ng b o v ch m

Lu n văn t t nghi p Th c sĩ Khoa h c h p t i Đ i h c Đà
N ng vào ngày. 30 tháng12 năm 2011

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C
Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm thông tin - H c li u - Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c Sư Ph m, Đ i h c Đà N ng.
Đà N ng - Năm 2011


4

3
M

3. Đ i tư ng nghiên c u.

Đ U

1. Lý do ch n ñ tài

4. Phương pháp nghiên c u.

Nư c ta có khí h u nhi t đ i m nên th m th c v t khá
phong phú và ña d ng. Dân t c Vi t nam có truy n th ng s d ng

4.1. Nghiên c u lý thuy t.
4.2. Phương pháp th c nghi m.

các loài th o m c làm thu c ch a b nh. Theo các s li u th ng kê

- L y m u, thu hái và x lí m u.

m i nh t th m th c v t Vi t Nam có trên 12000 lồi, trong s đó có

- Xác đ nh m t s ch tiêu hóa lý.

trên 3200 lồi th c v t đư c s d ng làm thu c trong y h c dân gian

- Phương pháp chưng c t lôi cu n hơi nư c.

[1], [2], [8], [10].

- Phương pháp chi t tách b ng dung môi h u cơ.

Trong các lo i th c v t đó, ng i c u là m t v thu c thơng
d ng trong đơng y ñ ng th i cũng là m t v thu c dân gian ñư c ph
bi n r ng rãi trong c nư c, nh t là các gia đình

nơng thơn, phịng

- Xác đ nh thành ph n hóa h c c a tinh d u b ng phương
pháp s c kí khí ghép kh i ph (GC/MS).
- Xác đ nh thành ph n hóa h c c a d ch chi t trong các dung

và ch a nhi u ch ng b nh. Dân gian thư ng s d ng ng i c u đ ch

mơi h u cơ (metanol, cloroform, hexan) b ng phương pháp s c kí khí

bi n làm các món ăn như rán tr ng gà v i ng i c u, n u c nh th t n c

ghép kh i ph (GC/MS).

v i ng i c u,...ñ c bi t m i ngư i còn s d ng làm thu c ch a b nh

5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài.

như ñau ñ u, làm thu c ñi u kinh, rong kinh, ñ ng thai, s y thai, tăng

6. C u trúc c a lu n văn.

s c kh e cho cơ th , thi u máu, ho, viêm h ng, huy t áp th p,...
Đ làm sáng t nh ng công d ng c a cây ng i c u, tác gi
lu n văn ch n ñ tài: “Nghiên c u xác ñ nh thành ph n và c u t o
m t s h p ch t hóa h c trong tinh d u t cây ng i c u

Qu ng

Lu n văn g m 75 trang, trong đó có 34 b ng và 18 hình.
Ph n m đ u (4 trang), k t lu n và ki n ngh (2 trang), tài li u tham
kh o (2 trang) . N i dung c a lu n văn chia làm 3 chương.
Chương 1- T ng quan (21 trang).
Chương 2- Nh ng nghiên c u th c nghi m (13 trang).

Nam”
2. M c đích nghiên c u
- Xác ñ nh hàm lư ng, ch tiêu hóa lý m t s h p ch t hóa
h c trong tinh d u lá ng i c u

t nh Qu ng Nam.

- Xây d ng quy trình chi t tách m t s h p ch t hóa h c t
d ch chi t lá ng i c u.
- Xác đ nh thành ph n hóa h c, công th c c u t o c a m t s
h p ch t chính trong các d ch chi t.

Chương 3- K t qu và bàn lu n (33 trang).


5

6

Chương I - T NG QUAN

t bào ch t, làm m m da và các v t chai, giúp máu lưu thơng m nh
hơn, làm d u các cơ đang b đau và ch b sưng hay viêm. Ngồi ra,

1.1.

KHÁI QUÁT V H

CÚC & GI I THI U M T S

Đ C ĐI M V CÂY NG I C U

1.1.2.4.

1.1.1. Khái quát v h cúc.
1.1.1.1.

Phân b .

1.1.1.3.

1.2.

Phân lo i khoa h c.

1.1.1.2.

Đ c tính th c v t.

Ng i c u có tên khoa h c là Artemisia vulgris L. Ngồi ra nó
cịn có tên khác là: Ng i Di p, B c ng i, Nh ng i, Quá sú, Ng i, C
linh chi.

1.2.3. Vai trò.
1.2.4. Cách s d ng.
1.2.5. Tính ch t v t lí c a tinh d u.
1.2.6. Thành ph n hóa h c ch y u c a tinh d u ñ bay hơi.
1.2.7. Ki m ñ nh và cách b o qu n tinh d u.
1.2.8. Đ nh lư ng tinh d u

Gi i: Plantae

1.3.

Ngành: Angiospermae

LÝ THUY T V CHƯNG C T.

1.3.1. Đ nh nghĩa.

L p: Magnoliidae

1.3.2. Nh ng nh hư ng chính trong s chưng c t hơi nư c

B : Cúc (Asterales)

1.3.3. Phân lo i.

H : cúc (Asteraceae)

1.3.4. Phương pháp chưng c t lôi cu n hơi nư c

Chi: Astemisia L

1.3.5. Các phương pháp ti n hành tách s c ký

Loài: Artemisia vulgris L

1.3.6. Các phương pháp s c kí.

Đ c đi m v sinh thái.

1.1.2.3.

T NG QUAN V TINH D U

1.2.2. Phân lo i.

Đ c ñi m v th c v t.

1.1.2.2.

Y h c trong dân gian t cây ng i c u[12], [13].

1.2.1. Khái ni m.

1.1.2. Gi i thi u m t s ñ c ñi m v cây ng i c u.
1.1.2.1.

nó cịn là món ăn hàng ngày c a ngư i Vi t.

Dư c tính c a ng i c u

Chương 2: NGUYÊN LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
C U

Hi n nay Ng i c u là m t v thu c thư ng dùng trong nhân
dân Vi t Nam, ñư c dùng ch a tr các b nh như kinh nguy t khơng
đ u, b ng l nh đau, t cung l nh khơng th có thai, th huy t, n c
huy t, băng l u kinh nhi u, có thai, đ i h

ph n . Tr m n tr ng

cá, m n ng a, gh l , tăng s c kho cho cơ th . Ng i c u có th t y

2.1. NGUYÊN LI U

2.1.1. Thu m u cây, xác ñ nh tên khoa h c


8

7
Nguyên li u ñ nghiên c u là cây Ng i c u ñư c thu hái vào
cu i tháng 3 ñ u tháng 4 năm 2011 t i huy n Đ i L c, t nh Qu ng

Lá ng i c u non, lá ng i
c u già

Nam. Cây Ng i c u cịn đư c g i là Ng i Di p, B c ng i, Nh ng i,
Quá sú, Ng i, C linh chi. Có tên khoa h c là Artemisia vulgris L,

X lí

thu c h Cúc Asteraceae [5].
2.1.2. X lý m u.
2.2. HÓA CH T VÀ THI T B NGHIÊN C U.
Xác đ nh đ

2.2.1. Hóa ch t.
2.2.2. Thi t b thí nghi m.

m

Chi t b ng phương pháp
chưng c t lôi cu n hơi nư c

Xác ñ nh hàm lư ng tro

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U.
2.3.1. L y m u và x lý m u.
+ Ph n tươi (lá ng i c u non và lá ng i c u già): dùng ñ xác ñ nh
ñ

Xác ñ nh hàm lư ng kim lo i

Tinh d u

Làm khan
b ng Na2SO4

m, hàm lư ng, chưng c t lôi cu n hơi nư c.

+ Ph n khô: dùng đ chi t tách b ng các dung mơi h u cơ.
2.3.2. Xác ñ nh ñ
2.3.2.1. Xác ñ nh ñ

Xác ñ nh thành ph n,
công th c c u t o
c a các h p ch t

m, hàm lư ng tro, hàm lư ng kim lo i.
m c a nguyên li u.

Kh o sát các y u t
sát các
nh hư ng đ n q

trình chưng c t
trìn

2.3.2.2. Xác đ nh hàm lư ng tro c a nguyên li u.
2.3.2.3. Xác ñ nh hàm lư ng kim lo i.

Đo GC-MS

2.3.3. Nghiên c u chi t tách m t s h p ch t hóa h c trong
Hình 2.5. Sơ đ chi t tách tinh d u lá ng i c u

tinh d u lá ng i c u [9].

2.3.3.2. Kh o sát các y u t

2.3.3.1. Chi t tách tinh d u .
Quy trình chi t tách tinh d u

hình 2.5.

nh hư ng ñ n lư ng tinh d u.

2.3.3.3. Xác ñ nh hàm lư ng tinh d u.
2.3.3.4. Nghiên c u xác ñ nh thành ph n, c u t o m t s h p ch t
trong tinh d u.
2.3.4. Nghiên c u chi t tách m t s

h p ch t hóa h c c a

d ch chi t lá ng i c u trong các dung môi .

2.3.4.1. Phương pháp chi t


9

10

a. Phương pháp chưng ninh
b. Phương pháp soxhlet
2.3.4.2. Kh o sát ch n dung môi chi t
- Dung môi: butanol, etanol và metanol.
a. B ng phương pháp quang ph h p th phân t UV-VIS
b. B ng phương pháp phân tích tr ng lư ng
2.3.4.3. Kh o sát đi u ki n chi t
a. B ng phương pháp chưng ninh
a1. Kh o sát th i gian chi t
a2. Kh o sát t l r n – l ng
b. B ng phương pháp chi t soxhlet
b1. Kh o sát th i gian chi t
b2. Kh o sát t l r n-l ng.
2.3.4.3. Xác ñ nh thành ph n và c u t o m t s h p ch t chính
Hình 2.6. Quy trình chi t tách các h p ch t trong các dung môi.

trong d ch chi t.
S

d ng phương pháp phân tích s c ký khí - kh i ph

(GC/MS) đ phân tích và xác đ nh thành ph n, c u t o m t s h p
ch t chính trong d ch chi t.

Quy trình chi t tách m t s h p ch t hóa h c trong lá ng i

Chương 3. K T QU VÀ TH O LU N.
3.1. XÁC Đ NH Đ

M, HÀM LƯ NG TRO VÀ HÀM

LƯ NG KIM LO I.
3.1.1. Xác ñ nh ñ

m.

Đ

m trung bình c a lá ng i c u non là 84,33%.

Đ

c u b ng dung môi h u cơ, ñư c th c hi n theo sơ đ hình 2.6.

m trung bình c a lá ng i c u già là 80,89%.

3.1.2. Hàm lư ng tro.
Đ tro trung bình c a lá ng i c u non là 13,92%.
Đ tro trung bình c a lá ng i c u già là 15,24%.
3.1.3. Hàm lư ng kim lo i
Thu và x lý nguyên li u

Căn c

vào quy t ñ nh s

867/1998/ QĐ-BYT ngày 04

tháng 4 năm 1998 c a B y t v vi c ban hành danh m c “Tiêu
B t lá ng i c u


12

11
chu n v sinh ñ i v i lương th c th c ph m”, ñ i chi u v i m c hàm

B ng 3.8.Th tích tinh d u lá ng i c u già không xay

lư ng kim lo i cho phép trong rau qu và thành ph n kim lo i n ng

Th i gian (h)

2

3

4

5

6

7

trong lá ng i c u nghiên c u nh hơn nhi u so v i hàm lư ng t i ña

Vtinh d u(ml)

0,3

0,7

0,9

1,0

1,0

1,0

cho phép nên s d ng, an tồn, khơng nh hư ng ñ n s c kho con
ngư i.

* Nguyên li u xay nh :
B ng 3.9. K t qu kh o sát th tích tinh d u lá ng i c u non xay nh

3.2. K T QU NGHIÊN C U CHI T TÁCH TINH D U

Th i gian (h)

3.2.1. Tính ch t c m quan c a tinh d u lá ng i c u non và

Vtinh d u(ml)

2

3

4

5

6

7

0,4

0,6

0,9

1,1

1,1

1,1

lá ng i c u già: Tinh d u thu đư c theo phương pháp chưng
c t lơi cu n hơi nư c t lá ng i c u non và lá ng i c u già đ u
có màu màu vàng nh t, mùi hơi h c, v cay, nh hơn nư c,
không tan trong nư c.
nh hư ng ñ n hàm lư ng

3.2.2. K t qu kh o sát các y u t

3.2.2.1. K t qu kh o sát nguyên li u không xay và nguyên li u
xay: Ti n hành chưng c t 100g nguyên li u (lá ng i c u non và lá

Vtinh d u(ml)

2

3

4

5

6

0,9

1,2

1,3

1,4

7

1,4

1,4

nguyên li u xay nh .
3.2.2.2. K t qu kh o sát th i gian chưng c t.
Cân kho ng 100g nguyên li u (lá ng i c u non và lá ng i c u

ng i c u già) v i th tích nư c là 300 ml trong th i gian 2-7 gi

già), xay nh , ngâm v i 300 ml dung d ch NaCl 10% trong 1 gi , sau

* Ngun li u khơng xay:

đó ti n hành chưng c t lôi cu n hơi nư c trong th i gian t 2, 3, 4, 5,

B ng 3.7.Th tích tinh d u lá ng i c u non không xay

Vtinh d u(ml)

Th i gian (h)

Nh n xét: Tinh d u thu đư c có hi u su t cao nh t ñ i v i

tinh d u.

Th i gian (h)

B ng 3.10. K t qu kh o sát th tích tinh d u lá ng i c u già xay nh

2

3

4

5

6

7

0,1

0,3

0,5

0,8

0,8

0,8

6, 7 gi . K t qu thu tinh d u ñư c:
B ng 3.11.Tth i gian chưng c t tinh d u lá ng i c u non
Th i gian (gi )
Vtinh d u(ml)

2

3

4

5

6

7

0,8

1,0

1,1

1,2

1,2

1,2

B ng 3.12. Th i gian chưng c t tinh d u lá ng i c u già
Th i gian (gi )
Vtinh d u(ml)

2

3

4

5

6

7

0,8

1,1

1,3

1,4

1,4

1,4


14

13
Nh n xét: Theo phương pháp chưng c t lôi cu n hơi nư c,

3.2.2.4. K t qu kh o sát n ng ñ mu i ăn NaCl:

trong th i gian t 2 gi ñ n 4 gi , th tích tinh d u thu đư c tăng

Ngâm kho ng 100g nguyên li u (lá ng i c u non và lá ng i c u già)

nhanh, t 4 gi ñ n 5 gi , th tích tinh d u tăng thêm khơng đáng k ,

xay nh trong 300 ml dung d ch mu i ăn NaCl v i các n ng đ l n

sau 5 gi th tích khơng tăng thêm n a. Do v y, chúng tôi ch n 5 gi

lư t là 0%, 5%, 10%, 15% và 20% trong 1 gi . Sau đó ti n hành

là th i gian chưng c t thích h p nh t.

chưng c t trong 5 gi .

3.2.2.3. K t qu kh o sát t l kh i lư ng lá tươi / th tích nư c
Cân kho ng 100g nguyên li u (lá ng i c u non và lá ng i c u
già) xay nh , v i th tích nư c l n lư t là 200 ml, 250 ml, 300 ml,

B ng 3.15. Kh o sát n ng ñ mu i ăn NaCl ñ i v i lá ng i c u non
N ng ñ NaCl(%)

0

5

10

15

20

Vtinh d u(ml)

0,9

1,3

1,5

1,5

1,5

350 ml, 400 ml ñun trong 5 gi b ng phương pháp chưng c t lôi cu n
hơi nư c. K t qu kh o sát t l kh i lư ng lá tươi/th tích nư c đư c
trình bày

b ng 3.13 và 3.14, dư i ñây

B ng 3.16. Kh o sát n ng ñ mu i ăn NaCl ñ i v i lá ng i c u già
N ng ñ NaCl(%)

B ng 3.13. Kh o sát t l kh i lư ng lá ng i c u non/ th tích nư c
mnguyên li u/Vnư c( g/ml)

1:2,0

1:2,5

1:3,0

1:3,5

1:4,0

Vtinh d u(ml)

0,8

1,1

1,2

1,2

1,2

0

5

10

15

20

Vtinh d u(ml)

1,2

1,5

1,6

1,6

1,6

Nh n xét: Căn c vào th tích tinh d u thu ñư c khi kh o sát n ng
ñ mu i ăn tăng d n t 0% ñ n 20%, ta có th l a ch n n ng ñ
NaCl thích h p nh t dùng ñ ngâm nguyên li u trư c khi chưng c t

B ng 3.14. Kh o sát t l kh i lư ng lá ng i c u già / th tích nư c
mnguyên li u/Vnư c( g/ml)

1:2,0

1:2,5

1:3,0

1:3,5

1:4,0

Vtinh d u(ml)

0,9

1,2

1,5

1,5

1,5

Nh n xét: Qua b ng chúng tơi ch n th tích nư c 300 ml là
th tích thích h p nh t đ chưng c t 100 g nguyên li u, hay nói cách
khác, t l kh i lư ng nguyên li u / th tích nư c là 1:3 là t l thích
h p nh t cho quá trình chưng c t thu tinh d u lá ng i c u. K t qu
này ñúng ñ i v i c 2 lo i lá non và lá già.

tinh d u là 10% ñ i v i c hai lo i nguyên li u kh o sát.
Đi u ki n chưng c t lôi cu n hơi nư c thích h p là:
+ Nguyên li u: xay nh
+ Th i gian chưng c t: 5 gi .
+ T l kh i lư ng lá tươi/th tích nư c: 1:3 (g/ml)
+N ng đ mu i ăn: 10%
3.2.3. K t qu xác ñ nh hàm lư ng tinh d u
Hàm lư ng tinh d u lá ng i c u non là 1,27%.
Hàm lư ng tinh d u lá ng i c u già là 1,57%.


15

16

3.2.4. K t qu nghiên c u xác ñ nh thành ph n, hàm lư ng

tetramethyl
15

germacrene B

16
17

C15H24

14,178

0,67

p-menth-3-ene,2-isopropenyl-1-vinyl

C15H24

14,261

0,81

alpha-cubebene

C15H24

14,578

0,15

18

alpha-amorphene

C15H24

15,261

0,14

hình 3.2 v i thư vi n chu n

19

copaene

C15H24

15,478

3,35

cho th y thành ph n chính c a tinh d u lá ng i c u t i Qu ng Nam

20

cyclobuta1,2:3,4dicyclopetene,decahydro-

C15H24

15,678

0,36

và công th c c u t o m t s

h p ch t hóa h c trong tinh

d u lá ng i c u.
So sánh s c kí đ - kh i ph thu ñư c

có kho ng 52 c u t (b ng 3.25). Các c u t này ch y u thu c các

3A-methyl
21

elemene

C15H24

15,845

3,17

nhóm monoterpen, secquiterpen, diterpen bao g m d n xu t c a

22

isocaryophyllene

C15H24

16,862

19,22

phenol, ancol, xeton... Trong đó có 51 h p ch t ñư c xác ñ nh v i 6

23

1H-cyclopenta 1,3cyclopropa 1,2bezene,

C15H24

17,011

0,89

C12H20O

17,245

0,40

thành ph n chính là: isocaryophyllen (19,22%); Germacrene D

octahydro-7-methyl-3methylene
24

(18,67%); Dispiro2.0.2.5 undecan, 8-methylene (14,15%); O-menth-

2-petanone,5-(2-methylenecyclohexyl)stereoisomer
chưa ñ nh danh

26

8-ene-4-methanol,α,α-dimethyl-1-vinyl-(1S,2S,4R) (6,15%); Cadina-

25

naphthalene,1,2,3,4,6,8a-hexahydro-1-

3,9-diene (6,00%); Alpha-caryophyllen (4,12%)

CTPT

0,36

gian

bicyclo7.2.0 undec-4-ene,4,11,11-trimethyl-

C15H24

17,561

0,50

8-methylene

Th i
H p ch t

0,35

17,478

isopropyl-4,7-dimethyl
27

B ng 3.19. Thành ph n hóa h c c a tinh d u lá cây ng i c u
TT

17,345
C15H24

28

lưu

alpha-caryophyllene

C15H24

17,745

4,12

29

germacrene D

C15H24

18,562

18,67

30

(%)

1H-cycloprop[E]azulene,decahydro-1,1,7-

C15H24

18,811

2,70

01

beta-cis-ocimene

C10H16

4,043

0,27

02

β-pinen

C10H16

4,960

0,21

31

Delta cadinene

C15H24

18,911

0,40

03

beta-mycrene

C10H16

5,093

0,16

32

Delta muurolene

C15H24

19,211

0,36

04

limonene

C10H16

6,093

0,07

33

cadina-3,9-diene

C15H24

19,395

6,00

05

2-norpinene,3,6,6- trimethyl

C10H16

6,160

0,11

34

cadina-1,3,5-triene

C15H22

19,478

0,30

06

tricyclene

C10H16

6,433

0,44

35

o-menth-8-ene-4-methanol,α,α-dimethyl-1-

C15H26O

20,312

6,15

07

beta-limalool

C10H18O

7,927

0,13

08

trimethyl-4-methylene

vinyl-(1S,2S,4R)

cyclohexen-5,6-diethenyl-3-methyl

C11H16

8,777

1,63

36

caryophylleneoxide

C15H24O

21,095

0,26

09

Dispiro2.0.2.5 undecan, 8-methylene

C12H18

9,161

14,15

37

ledol

C15H26O

21,428

0,41

10

p-menth-1-en-4-ol

C10H18O

10,261

0,07

38

alpha-bisabolol

C15H26O

22,178

0,92

11

linalyl propanoate

C13H22O2

10,727

0,07

39

eudesmol

C15H26O

22,345

1,02

12

isopyrethrone

C11H14O

12,011

0,07

40

cadinol

C15H26O

22,578

0,72

13

cyclohexen-3,4-diethenyl-3-methyl

C11H16

12,161

0,11

41

1-cadin-4-en-10-ol

C15H26O

22,662

1,11

14

tricyclo3.2.1.02,7oct-3-ene,2,3,4,5-

C12H18

13,094

0,50

42

copaen-11-ol

C15H24O

22,828

0,50


17

18

43

eudesm-4(14)-en-11-ol

C15H26O

22,995

3,28

44

3,7,11,15-tetramethyl-2-hexadecen-1-ol

C20H40O

25,995

0,06

45

hexadecanoic acid

C16H32O2

27,945

0,38

46

3,7,11,15-tetramethylhexadecen-1,3,6,10-

C20H32

28,495

0,04

K t lu n: qua 2 phương pháp kh o sát ch n dung môi chi t,

ta ch n dung mơi metanol đ chi t các c u t trong lá ng i c u.
3.3.2.

pentaene

t

lá ng i

c u.

47

2,4-dioctylphenol

C22H38O

28,845

0,05

48

phytol

C20H40O

29,495

3,72

49

hexadecanan diallyl acetal

C22H42O2

29,795

0,09

50

kauren-18-ol,acetate,(4.beta)

C22H34O2

29,895

0,14

51

pentacosane

C25H52

33,396

0,08

52

bis(2-ethylhexyl)phthalate

C24H38O4

33,979

0,15

3.3.2.1. B ng phương pháp chưng ninh.
a. Kh o sát th i gian chi t: th i gian chi t thích h p các c u t
trong lá ng i c u trong ñi u ki n trên là 4h.
b. Kh o sát t l r n – l ng:
Như v y t l r n – l ng thích h p ñ chi t các c u t t lá

Như v y trong tinh d u lá ng i c u thu ñư c m t s h p ch t

ng i c u là 10g nguyên li u /100ml metanol.

có hàm lư ng cao trong b ng 3.22 như sau:
B ng 3.20. Thành ph n hóa h c có hàm lư ng cao c a tinh d u lá

H p ch t

3.3.2.2. B ng phương pháp chi t soxhlet
a. Kh o sát th i gian chi t: Qua b ng 3.25 th i gian thích h p đ

ng i c u

TT

K t qu kh o sát ñi u ki n chi t các c u t

CTPT

Th i gian
lưu

(%)

chi t soxhlet là 8h thì thu đư c kh i lư ng c n là l n nh t.
b. Kh o sát t l r n – l ng: Qua b ng 3.26 ta ch n ñư c t l r n –

01

isocaryophyllene

C15H24

16,862

19,22

02

germacrene D

C15H24

18,562

18,67

03

Dispiro2.0.2.5 undecan, 8-methylene

C12H18

9,161

14,15

04

o-menth-8-ene-4-methanol,α,α-

C15H26O

20,312

6,15

05

dimethyl-1-vinyl-(1S,2S,4R)
cadina-3,9-diene

C15H24

19,395

6,00

l i hơn phương pháp chi t soxhlet vì v i cùng lư ng b t lá ng i c u

alpha-caryophyllene

C15H24

17,745

4,12

ban ñ u và lư ng dung mơi thì th i gian chi t ít hơn phương pháp

06

l ng thích h p đ chi t là 10g nguyên li u/ 100ml dung môi.
T s li u thu ñư c gi a phương pháp chưng ninh so sánh
v i phương pháp chi t soxhlet ta th y phương pháp chưng ninh thu n

chi t soxhlet mà kh i lư ng c n thu ñư c l i x p x .
Do đó ch n phương pháp chưng ninh ñ chi t các c u t t

3.3. K T QU NGHIÊN C U D CH CHI T LÁ NG I C U.
3.3.1. K t qu kh o sát ch n dung môi chi t.
Dung môi kh o sát: butanol, etanol và metanol.
3.3.1.1. B ng phương pháp quang ph h p th phân t UV-VIS.

3.3.1.2. B ng phương pháp phân tích tr ng lư ng.

lá ng i c u, v i t l r n – l ng là 10g nguyên li u/ 100ml dung môi
methanol và chưng ninh trong 4 gi .
3.3.3.

Phương pháp phân l p các ch t trong các dung mơi.

- Q trình phân l p ti n hành l n lư t qua 4 dung mơi có đ phân
c c tăng d n là: n-hexan, chloroform, etylaxetat, methanol.


20

19

3.3.3. Xác đ nh thành ph n hóa h c c a d ch chi t cây ng i

- Cách t n hành: theo sơ ñ
+ Cho 25 ml dung mơi n-hexan vào hịa tan cao methanol đư c

c u trong các dung mơi.

d ch chi t màu vàng đ m, khu y ñ u ñ n khi cân b ng, cho vào ph u chi t

3.3.3.1. Thành ph n hóa h c c a d ch chi t lá ng i c u trong dung

ñ yên trong 2 gi , chi t l y ph n d ch l ng màu vàng r t nh t trong dung

môi hexan

môi n-hexan. Sau đó ti n hành chi t liên t c nhi u l n, m i l n 25 ml dung
mơi n-hexan đ n khi ph n d ch l ng trong n-hexan ñ n l n chi t cu i cùng
tr nên khơng màu thu đư c d ch n-hexan.
+ Cho ph n c n hexan sau khi qua n-hexan có màu vàng đ m, ti p
t c cho 25ml dung mơi chloroform vào khu y đ u, cũng làm tương t như
trên cho ñ n khi ph n d ch l ng trong dung môi cloroform h t màu vàng
nh t thu ñư c d ch chloroform.
+ Cho ph n c n chloroform sau khi qua dung mơi cloroorm có
màu vàng l i cho ti p dung mơi etylaxetat vào, khu y đ u và th c hi n các
thao tác như trên cho ñ n khi ph n d ch l ng trong dung môi etylaxetat t
màu vàng chuy n sang khơng màu thì d ng thu ñư c d ch etylaxetat
+ Cho ph n c n etylaxetat sau khi qua dung mơi etylaxetat có
màu đ ñ m, ti p t c cho 25ml dung môi metanol vào, khu y ñ u và th c
hi n các thao tác như trên cho ñ n khi ph n d ch l ng trong dung môi
metanol chuy n sang khơng màu thì d ng thu đư c d ch methanol.
Qua quá trình phân l p như trên ta thu ñư c 4 d ch chi t
trong các dung môi n-hexan, cloroform, etylaxetat, methanol. Đu i
b t dung môi, ñem ño GC/MS

máy ño s c ký khí ghép kh i ph

(GC/MS) Perkin Elmer (Trung tâm d ch v phân tích thí nghi m
Tp. H Chí Minh, s 2, Nguy n Văn Th , phư ng Đa Kao, qu n
1, Tp. H Chí Minh).

B ng 3.27. Thành ph n các c u t trong d ch chi t n-hexane


21

22

B ng 3.28. Thành ph n các c u t chính trong dung mơi n-hexane

B ng 3.30. Thành ph n các c u t chính trong dung mơi chloroform

Di n tích peak

%

TT

Scan

Tên

Phytol

904589312

8,17

1

1273

Hexandecanoic acid

433549024

18,42

1415

9,12-Octadecadienoic acid

165849520

9,42

2

1365

Phytol

355174336

15,09

1287

Hexandecanoic acid

2005697280

18,12

3

1406

Linolenic acid,methyl ester

189959520

8,07

TT

Scan

Tên các h p ch t

1

1373

2
3

%

3.3.3.4. Thành ph n hóa h c c a d ch chi t cây ng i c u trong

3.3.3.2. Thành ph n các c u t trong d ch chi t cloroform
B ng 3.29. Thành ph n các c u t

Di n tích peak

dung mơi metanol

trong d ch chi t chloroform

B ng 3.33. Thành ph n các c u t trong d ch chi t metanol

Nh n xét: Thành ph n hoá h c các c u t trong d ch chi t metanol
sau khi ñư c ño b ng GC/MS có 20 c u t và thành ph n các c u t
chính đư c trình bày
B ng 3.34. Thành ph n các c u t

b ng 3.46, như sau
chính trong d ch chi t methanol

TT

Scan

Cơng th c phân t

Tên g i

T l (%)

1

1190

C7H16O4 M=194

Myo-in ositol, 4-C-methyl

15,14

2

1271

C16H32O2
M=256

Hexa ñecanoic axit

16,98

3

1403

C39H76O5
M=624

9,12-Octa decadienoic
acid

12,59


24

23
Nh n xét: Thành ph n các ch t trong d ch metanol có hàm

K T LU N VÀ KI N NGH

lư ng l n g m có 3 c u t , trong đó c u t có cơng th c ph c t p
nh t và hàm lư ng l n l à Myo-inositol, 4-C-methyl v i hàm lư ng
15,14%

1. K T LU N
1. Đã xác ñ nh ñư c ñ

m, hàm lư ng tro vô cơ, hàm lư ng kim lo i

n ng, hàm lư ng tinh d u trong lá ng i c u.
- Đ

m (lá ng i c u non là 84,33%, lá ng i c u già là

80,89%), hàm lư ng tro vô cơ (lá ng i c u non là 13,92%, lá ng i
c u già là 15,24%), hàm lư ng tinh d u (lá ng i c u non là 1,27%,
lá ng i c u già là 1,57%).
- Hàm lư ng kim lo i n ng trong lá ng i c u n m trong gi i
h n cho phép s d ng c a B y t .
2. Đã kh o sát đi u ki n thích h p đ chi t tách tinh d u cũng như
các c u t có trong d ch chi t trong các dung mơi h u cơ.
- Đi u ki n thích h p ñ chi t tinh d u là:
+ Lá ng i c u già,
+ Nguyên li u: xay nh 1 phút

+ Th i gian chưng c t: 5 gi .
+ T l kh i lư ng lá tươi/th tích nư c: 1:3 ( g/ml)
+N ng ñ mu i ăn: 10%
- Kh o sát dung mơi t i ưu đ chi t tách các c u t trong lá ng i c u
là metanol. Đi u ki n thích h p đ chi t tách các c u t trong lá ng i
c u là phương pháp chưng ninh trong dung môi metanol v i th i
gian là 4 gi , t l r n- l ng là 10g nguyên li u/100ml metanol.
c. Đã ñ nh danh ñư c các ch t có trong tinh d u ng i c u và trong
d ch chi t lá ng i c u trong các dung môi.
- Trong tinh d u: các c u t ch y u thu c các nhóm monoterpen,
secquiterpen, diterpen bao g m d n xu t c a phenol, ancol, xeton...


25
Trong đó có 51 h p ch t đư c xác đ nh v i 6 thành ph n chính là:
isocaryophyllen (19,22%); Germacrene D (18,67%); Dispiro2.0.2.5
undecan, 8-methylene (14,15%); O-menth-8-ene-4-methanol,α,αdimethyl-1-vinyl-(1S,2S,4R) (6,15%); Cadina-3,9-diene (6,00%);
Alpha-caryophyllen (4,12%)
Trong các d ch chi t n-hexan, cloroform,etylaxetat: S lư ng c u
t , c u t có hàm lương cao trong d ch chi t các dung môi là:
Dung môi

S lư ng
c ut

C u t hàm lư ng cao
nh t

Hàm lư ng
(%)

n-hexan

49

Hexadecanoic

18,12

Clorofom

35

Hexadecanoic

18,42

Etylaxetat

28

Phthalic anhydride

25,07

Metanol

20

Hexadecanoic

16,98

2. KI N NGH
Ti p t c nghiên c u theo hư ng sâu hơn: ch y s c ký c t ñ
tách ñư c các c u t tinh khi t t tinh d u và d ch chi t lá ng i c u,
ño c ng hư ng t h t nhân ñ xác ñ nh c u trúc các h p ch t chính.
Làm giàu các c u t chính, th ho t tính sinh h c và nghiên c u các
ph n ng chuy n hóa chúng.
Có th nghiên c u theo hư ng m r ng ñ xác ñ nh thành
ph n các ch t có trong hoa c a cây ng i c u, so sánh v i thành ph n
các ch t có trong lá ng i c u. T đó, s l a ch n đư c ngu n ngun
li u thích h p đ ti p t c nghiên c u các ho t tính sinh h c ph c v
cho y h c.