Hội chứng bìu cấp ở trẻ em Bs Dương Văn Mai

Hội chứng bìu
cấp ở trẻ em
THS. BS DƯƠNG VĂN MAI


Tởng quan
1.

Định nghĩa



Hội chứng bìu cấp là biểu hiện cấp tính tình trạng sưng, đỏ, đau
vùng bìu, có thể kèm theo dấu hiệu toàn thân.



Các nguyên nhân thường gặp gây hội chứng bìu cấp: xoắn tinh
hồn, xoắn phần phụ tinh hồn, viêm mào tinh-tinh hồn, chấn
thương tinh hồn.



Đau bìu cấp tính ở trẻ em có nhiều khả năng đại diện cho xoắn tinh
hoàn hoặc phần phụ của tinh hoàn, trong khi bệnh nhân trên 25 t̉i
có nhiều khả năng bị viêm mào tinh hoàn (*)
(*) 1. Raghavendran M, Thrombosed varicocele - a rare cause for acute scrotal pain: a case report. BMC
Urol. 2018.
2.Bandarkar AN, Blask AR. Testicular torsion with preserved flow: key sonographic features and
value-added approach to
diagnosis. Pediatr Radiol. 2018 May;48(5):735-744. [PMC free article] [

PubMed]


Các chẩn đốn phân biệt trong
hội chứng bìu cấp
 Xoắn

tinh hoàn (XTH)
 Xoắn phần phụ tinh hoàn/mào tinh hoàn
 Viêm mào tinh hồn/tinh hồn
 Thốt vị bẹn/nước màng tinh hồn
 Chấn thương/xâm hại
 U tinh hồn
 Phù nề bìu vơ căn
 Viêm mạch (Schonlein – Henoch)…


Xoắn tinh hoàn
 Tần

suất: 3,8 /100000 trẻ nam < 18 tuổi

 10-15%
 Là

của HCBC

trạng thái cấp cứu nhất trong hội chứng bìu cấp

 Tinh

hồn bị xoắn theo trục thừng tinh, thiếu máu cấp
→ hoại tử

 Một

trong những chỉ định tối cấp trong ngoại nhi


Xoắn tinh hồn
Có hai kiểu: xoắn trong tinh mạc và xoắn trên tinh mạc.


Thời gian từ khi bắt đầu triệu chứng
và khả năng bảo tồn tinh hoàn
Thời gian bị xoắn (giờ)

Tỷ lệ bảo tồn tinh hoàn (%) (*)

<6

85 - 97

6 - 12

55 – 85

12 - 24

20 – 80

>24

< 10

* Pediatric surgery 2017


Biểu hiện lâm sàng
Thường

xảy ra ở lứa tuổi sơ sinh đến trước 3 t̉i

và t̉i dậy thì
Đau

đột ngột, dữ dội 1 bên bìu, đùi hoặc bụng

dưới, có thể kèm theo buồn nơn, nơn
Có

tháo

thể đau từng đợt trước đó: do bán xoắn và tự


Triệu chứng thực thể
 Bìu

bên XTH sưng có thể nề đỏ

 Tinh

hồn to, nằm cao về phía bẹn, nằm
ngang hơn, nắn đau

 Mất

phản xạ cơ nâng bìu, tuy nhiên kể cả
khi cịn phản xạ này thì cũng khơng loại
trừ XTH

 Có

thể có đau khi nắn dọc thừng tinh vùng
bẹn trên tinh hoàn bị xoắn


Xoắn tinh hoàn

Tinh hoàn co lên cao


Chẩn đoán
 Chủ

yếu dựa vào lâm sàng và phẫu thuật
thăm dò

 Siêu

âm Doppler: độ tin cậy rất khác nhau
giữa các báo cáo: độ nhạy đến 89%,độ đặc
hiệu 98%:


Nghiên cứu tại BVNTW: 26,2% vẫn cịn tín hiệu mạch

 Khuyến

cáo:



khi có triệu chứng lâm sàng nghi ngờ XTH, cần phẫu thuật sớm nhất có thể,
khơng nên đợi đầy đủ các chẩn đốn hình ảnh



Khi chưa thể mở được ngay: thử tháo xoắn bằng tay


Điều trị
 Phẫu

thuật tối cấp

 Rạch

da đường đan bìu

 Tháo

xoắn, kiểm tra khả năng phục hồi

quyết định cắt hay bảo tồn tinh hoàn
 Cố

định tinh hoàn được bảo tồn và cả bên
đối diện vào bìu chỉ khơng tiêu, 3 vị trí


Xoắn tinh hoàn chu sinh


Xoắn tinh hoàn chu sinh: xoắn tinh hoàn trước (25%)
và sau khi sinh (75%).



Xoắn tinh hoàn trước sinh: khi trẻ sinh ra biểu hiện có
khối cứng chắc, khơng đau, da bìu sẫm màu



Xoắn tinh hồn sau sinh: sưng đỏ đau vùng bìu



Thời gian phẫu thuật với xoắn tinh hồn trước sinh:



Trước kia khơng chỉ định phẫu thuật cấp cứu vì tỉ lệ bảo
tồn tinh hồn thấp ( dưới 1%) và nguy cơ gây mê ở trẻ.



Gần đây, một số tác giả khuyến nghị phẫu thuật sớm: 1
nghiên cứu 30 BN được phẫu thuật sớm 6h đầu sau sinh có
2 BN bảo tồn được tinh hồn, theo dõi 1 năm phát triển
bình thường


Theo Naoyuki (2017): tuổi >12 và khởi phát đột
ngột khi ngủ có giá trị trong chẩn đốn xoắn tinh
hồn, hơn là trong xoắn phần phụ tinh hoàn


Theo Dunne (2002) tỉ lệ teo tinh hoàn khi xoắn > 12h là
67%, độ nhạy của siêu âm doppler màu: 57%


Theo Nason (2013): phẫu thuật thăm dò ngay khi
lâm sàng có nghi ngờ xoắn tinh hồn.


Kết quả phẫu thuật xoắn
tinh hoàn

Kết quả phẫu thuật XTH


Xoắn phần phụ tinh hoàn


Xoắn phần phụ tinh hoàn: là nguyên
nhân hay gặp nhất gây hội chứng bìu
cấp (70-80%).



Phần phụ tinh hồn có nguồn gốc từ
ống Muller hoặc ơng Woft.



T̉i hay gặp: trước dậy thì (7-10 t̉i)
(giả thuyết: tăng nội tiết tố làm tăng
kích thước phần phụ => xoắn)


Biểu hiện lâm sàng
 Đau

đột ngột 1 bên bìu có thể kèm buồn

nơn
 Khám:


1 bên bìu sưng, có thể tấy đỏ



Sờ thấy tinh hoàn to, đau



Dấu hiệu chấm xanh (Blue dot sign)

 Siêu

âm:



Có dịch quanh tinh hồn



Có tăng tưới máu: chẩn đốn viêm mào tinh hồn/tinh hồn


Điều trị




Điều trị bảo tồn:



Thuốc giảm đau, kháng viêm



phần phụ bị xoắn hoại tử, sau vơi hóa, có thể gây nhiễm trùng, viêm dính



Vấn đề:


Nhiều khi khó phân biệt với XTH



Thời gian điều trị: hàng tuần



Phần phụ bán xoắn:

Điều trị phẫu thuật:


Khi không loại trừ được XTH



Khi điều trị bảo tồn khơng kết quả, cịn triệu chứng



Có thể là 1 lựa chọn từ đầu thay cho điều trị bảo tồn:


Thời gian điều trị ngắn (1 ngày)



Không để lại can xi hóa, viêm dính


Xoắn phần phụ tinh hoàn

Blue –dot sign

Hình ảnh trong mở


Viêm mào tinh hồn/tinh hồn
 10-15%
 Đau

HCBC

và sưng bìu diễn biến chậm hơn

 Do

vi khuẩn từ bàng quang hay niệu đạo qua ống
phóng tinh: đi kèm với viêm tiết niệu

 Xét

nghiệm nước tiểu, dịch niệu đạo



trẻ dậy thì: E coli, Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia



Trẻ nhỏ: E coli, Mycoplasma

 Có

thể do virus:



quai bị (1/3 số trẻ)



cac virus khác: adenovirus, enterovirus, influenza…


Viêm tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn

Viêm tinh hoànmào TH

Khởi phát

Đột ngột

Thường vài ngày

Vị trí tinh hồn

Cao hơn bên kia

Khơng thay đởi

Mào tinh hồn

Khó sờ thấy

Sờ thấy và nhạy
cảm

Nhiễm khuẩn niệu

Khơng có

Có thể có

Nâng bìu

Đau tăng

Đau giảm

Sốt

Thường khơng có

Có thể có


Sưng nề bìu vơ căn
 Idiopathic

scrotal edema: thường trẻ 5-9 tuổi

 Bắt

đầu âm thầm: sưng nề, tấy đỏ thường từ
vùng tầng sinh mơn hoặc bẹn và lan sang bìu

 Có

thể ngứa

 Tinh

hồn khơng sưng, khơng đau

 Có

thể nhầm với cơn trùng đốt, viêm da tiếp
xúc…

 Điều

trị: kháng histamin, corticoid bôi tại chỗ


Schonlein -Henoch
 Bệnh

lý viêm mao mạch dị ứng có liên
quan đến da, khớp và đường tiêu hóa.

 1/3

trường hợp biểu hiện đau, sưng đỏ
vùng bìu.

 BN

có thể kèm theo các nốt xuất huyết
dưới da, đau khớp, tiểu máu

 Siêu

tốt.

âm: mạch ni tinh hồn lưu thơng