điều trị ngoại khoa còn ống động mạch

ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA CÒN ỐNG ĐỘNG MẠCH



TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Còn ống động mạch (ỐĐM) là dị tật bẩm sinh tim thường gặp. Ở người
lớn ỐĐM có nguy cơ cao do ỐĐM đóng vôi, phình dãn hay viêm nhiễm. ỐĐM còn
có thể đi kèm các tật bẩm sinh tim khác.
Phương pháp nghiên cứu: Hồi cúu các trường hợp còn ỐĐM mổ tại BV Chợ rẫy từ
4/2002-1/2005, đặc biệt những thường hợp ỐĐM đóng vôi, kích thước lớn, hay kết
hợp các tổn thương tim bẩm sinh khác tăng áp lực ĐM phổi.
Kết quả: 28 trường hợp còn ỐĐM, bao gồm 7 trường hợp phức tạp.
Bàn luận: Thông thường, còn ỐĐM được điều trị bằng phẫu thuật tim kín. Nội soi
lồng ngực cũng như can thiệp nội mạch cũng góp phần vào việc đóng bít ỐĐM. Các
phương pháp đóng ỐĐM qua đường mở dọc giữa xương ức, bộc lộ ỐĐM, sử dụng
máy tim phổi cũng được bàn đến.
Kết luận: Với việc sử dụng máy tim phổi nhân tạo, phẫu thuật điều trị các trường hợp
trên đã được triển khai an toàn và hiệu quả hơn.
ABSTRACT
SURGICAL TREATMENT OF PATENT DUCTUS ARTERIOSUS
Pham Tho Tuan Anh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 1 -
2009: 90 - 94
Background: Patent ductus arteriosus (PDA) is a common congenital cardiac
disease. In adults, PDA may be calcified, dilated or infected. PDA also are associated
with other congenital cardiac malformations.
Methods: Review of all PDA cases operated in Choray hospital from 4/2002-1/2005,
particularly PDA with calcified ductus, broad lumen, or associated with other
congenital cardiac lesions and pulmonary hypertension.
Results: 28 PDA including 7 cases of complicated PDA.
Discussion: Closed heart surgery composes ductal ligation or resection and suture.
Thoracoscopy and cardiac intervention are another methodes of treatment. The

methods for closure of complicated PDA compose sternotomy and careful dissection,
with using cardiopulmonary bypass are discussed.
Conclusion: Using cardiopulmonary bypass, theoperative procedures for complicated
PDA has become more efficient and safer.
MỞ ĐẦU
Còn ống động mạch (ỐĐM) là bệnh lý không khó chẩn đoán song cần phải điều trị tại
một trung tâm phẫu thuật chuyên khoa tim mạch. Thông thường, còn ỐĐM được điều
trị bằng phẫu thuật tim kín, mở ngực trái và cột hoặc cắt khâu ỐĐM. Gần đây, trên
thế giới và trong nước có triển khai thêm phẫu thuật nội soi lồng ngực để kẹp đóng lại
ỐĐM nhất là ở trẻ em. Đồng thời, phương pháp can thiệp nội mạch cũng được sử
dụng để bít lòng trong ỐĐM bằng ống xoắn (coil).
Ở người lớn, ỐĐM có thể đóng vôi, phình dãn hay viêm sùi gây nguy cơ cao khi
phẫu thuật. Ngoài ra, ỐĐM có thể đi kèm các bệnh tim khác. Điều này đòi hỏi sử
dụng máy tuần hoàn ngoài cơ thể giúp cho việc điều trị ngoại khoa ỐĐM trở nên khả
thi và an toàn hơn.
Báo cáo này nhằm tổng kết các trường hợp còn ỐĐM đã được phẫu thuật tại Bệnh
viện Chợ Rẫy, đặc biệt là các trường hợp sử dụng máy tuần hoàn ngoài cơ thể hay tim
phổi nhân tạo.
SỐ LIỆU VÀ KẾT QUẢ
Trong gần 3 năm, từ tháng 4/ 2002 đến tháng 1/ 2005 có 28 trường hợp còn ỐĐM đã
được mổ tại BV Chợ Rẫy. Chia làm 2 nhóm:
- Nhóm các bệnh nhân còn ỐĐM đơn thuần: 21 bệnh nhân
- Nhóm các bệnh nhân còn ỐĐM đi kèm với các bệnh tim khác và các bệnh nhân còn
ỐĐM đơn thuần song cần can thiệp phẫu thuật có sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể: 7
bệnh nhân.
Phân bố nam nữ chung: 6 nam và 22 nữ. Tỉ lệ nam/ nữ là 3: 11
Trẻ nhất 7 tuổi. Già nhất 55 tuổi
Chẩn đoán
Biểu hiện lâm sàng Số cas
Am thổi liên tục 28

Ho 18
Khó thở 8
Mệt 11
Khó thở phải ngồi 00
Tím tái 00
Hình ảnh học Số cas
X quang lồng ngực 28
Siêu âm qua thành ngực 28
Siêu âm qua thực quản 24
CT scan 01
MRI 00
Thông tim 00
Đặc tính ỐĐM
Kích thước (cm) TB: 7,2 Nhỏ nhất: 5
Lớn nhất: 12
ỐĐM đóng vôi 01
ỐĐM phình dãn 01
ỐĐM viêm sùi 01
Phương pháp phẫu thuật
Phương pháp Số cas
Mổ tim kín cắt khâu
ỐĐM
21
Mổ tim hở (TPNT) 07
Phương pháp phẫu thuật nhóm mổ tim hở sử dụng tim phổi nhân tạo (TPNT):