Boi duong HSG Van 8

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.3 MB, 257 trang )

(1)PH¢N PHỐI CHƯƠNG TRÌNH HSG VĂN 8 Tăng buổi: Từ 01/3/2014 đến ....... 07 tuÇn x 02 buæi x 08 tiÕt/tuÇn = 56 tiÕt TuÇn 1 3 5 7 9 11 13 Céng. Buæi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14. Néi dung bµi d¹y Th¬ ViÖt Nam (1900-1945) kü n¨ng c¶m thô th¬ Th¬ ViÖt Nam (1900-1945) LuyÖn tËp th¬ Nghị luận trung đại Việt Nam Luyện tập nghị luận trung đại Việt Nam Nghị luận hiện đại Việt Nam Bổ trợ kiến thức về lý NLVH Luyện tập viết các đoạn văn ngắn NLVH Cấu trúc các dạng đề Hướng dẫn phân tích và thực hành Thực hành n©ng cao Thực hành nâng cao – Một số đề thi các năm Thực hành nâng cao – Một số đề thi các năm Thực hành nâng cao – Một số đề thi các năm Tæng «n tËp kiÕn thøc – DÆn dß. TiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 4 tiÕt 56 tiÕt. V¹n Ninh, Ngµy 01 th¸ng 3 n¨m 2014 Ngêi lËp. NguyÔn §¹i TiÕn. Ngµy so¹n: 03-3-2014 Ngµy gi¶ng: 07-3-2014 TH¥ VIÖT NAM(1900-1945) ¤N LUYÖN Kü N¡NG CẢM THỤ TH¥ I. Mục tiêu: gióp Hsinh: 1. Kiến thức: - ễn tập lại cỏc kiến thức và rốn kĩ năng cảm thụ thơ qua bài thơ đã häc giai ®o¹n (1900-1945) 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn học, qua đó thấy rõ hơn về nội dung và nghệ thuật của văn bản. - Có kĩ năng đọc và chỉnh sửa văn bản..

(2) *) Kĩ năng sống: - Rèn KN tự đ.giá, KN nhận thức...Có tình cảm với quê hương đất nước, con người. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án. - HS: Ôn tập kiến thức cũ III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị bài của học sinh. 2. Bài mới: GV dẫn dắt vào bài. Đề bài: Cảm nhận của em về bài thơ “Nhớ rừng” của Thế Lữ? - Nêu cảm nhận 1. Tìm hiểu đề.- Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học. - Nội dung cần làm sáng tỏ: tâm trạng chán ghét của con hổ trong cảnh ngộ bị tù hãm ở vườn bách thú, qua đó thể hiện khát vọng về cuộc sống tự do, cao cả chân thật. Đó cũng là tâm trạng của thế hệ con người lúc bấy giờ. - Cách làm: phân tích các yếu tố NT làm sáng tỏ ND. Lần lượt phân tích bài thơ theo từng khổ thơ. Y/c học sinh lập dàn ý? HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn bài đảm bảo các ý cơ bản sau 2. Dàn ý. a. Mở bài.- Thế Lữ (1907- 1989) là nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ mới. Bài thơ Nhớ rừng in trong tập “Mấy vần thơ” là bài thơ tiêu biểu của ông góp phần mở đường cho sự thắng lợi của thơ mới. b. Thân bài. * Khổ 1: - Tâm trạng của con hổ khi bị nhốt trong cũi sắt được biểu hiện qua những từ ngữ: Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt, bị nhục nhằn tù hãm, làm trò lạ mắt, đồ chơi  Đang được tung hoành mà giờ đây bị giam hãm trong cũi sắt  bị biến thành thứ đồ chơi, nỗi nhục bị ở chung với những kẻ tầm thường, thấp kém, nỗi bất bình. - Từ “gậm”, “Khối căm hờn” (Gậm = cắn, dằn … , Khối = danh từ chuyển thành tính từ) trực tiếp diễn tả hành động, và tư thế của con hổ trong cũi sắt ở vườn bách thú. Cảm xúc hờn căm kết đọng trong tâm hồn, đè nặng, nhức nhối, không có cách nào giải thoát, đành nằm dài trông ngày tháng dần qua, buông xuôi bất lực. - Nghệ thuật tương phản giữa hình ảnh bên ngoài buông xuôi và nội tâm hờn căm trong lòng của con hổ thể hiện nỗi chán ghét cuộc sống tù túng, khao khát tự do. *Khổ 2:- Cảnh sơn lâm ngày xưa hiện nên trong nỗi nhớ của con hổ đó là cảnh sơn lâm bóng cả, cây già, tiếng gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi,thét khúc trường ca dữ dội... Điệp từ ''với'', các động từ chỉ đặc điểm của hành động gợi tả sức sống mãnh liệt của núi rừng đại ngàn, cái gì cũng lớn lao phi thường, hùng vĩ, bí ẩn chúa sơn lâm hoàn toàn ngự trị… - Trên cái nền thiên nhiên đó, hình ảnh chúa tể muôn loài hiện lên với tư thế dõng dạc, đường hoàng, lượn tấm thân ...Vờn bóng ... đều im hơi. Từ ngữ gợi hình dáng, tính cách con hổ (giàu chất tạo hình) diễn tả cảm xúc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh vừa mềm mại, uyển chuyển của chúa sơn lâm. Tâm trạng hổ lúc này hài lòng, thoả mãn, tự hào về oai vũ của mình. * Khổ 3:- Cảnh rừng ở đây được tác giả nói đến trong thời điểm: đêm vàng, ngày mưa chuyển bốn phương ngàn, bình minh cây xanh bóng gội, chiều lênh láng máu sau rừng  thiên nhiên rực rỡ, huy hoàng, tráng lệ - Giữa thiên nhiên ấy con hổ đã sống một cuộc sống đế vương: - Ta say mồi ... tanTa lặng ngắm ...Tiếng chim ca ...- Ta đợi chết ...  điệp từ ''ta'': con hổ uy nghi làm chúa tể. Cảnh thì chan hoà ánh sáng, rộn rã tiếng chim, cảnh thì dữ dội. ... cảnh nào.

(3) cũng hùng vĩ, thơ mộng và con hổ cũng nổi bật, kiêu hùng, lẫm liệt. Đại từ “ta” được lặp lại ở các câu thơ trên thể hiện khí phách ngang tàng, làm chủ, tạo nhạc điệu rắn rỏi, hào hùng. - Điệp ngữ, câu hỏi tu từ: nào đâu, đâu những,  tất cả là dĩ vãng huy hoàng hiện lên trong nỗi nhớ đau đớn của con hổ và khép lại bằng tiếng than u uất ''Than ôi!”. Con hổ bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ tiếc cuộc sống tự do của chính mình. *Khổ 4:- Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái nhìn của con hổ chỉ là hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng, giải nước đen giả suối ... mô gò thấp kém, ... học đòi bắt chước  cảnh đáng chán, đáng khinh, đáng ghét. Tất cả chỉ là người tạo, do bàn tay con người sửa sang, tỉa tót nên nó rất đơn điệu, nhàm tẻ, giả dối, tầm thường chứ không phải thế giới của tự nhiên, mạnh mẽ, bí hiểm. - Giọng thơ giễu nhại, sử dụng một loạt từ ngữ liệt kê liên tiếp, ngắt nhịp ngắn, dồn dập  thể hiện sự chán chường, khinh miệt, đáng ghét…, tất cả chỉ đơn điệu, nhàn tẻ không thay đổi, giả dối, nhỏ bé, vô hồn. - Cảnh vườn bách thú tù túng đó chính là thực tại xã hội đương thời được cảm nhận bởi những tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vườn bách thú của con hổ cũng chính là thái độ của họ đối với xã hội. Tâm trạng chán chường của hổ cũng là tâm trạng của nhà thơ lãng mạn và của người dân Việt Nam mất nước trong hoàn cảnh nô lệ nhớ lại thời oanh liệt chống ngoại xâm của dân tộc. * Khổ 5:- Giấc mộng ngàn của con hổ hướng về một không gian oai linh, hùng vĩ, thênh thang nhưng đó là không gian trong mộng (nơi ta không còn được thấy bao giờ) - không gian hùng vĩ. Đó là nỗi nhớ tiếc cuộc sống tự do. Đó cũng là khát vọng giải phóng của người dân mất nước.Đó là nỗi đau bi kịch. Điều đó phản ánh khát vọng được sống chân thật, cuộc sống của chính mình, trong xứ sở của chính mình. Đó là khát vọng giải phóng, khát vọng tự do. c. Kết bài: - Bài thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn: mạch cảm xúc sôi nổi, cuồn cuộn tuôn trào thể hiện tâm trạng chán ghét của con hổ trong cảnh ngộ bị tù hãm ở vườn bách thú, qua đó thể hiện khát vọng về cuộc sống tự do, cao cả chân thật. Đó cũng là tâm trạng của thế hệ con người lúc bấy giờ. Đề bài: Cảm nhận của em về bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu? 1. Tìm hiểu đề. - Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học - Nội dung cần làm sáng tỏ: Khi con tu hú của TH là bài thơ lục bát giản dị, thiết tha, thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đầy. - Cách làm: phân tích các yếu tố NT làm sáng tỏ ND. Lần lượt phân tích bài thơ theo từng khổ thơ. HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn bài đảm bảo các ý cơ bản sau 2. Dàn ý. a. Mở bài. - Tố Hữu được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến. Bài thơ Khi con tu hú được viết trong nhà lao Thừa Phủ(Huế) khi tác giả đương hoạt động cách mạng, mới bị bắt giam (7/1939) thể hiện tâm trạng bức xúc, hướng tới cuộc sống bên ngoài. b. Thân bài.- Cảnh mùa hè được tác giả gợi ra bằng âm thanh của tiếng tu hú - tiếng chim đặc trưng báo hiệu hè về. - Tiếng chim tu hú đã thức dậy trong tâm hồn người chiến sĩ trẻ trong tù một khung cảnh mùa hè đẹp với tiếng ve kêu râm ran trong vườn cây, lúa chiêm chín vàng trên cánh đồng, bầu trời cao rộng với cánh diều chao lượn, …Đây là mùa hè rộn rã âm thanh, rực rỡ màu sắc và hương vị ngọt ngào, bầu trời khoáng đạt tự do…Cuộc sống.

(4) thanh bình đang sinh sôi, nảy nở, ngọt ngào tràn trề nhựa sống đang sôi động trong tâm hồn người tù. Nhưng tất cả đều trong tâm tưởng. - Nhà thơ đã đón nhận mùa hè bằng thính giác, bằng tâm tưởng, bằng sức mạnh của tâm hồn nồng nhiệt với tình yêu cuộc sống tự do:“Ta nghe…lòng”. Chính vì thế nhà thơ người chiến sĩ cách mạng trong tù có tâm trạng ngột ngạt: Mà chân …tan …ôi. Ngột …uất thôi. Nhịp thơ 6/2; 3/3, động từ mạnh (đạp tan phòng, chết uất), sử dụng nhiều thán từ (ôi, thôi, làm sao). Ta cảm nhận được tâm trạng ngột ngạt uất ức cao độ, khao khát thoát cảnh tù ngục trở về với cuộc sống tự do ở bên ngoài. - Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng chim tu hú. Tiếng chim tu hú ở đầu bài là tiếng chim báo hiệu hè về một mùa hè tràn đầy sức sống và tự do. Tiếng chim tu hú ở cuối bài lại khiến cho người chiến sĩ đang bị giam cảm thấy hết sức đau khổ, bực bội  tâm hồn đang cháy lên khát vọng sống tự do. * Tiếng chim là tiếng gọi tha thiết của tự do, của thế giới sự sống đầy quyến rũ, thôi thúc giục giã muốn người tù vượt ngục ra ngoài với c/s tự do. c. Kết bài. - Khi con tu hú của TH là bài thơ lục bát giản dị, thiết tha, thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đầy. 3. Củng cố: - GV hệ thông nội dung bài học. - Nhận xét giờ học. 4. Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị ôn tập các kiến thức D. Bæ sung – rót kinh nghiÖm ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. so¹n: 03-3-2014 Ngµy gi¶ng: 0 -3-2014. LuyÖn tËp:. TH¥ VIÖT NAM(1900-1945) Kü N¡NG CẢM THỤ TH¥ I. Mục tiêu: gióp Hsinh: 1. Kiến thức: - ễn tập lại cỏc kiến thức và rốn kĩ năng cảm thụ thơ qua bài thơ đã häc giai ®o¹n (1900-1945) 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn học, qua đó thấy rõ hơn về nội dung và nghệ thuật của văn bản. - Có kĩ năng đọc và chỉnh sửa văn bản. *) Kĩ năng sống: - Rèn KN tự đ.giá, KN nhận thức...Có tình cảm với quê hương đất nước, con người. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án. - HS: Ôn tập kiến thức cũ III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị bài của học sinh. 2. Bài mới: Đề bài: Cảm nhận của em về bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh? - XĐ yêu cầu của đề Lập dàn bài A) Tìm hiểu đề: - Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học.

(5) - Nội dung cần làm sáng tỏ: Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của TH đã vẽ lên một bức tranh tươi sáng về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên h/a khoẻ khoắn, đầy sức sống của người dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho ta thấy t/c quê hương trong sáng tha thiết của nhà thơ. - Cách làm: phân tích các yếu tố NT làm sáng tỏ ND. Lần lượt phân tích bài thơ theo từng khổ thơ. B) Dàn ý: a. Mở bài: - Giới thiệu về bài thơ và nội dung chính. b. Thân bài: 1. Hình ảnh quê hương. *) Giới thiệu chung về làng quê. - H/a quê hương được tác giả giới thiệu: làm nghề chài lưới, nước bao vây ... sông. Cách giới thiệu rất tự nhiên bình dị về nghề nghiệp và vị trí địa lí của làng ta thấy đây là một làng chài ven biển. *) Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. - Đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong khung cảnh: trời trong, gió …hồng => một buổi sáng đẹp trời hứa hẹn một chuyến ra khơi đầy thắng lợi. - Trên đó nổi bật là h/a chiếc thuyền và cánh buồm, chiếc thuyền được diễn tả thật ấn tượng: Chiếc thuyền nhẹ ….mã Phăng mái…..giang => khí thế băng tới dũng mãnh làm toát lên một sức sống mạnh mẽ, một vẻ đẹp hùng tráng đầy hấp dẫn. - Cánh buồm được tác giả so sánh, nhân hoá: giương to như……gió. Sự cảm nhận tinh tế, cùng sự liên tưởng độc đáo cánh buồm căng hiện lên với một vẻ đẹp lãng mạn, bất ngờ, h/a cánh buồm trắng căng gió biển khơi quen thuộc bỗng trở lên lớn lao, thiêng liêng và rất thơ mộng. TH như nhận ra đó chính là biểu tượng của linh hồn làng chài. Nhà thơ vừa vẽ chính xác cái hình vừa cảm nhận được cái hồn của sự vật. *) Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về. - Dân làng đón đoàn thuyền đánh cá trở về trong không khí ồn ào, tấp nập => cảnh đông vui náo nhiệt. Cảnh làng chài đón đoàn thuyền cá trở về là bức tranh sinh động, náo nhiệt, đầy ắp niềm vui và sự sống và họ như thầm cảm ơn trời biển đã cho người dân làng chài trở về an toàn và cá đầy ghe - Người dân làng chài được miêu tả với làn da ngăm rám nắng, thân ….vị xa xăm.Với bút pháp vừa tả thực vừa sáng tạo độc đáo, người lao động làng chài thật đẹp với nước da nhuộm nắng gió, thân hình vạm vỡ thấm đậm vị mặn mòi, nồng toả vị xa xăm của biển, trở nên có tầm vóc phi thường. - Con thuyền sau chuyến đi vất vả được tác giả miêu tả: im …nằm, nghe …vỏ. Nghệ thuật nhân hoá miêu tả con thuyền có hồn như một phần sự sống lao động của làng chài. Con thuyền cũng giống như con người sau một chuyến ra khơi đầy mệt mỏi, nó nằm nghỉ ngơi và cảm nhận vị mặn mòi của biển khơi đang lan toả trong thớ vỏ - Người viết có tâm hồn tinh tế, tài hoa và nhất là có tấm lòng gắn bó sâu nặng với quê hương 2. Nỗi nhớ quê hương(khổ cuối). - Xa quê nhưng tác giả “luôn tưởng nhớ” quê hương. Lối biểu cảm trực tiếp bộc lộ nỗi nhớ chân thành, tha thiết của nhà thơ nên lời thơ giản dị, tự nhiên. - Nhớ về quê hương tác giả nhớ về: Nhớ màu nước ….vôi.Nhớ con …quá đặc biệt là về ''cái mùi nồng mặn''. Dù đi xa, đứa con hiếu thảo của quê hương luôn tưởng nhớ.

(6) ''mùi nồng mặn'' đặc trưng của quê hương - Đó là hương vị riêng đầy quyến rũ, mùi riêng của làng biển rất đặc trưng... * Quê hương là nỗi nhớ thường trực trong tâm hồn tác giả, ông luôn nhớ tới những h/a thân thuộc trong cuộc sống của người dân làng chài. c. Kết bài - Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật. C. Viết bài. a. Mở bài. - TH có mặt trong phong trào thơ mới với những bài thơ mang nặng nỗi buồn và t/y quê hương đất nước. ''Quê hương'' là bài thơ được in trong tập ''Hoa niên'' xuất bản năm 1945 mở đầu cho nguồn cảm hứng lớn trong suốt đời thơ Tế Hanh. b. Thân bài. c. Kết bài. Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của TH đã vẽ lên một bức tranh tươi sáng về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên h/a khoẻ khoắn, đầy sức sống của người dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho ta thấy t/c quê hương trong sáng tha thiét của nhà thơ. Đề bài: Cảm nhận của em về bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” của HCM. HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn bài đảm bảo các ý cơ bản sau 1) Tìm hiểu đề: - Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học.- Nội dung cần làm sáng tỏ: Tức cảnh Pác Bó cho thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của BH trong cuộc sống CM gian khổ ở Pác Bó. Với Người làm CM và sống hoà hợp với thiên nhiên là niềm vui lớn. - Cách làm: phân tích các yếu tố NT làm sáng tỏ ND. Lần lượt phân tích bài thơ theo từng câu thơ. 2) Dàn ý:a. Mở bài. - HCM (1890- 1969) quê ở làng Kim Liên – Nam Đàn – Nghệ An, là nhà lãnh tụ vĩ đại, nhà thơ lớn, nhà CM của dân tộc VN. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó ra đời trong thời gian Bác sống và làm việc tại hang Pác Bó – Cao Bằng (2/1941). Bài thơ tả cảnh sinh hoạt, làm việc và cảm nghĩ của Bác trong những ngày HĐCM gian khổ ở Pác Bó. b. Thân bài.- Câu thơ 1 sử dụng phép đối về không gian và đối về thời gian, ngắt nhịp 4/3 sóng đôi tạo cảm giác nhịp nhàng giúp ta hiểu về cuộc sống của Bác. Đó là cuộc sống hài hoà thư thái, ung dung hoà điệu với nhịp sống của núi rừng. - Câu thơ 2 nói về chuyện ăn của Bác ở Pác Bó. Thức ăn chủ yếu là cháo bẹ, rau măng. Đây là những thức ăn có sẵn hàng ngày trong bữa ăn của Bác. Giọng điệu đùa vui: lương thực, thực phẩm ở đây đầy đủ và dư thừa. Bữa ăn của Bác thật đạm bạc giản dị mà chan chứa tình cảm đó là toàn là sản vật của thiên nhiên ban tặng cho con người. Đó cũng là niềm vui của người chiến sĩ CM luôn gắn bó với cuộc sống của thiên nhiên. - Câu thơ 3 nói về điều kiện làm việc của Bác. Bác làm việc bên bàn đá chông chênh rất giản dị, đơn sơ. Hình tượng người chiến sĩ được khắc hoạ thật nổi bật vừa chân thực vừa sinh động lại vừa như có một tầm vóc lớn lao, một tư thế uy nghi, lồng lộng, giống như một bức tượng đài về vị lãnh tụ CM. HCM đang dịch sử ĐảngCộng sản Liên Xô làm tài liệu huấn luyện cán bộ đồng thời chính là xoay chuyển lịch sử VN. - Câu thơ thứ 3 là suy nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng. Đó là cuộc sống gian khổ nhưng là niềm vui giữa chốn núi rừng – cuộc đời “ sang” - sang trọng giàu có. Đó là TT, cuộc đời làm CM lấy lý tưởng cứu nước làm lẽ sống không hề bị gian khổ khuất phục..

(7) Cuộc đời CM của Bác thật gian khổ nhưng Bác thấy đó là niềm vui của người chiến sĩ CM giữa chốn lâm tuyền. Bác là người CM sống lạc quan tự tin yêu đời. c. Kết bài.- Là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha lẫn giọng đùa vui Tức cảnh Pác Bó cho thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của BH trong cuộc sống CM gian khổ ở Pác Bó.Với Người làm CM và sống hoà hợp với thiên nhiên là niềm vui lớn. 3. Viết bài: a. Mở bài. - HCM (1890- 1969) quê ở làng Kim Liên – Nam Đàn – Nghệ An, là nhà lãnh tụ vĩ đại, nhà thơ lớn, nhà CM của dân tộc VN. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó ra đời trong thời gian Bác sống và làm việc tại hang Pác Bó – Cao Bằng (2/1941). Bài thơ tả cảnh sinh hoạt, làm việc và cảm nghĩ của Bác trong những ngày HĐCM gian khổ ở Pác Bó. b. Thân bài. c. Kết bài. - Tức cảnh Pác Bó là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha lẫn giọng đùa vui, cho thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của BH trong cuộc sống CM gian khổ ở Pác Bó.Với Người làm CM và sống hoà hợp với thiên nhiên là niềm vui lớn. 4. Đọc và chữa bài. Đề bài: Phân tích bài thơ Ngắm trăng, Đi đường của HCM để thấy phong thái ung dung, tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. 1) Tìm hiểu đề. - Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học. - Nội dung cần làm sáng tỏ: là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc Ngắm trăng cho thấy t/y thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của BH ngay cả trong cảnh ngục tù khổ tăm tối. Đi đường mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc, từ việc đi đường núi đã gợi ra một chân lí đường đời: vượt qua gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang. - Cách làm: phân tích các yếu tố NT làm sáng tỏ ND. Lần lượt phân tích bài thơ. 2) Dàn bài. a. Mở bài. - Từ tháng 8- 1942 đến tháng 9-1943, Bác Hồ bị chính quyền TGT bắt giam trong các nhà lao tỉnh Quảng Tây. Trong bóng tối của lao tù, Người đã viết ra những dòng ánh sáng. Đó là những dòng thơ trong Nhật kí trong tù. Ngắm trăng, Đi đường là hai bài thơ tiêu biểu của tập thơ cho thấy phong thái ung dung, tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. b. Thân bài.(*) Ngắm trăng: - BH ngắm trăng trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt: trong tù ngục. Bậc tao nhân mặc khách thưởng thức trăng đang trong cảnh tù ngục bị đày đoạ vô cùng cực khổ. Không vướng bận với vật chất tầm thường mà vẫn hoà lòng mình để ngắm trăng. - Câu thơ thứ 2 Vừa để hỏi vừa để bộc lộ c.xúc của tác giả trước cảnh đêm trăng đẹp. Có cái xốn xang bối rối rất nghệ sĩ của HCM trước cảnh đêm trăng quá đẹp. Chứng tỏ Người yêu thiên nhiên một cách say đắm nên đã rung động trước cảnh đêm trăng đẹp dù là trong tù ngục. - Cảm xúc xao xuyến của nhà thơ, không cầm được lòng trước cảnh trăng đẹp. - Bất chấp mọi khó khăn thiếu thốn Người đã thả tâm hồn mình ra ngoài cửa sắt của nhà tù để tìm đến ngắm trăng tức là để giao hoà với thiên nhiên. - Vầng trăng cũng vượt ra qua song cửa sắt của nhà tù để đến với nhà thơ. Cả Người và trăng chủ động tìm đến nhau giao hoà với nhau. Người chủ động đến với trăng, trăng chủ động tìm đến với Người dường như họ đã trở thành tri âm tri kỉ với nhau. => Bác rất yêu thiên nhiên và gắn bó với thiên nhiên. (*) Đi đường:- Giọng suy ngẫm, nhịp 4/3.Vừa đi hết núi này lại đến một lớp núi khác cứ thế khó khăn chồng chất khó khăn, gian lao liên tiếp gian lao.khó khăn gian khổ dường như là bất tận..

(8) - Câu thơ mở ra ý nghĩa chủ đạo của bài thơ đó là nỗi gian lao của người đi đường. Đó là suy ngẫm thấm thía rút ra từ bao cuộc đi đường đầy khổ ải của nhà thơ. - Giọng điệu khẩn trương thanh thoát hơn, mọi gian lao đã kết thúc, lùi về phía sau, người đi đường lên đến đỉnh cao chót vót là lúc gian lao nhất nhưng đồng thời cũng là lúc mọi khó khăn vừa kết thúc, người đi đường đã đứng trên cao điểm tột cùng. - Cả một chặng đường gian lao đã kết thúc, h/a nhân vật trữ tì nh không còn là người đi đường núi vô cùng cực khổ trước mắt sau lưng đều là núi non, mà đã trở thành người khách du lịch đã đi đến được vị trí cao nhất để tha hồ thưởng ngoạn phonh cảnh núi non hùng vĩ bao la trải ra trước mắt. - Câu thơ diễn tả sự vui sướng đặc biệt bất ngờ đó là hạnh phúc vô cùng lớn lao của người chiến sĩ cách mạng hoàn toàn thắng lợi qua bao gian khổ hi sinh. Câu thơ thấp thoáng hiện ra h/a con người đứng trên đỉnh cao thắng lợi với tư thế làm chủ thiên nhiên. c. Kết bài- Là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc Ngắm trăng cho thấy t/y thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của BH ngay cả trong cảnh ngục tù khổ tăm tối. Đi đường mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc, từ việc đi 3. Củng cố: - GV hệ thông nội dung bài học. - Nhận xét giờ học. 4. Dặn dò: - Học bài. - Chuẩn bị ôn tập các kiến thức D. Bæ sung – rót kinh nghiÖm ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Ngµy so¹n: 10-3-2014 Ngµy gi¶ng: 14-3-2014 ÔN TẬP NGHÞ LUËN TRUNG §¹I VIÖT NAM I. Mục tiêu: gióp Hsinh 1. Kiến thức: - ễn tập lại cỏc kiến thức về nghị luận trung đại Việt Nam - Củng cố kiến thức trong văn bản Chiếu dời đô, HÞch tíng tíng sÜ, Níc Nớc đại Việt ta, Hịch ttớng sĩ ... 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng cảm thụ văn qua bài Chiếu dời đô, HÞch tíng tíng sÜ, Níc Nớc đại Việt ta, Hịch ttớng sĩ ... *) Kĩ năng sống: - Rèn KN giao tiếp, KN tự nhận thức, KN tư duy sáng tạo... 3. Thái độ: Thấy được giá trị của vốn từ tiếng Việt. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, các dạng bài tập. - HS: Ôn tập kiến thức cũ. III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Ktra sự chuẩn bị bài. 2. Bài mới: Dẫn dắt vào bài. I. Rèn kĩ năng cảm thụ văn qua bài chiếu dời đô. Đề bài: Qua bài Chiếu dời đô em hãy làm sáng tỏ vai trò của Lý Công Uẩn trong việc dời đô. HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn bài đảm bảo các ý cơ bản sau Lập dàn bài a)Tìm hiểu đề: - Thể loại: NL - Nội dung cần làm sáng tỏ: vai trò của LCU trong việc dời đô..

(9) - Cách làm: phân tích các luận điểm để thấy được sự thuyết phục khéo léo, lựa chọn sáng suốt của LCU. b) Dàn bài: *) Mở bài. - LCU ( 974- 1028) tức Lí Thái Tổ, quê ở Đình Bảng – Từ Sơn – Bắc Ninh. Ông là người thông minh, nhân ái, có chí lớn có công sáng lập ra vương triều Lí. Năm 1010 LCU viết Chiếu Dời Đô để thuyết phục nhân dân tuân theo mệnh lênh của nhà vua dời đô từ Hoa Lư về Thành Đại La. *) Thân bài. - Để thuyết phục dời đô LCU đã nêu việc dời đô của các triều đại xưa ở TQ: Nhà Thương: 5 lần dời đô, Nhà Chu: 3 lần dời đô. Theo LCU việc dời đô về trung tâm của các triều đại TQ phù hợp với qui luật khách quan trên vâng lệnh trời, dưới theo ý dân, nhằm mục đích mưu toan nghiệp lớn, xây dựng vương triều phồn thịnh, tính kế lâu dài cho thế hệ sau cho nên kết quả vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh quốc gia giàu mạnh, đất nước bền vững, phát triển thịnh vượng. Việc dời đô của các triều đại này chứng tỏ dời đô là việc làm thường xuyên của các triều đại.Trong lịch sử cũng từng có chuyện dời đô và đã từng đem lại những điều tốt đẹp. Vậy việc dời đô của LTT không có gì là khác thường. - LTT phê phán việc không dời đô của 2 triều Đinh và Lê cứ đóng yên đô thành ở vùng núi Hoa Lư, không theo mệnh trời, không học người xưa nên triều đại ngắn ngủi, nhân dân khổ cực, vạn vật không thích nghi, không thể phát triển thịnh vượng trong vùng đất chật chội. Soi sử sách vào tình hình thực tế thì thực ra 2 triều đó thế và lực chưa đủ mạnh để ra nơi đồng bằng, đất phẳng, nơi trung tâm của đất nước phải dựa vào thế núi rừng hiểm trở. Thời Lí, trong đà phát triển đi lên của đất nước, việc đóng đô ở Hoa Lư không còn phù hợp nữa. - Bên cạnh lí là tình ''Trẫm rất đau xót về việc đó'', lời văn tác động cả tới tình cảm người đọc, tác giả bộc lộ khát vọng xây dựng đất nước lâu bền, hùng cường. - Theo LCU thành Đại La có nhiều lợi thế để chọn làm kinh đô của đất nước: + Về vị thế địa lí : ở nơi trung tâm đất trời, mở ra bốn hướng, lại có núi có sông, đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng tránh được nạn lụt lội, chật chội… + Về vị thế chính trị: là đầu mối giao lưu,''chốn tụ hội của 4 phương'' là mảnh đất hưng thịnh''muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi''.. * Như vậy về tất cả các mặt thành Đại La có đủ mọi điều kiện tốt nhất để trở thành kinh đô của đất nước  nước ta đang trên đà lớn mạnh, thể hiện ý chí tự cường dân tộc. Lý Công Uẩn dời đô là vì lợi ích của trăm dân điều đó cho ta thấy ông là một vị vua sáng suốt có tầm nhìn xa trông rộng. - Hai câu cuối tác giả không ra mệnh lệnh mà lại ra câu hỏi mang tính chất trao đổi,đối thoại, tâm tình đồng cảm giữa vua và dân, thuyết phục bằng lí và tình mà vẫn thể hiện quyết định  đó là nguyện vọng của vua và dân. * Liên hệ đến Thăng Long - Hà Nội để thấy sự đúng đắn của việc dời đô đã được chứng minh như thế nào trong lich sử nước ta. Thăng Long - Hà Nội luôn vững vàng trong mọi thử thách lịch sử luôn là trái tim của Tổ Quốc. *) Kết bài. - Chiếu dời đô phản ánh khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà phát triển. Dời đô từ Hoa Lư ra vùng đồng băng chứng tỏ triều đình đủ sức chấm dứt nạn PK cát cứ, thế và lực sánh ngang phương Bắc, thực hiện nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối, xây dựng đất nước độc lập tự cường. Bài chiếu có sức thuyết phục mạnh mẽ vì nói đúng được ý nguyện của nhân dân, có sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình. c) Viết bài ..

(10) d) Đọc và chữa bài. II. Cảm thụ văn qua bài Hịch tướng sĩ. Đề bài: Chứng minh Hịch tướng sĩ của TQT có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí và tình. - Thể loại? - Nội dung? - Cách làm? HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn bài đảm bảo các ý cơ bản sau: Lập dàn bài 1) Tìm hiểu đề. - Thể loại: NL - Nội dung cần làm sáng tỏ: Hịch tướng sĩ của TQT có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí và tình. - Cách làm: phân tích các luận điểm để thấy được sự sự kết hợp chặt chẽ giữa lí và tình (lí lẽ, dẫn chứng và tình cảm). 2) Lập dàn ý. a. Mở bài: Trần Quốc Tuấn (1231-1300) là người có phẩm chất cao đẹp, có tài năng văn võ song toàn, có công lao lớn trong các cuộc kháng chiến chống Mông Nguyên lần 2 và 3. Hịch tướng sĩ được ông viết khoảng trước cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần 2 (1285) để khích lệ tướng sĩ học tập cuốn ''Binh thư yếu lược''. Để thuyết phục tướng sĩ Hịch tướng sĩ có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí và tình b. Thân bài: - TQT đã nêu những tấm gương trung thần trong sử sách TQ. Họ là tướng Do Vu, VCK; gia thần nhỏ: Dự Nhượng, KĐ; quan nhỏ: Thân khoái. Tác giả nêu tên những trung thần nghĩa sĩ của TQ họ đã xả thân vì chúa bất chấp tính mạng để khích lệ ý chí xả thân vì nước. - Sau khi nêu gương trung thần nghĩa sĩ tác giả chỉ ra hiện tình đất nước dưới tội ác của kẻ thù. Trong thời buổi loạn lạc sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh HTL mà đòi ngọc lụa, giả hiệu Vân Nam vương mà thu bạc vàng ... Thật khác nào đem thịt mà nuôi hổ đói...  chúng ngang ngược: đi lại nghênh ngang, bắt nạt tể phụ. Chúng tham lam tàn bạo vơ vét, đòi hỏi, hạch sách hung hãn như hổ đói. Bằng giọng văn mỉa mai châm biếm, lột tả bằng những hành động thực tế và hình ảnh so sánh ẩn dụ: ''lưỡi cú diều'', ''thân dê chó'' để chỉ sứ nhà Nguyên  nỗi căm giận và khinh bỉ của Trần Quốc Tuấn. Đặt những hình tượng đó trong thế tương quan: ''lưỡi cú diều''  ''sỉ mắng triều đình''; ''thân dê chó''  ''bắt nạt tể phụ''  kích động mọi người thấy nỗi nhục lớn khi chủ quyền đất nước bị xâm phạm. - Lòng căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn được biểu hiện cụ thể qua thái độ “ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa chỉ căm tức chưa xả thịt, lột da, nuốt gan, uống máu quân thù, dẫu cho trăm thân này ... vui lòng.  Thái độ uất ức, căm tức đến tột cùng, đến bầm gan tím ruột khi chưa trả được thù cho dân tộc, sẵn sàng hi sinh để rửa mối nhục cho đất nước, vì nghĩa lớn mà coi thường xương tan, thịt nát. Lòng căm thù được thể hiện bằng những trạng thái tâm lí cao nhất tột cùng của sự lo lắng tột cùng của sự đau xót. Mỗi chữ mỗi lời như chảy trực tiếp từ trái tim qua ngọn bút trên trang giấy đã khắc hoạ sinh động hình tượng người anh hùng yêu nước. Khi tự bày tỏ nỗi lòng mình chính Trần Quốc Tuấn đã là một tấm gương yêu nước bất khuất có tác dụng động viên to lớn đối với tướng sĩ. - Trần Quốc Tuấn nêu mối ân tình giữa mình và tướng sĩ để khích lệ ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người đối với đạo vua tôi, tình cốt nhục cũng như đối với dân tộc. Cách cư sử của TQT hằng ngày với tướng sĩ ân cần, quan tâm đến cuộc sống của họ “Không có áo……..cho áo,cơm; quan nhỏ thì thăng chức; lương ít thì cấp bổng; đi bộ …cùng nhau vui cười”. Quan hệ giữa Trần Quốc Tuấn và các tướng sĩ là quan hệ tốt đẹp, ân tình trọn vẹn. Đó là mối quan hệ trên dưới nhưng không theo đạo thần chủ mà là quan hệ bình đẳng của những người cùng cảnh ngộ..

(11) - Tiếp theo ông phê phán thái độ sống, hành động sai lầm của tướng sĩ để tướng sĩ nhận rõ: nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn, thích chọi gà, đánh bạc, thích rượu ngon...  Họ đã đánh mất danh dự của người làm tướng thờ ơ, bàng quan trước vận mệnh đất nước, lao vào các thú vui hèn hạ, toan tính tầm thường. Lối sống hưởng lạc, thái độ bàng quan vô trách nhiệm trước vận mệnh của TQ sẽ dẫn đến hậu quả tai hại khôn lường: thái ấp bổng lôc không còn, gia quyến vợ con khốn cùng, tan nát; xã tắc, tổ tông bị giày xéo, thanh danh bị ô nhục...  Một cảnh đau đớn u ám do chính họ gây ra. Có khi tác giả dùng cách nói thẳng, gần như sỉ mằng; có khi mỉa mai, chế giễu nghiêm khắc răn đe lúc lại chân thành bày tỏ thiệt hơn ''cựa gà ...''  nghệ thuật đối lập để họ thấy được sự vô lí trong cách sống của mình, giọng khích tướng để họ mau chóng muốn chứng minh tài năng, phẩm chất của mình. Trần Quốc Tuấn vừa chân tình chỉ ra những cái sai tưởng như nhỏ nhặt nhưng có tính giáo dục rất cao: vừa phê phán nghiêm khắc hành động hưởng lạc, thái độ bàng quan trước vận mệnhcủa đất nước. Đó không chỉ là thờ ơ nông cạn mà còn là vong ân bội nghĩa vô trách nhiệm với vận mệnh quốc gia. Sự ham chơi hưởng lạc không chỉ là một vấn đề nhân cách mà còn là sự táng tận lương tâm khi vận mệnh đất nước đang nghìn cân treo sợi tóc.vừa chỉ ra những việc đúng nên làm, đó là nêu cao tinh thần cảnh giác chăm lo luyện tập võ nghệ. Lời phê phán như một lời thức tỉnhcho các tướng sĩ ham chơi bời hưởng lạc để thay đổi cách sống đó. - Cùng với việc phê phán thái độ, hành động sai của họ, ông còn chỉ cho họ thấy những việc đúng lên làm là tinh thần cảnh giác, chăm lo luyện tập võ nghiệp “Nên nhớ câu ''đặt .. răn sợ''- biết lo xa. Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên  tăng cường võ nghệ. Có thể bêu đầu, làm rữa thịt ...  chống được ngoại xâm. Chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền ... mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm” Những lời khuyên đó làm cho tướng sĩ thức tỉnh, để thắng kẻ thù, giữ vững nước nhà. - Phần cuối của bài hịch, ông lại một lần nữa vạch rõ ranh giới giữa 2 con đường: chính và tà, sống và chết để thuyết phục tướng sĩ. Đó là thái độ rất dứt khoát hoặc là địch hoặc là ta. Ông kêu gọi tướng sĩ học tập Binh thư bằng cách chỉ rõ 2 con đường chính và tà, sống và chết  động viên ý chí quyết tâm chiến đấu của mọi người một cách cao nhất. c. Kết bài: - Bài Hịch tướng sĩ của TQT phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện lòng căm thù giặc sâu sắc, ý chí quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược. Đây là một áng văn chính luận xuất sắc, có sự kết hợp giữa lập luận chặt chẽ, sắc bén với lời văn thống thiết có sức lôi cuốn mạnh mẽ. 3) Viết bài. 4) Đọc và chữa bài. III . Bài tập. Đề bài: Phân tích Nước Đại Việt ta để thấy được tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi. - Nêu y/c của đề? - ND cần làm sáng tỏ? - Cách làm? HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn ý đảm bảo các ý cơ bản sau 1) Tìm hiểu đề. - Thể loại: NL - Nội dung cần làm sáng tỏ: tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi qua đoạn trích Nước Đại Việt ta..

(12) - Cách làm: phân tích các phần trong đoạn trích. 2) Lập dàn ý. a. Mở bài:- NT là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. Trong cuộc kháng chiến chống Minh, Nguyễn Trãi dâng lên Lê Lợi ''BN sách'' với chiến lược tâm công. Kháng chiến thắng lợi, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết BNĐC một bản tuyên ngôn độc lập, được công bố vào ngày 17 tháng chạp năm Đinh Mùi. Đoạn trích Nước Đại Việt ta là phần đầu của bài BNĐC nêu luận đề chính nghĩa với hai nội dung chính: nguyên lí nhân nghĩa và chân lí về sự tồn tại độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. b. Thân bài: - Nhân nghĩa theo quan niệm nho giáo là quan hệ giữa người với người, bó hẹp trong đạo vua tôi. Với Nguyễn Trãi nhân nghĩa là “yên dân” và ''điếu phạt'' “ trừ bạo”. Yên dân là làm cho dân được hưởng thái bình hạnh phúc. Điếu phạt: thương dân đánh kẻ có tội. Đặt trong hoàn cảnh Nguyễn Trãi viết ''Bình Ngô đại cáo'' thì Người dân mà mà tác giả nói tới là người dân Đại Việt đang bị xâm lược, còn kẻ bạo tàn chính là giặc Minh cướp nước. Ở đây hành động điếu phạt là trừ giặc Minh bạo ngược để cho dân có cuộc sống yên lành. Đây là tư tưởng nhân nghĩa của cuộc kháng chiến. Như vậy nhân nghĩa gắn liền với yêu nước chống xâm lược, thể hiện trong mối quan hệ giữa dân tộc với dân tộc. Đó là nét mới, là sự phát triển của tư tưởng nhân nghĩa ở Nguyễn Trãi so với Nho giáo. Qua đó ta thấy tư tưởng của những vị lãnh tụ khởi nghĩa Lam Sơn như Nguyễn Trãi, Lê Lợi là người thương dân, tiến bộ, lấy dân làm gốc, vì dân mà đánh giặc. - Tám câu thơ tiếp tác giả khẳng định chủ quyền dân tộc. Một đất nước có độc lập, chủ quyền là đất nước có nền văn hiến lâu đời, có cương vực lãnh thổ, phong tục tập quán, lịch sử riêng, chế độ riêng ''Núi sông ...''; ''phong tục''; ''Từ Triệu ... '' . Đó là những yếu tố căn bản nhất của một quốc gia, dân tộc.  Nguyễn Trãi đã phát biểu một cách hoàn chỉnh về quốc gia dân tộc. Nhân nghĩa gắn liền với chủ quyền dân tộc, vì có bảo vệ được đất nước thì mới bảo vệ được dân, mới thực hiện được mục đích cao cả là ''Yên dân''. Nhắc đến điều này NT nhằm khẳng định nước Đại Việt là nước độc lập ngang hàng với phong kiến phương Bắc. Đó là thực tế, tồn tại với chân lí khách quan của lịch sử không thể chối cãi được - điều mà kẻ xâm lược luôn tìm cách phủ định. Quan niệm về quốc gia, dân tộc của Nguyễn Trãi có sự kế thừa và phát triển cao hơn bởi tính toàn diện và sâu sắc của nó. - Phần cuối của đoạn trích bằng giọng văn hùng hồn tác giả đã dẫn ra các dẫn chứng để làm sáng tỏ sức mạnh của nhân nghĩa. Lưu Cung tham …bại. Triệu Tiết ………vong Cửa Hàm Tử……Ô Mã. - NT đã đưa ra những minh chứng đầy thuyết phục về sức mạnh nhân nghĩa, sức mạnh của chính nghĩa. Kẻ thù cố tình xâm phạm chủ quyền, đi ngược lại chân lí khách quan, lấy tư tưởng nước lớn bá quyền thì trước sau cũng thất bại: Lưu Cung thất bại, Toa Đô, Ô Mã bị giết bị bắt…Tác giả lấy chứng cớ còn ghi để chứng minh cho sức mạnh của chính nghĩa đồng thời thể hiện niềm tự hào dân tộc. c. Kết bài: - Với cách lập luận chặt chẽ, chứng cớ hùng hồn, đoạn trích Nước Đại Việt ta có ý nghĩa như một bản tuyên ngôn độc lập: nước ta là nước có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thô riêng, có phong tục tập quán riêng, có chủ quyền, có truyền thống lịch sử, kẻ xâm lược là phản nhân nghĩa nhất định sẽ thất bại. 3) Viết bài..

(13) a. Mở bài: - NT là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. Trong cuộc kháng chiến chống Minh, Nguyễn Trãi dâng lên Lê Lợi ''BN sách'' với chiến lược tâm công. Kháng chiến thắng lợi, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết BNĐC - một bản tuyên ngôn độc lập, được công bố vào ngày 17 tháng chạp năm Đinh Mùi. Đoạn trích Nước Đại Việt ta là phần đầu của bài BNĐC nêu luận đề chính nghĩa với hai nội dung chính: nguyên lí nhân nghĩa và chân lí về sự tồn tại độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. b. Thân bài: c. Kết bài: - Với cách lập luận chặt chẽ, chứng cớ hùng hồn, đoạn trích Nước Đại Việt ta có ý nghĩa như một bản tuyên ngôn độc lập: nước ta là nước có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thô riêng, có phong tục tập quán riêng, có chủ quyền, có truyền thống lịch sử, kẻ xâm lược là phản nhân nghĩa nhất định sẽ thất bại. Đọc và chữa bài. 3. Củng cố: - Thế nào là câu trần thuật? -Thế nào là câu phủ định? - Gv nhận xét giờ học. 4. Dặn dò: - Học bài, ôn tập văn nghị luận. - Bài tập về nhà: Đề bài: Dựa vào các bài ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tướng sĩ'', hãy chứng minh rằng: những người lãnh đạo anh minh như Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân. - Chuẩn bị: “rèn kĩ năng làm văn nghị luận qua đoạn trích Nước Đại Việt ta và Hịch tướng sĩ”. D. Bæ sung – rót kinh nghiÖm ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Ngµy so¹n: 10-3-2014 Ngµy gi¶ng: 15-3-2014 LuyÖn tËp: NGHÞ LUËN TRUNG §¹I VIÖT NAM I. Mục tiêu: gióp Hsinh 1. Kiến thức: - ễn tập lại cỏc kiến thức về nghị luận trung đại Việt Nam - Củng cố kiến thức trong văn bản Chiếu dời đô, HÞch tíng tíng sÜ, Níc Nớc đại Việt ta, Hịch ttớng sĩ ... 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng làm văn nghị luận qua đoạn trích Nước Đại Việt ta của Nguyễn Trãi và Hịch tướng sĩ của TQT. *) Kĩ năng sống: - Rèn KN giao tiếp, KN tự nhận thức, KN tư duy sáng tạo... 3. Thái độ: Thấy được giá trị của vốn từ tiếng Việt. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, các dạng bài tập. - HS: Ôn tập kiến thức cũ. III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Ktra sự chuẩn bị bài. 2. Bài mới: Dẫn dắt vào bài. Đề bài: Dựa vào các bài ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tướng sĩ'', hãy chứng minh rằng: những người lãnh đạo anh minh như Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân..

(14) - Nêu y/c của đề? 1) Tìm hiểu đề. - Thể loại: NL - Nội dung cần làm sáng tỏ: ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tướng sĩ'', cho thấy những người lãnh đạo anh minh như Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân. HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn ý ) Lập dàn ý. a) Mở bài: Nguyễn Trãi đã từng viết: ''Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau Song hào kiệt đời nào cũng có''. Trải qua mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước, qua bao thăng trầm của lịch sử, nước ta đã có bao những vị anh hùng, những vị vua anh minh và có cả tàn bạo, trong số những vị minh quân, những anh hùng thời đại ta không thể không nhắc tới những vị như Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn, bởi họ là những vị lãnh đạo anh minh, luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân. b) Thân bài: - Tại sao họ được lưu danh thiên cổ ? Phải chăng họ là những người xuất chúng, tài ba lỗi lạc hay còn vì lí do gì khiến họ thu phục nhân tâm đến như vậy ? Hai tác phẩm ... được nhân dân ta biết đến bởi người viết đã xuất phát từ lòng yêu thương con người. - ''Chiếu dời đô'': Lí Công Uẩn biên soạn để thể hiện tư tưởng muốn rời kinh đô. + Việc dời đô là vất vả, to lớn, tốn kém, rắc rối; nếu muốn sống yên thân thì vua không làm như vậy. Nhưng kinh đô ở nơi trung tâm trời đất, thế mạnh, binh hùng không sợ ngoại xâm, dân sẽ được hưởng thái bình  vua đã không quản ngại viết ''Thiên đô chiếu''. + Ông đã đưa ra các dẫn chứng cụ thể để thuyết phục lòng người: như nhà Thương, nhà Chu; 2 triều Đinh, Lê không theo dấu cũ nên triều đại không được lâu bền. Bằng nhãn quan tinh tường, Lí Công Uẩn đã quyết định chọn Đại La làm kinh đô để dân được cuộc sống yên ổn, thái bình  thương dân, lo cho dân, văn bản là bài ca yêu nước. Lí Công Uẩn là người nhìn xa trông rộng. + Lời lẽ kết hợp hài hoà giữa lí và tình: sức thuyết phục qua dẫn chứng cụ thể, tình được thể hiện ở việc không tự quyết định mà hỏi han, bộc lộ nỗi lòng ''trẫm rất đau xót về việc đó'', ''Trẫm muốn dựa .. nghĩ thế nào ?''  Lí Công Uẩn thấu tình, đạt lí, yêu dân như con. - Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn: + Là một văn bản có lập luận chặt chẽ, sắc bén với lời văn giàu cảm xúc và sức thuyết phục. + Văn bản thể hiện lòng căm thù giặc tột cùng, khơi dậy sự đồng lòng, quyết tâm bảo vệ Tổ Quốc của nhân dân ta  Trần Quốc Tuấn yêu dân, thương dân nên kiên quyết, mạnh mẽ, không chụ lùi bước trước kẻ thù. + Quan tâm, lo cho dân, T.Q.Tuấn đã kể tội của giặc để khích lệ lòng căm thù giặc. + P2, động viên tinh thần luyện tập đánh giặc, nêu ra những kỉ cương nghiêm khắc.+ Kết hợp chặt chẽ lí và tình: tấm lòng của vị chủ soái khi căm thù giặc, khi chăm lo cơ sở vật chất và tinh thần cho binh sĩ, vẽ ra 2 viễn cảnh khi nước mất nhà tan và khi ca khúc khải hoàn chiến thắng  minh chứng cho lòng yêu thương binh sĩ. -> 2 triều đại, 2 trái tim lúc nào cũng hướng về tương lai tốt đẹp của nhân dân, trong thâm tâm họ lúc nào cũng nghĩ đến việc làm sao cho dân giàu nước mạnh; chăm lo cho hạnh phúc lâu bền của muôn dân được đặt lên hàng đầu. c) Kết bài: - Tuy 2 tác phẩm được viết trong 2 thời đại khác nhau nhưng đều có điểm tương đồng; chăm lo ... đó chính là yếu tố quan trọng nhất để 2 tác phẩm sống mãi.

(15) với thời gian. ''Chiếu dời đô'' và ;;Hịch tướng sĩ'' là minh chứng cho 2 tấm lòng cao cả, lớn lao của 2 vị lãnh đạo anh minh Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn với dân với nước. 3) Viết bài. a) Mở bài: Nguyễn Trãi đã từng viết: ''Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau Song hào kiệt đời nào cũng có''. Trải qua mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước, qua bao thăng trầm của lịch sử, nước ta đã có bao những vị anh hùng, những vị vua anh minh và có cả tàn bạo, trong số những vị minh quân, những anh hùng thời đại ta không thể không nhắc tới những vị như Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn, bởi họ là những vị lãnh đạo anh minh, luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân. b) Thân bài: c) Kết bài:- Tuy 2 tác phẩm được viết trong 2 thời đại khác nhau nhưng đều có điểm tương đồng; chăm lo ... đó chính là yếu tố quan trọng nhất để 2 tác phẩm sống mãi với thời gian. ''Chiếu dời đô'' và ;;Hịch tướng sĩ'' là minh chứng cho 2 tấm lòng cao cả, lớn lao của 2 vị lãnh đạo anh minh Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn với dân với nước. 2) Lập dàn ý. a. Mở bài:- Nguyễn Thiếp là người thiên tư sáng suốt, học rộng, hiểu sâu, có tấm lòng vì nước, vì dân. Bàn luận về phép học là một phần trích từ bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung 8/ 1791 bàn về 3 điều là quân đức; dân tâm và học pháp. b. Thân bài: - Tác giả đã bày tỏ suy nghĩ của mình về việc học bằng câu châm ngôn: Ngọc không mài... không biết rõ đạo. Cách nêu bằng hình ảnh ẩn dụ quen thuộc nhưng lại nhấn mạnh bằng cách phủ định hai lần: không mài... không thành; không học.. không biết. Khái niệm học được giải thích bằng hình ảnh so sánh cụ thể, dễ hiểu, làm tăng lên sức mạnh, thuyết phục. Tác giả cho rằng chỉ có học tập con người mới trở nên tốt đẹp. Do vậy học tập là một quy luật trong cuộc sống của con người. - Tiếp theo tác giả giải thích khái niệm đạo. Đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người. “Đạo” là khái niệm vốn trừu tượng, phức tạp nhưng ở đây tác giả đã giải thích thật ngắn gọn rõ ràng. Kẻ đi học là học đạo, học luân thường đạo lí để làm người. Đạo học ngày trước lấy mục đích hình thành đạo đức, nhân cách con người. Đó là đạo tam cương, ngũ thường. Như vậy mục đích chân chính của việc học là học để làm người. - Tác giả đã soi vào thực tế đương thời để chỉ ra và phê phán lối học chuộng hình thức, cầu danh lợi. Học chuộng hình thức là học thuộc lòng câu chữ mà không hiểu nội dung, chỉ có danh mà không thực chất. Lối học cầu danh lợi: học để có danh tiếng, được trọng vọng, được nhàn nhã, được nhiều bổng lộc. Đó là lối học lệch lạc sai trái và đem đến hậu quả tai hại: chúa tầm thường, thần nịnh hót, không có thực chất nên không có người tài đức dẫn đến thảm hoạ nước mất nhà tan thật thảm khốc. Qua đó ta thấy tác giả xem thường lối học chuộng hình thức, lấy mục đích danh vọng cá nhân là chính, coi trọng lối học lấy mục đích thành người tốt đẹp cho đất nước vững bền. Đó là thái độ đúng đắn và tích cực, cần phát huy. Tuy nhiên tác giả mới đề cập đến vấn đề đạo đức - đạo làm người, chưa đề cập đến việc học tri thức khoa học. - Sau khi phê phán những biểu hiện sai trái, lệch lạc trong việc học tác giả đưa chủ trương phát triển sự học khẳng định quan điểm và phương pháp đúng đắn trong học tập. Theo tác giả có thể mở trường học ở phủ, huyện, các trường tư, con cháu các nhà văn võ, thuộc lại ở các trấn cựu triều để mọi người tùy đâu tiện đấy mà đi học. Rộng ra ngày nay học ở trường lớp, ở thầy, ở bạn, ở thực tế cuộc sống ''Đi một ngày.

(16) đàng ... ''; ''Học thầy ... ''. Việc học phải được phổ biến rộng khắp kết hợp hai hình thức trường công và trường tư. - Cách học phải theo Chu Tử, học tiểu học để bồi lấy gốc rồi tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử, phải biết luân thường đạo lí: tam cương, ngũ thường. Việc học (nội dung học) phải bắt đầu từ kiến thức cơ bản có tính chất nền tảng rồi nâng dần lên. Phương pháp học: từ thấp đến cao, học rộng, nghĩ sâu, biết tóm lược điều cơ bản, cốt yếu nhất học đi đôi với hành. Cách học kết hợp giữa rộng và sâu, diện và điểm, cốt nắm lấy kiến thức cơ bản. Học để làm, học kết hợp với hành. Đây là chủ trương đúng đắn và tiến bộ của tác giả ... - Liên hệ thực tế truyền thống hiếu học của nhân dân ta: ''muốn sang ...''; ''bán tự vi sư ...''; nội dung học ''tiên học lễ ...'' học đạo đức trước và tri thức sau. Bác Hồ từng nói: ''người có tài ... vô dụng”. Nhà nước ta có chính sách khuyến học, mở nhiều trường lớp, mở rộng thành phần người học, tạo điều kiện thuận lợi cho người đi học (trường dân lập, bán công, công lập, ...) - Từ cách học như vậy thì phép học có tác dụng, ý nghĩa: người tốt nhiều, triều đình ngay ngắn, thiên hạ thịnh trị  mục đích học chân chính được đạt tới bằng cách học tích cực sẽ là cơ sở tạo ra người tài đức, cai trị quốc gia sẽ dễ dàng, nước nhà sẽ vững vàng, bình ổn. Học là để rèn luyện con người, phát triển hiền tài, yên dân định nước. Vì thế Nguyễn Thiếp mong được nhà vua xem xét, ban lệnh thực thi để đất nước có nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh, lòng người mới yên, đạo mới thịnh, xã hội mới ổn định phồn vinh, quốc gia hưng thịnh. c. Kết bài: - Với lập luận chặt chẽ, lời văn mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu Bàn luận về phép học bàn về mục đích của việc học để thành người tốt đẹp cho đất nước vững bền. Việc học phải được phổ biến rộng khắp, có pp: học lấy gốc rồi rồi tuần tự tiến lên, học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Học đi đôi với hành là quan điểm tăng cường ý nghĩa ứng dụng và thực hành của môn học tránh lối học vẹt, lí thuyết xuông khi bắt tay vào công việc thì lúng túng, vụng về. 3. Củng cố: - Gv đánh giá và nhận xét giờ học. 4. Dặn dò: - Học bài, chuẩn bị ụn tập cỏc kiến thức đã học về nghị luận ... - Ôn tập văn nghị luận. D. Bæ sung – rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 10-3-2014. Ngµy gi¶ng: 15-3-2014 NGHÞ LUËN HIÖN §¹I VIÖT NAM I. Mục tiêu: gióp Hsinh 1. Kiến thức:- Tiếp tục ôn tập văn nghị luận. - Hiểu rõ hơn về tội ác của thực dân phong kiến, bọn tay sai ; và nét đặc sắc nội dung, nghệ thuật qua bài Thuế máu. - ễn tập lại cỏc kiến thức về nghị luận hiện đại Việt Nam - Củng cố kiến thức trong văn bản 2. Kĩ năng:- Rèn kĩ năng cảm thụ văn qua bài Thuế máu - Rèn kĩ năng làm văn nghị luận qua đoạn trích *) Kĩ năng sống: - Rèn KN giao tiếp, KN tự nhận thức, KN tư duy sáng tạo... 3. Thái độ: Thấy được giá trị của vốn từ tiếng Việt. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, các dạng bài tập. - HS: Ôn tập kiến thức cũ..

(17) III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Ktra sự chuẩn bị bài. 2. Bài mới: Dẫn dắt vào bài. Đề bài: Chứng minh ngòi bút sắc sảo của NAQ trong đoạn trích ‘Thuế máu’’ 1) Tìm hiểu đề : - Thể loại: NL - Nội dung cần làm sáng tỏ: ngòi bút sắc sảo của NAQ trong đoạn trích ‘Thuế máu’’ - Cách làm: phân tích các luận điểm trong đoạn trích. Chú ý yếu tố nghệ thuật.thuật. Cho biết y/c của đề? Nêu y/c của đề - ND?- Cách làm?HS dựa vào k.thức được tìm hiểu để lập dàn ý đảm bảo các ý cơ bản sau 2) Dàn ý. a. Mở bài: - Những năm 20 của thế kí XX là thời kì hoạt động sôi nổi của người thanh niên yêu nước - người chiến cộng sản kiên cường Nguyễn ái Quốc. Trong đó có hoạt động văn chương nhằm vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi khổ của nhân dân, kêu gọi đấu tranh. - ''Bản án chế độ thực dân Pháp'' là tác phẩm được viết bằng chữ Pháp, gồm 2 phần 12 chương và phần phụ lục, viết tại Pháp bằng tiếng Pháp, xuất bản tại Pa ri (năm 1925), tại Hà Nội (năm 1946). Đoạn trích “Thuế máu” nằm trong chương I của tác phẩm thể hiện rõ phong cách viết của Nguyễn ái Quốc: nghệ thuật châm biếm sắc sảo. b. Thân bài:- Đây là một văn bản phóng sự chính luận có luận đề ''Thuế máu'' được triển khai bằng hệ thống 3 luận điểm: Chiến tranh và ''Người bản xứ''; Chế độ lính tình nguyện; Kết quả của sự hi sinh. Tất cả các tiêu đề chương mục đều do tác giả đặt, gợi lên quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị: người thuộc địa phải gánh chịu nhiều thứ thuế bất công, vô lí, song tàn nhẫn nhất là sự bóc lột xương máu  thể hiện tính chiến đấu, p2 triệt để của Nguyễn ái Quốc. - Mở đầu chương sách, NAQ nói về thái độ của các quan cai trị thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa ở 2 thời điểm: trước và sau chiến tranh (1914). - Trước chiến tranh thực dân Pháp gọi dân thuộc địa là những tên da đen bẩn thỉu, những tên An-Nam-mít bẩn thỉu, là những tên kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị họ được xem là giống người hạ đẳng, bị đối xử đánh đập như xúc vật. Khi chiến tranh bùng nổ họ trở thành những đứa con yêu, bạn hiền, chiến sĩ bảo vệ công lí và TD  họ được tâng bốc,, vỗ về, phong cho danh hiệu cao quý, những vinh dự hão huyền để rồi họ bị biến thành vật hi sinh.Thể hiện tố cáo tội ác của thực dân Pháp, gây lòng căm thù phẫn nộ của thực dân Pháp. - Giọng điệu mỉa mai, hài hước: họ chỉ là, giỏi lắm thì, cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức, đùng một cái ...kết hợp với yếu tố tự sự qua nghệ thuật liệt kê, tương phản, sử dụng tính từ, danh từ vang lên rất kêu, hào nhoáng, thể hiện những thủ đoạn lừa bịp dân chúng một cách rẻ mạt, che giấu bản chất tàn bạo, độc ác của thực dân Pháp. - Tác giả làm rõ số phận của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa. Họ phải đột ngột xa lìa vợ con, quê hương, đi phơi thây trên các bãi chiến trường châu Âu, ... bỏ xác tại những miền hoang vu ..., anh dũng đưa thân cho người ta tàn sát, lấy máu mình tưới những vòng nguyệt quế, lấy xương mình chạm lên những chiếc gậy, 8 vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời trên quê hương ... Tác giả đã sử dụng nghệ thuật liệt kê các dẫn chứng, lời kể chua xót, thương.

(18) cảm, giọng giễu cợt, xót xa: ấy thế mà, lập tức, đi phơi thây, tưới, chạm ...phản ánh số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa, vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đổi lấy những danh dự hão huyền. Mâu thuẫn trào phúng còn tiếp tục bộc lộ trong đoạn trích giữa lời hứa hẹn những cái to tát, hào nhoáng với những cái giá phải trả trong cuộc chiến tranh vui tươi ấy. - Còn số phận của những người bản xứ ở hậu phương phải vắt kiệt sức trong các xưởng thuốc súng, khạc ra từng miếng phổi chẳng khác gì hít phải hơi ngạt. Tuy không phải trực tiếp ra mặt trận nhưng nhiều người dân thuộc địa làm việc chế tạo vũ khí, phục vụ chiến tranh cũng chịu bệnh tật, cái chết đau đớn. Lời kể chua xót, giọng giễu cợt, xót xa, với việc nêu hai con số ở cuối đoạn văn góp phần tố cáo mạng mẽ tội ác của gọn thực dân, gây lòng căm thù phẫn nộ trong quảng đại của thực dân thuộc địa. - Đến phần hai Nguyễn ái Quốc đã tập trung vạch trần, tố cáo tội ác và thủ đoạn bắt lính của chính quyền thực dân ở 3 nước Đông Dương. Bọn thực dân đã sử dụng những thủ đoạn mánh khoé tinh vi để bắt lính: tiến hành những cuộc lùng sục lớn về nhân lực trên toàn cõi Đông Dương. Thoạt tiên chúng tóm những người khoẻ mạnh, nghèo khổ. Sau đó chúng mới đòi đến con cái nhà giàu muốn không đi lính tình nguyện thì sì tiền ra. Chúng sẵn sàng trói, xích, nhốt người ta như nhốt xúc vật, đàn áp dã man nếu như có chống đối  thực chất là bắt bớ, cưỡng bức. là cơ hội làm giàu, củng cố địa vị, thăng quan tiến chức, tỏ lòng trung thành. Đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn ăn tiền công khai từ cuộc tuyển quân, tự do làm tiền không còn luật lệ. Từ đó ta thấy thực trạng lính tình nguyện là cơ hội bóc lột người bản xứ làm giàu cho bọn thực dân Pháp, là cơ hội để thăng quan tiến chức. - Để chống lại các nhà cầm quyền, để chốn lính buộc những người bản xứ hoặc trốn tránh, hoặc xì tiền ra, thậm chí họ còn tìm cách tự huỷ hoại bản thân, làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất để khỏi đi lính. Những hành động ấy càng lật ngược cái dối trá lừa bịp cuộc mộ lính phi nghĩa. - Mâu thuẫn trào phúng, một lần nữa thể hiện ở lời lẽ tuyên bố trịnh trọng của bọn cầm quyền - Các bạn đã tấp nập đầu quân, kẻ thì hiến dâng cánh tay của mình như lính thợ. Đối lập với tốp thì bị xích tay, ... những vụ bạo động ở Sài Gòn, Biên Hoà... Trong khi làm điều trên, chính quyền thực dân vẫn rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa. Tác giả sử dụng yếu tố biểu cảm, nhắc lại lời tuyên bố của bọn thực dân bằng giọng điệu giễu cợt rồi phản bác lại bằng thực tế hùng hồn, sử dụng nhiều câu hỏi ở phần kết để kết tội đanh thép hơn, càng bộc lộ sự lừa bịp trơ trẽn. nhan đề mang sắc thái tự nhiên. Vì lính tình nguyện là tự giác không bắt buộc, sẵn sàng, phấn khởi mà đi. Nhưng ở đây phải hiểu theo nghĩa ngược lại. Giống là cùng quay quanh cuộc chiến tranh đế quốc bẩn thỉu, cùng là sự trái ngược giữa hành động và lời nói. - Nếu hai đoạn trên nói về những thủ đoạn, những mánh khoé của chính quyền TD để lôi được trai tráng những nước thuộc địa sang cầm súng bảo vệ ''nước mẹ'' thì ở phần III, Nguyễn ái Quốc vẫn tiếp tục chủ đề trên, nói về kết quả của sự hi sinh của những người bị lừa bịp của cả những người lính thuộc địa và người Pháp lương thiện. - Khi chiến tranh kết thúc, đại bác đã ngấy thịt đen, thịt vàng rồi thì những lời tuyên bố tình tứ bỗng dưng im bặt. Chính quyền thực dân đối xử với người dân bản xứ như xưa. Những người hi sinh từng được tâng bốc trở lại ''giống người hèn hạ'' “Chẳng phải ... đó sao?...Bây giờ chúng tôi không cần đến các anh nữa, cút đi ! ...” Bằng giọng mỉa mai, sử dụng yếu tố biểu cảm, tác giả nói về cách đối xử của chính quyền.

(19) TD với những người lính thuộc địa sau chiến tranh. Hết chiến tranh chúng lại đối xử tàn nhẫn với họ: tước đoạt của cải, đánh đập, đối xử như với xúc vật. Người dân thuộc địa lại trở về vị trí hèn hạ ban đầu sau khi đã bị bóc lột trắng trợn''thuế máu''  tráo trở, tàn nhẫn. - Đối với những thương binh người Pháp và vợ con của tử sĩ người Pháp thì ''bọn cá mập thực dân'' cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện cho TB và vợ con của tử sĩ người Pháp  Đầu độc 1 dân tộc để vơ vét cho đầy túi. Tác giả không châm biếm, mỉa mai nữa mà tố cáo bằng lí lẽ sắc bén: trong một việc mà chính quyền thuộc địa đã phạm 2 tội ác đối với nhân loại. Chúng còn bỉ ổi hơn nữa là không ngần ngại đầu độc cả một dân tộc để vơ vét cho đầy túi. Cuối cùng tác giả đã kêu gọi thế giới văn minh và người Pháp lương thiện lên án tội ác của bọn chúng. Đó là con đường đấu tranh ban đầu để chống lại bọn cá mập thực dân vô nhân đạo. - Ý nghĩa trào phúng của nhan đề - ý nghĩa c. Kết bài: - Tác giả đã vạch trần sự thật bằng những tư liệu phong phú, vừa mang tính chất châm biếm, trào phúng, giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo. Với tấm lòng của một người yêu nước, 1 người cộng sản, tác giả đã khách quan trong từng sự việc nhưng ta vẫn thấy trong các câu văn ứ trào căm hờn, chứa chan lòng thương cảm, tố cáo mậnh mẽ chính quyền thực dân đã bóc lột ''thuế máu'' của người dân nghèo thuộc địa trong các cuộc chiến tranh tàn khốc  tất cả làm thành mục đích chiến đấu mãnh liệt của văn chương NAQ – HCM 3) Viết bài. a. Mở bài: Nguyễn ái Quốc là một vị lãnh tụ vĩ đại, một con người tiêu biểu cho lòng yêu nước, như chính cái tên của Người. Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” được Người viết trong thời gian hoạt động cách mạng tại Pháp là một đòn chí mạng giáng vào chủ nghĩa thực dân. Trong đó, đoạn trích “Thuế máu” nằm trong chương I của tác phẩm thể hiện rõ phong cách viết của Nguyễn ái Quốc: nghệ thuật châm biếm sắc sảo. b. Thân bài: c. Kết bài: - Tác giả đã vạch trần sự thật bằng những tư liệu phong phú, vừa mang tính chất châm biếm, trào phúng, giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo. Với tấm lòng của một người yêu nước, 1 người cộng sản, tác giả đã khách quan trong từng sự việc nhưng ta vẫn thấy trong các câu văn ứ trào căm hờn, chứa chan lòng thương cảm , tố cáo mậnh mẽ chính quyền thực dân đã bóc lột ''thuế máu'' của người dân nghèo thuộc địa trong các cuộc chiến tranh tàn khốc  tất cả làm thành mục đích chiến đấu mãnh liệt của văn chương NAQ – HCM. 3. Củng cố: 4. Dặn dò: - Học bài, ôn tập cách làm bài văn nghi luận. - Chuẩn bị: “Rèn kĩ năng làm văn nghị luận”. D. Bæ sung – rót kinh nghiÖm ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Ngµy so¹n : 22-3-2014 Ngµy gi¶ng :24-3-2014 Bæ Trî KIÕN THøC VÒ NGHỊ LUẬN I. Môc tiªu: - gióp häc sinh - KiÕn thøc: - Ôn tập lại các kiến thức về kiến thức làm văn nghị luận.

(20) - Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng lµm bµi v¨n nghÞ luË v¨n häc II. ChuÈn bÞ: - GV: Giáo án, tình huống viết bài - HS: Ôn tập kiến thức cũ III. Hoạt động dạy học: 1. KiÓm tra bµi cò: - Nêu những hiểu biết về văn nghị luận 2. Bµi míi: Đề bài: Văn học và tình thương. 1) Tìm hiểu đề.- Thể loại: NL - Nội dung cần làm sáng tỏ: Văn học và tình thương - Cách làm: phân tích các luận điểm trong để nêu mqh giữa văn học và tình thương. - Nêu y/c của đề? HS dựa vào kiến thức được tìm hiểu để lập dàn ý đảm bảo các ý cơ bản sau 2) Dàn ý. a. Mở bài: - Dẫn dắt vào bài <Trực tiếp hoặc gián tiếp>. + Dân tộc Việt Nam ta luôn đề cao tư tưởng nhân ái, một đạo lí cao đẹp. + Bởi vì chúng ta đều là con Rồng cháu Tiên, đều được sinh ra từ cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ nên truyền thống “lá lành đùm lá rách cũng được phát huy qua nhiều thế hệ. + Những tình cảm cao quí ấy được kết tinh, hội tụ và phản ánh qua những tác phẩm văn học dân tộc. b. Thân bài: - Nói văn học dân tộc ta luôn ca ngợi lòng nhân ái và tình yêu thương giữa người và người quả không sai. - Trước hết Văn học của ta đề cập đến tình cảm trong gia đình, bởi gia đình là nơi con người sinh ra và lớn lên, là chiếc nôi khởi nguồn và nuôi dưỡng của lòng nhân ái. Hình ảnh cậu bé Hồng trong tác phẩm “những ngày thơ ấu”, đã cho chúng ta thấy rằng: “tình mẫu tử là nguồn thiêng liêng và kì diệu, là mối dây bền chặt không gì chia cắt được”. - Cậu bé Hồng phải sống trong cảnh mồ côi, chịu sự hành hạ của bà cô, cha mất, mẹ phải đi tha hương cầu thực, ấy vậy mà cậu không hề oán giận mẹ mình, ngược lại lại vô cùng kính yêu, nhờ thương mẹ. - Câu chuyện đã làm rung động biết bao trái tim của độc giả. - Không chỉ phản ánh tình mẫu tử, văn học còn cho ta thấy một tình cảm vô cùng đẹp đẽ, sâu sắc không kém, đó là tình cảm vợ chồng. - Tiểu thuyết “tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố là minh chứng rõ nét nhất cho điều này. - Nhân vật chị Dậu được tác giả khắc họa thành một người phụ nữ điển hình nhất trong những năm 30-40. - Chị Dậu đã liều mình, đánh trả tên người nhà lí trưởng để bảo vệ cho chồng, một việc mà ngay cả đàn ông trong làng cũng chưa dám làm. - Qua đó, văn học đã gửi đến chúng ta một tình cảm gắn bó giữa anh em với nhau trong gia đình: < Trích những câu ca dao, tục ngữ nói về tc anh em, nòi giống>- Cũng với nghĩa đó, người xưa lại nghĩ ra truyền thuyết “con Rồng cháu Tiên” giúp ta hiểu rõ hơn về từ “đồng bào”. - Điều đó cho thấy người xưa còn nhắc nhở con cháu phải biết thương yêu, tương trợ nhau.- Mỗi khi miền nào trên đất nước ta có hoạn nạn, thiên tai lũ lụt thì những nơi khác đều hướng về nơi ấy, chung sức chung lòng quyên góp, ủng hộ vật chất lẫn tinh thần. - Và hơn thế nữa là tư tưởng nhân đạo của dân tộc ta, được lột tả một cách sâu sắc qua câu chuyện cổ tích “Thạch sanh” quen thuộc. - Chẳng những thế, chàng lại mang cơm thết đãi họ trước khi rút về nước. Điều này làm ta chợt nhớ đến “Bài cáo bình Ngô” của Nguyễn Trãi với tư tưởng nhân đạo cao cả: <Trích câu nói của Nguyễn Trãi> - Bên cạnh việc ca ngợi những con người “thương người như thể thương thân”, văn học cũng phê phán những kẻ ích kỉ, vô lương tâm. - Bà cô nỡ lòng nào lại nói xấu, sỉ nhục mẹ bé Hồng trước mặt bé - đứa.

(21) cháu ruột của mình, lẽ ra bà cô phải đối xử tốt với bé Hồng để bù đắp lại những mất mát mà bé phải hứng chịu. - Hay trong tiểu thuyết “Tắt đèn”, nhà vănNgô Tất Tố đã cho chúng ta thấy sự tàn ác, bất nhân của tên cai lệ và người nhà lí trưởng. - Chúng thẳng tay đánh đập những người thiếu sưu, đến những người phụ nữ chân yếu tay mềm như chị Dậu mà chúng cũng không tha. Thật là một bọn mất hết tính người. Còn những cấp bậc quan trên thì sao? Ông quan trong truyện “sống chết mặc bay” là tiêu biểu cho tầng lớp thống trị, quan lại ngày xưa. - Trước tình hình đó, ngoại trừ những tên lòng lang dạ sói như tên quan hộ đê thì có ai mà không thương xót đồng bào huyết mạch. - Chính cao trào đó đã lên án gay gắt tên quan hộ đê, hay chính là đại diện cho tầng lớp thống trị, dửng dưng trước sinh mạng của biết bao người dân. Thật đau xót cho số phận người dân thời ấy!c. Kết bài: Nêu giá trị của nền văn học Việt Nam, và những cái đã tiếp thu được qua nền văn học đó. 3. Viết bài. a. Mở bài: Từ xưa đến nay, dân tộc Việt Nam ta luôn đề cao tư tưởng nhân ái, một đạo lí cao đẹp. Bởi vì chúng ta đều là con Rồng cháu Tiên, đều được sinh ra từ cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ nên truyền thống “lá lành đùm lá rách cũng được phát huy qua nhiều thế hệ. Những tình cảm cao quí ấy được kết tinh, hội tụ và phản ánh qua những tác phẩm văn học dân tộc. b. Thân bài: Nói văn học dân tộc ta luôn ca ngợi lòng nhân ái và tình yêu thương giữa người và người quả không sai Trước hết Văn học của ta đề cập đến tình cảm trong gia đình, bởi gia đình là nơi con người sinh ra và lớn lên, là chiếc nôi khởi nguồn và nuôi dưỡng của lòng nhân ái. Trong đó thì tình mẫu tử là cao quí hơn cả. Hình ảnh cậu bé Hồng trong tác phẩm “những ngày thơ ấu”, đã cho chúng ta thấy rằng: “tình mẫu tử là nguồn thiêng liêng và kì diệu, là mối dây bền chặt không gì chia cắt được”. Cậu bé Hồng phải sống trong cảnh mồ côi, chịu sự hành hạ của bà cô, cha mất, mẹ phải đi tha hương cầu thực, ấy vậy mà cậu không hề oán giận mẹ mình, ngược lại lại vô cùng kính yêu, nhờ thương mẹ. Câu chuyện đã làm rung động biết bao trái tim của độc giả. Không chỉ phản ánh tình mẫu tử, văn học còn cho ta thấy một tình cảm vô cùng đẹp đẽ, sâu sắc không kém, đó là tình cảm vợ chồng. Tiểu thuyết “tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố là minh chứng rõ nét nhất cho điều này. Nhân vật chị Dậu được tác giả khắc họa thành một người phụ nữ điển hình nhất trong những năm 30-40. Chị là một người vợ thương chồng, yêu con, luôn ân cần, nhẹ nhàng chăm sóc cho chồng dù trong hoán cảnh khó khăn, nguy khốn như thế nào. Chị Dậu đã liều mình, đánh trả tên người nhà lí trưởng để bảo vệ cho chồng, một việc mà ngay cả đàn ông trong làng cũng chưa dám làm. Quả là đáng quí phải không các bạn! Thật đúng với câu ca dao: “Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn”. Và chắc hẳn, những người nào đã và đang học cấp II đều biết đến truyện “cuộc chia tay của những con búp bê”. Thật cảm động khi chứng kiến cảnh 2 anh em Thành và Thủy chia tay nhau đầy nước mắt. Qua đó, văn học đã gửi đến chúng ta một tình cảm gắn bó giữa anh em với nhau trong gia đình: “ Anh em như thể tay chân rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần” Từ tình yêu thương trong gia đình, mở rộng ra ngoài xã hội thì có tình yêu đôi lứa, tình bạn bè... hay nói chung đó là tình yêu thương đồng loại mà văn học cũng như người xưa luôn để cập đến qua các câu ca dao như: “Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”Hoặc câu: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương - Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Cũng với nghĩa đó, người.

(22) xưa lại nghĩ ra truyền thuyết “con Rồng cháu Tiên” giúp ta hiểu rõ hơn về từ “đồng bào”. Theo truyền thuyết thì mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra một trăm trứng và nở ra trăm con, 50 người con xuống biển sau này trở thành người miền xuôi, còn 50 người con khác lên núi sau này trở thành các dân tộc miền núi. Trước khi đi, Lạc Long Quận có dặn Âu Cơ rằng: sau này có gì khó khăn thì giúp đỡ nhau. Điều đó cho thấy người xưa còn nhắc nhở con cháu phải biết thương yêu, tương trợ nhau. Mỗi khi miền nào trên đất nước ta có hoạn nạn, thiên tai lũ lụt thì những nơi khác đều hướng về nơi ấy, chung sức chung lòng quyên góp, ủng hộ vật chất lẫn tinh thần. Ngoài đời sống là thế, còn trong những câu chuyện cổ tích thì sao? Truyện cổ tích không đơn thuần chỉ là những câu chuyện hư cấu, tưởng tượng mà thông qua đó cha ông ta muốn gửi gắm những suy nghĩ, tình cảm, thể hiện những ước mơ, niềm tin về công lí. Và hơn thế nữa là tư tưởng nhân đạo của dân tộc ta, được lột tả một cách sâu sắc qua câu chuyện cổ tích “Thạch sanh” quen thuộc. Nhân vật Thạch sanh đại diện cho chính nghĩa, hiền hậu, vị tha, dũng cảm, sẵn sàng tha thứ cho mẹ con Lí Thông, người đã bao lần tìm cách hãm hại mình. Không những thế, khi 18 nước chư hầu kéo quân sang đánh Thạch Sanh nhằm cướp lại công chúa, chàng đã sử dụng cây đàn thần của mình để thức tỉnh binh lính, làm cho binh lính lần lượt xếp giáp quy hàng mà không cần động đến đao binh. Cũng với nghĩa đó, người xưa lại nghĩ ra truyền thuyết “con Rồng cháu Tiên” giúp ta hiểu rõ hơn về từ “đồng bào”. Theo truyền thuyết thì mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra một trăm trứng và nở ra trăm con, 50 người con xuống biển sau này trở thành người miền xuôi, còn 50 người con khác lên núi sau này trở thành các dân tộc miền núi. Trước khi đi, Lạc Long Quận có dặn Âu Cơ rằng: sau này có gì khó khăn thì giúp đỡ nhau. Điều đó cho thấy người xưa còn nhắc nhở con cháu phải biết thương yêu, tương trợ nhau. Mỗi khi miền nào trên đất nước ta có hoạn nạn, thiên tai lũ lụt thì những nơi khác đều hướng về nơi ấy, chung sức chung lòng quyên góp, ủng hộ vật chất lẫn tinh thần. Ngoài đời sống là thế, còn trong những câu chuyện cổ tích thì sao? Truyện cổ tích không đơn thuần chỉ là những câu chuyện hư cấu, tưởng tượng mà thông qua đó cha ông ta muốn gửi gắm những suy nghĩ, tình cảm, thể hiện những ước mơ, niềm tin về công lí. Và hơn thế nữa là tư tưởng nhân đạo của dân tộc ta, được lột tả một cách sâu sắc qua câu chuyện cổ tích “Thạch sanh” quen thuộc. Nhân vật Thạch sanh đại diện cho chính nghĩa, hiền hậu, vị tha, dũng cảm, sẵn sàng tha thứ cho mẹ con Lí Thông, người đã bao lần tìm cách hãm hại mình. Không những thế, khi 18 nước chư hầu kéo quân sang đánh Thạch Sanh nhằm cướp lại công chúa, chàng đã sử dụng cây đàn thần của mình để thức tỉnh binh lính, làm cho binh lính lần lượt xếp giáp quy hàng mà không cần động đến đao binh. Chẳng những thế, chàng lại mang cơm thết đãi họ trước khi rút về nước. Điều này làm ta chợt nhớ đến “Bài cáo bình Ngô” của Ng.Trãi với tư tưởng nhân đạo cao cả: “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn Lấy trí nhân để thay cường bạo” Rồi câu chuyện “sọ dừa” cũng không kém phần ý nghĩa. Tình thương người được thể hiện qua tình cảm của cô con gái út đối với sọ dừa. Cô út vẫn đưa cơm, chăm sóc sọ dừa một cách tận tình mà không hề quan tâm đến hình dáng xấu xí của chàng. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên phân biệt đối xử với người tàn tật, có hình dáng xấu xí, đánh giá con người qua vẻ bề ngoài bởi vì: “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Con người thực sự của mỗi người chính là ở trong tâm hồn, tấmLòng của họ. Bên cạnh.

(23) việc ca ngợi những con người “thương người như thể thương thân”, văn học cũng phê phán những kẻ ích kỉ, vô lương tâm. Đáng ghê sợ hơn nữa là những người cạn tình máu mủ. Điển hình là nhân vật bà cô trong truyện “những ngày thơ ấu”, một người độc ác, “bề ngoài thơn thớt nói cười-mà trong nham hiểm giết người không dao”. - Bà cô nỡ lòng nào lại nói xấu, sỉ nhục mẹ bé Hồng trước mặt bé-đứa cháu ruột của mình, lẽ ra bà cô phải đối xử tốt với bé Hồng để bù đắp lại những mất mát mà bé phải hứng chịu. Hay trong tiểu thuyết “Tắt đèn”, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho chúng ta thấy sự tàn ác, bất nhân của tên cai lệ và người nhà lí trưởng. Chúng thẳng tay đánh đập những người thiếu sưu, đến những người phụ nữ chân yếu tay mềm như chị Dậu mà chúng cũng không tha. Thật là một bọn mất hết tính người. Còn những cấp bậc quan trên thì sao? Ông quan trong truyện “sống chết mặc bay” là tiêu biểu cho tầng lớp thống trị, quan lại ngày xưa. Trong cảnh nguy cấp, dân nhân đội gió, tắm mưa cứu đê thì quan lại ngồi ung ung đánh tổ tôm. Trước tình hình đó, ngoại trừ những tên lòng lang dạ sói như tên quan hộ đê thì có ai mà không thương xót đồng bào huyết mạch. Ngay cả khi có người vào báo đê vỡ mà hắn còn không quan tâm, bảo lính đuổi ra ngoài. Thật là lũ người bất nhân vô lương tâm phải không các bạn! Đến cuối truyện, khi quan lớn ù ván bài to thì cả làng ngập nước, nhà cửa lúa mà bị cuốn trôi hết, tình cảnh thật thảm sầu. Chính cao trào đó đã lên án gay gắt tên quan hộ đê, hay chính là đại diện cho tầng lớp thống trị, dửng dưng trước sinh mạng của biết bao người dân. Thật đau xót cho số phận người dân thời ấy! c. Kết bài: Qua những tác phẩm văn học ở trên, chúng ta có thể thấy được rằng: văn học Việt Nam luôn để cao lòng nhân ái, ca ngợi những người “thương người như thể thương thân”, và cũng lên án kịch liệt những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho tư tưởng nhân đạo, tình yêu thương cao cả… đã trở thành một truyền thống cao đẹp, quý báu của dân tộc ta. Chúng ta cần phải biết yêu thương người khác, biết giúp đỡ nhau trong công việc cũng như trong học tâp để cùng nhau tiến bước trong cuộc sống, chung tay xây dựng đất nước lại ngồi ung ung đánh tổ tôm. Trước tình hình đó, ngoại trừ những tên lòng lang dạ sói như tên quan hộ đê thì có ai mà không thương xót đồng bào huyết mạch. Ngay cả khi có người vào báo đê vỡ mà hắn còn không quan tâm, bảo lính đuổi ra ngoài. Thật là lũ người bất nhân vô lương tâm phải không các bạn! Đến cuối truyện, khi quan lớn ù ván bài to thì cả làng ngập nước, nhà cửa lúa mà bị cuốn trôi hết, tình cảnh thật thảm sầu. Chính cao trào đó đã lên án gay gắt tên quan hộ đê, hay chính là đại diện cho tầng lớp thống trị, dửng dưng trước sinh mạng của biết bao người dân. Thật đau xót cho số phận người dân thời ấy!c. Kết bài: Qua những tác phẩm văn học ở trên, chúng ta có thể thấy được rằng: văn học Việt Nam luôn để cao lòng nhân ái, ca ngợi những người “thương người như thể thương thân”, và cũng lên án kịch liệt những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho tư tưởng nhân đạo, tình yêu thương cao cả… đã trở thành một truyền thống cao đẹp, quý báu của dân tộc ta. Chúng ta cần phải biết yêu thương người khác, biết giúp đỡ nhau trong công việc cũng như trong học tâp để cùng nhau tiến bước trong cuộc sống, chung tay xây dựng đất nước giàu mạnh. Như nhà thơ Tố Hữu đã viết “ Còn gì đẹp trên đời hơn thể Người yêu người sống để yêu nhau"4, Củng cố - Gv hệ thống nd bài.- Nhận xét, đánh giá giờ học. 5. Dặn dò:- Học bài, hoàn thiện bài viết.- Chuẩn bị đề bài: Dựa vào các bài ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tướng sĩ'', hãy chứng minh rằng: những ngời lãnh đạo anh minh.

(24) như Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân.. Ngµy so¹n: 23-3-2014 Ngµy gi¶ng:28-3-2014 LuyÖn tËp: VI£T §O¹N V¡N NG¾N NLVH I. MôC TI£U: Gióp hs: - Văn nghị luận là loại văn bản dùng lí lẽ và dẫn chứng để bàn bạc, bàn luận một vấn đề để thể hiện một nhận thức, một quan điểm, một lập trường của mình trên cơ sở chân lí.Nghị luận gồm các kiểu bài:Văn chứng minh: - CM VH - CM nghị luận XH -Từ đó xác định các luận điểm để viết các đoạn văn + Văn giải thớch: + Văn bình luận: + Văn nghị luận tổng hợp -Kü n¨ng - Lập luận: Trình bày lí lẽ, dẫn chứng làm cho luận điểm theo các cách dựng đoạn văn ( Qui nạp, song hành, diễn dịch, móc xích........) II. CHUÈN BÞ: - GV: Giáo án, tình huống viết bài - HS: Ôn tập kiến thức cũ - Ôn tập lại các kiến thức về kiến thức làm văn nghị luận III. HO¹T §éng d¹y häc. Bµi cò - Nêu những hiểu biết về văn nghị luận Bµi míi: VD 1: " Lão Hạc là một người nông dân bất hạnh và có nhiều phẩm chất tốt đẹp". Dựa vào truyện ngắn " Lão Hạc" em hãy viÕt ®o¹n v¨n ng¾n chøng minh ... Gồm các luận điểm: + Lão Hạc - một người nông dân có nhiều bất hạnh: Nghèo khổ, cô đơn,.. + Lão là người có tấm lòng nhân hậu: yêu con, yêu quý cậu vàng. + Một con người giàu lòng tự trọng. VD2: Hãy giải thích lời dạy của Bác Hồ kính yêu: " Học tạp tốt, lao động tốt" Gồm các luận điểm: + Thế nào là học tốt? Thế nào là lao động tốt? Mối quan hệ giữa học tập tốt và lao động tốt? +Tại sao phải học tập tốt? Lao động tốt? + Muốn học tập tốt, lao động tốt, thiếu niên nhi đồng Việt Nam phải làm như thế nào? + Suy nghĩ, quyết tâp của em trong học tập và lao động? 2. Cách trình bày luận điểm: - Yêu cầu: Mỗi luận điểm phải trình bày thành một đoạn văn.- Các cách trình bày: Diễn dịch, quy nạp, song hành, móc xích, Tổng - Phân - Hợp. Tham khảo 2 đoạn văn sau: - Gần đến ngày giỗ đầu của cha mà mẹ Hồng vẫn cha về, ngời cô đã gọi Hồng đến nói chuyện. Lời lẽ ngời cô rất ngọt ngào nhng không giấu nổi ý định xúc xiểm độc ác. Hồng rất đau lòng và căm giận những cổ tục lạc hậu đã đầy đọa mẹ mình.Đến ngày giỗ cha, mẹ Hồng đã trở về. Vừa tan học, Hồng đợc mẹ đón lên xe, ôm vào lòng. Hồng mừng vì thấy mẹ không đến nỗi còm cõi, xơ xác nh ngời ta kể. Cậu cảm thấy hạnh phúc, êm dịu vô cùng khi đợc ở trong lòng mẹ.”.

(25) “ Chị Dậu nấu xong nồi cháo thì anh Dậu cũng vừ tỉnh lại. Cháo đã hơi nguội.Anh Dậu run rẩy vừa định húp bát cháo thì cai lệ ập đến với roi song, tay thớc, dây thừng. Chóng thóc Ðp nhµ anh DËu nép su. ChÞ DËu van nµi xin khÊt. Cai lÖ qu¸t m¾ng däa dỡ nhà, đánh chị Dậu rồi xông đến trói anh Dậu. Không thể chịu đợc, chi Dậu vùng lên đánh lại tên cai lệ và ngời nhà lý trởng.” (* “L·o H¹c lµ mét n«ng d©n nghÌo. Gia tµi cña l·o chØ cã m¶nh vên. Vî l·o mÊt tõ lâu. Con trai lão không đủ tiền cới vợ đã phẫn chí bỏ đi đồn điền cao su để lại cho lão con chã Vµng lµm b¹n. ë quª nhµ, cuéc sèng ngµy cµng khã kh¨n. Laoc H¹c bÞ mét trận ốm khủng khiếp, sau đó không kiếm ra việc làm, lão phải bán con Vàng dù rất đau đớn. Tiền bán chó và số tiền dành dụm đợc lâu nay, lão gửi ông giáo nhờ lo việc ma chay khi lão nằm xuống. Lão còn nhờ ông giáo trông nom và giữ hộ mảnh vờn cho con trai sau này. Lão quyết không đụng đến một đồng nào trong số tiền dành dụm đó nên sống lay lắt bằng rau cỏ cho qua ngày.Một hôm, lão xin Binh T ít bả chó nói là để đánh bả con chó lạ hay sang vờn nhà mình. Mọi ngời, nhất là ông giáo đều rất buồn khi nghe chuyện này. Chỉ đến khi lão Hạc chết một cách đột ngột và dữ dội, «ng gi¸o míi hiÓu ra. C¶ lµng kh«ng ai hay v× sao l·o chÕt chØ trõ cã «ng gi¸o vµ Binh T.”) Cho đoạn văn:“ Sáng nay, gió muà đông bắc tràn về. Vậy mà khi đi học, tôi lại quªn mang theo ¸o Êm. Bçng nhiªn, t«i nh×n thÊy mÑ xuÊt hiÖn víi chiÕc ¸o len trªn tay. Mẹ xin phép cô giáo cho tôi ra ngoaì lớp rồi giục tôi mặc áo. Đây là cái áo mẹ đã đan tặng tôi từ mùa đông năm ngoái. Khoác chiếc áo vào, tôi thấy thật ấm áp. Tôi muèn nãi thµnhlêi: “ Con c¶m ¬n mÑ!” H·y bæ sung thªm Cho ®o¹n v¨n sau: “ Mét buæi chiÒu, nh thêng lÖ, t«i x¸ch cÇn c©u ra bê s«ng. Bçng nhiên tôi nhìn thấy một cậu bé trạc tuổi mình đã ngồi câu ở đó từ bao giờ. Tôi định lªn tiÕng chµo lµm quen nhng v× ng¹i nªn l¹i th«i. ThÕ lµ t«i lÆng lÏ lïi xa mét qu·ng, bu«ng c©u nhng thØnh tho¶ng vÉn liÕc m¾t nh×n trém cËu ta. Lãng ngãng thÕ nµo, t«i để tuột cả hộp mồi rơi xuống sông. Ngán ngẩm, tôi cuốn cần câu, định ra về. Cha kịp đứng dậy, tôi đã nhìn thấy cậu bé đứng sừng sững ngay trớc mặt. Trên tay cậu ta là mét hép måi ®Çy. CËu ta l¼ng lÆng san nö© sè måi cho t«i. ThÕ lµ chóng t«i lµm quen víi nhau.” Hãy thêm các yếu tố miêu tả và biểu cảm để viết lại đoạn văn tự sự trên sao cho sinh động và hấp dẫn hơn. *Gîi ý: + H×nh ¶nh ngêi b¹n míi: g¬ng mÆt, níc da, mai tãc, trang phôc… Bổ sung yếu tố biểu cảm: thái độ ngạc nhiên, sự tò mò về cậu bé, sự bực mình khi đánh rơi hộp mồi….) D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Thuéc ghi nhí- Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. - ChuÈn bÞ bµi sau. *Bæ sung:Ngµy so¹n:29-3-2014 dy:014-201 THI K.S PHÁT HIỆN HỌC SINH GIỎI LỚP 8 Năm học 2013- 2014 M¤N : NGỮ VĂN - Thời gian: 120 phót. A. Mục tiêu cần đạt - Gióp HS : Nắm vững những kiến thức đã học RÌn luyÖn kü n¨ng lµm bµi tæng h¬p. - Rèn chính tả, cách diễn đạt, cách trình bày đoạn văn. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tài liệu tham khảo - Ra đề đáp án 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. Câu 1 (2 điểm) a. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Ngắm trăng” của Hồ Chí Minh? b. Nội dung chính của bài thơ? c. Em hãy kể tên một số bài thơ khác của Bác cũng nói về trăng.. Ngµy.

(26) Câu 2 (2 điẻm) Tục ngữ phương Tây có câu:” Im lặng là vàng”. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết: Khãc là nhục. Rªn, hÌn. Van, yếu đuối. Và dại khờ là những lũ người câm. Trên đường đi như những bóng âm thầm. Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng. (Liªn hiệp lại) Theo em, mỗi nhận xét trên đúng trong những trường hợp nào? Câu 3 ( 6 điểm) Tập làm văn Văn bản ”Thuế m¸u” là một thứ thuế d· man nhất, tàn bạo nhất của chÝnh quyền thực d©n đối với các nước thuộc địa, đồng thời thể hiện tấm lßng của Nguyễn Ái Quốc. Dựa vào sự hiểu biết của em về văn bản ấy , h·y lµm s¸ng tỏ nhận định trên. HƯỚNG DẪN CHÊM Câu 1 (2 điểm) a.Hoàn cảnh sáng tác: Bác sáng tác bài thơ trong hoàn cảnh tù đày, vô cùng gian khổ, thiếu thốn- ngắm trăng qua song sắt nhà tù. (0,75 điểm) b. Nội dung: “Ngắm trăng” là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, cho thấy tình yêu thiên nhiên say đắm và phong thái ung dung của Bác ngay cả trong cảnh ngục tù cực khổ, tối tăm. 0,75 điểm) c. Rằm tháng giêng, Tin thắng trận, Cảnh khuya .... (0,5 điểm) Câu 2. ( 2 điểm) - Cả hai nhận xét đều đúng, mỗi nhận xét đúng với mỗi hoàn cảnh khác nhau. (0,25 điểm) - “Im lặng là vàng” là im lặng để giũ bí mật nào đó thật cần thiết, im lặng thể hiện sự tôn trọng đối với người khác, im lặng để đảm bảo sự tế nhị trong giao tiếp. (0,5 điểm) Nếu im lặng trước những bất công, sai trái, bạo ngược . .. thì đó là im lặng của sự hèn nhát. (0,25 điểm) - Còn im lặng trong câu thơ của Tố Hữu:” . . . Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng” là sự im lặng cần thiết, sẵn sàng im lặng để chấp nhận gian khổ, hy sinh với mục đích cao cả, với lý tưởng cách mạng. (0,5 điẻm) Câu 3 ( 6 điểm) Yêu cầu: Học sinh cần xác định rừ về thể loại và phương thức làm bài đúng. - Thể loại chứng minh. - Nội dung: a. Làm s¸ng tỏ” thuế m¸u” là thứ thuế d· man, tàn bạo của chÝnh quyền thực d©n. Dựa vào ba phần của văn bản: + Thủ đoạn phỉnh nịnh của bọn thực dân để mộ lính ở các nước thuộc địa (trước và khi có chiến tranh). + Thủ đoạn dùng vũ lực để bắt lính. + Sự bạc béi, tr¸o trở của bọn thực d©n sau khi kết thóc chiến tranh. b. Tấm lòng của t¸c gi¶ Nguyễn Ái Quốc: + Vạch trần sự thực với tấm lòng của một người yêu nước. + Lời văn có vẻ khách quan nhưng vẫn chứa sự căm hờn, sự thương cảm. ĐIỂM:.

(27) 6 điểm: Bài viết thể hiện sự hiểu biết sâu săc về văn bản. Biết cách diễn đạt văn chứng minh. Lời văn trôi chảy- không sai nhiều lỗi quan trọng. 5 điểm: Nêu được trọng tâm của đề - Biết cách chứng minh một vấn đề có liên quan đến văn bản. Biết cách diễn đạt- sai một số lỗi. 4 điểm: Hiểu nội dung bài, tr×nh bày chưa rá với phương thức chứng minh. - Cßn sai nhiều lỗi nhưng không đáng kể. 02 điểm – 03 điểm: Chưa hiểu cách tr×nh bày- dừng lại kể sự việc. 01 điểm: Bài làm còn yếu, chưa xỏc định đợc nội dung. Lưu ý: Gi¸o viªn khi chấm bài cô thể linh động về nội dung và sự hiểu biÕt, s¸ng t¹o của học sinh khi tr×nh bày bài viết. 4. Cñng cè. 5.DÆn dß: - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn.- Chuẩn bị bài sau.. Ngµy so¹n: 5-4-2014. Ngµy d¹y: 8-4-2014 cấu trúc dạng đề A. Mục tiêu cần đạt - Gióp HS : - Củng cố lại kiến thức cơ bản đã học. Phân biệt các dạng đề, Lu ý đề mở - Rèn kỹ năng vận dụng viết đoạn, trình bày đoạn văn. Xác định dạng đề đề ra định hớng các luận điểm, luận cứ. TuÇn. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi KiÕn thøc c¬ b¶n: - Xác định đúng dạng đề - Chän kiÕn thøc tiªu biÓu, chän läc Đề 1: Viết bài giới thiệu về ngôi trường em đang học. Kiểu bài thuyết minh kết hợp với nghị luận Kiểu bài này thường thuyết minh về tác giả, hoàn cảnh sáng tác của một số tác phẩm tiêu biểu gắn với nghị luận về một vấn đề, một khía cạnh của nội dung văn bản. I/ BỐ CỤC CHUNG :1, Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, nội dung cần chứng minh. 2, Thân bài: a/ Thuyết minh: - Về tác giả: + Tiểu sử: tên, tuổi, quê quán, gia đình. + Sự nghiệp: sự nghiệp hoạt động cách mạng, sự nghiệp sáng tác. + Các giải thởng, danh hiệu + Một số tác phẩm chính - Về tác phẩm: Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, nội dung, nghệ thuật đặc sắc. b, Chứng minh: Chứng minh nội dung mà đề bài yêu cầu. 3, Kết bài. Đánh giá, nhận định khái quát về vai trò, vị trí của tác giả, tác phẩm đối với nền văn học, với độc giả. KIỂU BÀI NGHỊ LUẬN CHỨNG MINH.

(28) I/ Các bước làm kiểu bài văn nghị luận chứng minh. 1, Tìm hiểu đề: - Xác định thể loại. - Nội dung cần chứng minh. - Phạm vi tư liệu. 2, Tìm ý: - Xác định luận điểm lớn, luận điểm nhỏ. - Tìm luận cứ. 3, Lập dàn ý:a/ Mở bài: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm( hoàn cảnh sánh tác, xuất xứ vị trí) - Trích dẫn vấn đề cần chứng minh. b/ Thân bài: - Lần lợt chứng minh từng luận điểm. c/ Kết bài: - Khái quát khảng định lại nội dung vừa chứng minh . - Liên hệ bản thân (cảm xúc, suy nghĩ, nhiệm vụ của mình .) 4,Viết bài. 5, Đọc và sửa bài. II/ DÀN Ý THAM KHẢO: Đề bài: 2 Qua các văn bản: Chiếu dời đô ( Lý Công Uẩn); Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn); Nước Đại Việt ta Nguyễn Trãi) em hãy chứng minh rằng: Nội dung chủ yếu của văn học viết từ thế kỷ XI đến thế kỷ XV là tinh thần yêu nước, tinh thần quật khởi chống xâm lăng. Dàn ý 1/ Mở bài: Giới thiệu khái quát lịch sử Việt Nam từ thế kỷ XI thế kỷ XV Văn học phản ánh hiện thực lên có khá nhiều tác phẩm phản ánh tinh thần yêu nư ớc, tinh thần chống xâm lăng….. 2./Luận điểm:Trong các tác phẩm văn học trung đại từ thế kỷ XI đến thế kỷ XV tinh thần yêu nước, tinh thần quật khởi chống xâm lăng được thể hiện sinh động phong phú. - Luận cứ 1: Chiếu dời đô: Nội dung yêu nước được thể hiện qua mục đích dời đô…… Việc dời đô còn thể hiện tinh thần tự lập, tự cường, sẵn sàng chống lại bất kỳ quân xâm lược nào của một triều đại đang lớn mạnh. Luận cứ 2: Nam quốc sơn hà: ý thức về độc lập chủ quyền của dân tộc thể hiện rõ. Tác giả khảng định Đại Việt là quốc gia độc lập, có chủ quyền, ông còn cảnh cáo quân giặc…… thể hiện sức mạnh , ý thức quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc. Luận cứ 3:Tinh thần yêu nớc thể hiện sôi sục qua hào khí Đông A của nhà Trần + Trần Quốc Tuấn căm thù giặc, tố cáo tội ác của giặc Mông Nguyên + Quyết tâm chiến đấu, hy sinh vì dân tộc + Kêu gọi tướng sĩ đoàn kết, cảnh giác, luyện võ nghệ để chuẩn bị chiến đấu chống lại quân thù. Luận cứ 4: + Bình Ngô đại cáo: là bài ca về lòng yêu nước và tự hào dân tộc. + Tự hào về đật nước có lền văn hóa riêng, có phong tục tập quán, có truyền thống lịch sử lâu đời + Tự hào vể những chiến công hiển hách của dân tộc Kết bài:Văn học viết từ thế kỷ XI đến thế kỷ XV thể hiện tinh thần yêu nước thiết tha, tinh thần quật khởi chống xâm lăng của dân tộc, tinh thần ấy được thể hiện cụ thể ở lòng yêu nước, thương dân, lòng căm thù giặc, ý chí quyết tâm chiến đấu….. nó là.

(29) nguồn cổ vũ động viên cho con cháu muôn đời. Đề 1: Cảm nhận của em về con người Hồ Chí Minh qua các bài thơ Tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng; Đi đường. Đề 2: Khao khát tự do của hai nhân vật trữ tình qua hai bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ và Khi con tu hú của Tố Hữu. Đề 3: Đọc thơ Bác, nhà phê bình văn học Hoài Thanh nhận xét "Thơ Bác đầy trăng" Qua các bài thơ của Bác em hãy làm sáng tỏ nhận xét trên. Đề 4: Có ý kiến cho rằng " Hịch tướng sĩ " của Trần Quốc Tuấn là bài văn sôi sục nhiệt huyết, tràn đầy khí thế quyết chiến quyết thắng. Đó là tác phẩm tiêu biểu cho chủ nghĩa yêu nước cao đẹp nhất của thời đại chống Mông - Nguyên. Qua đoạn trích đã học hãy làm sáng tỏ điều trên Đề 5: Hãy chứng minh sự phát triển của ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc qua ba văn bản: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ , Nước Đại Việt ta. Đề 6: Dựa vào văn bản Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta, hãy làm sáng tỏ vai trò của người lãnh đạo anh minh đối với vận mệnh đất nước… 4. Cñng cè - Lµm l¹i bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. 5. DÆn dß: - ChuÈn bÞ : - ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 5- 7 c©u t¶ c¶nh s©n trêng giờ ra chơi trong đó có sử dụng 3 từ tợng hình, 3 từ tợng thanh. Viết đoạn hội thoại khoảng 10 dòng trong đó có sử dụng ít nhất 1 trợ từ, 1 thán từ, 1 t×nh th¸i tõ. *Bæ sung: ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Ngµy so¹n: 5-4-2014 Ngµy d¹y: 11-4-2014 TuÇn híng dÉn ph©n tÝch thùc hµnh A. Mục tiêu cần đạt - Gióp HS : - Củng cố lại kiến thức cơ bản đã học. - Rèn kỹ năng Phân tích dạng đề, kiểu đề. Lập dàn bài, quy trình các bớc - DÞnh híng kiÕn thøc cho tõng néi dung, c©u hái yªu cÇu ... B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi KiÕn thøc c¬ b¶n: THƠ MỚI LÃNG MẠN VIỆT NAM 1932- 1945 I./. TÀI LIỆU THAM KHẢO: - Tinh hoa Thơ mới - Thi nhân Việt Nam -Tế Hanh về tác gia và tác phẩm…- Các tập thơ của Xuân Diệu, Huy Cận, Tế Hanh… II./. NỘI DUNG: - Khoảng sau năm 1930, một loạt các thi sĩ trẻ xuất thân Tây học lên án thơ cũ là khuôn sáo, trói buộc. Họ đòi hỏi đổi mới thi ca và sáng tác những bài thơ không hạn định về số câu, chữ -> Thơ mới. - Phong trào Thơ mới ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi đi vào bế tắc chưa đầy 15 năm. Thơ mới chủ yếu là thơ tự do7 hoặc 8 tiếng. So với thơ cũ, nhất là thơ Đường luật, thì Thơ mới tự do, phóng túng, linh hoạt hơn, không còn bị ràng buôc bởi những quy tắc nghiệt ngã của thi pháp thơ cổ điển. Hai chữ Thơ mới trở thành tên gọi của một phong trào thơ (còn gọi là thơ lãng mạn), gắn liền với tên tuổi của thế Lữ, Chế Lan Viên, Huy Cận, Xuân Diệu....

(30) I. Lịch sử phong trào Thơ mới (1932-1945) 1. Hoàn cảnh lịch sử làm xuất hiện phong trào Thơ mới - Sự xuất hiện của giai cấp tư sản và tiểu tư sản thành thị với những tư tưởng, tình cảm mới, những thị hiếu thẩm mỹ mới cùng sự giao lưu văn hóa Đông Tây là nguyên nhân chính làm phong trào Thơ mới ra đời - Thơ mới lãng mạn xuất hiện từ trước 1930, thi sĩ Tản Đà chính là người dạo khúc nhạc đầu tiên cho cuộc hòa tấu lãng mạn sau này. Thơ mới là phong trào thơ ca lãng mạn mang ý thức hệ tư sản và quan điểm nghệ thuật vị nghệ thuật 2. Cuộc đấu tranh giữa “thơ cũ” và “Thơ mới” - Thơ mới chuyển dần từ Nam ra Bắc, lớn tiếng công kích thơ cũ sáo mòn, công thức, hô hào bỏ luật, niêm, đối, bỏ điển tích, sáo ngữ...Thơ mới lần lượt dăng trên các tạp chí ở Hà Nội năm 1933, Lưu Trọng Lư cho đăng một loạt thơ mới của mình trong tập “ Người sơn nhân”. Ttrong bài Một cuộc cải cách về thơ ca, Lưu Trọng Lư gọi những người làm thơ cũ là “Thợ thơ’. Họ cũng như những người thợ mộc chỉ lo chạm chìm, chạm nổi, trổ rồng, trổ phượng... nào hay khi chạm trổ xong, chưa biết dùng vào việc gì thì rồng phượng đã bay về trời hết. Lưu Trọng Lư đề nghị các nhà thơ phải mau đem những ý tưởng mới những tình cảm mới thay vào những ý tưởng cũ, tình cảm cũ. - Năm1934-1936 hàng loạt tác phẩm ra đời - Năm 1936, có thể coi thơ mới thắng thế trong cuộc tranh luận về thể loại - Từ 1936, tiếng tranh cãi yếu dần, Thơ mới chính thức được dạy trong các trờng học, đã chiếm ưu thế gần như tuyệt đối trong các tạp chí từ Nam ra Bắc 3. Các thời kỳ phát triển và suy thoái của Thơ mới a. Từ 1932- 1939 - Lớp nhà thơ đầu tiên: Thế Lữ, Lu Trọng L, Huy Thông, Nguyễn Nhược Pháp, Vũ Đình Liên.... - Lớp nhà thơ xuất hiện sau: Xuân Diệu, Huy Cận, Thanh Tịnh, Hàn mặc Tử, Chế Lan Viên, Anh Thơ, Nguyễn Bính,... b.Từ 1940-1945 Do điều kiện lịch sử, văn chơng tự lực văn đoàn cũng như thơ mới sa vào bế tắc, cùng quẫn, xuất hiện nhiều khuynh hướng tiêu cực. II Một số nhàThơ mới tiêu biểu 1. THẾ LỮ a. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp thơ ca (SGK) Nhà thơ chọn bút danh Thế Lữ ngoài ý nghĩa để chơi chữ còn ngụ ý tự nhận mình là ngời khách tiên của trần thế, chỉ biết đi tìm cái đẹp: Tôi là ngời bộ hành phiêu lãng Đờng trần gian xuôi ngợc để vui chơi... Tôi chỉ là ngời khách tình si Ham cái đẹp muôn hình muôn vẻ b. Đôi nét về hồn thơ Thế Lữ- Thế Lữ không bàn về Thơ mới, không bênh vực Thơ mới, không bút chiến, không diễn thuyết. Thế Lữ chỉ lặng lẽ, điềm nhiên bớc những bớc vững vàng mà trong khoảnh khắc cả hàng ngũ thơ xa phải tan rã. - Thơ Thế Lữ về thể cách mới không chút rụt rè, mới từ số câu, số chữ, cách bỏ vần cho đến tiết tấu âm thanh..

(31) - Thơ Thế Lữ là nơi hẹn hò giữa hai nguồn thi cảm;: nẻo về quá khứ mơ màng, nẻo tới tương lai và thực tế...Sau một hồi mơ mộng vẩn vơ, thơ Thê Lư như một luồng gió lạ xui người ta biết say sưa với cái xán lạn của cuộc đời thực tế, biết cười cùng hoa nở chim kêu. - Thơ ông mang nặng tâm sự thời thế đất nước. -> Thế Lữ không những là người cắm ngọn cờ thắng lợi cho phong trào Thơ mới mà còn là nhà thơ tiêu biểu nhất cho phong trào Thơ mới thời kì đầu. c. Tác phẩm Nhớ rừng - Là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và là tác phẩm mở đường cho sự thắng lợi của Thơ mới Nhớ rừng là lời con hổ trong vờn bách thú. Tác giả mượn lời con hổ để nói lên tâm sự u uất của lớp thanh niên thế hệ 1930- đó là những thanh niên trí thức Tây học vừa thức tỉnh ý thức cá nhân cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng, ngột ngạt đương thời. Họ khao khát cái tôi cá nhân được khẳng định và phát triển trong một cuộc đời rộng lớn, tự do. Đó cũng đồng thời là tâm sự chung của người dân mất nước bấy giờ. Vì vậy, Nhớ rừng đã có được sự đồng cảm đặc biệt rộng rãi, có tiếng vang lớn. Có thể coi Nhớ rừng như một áng văn thơ yêu nước tiếp nối mạch thơ trữ tình yêu nước hợp pháp đầu thế kỷ XX. - Bài thơ tràn trề cảm hứng lãng mạn: thân tù hãm mà hồn vẫn sôi sục, khao khát tự do. Cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại tầm thường tù túng nhưng không có cách gì thoát ra được, nó chỉ biết buông mình trong mộng tưởng để thoát ly hẳn cái thực tại đó, tìm đến một thế giới khoáng đạt, mạnh mẽ, phi thường. d. Tham khảo một số bài thơ của Thế Lữ - Tiếng trúc tuyệt vời - Tiếng sáo thiên thai - Bên sông đưa khách - Cây đàn muôn điệu 1. VŨ ĐÌNH LIÊN Sinh ngày 15 tháng 10 năm Quý Sửu(1913) ở Hà Nội " Có nh÷ng nhà thơ không bao giờ có thể làm được một câu thơ. Những người ấy hẳn là những người đáng thương nhất trong thiên hạ. Sao người ta lại thương hại những kẻ bị tình phụ nuôi một giấc mộng ái ân không thành, mà không ai thương lấy những kẻ mang một mối tình thơ u uất chịu để tan tành giấc mộng lớn nhất và quý nhất ở đời: giấc mộng thơ? Hôm nay trong khi viết quyển sách này, một quyển sách họ sẽ xem như một sự mỉa mai đau đớn, thơ Vũ Đình Liên bỗng nhắc tôi nghĩ đến người xấu số kia. Tôi có cần phải nói ngay rằng Vũ Đình Liên không phải là một người xấu số? Trong làng Thơ mới, Vũ Đình Liên là một người cũ. Từ khi phong trào Thơ mới ra đời, ta đã tháy thơ Vũ Đình Liên trên các báo. người cũng ca ngợi tình yêu như hầu hết các nhà thơ mới bây giờ. Nhưng hai nguồn thi cảm chính của người là lòng thương người và hoài cổ. Người thương những kẻ thân tàn ma dại, người nhớ nhưng cảnh cũ người xưa. Có một lần hai nguồn cảm hứng ấy đã gặp nhau và đã để lại cho chúng ta một bài thơ kiệt tác: Ông đồ. Ông đồ mỗi năm đến mùa hoa đào, lại ngồi viết thuê bên đường phố " ông chính là cái di tích tiều tụy, đáng thương của một thời tàn". It khi có một bài thơ bình dị mà cảm động như vậy. Tôi tưởng như đọc lời sám hối của cả bọn thanh niên chúng ta đối với lớp người đương đi về cõi chết. Đã lâu lắm chúng ta chỉ xúm nhau lại chế giễu họ quê mùa, mạt sát họ hủ hậu. Cái cảnh th ương tâm của nền học Nho lúc mạt vận chúng ta vô tình không lưu ý. Trong bọn chúng ta vẫn có một hai người ca tụng đạo Nho và các nhà Nho. Nhưng chế giễu mạt.

(32) sát không nên, mà ca tụng cũng không được. Phần đông các nhà Nho còn sót lại chỉ đáng thương. Không nghiên cứu, không lý luận Vũ Đình Liên với một tấm lòng dễ cảm nhận đã nhận ra sự thực ấy và gián tiếp chỉ cho ta cái thái độ hợp lý hơn cả đối với các bậc phụ huynh của ta. Bài thơ của người có thể xem là một nghĩa cử. Theo đuổi một nghề văn mà làm được một bài thơ như thế cũng đủ. Nghĩa là đủ để lưu danh, đủ với ngời đời. Còn riêng đối với thi nhân thực chưa đủ. Tôi thấy Vũ Đình Liên còn bao điều muốn nói, cần nói mà nghẹn ngào không nói được. "Tôi bao giờ - Lời Vũ Đình Liên - cũng có cái cảm tưởng là không đạt được ý thơ của mình. Cũng vì không tin thơ tôi có một chút giá trị nên đã lâu tôi không làm thơ nữa" Vũ Đình Liên đã hạ mình, chúng ta đều thấy. Nhưng chúng ta cũng thấy trong lời nói của người một nỗi đau lòng kín đáo. Ngời đau lòng thấy ý thơ không thoát được lời thơ như linh hồn bị giam trong nhà tù xác thịt. Có phải vì thế mà hồi 1937, trước khi từ giã thi đàn, người đã gửi lại đôi vần thơ u uất: Nặng mang mãi khối hình hài ô nhục. Tâm hồn ta đã nhọc tự lâu rồi. Bao nhiêu thăm thẳm trên bầu trời; Bao bóng tối trong lòng ta vẩn đục! Nghĩ cũng tức! Từ hồi 1935 tả cảnh thu, Vũ Đình Liên viết: Làn gió heo may xưa hiu hắt, Lạnh lùng chẳng biết tiễn đưa ai! Hai câu thơ cũng sạch sẽ, dễ thương. Nhưng làm sao người ta còn nhớ được Vũ Đình Liên khi người ta đã đọc, bốn năm sau mấy câu thơ Huy Cận cùng một tứ: Ôi! nắng vàng sao mà nhớ nhung! Có ai đàn lẻ để tơ chùng? Có ai tiễn biệt nơi xa ấy Xui bước chân đây cũng ngại ngùng ….. Cũng may những câu thơ hoài cổ của Huy Cận: Bờ tre rung động trống chầu, Tưởng chừng còn vọng trên lầu ải quan Đêm mơ lay ánh trăng tàn, Hồn xa gửi tiếng thời gian, trống dồn. Những câu thơ tình nhẹ nhàng , tứ xa vắng cha đến nỗi làm ta quên cái lòng hoài cổ ám thầm, u tịch của Vũ Đình Liên: Lòng ta là những hàng thành quách cũ, Tự ngàn năm bỗng vẳng tiếng loa xưa. 2. TẾ HANH: GV và HS đọc tham khảo các bài luận trong cuốn: " Tế Hanh về tác gia và tác phẩm": - Tế Hanh tinh tế trong trẻo - Mã Giang Lân. Tr 13- 40. - Tế Hanh của quê hương - Mã Giang Lân. Tr 503- 507 - Tế Hanh với quê hương - Huy Cận. Tr 527. - Tế Hanh, thi sĩ của quê hương - Mai Quốc Liên - Tr528 -532. ĐỀ LUYỆN TẬP: 1. Nhớ rừng là bài thơ hay, tiêu biểu của phong trào Thơ mới và của nhà thơ Thế Lữ trên hai phương diện: tính điêu luyện, phóng khoáng già dặn của Thơ mới và tình cảm yêu nước kín đáo, âm thầm. Hãy chứng minh. 2. Khát vọng tự do và tâm sự yêu nước của Thế lữ qua Nhớ rừng 3. Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 Tr 7.

(33) 4. Bài Nhớ rừng tràn đầy cảm xúc lãng mạn. Em hiểu thế nào là lãng mạn? Cảm xúc lãng mạn được thể hiện trong bài thơ như thế nào? 5. Ông đồ chính là cái di tích tiều tụy đáng thương của một thời tàn. 6. Quê hương là mảnh hồn trong trẻo của Tế Hanh trước cách mạng. 7. Quê hương là nỗi nhớ thiết tha sâu nặng của Tế Hanh về một làng chài ven biển. Ở đó những gì bình dị nhất cũng trở nên thân thương gắn bó. 8. Nhận xét về thơ ca lãng mạn có ý kiến cho rằng :"thơ lãng mạn thường ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, của người xưa và thường đượm buồn" qua các bài thơ: "Nhớ rừng " của Thế Lữ,"Ông đồ" của Vũ Đình Liên, " Quê hương " của Tế Hanh em hãy làm sáng tỏ vấn đề trên. a. GỢI Ý: Luận điểm 1: Thơ mới thường ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên. + Trong "Nhớ rừng " đó là cảnh núi rừng. 1. Khi thì thâm nghiêm hùng vĩ 2. Khi thì hoang sơ, bí hiểm 3. Khi thì thơ mộng, rực rỡ hùng tráng + Trong quê hương: đó là bức tranh quê hương vào một ngày đẹp trời với cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. + Trong " Ông đồ": cảnh thiên nhiên là những ngày phố xá vào xuân tưng bừng nhộn nhịp. Luận điểm 2: Thơ mới ca ngợi vẻ đẹp ngày xưa. - Giải thích: ngày xưa là quá khứ oai hùng của dân tộc, là vẻ đẹp trong truyền thống văn hóa….. - Chứng minh: + Nhớ rừng: Quá khứ oai hùng của con hổ ở chốn đại ngàn. + Ông đồ: Vẻ đẹp truyền thống văn hóa, của một mĩ tục đẹp: chơi câu đối ngày tết. Luận điểm 3: Thơ lãng mạn thường đượm buồn. - Buồn vì mất tự do{nhớ rừng} - Buồn vì nét đẹp văn hóa đang tàn phai{Ông đồ} - Buồn cho số phận của những nhà nho trí thức bị lãng quên {Ông đồ} - Buồn vì xa cách quê hương { Quê hương}. THƠ CA CÁCH MẠNG VIỆT NAM 1930 - 1945 I./. TÀI LIỆU THAM KHẢO: Hồ Chí Minh, tác gia, tác phẩm nghệ thuật ngôn từ. "Ngục trung nhật ký" Nhà văn và tác phẩm trong nhà trường. - Những bài phân tích, bình luận, cảm thụ về các bài thơ trong"Nâng cao NV 8", Tư liệu ngữ văn 8… II./. NỘI DUNG: I. Tố Hữu: 1. Giới thiệu về nhà thơ Tố Hữu: Tr 179 -180 - Sổ tay NV8. 2. Luyện đề:- Khát vọng tự do và tiếng chim tu hú. - Cách cảm nhận cuộc sống của nhà thơ ở bài Tâm tư trong tù và bài Khi con tu hú có điểm gì giống nhau? II. Hồ Chí Minh: 1. Khái quát những kiến thức về tác giả (Tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp) 2. Quan điểm sáng tác văn chương của Nguyễn Ái Quốc: "Ngâm thơ ta vốn không ham Nhưng mà trong ngục biết làm gì đây Ngày dài ngâm ngợi cho khuây.

(34) Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do" (Khai quyển) Người không có ý định lấy sự nghiệp văn chơng là sự nghiệp chính của cuộc đời. Mục tiêu cao cả nhất là:"Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nhỏ, nơi có non xanh nước biếc để câu cá trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái củi, trẻ em chăn trâu, không dính líu tới vòng danh lợi" Chính hoàn cảnh thôi thúc, nhiệm vụ cách mạng yêu cầu, môi trường xã hội và thiên nhiên gợi cảm cộng với tài năng nghệ thuật và tâm hồn nghệ sĩ chứa chan cảm xúc, Người đã sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị. Và để phục vụ cho ham muốn lớn nhất thì Bác lấy văn chương làm vũ khí phương tiện. Bác ý thức sâu sắc sức mạnh của văn học nghệ thuật. Những áng văn chính luận giàu chất sống thực tế, sắc sảo về chính kiến và ý tưởng (Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập… ) những truyện ngắn độc đáo và hiện đại, hàng trăm bài thơ giàu tình đời, tình người chứa chan thi vị được viết ra bằng tài năng và tâm huyết. Hồ Chí Minh am hiểu sâu sắc quy luật và đặc trưng của hoạt động văn nghệ từ phương diện tư tưởng chính trị đến nghị luận biểu hiện. Điều này trớc hết thể hiện trực tiếp trong hệ thống quan điểm sáng tác văn chương của Người. - Hồ Chí Minh xem văn hóa nghệ thuật là một hoạt động tinh thần phong phú và phục vụ có hiệu quả cho sự nghiệp cách mạng; nhà văn cũng phải ở giữa cuộc đời góp phần vào nhiệm vụ đấu tranh và phát triển xã hội; nhà văn phải là người chiến sĩ trong sự nghiệp "phò chính trừ tà". Bài "Cảm tưởng đọc Thiên gia thi" được viết ra với tinh thần ấy: Cổ thi thiên ái thiên nhiên mỹ Sơn thủy yên hoa tuyết nguyệt phong Hiện đại thi trung ng hữu thiết Thi gia dã yếu hội xung phong. Chất" thép" ở đây chính là xu hướng cách mạng và tiến bộ về tư tưởng là cảm hứng đấu tranh xã hội tích cực của thi ca. Đó là sự tiếp tục quan điểm thơ "chuyên chú ở con người" như Nguyễn Văn Siêu đã nói; tinh thần "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà" của Nguyễn Đình Chiểu và được nâng cao trong thời đại CM vô sản. Sau này trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, qua "Thư gửi các họa sĩ nhân dịp triển lãm hội họa 1951'', Người lại khẳng định: "Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em cũng người chiến sĩ trên mặt trận ấy". Vì ở đó luôn diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt, liên tục giữa cái lạc hậu và cái tiến bộ, giữa cách mạng và phản cách mạng giữa nhân dân ta và kẻ thù; giữa cái mới và cái cũ kỹ trì trệ. Câu nói của Bác chỉ rõ tác dụng lớn lao của văn học nghệ thuật. Văn nghệ sĩ phải là người lính, người trí thức, người nghệ sĩ của thời đại, “đau nỗi đau của giống nòi vui niềm vui của người lính". Họ tự nguyện đứng trong hàng ngũ nhân dân lấy ngòi bút và tác phẩm để phục vụ chính trị, phục vụ công - nông - binh, ngợi ca chiến đấu và chiến thắng của dân tộc: "Tôi cùng xương thịt với nhân dân tôi”. Cùng đổ mồ hôi, cùng sôi giọt máu Tôi sống với các đời chiến đấu Của triệu người yêu đấu gian lao" - Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý đến đối tượng thưởng thức văn chương. Văn chương trong thời đại cách mạng phải coi quảng đại quần chúng là đối tượng phục vụ. Người nêu kinh nghiệm chung cho hoạt động báo chí và văn chương: " Viết cho ai? " " Viết để làm gì? " Viết cái gì? " và" viết như thế nào ". Người chú ý đến quan hệ giữa phổ.

(35) cập và nâng cao trong văn nghệ. Các khía cạnh trên liên quan đến nhau trong ý thức trách nhiệm của người cầm bút. Điều này thể hiện rõ ở phong cách nhất quán nhưng rất đa dạng của Người. - Hồ Chí Minh quan niệm, tác phẩm văn chương phải có tính chân thật. Phát biểu trong biểu trong buổi khai mạc phòng triển lãm về hội họa trong năm đầu cách mạng, Người uốn nắn một hướng đi "chất mơ mộng nhiều quá mà cái chân thật của sự sinh hoạt rất ít". Người yêu cầu văn nghệ sĩ phải "miêu tả cho hay, cho chân thật, cho hùng hồn"; những đề tài phong phú của hiện thực cách mạng phải chú ý nêu gương "người tốt, việc tốt" uốn nắn và phê phán cái xấu. Tính chân thật vốn là cái gốc của văn chương xưa và nay. Nhà văn phải chú ý đến hình thức thể hiện, tránh lối viết cầu kỳ, xa lạ, nặng nề. Hình thức của tác phẩm phải trong sáng, hấp dẫn, ngôn từ phải chọn lọc. Đặc biệt quan tâm đến việc giữ gìn sự trong sáng củaTiếng Việt. 3. Giới thiệu khái quát về tập "nhật ký trong tù": Thể loại, nhan đề, hoàn cảnh ra đời, giá trị nội dung và nghệ thuật Tham khảo Bài soạn ngữ văn 8 Tập II cũ tr 55- 65. 4. Tìm hiểu một số bài thơ hay: Vọng nguyệt, tẩu lộ… Tham khảoTạp chí văn học tr 58 Số tháng 7/ 2008 4. Cñng cè - Lµm l¹i bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. 5. Dặn dò: - Chuẩn bị : Về nhà hoàn thiện các đề bài. Chú ý đề thi các năm *Bæ sung: ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Ngµy so¹n: 13-4-2014 Ngµy d¹y: 15-4-2014 TuÇn thực hành Nâng cao giải đề thi các năm A. Mục tiêu cần đạt - Gióp HS : - Củng cố lại kiến thức cơ bản đã học. - Rèn kỹ năng Phân tích dạng đề, kiểu đề. Lập dàn bài, quy trình các bớc - DÞnh híng kiÕn thøc cho tõng néi dung, c©u hái yªu cÇu ... B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi KiÕn thøc c¬ b¶n: §Ò.1 C©u 1: ( 6 ®iÓm) Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: “ ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh con tuÊn m· Ph¨ng m¸i chÌo, m¹nh mÏ vît trêng giang. C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng Rín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã…..” ( Quª H¬ng – TÕ Hanh).

(36) C©u 2: ( 14 ®iÓm) Chøng minh t×nh c¶m yªu níc cña nh©n d©n ta thÓ hiÖn qua ba ¸ng v¨n : “ ChiÕu dời đô” (Lý Công Uẩn), “ Hịch tớng sĩ” (Trần Quốc Tuấn) và “ Nớc Đại Việt ta” (Trích “Bình Ngô đại cáo” – Nguyễn Trãi). đáp án C©u1(6 ®) a. Yêu cầu chung: Học sinh cảm nhận đợc cái hay, cái đẹp của đoạn thơ, biết cách tr×nh bµy díi d¹ng mét bµi v¨n c¶m thô ng¾n. b.Yêu cầu về nội dung: HS trình bày đợc các ý cơ bản sau: * Giíi thiÖu xuÊt xø ®o¹n th¬: T¸c gi¶ - t¸c phÈm, vÞ trÝ cña ®o¹n th¬. * Hình ảnh con thuyền và cánh buồm đợc miêu tả, so sánh, nhân hoá với nhiều sáng t¹o. - So sánh con thuyền với tuấn mã.Tuấn mã là ngựa tơ, đẹp, phi nhanh.Ví chiếc thuyền với “con tuấn mã”, tác giả đã tạo nên một hình ảnh khoẻ, trẻ trung diễn tả khí thế hăng hái, phấn khởi lên đờng. Cùng với các từ : “ hăng”, “ Phăng”, “ Vợt”đợc dùng rất hay, rất đích đáng đã diễn tả khí thế dũng mãnh của con thuyền đè sóng ra khơi. - Con thuyền cũng trẻ trung, cờng tráng nh những trai làng ra khơi đánh cá phấn khởi tù tin. - Hình ảnh “ Cánh buồm” trắng căng phồng, no gió ra khơi đợc so sánh với mảnh hồn làng” hay đặc sắc. Cánh buồm to biểu tợng cho hình bóng và sức sồng quê hơng.Nó blà biểu tợng cho sức mạnh , lao động sáng tạo, ớc mơ về ấm no hạnh phúc cuả quê nhà. Nó sáng lên với vẻ đẹp lãng mạn với nhiều liên tởng thú vị. - Câu thơ “ Rớn thân trắng bao la thâu góp gió” là một câu thơ đậm đà ý vị mang cảm hứng lao động và cảm hứng vũ trụ. Cánh buồm đợc nhân hoá.Ba chữ “rớn thân trắng” cã søc gîi t¶ lín. * §ã lµ t×nh quª, t×nh yªu lµng trong s¸ng cña TÕ Hanh. C©u2 1. Yªu cÇu vÒ néi dung: ( 14 ®iÓm) a. Më bµi: - Dẫn dắt vào đề: Tự nhiên khéo léo, hợp lý. - Nêu vấn đề: Sáng, rõ, đúng bản chất của bài văn nghị luận. b. Th©n bµi: Tình cảm yêu nớc đợc thể hiện qua các ý sau: * Qua ba áng văn chơng ta cảm nhận đợc tấm lòng của những ngời luôn lo lắng, nghÜ suy cho d©n, cho níc. + Vừa lên ngôi, Lý Thái tổ đã nghĩ đến việc dời đô, chọn một vùng đất mới để xây kinh đô nhằm làm cho nớc cờng, dân thịnh. + Trần Quốc Tuấn lo lắng, căm giận, đau xót trớc cảnh đất nớc bị xỉ nhục….. + Nçi niÒm d©n níc víi NguyÔn Tr·i kh«ng chØ lµ niÒm tr¨n trë mµ trë thµnh lý tëng mµ «ng t«n thê: “ ViÖc nh©n nghÜa…….trõ b¹o.” * Tình cảm yêu nớc đợc phát triển thành một khát vọng lớn lao: Khát vọng về một đất nớc độc lập, thống nhất hùng cờng. + Trong “ Chiếu rời đô” thể hiện nguyện vọng xây dựng đất nớc phồn thịnh với sự trị vì của các đế vơng muôn đời – quết tâm rời đô…. + “HÞch tíng sÜ” biÓu thÞ b»ng ý chÝ quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng giÆc thï, s½n sµng x¶ th©n v× níc….. + “ Nớc Đại Việt ta”, khát vọng ấy đã trở thành chân lý độc lập… * Cµng yªu níc cµng tù hµo vµ tin tëng vÒ d©n téc m×nh. + Nhà Lý tuy mới thành lập nhng vững tin ở thế và lực của đất nớc, định đô ở vùng đất “ Rộng mà bằng, cao mà thoáng”…. + Hng Đạo Vơng khẳng định với tớng sĩ có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt…. + Nguyễn Trãi tự hào về đất nớc có nền văn hiến, có truyền thống đánh giặc chèng ngo¹i x©m, cã anh hïng hµo kiÖt. c. kÕt bµi: - Khẳng định khái quát lại vấn đề. - Suy nghÜ riªng cña b¶n th©n. 2. Yªu cÇu vÒ h×nh thøc: - §óng kiÓu bµi nghÞ luËn..

(37) - Bè côc m¹ch l¹c, c¸c luËn ®iÓm, luËn cø râ rµng. - C¸ch lËp luËn chÆt chÏ, l« gÝc. §Ò2 Câu 1:( 6 điểm). Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ: "Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng, Cả thân hình nồng thở vị xa xăm; Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ". ("Quê hương"- Tế Hanh) Câu 2: ( 14 điểm). Có ý kiến cho rằng: "Có nhiều tác phẩm văn học giai đoạn đầu thế kỉ XX đến cách mạng tháng tám 1945 đã phản ánh được nỗi khổ đau của những kiếp lầm than". Qua những tác phẩm truyện đã học và đọc thêm trong giai đoạn văn học này, em hãy làm sáng tỏ nhận định trên. 1. Yêu cầu chung: HS cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp về hình thức và nội dung của 4 câu thơ dưới dạng một đoạn hoặc một bài văn ngắn. 2. Yêu cầu cụ thể: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm và hoàn cảnh sáng tác bài thơ, trích dẫn 4 câu 1,0 thơ. + Hai câu thơ "Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng. Cả thân hình nồng thở vị 2,0 xa xăm": Hình ảnh những chàng trai sức vóc dạn dày sóng gió. Họ là những đứa con thực sự của đại dương "cả thân hình nồng thở vị xa xăm". Đó là những sinh thể được tách ra từ biển, mang theo về cả những hương vị của biển xa. Câu thơ thật lãng mạn, khoáng đạt. Chân dung người dân chài hiện lên thật tầm vóc, có hình khối mà lại rất đặc trưng, chỉ có người dân biển mới có được. + Hai câu thơ: "Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm. Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ": Nghệ thuật nhân hoá biến con thuyền thành một sinh thể sống . - Cụm từ "im bến mỏi"vừa nói được sự nghỉ ngơi thư giãn của con 2,0 thuyền sau chuyến đi vất vả trở về, vừa nói được vẻ yên lặng nơi bến đỗ. - Con thuyền như "nghe"thấy vị muối của biển khơi đang râm ran chuyển động trong cơ thể mình. - Đây là những câu thơ hay trong bài thơ tả cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về, vừa diễn tả được vẻ đẹp khoẻ khoắn của người dân chài, vừa diễn tả được cuộc sống lao động của người dân chài nơi quê hương. Qua đó thể hiện tình yêu quê hương cuả tác giả. 1,0 1. Yêu cầu chung: - HS nắm được cách viết một bài văn nghị luận chứng minh dưới dạng đề tổng hợp. - Trình bày sạch đẹp, bố cục rõ ràng, mạch lạc. Ngôn ngữ trong sáng, có cảm xúc. Diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi dùng từ, đặt câu, chữ viết rõ ràng. 2. Yêu cầu cụ thể: Học sinh có thể có nhiều cách trình bày nhưng phải đảm bảo các ý cơ bản sau: - Dẫn dắt, trích dẫn ý kiến. - Nêu sơ qua vài nét về tình hình xã hội những năm 1930-1945. - Các nhà văn tập chung vào việc tái hiện cuộc sống lầm than của người dân trong xã hội đương thời qua các tác phẩm văn học: + Ngô Tất Tố với tác phẩm "Tắt Đèn': Thể hiện thành công sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông thôn Việt Nam qua nhân vật chị Dậu. Đồng thời phản ánh được những mâu thuẫn gay gắt xảy ra trong xã hội ta trước Cách mạng tháng tám 1945..

(38) ( Học sinh tập trung phân tích nhân vật chị Dậu). + Nam Cao với tác phẩm "Lão Hạc": Miêu tả cuộc sống nghèo nàn, khốn khổ của người nông dân những năm 1943 qua nhân vật lão Hạc- một người nông dân bị bần cùng hoá. Qua đó tác giả thể hiện cái nhìn nhân đạo và thông cảm với nông dân. + Nhà văn Nguyên Hồng với tác phẩm "Những ngày thơ ấu": Phản ánh chủ yếu nỗi thống khổ của người thiếu phụ và trẻ em qua nhân vật người mẹ bé Hồng và bé Hồng. + Ngoài ra học sinh có thể lấy thêm các tác phẩm được đọc thêm để chứng minh cho nhận định VD "Chí Phèo"của nhà văn Nam Cao hay B " ước đường cùng"của Nguyễn Công Hoan.... - Khẳng định lại ý kiến. §Ò2 Câu 1:( 8 điểm). Trong bài thơ "Nhớ rừng"đoạn thơ thứ ba có thể coi là bộ tranh tứ bình với chủ đề: chúa sơn lâm ngự trị giang sơn hùng vĩ của mình. ..."Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật? - Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? (" Nhớ rừng" - Thế Lữ) Em hãy chỉ ra vẻ đẹp đó. Câu 2: ( 12 điểm). Nhà nghiên cứu phê bình Hoài Thanh đã nhận xét: "Thơ Bác đầy trăng". Qua các tác phẩm đã học và đọc thêm về thơ Bác, em hãy làm sáng tỏ nh ận xét trên. 2. Yêu cầu cụ thể: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm và hoàn cảnh sáng tác bài thơ, trích dẫn lời nhận định. - Học sinh lần lượt chỉ ra vẻ đẹp của đoạn thơ: Cấu trúc đoạn thơ là cấu trúc tứ bình mang vẻ đẹp nghệ thuật cổ điển, có ít nhiều cách tân sáng tạo. + Trước hết là nỗi nhớ khôn nguôi, nhớ trăng, nhớ rừng, nhớ những "đêm vàng", nhớ lúc "say mồi"ung dung thoả thích bên bờ suối. - Từ phiếm chỉ "nào đâu" như hỏi một kỉ niệm đẹp đã lùi sâu vào quá vãng, thể hiện niềm nhớ tiếc bâng khuâng. - Hình ảnh "đêm vàng bên bờ suối"là một ẩn dụ đầy mộng ảo nên thơ. + Bức tranh thứ hai nói lên nỗi nhớ ngẩn ngơ man mác của hổ về những ngày mưa rừng.. - Chữ "đâu"lần thứ hai xuất hiện, biểu lộ nỗi lòng tiếc nuối, ngẩn ngơ. - Điệp từ "ta"thể hiện niềm tự hào về những kỉ niệm đẹp thủa "vùng vẫy ngày xưa". - Cái vẻ "lặng ngắm"chứa đựng cả một sức mạnh chế ngự, một bản lĩnh vững vàng không gì lay chuyển nổi..

(39) + Bức tranh thứ ba nói về giấc ngủ của hổ trong cảnh bình minh: - Đó là bức tranh đầy màu sắc và âm thanh. - Các điệp thanh "bình - minh", "tưng - bừng"hoà thanh với vần lưng "ta - ca"như mở ra một không gian nghệ thuật, một cảnh sắc thơ mộng thần tiên. - Điệp từ "đâu"với câu hỏi tu từ cất lên như một lời than nhớ tiếc, xót xa.. + Bức tranh thứ tư hổ nhớ lại những chiều tà trong khoảnh khắc hoàng hôn chờ đợi. - Ngôn ngữ thơ tráng lệ, nghệ thuật dùng từ sắc, mạnh, giàu giá trị gợi tả. 2. Yêu cầu cụ thể:Học sinh có thể có nhiều cách trình bày nhưng phải đảm bảo các ý cơ bản sau: - Giới thiệu sơ qua về đề tài viết về trăng trong thơ ca nói chung, trăng trong thơ Bác nói riêng. - Trong thơ Bác, trăng luôn có mặt, trăng luôn là người bạn gần gũi, thân mật, người bạn tri âm, tri kỉ. + Trong những ngày sống ở chiến khu Việt Bắc đầy khó khăn gian khổ nhưng trong thơ Bác trăng vẫn luôn hiện ra thật gần gũi, thơ mộng. (Học sinh có thể lấy dẫn chứng qua các bài thơ: "Cảnh khuya", "Rằm tháng giêng, Đi thuyền trên sông đáy"... để chứng minh.) + Ngay cả khi bị bắt giam trong nhà tù Tưởng Giới Thạch, Bác vẫn thả hồn mình giao hoà với ánh trăng. Trăng với người tìm đến với nhau như những người bạn tri âm, tri kỉ. (Dẫn chứng: "Ngắm trăng", "Đêm lạnh"...) + Mặc dù bận trăm công nghìn việc lo cho dân cho nước nhưng Bác vẫn luôn dành một tình cảm ưu ái đặc biệt cho trăng. Dường như Bác ở đâu, đi đâu trăng cũng theo Người để bầu bạn và tìm sự đồng điệu của hai tâm hồn. (Dẫn chứng: "Tin thắng trận"... -> Đọc thơ Bác ta được chiêm ngưỡng vẻ đẹp quyến rũ của trăng ở nhiều thời điểm khác nhau, dù ở đâu, vào lúc nào trăng cũng đềù hấp dẫn và thật gắn bó với Người. Trăng với Bác là người bạn tri âm, tri kỉ. 4. Cñng cè - Làm lại và hoàn chinh các đề theo nội dung vở ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 câu hỏi. 5. DÆn dß: - ChuÈn bÞ *Bæ sung: ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Ngµy so¹n: 13-4-2014 Ngµy d¹y: 18-4-2014 TuÇn thực hành Nâng cao - giải đề thi các năm A. Mục tiêu cần đạt - Gióp HS : - Củng cố lại kiến thức cơ bản đã học. - Rèn kỹ năng Phân tích dạng đề, kiểu đề. Lập dàn bài, quy trình các bớc - DÞnh híng kiÕn thøc cho tõng néi dung, c©u hái yªu cÇu ... B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi KiÕn thøc c¬ b¶n:. §Ò 1 1. C©u 1: (8 ®iÓm) Nªu c¶m nhËn cña em vÒ chi tiÕt kÕt thóc truyÖn ng¾n “L·o H¹c” cña N.Cao. 2. C©u 2: (12 ®iÓm).

(40) 3. Có nhà phê bình nhận định : “Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng.” Em hiểu nh thế nào về nhận định đó. Qua đoạn trích “ Trong lòng mẹ”, em h·y lµm s¸ng tá. Câu 1: (8 điểm) Về nội dung - Học sinh phải đảm bảo yêu cầu sau: a) Tóm tắt Kết thúc truyện ngắn “Lão Hạc” là cái chết dữ dội đau đớn của lão Hạc. Lão Hạc vËt v· ë trªn gêng, ®Çu tãc rò rîi, quÇn ¸o xéc xÖch, hai m¾t long sßng säc, l·o tru tréo, bọt mép sùi ra khắp ngời, chốc chốc lại bị giật mạnh lên một cái. Hai ngời đàn ông lực lỡng phải ngồi đè lên ngời lão. Lão vật vã hai giờ đồng hồ rồi mới chết. b) C¶m nhËn chi tiÕt . - Kết thúc truyện ngắn “Lão Hạc” gợi cho ngời đọc nhiều suy nghĩ, cái chết ấy làm nổi bật những phẩm chất của lão Hạc. Lão chọn cái chết nh một con chó để giữ trọn nhân cách của một con ngời. Lão thà chết trong còn hơn sống đục. - C¸i chÕt cña l·o lµm næi bËt t×nh phô tö thiªng liªng. V× t×nh phô tö, v× con, l·o sẵn sàng làm tất cả, kể cả phải hy sinh cả tính mạng để dành sự sống cho con. Tình yêu con của lão đã làm cho lão bất hủ. - §ã lµ lßng trung tÝn, l·o trung tÝn víi c¶ mét con vËt. Bëi trung tÝn mµ l·o c¶m thÊy ©n hËn day døt, thÊy m×nh nh lõa mét con chã. “Cã ph¶i viÖc l·o ¨n b¶ chã cßn là một cách để lão trừng phạt mình vì cách đối xử với con vàng. - C¸i chÕt cña L·o H¹c cßn lµ lêi tè c¸o x· héi phong kiÕn, mét x· héi bÊt c«ng tµn b¹o phi tÝnh ngêi. Trong x· héi Êy kh«ng cã chç cho nh÷ng con ngêi th¸nh thiÖn nh Lão Hạc dung thân. Chính xã hội ấy đã dồn lão đến cái chết. - Cùng với chi tiết kết thúc trong truyện ngắn “Lão Hạc” đã giúp ta hiểu hơn về tấm lòng của Nam Cao. ấy là sự đồng cảm xót thơng sâu sắc với những nỗi khổ đau bÊt h¹nh mµ l·o H¹c- ngêi n«ng d©nViÖt Nam ph¶i nÕm tr¶i. KÕt thóc truyÖn còng thÓ hiện thái độ trân trọng và niềm tin của Nam Cao vào ngời nông dân vẫn luôn giữa đợc phẩm chất trong sáng. -Với kết thúc này Nam Cao đã khẳng định phẩm chất trong sáng cao đẹp của lão H¹c còng lµ cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam tríc c¸ch m¹ng th¸ng t¸m, kh«ng nh÷ng thế mà còn phản ánh thực trạng bất công của xã hội đơng thời,đồng thời thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc. Kết thúc này đã góp phần quan trọng tạo nên thành công của t¸c phÈm . C©u 2: (12 ®iÓm) VÒ néi dung: Bài làm cần đảm bảo các ý chính sau: 1) Giải thớch lời nhận định . Nói “Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng” bởi hầu như các tác phẩm của ông đều hướng tới bênh vực phụ nữ và nhi đồng . Đó là những con người xuất hiện nhiều trên trang viết của ông “những ngày thơ ấu” chỉ là một trong những tác phẩm mà ở đó Nguyên Hồng hết lòng bênh vực cho những số phận, những cuộc đời đau khổ bất hạnh. 2) Chứng minh nội dung lời nhận định a) - Cảm nhận được tấm lòng chan chứa yêu thương mà Nguyên Hồng dành cho phụ nữ và nhi đồng. Cả trích đoạn đã diễn tả một cách xúc động những đau khổ bất hạnh mà cũng như mẹ Hồng phải gánh chịu. Đau khổ bất hạnh của Hồng cũng là trẻ thơ xã hội trong cũ . + Hồng mồ côi cha từ lúc còn nhỏ, mẹ còn trẻ xinh đẹp luôn khao khát hạnh phúc. Người mẹ ấy có quyền đi bước nữa nhưng xã hội phong kiến với những hủ tục, những thành kiến đã không chấp nhận. Và thế là Hồng phải sống xa mẹ, thiếu đi tình yêu thương của mẹ. Em phải ở với bà cô ruột vô cùng cay nghiệt . Mới hơn 10 tuổi đầu nhưng em thường xuyên bị bà cô tra tấn; hành hạ về tinh thần. Biết được nỗi đau lớn nhất của em là mẹ phải bỏ đi “ tha hương cầu thực” vì đi bước nữa nên bà cô luôn tìm cách xoáy vào nỗi đau ấy của em. - Nguyên Hồng thấu hiểu đến tận cùng nỗi khổ đau của trẻ thơ trong xã hội cũ để rồi diễn tả vô cùng xúc động điều đó qua nỗi đau của bé Hồng. Hồng đau đớn lắm khi phải dấu lòng mình, khi buộc phải che dấu tình cảm thực của mình dành cho mẹ..

(41) Có nỗi đau nào lớn hơn khi yêu mẹ mà không được ở bên mẹ, không giám nói ra lời yêu mẹ. Là chú bé thông minh nên Hồng hiểu bà cô nói với Hồng những lời giả dối trên chỉ là tìm cách làm cho Hồng ghét mẹ và đau đớn mà thôi . - Nỗi đau khổ và bất hạnh của Hồng mỗi lúc một nhức nhối, mỗi lúc một lớn dần lên theo những lời mỉa mai cay độc của người cô. Nỗi đau khổ bất hạnh của Hồng cũng là của trẻ thơ trước cách mạng tháng tám. Qua nỗi đau khổ của Hồng tác giả gián tiêp tố cáo sự bất công tàn bạo của xã hội phong kiến để đòi sự công bằng cho trẻ thơ . Không chỉ cảm thông với nỗi đau khổ của trẻ thơ mà Nguyên Hồng còn xót thương cho người phụ nữ trong xã hội cũ đó là những người không được làm chủ cuộc đời. Mẹ Hồng goá chồng khi còn trẻ và khi bà đi bước nữa đã bị gia đình chông ruồng rẫy, khinh bỉ đến nỗi phải bỏ cả hai anh em Hồng. Không những thế bà còn luôn bị em chồng nói xấu. Nỗi đau của mẹ Hồng cũng là nỗi đau của người phụ nữ trong xã hội cũ. b) Ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ và nhi đồng. * Tình mẫu tử thiêng liêng: Của Hồng dành cho mẹ, và của mẹ dành cho Hồng - Nguyên Hồng còn hết lời ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của họ mà đặc biệt là tình mẫu tử thiêng liêng. + Hồng rất yêu mẹ, yêu mẹ nên Hồng hiểu những cay cực mà mẹ em phải trải qua. Yêu mẹ nên dù bà cô tìm cách xúc xiểm . + Yêu mẹ nên Hồng căm thù nhưng hủ tục phong kiến đã đày đoạ mẹ em + Tình yêu mẹ còn rõ hơn khi khi Hồng gặp mẹ. Thấy người ngồi trên xe kéo giống mẹ Hồng đuổi theo và cất tiếng gọi mẹ . + Yêu mẹ nên Hồng vô cùng xúc động khi chạy đuổi theo mẹ. Chân chú bé díu cả lại. Yêu mẹ nên thấy mẹ vẫn trẻ đẹp nh xa, thấy hơi thở thơm tho lạ thờng - T×nh c¶m cña ngêi mÑ dµnh cho con. H×nh ¶nh mÑ Hång «m con vµo lßng, g·i rôm ở sống lng cho con là biểu hiện xúc động về tình mẫu tử. ⇒ Kh¸i qu¸t cã thÓ nãi truyÖn “thêi th¬ Êu” nãi chung vµ ®o¹n trÝch “trong lßng mÑ” nãi riªng lµ bµi ca bÊt diÖt vÒ t×nh mÉu tö . T×nh mÉu tö thiªng liªng ….. §Ò 2 - C©u 1: (2 ®iÓm) Tr×nh bµy ng¾n gän nh÷ng Ên tîng cña em vÒ t×nh yªu con ngêi trong ®o¹n trÝch cña truyÖn ng¾n : “ ChiÕc l¸ cuèi cïng” cña nhµ v¨n Mü O-Hen -ri. C©u 2: (6 ®iÓm ) Ph©n tÝch c¸i hay cña nh÷ng c©u th¬ sau: “ ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh con tuÊn m· Ph¨ng m¸i chÌo, m¹nh mÏ vît trêng giang. C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng Rín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã…” ( Quª h¬ng –TÕ Hanh) C©u 3: (12 ®iÓm) Th«ng qua hai v¨n b¶n “Tøc níc vì bê”vµ “L·o H¹c” gióp em hiÓu g× vÒ ngêi n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng t¸m. H·y chøng minh. Híng dÉn chÊm 1: (2 ®iÓm) VÒ néi dung: Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nhng đảm bảo các ý cơ bản sau : - §o¹n cuèi cña t¸c phÈm chiÕc l¸ cuèi cïng cña nhµ v¨n MÜ cã nhiÒu t×nh tiÕt hấp dẫn,đợc sắp xếp chặt chẽ … khiến cho ta rung cảm trớc tình yêu thơng cao cả gi÷a nh÷ng ngêi nghÌo khæ. §ã lµ t×nh yªu th¬ng th¾m thiÕt nh ruét thÞt cña Xiu víi.

(42) Gi«n –xi ; vÞ tha quªn m×nh, mang tÝnh triÕt luËn vÒ sø mÖnh cao c¶ thiªng liªng cña ngêi nghÖ sÜ vµ nghÖ thuËt cña nh©n vËt cô B¬ - men. C©u 2: (6 ®iÓm)* - BiÕt c¸ch lµm bµi c¶m thô vÒ v¨n häc vµ kü n¨ng lµm bµi v¨n: ViÕt thµnh ®o¹n văn hoặc thành một bài văn ngắn có cách diễn đạt gọn, rõ, lời văn trôi chảy, chữ viết sạch đẹp, không mắc lỗi. 2. Về nội dung - Học sinh phải đảm bảo yêu cầu sau: - Cái hay của đoạn thơ là tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh đẹp, con thuyền cánh buåm . - Con thuyền đợc so sánh nh con tuấn mã. Hình ảnh so sánh diễn tả ấn tợng khí thÕ b¨ng tíi dòng m·nh cña con thuyÒn. - Một loạt động từ “phăng”, “vợt”kết hợp với tính từ “mạnh mẽ” đã diễn tả đợc h×nh ¶nh con thuyÒn dòng m·nh. - ấn tợng nhất vẫn là hình ảnh cánh buồm. Cánh buồm hiện lên với vẻ đẹp lãng mạn qua hình ảnh so sánh độc đáo bất ngờ. Cánh buồm đợc so sánh với mảnh hồn làng mảnh hồn làng vốn trìu tợng đợc lấy so sánh với cánh buồm làm cho cánh buồm tr¾ng c¨ng giã biÓn kh¬i bçng trë nªn cao lín thiªng liªng. Mét h×nh ¶nh thËt giÇu ý nghÜa. - Cánh buồm đợc nhân hoá đợc nhân hoá nh con ngời đang căng mình đón gió biển khơi để đoàn thuyền ra khơi nhanh hơn. ⇒ Khái quát hình ảnh so sánh đẹp độc đáo, từ ngữ gợi tả đã đặc tả vẻ đẹp của con thuyền khi ra khơi – một vẻ đẹp vừa mạnh mẽ vừa lãng mạng. Qua đó thể hiện t×nh yªu quª cña t¸c gi¶. C©u 3: (12 ®iÓm) *Yªu cÇu: - BiÕt c¸ch lµm bµi nghÞ luËn v¨n häcvíi bè côc râ rµng kÕt cÊu hîp lý ,diễn đạt tốt không mắc lỗi chính tả, câu từ, ngữ pháp. 2. VÒ néi dung: *Chú ý bài viết cần làm nổi bật luận điểm sau: Ngô Tất Tố và Nam Cao đều là những nhà văn hiện thực xuất sắc.Hầu hết các tác phẩm của hai nhà văn đều hướng tới thể hiện hình ảnh người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng 8. “Tức nước vỡ bờ” trích trong tác phẩm “Tắt đèn” và “Lão Hạc” là những tác phẩm tiêu biểu. Hai văn bản đã giúp ta hiểu được phần nào về người nông dân trước cách mạng. Đó là những con người nghèo khổ bất hạnh nhưng luôn ngời sáng những phẩm chất tốt đẹp. a) Nghèo khổ bất hạnh - Họ đều là những người nông dân nghèo khổ bất hạnh bị dồn vào bước đường cùng . Đến với “Tức nước vỡ bờ”một trích đoạn ngắn trong “Tắt đèn” ta hiểu được nỗi cơ hàn cực khổ của người nông dân qua nạn sưu thuế . - Gia đình chị Dậu chỉ là một trong nhữn gia đình nghèo vào hạnh nhất nhì cùng đinh trong làng. Nghèo vậy nhưng không thể thiếu tiền nộp sưu cho nhà nước bởi sai nha, lính lệ ngày nào chả đến thúc đòi . - Gia đình chị đã phải bán đi những tài sản duy nhất trong nhà, đó là gánh khoai, ổ chó mới đẻ mới mở mắt. Kiệt cùng về tài sản vẫn chưa đủ tiền nộp sưu chị phải đứt ruột bán đứa con gái đầu lòng chưa đầy bảy tuổi ? Người mẹ ấy đau như đứt từng khúc ruột . - Gia đình chị đã bị đẩy vào bước đường cùng đã phải bán cả đứa con mình rất mực yêu thương - Lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao cũng trải dài những đau khổ bất hạnh, cũng bị đẩy vào bước đường cùng. Đó là một lão nông nghèo khổ, vợ mất sớm, gia sản chỉ có một mảnh vườn. Lão ở vậy nuôi con khôn lớn. - Lão Hạc còn rơi vào cảnh đói kém. Mất mùa ốm đau do tuổi già nên lão sống trong lay lắt của cái đói nhiều hôm vớ được gì lão ăn cái nấy như củ chuối, quả sung, con ốc, con trai. Nhưng rồi ốc, trai, củ chuối, quả sung cũng hết.

(43) - Lão đã chọn cái chết bởi lão sống sẽ tiêu vào số tiền nhỏ nhoi để dành cho con .. - Số phận của Lão Hạc của chị Dậu cũng là số phận của người nông dân trước cách mạng tháng tám. b) Phẩm chất của người nông dân Những phẩm chất tốt đẹp đó là sự hi sinh vì người thân, là lòng tự trọng, yêu chồng thương con. Chị Dậu một phụ nữ nông thôn đảm đang thương chồng sức phản kháng mãnh liệt. Người phụ nữ ấy đã một tay quán xuyến mọi công việc trong gia đình. - Để bảo vệ chồng chị hạ mình van xin chúng không chỉ một mà đến ba lần - Thương chồng chị bắt đầu vùng dậy bất đầu là sự phản kháng bằng lời nói, đấu lí, bằng hành động. Sự phản kháng mãnh liệt của chị là rất hợp với quy luật “có áp bức, có đấu tranh” nhưng sâu thẳm là phát khởi, là tình yêu thương chồng sâu sắc - Lão Hạc yêu con nên đã dành tất cả những gì mình có cho con. Người cha ấy đã chắt chiu từng chút hoa lợi nhỏ nhoi từ mảnh vườn để dành cho con, còn mình thì sống trong cái đói lay lắt. Người cha ấy sẵn sàng chết để dành sự sống cho con . - Lão Hạc còn giàu lòng tự trọng, nhân hậu, trung tín. Bởi tự trọng lão đã không nhận sự giúp đỡ của ông giáo, tự trọng nên lão đã gửi món tiền nhỏ dành dụm nhờ ông giáo và bà con lo hậu sự - Lão còn rất mực trung tín, nhân hậu, ta quên sao tình cảm của lão dành cho con vàng, một tình cảm chẳng khác nào cha con ông cháu. ⇒ Khái quát chị Dậu cũng như lão Hạc là hình ảnh điển hình cho người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng tám. Ở họ hội tụ những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân trong xã hội đương thời làm ta phải trân trọng nể phục, Êy lµ lßng th¬ng yªu chång con, lµ t©m hån trong s¸ng, lµ lßng tù träng …. §Ò 3 CÂU 1 (1,5 Đ) Phân tích biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng trong 2 câu thơ sau: "Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ" (Quê hương - Tế Hanh) CÂU 2 (2,5 Đ) Hãy viết một đoạn văn nêu lên suy nghĩ của em từ câu văn sau: " Giữa một vùng sỏi đá khô cằn, có những loài cây vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp" CÂU 3 (6,0 đ) Trong bài thơ "Một khúc ca xuân", nhà thơ Tố Hữu có viết: "Nếu là con chim, chiếc lá Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình" Em hãy nêu suy nghĩ của mình về lẽ sống được thể hiện trong bốn câu thơ trên CÂU 1: (1,5 đ) - Biện pháp nghệ thuật được sử dụng : nhân hóa (0,25) - Bằng biện pháp nhân hóa: tác giả không chỉ diễn tả hình ảnh con thuyền nằm im trên bến mà còn cảm thấy nó như đang lắng nghe, đang cảm nhận chất mặn mòi của biển cả. Hình ảnh con thuyền vô tri đã trở nên có hồn. Và , cũng như người dân chài, con thuyền lao động ấy cũng thấm đậm vị muối mặn của biển khơi, đó là sự vất vả nhưng tràn đầy hạnh phúc.(0,75) - Câu thơ thể hiện sự tinh tế tài hoa và một tấm lòng gắn bó sâu nặng với con người, cuộc sống lao động của quê hương.(0,5) CÂU 2 (2,5) HS viết trọn vẹn đoạn văn, nội dung cơ bản đạt được các ý sau:.

(44) - Từ một hiện tượng của thiên nhiên: (Ở một nơi mà tưởng chừng như không thể tồn tại sự sống có những loài cây vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thạt đẹp) để diễn tả sức chịu đựng, sức sống kì diệu của những loài cây. - Hiện tượng thiên nhiên đó, gợi suy nghĩ gì về vẻ đẹp của những con người - môi trường khó khăn không khuất phục ý chí con người. Trong hoàn cảnh nghiệt ngã là lúc con người thể hiện nghị lực phi thường, sức chịu đựng và sức sống kì diệu nhất. Đối với họ, nhiều khi sự gian khổ, khắc nghiệt của hoàn cảnh lại chính là môi trường để giúp họ tôi luyện, giúp họ vững vàng hơn trong cuộc sống. Thành công mà họ đạt được thật có giá trị, thật rực rỡ vì nó là kết quả những cố gắng phi thường. CÂU 3 (6,0) Yêu cầu: HS thể hiện được suy nghĩ của mình về quan niêm sống được thể hiện qua bốn câu thơ (chứ không phân tích bốn câu thơ đó) Những gợi ý chính: Về nội dung: Ý 1: + Mỗi con người sống trong cuộc đời không chỉ là hưởng thụ cuộc sống mà còn phải biết phục vụ cho cuộc sống. + Đoạn thơ nêu lên một lẽ sống, một quan niệm sống tốt đẹp. Đó là: mỗi cá nhân đều phải có trách nhiệm với cuộc đời chung, phải cống hiến cho cộng đồng, cho xã hội, cho những người xung quanh mình. (dẫn chứng) + Mỗi người sẽ sống trọn vẹn hơn khi biết chia sẻ, biết sống vì người khác. Xã hội hạnh phúc hơn khi mọi người đều hướng đến cái chung, cái cao cả. (dẫn chứng) - Ý 2: Liên hệ cuộc sống hiện tại và trách nhiệm cá nhân. Về diễn đạt: - Hành văn chặt chẽ, trôi chảy, mạch lạc, giàu màu sắc cá tính (Trên đây là những gợi ý cơ bản, học sinh có thể có những cách trình bày khác, theo yêu cầu của đề. Gám khảo căn cứ gợi ý và bài làm cụ thể của học sinh để cho điểm phù hợp) 4. Cñng cè - Làm lại và hoàn chỉnh các đề theo nội dung vở ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. 5. DÆn dß: - ChuÈn bÞ *Bæ sung: §Ò 4 C©u 1: (3®) Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh÷ng c©u th¬ sau: "Nhưng mçi n¨m mçi v¾ng Ngêi thuª viÕt nay ®©u? Giấy đỏ buồn không thắm; Mực đọng trong nghiên sầu". ("Ông đồ" - Vũ Đình Liên). C©u 2: (4®) Lßng yªu níc ViÖt Nam tõ "Nam quèc s¬n hµ" qua “ HÞch tíng sÜ” đến “Bình Ngô đại cáo” §¸p ¸n C©u 1: (3®) C¶m nhËn vÒ nghÖ thuËt (1®, mçi ý 0,25®): ®iÖp tõ, c©u hái tu tõ, Èn dô, nh©n ho¸. Cảm nhận về nội dung ( 2đ): Cảm nhận sâu sắc nỗi buồn của ông đồ trong sự đổi thay của thời cuộc. Qua đó cho ta thấy đợc trái tim đồng cảm của thi nhân với cái đẹp khi bị lãng phai. Đây là hai trong những câu thơ hay nhất của bài thơ "Ông đồ", cùng là những vần thơ đẹp của thơ ca lãng mạn Việt Nam trớc Cách mạng. C©u 2: (3®) Néi dung (2®): häc sinh cã nhiÒu c¸ch tr×nh bµy c¶m nhËn nhng bµi viÕt cã thÓ nªu lªn nh÷ng ý c¬ b¶n sau: - Cảm nhận về sự vĩ đại của ngời mẹ qua các đức tính: tình yêu thơng, sự sẻ chia, tr¸i tim nh©n hËu, lßng bao dung… - Bộc lộ đợc cảm xúc cá nhân về mẹ. Kü n¨ng (1®): bµi viÕt biÓu c¶m, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶ vµ lçi c©u th«ng thêng. Câu 3: (4đ) Nội dung ( 3đ): HS trình bày đợc các ý cơ bản sau ( 6 ý, mỗi ý 0,5đ): - Lßng yªu níc trong t¸c phÈm " Nam quèc s¬n hµ" cña Lý Thêng KiÖt: kh¼ng định vị thế dân tộc "đế" ( vua một nớc có chủ quyền); chủ quyền đất nớc (định phận t¹i thiªn th); ý chÝ quyÕt t©m tiªu diÖt mäi kÎ thï x©m lîc ( Nh hµ nghÞch lç lai xâm phạm - Nhữ đẳng hành khan thủ bại h)..

(45) - Lßng yªu níc trong " HÞch tíng sÜ" cña TrÇn Quèc TuÊn: Nªu téi ¸c cña giÆc ( Huèng chi ta cïng c¸c ng¬i …tai v¹ vÒ sau); lßng c¨m thï ( Ta thêng tíi b÷a quªn ¨n…cam lßng); khÝch lÖ tinh thÇn tíng sÜ… - Lòng yêu nớc trong "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi: Khẳng định văn hiến dân tộc ( Vốn xng nền văn hiến đã lâu); chủ quyền đất nớc ( núi sông bờ cõi đã chia); phong tôc tËp qu¸n (phong tôc B¾c Nam còng kh¸c); truyÒn thèng lÞch sö vÎ vang ( Tõ TriÖu…mét ph¬ng); anh hïng hµo kiÖt… - Sự phát triển của lòng yêu nớc qua ba tác phẩm: ngày càng đợc mở rộng hơn, phong phú hơn; có sự tiếp nối và phát triển, đạt đến đỉnh cao trong "Bình Ngô đại c¸o" cña NguyÔn Tr·i khi «ng g¾n níc víi vËn mÖnh nh©n d©n (ViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n). - Ba tác phẩm ở ba thời kỳ lịch sử khác nhau nhng cùng chung tấm lòng yêu nớc cao cả, đợc khẳng định bằng chính nhân cách vĩ đại của các tác giả càng làm sáng đẹp lên truyền thống yêu nớc Việt Nam. - Sù tiÕp nèi truyÒn thèng yªu níc trong hiÖn t¹i ( liªn hÖ thùc tÕ cuéc sèng)… Kü n¨ng (1 ®): - §óng kiÓu v¨n nghÞ luËn, sö dông hîp lý c¸c thao t¸c gi¶i thÝch, phân tích, chứng minh, mở rộng vấn đề, liên hệ thực tế (0,5đ). - V¨n viÕt lu lo¸t, biÓu c¶m, kh«ng m¾c lçi tõ vµ c©u th«ng thêng. Bè côc trän vẹn, hợp lý giữa các phần. Cách giải quyết vấn đề rõ ràng (0,5đ). §Ò 5 CÂU 1: (2 điểm) Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau: “ Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…..”( Quê Hương – Tế Hanh) CÂU 2 : (1 điểm) Phân tích giá trị biểu đạt của các từ : già, xưa, cũ trong những câu thơ sau : – Mỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già – Năm nay đào lại nở, Không thấy ông đồ xưa. Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ ? (Trích Ông đồ - Vũ Đình Liên) CÂU 3 (7 điểm) Bằng những hiểu biết về các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn lớp 8, em hãy chứng minh rằng văn học của dân tộc ta luôn ca ngợi tình yêu thương giữa người với người. HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN LỚP 8 Câu 1 : 2 điểm a. Yêu cầu chung: Học sinh cảm nhận được cái hay, cái đẹp của đoạn thơ, biết cách trình bày dưới dạng một bài văn cảm thụ ngắn. b.Yêu cầu về nội dung: HS trình bày được các ý cơ bản sau: * Giới thiệu xuất xứ đoạn thơ: Tác giả - tác phẩm, vị trí của đoạn thơ.(0.5 đ) - Hình ảnh con thuyền và cánh buồm được miêu tả với nhiều sáng tạo. * So sánh con thuyền với tuấn mã cùng với các từ : “ Hăng”, “ Phẳng”, “ Vượt” đã diễn tả khí thế dũng mãnh của con thuyền đè sóng ra khơi, (0.5đ) - Con thuyền cũng trẻ trung, cường tráng như những trai làng ra khơi đánh cá phấn khởi tự tin. * Hình ảnh “ Cánh buồm” trắng căng phồng, no gió ra khơi được so sánh với mảnh hồn làng” sáng lên với vẻ đẹp lãng mạn với nhiều liên tưởng thú vị.(0.5đ) * Đó là tình quê, tình yêu làng trong sáng của Tế Hanh.(0.5đ).

(46) Câu 2 : 1 điểm_ Các từ già, xưa,cũ trong các câu thơ đã cho cùng một trường từ vựng,cùng chỉ một đối tượng : ông đồ (0,25điểm). _ Già – cao tuổi , vẫn sống – đang tồn tại. Xưa- đã khuất - thời quá khứ trái nghĩa với nay. Cũ - gần nghĩa với xưa, đối lập vối mới- hiện tại. (0,25điểm) _ Ý nghĩa của các cách biểu đạt đó : Qua những từ này khiến cho người đọc cảm nhận được sự vô thường, biến đổi, nỗi ngậm ngùi đầy thương cảm trước một lớp người đang tàn tạ : ông đồ ( 0,5 điểm) 1.Yêu cầu cần đạt : a. Thể loại : Sử dụng thao tác lập luận chứng minh.HS cần thực hiện tốt các kĩ năng làm văn nghị luận đã được học ở lớp 7 và lớp 8 : dựng đoạn, nêu và phân tích dẫn chứng,vận dụng kết hợp đưa các yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm vào bài văn nghị luận. b. Nội dung :V.học của dân tộc ta luôn đề cao tình yêu thương giữa người với người. _ HS cần nắm vững nội dung ý nghĩa và tìm dẫn chứng phù hợp với nội dung vấn đề cần giải quyết. _ Hệ thống các dẫn chứng tìm được sắp xếp theo từng phạm vi nội dung, tránh lan man, trùng lặp. _ Dẫn chứng lấy trong các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn 8,chủ yếu là phần văn học hiện thực. c. Về hình thức : Bài viết có bố cục chặt chẽ, đủ ba phần ; dẫn chứng chính xác ; văn viết trong sáng, có cảm xúc ; không mắc lỗi chính tả và lỗi diễn đạt ; trình bày sạch sẽ, chữ viết rõ ràng. *Dàn ý tham khảo : a) Mở bài : _ Có thể nêu mục đích của văn chương ( văn chương hướng người đọc đến với sự hiểu biết và tình yêu thương) _ Giới thiệu vấn đề cần giải quyết. b)Thân bài : Tình yêu thương giữa người với người thể hiện qua nhiều mối quan hệ xã hội . _ Tình cảm xóm giềng : + Bà lão láng giềng với vợ chồng chị Dậu ( Tức nước vỡ bờ- Ngô Tất Tố). + Ông giáo với lão Hạc( Lão Hạc – Nam Cao). _ Tình cảm gia đình : + Tình cảm vợ chồng : Chị Dậu ân cần chăm sóc chồng chu đáo, quên mình bảo vệ chồng (Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố). + Tình cảm cha mẹ và con cái : • Người mẹ âu yếm đưa con đến trường ( Tôi đi học- Thanh Tịnh) ; Lão Hạc thương con (Lão Hạc- Nam Cao). • Con trai lão Hạc thương cha ( Lão Hạc- Nam Cao) ; bé Hồng thông cảm, bênh vực, bảo vệ mẹ (Trong lòng mẹ- Nguyên Hồng). c)Kết bài : Nêu tác dụng của văn chương ( khơi dậy tình cảm nhân ái cho con người để con người sống tốt đẹp hơn). Câu 3 b. Nội dung : Văn học của dân tộc ta luôn đề cao tình yêu thương giữa người với người. _ HS cần nắm vững nội dung ý nghĩa và tìm dẫn chứng phù hợp với nội dung vấn đề cần giải quyết. _ Hệ thống các dẫn chứng tìm được sắp xếp theo từng phạm vi nội dung, tránh lan man, trùng lặp..

(47) _ Dẫn chứng lấy trong các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn 8,chủ yếu là phần văn học hiện thực. *Dàn ý tham khảo : a) Mở bài : _ Có thể nêu mục đích của văn chương ( văn chương hướng người đọc đến với sự hiểu biết và tình yêu thương) _ Giới thiệu vấn đề cần giải quyết. b)Thân bài : Tình yêu thương giữa người với người thể hiện qua nhiều mối quan hệ xã hội . _ Tình cảm xóm giềng : + Bà lão láng giềng với vợ chồng chị Dậu ( Tức nước vỡ bờ- Ngô Tất Tố). + Ông giáo với lão Hạc( Lão Hạc – Nam Cao). _ Tình cảm gia đình : + Tình cảm vợ chồng : Chị Dậu ân cần chăm sóc chồng chu đáo, quên mình bảo vệ chồng (Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố). + Tình cảm cha mẹ và con cái : • Người mẹ âu yếm đưa con đến trường ( Tôi đi học- Thanh Tịnh) ; Lão Hạc thương con (Lão Hạc- Nam Cao). • Con trai lão Hạc thương cha ( Lão Hạc- Nam Cao) ; bé Hồng thông cảm, bênh vực, bảo vệ mẹ (Trong lòng mẹ- Nguyên Hồng). c)Kết bài : Nêu tác dụng của văn chương ( khơi dậy tình cảm nhân ái cho con người để con người sống tốt đẹp hơn). §Ò 6 Câu 1: (2,0 điểm). Chỉ rõ và phân tích các biện pháp tu từ có trong hai câu thơ sau: Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bao la thâu góp gió... (trích “Quê hương” - Tế Hanh) Câu 2: (8,0 điểm). a) Em hiểu gì về phẩm chất người mẹ, người vợ, người phụ nữ Việt Nam qua các văn bản: Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ?(2,5 điểm). b) Viết một đoạn văn (6-8 câu) nêu suy nghĩ của em về phong thái ung dung và tinh thần lạc quan của Bác Hồ (trong văn bản “Ngắm trăng” – Hồ Chí Minh) có sử dụng câu cảm thán. Gạch chân câu cảm thán đó (5,5 điểm) 1. 2. a) Chỉ được biện pháp tu từ trong 2 câu thơ: so sánh và nhân hóa. b) Phân tích giá trị: - Sự so sánh liên tưởng độc đáo của tác giả đã khiến cho cánh buồm quen thuộc hiện lên với vẻ đẹp bất ngờ, lãng mạn, thơ mộng, lớn lao và thiêng liêng hơn. Cánh buồm đã trở thành biểu tượng của linh hồn làng chài, quê hương của Tế Hanh. - Nhờ có các biện pháp ấy mà nhà thơ Tế Hanh đã vẽ được chính xác cái hình và cản nhận tinh tế cái hồn của sự vật. a) Qua những nhân vật người vợ, người mẹ trong các tác phẩm Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ chúng ta thấy sáng ngời những phẩm chất cao quý của người mẹ - người phụ nữ Việt Nam. Đó là tình cảm thắm thiết, sâu nặng đối với chồng con dù trong những hoàn cảnh đau đớn tủi cực, gay cấn nhất. Họ không chỉ bộc lộ bản chất dịu hiền, đảm đang mà còn thể hiện sức mạnh tiềm tàng, đức hy sinh quên mình chống lại bọn bạo tàn để bảo vệ gia đình. a) HS đảm bảo các yêu cầu sau:. 0,5 1,0. 0,5 2,5.

(48) * Về kĩ năng: (1,0 điểm). - Viết đúng kiểu bài phát biểu cảm nghĩ. Đúng thể thức của đoạn văn. - Đảm bảo đúng số lượng câu theo quy định.. 1,0. - Văn phong lưu loát. Ít sai lỗi câu từ, chính tả . * Về nội dung: (4,5 điểm) - Bài thơ Ngắm trăng được Bác viết trong hoàn cảnh đặc biệt: trong ngục tù, mọi thứ đều thiếu thốn, bị đọa đầy cả về thể xác lẫn tinh thần.. 1,0. - Cảnh tù ngục khắc nghiệt ấy không làm Bác vướng bận, tâm hồn vẫn tự do, ung dung, thèm được tận hưởng ánh trăng. Với tư thế “thân thể ở trong lao, tinh thần ở ngoài lao”, người chiến sĩ cách mạng đã thả tâm 1,0 hồn vượt ra ngoài cửa sắt nhà tù để ngắm trăng sáng, để giao hòa với trăng. - Đó là một cuộc vượt ngục về tinh thần, cho thấy sức mạnh kì diệu của người chiến sĩ cách mạng. Vượt trên xiềng xích, đói rét... của chế độ nhà tù, người chiến sĩ cách mạng vẫn để tâm hồn mình bay bổng tìm đến với vầng trăng tri âm. - Bài thơ Ngắm trăng cho ta thấy sức mạnh tinh thần to lớn của người chiến sĩ cách mạng vĩ đại, một biểu hiện của tinh thần thép, là sự tự do nội tại, phong thái ung dung, vượt hẳn lên sự nặng nề, tàn bạo của nhà tù. Đoạn văn có sử dụng câu cảm thán và gạch chân.. 1,0. 1,0 0,5. §Ò 7 Câu 1: (8,0 điểm) Một nhà văn có nói: “Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”.Hãy giải thích nội dung câu nói đó. §¸p ¸n Câu 1: (8,0 điểm) a) Mở bài: (1,0 điểm) Giói thiệu vấn đề cần giải thích và gợi ra phương hướng giải thích. b) Thân bài: (5,0 điểm) 1. Giải thích ý nghĩa của câu nói: sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của con người, chứa đựng những tinh hoa của dân tộc. 2. Vì sao lại nói như thế? - Vì những cuốn sách có giá trị ghi lại những hiểu biết quý giá mà con người tích lũy được trong sản xuất, trong chiến đấu,... - Nhờ có sách ánh sáng của trí tuệ được truyền lại cho đời sau. 3. Câu nói ấy có tác dụng như thế nào? - Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều hơn, sống tốt hơn. - Cần biết chọn sách để đọc. - Cần biết tiếp nhận ánh sáng trí tuệ từ sách. c) Kết bài: (1,0 điểm) Nêu ý nghĩa của việc đọc sách đối với mỗi người. §Ò 8 Câu 1 (2 điểm)Nêu ý nghĩa tiếng chim tu hú mở đầu và kết thúc bài thơ “Khi con tui hú" của T.Hữu. Câu 2 (3 điểm) Cảm nhận của em về phần trích sau: Từng nghe: Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân, Quân điếu phạt trước lo trừ bạo. Như nước Đại Việt ta từ trước, Vốn xưng nền văn hiến đã lâu..

(49) Núi sông bờ cõi đã chia, Phong tục Bắc Nam cũng khác. Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời xây nền độc lập, Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương... Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, Song hào kiệt đời nào cũng có.(Trích Bình Ngô Đại cáo, Nguyễn Trãi) Câu 3 (5 điểm)Trong thư gứi thanh niên và nhi đồng nhân dịp Tết năm 1946, Bác Hồ viết: Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời bắt đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội. Em hiểu như thế nào về câu nói trên. Câu 4 Hai nguồn cảm hứng tạo nên phẩm “Ông đồ” của Vũ Đình Liên là long thương người và niềm hoài cổ. Suy nghĩ của em về nhận định trên. §¸p ¸n Câu 1 * Ý nghĩa của tiếng chim tu hú ở đầu và cuối bài thơ là: + Ở đầu: - Tiếng chim gọi bầy, gọi bạn, âm thanh trong sáng - Tiếng chim báo hiệu cảnh mùa hè đẹp đẽ, tưng bừng, tràn đầy nhựa sống, khơi thức khát vọng tự do. + Lần cuối: - Tiếng kêu khắc khoải, giục giã, thiêu đốt. - Tiếng kêu khiến nhà thơ cảm thấy bực bội, khổ đau, day dứt. - Thôi thúc người chiến sĩ đạp tan cái xà lim chật chội, trở về với cuộc sống tự do bên ngoài. - Khát vọng tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng. Câu 2* Yêu cầu: * Luận điểm 1 - Nguyên lí nhân nghĩa : 2 câu đầu - Theo Nguyễn Trãi: cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là yên dân, trừ bạo. + Yên dân: là làm cho dân được yên ổn, hạnh phúc. + Trừ bạo: là làm cho dân được yên ổn, hạnh phúc. + Trong hoàn cảnh bấy giờ dân Đại Việt đang bị xâm lược, thế lực tàn bạo chính là giặc Minh + Với Nguyễn Trãi nhân nghĩa gắn liền với yêu nước chống giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước - Yêu nước không chỉ là quan hệ giữa người với người ( Phạm trù Nho Giáo) mà còn là quan hệ giữa dân tộc với dân tộc. -> Nguyễn Trãi đã cho thấy điểm mới trong tư tưởng nhân nghĩa so với Nho Giáo. Đây là một tư tưởng tiến bộ có trong mọi thời đại. * Luận điểm 2: - Chân lí về sự tồn tại độc lập dân tộc: 8 câu sau - Nguyễn Trãi đưa ra 5 yếu tố cơ bản để xác định độc lập chủ quyền dân tộc: + Nền văn hiến lâu đời + Lãnh thổ + Phong tục tập quán + Lịch sử + Chế độ chủ quyền riêng - Dây cũng là sự phát triển của Nguyễn Trãi trong Bình Ngô đại cáo so với Lý Thường Kiệt trong Sông núi nước Nam - Nguyễn Trãi đã có ý thức sâu sắc rằng: văn hiến, truyền thống lịch sử là yếu tố căn bản, cốt lõi để xác định dân tộc. Đây chính là lí do tại sao quân phương Bắc đã bao đời tìm cách muốn đồng hóa, phủ định nền văn hiến nước Nam. - Nguyên lí nhân nghĩa của Nguyễn Trãi là một thực tế, luôn tồn tại sức mạnh của chân lí khách quan. Đại Việt luôn có chủ quyền ngang hàng với phương Bắc.

(50) Câu 3 I. Mở bài: - Dẫn dắt vấn đề: Từ thực tế lịch sử dân tộc hoặc từ quy luật của thiên nhiên tạo hoá. - Nêu vấn đề: Quan điểm của Bác về tuổi trẻ: đề cao, ca ngợi vai trò của tuổi trẻ đối với xã hội. II. Thân bài: 1. Giải thích và chứng minh câu nói của Bác: a/ Một năm khởi đầu từ mùa xuân: - Mùa xuân là mùa chuyển tiếp giữa đông và hè, xét theo thời gian, nó là mùa khởi đầu cho một năm. - Mùa xuân thường gợi lên ý niệm về sức sống, hi vọng, niềm vui và hạnh phúc. b/ Một đời bắt đầu từ tuổi trẻ: - Tuổi trẻ là quãng đời đẹp nhất của con người, đánh dấu sự trưởng thành của một đời người. - Tuổi trẻ cũng đồng nghĩa với mùa xuân của thiên nhiên tạo hoá, nó gợi lên ý niệm về sức sống, niềm vui, tương lai và hạnh phúc tràn đầy. - Tuổi trẻ là tuổi phát triển rực rỡ nhất về thể chất, tài năng, tâm hồn và trí tuệ. - Tuổi trẻ là tuổi hăng hái sôi nổi, giàu nhiệt tình, giàu chí tiến thủ, có thể vượt qua mọi khó khăn gian khổ để đạt tới mục đích và ước mơ cao cả, tự tạo cho mình một tương lai tươi sáng, góp phần xây dựng quê hương. c/ Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội: Tuổi trẻ của mỗi con người cùng góp lại sẽ tạo thành mùa xuân của xã hội. Vì: - Thế hệ trẻ luôn là sức sống, niềm hi vọng và tương lai của đất nước. - Trong quá khứ: biết bao tấm gương các vị anh hùng liệt sĩ đã tạo nên cuộc sống và những trang sử hào hùng đầy sức xuân cho dân tộc. - Ngày nay: tuổi trẻ là lực lượng đi đầu trong công cuộc xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội văn minh. Cuộc đời họ là những bài ca mùa xuân đất nước. 2. Bổn phận, trách nhiệm của thanh niên, học sinh: - Làm tốt những công việc bình thường, cố gắng học tập và tu dưỡng đạo đức không ngừng. - Phải sống có mục đích cao cả, sống có ý nghĩa, lí tưởng vì dân vì nước. Lí tưởng ấy phải thể hiện ở suy nghĩ, lời nói và những việc làm cụ thể. 3. Mở rộng:- Lên án, phê phán những người để lãng phí tuổi trẻ của mình vào những việc làm vô bổ, vào những thú vui tầm thường, ích kỉ; chưa biết vươn lên trong cuộc sống; không biết phấn đấu, hành động vì xã hội,... III. Kết bài:- K.định lời nhắc nhở của Bác là rất chân thành và hoàn toàn đúng đắn. - Liên hệ và nêu suy nghĩ của bản thân.... Câu 4 1/Mở bài: -Trích dẫn 2 câu thơ của Vũ Đình Liên tự ngẫm về mình: “Lòng ta là những hang thành quách cũ Tự ngàn năm bỗng vắng tiếng loa xưa” ->Một tấm lßng hoài cổ, u tịch của nhà thơ. -Kiệt tác “Ông đồ” là sự gặp nhau của hai nguồn cảm hứng: lòng thương người và niềm hoài cổ( nhận định Hoài Thanh). 2/Thân bài: *Lòng thương người: -Hoài Thanh viết về Vũ Đình Liên trong Thi nhân Việt Nam :“Người thương những kẻ thân tàn ma dại, người nhớ những cảnh cũ người xưa” -Ông đồ- cái di tích tiều tụy đáng thương của một thời tàn-> trở thành đề tài trong thơ của ông. -Lòng yêu mến, kính trọng một tài năng đã bắt đầu rơi vào quên lãng: +Trong cảnh xuân giữa rất nhiều những vui tươi, náo nức, nhà thơ trẻ dừng lòng mình ở hình ảnh ông đồ già..

(51) +Hình ảnh ông đồ già, mực tàu, giấy đỏ đã có phần xa lạ với phố phường đông đúc, nhộn nhịp, cảnh sắc tươi vui nhưng giọng thơ phảng phất buồn. -Phân tích khổ 2 để thấy được sự than phục của mọi người nói chung và của tác giả nói riêng trước tài năng của ông đồ: Phân tích nghệ thuật so sánh để thấy tài năng của ông đồ. Nét vẽ của ông uyển chuyển, mền mại, có hồn… ->Ông đồ- hình bóng tượng trưng cho giai cấp kẻ sĩ, từ trên chót vót của thứ bậc xã hội rơi xuống lề đường, ra tận hè phố để kiếm sống. Chữ thánh hiền một thời được trân trọng, chỉ cho tặng mà không bán, giờ trở thành món hang. -Đây không phải là những ngày huy hoàng của ông đồ mà đã là những ngày ông đồ trở thành di tích bắt đầu đi vào tàn tạ. *Sự cảm thông, thương xót trước “di tích tiều tụy” đã đi vào thời tàn tạ.(Phân tích khổ 3,4 để thấy hình ảnh ông đồ đã rơi vào quên lãng. -Khổ 3: Phân tích từ “nhưng”, điệp từ “mỗi”,câu hỏi tu từ:->Những người cuối cùng trân trọng tài nghệ của ông đồ cũng không còn nữa. Khẳng định: Ông đồ- đại diện tiêu biểu của nền Nho học- đã thực sự đi vào tàn tạ. Thể hiện sự xót xa, đau đớn của tác giả. -Khổ 4: +Nghệ thuật đối lập giữa động – tĩnh, hình ảnh “Lá vàng rơi trên giấy”: Ông đồ trầm tư, bó gối, bất động giữ dòng đời xuôi ngược. Ông đồ cô đơn, lạc lõng giữa cuộc đời. đất trời. *Niềm hoài cổ: Phân tích, cảm nhận khổ thơ cuối cùng. -Tứ thơ: Cảnh cũ người đâu( hoa đào còn- ông đồ mất) nhấn mạnh sự vắng bóng của ông đồ. -Ông đồ già, ông đồ xưa: hình ảnh ông đồ đã cũ, thành quá khứ, hoài niệm thiể hiện niềm hoài cổ âm thầm, sâu sắc, tâm trạng bâng khuâng, ngậm ngùi của tác giả. -Những người muôn năm cũ: Khái quát ông đồ là cả một thế hệ nhà Nho học, lớp người đi trước, thể hiện rõ nỗi niềm của tác giả đối với cả lớp mgười xưa cũ, với nền nho học đã rơi vào quên lãng giữa làn gió Tây học. -Câu hỏi tu từ:Những trăn trở băn khuăn của tác giả trước những giá trị tinh thần mà ông đồ đã đóng góp cho nền văn hóa Việt. *Khái quát, nâng cao: Từ lòng thương một ông đồ rất cụ thể thành nỗi niềm nhớ tiếc, thương xót cả một lớp người, một thế hệ đi trước, một nền Nho học hưng thịnh, những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc: sức khái quát lớn của bài thơ. 3/Kết bài: -Cảm xúc của em về ý nghía, giá trị của bài thơ..

(52) 4. Cñng cè - Làm lại và hoàn chinhrcacs đề theo nội dung vở ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. 5. DÆn dß: - ChuÈn bÞ *Bæ sung: ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Ngµy so¹n: 13-4-2014 Ngµy d¹y: 15-4-2014 TuÇn thực hành Nâng cao giải đề thi các năm A. Mục tiêu cần đạt - Gióp HS : - Củng cố lại kiến thức cơ bản đã học. - Rèn kỹ năng Phân tích dạng đề, kiểu đề. Lập dàn bài, quy trình các bớc - DÞnh híng kiÕn thøc cho tõng néi dung, c©u hái yªu cÇu ... B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi.

(53) Trêng th&thcs l©m xuyªn. híng dÉn chÊm m«n thi : ng÷ v¨n 8. N¨m häc : 2011 - 2012 C©u1: (6 điểm) * Xác định biện pháp tu từ ẩn dụ (Hình ảnh mặt trời ở câu thứ hai) là Bác Hồ (2 điểm) * Viết đoạn văn (4 điểm): Yêu cầu cần đạt: a) Hình thức: - Đảm bảo của một đoạn văn, không quá dài hoặc quá ngắn - Có câu chủ đề ( nếu diễn dịch hoặc quy nạp), chú ý lỗi chính tả, diễn đạt b) Nội dung: - Ý nghĩa hình ảnh mặt trời: Đem lại ánh sáng cho con người, muôn loài -> Sự sống không thể thiếu. - Hai câu có hình ảnh mặt trời: + Câu 1: Mặt trời của thiên nhiên (Hình ảnh mặt trời thực - nghĩa đen) + Câu 2: Mặt trời biểu tượng - Bác Hồ (Sử dụng hình ảnh ẩn dụ - nghĩa bóng). Đối với dân tộc Việt Nam, Bác chính là mặt trời (Người đã đem lại độc lập tự do, cuộc sống ấm no, tương lai tươi sáng cho nhân dân Việt Nam.

(54) - Viễn Phương liên tưởng hình ảnh mặt trời của tự nhiên, so sánh với vị lãnh tụ của dân tộc -> Nói đến sự vĩ đại của Bác trong lòng nhân dân VN. Dù Bác đã đi xa nhưng tư tưởng của Người vẫn là kim chỉ nam dẫn đường, chỉ lối cho dân tộc VN. C©u 2:(4điểm) +Néi dung : - Mợn lời con Hổ để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thờng, tù túng, khao kh¸t tù do. - Kh¬i gîi lßng yªu níc cña ngêi d©n mÊt níc + NghÖ thuËt : H×nh ¶nh chän läc, c¶m xóc l·ng m¹n. - Sö dông vèn tõ vùng phong phó ®a d¹ng, h×nh ¶nh chän läc . - Giäng ®iÖu hïng tr¸ng, u uÊt, nu«Ý tiÕc. Câu3 ( 10 điểm ) a/ Mở bài: Việc học ở nhà cần phải có góc học tập. b/ Thân bài: 1/ Góc học tập là gì? - Nơi học tập dành riêng cho học sinh học ở nhà. - Góc học tập bao gồm: bàn, ghế… , các thứ phục vụ học tập khác ở nơi yên tĩnh, ổn định, hợp vệ sinh. 2/ Tại sao cần góc học tập? - Học sinh đi học về phải học ở nhà. - Cần có chổ học riêng, yên tĩnh, phù hợp để việc học tập đạt kết quả cao. 3/ Có góc học tập có lợi gì? - Nơi học yên tĩnh sẽ tập trung tư tưởng học tốt. - Việc học quen thuộc có nề nếp sẽ tạo năng suất cao. 4/ làm thế nào để có góc học tập tốt? - Cần phải nói cho ba, mẹ… hiểu để giúp em xây dựng góc học tập tốt (về bàn, ghế…). - Tùy theo hoàn gia đình cảnh để xây dựng một góc học tập phù hợp. Phải sử dụng góc học tập có hiệu quả. c/ Kết luận: - Khẳng định vấn đề xây dựng góc học tập là rất cần thiết. - Nêu quyết tâm xây dựng góc học tập của em. - Liên hệ bản thân. Duyệt đề PHT. Ngời ra đề. Ph¹m quang t©m Lôc v¨n quyÕt.

(55) IV. NỘI DUNG ĐỀ: Câu 1: (1đ) Nêu ý nghĩa văn bản của bài “Thông tin về ngày trái đất năm 2000”? Câu 2: (0.5đ) Nêu tác hại của khói thuốc lá đối với đời sống con người qua bài” Ôn dịch, thuốc lá”? Câu 3: (0.5đ) Nêu giải pháp về hạn chế việc gia tăng dân số thông qua bài “Bài toán dân số”? Câu 4: (1đ) Qua văn bản “Đập đá ở Côn Lôn” của tác giả Phan Châu Trinh, hình tượng người anh hùng trong cảnh nguy nan như thế nào? Câu 5: (1đ) - Thế nào là câu ghép? - Phân tích kiểu cấu tạo của câu ghép sau: Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Câu 6: (6đ) Viết bài văn thuyết minh về chiếc xe đạp. V/ HƯỚNG DẪN CHẤM, BIỂU ĐIỂM: Câu 1: .(1đ) ( Mỗi ý được 0,5đ) * Ý nghĩa văn bản: Nhận thức về tác dụng của một hành động nhỏ, có tính khả thi trong việc bảo vệ môi trường Trái Đất. Câu 2: (0.5đ) ( Mỗi ý được 0,25đ) Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc hại thấm vào cơ thể làm cho con người mắc nhiều bệnh ung thư phổi, vòm họng, gan, tai biến,… => Thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính mạng của loài người. Câu 3: (0.5đ) Giải pháp: Không có cách nào khác, phải hành động, tự giác hạn chế sinh đẻ, kế hoạch hóa gia đình để làm giảm sự bùng nổ và gia tăng dân số. Câu 4: (1 đ) Hình tượng người anh hùng trong cảnh nguy nan: - Khí phách hiên ngang, lẫm liệt. - Niềm tin vào lí tưởng và ý chí chiến đấu sắt son. - Hành động phi thường, tầm vóc lớn lao. Câu 5: (1 đ) * Khái niệm: Câu ghép là câu do hai hoặc nhiều cụm chủ vị trở lên không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi một cụm chủ vị được xem như một vế câu. * Kiểu cấu tạo: Pháp/ chạy, Nhật /hàng, vua Bảo Đại/ thoái vị. c. v. c. v. c. v. Câu 6: (6đ) Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần đảm bảo những nội dung cơ bản sau: 1)Hình thức : (1 điểm) Lời văn trong sáng, rõ ràng, câu văn đúng cấu trúc ngữ pháp, ít sai lỗi chính tả. 2)Nội dung: (5 điểm) Bài làm phải có bố cục 3 phần:Mở bài, thân bài, kết bài. MỞ BÀI:(0,5 điểm) Giới thiệu về phương tiện chiếc xe đạp một cách khái quát. THÂN BÀI: (4 điểm) Giới thiệu cấu tạo của chiếc xe đạp và nguyên tắc hoạt động của nó. - Hệ thống truyền động..

(56) - Hệ thống điều khiển. - Hệ thống chuyên chở. KẾT BÀI: (0,5 điểm) Nêu vị trí của xe đạp trong đời sống của người Việt nam và trong tương lai?. Trường THCS Thạnh Đông  ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II – MÔN NGỮ VĂN 8 THỜI GIAN: 90 PHÚT (Không kể thời gian giao đề)  I. VĂN HỌC: 1/. Câu 1: Chép chính xác phần dịch thơ của bài thơ “Ngắm Trăng” – Hồ Chí Minh? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Nêu vài nét về giá trị nội dung của văn bản “Thuế Máu”? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Nêu nhận xét của em về cách đối xử của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ? (2.0 điểm). II. TIẾNG VIỆT: Đọc kĩ đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “(1) Lão Hạc thổi cái mồi rơm, châm đóm. (2) Tôi đã thông điếu và bỏ thuốc rồi. (3) Tôi mời lão hút trước. (4) Nhưng lão không nghe… - (5) Ông giáo hút trước đi. (6) Lão đưa đóm cho tôi… - (7) Tôi xin cụ. (8) Và tôi cầm lấy đóm, vo viên một điếu. (9) Tôi rít một hơi xong, thông điếu rồi mới đặt vào lòng lão. (10) Lão bỏ thuốc, nhưng chưa hút vội. (11) Lão cầm lấy đóm, gạt tàn, và bảo: - (12) Có lẽ tôi bán con chó đấy, ông giáo ạ!” 1/. Câu 1: Tìm các câu trần thuật có trong đoạn trích trên? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Câu “Ông giáo hút trước đi” thực hiện hành động nói nào? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Đoạn văn trên có mấy lượt lời? (0.5 điểm). 4/. Câu 4: Em hiểu gì về vai xã hội của các nhân vật tham gia cuộc thoại trên? (0.5 điểm). III. TẬP LÀM VĂN: Chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản “Hịch tướng sĩ”. (5.0 điểm). V. HƯỚNG DẪN CHẤM, BIỂU ĐIỂM: ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II – MÔN NGỮ VĂN 8 THỜI GIAN LÀM BÀI: 90 PHÚT  I. VĂN HỌC: 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Học sinh chép đúng bài thơ “Ngắm trăng” – Hồ Chí Minh như sau: “Trong tù không rượu cũng không hoa, Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ;.

(57) Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Nội dung: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. 3/. Câu 3: (2.0 điểm). Đáp án: Học sinh nêu nhận xét tùy theo cách diễn đạt của từng em nhưng cần đảm bảo theo các nội dung sau: - Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố “tình tứ” của các ngài cầm quyền cũng tự dưng im bặt. Những người từng hi sinh xương máu, từng được tâng bốc trước đây bị đối xử như “giống người hèn hạ”. - Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bốc lột trắng trợn khi tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử tàn tệ với họ. Người dân thuộc địa trở về với vị trí hèn hạ ban đầu sau khi bị bóc lột trắng trợn… II. TIẾNG VIỆT: 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Các câu trần thuật có trong đoạn trích: 1,2,3,4,6,7,8,9,11,12. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Câu 5 thực hiện hành động điều khiển (đề nghị). 3/. Câu 3: (0.5 điểm). Đáp án: Có 3 lượt lười. 4/. Câu 4: (0.5 điểm). Đáp án: Vai xã hội của Lão Hạc và ông giáo: - Xét về tuổi tác: Lão Hạc ở vai trên, ông giáo ở vai dưới. - Xét về địa vị xã hội, Lão Hạc có địa vị thấp hơn ông giáo. III. TẬP LÀM VĂN: (5.0 điểm). * Yêu cầu chung: - Học sinh biết viết đúng đặc trưng thể loại văn nghị luận đã học. - Bài văn nghị luận trình bày mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt trôi chảy, trong sáng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp thông thường, chữ viết cẩn thận, sạch đẹp. * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần đảm bảo bố cục 3 phần theo những nội dung cơ bản sau đây: a/. Mở bài: (1.0 điểm). - Giới thiệu vài nét về tác giả Trần Quốc Tuấn. - Giới thiệu vài nét về hoàn cảnh ra đời tác phẩm “Hịch Tướng Sĩ” và thể hịch. - Khẳng định tinh thần yêu nước của tác giả được thể hiện mãnh liệt trong tác phẩm này. b/. Thân bài: (3.0 điểm)..

(58) Học sinh chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn bằng các luận điểm sau: - Trần Quốc Tuấn là một vị tướng hết lòng vì dân vì nước, ông luôn lo cho vận mệnh của đất nước : Dẫn chứng: “…nữa đêm vỗ gối….vui lòng”. - Thấy nỗi nhục mất nước: Căm tức vì giặc ngang ngược, uất ức vì chúng đòi ngọc lụa, bắt nạt nhân dân … Dẫn chứng: “…Sứ giặc nghênh ngang, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ… đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… vét của kho”. - Khát khao đánh đuổi quân thù một cách mạnh mẽ: Tập hợp binh thư soạn ra cuốn “Binh thư yếu lược” cho các tướng sĩ luyện tập; Yêu cầu các tưóng sĩ cùng nhau luyện tập và cảnh giác… - Phân tích thêm giọng văn: Lúc thì sục sôi, lúc thì đau xót, lúc thì hả hê, lúc thì châm biếm để khích lệ tinh thần các tướng sĩ và tỏ rõ lòng mình… c/. Kết bài: (1.0 điểm). - Khẳng định lại truyền thống đấu tranh của quân dân nhà Trần. - Bài “Hịch” phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược… Bước 6: Xem xét lại việc biên soạn đề kiểm tra. Lưu ý: Trừ điểm tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả: (Trừ 1.0 điểm).. TuÇn 31 -32 20/3/2013 I.. Ngµy so¹n:. C¸c bµi th¬ míi. A. Mục tiêu cần đạt : _ HS nắm nội dung và nghệ thuật đặc sắc của ba tác phẩm Thơ mới - RÌn luyÖnv kü n¨ng ph©n tÝch, c¶m thô th¬ giµu chÊt tr÷ t×nh , giµu c¶m xóc m¹nh mÏ ..

(59) B. Néi dung bµi häc :. Nhí rõng cña ThÕ l÷. §Ò 1: Ph©n tÝch bµi th¬ Nhí rõng cña ThÕ l÷. 1. Më bµi. - Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm: ThÕ L÷ , tªn thËt lµ NguyÔn Thø LÔ ( 1907-1989) Quê ở Bắc Ninh. Ông đợc đánh giá là nhà thơ tiên phong của phong trào thơ mới ( 1930-1945) - Bài thơ nhớ rừng mợn lời con hổ bị nhốt trong vờn bách thú để diễn tả tâm trạng bất bình, phẫn uất trớc cảnh đời tù túng, tầm thờng của xã hội thực dân phong kiến và kín đáo bày tỏ lòng yêu nớc cùng khát vọng tự do của nhân dân ta. 2. Th©n bµi. * Gi¸ trÞ néi dung cña bµi th¬. - T©m tr¹ng cña con hæ trong hoµn c¶nh bÞ giam cÇm - khèi c¨m hên vµ niÒm uÊt hËn. + §îc nhµ th¬ miªu t¶ b»ng ngßi bót s¾c s¶o, tµi hoa. Sù t¬ng ph¶n g¨y g¾t gi÷a b¶n chÊt, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt tr÷ t×nh ( con hæ - chóa s¬n l©m ®Çy oai phong) víi hoµn cảnh bị giam cầm bó buộc ( trong cũi sắt) làm nổi bật tâm trạng cay đắng, phẫn nộ tột độ. + Hæ c¶m nhËn nçi khæ bÞ nhèt l©u ngµy trong còi s¾t, mét kh«ng gian chËt hÑp, tï h·m. + ThÊm thÝa nçi nhôc bÞ biÕn thµnh trß ch¬i cho lò ngêi bÐ nhá, ng¹o m¹n. + BÊt b×nh v× bÞ h¹ xuèng ngang hµng cïng nh÷ng con vËt tÇm thêng… + NhËn thøc s©u s¾c t×nh c¶nh bi th¶m cña m×nh. + Muốn phá tung xiềng xích để về với cuộc sống tự do nhng không đợc nên càng căn giËn vµ tuyÖt väng. - Nçi nhí thêi oanh liÖt. + Tự an ủi bằng quá khứ huy hoàng để quên đi hiện tại phũ phàng. + Hæ da diÕt nhí qu¸ khø oai phong lÉm liÖt cña vÞ chóa tÓ, thña cßn tù do vïng vÉy g÷a nói cao rõng th¼m. + Nhí c¶nh rõng thiªng víi khung c¶nh thiªn nhiªn hïng vÜ vµ bÝ Èn. - C¶nh vên b¸ch thó qua c¸i nh×n khinh bØ cña chña s¬n l©m. + Khung cảnh đơn điệu, buồn tẻ, giả tạo… + Kh¸c xa víi thÕ giíi tù nhiªn, giang s¬n cña loµi hæ. - Hổ khát khao tự do, thả hồn về chốn đại ngàn xa thẳm. + Hổ luôn mơ về chốn đại ngàn hoang dã, tơng phản hoàn toàn với cảnh sống tù túng, chËt hÑp hiÖn t¹i. + Béc lé nçi tiÕc nhí cuéc sèng tù do. + Những hình ảnh tiêu biểu, chọn lọc, từ ngữ giàu khả năng gợi tả, gợi cảm đợc tác giả sử dụng để thể hiện chân dung đầy uy vũ cùng cuộc sống tự do tuyệt đối của chúa s¬n l©m. + Quá khứ tơi đẹp hào hùng không thể làm vơi bớt nỗi buồn mà càng làm tăng thêm sự bất bình, cay đắng trớc thực tại. + Trong c¶nh giam cÇm, hæ chØ cßn biÕt göi hån vÒ chèn níc non hïng vÜ, giang s¬n cña gièng hïm thiªng ngù trÞ tù ngµn xa. + BÊt lùc v× kh«ng thÓ ph¸ tan xiÒng xÝch, trë vÒ víi cuéc sèng tù do nªn hæ chØ cßn biÕt thèt nªn lêi ngËm ngïi ai o¸n. -> T©m tr¹ng con hæ bÞ giam cÇm còng chÝnh lµ t©m tr¹ng chung cña c¶ mét thÕ hÖ thanh niên trí thức trớc hiện thực ngột ngạt, đen tối của xã hội thực dân phong kiến đơng thời khi đất nớc, dân tộc đang trong vòng nô lệ. * Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ. - ThÓ th¬ t¸m ch÷ phï hîp víi viÖc thÓ hiÖn nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p cña t©m tr¹ng nh©n vËt tr÷ t×nh. - Nhịp thơ thay đổi linh hoạt, lúc nhanh, lúc chậm. Âm hởng thơ lúc da diết, sâu lắng, lóc s«i næi hµo hïng… tïy thuéc vµo diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt. - Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đạt tới trình độ ®iªu luyÖn. - Hình tợng nhân vật mang ý nghĩa tợng trng, thể hiện thành công chủ đề t tởng của bài thơ và ý đồ của tác giả. 3. KÕt bµi. - Bài thơ đợc đánh giá là một trong những tác phẩm xuất sắc của thơ mới và thơ ca Việt Nam hiện đại..

(60) - Nhớ rừng là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của Thế Lữ. Tên tuổi của Thể Lữ và bài thơ nhớ rừng sống mãi trong lòng ngời đọc. ông đồ của Vũ Đình Liên. Đề: Phân tích bài thơ ông đồ của Vũ Đình Liên. 1. Më bµi. - Vò §×nh Liªn lµ thi sÜ cña trµo lu th¬ míi giai ®o¹n 1930 – 1945. - Nội dung bài thơ ông đồ kể về một ông đồ già viết thuê chữ Hán bên lề đờng mỗi độ tết đến, xuân về. Dần dần, cả ông đồ và những nét chữ đẹp đẽ, bay bớm của ông bị chìm vào sự lãng quên của ngời đời, để lại niềm nuối tiếc, thơng cảm không ngu«itrong lßng nhµ th¬. 2. Th©n bµi. * Hình ảnh ông đồ già trong những năm đắt khách. - HiÖn lªn trong t©m tëng cña nhµ th¬. + Ông đồ xuất hiện cùng với hoa đào nở báo hiệu mùa xuân sang: Mỗi năm….lại thấy… có nghĩa là điều đó đã thành quy luật. + Ông đồ già làm công việc viết thuê: Bày mực tàu giấy đỏ Bên phố đông ngời qua. Cã sù t¬ng ph¶n gi÷a gi¸ trÞ cña ch÷ nghÜa th¸nh hiÒn ( vèn chØ ë n¬i trang träng,t«n nghiêm) với chốn phố phờng bụi bặm, tầm thờng. Câu thơ hàm ý đạo nho đã đến lúc suy tàn, ông đồ già giờ đây phải bán chữ để kiếm sống qua ngày. - Nhiều ngời còn biết quý trọng chữ Hán thuê ông đồ viết và tấm tắc khen chữ ông đẹp nh phợng múa rồng bay. Ông đồ vui vì còn đợc trân trọng và an ủi. * Hình ảnh ông đồ già trong những năm vắng khách. - Buổi giao thời, tâm lí nhiều ngời hớng tới cái mới, quay lng với cái cũ, trong đó có đạo nho. Số khách thuê viết chữ Hán mỗi năm mỗi vắng. niềm vui của ông đò già lụi t¾t dÇn vµ c¸ch kiÕm sèng cña «ng cµng ngµy cµng khã. Thñ ph¸p ngghÖ thuËt nh©n ho¸ Giấy đỏ buồn không thắm Mực đọng trong nghiên sầu đã thể hiện nỗi buồn sâu sắc , thấm thía của ông đồ già và nâng hai câu thơ lên mức tuyệt bút, làm rung động hồn ngời. - Hình ảnh ông đồ già tội nghiệp ngồi bó ngối lặng im giữa trời ma bụi bay, trớc mặt là lá vàng rơi trên giấy có khả năng gợi sự liên tởng rất lớn. Ông đồ già chỉ còn là chững tích của một thời tàn, hoàn toàn bị lãng quên giữa dòng đời xuôi ngợc. Ông đồ vẫn ngồi đấy Qua đờng không ai hay * Hình ảnh ông đồ trong sự hoài niệm, nuối tiếc của nhà thơ. - Quy luật thiên nhiên vẫn lặp lại đều đặn: Năm nay đào lại nở. - Quy luật xuất hiện của ông đồ không còn nữa: Không thấy ông đồ xa. - Có thể ông đồ đã thành ngời muôn năm cũ, giống nh cả thế hệ nho học của ông đã thực sự bị đẩy lùi vào quá khứ. Nhà thơ thơng xót, ngậm ngùi và luyến tiếc vẻ đẹp mét thêi cña hä. 3. KÕt bµi. - Bài thơ ông đồ ngắn gọn, hàm súc, đặt ra cho ngời đọc nhiều vấn đề cầm suy ngẫm vÒ nh©n t×nh thÕ th¸i. - Ng«n ng÷ th¬ tù nhiªn, gi¶n dÞ, tinh tÕ, cæ ®iÓn. - H×nh tîng nh©n vËt cã søc biÓu c¶m cao, lèi nh©n ho¸, tîng tr¬ng s¾c s¶o t¹o cho bµi thơ một vể đẹp nghệ thuật độc đáo. - Bài thơ khẳng định tên tuổi của Vũ Đình Liên trên thi đàn Việt Nam đầu thế kỉ XX. Quª h¬ng cña TÕ Hanh. Ph©n tÝch bµi th¬ Quª h¬ng cña TÕ Hanh. 1. Më bµi. - TÕ Hanh, quª ë Qu¶ng Ng·i, tham gia c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. N¨m 1954 ông tập kết ra Bắc, hoạt động trong lĩnh vực văn học nghệ thuật. Đề tài quê hơng xuÊt hiÖn nhiÒu lÇn trong sù ngghiÖp s¸ng t¸c cña TÕ Hanh. - Bµi th¬ Quª h¬ng viÕt n¨m 1938 lµ nçi nhí, lµ t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt cña TÕ Hanh. 2. Th©n bµi. * H×nh ¶nh quen thuéc cña quª h¬ng yªu dÊu. - HiÖn lªn qua lêi giíi thiÖu tù nhiªn, méc m¹c nhng Èn chøa t×nh c¶m tù hµo:.

(61) Lµng t«i ë vèn lµm nghÒ chµi líi Níc bao v©y, c¸ch biÓn nöa ngµy s«ng. Khi trêi trong, giã nhÑ, sím mai hång. Dân trai tráng trong làng đi đánh cá. - Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá đợc miêu tả sinh động.Hình ảnh so sánh. ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh con tuÊn m·… C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng Là sáng tạo ngghệ thuật độc đáo. Bút pháp lãng nạm đem lại chất trữ tình bay bổng cho h×nh tîng th¬. - Âm hởng khoẻ khoắn, vui tơi thể hiện khí thế lao động sôi nổi và khát vọng ấm no hạnh phúc của ngời lao động. - Cảnh đoàn thuyền về bến đợc miêu tả tỉ mỉ, chi tiết. Niềm vui hiẹn rõ qua hình ảnh, ©m thanh vµ nhÞp ®iÖu th¬. - Nổi bật lên vẫn là vẻ đẹp khoẻ khoắn của những ng dân dạn dày sóng gió đại dơng. - Bút pháp nhân hoá mang đến cho con thuyền một tâm hồn, một cuộc ssống nh con ngêi, biÕn nã thµnh nh©n vËt kh«ng thÓ thiÕu cña quª h¬ng ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m. Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá. - Tất cả gắn kết, hoà hợp với nhau tạo nên bức tranh sinh hoạt, sống động, rực rỡ sắc mµu, in ®Ëm dÊu Ên trong kÝ øc nh÷ng ngêi con xa quª. * C¶m xóc cña nhµ th¬. - ThÓ hiÖn gi¸n tiÕp qua lêi kÓ, lêi t¶ ®Çy yªu mÕn, tù hµo vÒ quª h¬ng. - ThÓ hiÖn trùc tiÕp ë khæ th¬ cuèi Nay xa c¸ch lßng t«i lu«n tëng nhí… T«i thÊy nhí cµi mïi nång mÆn qu¸! - Tình yêu quê hơng chân thành, tha thiết là cảm hứng chủ đạo bao trùm bài thơ. 3. KÕt bµi. - Bài thơ quê hơng là tấm lòng gắn bó sâu nặng của Tế Hanh với mảnh đất chôn nhau c¾t rèn. - H×nh ¶nh quª h¬ng nghÌo lu«n hiÖn lªn trong t©m tëng, võa lµ nguån søc m¹nh võa là lời nhắc nhở, mời gọi những đứa con xa trở về với cội nguồn. C. Bµi tËp vÒ nhµ : Su tầm các dạng đề có thể ra về các bài thơ Kí giáo án đầu tuần TTCM Lê Thanh. =================================================.

(62) §Ò 4: Ph©n tÝch bµi th¬ Khi con tu hó cña Tè H÷u. 1. Më bµi: - Tè H÷u ( 1930-2003) . Tham gia c¸ch m¹ng tõ thêi häc sinh. Sù nghiÖp s¸ng t¸c suốt cả cuộc đời. Ông đợc đánh giá là ngọn cờ đầu cảu thơ ca cách mạng Việt Nam. - Với những đóng góp to lớn cho nền văn học nớc nhà, Tố Hữu đã đợc nhà nớc tặng thëng hu©n ch¬ng Hå ChÝ Minh. - Bµi th¬ khi con tu hó s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh t¸c gi¶ bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t giam ë nhà lao Thừa Phủ, mùa hè năm 1939, vì tham gia hoạt động yêu nớc chống ngoại x©m. Néi dung bµi th¬ thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc bèi trong chèn lao tï vµ kh¸t väng tù do m·nh liÖt cña ngêi chiÕn sÜ céng s¶n trÎ tuæi. 2. Th©n bµi. * T©m tr¹ng cña ngêi thanh niªn yªu nícgi÷a chèn ngôc tï. - Tác nhân gợi nhớ là tiếng chim tu hú rộn rã báo mùa hè đến. Cảm hứng thơ dào dạt còng b¾t nguån tõ ©m thanh Êy. - Tiếng chim gợi dậy cả một trời thơng nhớ. Hình ảnh mùa hè tời vui tràn đấýc sống hiện lên rõ rệt, sống động trong tâm tởng ngời tù với những hình ảnh, âm thanh, màu sắc… đã in sâu vào trí nhớ: Lóa chiªm ®ang chÝn, tr¸i c©y ngät dÇn. Vên r©m dËy tiÕng ve ng©n. Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào. Trêi xanh cµng réng cµng cao. §«i con diÒu s¸o lén nhµo tÇng kh«ng. - Bøc tranh mïa hÌ quª h¬ng g¾n liÒn víi cuéc sèng tù do bªn ngoµi song s¾t nhµ tï càng thôi thúc tình cảm nhớ thơng gia đình, bạn bè, đồng chí, càng đốt cháy ngọn lửa kh¸t väng tù do trong lßng ngêi chiÕn sÜ trÎ. - Sự tơng phản gay gắt giữa quá khứ và hiện tại đẩy thái độ bất bình, phẫn uất của ngời tù lên cao độ: Ngét lµm sao, chÕt uÊt th«i. Con chim tu hó ngoµi trêi cø kªu! - TiÕng chim nh tiÕng gäi th«i thóc cña cuéc sèng tù do , nh nhÊn m¹nh t×nh c¶nh trãi buộc, tù túng của ngời chiến sĩ trong nhà tù của bọn đế quốc. * §Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña bµi th¬. - ThÓ th¬ lôc b¸t uyÓn chuyÓn, thÝch hîp víi viÖc miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt. - Bài thơ đợc hình thành từ sự kết hợp hài hoà giữa rung động mãnh liệt của cảm xúc víi ngghÖ thuËt miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt võa ch©n thùc võa tinh tÕ. 3. KÕt bµi. - Bµi th¬ lµ nçi lßng cña ngêi chiÕn sÜ céng s¶n trÎ tuæi mÆc dï dang ph¶i sèng trong cảnh lao tù vẫn tràn đầy nhiệt huyết, thiết tha yêu cuộc đời tự do. - TÇng s©u ý nghÜa cña bµi th¬ lµ lêi nh¾c nhë mäi ngêi ph¶i vïng lªn ph¸ tung xÝch xiềng nô lệ, giành chủ quyền độc lập, tự do cho đất nớc. §Ò 5: Ph©n tÝch bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã cña Hå ChÝ Minh. 1. Më bµi..

(63) - Tøc c¶nh P¸c bã s¸ng t¸c n¨m 1941 t¹i Cao B»ng, sau khi b¸c Hå vÒ níc trùc tiÕp lãnh đạo phong trào cách mạng giải phóng dân tộc. - Bµi th¬ thÓ hiÖn niÒm vui, niÒm tin vµo t¬ng lai t¬i s¸ng vµ ngghÞ lùc phi thêng cña B¸c trong hoµn c¶nh sèng vµ lµm viÖc v« cïng khã kh¨n, gian khæ ë n¬i chiÕn khu ViÖt B¾c. 2. Th©n bµi. * Hoµn c¶nh sèng vµ lµm viÖc cña B¸c: §îc miªu t¶ b»ng bót ph¸p t¶ thùc tù nhiªn, méc m¹c. - Không gian bó hẹp: Hang và suối. Quy luật làm việc đều đặn, nhịp nhàng S¸ng ra bê suèi, tèi vµo hang. - Nhịp thơ chậm rãi, khoan thai thể hiện tâm trạng thanh thản, làm chủ đợc cuộc sống của Bác. Nếp sống an nhiên, tự tại, phong thái ung dung phản ánh bản chất tốt đẹp cña B¸c. - Sinh ho¹t vËt chÊt thiÕu thèn: B÷a ¨n hµng ngµy chØ cã ch¸o bÑ, rau m¨ng, cùc k× kham khổ. Với tinh thần lạc quan vốn có, Bác đã chuyển hoá sự thiếu thốn thành thừa th·i, sung tóc Ch¸o bÑ, rau m¨ng vÉn s½n sµng. - §iÒu kiÖn lµm viÖc qu¸s¬ sµi: Bàn đá chông chêng dịch sử đảng Bàn làm việc chỉ là một tảng đá ven suối. Chông chênh là tính từ chỉ trạng thái không chắc chắn. Bàn đá chông chênh là hình ảnh vừa có ý nghĩa tả thực vừa có ý nghĩa ẩn dô, tîng trng cho t×nh thÕ c¸ch m¹ng cña níc ta vµ cña thÕ giíi lóc bÊy giê. - Bác đã dùng bàn đá chông chênh để làm một công việc trọng đại, là dịch sử Đảng để gãp phÇn x©y dùng nÒn mãng lÝ luËn v÷ng ch¾c cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng. * C¶m xóc cña B¸c( c©u 4) - Niềm vui, niềm tự hào thể hiện rõ qua từ ngữ, tiết tấu , âm hởng thơ. Bác đánh giá hiÖn thùc b»ng nô cêi th©m thuý cña bËc triÕt nh©n Cuộc đời cách mạng thật là sang! - Mọi gian nan thiếu thốn đều nh tan biến trớc thái độ lạc quan tích cực của Bác. Điều thú vị là sự nghèo nàn vật chất đã đợc Bác biến thành sự giàu sang về mặt tinh thần. - Từ sang kết tụ vẻ đẹp nội dung t tởng của bài thơ và vẻ đẹp tâm hồn của ngời chiến sÜ céng s¶n kiªn cêng Hå ChÝ Minh. 3. KÕt bµi. - Bµi th¬ tøc c¶nh P¸c Bã võa ph¶n ¸nh khÝ ph¸ch cøng cái, t thÕ ung dung, th th¸i cña mét l·nh tô c¸ch m¹ng, võa béc lé sù nh¹y c¶m, tinh tÕ cña tr¸i tim thi sÜ. - Bài thơ giúp ngời đọc hiểu thêm về một quãng đời hoạt động cách mạng đầy gian nan, thử thách của Bác, từ đó thấm thía bài học về thái độ và quan điểm sống đúng đắn, tích cực: lấy cống hiến cho dân, cho nớc làm thớc đo giá trị cuộc sống mỗi con ngêi. ============================================================= ==== Muèn lµm th»ng Cuéi I-T¸c gi¶ : - Tªn lµ NguyÔn Kh¾c HiÕu, quª lµng Khª thîng, BÊt B¹t, S¬n t©y ( Nay lµ Ba V×, hµ tây ). Ông xuất thân trong 1 gia đình phong kiến suy tàn, là con của ngời vợ thứ 3, mẹ ông vốn là cô đào hát nổi tiếng, tài sắc, giỏi văn thơ. Ông đợc thừa kế tài hoa của ngời mÑ. Nhng ngay cßn nhá, T¶n ®Ç lµ ngêi sèng thiÕu t×nh c¶m. §êng c«ng danh, sù nghiệp dở dang ( theo nghiên bút từ khi 5 tuổi, 2 lần đi thi đều bị trợt, lại chứng kiến cảnh ngời yêu đi lấy chồng ) -> quay sang làm thơ văn. Tản đà có cuộc sống nghèo khæ nhng rÊt thanh cao. - Tản đà có cá tính ngông, phóng khoáng với 1 hồn thơ sầu mộng , thuộc giống đa t×nh. Th¬ «ng lµ tiÕng lßng cña c¸i t«i trong s¸ng, bÊt hoµ s©u s¾c víi thùc t¹i muèn t×m c¸ch tho¸t li trong méng, trong th¬, trong thãi giang hå tµi tö... - Tản Đà viết rất nhiều thể loại. Gần 30 năm trời cống hiến, ông đã để lại cho đời 1 sự nghiệp văn chơng khá đồ sộ: + TiÓu thuyÕt: giÊc méng lín, giÊc méng con... + Th¬ : khèi t×nh con 1, khèi t×nh con 2.. + TruyÖn ng¾n, truyÖn võa + DÞch th¬: lu trai chÝ dÞ + lµm chñ b¸o, viÕt b¸o..

(64) =>T¶n §µ lµ viªn g¹ch nèi gi÷a 2 thÕ kØ, lµ ng«i sao s¸ng chãi nhÊt trong th¬ ca hîp pháp, mở đờng cho dòng văn học lãng mạn. 1- Ph©n tÝch bµi th¬ §Ò 1: Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña T§ trong bµi “ Muèn lµm th»ng Cuéi”. Đề 2: Có ý kiến cho rằng : bài thơ MLTC đã thể hiện chất ngông và đa tình nhng đong ®Çy c¶m xóc thêi thÕ cña thi sÜ”. B»ng hiÓu biÕt vÒ bµi th¬ h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn. Dàn ý đề 1: A-Më bµi: -Giới thiệu Tản Đà: thi sĩ tiêu biểu của 1 nền văn học, mở đờng cho nền văn thơ míi. -Giới thiệu bài thơ: là bài tiêu biêu cho cá tính độc đáo của TĐ: lãng mạn, phóng khoáng, đa tình, đầy tâm trngj. Bài thơ là sự phản ứng của ông đối với XH thực dân nöa phong kiÕn . B-Th©n bµi: -Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ con ngêi T§: lµ 1 nho häc nhng tÝnh t×nh réng më, thÝch bay bæng kh«ng chÞu gß Ðp vµo nh÷ng khu«n phÐp gi¸o ®iÒu; muèn vît lªn tren nh÷ng c¸i tầm thờng; là ngời tài năng, muốn đem hoài bão, nhiệt huyết giúp đời, cứu nớc nhng không đợc cho nên kết đọng trong thơ ông 1 nỗi u hoài, ngậm ngùi về thời thế, nhân thÕ, th©n thÕ. -Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña T§ *Phân tích nhan đề : Đã chất chứa 1 tâm trạng muốn thoát khỏi thời thế. *2 câu đề ChÝnh lµ lêi thanh minh, ph¬i bµy t©m sù cña T§ “ đêm thu buòn lắm...ơi” + “ Đêm thu” đối diện với vầng trăng, cảnh thanh vắng, yên tĩnh ->lòng càng buồn, nỗi sầu càng chất chứa. Cảnh buồn, lòng buồn đã hoà tấu thành 1 hồn thơ sầu mộng. Nhµ th¬ kh«ng thÓ giÊu giÕm c¶m xóc ch©n thùc cña b¶n th©n m×nh. Gäi “ chÞ H»ng ơi” để tâm sự – một lời gọi thân mật nh 2 ngời dã quen biét rất lâu, trở thành tri kỉ. T¸c gi¶ xng em, gäi chÞ nh t×nh ruét thÞt. Nh vËy ®©y h¼n lµ lêi ruét thÞt tù tr¸i tim, tiÕng cña linh hån s©u th¼m. T¸c gi¶ than “ Ch¸n nöa råi”, ®©y lµ t©m tr¹ng, nçi lßng, là mối bất hoà sâu sắc với XH, với cuộc đời đáng chán. XH ngột ngạt tù hãm, u uất cßn T§ l¹i lu«n híng tíi c¸i thanh cao, trong s¸ng. V× vËy «ng kh«ng thÓ chÊp nhËn hiệ tại, muốn vợt lên trên cái tầm thờng. Ông muốn nửa đời còn lại có 1 ngơig bạn tri âm để hàn huyên, quên đi sự lạc lỏng cô đơn của mình trê thế gian. ông khao khát đợc gặp những tấm lòng yêu thơng, chia sẻ, đợc sống chính là mình. *Hai c©u thùc Dùng 1 lời hỏi và 1 lời cầu xin. Tác giả muốn lên cung trăng đề đợc gần ngời đẹp bởi vì chị Hằng cô đơn trên cung quế, thi sĩ cô đơn nơi trần thế. Hai hồn cô đơn có nhau đẻ đỡ buồn, đỡ tủi. Câu thơ bộc lộ rõ hồn thơ mơ mộng nhng ẩn đằng sau là nỗi sầu cña nhµ th¬. *Hai c©u luËn Chính là sự trả lời cho viẹc muốn lên cung trăng của TĐ để thởng thức vẻ đẹp vĩnh hằng, những thú vui tao nhã, đợc thả hồn phiêu du cùng trời đất. “ Cã bÇu, cã b¹n can chi tñi Cïng .......................vui” “ Có, cùng” ( điệp từ ): khẳng định niềm vui về tinh thần, đợc thả hồn hoà nhịp cùng giã m©y. =>Tác giả không ham muốn vật chất tầm thờng, coi trọng tình cảm và cái đẹp, tránh đợc những bụi bặm, bon chen của cuộc đời. * Hai c©u kÕt Béc lä tÝnh c¸ch , con ngêi T§ + “ Råi cø..n¨m” ( thêi gian liªn tôc, vÜnh viÔn ) ->ë h¼n tren cung tr¨ng bªn c¹nh ngời đẹp. + T¸c gi¶ chän thêi ®iÓm khi ¸nh tr¨ng to¶ s¸ng, lung linh trªn kh¾p thÕ gian, khi mọi ngời hớng nhìn trăng sáng thì TĐ xuất hiện. Với chi tiết này,ngời đọc càng hiểu thêm về con ngời thi sĩ: luôn khao khát cái đẹp, đắm chìm vào cái đẹp vĩnh hằng. ở trên cung trăng, có nghã là TĐ chọn vị trí cao hơn tất cả, tác giả khẳng định tài năng của mình: ở trên cao nhìn xuống, ông cời trần thế bé nhỏ. Cái cời đó bộc lộ chất ngông. Hình ảnh cuối bài còn bộc lộ tính cách đa tình : tựa vai ngời đẹp, ở hẳn tren đó với ngời đẹp, không thèm trở về trần thế phù phiếm, đầy rẫy những bất công. Song.

(65) câu thơ cũng chất chứa nỗi lòng của Tản đà. Ông thoát lên tiên không phải hoàn toàn quay mặt với hiện thực, cuộc đời, chối bỏ thực tạimà đắm chìm vào cõi mộng mà trong sâu thẳm tâm hồn, tình yêu quê hơng, đất nớc vẫn khua động, sáng lên trong ông. Hành động “ trông xuống” đã nói đợc điều đó. 1 2. §Ò 2. Ph©n tÝch bµi trong lßng mÑ cña Nguyªn Hång * Dµn ý. 1. Më bµi. - Nguyªn Hång(1918 – 1982) quª Nam §Þnh nhng lín lªn vµ sinh sèng chñ yÕu ë Hải Phòng, từng trải qua quãng đời cơ cực, gắn bó với tầng lớp thợ thuyền nghèo khổ. - Ông thấu hiểu, cảm thông, thơng xót và quý trọng ngời lao động. Ông đợc mệnh danh lµ nhµ v¨n cña líp ngêi cïng khæ. - Trong lßng mÑ trÝch tõ håi kÝ Nh÷ng ngµy th¬ Êu viÕt vÒ tuæi th¬ bÊt h¹nh cña chÝnh nhà văn. Đoạn văn thể hiện và khẳng định tình mẫu tử thiêng liêng không gì chia cắt đợc. 2. Th©n bµi. * Cuộc đối thoại giữa bà cô cay độc và bé Hồng. + Bµ c«: - Giả dối, cay nghiệt và độc ác: Cố tình nói cho bé Hồng biết tình cảnh thảm thơng của ngời mẹ nơi đất khách quê ngời. - Vê hái bÐ Hång cã thÝch vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ kh«ng. Cè t×nh xo¸y s©u vµo nỗi đau mất cha, xa mẹ của đớa cháu bất hạnh. + BÐ Hång: - Nhạy cảm, nhận ra sự giả dối và ý nghĩa cay độc trong lời nói, vẻ mặt của bà cô. - PhÉn uÊt, tñi th©n, bÐ Hång oµ lªn khãc. - Kh«ng muèn t×nh th¬ng yªu mÑ xcña m×nh bÞ nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn xóc ph¹m đến. - Căm thù thái độ tàn nhẫn, đố kị, nhỏ nhen của bà cô và họ hàng bên nội đối với mẹ mình, muốn phản kháng mãnh liệt để bảo vệ ngời mẹ đáng thơng. * Cuéc gÆp gì gi÷a mÑ con bÐ Hång. + Hoµn c¶nh gÆp gì: - BÐ Hång tan häc, nh×n thÊy chiÕc xe kÐo ch¹y qua, ngêi phô n÷ ngåi trªn xe rÊt gièng mÑ nªn cè ch¹y ®uæi theo, võa ch¹y võa gäi. + T©m tr¹ng bÐ Hång khi gÆp mÑ. - Cảnh hai mẹ con gặp nhau đợc tác giả miêu tả bằng ngòi bút trữ tình sâu sác. đây là mét bøc tranh b»ng ng«n ng÷ vÒ thÕ giíi ®Çy t×nh th¬ng yªu . - Bé Hồng sung sớng đến cực điểm khi đợc ngồi trong lòng mẹ, đợc nhìn ngắm mẹ thoả thích, đợc trò chuyện cùng mẹ cho bõ những ngày xa cách. - Những đau khổ, cay đắng của đứa con mồ côi dờng nh tan biến hết, chỉ còn một niÒm h¹nh phóc ngËp trµn t©m hån th¬ d¹i. 3. KÕt bµi. - T×nh th¬ng yªu mÑ lµ nÐt næi bËt trong t©m hån bÐ Hång. - Cho dù cảnh ngộ éo le đến mấy thì tình mẫu tử cũng không phai nhạt. - đoạn văn trong lòng mẹ là bài ca cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. 3. §Ò 3. Phân tích đoạn trích tức nớc vỡ bờ ( trích trong tác phẩm tắt đèn của Ngô Tất Tố) * Dµn bµi. 1.Më bµi. - Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶: Ng« TÊt tè (1893 – 1954) quª Léc Hµ, Tõ S¬n, B¾c Ninh. XuÊt th©n nhµ nho, hiÓu biÕt kh¸ s©u réng vÒ H¸n häc. + Ông viết báo, viết văn, nổi tiếng với tác phẩm tắt đèn. Đợc đánh giá là nhà văn hiện thùc xuÊt s¾c giai ®o¹n 1930 – 1945. - Tiểu thuyết tắt đèn phản ánh sinh động nỗi khổ của nông dân Việt Nam dới ách áp bøc bãc lét cña chÝnh quyÒn thùc d©n, phong kiÕn. 2.Th©n bµi. - Đoạn trích tức nớc vỡ bờ đợc trích từ chơng XVIII của tác phẩm. - Sau khi bán con, bán chó để lấy tiền nộp su, cứu chồng ra khỏi cảnh gông cùm, chị DËu tÊt bËt ch¨m lo cho anh DËu. - Bọn cai lệ và ngời nhà lí trởng lại ập đến định bắt trói anh một lần nữa vì nhà anh cha đóng suất su của ngời em trai đã chết..

(66) - Chị Dậu van xin hết lời nhng bọn chúng vẫn không buông tha. Không thể chịu đựng đợc hơn đợc nữa, chị Dậu đã vùng lên đánh lại chúng để bảo vệ chồng. + DiÔn biÕn t©m tr¹ng chÞ DËu. - Lóc ®Çu chÞ sî h·i, n¨n nØ, cÇu xin chóng rñ lßng th¬ng h¹i. VÞ thÕ cña chÞ lµ kÎ díi nên thái độ nhũn nhặn, hạ mình: Cháu van ông, cháu xin ông... - Sau đó chị thẳng thừng cự lại bằng lí lẽ, nâng vị thế của mình lên ngang hàng với bọn ngời áp bức: Chồng tôi đau ốm, ông kkông đợc phép hành hạ. - Cuối cùng chị giận dữ, thách thức và trừng trị thích đáng kẻ ác. Nâng vị thế lên cao hơn hẳn đối phơng : Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem! Một lúc đánh bại hai đối thñ. - Hµnh déng ph¶n kh¸ng d÷ déi cña chÞ DËu chøng minh cho quy luËt cã ¸p bøc, cã đấu tranh; tức nớc vỡ bờ. - Tuy vậy, đây chỉ là hành động bột phát chứ cha phải là hành động của ngời đẫ đợc gi¸c ngé c¸ch m¹ng. - Đoạn trích ca ngợi chị Dậu, một phụ nữ nông dân đảm đang, yêu chồng, thơng con, giàu đức hi sinh và có tinh thần quật cờng trớc cái xấu, cái ác. 3. KÕt bµi. - Tøc níc vì bê lµ mét ®o¹n v¨n hay, tiªu biÓu cho bót ph¸p t¶ thùc cña Ng« TÊt Tè. - Nhà văn đã dành cho nhân vật chị Dậu tình cảm yêu thơng, trân trọng. Bút pháp miêu tả sinh động đã hoàn thiện hình tợng ngời phụ nữ nông dân Việt Nam đẹp ngời, đẹp nết. - Đoạn văn làm rung động tâm hồn ngời đọc hơn nửa thế kỷ qua. 4. §Ò 4. Ph©n tÝch truyÖn ng¾n L·o h¹c cña Nam Cao. * Dµn bµi. 1. Më bµi. - Nam Cao ( 1915 – 1951) tªn thËt lµ TrÇn H÷u tri. Quª ë lµng §¹i Hoµng, huyÖn LÝ Nh©n, tØnh Hµ Nam. - Ông viết nhiều về đề tài nông thôn và để lại cho đời những truyện ngắn xuất sắc. - Ông đợc đánh giá là bậc thầy của truyện ngắn Việt Nam. - Một trong những tác phẩm thể hiện cái nhìn nhân đạo sâu sắc của Nam Cao là truyÖn ng¾n L·o h¹c, nh©n vËt chÝnh lµ mét l·o n«ng d©n nghÌo khæ, thËt thµ, chÊt phác, yêu thơng con hết lòng và giàu đức hi sinh. 2. Th©n bµi. * L·o h¹c – mét ngfêi cha hÕt lßng v× con. - Vợ mất sớm. Lão dồn tất cả tình yêu thơng cho đứa con con trai duy nhất. - Thấu hiểu nỗi đau đớn của con vì nghèo mà bị phụ tình. - Tự dằn vặt vì không giúp đợc con thoả nguyện, để con phẫn trí bỏ làng đi phu đồn ®iÒn cao su. - Thà nhịn đói chứ không muốn ăn vào số tiền dành dụm cho con. - Vì thơng con mà đành phải bán con chó Vàng để khỏi tốn kém. * L·o H¹c – Mét l·o n«ng nghÌo khæ nhng sèng trong s¹ch vµ tù träng. - Sau trận ốm kéo dài, lão không còn đợc ai thuê mớn nên lâm vào cảnh túng đói. - Lão kiếm đợc gì ăn nấy, không thích sự thơng hại của ngời khác, không làm điều bËy b¹. - Lão tin cậy ông giáo, nhờ ông giáo giữ hộ mảnh vờn và số tiền lão để dành cho con trai. - Buộc phải bán con chó Vàng, lão ân hận mãi, cứ trách mình c xử không đàng hoàng víi nã. - Lão tự nguyện chọn cái chết dữ dội để giải thoát cuộc đời bất hạnh của mình. * B×nh luËn. - Trong sự bế tắc cùng cực của hoàn cảnh, ngời nông dân ngghèo vẫn giữ đợc phẩm giá tốt đẹp. Điều này thể hiện thái độ trân trọng và cái nhìn nhân đạo của Nam Cao đối với những ngời nghèo khổ. - Nam Cao đã lồng vào trong tác phẩm một triết lí nhân sinh: Con ngời chỉ xứng đáng với danh nghĩa con ngời khi biết đồng cảm, chia sẻ và nâng niu những điều đáng thơng, đáng quí ở ngời khác. - Nhân vật lão Hạc có ý nghĩa lên án xã hội đơng thời thối nát, bất công, không cho những con ngời có nhân cách cao đẹp nh lão hạc đợc sống. 3. KÕt bµi..

(67) - Nhà văn Nam Cao đã giúp ngời đọc hiểu đợc nỗi khổ sở, bất hạnh của ngời nông dân nghÌo díi thêi thùc d©n, phong kiÕn. - Ông kín đáo ca ngợi vẻ đẹp cao quí trong tâm hồn họ. Điều đó khẳng định cách nhìn nhận, đánh giá đúng đắn và tiến bộ của nhà văn. - H×nh ¶nh l·o H¹c nh¾c nhë chóng ta h·y t«n träng nh÷ng con ngêi nghÌo khæ nhng sèng trong s¹ch. 4. Cñng cè - Làm lại và hoàn chinhrcacs đề theo nội dung vở ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. 5. DÆn dß: - ChuÈn bÞ *Bæ sung: ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... BÀI 14: VĂN BẢN NGHỊ LUẬN A. YÊU CẦU: Củng cố và nâng cao kiến thức về các tác giả Lý Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Nguyễn Thiếp, Nguyễn Ái Quốc Củng cố và nâng cao kiến thức về các văn bản nghị luận: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta, Bàn luận về phép học, Thuế máu. Rèn luyện kỹ năng làm bài văn nghị luận, thuyết minh. B. TÀI LIỆU THAM KHẢO: -Tham khảo bổ sung cho bài " Chiếu dời đô" trang 438 - 445 TKBGNVG 8 - Từ góc độ kết cấu nhìn lại nội dung tư tưởng Hịch tướng sĩ - Đỗ Kim Hồi. - Về thể loại hịch và baì Hịch tướng sĩ - Trần Đình Sử - Nguyễn Trãi, người anh hùng của dân tộc - Phạm Văn Đồng - Sự phát triển của tư tưởng yêu nước Việt Nam qua ba áng văn Nam quốc sơn hà , Hịch tướng sĩ và Bình Ngô đại cáo - Bản án chế độ thực dân Pháp - Tư liệu ngữ văn 8…. C. NỘI DUNG: 1/ Các tác giả Lý Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Nguyễn Thiếp, Nguyễn Ái Quốc - Tham khảo sổ tay NV8 Trang 196, 197 ,205, 206, 222 - 224, 240 2/ Các văn bản nghị luận: - Hoàn cảnh ra đời - Thể loại - Bố cục; giá trị nội dung nghệ thuật của từng văn bản . - Phân biệt được từng đặc điểm của các thể loại: chiếu, hịch, cáo, tấu, phóng sự chính luận. - So sánh được điểm khác nhau giữa nghị luận trung đại với nghị luận hiện đại. 3/ Luyện đề: 3.1, Chiếu dời độ - khát vong về một đất nớc độc lập, thống nhất hùng cường 3.2, Giá trị nhân văn trong Chiếu dời đô 3.3, Hich tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn là khúc tráng ca anh hùng sáng ngời hào khí Đông A. 3.4, Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn là một áng văn tràn đầy tinh thần yêu nước và căm thù giặc..

(68) 3.5, Tư tưởng nhân nghĩa cao đẹp của Nguyễn Trãi trong đoạn trích " Nước Đại Việt ta" 3.6, "Nước Đại Việt ta " - bản tuyên ngôn độc lập bất hủ của dân tộc Đại Việt 3.7, Tình cảm yêu nước của ba áng văn Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta. 3.8, Khát vọng độc lập và khí phách Đại Việt qua ba áng văn: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta. 3.9, Hãy chứng minh các văn bản nghị luận ( bài 22, 23, 24, 25, 26) đều được viết có lý, có tình có chứng cứ nên đều có sức thuyết phục cao. 3.10, Nhiều ngời còn chưa hiểu rõ: thế nào là "học đi đôi với hành" và vì sao ta cần phải "theo điều học mà làm" như lời La Sơn Phu Tử trong bài " Bàn luận về phép học" . Hãy viết bài văn nghị luận để giải đáp những thắc mắc trên.. Hoạt động của Gv – Hs - Nªu Kh¸i niÖm?. - Muốn tóm tắt đợc văn bản tự sự?. Nội dung cần đạt. I.LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù 1/ Kh¸i niÖm:Tãm t¾t VBTS lµ dïng lêi văn của mình để trình bày một cách ngắn gọn nội dung của văn bản đó. - Víi nh÷ng v¨n b¶n cã cèt truyÖn, viÖc tãm t¾t thêng thuËn lîi h¬n nh÷ng v¨n b¶n tù sù kh«ng cã c«t truyÖn. - Do mục đích và yêu cầu khác nhau nên ngêi ta cã thÓ tãm t¾t b»ng nhiÒu c¸ch khác nhau và với độ dài khác nhau. - Yêu cầu: Đáp ứng đúng mục đích và yªu cÇu tãm t¾t.Ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung cña v¨n b¶n chÝnh, kh«ng thªm bít, kh«ng chªm xen ý kiÕn b×nh luËn cña ngêi tãm t¾t…Ph¶i cã tÝnh hoµn chØnhPh¶i có tính cân đối cần đọc kĩ để hiểu đúng chủ đềcủa văn bản, xác định nội dung chính cần tóm t¾t, s¾p xÕp c¸c néi dung Êy theo mét trình tự hợp lý, sau đó viết thành văn bản tãm t¾t.. II/ LuyÖn tËp: Bµi 1 §äc kü ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái nªu ë díi: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tùu trêng. Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giã bầu trời quang đãng.” §o¹n v¨n trªn cã ph¶i lµ b¶n tãm t¾t v¨n b¶n t«i ®i häc kh«ng? V× sao? Bài 2 Có bạn đã tóm tắt văn bản “ Trong lòng mẹ” nh sau: “Ngời mẹ trở về gặp Hồng. Cậu bé đợc mẹ đón lên xe, đợc ngồi trong lòng mẹ. Phải bé lại và lăn vào lòng một ngời mẹ để bàn tay ngời mẹ vuốt ve từ trán xuống c»m vµ g·i r«m c¶ sèng lng cho míi thÊy ngêi mÑ cã mét ªm dÞu v« cïng.” a. Bản tóm tắt này đã nêu đợc sự việc và nhân vật chính cha?.

(69) b. Cần phải thêm những sự việc và nhân vật chính nào nữa để có thể hình dung đợc nội dung cơ bản của đoạn trích Trong lòng mẹ? c. H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch Êy theo c¸ch cña em. Bµi 3 a.H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch Tøc níc vì bê.. Ngµy so¹n:. TuÇn:. Ngµy d¹y:. «n luyÖn tæng hîp. - Gióp HS : - Cñng cè l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®o¹n v¨n, luyÖn tËp x©y dùng ®o¹n v¨n theo hai c¸ch quy n¹p, diÔn dÞch. - RÌn kü n¨ng vËn dông viÕt ®o¹n, tr×nh bµy ®o¹n v¨n. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi KiÕn thøc c¬ b¶n: 1. Cho HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm ®o¹n v¨n. 2. Đoạn văn thờng có từ ngữ chủ đề và câu chủ đề…=> HS nhắc lại. 3. C¸c c¸ch x©y dùng ®o¹n: - DiÔn dÞch; Quy n¹p; Song hµnh. Nội dung cần đạt Hoạt động của Gv – Hs ? ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh,tõ tîng thanh? 1/.VD: LÊy vd? Bên đám lông mày cong rớn,mấy sợi tóc ? Nªu c«ng dông cña chóng? mai l¶ th¶ rñ xuèng,h×nh nh¬ lµn khãi ? T×m tõ tîng thanh,tõ tîng h×nh trong thuèc l¸ phít ph¬ bay tríc khu«n g¬ng ®o¹n v¨n bªn? và trên gò má đỏ bừng,vài giọt nớc mắt thánh thót đuổi nhau chẳng khác hạt sơng buổi mai lánh động trong cánh hoa hång míi në. (Ng« TÊt Tè) 2/. => - PhÇn lín tõ tîng thanh tõ tîng h×nh lµ tõ l¸y nªn cã gtrÞ lín trong viÖc diễn đạt nội dung. VD: §êng phè bçng rµo rµo ch©n bíc véi Ngêi ngêi ®i nh níc xèi lªn hÌ Nh÷ng con chim lêi cßn ngñ díi hµng me Võa tØnh dËy, rËt lªn trêi rÝu rÝt.. Xe điện chạy leng keng vui nh đàn con ?C¸c tõ tîng h×nh vµ tîng thanh thêng ®- nÝt îc dïng trong c¸c kiÓu bµi v¨n nµo? Sum sª chî bëi, tÝu tÝt §ång Xu©n. 3/.a.Tù sù vµ nghÞ luËn. b.Mt¶ vµ nghÞ luËn. c.Tù sù vµ mt¶.(x) d.NghÞ luËn vµ biÓu c¶m. ? LkÕt c¸c ®o¹n v¨n trong vb cã t/d g×? 4/. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong vb. - Gãp phÇn bæ sung ý nghÜa cho ®o¹n v¨n cã chøa ptiÖn chuyÓn ®o¹n. - đảm bảo tính mạch lạc trong lập luận, giúp cho ngời viết vb trình bày vấn đề một cách lôgíc, chặt chẽ ; đồng thời giúp cho ? Nªu c¸c c¸ch lkÕt ®o¹n v¨n trong vb ngời tiếp nhận vb cần lĩnh hội đợc đầy đủ ( cho biÕt chóng cã vÞ trÝ ntn vµ cã nh÷ng n/d cña vb. tõ lo¹i nµo?) - Dùng từ ngữ để lkết đoạn văn ? ViÕt ®o¹n v¨n tù sù ( biÓu c¶m) cã sd - Dùng câu nối để lkết đoạn..

(70) h×nh thøc lk ®o¹n chØ qhÖ nh©n qu¶?. - Hs lµm theo nhãm. - Cử đại diện trả lời. - H·y viÕt ®o¹n v¨n theo m« h×nh quy n¹p II. LuyÖn tËp: với câu chủ đề sau: “ Mẹ là ngời quan Bµi 1 träng nhÊt trong cuéc sèng cña t«i”. => H·y viÕt mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch t¶ l¹i một buổi sáng đẹp trời Bµi 2. - T×m c¸c tõ tîng thanh gîi t¶? -TiÕng níc ch¶y -TiÕng giã thæi -TiÕng cêi nãi - §äc mét bµi häc trong SGK To¸n, VËt -TiÕng bíc ch©n lý hoÆc Sinh häc vµ cho biÕt trong c¸c bµi học đó có nhiều từ tợng hình và tợng thanh kh«ng, t¹i sao? - Trong c¸c tõ sau ®©y, tõ nµo lµ tõ tîng h×nh,tõ nµo lµ tõ tîng thanh: -T×m c¸c tõ tîng h×nh trong ®o¹n th¬ sau ®©y vµ cho biÕt gi¸ trÞ gîi c¶m cña c¸c tõ ? “Bác Hồ đó, ung dung châm lửa hút Tr¸n mªnh m«ng, thanh th¶n mét vïng trêi Kh«ng g× vui b»ng m¾t B¸c Hå cêi Quên tuổi già, tơi mãi đôi mơi ! Ngßi rùc rì mét mÆt trêi c¸ch m¹ng Mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng §ªm tµn bay chËp cho¹ng díi ch©n Ngêi.” (Tè H÷u). - rÐo r¾t, dÒnh dµng,d×u dÆt, thËp thß, mÊp mô, sầm sập, ghập ghềnh, đờ đẫn, ú ớ , rén rµng , thên thît , lä mä ,l¹o x¹o, lô khô .. *) C¸c tõ : ung dung, mªnh m«ng, thanh th¶n, rùc rì, hèt ho¶ng, chËp cho¹ng nµy đặt trong ngữ cảnh gắn liền với sự vật, hành động làm cho sự vật, hành động trở nên cụ thể hơn, tác động vào nhận thức cña con ngêi m¹nh mÏ h¬n) * LuyÖn tËp: 1/. Câu 1: Chép chính xác phần dịch thơ của bài thơ “Ngắm Trăng” – Hồ Chí Minh? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Nêu vài nét về giá trị nội dung của văn bản “Thuế Máu”? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Nêu nhận xét của em về cách đối xử của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ? (2.0 điểm). Đọc kĩ đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “(1) Lão Hạc thổi cái mồi rơm, châm đóm. (2) Tôi đã thông điếu và bỏ thuốc rồi. (3) Tôi mời lão hút trước. (4) Nhưng lão không nghe… - (5) Ông giáo hút trước đi. (6) Lão đưa đóm cho tôi… - (7) Tôi xin cụ. (8) Và tôi cầm lấy đóm, vo viên một điếu. (9) Tôi rít một hơi xong, thông điếu rồi mới đặt vào lòng lão. (10) Lão bỏ thuốc, nhưng chưa hút vội. (11) Lão cầm lấy đóm, gạt tàn, và bảo: - (12) Có lẽ tôi bán con chó đấy, ông giáo ạ!” 1/. Câu 1: Tìm các câu trần thuật có trong đoạn trích trên? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Câu “Ông giáo hút trước đi” thực hiện hành động nói nào? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Đoạn văn trên có mấy lượt lời? (0.5 điểm). 4/. Câu 4: Em hiểu gì về vai xã hội của các nhân vật tham gia cuộc thoại trên? (0.5 điểm). Câu 5: Chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản “Hịch tướng sĩ”. (5.0 điểm). 1/. Câu 1: (0.5 điểm)..

(71) Đáp án: Học sinh chép đúng bài thơ “Ngắm trăng” – Hồ Chí Minh như sau: “Trong tù không rượu cũng không hoa, Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ; Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Nội dung: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. 3/. Câu 3: (2.0 điểm). Đáp án: Học sinh nêu nhận xét tùy theo cách diễn đạt của từng em nhưng cần đảm bảo theo các nội dung sau: - Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố “tình tứ” của các ngài cầm quyền cũng tự dưng im bặt. Những người từng hi sinh xương máu, từng được tâng bốc trước đây bị đối xử như “giống người hèn hạ”. - Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bốc lột trắng trợn khi tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử tàn tệ với họ. Người dân thuộc địa trở về với vị trí hèn hạ ban đầu sau khi bị bóc lột trắng trợn… II. TIẾNG VIỆT: 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Các câu trần thuật có trong đoạn trích: 1,2,3,4,6,7,8,9,11,12. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Câu 5 thực hiện hành động điều khiển (đề nghị). 3/. Câu 3: (0.5 điểm). Đáp án: Có 3 lượt lười. 4/. Câu 4: (0.5 điểm). Đáp án: Vai xã hội của Lão Hạc và ông giáo: - Xét về tuổi tác: Lão Hạc ở vai trên, ông giáo ở vai dưới. - Xét về địa vị xã hội, Lão Hạc có địa vị thấp hơn ông giáo. III. TẬP LÀM VĂN: (5.0 điểm). * Yêu cầu chung: - Học sinh biết viết đúng đặc trưng thể loại văn nghị luận đã học. - Bài văn nghị luận trình bày mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt trôi chảy, trong sáng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp thông thường, chữ viết cẩn thận, sạch đẹp. * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần đảm bảo bố cục 3 phần theo những nội dung cơ bản sau đây: a/. Mở bài: (1.0 điểm). - Giới thiệu vài nét về tác giả Trần Quốc Tuấn. - Giới thiệu vài nét về hoàn cảnh ra đời tác phẩm “Hịch Tướng Sĩ” và thể hịch..

(72) - Khẳng định tinh thần yêu nước của tác giả được thể hiện mãnh liệt trong tác phẩm này. b/. Thân bài: (3.0 điểm). Học sinh chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn bằng các luận điểm sau: - Trần Quốc Tuấn là một vị tướng hết lòng vì dân vì nước, ông luôn lo cho vận mệnh của đất nước : Dẫn chứng: “…nữa đêm vỗ gối….vui lòng”. - Thấy nỗi nhục mất nước: Căm tức vì giặc ngang ngược, uất ức vì chúng đòi ngọc lụa, bắt nạt nhân dân … Dẫn chứng: “…Sứ giặc nghênh ngang, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ… đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… vét của kho”. - Khát khao đánh đuổi quân thù một cách mạnh mẽ: Tập hợp binh thư soạn ra cuốn “Binh thư yếu lược” cho các tướng sĩ luyện tập; Yêu cầu các tưóng sĩ cùng nhau luyện tập và cảnh giác… - Phân tích thêm giọng văn: Lúc thì sục sôi, lúc thì đau xót, lúc thì hả hê, lúc thì châm biếm để khích lệ tinh thần các tướng sĩ và tỏ rõ lòng mình… c/. Kết bài: (1.0 điểm). - Khẳng định lại truyền thống đấu tranh của quân dân nhà Trần. - Bài “Hịch” phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược… Bước 6: Xem xét lại việc biên soạn đề kiểm tra. Lưu ý: Trừ điểm tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả: (Trừ 1.0 điểm). D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. - ChuÈn bÞ : - ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 5- 7 c©u t¶ c¶nh s©n trêng giê ra ch¬i trong đó có sử dụng 3 từ tợng hình, 3 từ tợng thanh. Viết đoạn hội thoại khoảng 10 dòng trong đó có sử dụng ít nhất 1 trợ từ, 1 thán từ, 1 t×nh th¸i tõ. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ..................................................... Ngµy so¹n: 04-01-2011 Ngµy d¹y: - -2011. thùc hµnh n©ng cao –kiÓm tra. TuÇn:. @&@ - Gióp HS : - Cñng cè kü n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. - RÌn kü n¨ng vËn dông. - Rèn luyện chính tả, rèn luyện thói quen viết đúng chính tả khi làm bài thông qua việc luyện tập ở lớp; có ý thức diễn đạt gãy gọn, đúng ngữ pháp, tránh những lỗi diễn đạt thông thờng A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò..

(73) 2.Bµi míi Hoạt động của Gv – Hs - Lµm bµi v¨n…. Cho đề văn sau: “Hãy kể lại một kỷ niệm đáng nhớ của em đối với một con vật nu«i mµ em yªu thÝch”.. - Lập dàn ý cho đề văn: “Hãy kể về một việc em đã làm khiến bố mẹ em rất vui lßng” - Theo em, nh©n vËt chÝnh trong ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” lµ ai? H·y viÕt đoạn văn ngẵn giới thiệu về đặc điểm, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt Êy? - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp - Nếu đợc chọn 1 chi tiết tiêu biểu nhất để xác định đỉnh điểm nảy sinh tình huèng “tøc níc vì bê” trong ®o¹n trÝch th× em sÏ chän chi tiÕt nµo? T¹i sao?. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp:. Nội dung cần đạt I .KiÕn thøc cÇn nhí - LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m tøc lµ lËp mét chuçi sù viÖc kÕ tiÕp nhau, cã më ®Çu, cã qu¸ tr×nh phát triển, có đỉnh điểm và có kết thúc. -Dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m chñ yÕu vÉn lµ dµn ý mét bµi v¨n tù sù cã 3 phÇn: MB, TB, KB. -Khi kÓ vÒ sù viÖc vµ con ngêi, cÇn kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ë miªu t¶ vµ biÓu c¶m để câu chuyện sinh động và sâu sắc hơn. Song chó ý, yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m nªn sö dông trong bµi sao cho phï hîp II. LuyÖn tËp: =>Một bạn HS đã triển khai phần thân bài nh sau: -ý 1: Gà lai tre không đợc bố mẹ tôi để ý đến ( xen yếu tố biểu cảm) -ý 2: LÝ do gµ lai tre xuÊt hiÖn ë nhµ t«i. ( Miªu t¶ mµu l«ng cña gµ, d¸ng vÎ cña gµ) -ý 3: em bé ( em tôi) đợc ăn bột quấy với lòng đỏ trứng. Cả nhà khen gà lai tre. ( miªu t¶: mµu s¾c, h×nh ¶nh nh÷ng qu¶ trøng gµ, biÓu c¶m: qua lêi khen cña mäi ngêi, c¶m xóc trµo d©ng trong t«i) -ý 4: Bất ngờ phát hiện gà lai tre đẻ trứng, qua mét ngµy t×m gµ v× tëng gµ l¹c mÊt ( xen yÕu tè biÓu c¶m vµ miªu t¶) 1. Em có tán thành cách triển khai đề bài nh b¹n HS trªn ®©y kh«ng? V× sao? *s¾p xÕp ý lén xén > s¾p xÕp l¹i: 2- 1- 43) => Hs: Thùc hiÖn.... - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi. Gîi ý: + §äc kÜ ®o¹n trÝch. + Tìm chi tiết tiêu biểu đã tạo ra sự thay đổi có tính chất bớc ngoặt trong tâm lí và hành động của n/v chị Dậu. + Đặt chi tiết tiêu biểu đó trong mqh với các chi tiết khác và lí giải đó chính là chi tiết có ý nghĩa quyết định, là điểm đỉnh làm nảy sinh tình huống “tức nớc vỡ bờ”. - Giúp HS định hớng cho vb: + Xác định thể loại: Tự sự. + ----------- ng«i kÓ: Ng«i thø 3..

(74) I. VĂN HỌC:. + ------------ cÊu tróc vb: gåm 3 phÇn: + Dự định phân đoạn và cách trình bày c¸c ®o¹n v¨n ë phÇn th©n bµi. ĐỀ KIỂM TRA THỜI GIAN: 90 PHÚT (Không kể thời gian giao đề) . 1/. Câu 1: Chép chính xác phần dịch thơ của bài thơ “Ngắm Trăng” – Hồ Chí Minh? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Nêu vài nét về giá trị nội dung của văn bản “Thuế Máu”? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Nêu nhận xét của em về cách đối xử của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ? (2.0 điểm). II. TIẾNG VIỆT:. Đọc kĩ đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “(1) Lão Hạc thổi cái mồi rơm, châm đóm. (2) Tôi đã thông điếu và bỏ thuốc rồi. (3) Tôi mời lão hút trước. (4) Nhưng lão không nghe… - (5) Ông giáo hút trước đi. (6) Lão đưa đóm cho tôi… - (7) Tôi xin cụ. (8) Và tôi cầm lấy đóm, vo viên một điếu. (9) Tôi rít một hơi xong, thông điếu rồi mới đặt vào lòng lão. (10) Lão bỏ thuốc, nhưng chưa hút vội. (11) Lão cầm lấy đóm, gạt tàn, và bảo: - (12) Có lẽ tôi bán con chó đấy, ông giáo ạ!” 1/. Câu 1: Tìm các câu trần thuật có trong đoạn trích trên? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Câu “Ông giáo hút trước đi” thực hiện hành động nói nào? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Đoạn văn trên có mấy lượt lời? (0.5 điểm). 4/. Câu 4: Em hiểu gì về vai xã hội của các nhân vật tham gia cuộc thoại trên? (0.5 điểm). III. TẬP LÀM VĂN:. Chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản “Hịch tướng sĩ”. (5.0 điểm) 2./HƯỚNG DẪN CHẤM, BIỂU ĐIỂM: VĂN HỌC:. . 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Học sinh chép đúng bài thơ “Ngắm trăng” – Hồ Chí Minh như sau: “Trong tù không rượu cũng không hoa, Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ; Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Nội dung: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. 3/. Câu 3: (2.0 điểm). Đáp án: Học sinh nêu nhận xét tùy theo cách diễn đạt của từng em nhưng cần đảm bảo theo các nội dung sau:.

(75) - Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố “tình tứ” của các ngài cầm quyền cũng tự dưng im bặt. Những người từng hi sinh xương máu, từng được tâng bốc trước đây bị đối xử như “giống người hèn hạ”. - Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bốc lột trắng trợn khi tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử tàn tệ với họ. Người dân thuộc địa trở về với vị trí hèn hạ ban đầu sau khi bị bóc lột trắng trợn… TIẾNG VIỆT:. 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Các câu trần thuật có trong đoạn trích: 1,2,3,4,6,7,8,9,11,12. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Câu 5 thực hiện hành động điều khiển (đề nghị). 3/. Câu 3: (0.5 điểm). Đáp án: Có 3 lượt lười. 4/. Câu 4: (0.5 điểm). Đáp án: Vai xã hội của Lão Hạc và ông giáo: - Xét về tuổi tác: Lão Hạc ở vai trên, ông giáo ở vai dưới. - Xét về địa vị xã hội, Lão Hạc có địa vị thấp hơn ông giáo. TẬP LÀM VĂN: (5.0 điểm). * Yêu cầu chung: - Học sinh biết viết đúng đặc trưng thể loại văn nghị luận đã học. - Bài văn nghị luận trình bày mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt trôi chảy, trong sáng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp thông thường, chữ viết cẩn thận, sạch đẹp. * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần đảm bảo bố cục 3 phần theo những nội dung cơ bản sau đây: a/. Mở bài: (1.0 điểm). - Giới thiệu vài nét về tác giả Trần Quốc Tuấn. - Giới thiệu vài nét về hoàn cảnh ra đời tác phẩm “Hịch Tướng Sĩ” và thể hịch. - Khẳng định tinh thần yêu nước của tác giả được thể hiện mãnh liệt trong tác phẩm này. b/. Thân bài: (3.0 điểm). Học sinh chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn bằng các luận điểm sau: - Trần Quốc Tuấn là một vị tướng hết lòng vì dân vì nước, ông luôn lo cho vận mệnh của đất nước : Dẫn chứng: “…nữa đêm vỗ gối….vui lòng”. - Thấy nỗi nhục mất nước: Căm tức vì giặc ngang ngược, uất ức vì chúng đòi ngọc lụa, bắt nạt nhân dân … Dẫn chứng: “…Sứ giặc nghênh ngang, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ… đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… vét của kho”. - Khát khao đánh đuổi quân thù một cách mạnh mẽ: Tập hợp binh thư soạn ra cuốn “Binh thư yếu lược” cho các tướng sĩ luyện tập; Yêu cầu các tưóng sĩ cùng nhau luyện tập và cảnh giác… - Phân tích thêm giọng văn: Lúc thì sục sôi, lúc thì đau xót, lúc thì hả hê, lúc thì châm biếm để khích lệ tinh thần các tướng sĩ và tỏ rõ lòng mình… c/. Kết bài: (1.0 điểm). - Khẳng định lại truyền thống đấu tranh của quân dân nhà Trần..

(76) - Bài “Hịch” phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược… Lưu ý: Trừ điểm tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả: (Trừ 1.0 điểm). Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............ Ngµy so¹n: 26-11-2011 Ngµy d¹y: 15-12-2011. phong c¸ch ng«n ng÷-biÖn ph¸p tu tõ. TuÇn:. - Gióp HS : - HiÓu thÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh, nãi qu¸ vµ s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u. - Nhận biết và bớc dầu phân tích đợc giá trị của các biên pháp tu từ. - BiÕt c¸ch sö dông c¸c biªn ph¸p tu tõ nãi trªn trong nh÷ng t×nh huèng cô thÓ nãi, viÕt A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động của Gv – Hs - HD hs «n tËp vÒ Trî tõ, th¸n tõ: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n:. Nội dung cần đạt - HD hs «n tËp vÒ Trî tõ, th¸n tõ: -Trî tõ lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm 1 TN trong câu để nhấn mạnh hay biểu thị thái độ đánh giá sv, sviệc đợc nói đến ở TN đó. VD: những, có, chính, đích, ngay... -Thán từ là những từ dùng để bộc lộ t/c, c/x của ngời nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thờng đứng ở đầu câu, có khi nó đợc tách ra thành 1 câu đặc biệt. - Th¸n tõ gåm 2 lo¹i chÝnh: + Th¸n tõ béc lé t/c, c/x: a, ¸i, èi,... + Thán từ gọi-đáp: này, ơi, vâng, dạ, ừ... - HD hs «n tËp vÒ Tõ tîng thanh, tîng h×nh.. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + Tõ tîng h×nh lµ tõ gîi h×nh ¶nh, d¸ng + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt. Tõ tîng thanh lµ b¶n: tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, cña con ngêi. + Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh gîi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao, thờng đợc dùng trong v¨m miªu t¶ vµ tù sù. - HD hs «n tËp vÒ Nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS tr¸nh: # nhËn xÐt, bæ sung. => Nói quá: là biện pháp tu từ phóng đại + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, b¶n: hiện tợng đợc miêu tả để nhấn mạnh, gây Ên tîng, t¨ng søc biÓu c¶m Nãi gi¶m nãi tr¸nh: Lµ 1 biÖn ph¸p tu tõ.

(77) - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m:. * LuyÖn tËp:. dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù. HD HS : ¤n tËp: Lùa chän trËt tù tõ trong c©u: => * Trong 1 c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ, mçi c¸ch ®em l¹i hiÖu quả diễn đạt riêng. Ngời nói, ngời viết cÇn biÕt lùa chän trËt tù tõ cho thÝch hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. * TrËt tù tõ trong c©u cã thÓ: + Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tợng, hoạt động, đặc điểm (nh thứ bËc quan träng cña sù vËt, thø tù tríc sau của hoạt động, trình tự quan sát của ngời nãi…). + Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vËt, hiÖn tîng. + Liªn kÕt c©u víi nh÷ng c©u kh¸c trong VB. + §¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cña lêi nãi.. 3. Em h·y viÕt 1 ®o¹n v¨n biÓu c¶m về mùa thu trong đó có sử dụng từ tợng thanh, tîng h×nh. => - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cho ®iÓm 1 sè bµi. cña m×nh. “Nhận ra Bé đang xúc động ngắm nh×n m×nh, tõ rÊt xa, nh÷ng c©y bµng khÏ đung đa, vẫy vẫy những chiếc lá đỏ tía lên chµo BÐ. Cø thÕ, c©y bµng lÆng lÏ th¾p s¸ng suốt cả mùa đông. Rồi những chiếc lá đỏ th¾m l¹i lÇn lît rêi cµnh. §»ng sau nh÷ng - Ph©n tÝch m.q.h ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n th©n bµng ®en thÉm, BÐ l¹i nhËn ra thÊp trong phÇn trÝch trªn? thoáng ánh đỏ của những bông hoa gạo - T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n ®Çu mïa.” trong phÇn trÝch? HD hs «n tËp: HD HS : ¤n tËp vÒ Lùa chän trËt tù tõ trong c©u: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m: * Bµi v¨n nghÞ luËn thêng vÉn cÇn ph¶i cã c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. Hai yÕu tố này giúp cho việc trình bày các luận cứ trong bài văn đợc rõ ràng, cụ thể, sinh động hơn và do đó, có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn. * Các yếu tố tự sự và miêu tả đợc dùng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm râ luËn ®iÓm vµ kh«ng ph¸ vì m¹ch nghÞ luËn cña bµi v¨n. 2. a. T×m 2 tõ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp. VD: thùc v©t > c©u ¨n qu¶ > c©y cam, c©y bëi... b. Tìm các từ thuộc trờng từ vựng về đồ dùng học tập. VD: s¸ch, vë, bót, phÊn ... c. §Æt 2 c©u sö dông trî tõ, th¸n tõ, 2 c©u cã sd t×nh th¸i tõ. - Ô hay, chính tôi nhìn thấy nó làm việc đó cơ mà! (Ô hay: thán từ; chính: trợ từ). - Con häc bµi ®i nhÐ! (t×nh th¸i tõ cÇu khiÕn). d. T×m 1 sè VD vÒ nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong th¬ v¨n..

(78) VD: Con rËn b»ng con ba ba §ªm n»m nã ng¸y c¶ nhµ thÊt kinh. - Bµ vÒ n¨m Êy lµng treo líi. e. §Æt 2 c©u cã sd tõ tîng h×nh, 2 c©u cã sd tõ tîng thanh. VD: - Em bÐ ®ang chËp ch÷ng bíc ®i. - Bµ t«i ®ang lói hói dän vên. - GV HD HS lµm BT. - Gọi HS đọc bài, nhận xét. Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. hoạT động giao tiếp. TuÇn:. - Gióp HS : - Hiểu thế nào là hành động nói. - Biết dợc một số kiểu hành động nói. Biết cách thực hiện mỗi hành động nói bằng kiÓu c©u phï hîp. - Nhận biết đợc câu hành động nói và mục đích hành động nói áy trong câu. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động của Gv-Hs. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m.. Néi dung chÝnh. *HD HS «n tËp vÒ: C©u trÇn thuËt, c©u phủ định:. => * C©u trÇn thuËt:. + Là loại câu dùng chủ yếu để nhận diÖn sù vËt, c¶nh vËt…qua miªu t¶, kÓ, nhËn xÐt…C¶m xóc trong c©u trÇn thuËt lu«n lu«n chan hoµ vµo sù vËt, c¶nh vËt + Khi viÕt, c©u trÇn thuËt thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm. * Câu phủ định: - Lµ lo¹i c©u cã nh÷ng tõ ng÷ phñ định nh: không, chẳng, cha, không ph¶i(lµ), ch¼ng ph¶i(lµ), ch¼ng cã, ®©u có(là), có…đâu, đâo có…và dùng để: + Bác bỏ 1 ý kiến, 1 hành động, 1 nhận định… + Th«ng b¸o, bµy tá, x¸c nhËn lµ không có sự vật, sự việc…đó. 1. ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 10 c©u vÒ + Bµy tá sù ngê vùc, b¨n kho¨n. đề tài học tập, trong đó có sử dụng câu trần thuật và câu phủ định. + HS viÕt bµi, tr×nh bµy, nhËn xÐt + Gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung, rót kinh bµi cña b¹n. nghiÖm cho HIS HD HS ôn tập về: Hành động nói: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung..

(79) - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m.. => * Hành động nói: là hành động đợc. 3. Ph©n läai c©u trong VB “HÞch tTíng sĩ” của TQT theo các kiểu hành động nói đã học. - HS tù lµm. GV KT. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m.. * LuyÖn tËp:. thực hiện bắng lời nói nhằm mục đích nhất định. - Ngời ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thờng gặp là: hỏi; trình bày (b¸o tin, kÓ, t¶, nªu ý kiÕn, dù ®o¸n…); ®iÒu khiÓn (cÇu khiÕn, ®e do¹, th¸ch thøc, …); høa hÑn, béc lé c¶m xóc. * Lu ý: Mỗi hành động nói có thể đợc thùc hiÖn b»ng kiÓu c©u cã chøc n¨ng chính phù hợp với hành động đó (cách dïng trùc tiÕp) hoÆc b»ng kiÓu c©u kh¸c (c¸ch dïng gi¸n tiÕp). * HD HS : ¤n tËp vÒ Héi tho¹i: * Vai XH lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia héi thoại đối với ngời khác trong cuộc thoại. Vai XH đợc x/đ bằng các quan hệ xã hội: + Quan hÖ trªn – díi hay ngang b»ng (theo tuæi t¸c, thø bËc trong g® vµ x· héi); + Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biÕt, th©n t×nh). - V× quan hÖ XH vèn rÊt ®a d¹ng nªn vai XH cña mçi ngêi còng ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu. Khi tham gia héi tho¹i, mçi ngêi cần x/đ đúng vai của mình để chọn cách nãi cho phï hîp * Trong hội thoại, ai cũng đợc nói. Mỗi lần có 1 ngời tham gia hội thoại nói đợc gäi lµ lît lêi. §Ó gi÷ lÞch sù, cÇn t«n träng lît lêi cña ngêi kh¸c, tr¸nh nãi tranh lît, c¾t lêi hoÆc chªm vµo lêi cña ngêi kh¸c. - Nhiều khi, im lặng khi đến lợt lời của mình cũng là 1 cách biểu thị thái độ.. 1. Xác định các hành động nói của các câu sau đây: a. - VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? - Bác trai đã khá rồi chứ? -> Hành động hỏi. b. - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó tất không khỏi bị tội chÕt. - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. -> Hành động trình bày. c. - Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh nhớ cha? Anh høa ®i. - Th«i, nh©n lóc trêi cha s¸ng em h·y trèn ®i. -> Hành động điều khiển. d. - Anh xin høa. - Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. -> Hành động hứa hẹn. e. - U nhất định bán con đấy ? U không cho con ở nhà nữa ? Khốn nạn thận con thÕ nµy! Trêi ¬i!... - Khèn n¹n… ¤ng gi¸o ¬i! Nã cã biÕt g× ®©u! -> Hành động bộc lộ cảm xúc. 2. Đọc đoạn văn sau và cho biết các câu trong đoạn thực hiện những hành động nói cụ thÓ nµo?.

(80) Nhng nói ra làm gì nữa! Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo g× cho c¸i vên cña l·o. T«i sÏ cè gi÷ g×n cho l·o. §Õn khi con trai l·o vÒ, t«i sÏ trao lại cho hắn và bảo hắn: “Đây là cái vờn mà ông cụ thân sinh ra anh đã để lại cho anh trän vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo…” Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............ Ngµy so¹n: 26-11-2011 Ngµy d¹y: 08-122011. «n luyÖn –kiÓm tra. TuÇn:. - Gióp HS : - Cñng cè kü n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. - RÌn kü n¨ng vËn dông. - Rèn luyện chính tả, rèn luyện thói quen viết đúng chính tả khi làm bài thông qua việc luyện tập ở lớp; có ý thức diễn đạt gãy gọn, đúng ngữ pháp, tránh những lỗi diễn đạt thông thờng A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi C©u 1: 1. Em hiÓu g× vÒ ý nghÜ cña nv “t«i”qua ®o¹n v¨n “chao «i!...che lÊp mÊt”? 2. Qua hai vb “ Tức nc vỡ bờ”, “Lhạc” em hiểu gì về c/đời và tính cách ngời nd trong xh cò? => Yªu cÇu lµm râ: 1. Đây là lời triết lí lẫn cảm xúc trử tình xót xa của NCao - > ông muốn k/định một thái độ sống ,một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo : Cần phải qsát ,suy nghĩ đầy đủ về những con ngời hàng ngày sống quanh mình,cần phải nhìn họ bằng lòng đồng cảm ,bằng đôi mắt của tình thơng. - Ông cho rằng con ngời chỉ xứng đáng với danh nghĩa con ngời khi biết đồng c¶m víi mäi ngêi xung quanh ,khi biÕt nh×n nhËn vµ tr©n träng ,n©ng niu nh÷ng ®iÒu đáng thơng ,đáng quý ở họ. 2. HiÓu t×nh c¶nh nghÌo khæ ,bÕ t¾c cña tÇng líp nd bÇn cïng trong xh thùc d©n nöa pk. -Thấy đc vẻ đẹp tâm hồn cao quý ,long tận tuỵ hy sinh vì ngời thân ...của ngời nd. (§o¹n trÝch“Tøc nc..” lµ sm¹nh cña t×nh th¬ng ,cña tiÒm n¨ng ph¶n kh¸ng cßn ë truyÖn ng¾n “L·o H¹c” lµ ý thøc vÒ nh©n c¸ch ,lµ lßng tù träng dï nghÌo khæ...) Câu 2: Hãy sắp xếp lại các câu sau theo một thứ tự hợp lí để đc dàn ý phần thân bài cña ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” cña NH? 1. Hång sung síng ,hp,cuèng quýt,véi vµng khi gÆp l¹i ngêi mÑ téi nghiÖp cña m×nh. 2. ThÊy mÑ bÞ xóc ph¹m ,Hång kh«ng thÓ gh×m nÐn nçi tñi cùc ®ang d©ng lªn trong lßng vµ trµo ra n¬i khoÐ m¾t. 3. Chó ng©y ngÊt trong t×nh th¬ng ©u yÕm cña mÑ ,tÊt c¶ c¸c gi¸c quan cña Hèng đều thức dậy để tận hởng tình mẹ. 4. Hồng có những phản ứng quyết liệt trong ý nghĩ về những hủ tục đày đoạ chú. 5. Hồng đã nhanh chóng nhận ra ý đồ đen tối của ngời cô thể hiện trong những lời giả dối ,xúc phạm sâu sắc đối với mẹ chú. Câu 3: Dựa vào dàn ý của phần TB trên để lập lại dàn ý cơ bản thể hiện đc sự kết hợp gi÷a tù sù ,mt¶ vµ biÓu c¶m. C©u 3: H·y tëng tîng ra ph¶n øng cña Gi«n –xi khi nghe Xiu kÓ vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng vµ c¸i chÕt cña cô B¬-men råi viÕt l¹i phÇn kÕt c©u chuyÖn. *§¸p ¸n vµ HD:.

(81) 1. Theo thø tù: 5 – 2 – 4 – 1 – 3. 2. Chó ý bè côc ba phÇn : MB, Tb,KB. 3. - HS làm theo nhóm,cử đại diện trả lời - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. §Ò: 1/.ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng,tõ ng÷ nghÜa hÑp?(1,5 ®) 2/.T×m c¸c tõ tîng h×nh,tîng thanh trong c¸c c©u sau: - Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà. - Dèc lªn khóc khuûu , dèc th¨m th¼m Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi . (1,5 ®iÓm) §Ò:II: 1/Các từ: lúa, hoa, bà có nghĩa rộng đối với từ nào ? (1,5 điểm) 2/.Thế nào là từ ngữ địa phơng? Cho ví dụ ? (1,5 điểm) Chung cho cả 2 đề 3/. ViÕt đo¹n văn ng¾n nªu nhËn xÐt sau khi häc xong c¸c văn b¶n Th«ng tin vÒ ngµy trái đất năm 2000; Ôn dịch thuốc lá ;Bài toán dân số .Trong đoạn văn có sử dụng dÊu hai chÊm,dÊu ngoÆc đ¬n,dÊu ngoÆc kÐp. (7.0®iÓm) §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm 1/.Từ ngữ nghĩa rộng,từ ngữ nghĩa hẹp: - Một từ đợc coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.Hoặc ngợc lại (1,5đ) 2/`HS trả lời đợc: - Lom khom , Lác đác, thăm thẳm, khúc khuỷu, Heo hút (1,5đ) 1/ HS trả lời đợc: *Lúa có nghĩa rộng đối với các từ: lúa nếp, lúa tẻ ,lúa tám…… *Hoa có nghĩa rộng đối với các từ: hoa hồng,hoa lan…… * Bà có nghĩa rộng đối với các từ: bà nội ,bà ngoại…….(1,5đ) 2/ Từ ngữ địa phơng:-Khác với từ ngữ toàn dân chỉ sử dung trong một số địa phơng nhất định. ( 0,75đ) -Nêu đợc ví dụ: Bắp ,rứa ,răng ( 0,75đ) Chung cho cả 2 đề 3/.- Học sinh viết đúng theo yêu cầu của đề bài . - Đ¶m b¶o néi dung và đóng ng÷ ph¸p . -Có sử dụng dấu ngoặc đơn,ngoặc kép,dấu hai chấm -Trình bày rỏ ràng ,mạch lạc. Đảm bảo đợc bố cục .(7.0điểm) §Ò: 1. Lão Hạc chết như thế nào? Từ cái chết đó em suy nghĩ gì về số phận và tính cách của người nông dân trước CM 8.1945? 2. Em coù caûm nhaän gì veà nhaân vaät OÂng Giaùo ? 3. Tại sao nói chiếc lá cuối cùng là kiệt tác của bác Bơ- men ? Phân tích sự biến đổi trong tâm trạng Giôn- xi khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng §¸p ¸n Caâu1: - Lão hạc chết dữ dội, đau đớn (0,5đ) - Số phận người nông dân đau khổ, bế tắc, thương tâm. ( 1đ) - Tính cách : giàu tình thương , giàu lòng tự trọng (1đ) C©u2: -Caûm nhaän veà nhaân vaät oâng giaùo. -Người chứng kiến cuộc đời đau khổ của lão Hạc. (0,5đ) - Thấu hiểu và cảm thông cho nỗi đau của người xung quanh. (0,5đ) - Nhận ra bản chất tốt đẹp của người khác. (0,5đ).

(82) A. Caâu3. a). Chieác laù cuoái cuøng laø kieät taùc cuûa baùc Bô men . - Vẽ giống thật, vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt (0,5đ) - Vẽ với cảm hứng nhân đạo nhằm cứu sống một con người. (1đ) - Thành công bất ngờ , đem lại niềm hi vọng sống cho Giôn xi. (0,5đ) b). Biến đổi trong tâm trạng Giôn xi. - Muoán cheát à thaáy cheát laø coù toäi 0,5ñ) - Chán chường, buông xuôi à hi vọng được vẽ à quyết tâm sống. (0,5đ) §Ò: Thời gian : 90 phút Câu 1 : Đọc kĩ đoạn văn sau vµ trả lời câu hỏi : ( 3 điểm )“...Tưởng đến vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ tôi, và nghĩ đến cảnh thiếu thốn một tình thương ấp ủ từng phen làm tôi rớt nước mắt, tôi toan trả lời là có. Nhưng nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà đã bị cái tội góa chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha phương cầu thực. Nhưng đời nào tình yêu thương và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm ranh bẩn xâm phạm đến..Mặc dù non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà “ ( Sách giáo khoa Ngữ Văn 8, tập 1 ) a- Đoạn trích trên thuộc tác phẩm nào ? ( 0,5 ®iÓm) b- Ai là tác giả của đoạn văn trên ? ( 0,5 ®iÓm) c- Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn văn là gì ? ( 0,5 ®iÓm) d- Nội dung chính của đoạn trích trên là gì? ( 0,5 ®iÓm) đ- Từ “ ruồng rẫy” là từ ghép hay từ láy ? ( 0,5 ®iÓm) e- Tìm ít nhất ba từ ngữ có trong đoạn trích thuộc “ trường từ vựng chỉ thái độ “? ( 0,5 ®iÓm) Câu 2 : ( 2 điểm ) Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng 5 câu ) kể về lúc gặp lại người thân sau bao ngày xa cách, trong đó có sử dụng 3 từ ngữ cùng trường từ vựng chỉ cảm xúc . Câu 3 : ( 5 điểm ) Hãy kể một câu chuyện về chủ đề Tình bạn . HƯỚNG DẪN CHẤM Câu 1 : ( 3 điểm , mỗi câu đùng 0,5 điểm )a- Tập hồi kí “ Những ngày thơ ấu “ b- Nguyên Hồng c- Tự sự d- Tâm trạng của nhân vật bé Hồng khi nghe người cô hỏi : Có muốn vào Thanh Hóa thăm mẹ không ? đ- Từ ghép e- Trường thái độ : Khinh miệt , ruồng rẫy, hoài nghi . Câu 2 : 2 điẻm -Viết đúng yêu cầu đoạn văn : đủ 5 câu theo yêu cầu, có câu chủ đề, các câu trong đoạn văn.

(83) cùng thể hiện về chủ đề đó .( 1đ ) -Biết sử dụng ít nhất ba từ ngữ thuộc trường cảm xúc . ( 0,5 điểm ) -Diễn đạt mạch lạc, có tính liên kết và sự sắp xếp các câu hợp lý Câu 3 : 5 điểm 1-Hình thức : -Đúng thể loại tự sự. -Biết cách sử dụng các yêu tố miêu tả và biểu cảm -Trình tự sắp xếp các câu , các đoạn, các phần hợp lí - Có tính liên kết chặt chẽ. 2- Nội dung : - Đúng chủ đề về TÌNH BẠN : một người bạn thân, -Một tình huống nào đó dẫn đến tình bạn .... Câu 1 Hãy viết một đoạn văn chỉ rõ cái hay của đoạn văn sau, trong đó có sử dụng các kiểu câu đã học ở lớp 8. “ Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc.” ( Lão Hạc – Nam Cao) Câu 2: (6.0 điểm) Văn bản "Trong lòng mẹ" (Trích Những ngày thơ ấu, Ngữ Văn 8, tập I) của nhà văn Nguyên Hồng đã thể hiện tình cảm đối với người mẹ rất mực kính yêu một cách cảm động. Hãy nêu những cảm nhận của em về đoạn trích trên §¸p ¸n Câu 1 Yêu cầu học sinh chỉ ra được cái hay của đoạn văn : 2.0 điểm * Về nghệ thuật: 1.0điểm - Từ ngữ trong đoạn văn có sự chọn lọc đặc sắc ( từ “ép” được dùng rất đắt ), có sức gợi tả cao: sử dụng từ tượng hình, tượng thanh - Chọn miêu tả chi tiết tiêu biểu, cùng trường từ vựng: Khuôn mặt, vết nhăn, nước mắt, đầu, miệng. - So sánh: mếu như con nít *Về nội dung: 1.0 điểm - Đây là đoạn văn miêu tả ngoại hình (khuôn mặt già nua khô héo) nhưng lại làm rõ được sự đau khổ, day dứt, dằn vặt không kìm nén được lão Hạc khi phải bán cậu Vàng. - Đoạn văn thể hiện rõ tình cảm, thái độ của nhà văn Nam Cao đối với nhân vật lão Hạc: thấu hiểu, chia sẻ, đồng cảm…Đó cũng chính là thái độ, tình cảm của nhà văn trước nỗi khổ đau, bất hạnh của con người. => Tấm lòng và tài năng của nhà văn đã làm cho đoạn văn miêu tả ngoại hình nhưng mang đầy tâm trạng. - Đạt được các yêu cầu trên.2.0đ - Đảm bảo các yêu cầu về nội dung nhưng kỹ năng xây dựng đoạn văn còn hạn chế. 1.5đ - Nội dung đoạn văn sơ sài, chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng đoạn văn. 1 đ Các mức điểm khác giám khảo căn cứ vào thực tế bài làm để xác định. * Yêu cầu: Đề bài thuộc kiểu nghị luận văn học, nêu ý kiến đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một đoạn trích tác phẩm văn học. Học sinh cần biết kết hợp các kiểu văn bản đã học (tự sự, miêu tả, biểu cảm...) và các phương thức biểu đạt của văn nghị.

(84) luận (giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích...), đặc biệt, cần đưa yếu tố biểu cảm vào trong bài viết của mình. Bài viết cần đảm bảo bố cục 3 phần với những nội dung cơ bản sau: * Mở bài: Giới thiệu khái quát về Nguyên Hồng, về tác phẩm và nội dung đoạn trích "Trong lòng mẹ". - Kết hợp nhận xét, đánh giá sơ lược về tình cảm của bé Hồng đối với người mẹ; về tình mẫu tử thiêng liêng, diệu kỳ. * Thân bài: Đảm bảo các ý chính sau: - "Trong lòng mẹ" là hồi ức đan xen cay đắng và ngọt ngào của chính nhà văn - cậu bé Hồng. - Hoàn cảnh của bé Hồng trong gia đình bất hạnh. - Sự đối mặt của bé Hồng và người cô cay nghiệt. - Diễn biến tâm trạng của bé Hồng với những ký ức tuổi thơ. + Trước khi gặp mẹ + Hình ảnh người cô làm vết thương lòng bé Hồng đau nhói và sự ghẻ lạnh, thành kiến với người đời. + Sự cay nghiệt của người cô khiến Hồng nhận ra mẹ là người tốt nhất, đẹp nhất giúp em vượt qua những thành kiến mà người cô cố ý gieo rắc cho em. + Từ nhận thức non nớt, bé Hồng vẫn kiên quyết bảo vệ mẹ mình bất chấp thành kiến độc ác -> đó là một tâm hồn, một tấm lòng đáng quý. + Niềm hạnh phúc được ở trong lòng mẹ (cuộc gặp gỡ cảm động, hình ảnh người mẹ và tình thương yêu bé Hồng dành cho mẹ, tình thương của người mẹ và sự cảm nhận của bé Hồng...) * Kết bài: - Khẳng định giá trị nội dung đoạn trích, giá trị thiêng liêng của tình cảm gia đình và người mẹ. - Có thể nêu những ý kiến khác (tình cảm của nhà văn, suy ngẫm về thân phận con người...) Chấm điểm: - Điểm 5 - < 6 : Bài làm đạt được các yêu cầu trên. Diễn đạt trôi chảy, từ ngữ có chọn lọc, biết kết hợp các kiểu văn bản đã học (tự sự, miêu tả, biểu cảm...) và các phương thức biểu đạt của văn nghị luận (giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích...), đặc biệt, cần đưa yếu tố biểu cảm vào trong bài viết của mình.Bài văn sinh động, hấp dẫn.. Tỏ ra có năng khiếu , chỉ có vài lỗi nhỏ về chính tả. - Điểm 4 - < 5: Bài làm cơ bản đạt được các yêu cầu trên về nội dung. Diễn đạt trôi chảy, từ ngữ có chọn lọc, sắp xếp sự việc hợp lý. Song còn một số ý chưa sâu, có vài lỗi về diễn đạt và chính tả. - Điểm 3 - < 4: Bài làm xác định đựơc các yêu cầu của đề, song chứng minh chưa được thuyết phục. Nội dung trình bày còn sơ sài, kết hợp các phương thức biểu đạt chưa linh hoạt. Sai chính tả và diễn đạt còn nhiều. - Điểm 1 - < 3: Bài làm chưa tốt, xác định luận điểm chưa rõ, dẫn chứng chưa thuyết phục, diễn đạt còn lủng củng, sắp xếp ý còn lộn xộn. Sai về diễn đạt, chính tả ngữ pháp nhiều D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem lại & hoàn thiện các câu hỏi đã làm *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................

(85) ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............. Ngµy so¹n: 06-9-2011. TiÕt:49,50,51. Ngµy d¹y:. th¬ viÖt nam 1900-1945. A. Mục tiêu cần đạt. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. - Gióp HS :. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - §o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi. HD HS «n tËp vÒ vb - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m - Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ T¸c gi¶,Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT?. HD HS «n tËp vÒ vb - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung.. I.Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c, §Ëp đá ở Côn Lôn: 1. Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c => * T¸c gi¶: Phan Béi Ch©u (1867 – 1940) là chiến sĩ c/m vĩ đại của dt ta trong 3 thËp niªn ®Çu TK XX. N¨m 1930, cụ đang hoạt động c/m tại TQ thì bị bắt. Tại nhà ngục, trong đêm đầu tiên cụ đã viết bài thơ này để an ủi, động viên mình. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - B»ng giäng ®iÖu hµo hïng cã søc lôi cuốn mạnh mẽ, bài thơ đã thể hiện phong thái ung dung, đờng hoàng và khí ph¸ch kiªn cêng, bÊt khuÊt vît lªn trªn c¶nh tï ngôc khèc liÖt cña nhµ chÝ sÜ yªu níc PBC. 2. Đập đá ở Côn Lôn: => * T¸c gi¶: Phan Ch©u Trinh (1872 – 1926), quª ë Qu¶ng Nam, ®Ëu phã b¶ng. Cô lµ 1 c/s yªu níc, 1 nhµ c/m lçi l¹c cña níc ta, lµ c/s tiªn phong, nªu cao ngän cê d©n chñ, chèng phong kiÕn thùc d©n, gi¶i phãng dt. Th¬ v¨n cña Cô võa ®anh thÐp, hïng biÖn, võa th¾m thiÕt, tr÷ t×nh. N¨m 1908, Khi bị thực dân Pháp bắt và đày ra Côn Đảo, phải lao động khổ sai, Cụ đã viÕt bµi th¬ nµy. * Gi¸ trÞ vÒ ND vµ NT: - B»ng bót ph¸p l·ng m¹n vµ giäng.

(86) - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m điệu hào hùng, bài thơ đã giúp ta cảm - Em hãy nêu những hiểu biết của em về nhận đợc 1 hình tợng đẹp lẫm liệt, ngang T¸c gi¶,Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT? tµng cña ngêi anh hïng cøu níc, dï gÆp bíc gian nan nhng vÉn kh«ng sên lßng, đổi chí. 3.Muèn lµm th»ng Cuéi: => * T¸c gi¶: T¶n §µ - NguyÔn Kh¾c HiÕu, quª lµng Khª Thîng, BÊt B¹t, S¬n Tây-Nay là Ba Vì - Hà Tây). Tản đà xuất th©n nhµ Nho, tõng cã phen lÒu châng ®i thi nhng không đỗ. Ông chuyễn sang sáng tác văn chơng quốc ngữ và đã sớm nổi tiếng, đặc biệt vào những năm 20 của TK XX. Th¬ v¨n «ng trµn ®Çy c¶m xóc lãng mạn, lại đậm đà bản sắc dân tộc, và cã nh÷ng t×m tßi, s¸ng t¹o míi mÎ. Cã thÓ xem T¶n §µ nh mét g¹ch nèi gi÷a nÒn thơ cổ điển và nền thơ hiện đại trong lịch sö v¨n häc VN. Ngoµi ra, T¶n §µ cßn viÕt v¨n xu«i vµ còng næi tiÕng víi nh÷ng bµi t¶n v¨n, tuú bót, tù truyÖn vµ c¶ nh÷ng truyện du kí viễn tởng đặc sắc. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - Muèn lµm th»ng Cuéi lµ bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt n»m trong quyÓn “Khèi t×nh con I” (1971). Bµi th¬ thÓ hiÖn 1 t©m hån buån ch¸n tríc thùc t¹i tÇm thêng, muèn tho¸t li thùc t¹i Êy b»ng 1 íc mộng rất ngông - đúng chất Tản Đà: lên cung trăng để bầu bạn cùng chị Hằng. Søc hÊp dÉn cña bµi th¬ lµ ë hån th¬ l·ng mạn pha chút ngông nghênh đáng yêu và ở những tìm tòi đổi mới thể thơ thất ngôn b¸t có §êng luËt cæ ®iÓn - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb Hai ch÷ níc nhµ - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: TrÇn TuÊn Kh¶i (1895 – 1983) – bót hiÖu ¸ Nam – Nam §Þnh. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - “Hai chữ nớc nhà” là bài thơ mở đầu tập “Bút quan hoài I” 1924, lấy đề tài lịch sö thêi qu©n Minh x©m lîc níc ta: NguyÔn Phi Khanh (cha NguyÔn Tr·i) bÞ giÆc b¾t đem sang TQ, Nguyễn Trãi đi theo nhng đến biên giới phía Bắc, Nguyễn Phi Khanh đã khuyên con nên quay trở về để lo tính việc trả thù nhà, đền nợ nớc. á Nam đã mợn lời ngời cha dặn dò con để gửi gắm tâm sự yêu nớc của mình. Đoạn trích là phần mở ®Çu cña bµi th¬. - Qua đoạn trích, á Nam TTK đã bộc lộ cảm xúc của mình và khích lệ lòng yêu nớc, ý chí cứu nớc của đồng bào. Tình càm sâu đậm, mãnh liệt đối với nớc nhà, sự lựa chọn thể thơ thích hợp và giọng điệu trữ tình thống thiết của tác giả đã tạo nên giá trị của ®o¹n trÝch II. PhÇn TiÕng ViÖt: Đề bài: Em hãy phân tích và phát biểu cảm nghĩ về bài thơ: ‘Đập đá ở Côn Lôn’ của Phan Ch©u Trinh. Dµn ý *Më bµi: - Giíi thiÖu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ xuÊt xø tp:.

(87) Phan Ch©u Trinh (1872 – 1926), quª ë Qu¶ng Nam, ®Ëu phã b¶ng. Cô lµ 1 c/s yªu níc, 1 nhµ C/m lçi l¹c cña níc ta, lµ c/s tiªn phong, nªu cao ngän cê d©n chñ, chèng phong kiÕn thùc d©n, gi¶i phãng dt. Th¬ v¨n cña Cô võa ®anh thÐp, hïng biÖn, vừa thắm thiết, trữ tình. Năm 1908, Khi bị thực dân Pháp bắt và đày ra Côn Đảo, phải lao động khổ sai, Cụ đã viết bài thơ này. - Giới thiệu chủ đề của bài thơ: Mợn chuyện đập đá của ngời tù khổ sai trên đảo Côn Lôn, tg bày tỏ khí phách ngang tàng, coi thờng mọi gian nan thử thách, luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu kiên cêng, bÊt khuÊt cña ngêi c/s yªu níc. - Cã thÓ trÝch dÉn c¶ bµi th¬ hoÆc trÝch dÉn c©u ®Çu – c©u cuèi. *Th©n bµi: 1. Hai câu đề: thể hiện 1 t thế ngang tàng của 1 đấng nam nhi, không phải sống trong cảnh ‘vợ bìu con ríu” hoặc khom lng quỳ gối ở chốn quan trờng, mà là “đứng giữa đất Côn Lôn”, 1 nhà tù, 1 địa ngục. Đầu đội trời, chân đạp đất, tai nghe sóng vỗ suốt đêm ngày. “Lừng lẫy” nghĩa là vang động, chấn động. Công việc đập đá, công việc lao động khổ sai là 1 thử thách vô cùng nặng nề, nhng đối với kẻ làm trai càng thÓ hiÖn khÝ ph¸ch, uy dòng cña m×nh: Lõng lÉy lµm cho lë nói non Mét khÈu khÝ m¹nh mÏ, 1 lèi nãi khoa tr¬ng ®Çy Ên tîng vÒ chÝ nam nhi: s½n sµng chÊp nhËn thö th¸ch, sèng ngang tµng hiªn ngang. 2. Hai câu thực: đối nhau. Nghiã đen ghi lại công việc đập đá khổ sai. tính chất công việc là lao động thủ công nhng hành động lại rất mạnh mẽ: ‘đánh tan”, “đập bể”. Không phải là hòn đá nhỏ mà là “năm bảy đống”, và “Mấy trăm hòn”. Hai câu thơ mang hàm nghĩa sâu sắc, thể hiện một quyết tâm sắt đá, một chí khí hào hùng, không nao nóng, kh«ng lïi bíc tríc moÞ gian khæ, hi sinh. C©u th¬ tëng nh chÊt chøa, nung nấu bao uất hận, căm thù, muốn đánh ta, muốn đập bể mọi kẻ thù, mọi thử thách. Xách búa đánh tan năm bảy đống Ra tay ®Ëp bÓ mÊy tr¨m hßn 3. Hai câu luận: Tg sử dụng hình ảnh tợng trng và ẩn dụ rất đặc sắc. “Tháng ngày” chỉ thời gian bị tù đày, bị khổ sai kéo dài; “ma nắng” tợng trng cho gian khổ, cho mọi nhục hình đoạ đày. Trớc những thử thách ghê gớm ấy, ngời c/s bao quản”, “càng bền” chÝ khÝ. “Th©n sµnh sái”, “d¹ s¾t son” lµ 2 Èn dô nãi lªn chÝ khÝ bÒn v÷ng, lßng son s¾t thuỷ chung đối với nớc, với dân của 1 đấng nam nhi, có chí lớn, của 1 kẻ sĩ chân chÝnh: “Phó quý bÊt n¨ng d©m, bÇn tiÖn bÊt n¨ng di, uy vò bÊt n¨ng khuÊt”. Còng nh löa thö vµng, gian nan thö søc, ngäc cµng mµi cµng s¸ng, vµng cµng luyÖn cµng trong, PCT đã khẳng định cốt cách và tâm thế của mình. Câu thơ vang lên nh 1 lời thề: Th¸ng ngµy bao qu¶n th©n sµnh sái Ma n¾ng cµng bÒn d¹ s¾t son 4. Hai câu kết: Mợn sự tích ‘vá trời” của bà Nữ Oa trong thần thoại trung Hoa để nãi lªn chÝ lín lµm c/m, cøu níc cøu d©n. Dï cã ‘lì bíc”, cã gÆp khã kh¨n, cã t¹m thời thất bại, dù có nếm trải bao gian nan cay đắng tù đày, thì với nhà chí sĩ chân chính, việc côn con ấy không đáng kể, không đáng quan tâm. Tg sử dụng thủ pháp tơng phản, cách nói khoa trơng để biểu thị dũng khí hiên ngang, tinh thần lạc quan trớc cảnh tù đày: Nh÷ng kÎ v¸ trêi khi lì bíc Gian nan chi kÓ viÖc con con *KÕt bµi: - Với thể thơ thất ngôn bát cú đờng luật đặc sắc, ngôn ngữ hàm súc, kết hợp tả thực với tợng trng. tg đã sáng tạo nên những vần thơ đẹp bày tỏ 1 t thế ngang tàng, 1 khí ph¸ch hiªn ngang, 1 tÊm lßng son s¾t thuû chung víi níc, víi d©n, víi sù nghiÖp c¸ch mạng của ngời c/s vĩ đại. - Bµi th¬ lµ 1 bµi ca yªu níc cña 1 sÜ phu anh hïng lµm ta t«n kÝnh vµ ngìng mé. - HS lµm bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n..

(88) => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem lại & hoàn thiện các câu hỏi đã làm *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............. Ngµy so¹n: 06-9-2011. TiÕt:49,50,51. Ngµy d¹y:. th¬ viÖt nam 1900-1945. A. Mục tiêu cần đạt. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. - Gióp HS :. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - §o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động Gv - Hs. Néi dung chÝnh. ? Bµi th¬ “ Nhí rõng cña tg nµo? H·y nªu 1 sè ®iÓm cÇn nhí vÒ tg cña bµi th¬?. 1. VB: Nhí rõng.. ? Bài thơ ra đời trong h/c nào? Có vai trò g× trong nÒn th¬ míi Vn buæi ®Çu?. - Bài thơ ra đời góp phần k/định đc chỗ đứng vững chắc và sự toàn thắng của thơ mới trên văn đàn,đánh dấu 1 bớc ngoặt của thi ca VN đơng đại.. ? Nêu thể thơ và phơng thức biểu đạt?. -Th¬ tù do . BiÓu c¶m trùc tiÕp.. ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bpnt g×? PtÝch t/d của từng bp đó?. ? Với Nt đó toát lên ND gì? ? Mîn lêi con hæ ë vên b¸ch thó ,tg nh»m p/a nçi long m×nh nãi riªng vµ cña Nd ta lóc bÊy gê nãi chung ntn? ? Bµi th¬ “QH” cña tg nµo? Em h·y nªu 1 sè ®iÓm cÇn nhí vÒ tg cña bµi th¬? ? Bài thơ ra đời năm nào ? Đc rút từ tập th¬ nµo cña tg?. -HS. -NT:+,Bót ph¸p l·ng m¹n. +, §èi lËp +, §iÖp tõ,C©u hái tu tõ,c©u c¶m. +, H/¶nh ,ng«n tõ gÇn gòi. +, Giäng th¬ µo ¹t,khoÎ kho¾n. - ND: Bth¬ p/¸nh nçi ch¸n ghÐt thùc tại ,hớng ớc mơ về 1 cđời tự do ,chân thật. - Đó là nỗi u uất ,buồn chán đến tuyệt väng tríc thùc t¹i tï h·m,chËt chéi -> C¶m th¸y bÕ t¾c ,bÊt lùc tríc h/c¶nh.. 2. Vb : Quª h¬ng.. - HS. - Bth¬ ®c viÕt n¨m 1939,in trong tËp “NghÑn ngµo” sau in l¹i trong “Hoa ? Nêu thể thơ và pt biểu đạt chính của bài niên”(1945) th¬? - KÕt hîp mt¶ vµ b/c¶m.( trö t×nh biÓu.

(89) ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bp nt g×? Ph©n tÝch t/d của từng bp đó?. ? Với nt đó làm toát lên nd gì?. c¶m) * NT: - Trử tình đặc sắc đc viết theo pt biểu cảm, mt¶ ,võa hiÖn thùc ,võa l·ng m¹n. - H/a thơ stạo độc đáo, nhiều bp so sánh,nhân hoá,ẩn dụ đặc sắc. - Nt t¶ c¶nh, t¶ t×nh b×nh dÞ ,l¾ng s©u thÊm thÝa.. ? qua bth¬ em thÊy t/c¶m cña TH ®víi qh¬ng ntn?. *ND: - Mét bøc tranh quª vïng biÓn,s¸ng trong khoÎ kho¾n,vui t¬i ,®Çy søc sèng. - Một t/y ,nỗi nhớ qhơng đằm th¾m,da diÕt nång nµn.. ? Nh¾c l¹i vµi nÐt vÒ tg cña bµi th¬? ? H/cảnh ra đời của bài thơ có gì đặc biÖt? ? tại sao bài thơ có nhan đề “ Khi con tu hó”? ? TiÕng chim tu hó më ®Çu vµ kÕt thóc bµi th¬ cã ý nghÜa g×?. ? C¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn mïa hÌ trong tëng tîng cña tg?. ? Từ đó tg bộc lộ khao khát gì?. ? Bài thơ này ra đời trong h/c nào? Em biết gì về địa danh này?. - NÕu kh«ng cã 1 t©m hån tinh tÕ,mét bót ph¸p tµi hoa ,mét tÊm lßng s©u nÆng ®víi con ngêi vµ c/s ë ®©y th× cã lÏ TH sÏ không có nổi cảm xúc để có thể hoàn thµnh 1 tp xuÊt s¾c nh vËy. 3. VB : Khi con tu hó. - Hs. - Th¬ tù do – biÓu c¶m. - St¸c trong nhµ lao Thõa phñ,khi tg bÞ b¾t giam ë ®©y ( 7- 1939) - Tiếng chim tu hú tác động mạnh mẽ vào c¶m gi¸c ngêi tï vµ nã më ra m¹ch nguån cña bµi th¬. -TiÕng chim tu hó ë c©u ®Çu lµ tiÕng gäi vµo mïa hÌ n¸o nøc,rén rµng. - KÕt bµi lµ tiÕng gäi cña kh¸t väng tù do da diÕt vµ ch¸y báng. - §Ñp rùc rì víi sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a âm thanh ,màu sắc ,h/a độc đáo ,ấn tợng -> tất cả đang độ căng tròn sức sống nh bÇu nhiÖt huyÕt thanh xu©n cña ngêi chiÕn sÜ ,ngêi tï trÎ tuæi. - Khao khát tự do ,thoát khỏi tù ngục để lăn xả vào thế giới bên ngoài ,để đc h/động cống hiến hết mình....và cũng chính là khát vọng độc lập tự do cho dtộc. 4. VB : Tøc c¶nh P¸c Bã. - Sau nhiều năm bôn ba tìm đờng cứu nc Tháng 2-1941 BH về nc trực tiếp lãnh đạo CM . Ngêi sèng ë trong hang P¸c Bã gÇn biªn giíi ViÖt Trung trong ®k hÕt søc gian khổ . Trong t/gian này ngời đã viết bài th¬.. ? Nêu thể thơ và pt biểu đạt chính cảu bài - Thất ngôn tứ tuyệt đờng luật. ,theo pt trử th¬? t×nh. ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bp nt g×? PtÝch t/d - Lêi th¬ gi¶n dÞ ,dÔ hiÓu. của từng biện pháp đó? - Giäng tù nhiªn,nhÑ nhµng. - Kết hợp hài hoà giữa cổ điển và hiện đại ? Với Nt đó toát lên nd gì?. - HS..

(90) ? Qua bµi th¬ em cã nxÐt g× vÒ con ngêi HCM? ? bài thơ ra đời trong h/c nào? ? em hiÓu g× vÒ tËp th¬ “ NKTT” cña HCM? ( h/c ,sè lîng, lµm b»ng thÓ th¬ nµo..) ? Nêu thể thơ và pthức biểu đạt chính của bµi th¬? ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bpnt g×? Ptích t/d của từng bp đó? ? Cã ngêi nãi : Bµi th¬ thÓ hiÖn râ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ngêi chiÕn sÜ vµ nghÖ sÜ. ý kiÕn cña em ntn? ? Qua bµi th¬ em hiÓu g× vÒ con ngêi HCM? ? Bài thơ ra đời trong h/c nào? Đc rút từ tËp th¬ nµo cña HCM?. - Gi¶n dÞ,l¹c quan,vît lªn hoµn c¶nh. 5. Vb: Ng¾m tr¨ng ( bµi thø 21) - Ngôc trung nhËt kÝ” gåm cã 133 bµi th¬ ch÷ h¸n ,phÇn lín lµ th¬ thÊt ng«n tø tuyệt. ĐC Bác viết trong 1 h/c hết sức đặc biệt từ tháng 8-1942 đến tháng 9-1943 khi Ngêi bÞ chÝnh quyÒn Tëng Giíi Th¹ch b¾t giam 1 cách vô cớ ,đày đoạ khắp các nhà tï trªn tØnh Qu¶ng T©y TQ. Qu¶ng T©y gi¶i kh¾p 13 huyÖn Mời tám nhà lao đã trải qua. -HS.. ? Nêu thể thơ và phơng thức biểu đạt chÝnh cña bµi th¬? ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bpnt g×?PtÝch t/d của từng bp đó?. - Yêu Tn,t/t lạc quan yêu đời và phong th¸i ung dung cña ngêi c/s. 6. VB: Đi đờng. -HS -ViÕt theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt ,lµ bµi thø 30 trong “ Ngôc trung nhËt kí” Nhà thơ Nam Trân đã dịch thành thơ lôc b¸t.. ? Ngêi ta nãi : Bµi th¬ thÓ hiÖn t/t thÐp cña ngêi c/sÜ. Theo em t/t thÐp Êy ®c biÓu hiÖn ë ®iÓm nµo? ? Tìm nét cổ điển và hiện đại của bài thơ? ? Qua bµi th¬ ,em hiÓu g× vÒ con ngêi HCM? ? Từ đó em rút ra bài học bổ ích gì cho b¶n th©n?. - Bthơ cho ta bài học về đờng đời nhiều khã kh¨n nguy hiÓm,bµi häc vÒ quyÕt t©m vợt khó,vơn lên giành thắng lợi trên đờng đời...

(91) TỔNG KẾT PHẦN VĂN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Bước đầu củng cố hệ thống hoá kiến thức VH qua các VB đã học trong SGK lớp 8 (trừ các VB tự sự và nhật dụng) khắc sâu những kiến thức cơ bản của những VB tiêu biểu. - Tập trung ôn tập kĩ hơn cụm VB thơ (các bài 18,19, 20,21). 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tổng hợp, phân tích, so sánh, chứng minh. *) Kĩ năng sống: - Rèn KN giao tiếp, KN tự nhận thức, KN tư duy sáng tạo... 3. Thái độ: - HS biết cách vận dụng vào làm bài văn qua mẫu từ, câu, trong những Vb đã học, biết vận dụng hợp lí vào phần Tiếng việt. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, tài liệu tham khảo, bảng phụ. - HS: Ôn tập tổng hợp phần văn bản. III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Trong năm học em đã được học những tác phẩm văn học nào? 2. Bài mới: GV dẫn dắt vào bài: Bài 1: Nhớ rừng. 1- Giới thiệu chung: - Thế Lữ (1907- 1989), là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ Mới. - Thơ Mới: một phong trào thơ có tính chất lãng mạn của tầng lớp trí thức trẻ từ năm 1932 đến 1945. Ngay ở giai đoạn đầu, Thơ mới đã có nhiều đóng góp cho văn học, nghệ thuật nước nhà . - Nhớ rừng là bài thơ viết theo thể thơ 8 chữ hiện đại. Sự ra đời của bài thơ đã góp phần mở đường cho sự thắng lợi của phong trào Thơ mới. 2- Nội dung: - Hình tượng con hổ:.

(92) + Được khắc họa trong hoàn cảnh bị giam cầm trong vườn bách thú, nhớ rừng, tiếc nuối những tháng ngày huy hoàng sống giữa đại ngàn hùng vĩ. + Thể hiện khát vọng hướng về cái đẹp tự nhiên – một đặc điểm thường thấy trong thơ ca lãng mạn. - Lời tâm sự thế hệ trí thức những năm 1930: + Khao khát tự do, chán ghét thực tại tầm thường tù túng. + Bộc lộ lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước. 3- Nghệ thuật: -Sử dụng bút pháp lãng mạn, với nhiều biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, đối lập, phóng đại, sử dụng từ ngữ gợi hình giàu sức biểu cảm. - Xây dựng hình tượng nghệ thuật có nhiều tầng ý nghĩa. - Có âm điệu thơ biến hóa qua mỗi đoạn thơ nhưng thống nhất ở giọng điệu dữ dội, bi tráng trong toàn bộ tác phẩm. 4- Ý nghĩa: Mượn lời con hổ trong vườn bách thú, tác giả kín đáo bộc lộ tình cảm yêu nước, niềm khát khao thoát khỏi kiếp đời nô lệ. Bài2: Quê hương 1- Giới thiệu chung: - Tế Hanh (1921- 2009) đến với Thơ mới khi phong trào này đã có rất nhiều thành tựu . Tình yêu quê hương tha thiết là điểm nổi bật của thơ Tế Hanh. - Quê hương trích trong tập Nghẹn ngào (1939), sau in lại ở tập Hoa niên (1945). - Không giống phần lớn các tác phẩm đương thời, đây là một trong số ít bài thơ lãng mạn ngân lên những giai điệu thật là tha thiết đối với cuộc sống cần lao 2- Nghệ thuật: - Sáng tạo nên những hình ảnh của cuộc sống lao động thơ mộng. -Tạo liên tưởng, so sánh độc đáo, lời thơ bay bổng đầy cảm xúc. - Sử dụng thể thơ 8 chữ hiện đại có những sáng tạo mới mẻ, phóng khoáng. Bài 3: Khi con tu hú 1- Giới thiệu chung: - Tố Hữu (1920- 2002) quê ở Thừa Thiên – Huế. Được giác ngộ trong phong trào học sinh, sinh viên. Với nguồn cảm hứng lớn là lý tưởng cách mạng, thơ Tố Hữu trở thành lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam. - Khi con tu hú ra đời 7/1939, khi tác giả đang bị giam cầm trong nhà lao Thừa Phủ, được in trong tập Từ ấy – tập thơ đầu tiên của Tố Hữu. 2- Nghệ thuật: - Viết theo thể thơ lục bát, giàu nhạc điệu, mượt mà, uyển chuyển. - Lựa chọn lời thơ đầy ấn tượng để biểu lộ cảm xúc khi thiết tha, khi lại sôi nổi, mạnh mẽ. - Sử dụng các biện pháp tu từ điệp ngữ, liệt kê... vừa tạo nên tính thống nhất về chủ đề văn bản, vừa thể hiện cảm nhận về sự đối lập giữa niềm khát khao sự sống đích thực , đầy ý nghĩa với hiện tại buồn chán của tác giả vì bị giam hãm trong nhà tù thực dân. Bài 4: Tức cảnh Pác Bó 1- Giới thiệu chung: - Hồ Chí Minh (1890-1969): nhà văn, nhà thơ, chiến sĩ cách mạng, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. - Tức cảnh Pác Bó: được viết theo thể thơ tứ tuyệt, ra đời tháng 2/ 1941. 2- Nội dung: Hiện thực cuộc sống của Bác Hồ ở Pác Bó: - Nhiều gian khổ thiếu thốn..

(93) - Sự nghiệp lớn dịch sử Đảng đòi hỏi phải có niềm tin vững chắc không thể lay chuyển. - Hình ảnh nhân vật trữ tình hiện lên giữa thiên nhiên Pác Bó mang vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng với phong thái ung dung tự tại. 3- Nghệ thuật: - Có tính chất ngắn gọn, hàm súc. - Vừa mang đặc điểm cổ điển, truyền thống vừa có tính chất mới mẻ hiện đại. - Lời thơ bình dị pha giọng đùa vui hóm hỉnh. - Tạo được tứ thơ độc đáo, bất ngờ, thú vị và sâu sắc. Bài 5: Ngắm trăng (Vọng nguyệt). 1- Giới thiệu chung: - Bài thơ được sáng tác trong ngục tù của Tưởng Giới Thạch (Từ 8/1942 đến 9/1943), in trong tập Nhật ký trong tù. - Ngắm trăng được viết bằng chữ Hán, theo thể thơ tứ tuyệt, thể hiện tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung của Hồ Chí Minh. 2- Nghệ thuật: - Nhà tù và cái đẹp, ánh sáng và bóng tối nhà tù, vầng trăng và người nghệ sĩ lớn, thế giới bên trong và ngoài nhà tù ..., sự đối sánh, tương phản vừa có tác dụng thể hiện sức hút của những vẻ đẹp khác nhau ở bài thơ này vừa thể hiện sự hô ứng , cân đối thường thấy trong thơ truyền thống. - So sánh nguyên tác với bản dịch thơ  tài năng Hồ Chí Minh trong việc lựa chọn ngôn ngữ thơ. 3- Ý nghĩa: Thể hiện sự tôn vinh cái đẹp của tự nhiên, của tâm hồn con người bất chấp hoàn cảnh ngục tù. Bài 6: Đi đường (Tẩu lộ) 1- Giới thiệu chung: - Hoàn cảnh ra đời: trong thời gian Hồ Chí Minh bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giữ ((Từ 8/1942 đến 9/1943). 2. Nghệ thuật: - Kết cấu chặt chẽ, lời thơ tự nhiên, bình dị, gợi hình ảnh, và giàu cảm xúc. - Tác dụng nhất định của bản dịch thơ trong việc chuyển dịch một bài thơ chữ Hán sang tiếng Việt. 3- Ý nghĩa: Đi đường viết về việc đi đường gian lao, từ đó nêu lên triết lý về bài học đường đời, đường cách mạng: vượt qua gian lao sẽ tới thắng lợi vẻ vang. Bài 7: Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu) 1- Giới thiệu chung: - Lý Công Uẩn (974- 1028) tức Lý Thái Tổ, vị vua khai sáng triều Lý, là vị vua anh minh, có chí lớn và lập nhiều chiến công. - Chiếu là thể văn chính luận trung đại, do vua dùng để ban bố mệnh lệnh. - Chiếu dời đô được viết bằng chữ Hán, ra đời gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại: năm 1010 - Thành Đại La (Hà Nội ngày nay ) trở thành kinh đô của nước Đại Việt dưới triều Lý và nhiều triều đại phong kiến Việt Nam. 2- Nghệ thuật: - Bố cục 3 phần chặt chẽ. - Giọng văn trang trọng, thể hiện sự suy nghĩ, tình cảm sâu sắc của tác giả về một vấn đề hết sức quan trọng của đất nước. - Lựa chọn ngôn ngữ có tính chất tâm tình, đối thoại: + Là mệnh lệnh nhưng Chiếu dời đô không dùng hình thức mệnh lệnh..

(94) + Câu hỏi cuối cùng làm cho quyết định của nhà vua được người đọc, người nghe tiếp nhận, suy nghĩ và hành động một cách tự nguyện. Bài 8: Hịch tướng sĩ 1- Giới thiệu chung: - Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn (1231? – 1300) là một danh tướng đời Trần có công lớn trong ba cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên. - Hịch: là thể văn chính luận trung đại, có kết cấu chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dùng để khích lệ tình cảm, tinh thần đấu tranh chống kẻ thù. - Hịch tướng sĩ được Trần Quốc Tuấn viết để kêu gọi tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược, sẵn sàng đối phó với âm mưu của giặc Mông – Nguyên xâm lược nước ta lần thứ hai. (1285) 2- Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén. Luận điểm rõ ràng, luận cứ chính xác. - Sử dụng phép lập luận linh hoạt (so sánh, bác bỏ...), chặt chẽ (từ hiện tượng đến quan niệm, nhận thức; tập trung vào một hướng từ nhiều phương diện). - Sử dụng lời văn thể hiện tình cảm yêu nước mãnh liệt, chân thành gây xúc động trong người đọc. Bài 9: Nước đại Việt ta 1- Giới thiệu chung: - Văn chính luận có vị trí đặc biệt quan trọng sự nghiệp thơ văn Nguyễn Trãi. - Năm 1428 cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược của nhân dân ta hoàn toàn thắng lợi. Bình Ngô đại cáo đã được Nguyễn Trãi soạn thảo và công bố ngày 17 tháng Chạp năm Đinh Mùi (1428). - Cáo: thể văn chính luận có tính chất quy phạm chặt chẽ thời trung đại; có chức năng công bố kết quả một sự nghiệp của vua chúa hoặc thủ lĩnh; có bố cục gồm 4 phần, đoạn trích thuộc phần đầu của bài Bình Ngô đại cáo. 2- Nghệ thuật: Tiêu biểu cho nghệ thuật hùng biện của văn học trung đại: - Viết theo thể văn biền ngẫu. - Lập luận chặt chẽ, chứng cứ hùng hồn, lời văn trang trọng tự hào. Bài 10: Bàn luận về phép học (Luận học pháp) 1- Giới thiệu chung: - La Sơn Phu tử Nguyễn Thiếp (1723- 1804), quê ở Hà Tĩnh, là người học rộng hiểu sâu, đỗ đạt dưới triều Lê, được người đời rất kính trọng. - Giống với các thể loại như: sớ, khải, ... , tấu là thể loại văn thư của bề tôi được viết bằng văn xuôi, văn vần, hoặc biền ngẫu, trình lên vua chúa kiến nghị, đề nghị của mình. - Đoạn trích là một phần bản tấu Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung khi ông vào Phú Xuân hội kiến với nhà vua. 2- Nghệ thuật: - Lập luận: đối lập hai quan niệm về việc học -> lập luận bao hàm sự lựa chọn. - Có luận điểm rõ ràng, lí lẽ chặt chẽ, lời văn khúc chiết, thể hiện tấm lòng của một trí thức chân chính đối với đất nước. Bài 11: Thuế máu 1- Giới thiệu chung: - Văn chính luận chiếm vị trí quan trọng trong sự nghiệp thơ văn Hồ Chí Minh. - Thuế máu trích từ chương I của Bản án chế độ thực dân Pháp (gồm 12 chương, viết ở Pa-ri năm 1925) của Nguyễn Ái Quốc. Tác phẩm đã tố cáo và kết án chủ nghĩa thực.

(95) dân Pháp, nói lên tình cảnh khốn cùng của người dân thuộc địa, thể hiện ý chí chiến đấu giành độc lập tự do của các dân tộc bị áp bức của Nguyễn Ái quốc . 2- Nghệ thuật: - Có tư liệu phong phú xác thực, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm. - Giọng điệu đanh thép. - Sử dụng ngòi bút trào phúng sắc sảo, giọng điệu mỉa mai. Bài 12: Đi bộ ngao du 1- Giới thiệu chung: - Ru-xô (1712- 1778) là nhà văn, nhà triết học có tư tưởng tiến bộ nươc Pháp ở thế kỉ XVIII. - VB trích trong tác phẩm Ê-min hay Về giáo dục, nêu lên quan điểm muốn ngao du học hỏi, cần phải đi bộ. - PTBĐ: Nghị luận. 2- Nghệ thuật: - Đưa dẫn chứng vào bài tự nhiên, sinh động, gắn với thực tế cuộc sống. - Xây dựng các nhân vật của hoạt động giáo dục, một thầy giáo và một học sinh. - Sử dụng đại từ nhân xưng tôi, ta hợp lý, gắn kết được nội dung mang tính khái quát và kiến thức mang tính trải nghiệm cá nhân, kinh nghiệm của bản thân người viết, làm cho lập luận thêm thuyết phục. Bài 13: Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục 1- Giới thiệu chung: - Mô-li-e (1622-1673) là nhà soạn kịch nổi tiếng của Pháp; tác phẩm nổi tiếng của ông gồm Lão hà tiện, Trưởng giả học làm sang... - Trưởng giả học làm sang thuộc thể loại hài kịch nhằm giễu cợt, phê phán cái xấu, cái lố bịch trong xã hội . - Đoạn trích ở hồi II, lớp 5 của vở kịch. 2- Nghệ thuật: - Khắc họa tài tình tính cách lố lăng của nhân vật qua lời nói hành động. - Dựng nên lớp hài kịch ngắn với mâu thuẫn kịch được thể hiện sinh động hấp dẫn gây cười. 3. Củng cố: - Gv hệ thống nd bài. - Nhận xét, đánh giá giờ học. 4. Dặn dò: - Về học nd bài. - Lập bảng hệ thống toàn bộ kiến thức về văn đã được học trong HKI: Về tác giả, tác phẩm, năm sáng tác, nội dung, nghệ thuật tiêu biểu. - Chuẩn bị: “Ôn tập phần Tập làm văn”. ___________________________________________ -----------Ngày soạn:......./......../ 2013. Lớp 8a Lớp 8b. Tiết(TKB):........ Ngày dạy:....../......./ 2013 Sĩ số: 22 Tiết(TKB):........ Ngày dạy:....../......./ 2013 Sĩ số: 21. Tuần 37: Tiết 68: ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức:. Vắng:.......... Vắng:...........

(96) - Hệ thống hoá kiến thức & kĩ năng phần Tập làm văn đã học trong năm. Học sinh nắm chắc khái niệm & biết cách viết văn bản thuyết minh, biết kết hợp miêu tả, biểu cảm trong văn nghị luận. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng hệ thống hoá, so sánh, viết đoạn văn, phát triển đoạn văn theo kiểu loại, theo chủ đề. *) Kĩ năng sống: - Rèn KN giao tiếp, KN tự nhận thức, KN tư duy sáng tạo... 3. Thái độ: Có ý thức, chăm chỉ học tập. II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án,SGK, SGV, bảng phụ. . - HS: Tổng hợp kiến thức phần tập làm văn. III. Các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra bài cũ: Không 2. Bài mới: Gv dẫn dắt vào bài: Hoạt động của thầy HĐ của trò Nội dung cần đạt HĐ1: Hệ thống kiến thức Vì sao 1 VB cần có tính I. Hệ thống kiến thức. thống nhất? Suy nghĩ 1. Về tính thống nhất của văn bản: trả lời - Một VB cần có tính thống nhất vì: Đó là đặc trưng q/tr để tạo nên VB, phân biệt VB với những câu hỗn độn. Một VB có tính thống nhất về chủ đề sẽ có tính mạch lạc & liên kết chặt chẽ. Tính thống nhất của VB - Tính thống nhất của VB thể hiện trước hết được thể hiện ở những mặt Suy nghĩ trong chủ đề, trong tính thống nhất của chủ đề nào? trả lời VB. - Tính thống nhất về chủ đề VB được thể Tính thống nhất về CĐ hiện trên cả 2 phương diện: được biểu hiện ntn? Suy nghĩ + Nội dung: VB có đối tượng xác định, ko xa trả lời rời hay lạc sang chủ đề khác, có đích hay chỉ định của chủ thể tạo VB. + Hình thức: Tính thống nhất thể hiện qua nhan đề, sự sắp xếp các phần mục & tính thống nhất của các đơn vị ngôn ngữ trong VB. Thế nào là VB tự sự? Suy nghĩ 2. Về VB tự sự: trả lời - K/n văn TS Vì sao cần phải tóm tắt VB - Mục đích của việc tóm tắt VB TS: TS? Ghi lại trng thành, chính xác, những nội dung chính của 1 VB nào đó để người chưa Muốn tóm tắt 1 VB TS thì đọc nắm được văn bản ấy. phải làm ntn? Suy nghĩ - Muốn tóm tắt VB TS cần: Dựa vào nhg yêu cầu nào trả lời + Đọc kĩ để hiểu đúng chủ đề của TP + Xác định ND chính cần tóm tắt + Sắp xếp các ND chính theo một thứ tự hợp lí. TS kết hợp với MT, BC có + Viết VB tóm tắt.

(97) tác dụng ntn? Khi nói(viết) Văn TS kết hợp MT, BC cần chú ý những gì? VB TM có những tính chất NTN, có những lợi ích gì?. Suy nghĩ trả lời Suy nghĩ trả lời Suy nghĩ trả lời. Nêu các VB TM thường gặp trong c/s hàng ngày? Suy nghĩ trả lời. Muốn làm được VB TM trước tiên cần phải làm gì?. Suy nghĩ trả lời. Vì sao phải làm như vậy? Các phương pháp thường dùng để TM? ? Nêu VD. Suy nghĩ trả lời. Cho biết bố cục thường gặp khi làm bài TM về 1 đối tượng cụ thể đã học?. Suy nghĩ trả lời. Thế nào là LĐ trong văn NL? Nêu VD về LĐ & nói các tính chât của nó?. VB NL có thể vận dụng. Suy nghĩ trả lời. - Tác dụng của TS kết hợp MT, BC: Làm cho việc kể chuyện trở nên sinh động sâu sắc hơn, nhân vật, sự việc thêm cụ thể, sinh động. - Chú ý khi sử dụng: ko nên lạm dụng yếu tố MT, BC. 3. Về VB thuyết minh: - Tính chất, lợi ích của VB TM: Tính tri thức, khách quan, thực dụng, hữu ích - Tác dụng: cung cấp tri thức về các hiện tượng & sự vật trong tự nhiên, XH - Các VB TM thường gặp: + TM về đồ dùng + TM về Di tích LS, DLTC + TM(giới thiệu) về 1 tác giả, về 1 nhân vật. + TM 1 tác phẩm, 1 thể loại, + TM về động thực vật ( cây, con) + TM về 1 hiện tượng tự nhiên, XH - Muốn làm được VB TM cần: phải nghiên cứu, tìm hiểu sự vật hiện tượng cần TM, nắm được bản chất, đặc trưng của đối tượng cần TM. Vì VB TM đòi hỏi tính khách quan, tri thức - Các phương pháp TM: + Nêu định nghĩa, giải thích + Liệt kê + Nêu ví dụ + Dùng số liệu + So sánh đối chiếu + Phân loại, phân tích - Bố cục khi làm bài văn TM ( đã học từng dạng cụ thể) 4. Về văn nghị luận: - Luận điểm trong bài văn Nghị luận: là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm được nên ra dưới hình thức câu KĐ hay PĐ, được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, nhất quán. - Luận điểm có vai trò quan trọng trong bài văn NL: linh hồn của bài + Luận cứ: lí lẽ, dẫn chứng, căn cứ để GT, CM làm rõ LĐ + Lập luận: cách nêu, sắp xếp LC để dẫn tới LĐ + Sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn nghị luận:.

(98) kết hợp các yếu tố miêu tả, bc, TS ntn?. Suy nghĩ trả lời. Thế nào là VB tường trình, VB thông báo?. Suy nghĩ trả lời. Phân biệt mục đích cách viết 2 loại VB này?. Suy nghĩ trả lời. ? Giống ? Khác. GV hướng dẫn HS luyện tập. GV gợi ý cách làm. - Cần kết hợp linh hoạt, sáng tạo các y/tố TS, MT, BC. - Giúp bài văn NL trở nên cụ thể, sinh động, gợi cảm hơn, có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn. 5. Văn bản điều hành: - VB tường trình - VB thông báo. - Phân biệt: Mục đích: + TT: nhằm trình bày để mọi người hiểu đúng bản chất của SV + TB: truyền đạt ND yêu cầu từ cấp trên xuống cấp dưới Cách viết: Suy nghĩ - Giống: trình bày trang trọng rõ ràng, bố cục trả lời 3 phần bắt buộc: thể thức mở đầu, ND cụ thể, thể thức kết thúc. - Khác: Thể thức mở đầu TB: trình bày tên đơn vị & cơ quan trực thuộc TT: Không cần Thể thức kết thúc: TB có nơi gửi, TT có lời cam đoan của ng viết TT HĐ2: luyện tập II. Luyện tập: Suy nghĩ Cho câu chủ đề, hãy triển khai thành đoạn trả lời - Diễn dịch: Em rất thích đọc sách - Quy nạp: Mùa hè thật hấp dẫn -> Hình thức: Một đoạn văn theo yêu cầu Đ1: đoạn NL Đ2: đoạn NL hoặc BC Trình bày Nghe HS trình bày tiếp thu. GV gọi h/s trình bày - Gv nhận xét-đánh giá 3. Củng cố: - VB TM có những tính chất NTN, có những lợi ích gì? 4. Dặn dò: - Ôn tập kiến thức TLV, đặc biệt văn NL - Chuẩn bị kiểm tra học kì II - Tập viết đoạn văn theo các cách đã học..

(99) Danh s¸ch båi dìng häc sinh giái 8 T/ T 1 2 3 4 5. Hä vµ tªn. M«n: ng÷ v¨n N¨m sinh Quª qu¸n. Trương T. Mỹ Linh Trần Xuân Quỳnh Trần Thị Diểm Ngô Quỳnh Trang Nguyễn T. Lan Anh. 28/8/2000 V¹n Ninh - QN 24/8/2000 // 21/2/2000 // 30/5/2000 // // 06/1/2000. Danh s¸ch nµy gåm cã: 05 em. §iÓm Tbm HKI HK2 CN. Sè ®iÖn tho¹i 0917743129 0963945369 01666153106 0978633681 01679921171. V¹n Ninh, Ngµy 20 th¸ng 10 n¨m 2013 Ngêi lËp NguyÔn §¹i TiÕn. Danh s¸ch båi dìng häc sinh giái 8 M«n: ng÷ v¨n. T/ T. Hä vµ tªn. 6 7 8. Trương T. Mỹ Linh Trần Thị Diểm Ngô T.Thïy Linh. N¨m sinh. Quª qu¸n. §iÓm Tbm HKI §Ks CN K.I 28/8/2000 V¹n Ninh - QN 8.2 5.0 21/2/2000 // 8.6 5.5 // 8.8 6.0 20/2/2000. Sè ®iÖn tho¹i 0917743129 01666153106 01657162756. Danh s¸ch nµy gåm cã: 03 em V¹n Ninh, Ngµy 20 th¸ng 2 n¨m 2014 Ngêi lËp NguyÔn §¹i TiÕn.

(100) THEO DâI KIÓM TRA C¸C §îT T/T 1 2 3 4 5 6. Hä vµ tªn. §ît 1 §ît §ît KSCL 2 3 3.0 Trương T. Mỹ Linh 2,75 Trần Xuân Quỳnh 3.75 Trần Thị Diểm 4.0 Ngô Quỳnh Trang Nguyễn T. Lan Anh 1.75 3.5 Ngô Thị Thùy Linh. KÕt qu¶ kiÓm tra §ît §ît §ît 4 5 6. §ît 7. §ît 8. V¹n Ninh, Ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 2013 Ngêi lËp. NguyÔn §¹i TiÕn. TuÇn 1 2 3 4 5 6 7 8. 9 - 10. PH¢N PHỐI CHƯƠNG TRÌNH HSG VĂN 8 Néi dung bµi d¹y 1. TiÕng ViÖt Cñng cè kiÕn thøc líp 7 - K.S.C.L Tõ vùng Trêng tõ vùng Tõ lo¹i C¸c lo¹i c©u DÊu c©u ¤n luyÖn (TiÕt 1 -> 6) Thùc hµnh n©ng cao - KiÓm tra 90 phót 2. V¨n häc TruyÖn ký ViÖt Nam. TiÕt 32 TiÕt 04 TiÕt 04 // 04 // 04 // 04 // 04 // 04 // 04 // 16 TiÕt 08 TiÕt.

(101) 11 12 13-14 15-16 17-18 19 20-21 22 23-24 25 26 -27 28-29 30 31 32 33-34 35 36 37. TruyÖn níc ngoµi V¨n b¶n nhËt dông - ¤n luyÖn vµ kiÓm tra 3. TËp lµm v¨n V¨n b¶n vµ t¹o lËp v¨n b¶n C¸c kiÓu v¨n b¶n (Tù sù, thuyÕt minh….) ¤n luyÖn tæng hîp – X©y dùng ®o¹n v¨n Kỹ năng cảm thụ thơ - KiÓm tra 90 phót 1. TiÕng ViÖt Phong c¸ch ng«n ng÷ - BiÖn ph¸p tu tõ Hoạt động giao tiếp ¤n luyÖn các loại câu – Chửa câu sai ¤n luyÖn Kü n¨ng c¶m thô th¬ vµ kiÓm tra 2.Văn học Th¬ ViÖt Nam V¨n b¶n nghÞ luËn ¤n luyÖn (TiÕt 26 -> 29) – vµ kiÓm tra 60 phót 3. TËp lµm v¨n Bổ trợ kiến thức về lý NLVH Luyện tập viết các đoạn văn ngắn NLVH Thùc hµnh và kiểm tra 4.Luyện tập Cấu trúc các dạng đề Hướng dẫn phân tích và thực hành ¤n luyÖn tæng hîp 60 phót (TiÕt 35 -> 36). 04 // 04 // 28 TiÕt 08 // 08 // 08 // 04 // 24 TiÕt 08 // 04 // 08 // 04 // 2 0 TiÕt 08 // 08 // 04 // 14 TiÕt 04 // 08 // 04 // 12 TiÕt 04 // 04 // 04 // 148 TiÕt. V¹n Ninh, Ngµy 08 th¸ng 8 N¨m 2013 NguyÔn §¹i TiÕn. gi¸o ¸n D¹y B.D.H.S.G. Ngµy so¹n: 18 -8 -2013. Ngµy d¹y: 22 -8 -2013. TuÇn 1 TiÕt :1-3. Cñng cè mét sè kiÕn thøc TiÕng ViÖt 7 Vµ mét sè p2 häc tËp - K.S.K.T 45'. - Gióp HS : - khắc sâu kiến thức, nắm vững một số kỹ năng chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động, rút gọn và mở rộng câu để vận dụng vào việc tao lập văn bản. - RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ vËn dông.. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV: - Bµi so¹n + tµi liÖu tham kh¶o 2.HS: . C. hoạt động dạy và học I/ Néi dung:. 1/ Cho học sinh nhắc lại khái niệm câu chủ động. - Câu có CN thực hiện hành động hớng vào ngời, vật khác. - VÝ du: B¹n Lan ®ang giÆt quÇn ¸o. – Mäi ngêi yªu mÕn em 2/ Cho học sinh nhắc lại khái niệm câu bị động. - Câu có chủ ngữ chỉ đối tợng của hành động đợc nêu ra …. - Ví dụ: Ngôi nhà này đợc ông nội tôi xây từ năm 1992. - – Em đợc mọi ngời yêu mến 3/ Cách chuyển câu chủ động thành câu bị động :.

(102) 4/ C©u rót gän: - Rót gän CN - Rót gän VN - Rót gän c¶ CN& VN 5/ Më réng c©u: - Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u. - Thªm c¸c côm CV lµm thµnh phÇn c©u. II/.Bµi tËp:. 1. Chuyển những câu sau thành câu bị động: a. Hôm qua, trận gió mùa đổ về đã làm rũ xuống những cây non trong vờn nhà t«i. =>Hôm qua, những cây non trong vờn nhà tôi đã bị rũ xuống.( bởi trận gió mùa đổ vÒ) b. Hàng năm, phù sa sông Hồng vẫn bồi đắp màu mỡ cho cánh đồng làng tôi. ->Cánh đồng làng tôi vẫn đợc phù sa sông Hồng bồi đắp màu mỡ hàng năm. c. MÑ ®i chî vÒ chia quµ cho chÞ em t«i. - > Chị em tôi đợc mẹ chia quà cho. d. B¸c n«ng d©n d¾t tr©u vµ buéc ë bªn gèc tre c¹nh bê ao. - >Trâu đợc bác nông dân dắt và buộc ở bên gốc tre cạnh bờ ao. e. ChÞ Hoa may chiÕc ¸o nµy thËt khÐo! - > Chiếc áo này đợc chị Hoa may thật khéo! 2.Më réng nh÷ng c©u sau b»ng 2 c¸ch: a. Giã thæi m¹nh. b. Anh em t«i lu«n häc giái vµ ngoan ngo·n. c.Ngän th¸p hiÖn ra mê ¶o díi ¸nh tr¨ng. d.G¬ng mÆt thËt r¹ng rì .e. Những chú ong đã bay đi bay lại trên giàn thiên lý. 3. Viết đoạn văn khoảng 7- 10 câu tả cảnh mùa hè ở làng quê em trong đó có sử dụng 1 câu bị động, 1 câu có cụm CV làm thành phần. - HS: Thùc hiÖn *VÒ nhµ hoµn chØnh bµi viÕt * III./ mét sè p2 häc tËp 1. ý thøc vµ tinh thÇn häc tËp: - Tham gia học tập đầy đủ - Làm tát cả các bài tập và đề do giáo viên cho về nhà một cách nghiªm tóc. - Tự giác đọc và tra cứu bài trên mạng để bổ sung kiến thức. 2. §äc c¸c s¸ch tham kh¶o sau: IV./ LuyÖn tËp (SGK Tr 53 kú 2) Bài 1 : Xác định câu phủ định bác bỏ - Cô cø tëng…g× ®©u!  ¤ng gi¸o ph¶n b¸c l¹i suy nghÜ cña l·o H¹c. -Kh«ng, chóng con…®©u  cái Tí muốn làm thay đổi (phản bác) điều mà nó cho là mẹ nó đang nghĩ : mấy đứa em đang đói quá. Bµi 2 : - Cả ba câu đều là câu phủ định vì đều có những từ phủ định (điểm đặc biệt là có 1 từ phủ định kết hợp với 1từ phủ định  ý nghĩa của câu phủ định là khẳng định). - Đặt câu không có từ phủ định mà có ý nghĩa tơng đơng (HS tự đặt) Bµi 3 :.

(103) - NÕu thay “ kh«ng ” b»ng “ cha ” Choắt cha dậy đợc, nằm thoi thóp  thay nh thế thì ý nghĩa câu thay đổi. Bµi 6 : ViÕt ®o¹n (HS tù viÕt) K.S.K.T 45'. C©u 1: Gi¸ trÞ cña viÖc sö dông tõ tîng h×nh, tîng thanh trong bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang”cña Bµ huyÖn Thanh Quan. (Ng÷ v¨n 7-TËp I.) => Học sinh tìm đúng từ tợng hình, tợng thanh (1,0 điểm) Phân tích đợc giá trị miêu tả biểu cảm của việc dùng từ nhằm thể hiện đợc cảnh sắc,âm thanh gợi lên nỗi nhớ nứơc thơng nhà của nhân vật trữ tình khi đến gtiữa đất trêi §Ìo Ngang (3,0 ®iÓm) C©u 2: (2 ®iÓm) Më ®Çu bµi th¬ “viÕng l¨ng B¸c”- ViÔn Ph¬ng viÕt: “Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trên lăng rất đỏ”. ( ViÕng l¨ng B¸c cña ViÔn Ph¬ng) a. Chỉ ra nét độc đáo về nghệ thuật trong 2 câu thơ trên. b. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 10 c©u b×nh vÒ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña h×nh ¶nh th¬ Êy. => * Xác định biện pháp tu từ: ẩn dụ - hình ảnh “mặt trời” ở câu thứ 2 là Bác Hồ (1®iÓm). * ViÕt ®o¹n v¨n (3 ®iÓm). - Cần đạt yêu cầu sau: a. H×nh thøc:- §¶m b¶o yªu cÇu cña mét ®o¹n v¨n: Kh«ng qu¸ dµi, qu¸ ng¾n ( 0,5). - Xác định đợc câu chủ đề ( quy nạp – diễn dịch ) ( 0,5). - Chú ý diễn đạt, lỗi chính tả, hành văn,. b, Néi dung:* ý nghÜa h×nh ¶nh mÆt trêi: §em l¹i ¸nh s¸ng cho con ngêi, cho mu«n loµi -> Cuéc sèng kh«ng thÓ thiÕu( 0,5). - Hai c©u cã 2 h×nh ¶nh mÆt trêi: + C©u 1: MÆt trêi cña thiªn nhiªn ( h×nh ¶nh mÆt trêi thùc). + Câu2: Mặt trời biểu tợng – Chủ tịch Hồ Chí Minh => Sử dụng hình ảnh ẩn dụ. đối với dân tộc VN Bác chính là mặt trời – Ngời đem lại độc lập tự do , cuộc sống ấm no cho nh©n d©n VN(0,5). - ViÔn Ph¬ng liªn tëng h×nh ¶nh mÆt trêi cña tù nhiªn so s¸nh víi vÞ l·nh tô d©n téc VN -> Nói đến sự vĩ đại của Bác trong lòng nhân dân VN. => Dù Bác mất nhng t tởng của Bác “ vẫn là kim chỉ nam” dẫn đờng cho dân tộc VN ( 0,5). C©u 2: ( 8 ®iÓm ). §¶m b¶o yªu cÇu sau: a. Hình thức:- Đầy đủ bố cục 3 phần ( 0, 5) - cách diễn đạt hành văn, trình bày ( 0,5). b. Nội dung:* Mở bài: Giới thiệu về t.giả - t. phẩm“ Tắt đèn” và “ Chị Dậu” ( 0,5). -> Khẳng định ý kiến trên hoàn toàn hợp lý. * Th©n bµi:A. Gi¶i thÝch: + §Êu lý: H×nh thøc sö dông ng«n ng÷ - lêi nãi. + Đấu lực: Hình thức hành động. => Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hoµn toµn l«gÝc phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t©m lý cña con ngêi ( 0,5). D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. Ngµy so¹n: 06-9-2011. TuÇn 2 TiÕt 4=>6 :. Ngµy d¹y:. tõ vùng.

(104) - Gióp HS : - Hiểu rõ thế nào là từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội - Nhằm giúp cho các em hiểu đợc thế nào là yếu tố Hán Việt. - Nắm đợc cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt - Biết sử dụng chúng đúng lúc, đúng chỗ. Tránh lạm dụng gây kh2 trong giao tiếp. - Từ đó các em có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng ý nghĩa, đúng sắc thái, phù hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp, tr¸nh l¹m dông tõ h¸n ViÖt A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV: - Bµi so¹n + tµi liÖu tham kh¶o 2.HS: . C. hoạt động dạy và học. II. Giíi thiÖu bµi: Hoạt động của giáo viên – học sinh. Nội dung cần đạt I.Từ ngữ địa phơng HS đọc VD, chú ý từ in đậm 1.VD : sgk (T56) * Th¶o luËn nhãm 4 : 2. NhËn xÐt: - 2 từ : bắp, bẹ đều có nghĩa là ngô nhng từ nào - “Ngô” dùng phổ biến hơn- Từ toàn dân đợc dùng phổ biến hơn? Vì sao? ( gv gi¶i cã tÝnh chuÈn mùc v¨n ho¸ cao. thÝch tõ toµn d©n lµ líp tõ ng÷ v¨ ho¸, chuÈn - “Bắp”, “bẹ” là từ địa phơng, chỉ dùng mực đợc sử dụng rộng rãi trong tác phẩm văn trong ph¹m vi hÑp, cha cã tÝnh chuÈn mùc v¨n ho¸. häc, giÊy tê hµnh chÝnh…trong c¶ níc) - Vậy em hiểu thế nào là từ ngữ địa phơng? Tìm 1 số từ địa phơng khác và từ ngữ toàn dân t¬ng øng. => Gv gọi hs đọc vdsgk II. BiÖt ng÷ x· héi - T¹i sao cã chç t¸c gi¶ dïng tõ “ mÑ ”, cã chç 1.VD: sgk (T57) l¹i dïng “ mî ”. 2. NhËn xÐt: (mẹ trong lời kể  đối tợng là độc giả; mợ a. Mẹ, mợ  từ đồng nghĩa trong câu đáp của bé Hồng với cô  hai ngời - mÑ  tõ toµn d©n cïng tÇng líp x· héi). - mợ  từ của một tầng lớp XH nhất định. - Tríc CMT8, trong tÇng líp XH nµo, cha mÑ đợc gọi bằng cậu mợ? b. Ngỗng, trúng tủ ( Điểm 2; đúng phần (trung lu, thîng lu) đã học) - C¸c tõ : ngçng, tróng tñ cã nghÜa lµ g×?  tõ dïng h¹n chÕ trong tÇng líp HS. TÇng líp XH nµo hay dïng tõ ng÷ nµy. * Ghi nhí (SGK) III. Sử dụng từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã - Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu thÕ nµo lµ biÖt ng÷ XH? héi Khi sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ XH cÇn lu ý ®iÒu g×? T¹i sao kh«ng nªn l¹m dông từ ngữ địa phơng và biệt ngữ XH? ( Gîi ý : A vµ B ë miÒn B¾c vµ miÒn Trung. Khi trao đổi với nhau về phong trào công tác đội, để hiểu rõ ý tình của nhau, cả Avà B đều phải lu ý điều gì?) - T¹i sao trong 1 sè ®o¹n v¨n th¬, t¸c gi¶ vÉn dùng từ địa phơng và biệt ngữ XH. Nêu tác dụng của các từ địa phơng và biệt ngữ XH trong môc 2.II.. - Làm thế nào để sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ XH đúng lúc, đúng chỗ?( Căn cứ vào c¸c chó ý môc 1) Muốn tránh lạm dụng từ ngữ địa phơng và biÖt ng÷ XH, ta ph¶i lµm g×? ( CÇn t×m tõ toµn. 1. Chú ý: khi sử dụng từ địa phơng và biệt ng÷ XH. - Phải chú ý đến tình huống giao tiếp (nghiªm tóc, th©n mËt). +hoàn cảnh giao tiếp (thời đại đang sống, m«i trêng…) +NV giao tiếp ( đối tợng ) - Không lạm dụng từ địa phơng và biệt ng÷ XH. 2 T¸c dông. - §o¹n th¬ (Hång Nguyªn) : tõ ng÷ miÒn Trung ( các từ địa phơng in đậm)  tạo dựng không khí quê hơng, sự đồng c¶m cña ngêi chiÕn sÜ vµ t« ®Ëm s¾c th¸i địa phơng, gốc gác ngời nói chuyÖn( Qu¶ng B×nh) - C©u v¨n cña Nguyªn Hång : c¸c biÖt ng÷ XH kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch cña NV thuéc tÇng líp lu manh IV. LuyÖn tËp Bµi 1 :.

(105) d©n t¬ng øng) - HS đọc yêu cầu - Th¶o luËn nhãm 4 – tr×nh bµy. T×m tõ ng÷ cña tÇng líp HS hoÆc cña tÇng líp XH kh¸c mµ em biÕt vµ gi¶i thÝch nghÜa cña các từ ngữ đó. Trờng hợp nào nên dùng từ ngữ địa phơng. **ThÕ nµo lµ ®aÞ tõ? §¹i tõ cã thÓ ®Èm nhiÖm chøc vô ng÷ ph¸p nµo? =>Trả lời đợc nh Sgk. GV nhận xét cho điểm * §äc bµi th¬: Nam quèc s¬n hµ.? C¸c tõ:(nam, quèc, s¬n, hµ ) cã nghÜa nh thÕ nµo ? - Trong 4 tiếng trên, tiếng nào có thể dùng độc lập nh một từ đơn để đặt câu? Tiếng nào không v× sao? HS: - Tiếng Nam có thể dùng đợc độc lập: VÝ dô:+ C« Êy lµ ngêi MiÒn Nam. + Anh ta ®i vÒ ph¬ng Nam - Ngoµi yÕu tè Nam trong“ Nam quèc”cßn cã yếu tố nào đợc sử dụng tơng tự? B¶ng phô vÝ dô 2. H·y gi¶i nghÜa yÕu tè Thiªn? - Em cã nhËn xÐt g× qua vÝ dô trªn? - Ngoµi yÕu tè thiªn, em cã thÓ lÊy vÝ dô t¬ng tù? + Thiªn tö ( Tö: con) + Bất đắc kì tử ( Tử : chết) + T×nh b»ng h÷u ( H÷u: b¹n) + H÷u danh v« thùc ( H÷u : Cã) * §äc vÝ dô.? - H·y gi¶i nghÜa c¸c tõ trªn? XÐt vÒ cÊu t¹o chóng thô«c lo¹i tõ nµo? - Cã thÓ xÕp c¸c tõ ghÐp H¸n ViÖt trªn thµnh nh÷ng lo¹i nµo? - H·y chØ ra trong c¸c tõ ghÐp chÝnh phô H¸n ViÖt, ®©u lµ yÕu tè chÝnh ®©u lµ yªó tè phô? - XÐt vÒ trËt tù cña c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp chÝnh phô H¸n viÖt so víi trËt tù cu¶ c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp chÝnh phô thuÇn viÖt. Em cã nhËn xÐt g×? - Qua ph©n tÝch em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ tõ ghÐp H¸n ViÖt? * LuyÖn tËp -Nªu yªu cÇu bµi tËp 1...?. - Từ ngữ địa phơng : + ng¸i, m«, ché (Trung Bé) + Bù, m¾c cì, tÐ (Nam Bé) - Tõ ng÷ toµn d©n : + Xa,®©u ,thÊy + To, xÊu hæ, ng· Bµi 2 : - Quay : chÐp hoÆc xem bµi cña b¹n trong giê kiÓm tra (thi)  Thµ bÞ ®iÓm kÐm cßn h¬n lµ quay bµi cña b¹n. - Viªm mµng tói : hÕt tiÒn; tông kinh; häc thuéc lßng; x¹c : phª b×nh hoÆc tr¸ch m¾ng gay g¾t…; x¬i gËy: ®iÓm1 - C¸c tÇng líp XH kh¸c: D©n phe phÈy: mua b¸n bÊt hîp ph¸p. + Nã ®Èy con xe víi gi¸ kh¸ hêi ( b¸n) Bµi 3 : A (+), b (-), c (-), d (-), e (-), g (-) V. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt: * VÝ dô:1 - Nam: Phơng Nam có thể dùng độc lập - Quèc: níc - S¬n: Nói - Hµ: S«ng E PhÇn lín c¸c yÕu tè H¸n viÖt kh«ng đựơc dùng độc lập nh mà chỉ dùng để tạo tõ ghÐp.. VÝ dô: Häc tËp, hoa qu¶ . * VÝ dô: 2 - Thiªn th: ( Thiªn : Trêi) - Thiªn niªn kØ ( Thiªn: Ngh×n) - Lí Công Uẩn thiên đô về Thăng Long (Thiªn: Dêi) E §ång ©m nhng nghÜa kh¸c xa nhau.. VI/Tõ ghÐp H¸n ViÖt: 1.VÝ dô. - S¬n hµ, x©m ph¹m, giang san,  Từ ghép đẳng lập. - ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng, thiªn th Từ ghép chính phụ, Yếu tố chính đứng trớc - th¹ch m·, t¸i ph¹m Tõ ghÐp chÝnh phụ, yếu tố chính đứng sau => Tõ ghÐp H¸n ViÖt: ( 2 lo¹i) VII/ LuyÖn tËp: 1/Bµi 1: - Hoa(1): c¬ quan sinh s¶n cña c©y, thêng cã h¬ng th¬m vµ mµu s¾c..

(106) - Hoa (2): đẹp - Phi (1): Bay -§äc yªu cÇu bµi tËp hai ? - Phi (2): ®iÒu sai , ®iÒu kh«ng tèt. Chia nhãm. - Phi (3) : Vî lÏ cu¶ vua hay c¸c bµ vî v¬ng - HS: nªu kÕt qu¶. c«ng thêi phong kiÕn. - GV: NhËn xÐt. 2/ Bµi 2: - Quèc: Quèc gia, cêng quèc, ¸i quèc Bµi 3. Th¶o luËn nhãm. - S¬n: S¬n thuû, s¬n hµo . - Nªu yªu cÇu bµi tËp ba ? - C: an c, d©n c, c xö. XÕp c¸c tõ ghÐp vµo nhãm thÝch hîp. B¹i: B¹ 3.Bµi 3: a. Từ ghép có yếu tố chính đứng trớc, yếu tố phụ đứng sau: - H÷u Ých, ph¸t thanh: TruyÒn tin tøc b»ng ©m thanh, B¶o mËt b. - Từ ghép có yếu tố phụ đứng trớc, yếu tố chính đứng sau: *C©u hái: ThÕ nµo gäi lµ yÕu tè H¸n - Thi nh©n , §¹i th¾ng,T©n binh, hËu việt? Yếu tố Hán Việt có đặc điểm nh thế nào đãi * - §äc vÝ dô. Chó ý nh÷ng tõ g¹ch ch©n ? VIII/Sö dông tõ H¸nViÖt: ? XÐt vÒ nguån gèc, c¸c tõ g¹ch ch©n thuéc 1/Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu lo¹i tõ lo¹i nµo? c¶m: (19’) ? Từ thuần việt nào có ý nghĩa tơng đơng với * VÝ dô1: c¸c tõ H¸n ViÖt trªn ? a. Phô n÷. ? Thö thay thÕ c¸c tõ thuÇn viÖt cã nghÜa vµo vÞ b. Tõ trÇn, mai t¸ng. trÝ cña tõ H¸n viÖt trong c¸c c©u trªn. NhËn  T¹o s¾c th¸i trang träng, t«n kÝnh h¬n xÐt? đối với đối tợng đợc nói đến. ? Trong mét sè trêng hîp mÆc dï c¸c tõ thuÇn c. Tö thi. việt có nghĩa tơng đơng nhng ngời ta vẫn  Tr¸nh g©y c¶m gi¸c th« tôc, ghª sî; dùng các từ Hán việt nh: Tiểu tiện, đại tiện, hậu Tạo sắc thái tao nhã cho lơì nói. m«n *Dùng từ Hán việt để : ? H·y gi¶i thÝch t¹i sao? - T¹o s¾c th¸i trang träng, thÓ hiÖn th¸i ? Nh vËy sö dông tõ H¸n viÖt cã t¸c dông g×? độ tôn kính. - Gọi HS đọc ví dụ 2. - T¹o s¾c th¸i tao nh·, tr¸nh g©y c¶m ? Hãy giải thích nghĩa của các từ: kinh đô, yết giác thô tục, ghê sợ. kiÕn, trÉm, bÖ h¹, thÇn? *VÝ dô 2: ? Các từ trên đợc dùng ở thời nào? - GV: Thay thế các từ đó bằng các từ thuần - Kinh đô, yết kiến, trẫm, thần.. Từ cổ, ViÖt t¬ng øng. Gäi HS nh¹n xÐt? dïng trong thêi k× x· héi phong kiÕn.  Phï hîp. - §äc vÝ dô.? ? So sánh cách diễn đạt giữa các câu, câu nào IX Kh«ng nªn l¹m dông tõ H.ViÖt: có cách diễn đạt hay hơn? Vì sao? * VÝ dô: SGK T82 ? Nh vËy khi dïng tõ H¸n viÖt chóng ta cÇn - a(2) hay h¬n, phï hîp víi hoµn c¶nh chó ý nh÷ng ®iÒu g×? giao tiÕp, thÓ hiÖn sù gÇn gòi gi÷a hai mÑ con. a ( 1) chØ sö dông trong c¸c cuéc häp. b(2) phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp, dÔ hiểu hơn. Nhi đồng không đợc dùng đúng Bµi tËp 1 yªu cÇu gi¶i quyÕt ®iÒu g× ? víi s¾c th¸i biÓu c¶m. Chia nhãm cho HS lµm bµi tËp(3’) 9. LuyÖn tËp:(14’) C¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶. 1/Bµi 1: - C«ng cha . NghÜa mÑ . -T¹i sao ngêi ViÖt nam thêng thÝch dïng tõ - Nhµ m¸y . Hán Việt để đặt tên ngời, tên địa lí? ThÞ Loan th©n mÉu . Lấy ví dụ tên địa danh ở nớc ta là từ Hán Việt ? 2/Bµi 2: - V× tõ H¸n ViÖt mang s¾c th¸i trang §äc yªu cÇu bµi tËp 3 ? träng. H :lµm bµi tËp . -S«ng cöu Long , Th¨ng Long, Trêng S¬n G: nhËn xÐt. ….

(107) - Híng dÉn HS vÒ nhµ lµm theo yªu cÇu SGK .. 3/Bµi 3: - C¸c tõ ng÷ H¸n viÖt gãp phÇn t¹o s¾c th¸i cæ xa: + Gi¶ng hoµ: ngõng viÖc tranh giµnh. + CÇu th©n: t×m c¸ch lµm th©n. + Hßa hiÕu: Tá lßng kÝnh träng víi cha mÑ. + Nhan sắc tuyệt trần: sắc đẹp không có gì bì kịp ở trên đời.. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. -BiÖt ng÷ x· héi, yÕu tè H¸n ViÖt. tõ ghÐp H¸n ViÖt . - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. TiÕt7,8,9 :. Trêng tõ vùng. - Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là trờng từ vựng, biết xác lập các trờng từ vựng đơn giản. - Bớc đầu hiểu đợc mối liên quan giữa trờng từ vựng với các hoạt động ngôn ngữ nh đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ… giúp ích cho việc học, viết văn - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghÜa tõ ng÷. - RÌn luyÖn t duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV: - Bµi so¹n + tµi liÖu tham kh¶o 2.HS: . C. hoạt động dạy và học. I.KiÓm tra: - GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi tËp cña hs. - Cấp độ khái quát của nghĩa từ là gì?Mối quan hệ về cấp độ khái quát nghĩa của từ? 3/ Bµi míi. Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh I. Trêng tõ vùng - HS đọc VD (SGK) 1.VD - C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch cã nÐt - C¸c tõ : mÆt, m¾t, da, gß m¸, ®Çu, c¸nh chung nµo vÒ nghÜa? tay, miÖng cã nÐt chung vÒ nghÜa : chØ bé - Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu thÕ nµo lµ phËn cña c¬ thÓ con ngêi  t¹o thµnh trtrêng tõ vùng? Cho mét vµi VD? (Dông êng tõ vùng. cô nÊu níng) 3. Lu ý - HS đọc VD trờng từ vựng “ mắt ” (SGK) a. Một trờng từ vựng có thể bao gồm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n (tÝnh hÖ ? C¸c tõ thuéc trêng “ m¾t ” ë VD a) thèng). thuéc c¸c tõ lo¹i nµo?( Lu ý 1) b. Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm ? Tõ “ ngät ” cã thÓ thuéc nh÷ng trêng tõ nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i ( §Æc vùng nµo? ( Lu ý 2) ®iÓm ng÷ ph¸p). - HS đọc VD d c. Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng ? Các từ in đậm trong đoạn trích đợc tác kh¸c nhau do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa. gi¶ sö dông víi biÖn ph¸p NT nµo?( Lu ý d. Ngêi ta thêng dïng c¸ch chuyÓn trêng 3 từ vựng để tăng thêm tính NT của ngôn từ và khả năng diễn đạt (nhân hoá, ẩn dụ, so s¸nh) Bµi 1. *LuyÖn tËp BT1 : HS đọc VB “ Trong lòng mẹ ” - C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng “ ngêi ruét.

(108) -Bµi tËp 2. C¸ nh©n suy nghÜ. thÞt ” : thÇy, mÑ, mî, c«, con, em. BT2 : §Æt tªn trêng tõ vùng : a. Phơng tiện đánh bắt thuỷ sản. b. Đồ dùng để chứa đựng. c. Hoạt động của chân. Bµi tËp 4. C¸ nh©n d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ cña ngêi. - Chó ý tÝnh nhiÒu nghÜa cña c¸c tõ e. TÝnh nÕt cña ngêi. g. Phơng tiện để viết. Bµi tËp 5. Th¶o luËn nhãm BT4 : XÕp tõ theo trêng tõ vùng : - Khøu gi¸c : mòi, th¬m, ®iÕc, thÝnh… - ThÝnh gi¸c : tai, nghe, ®iÕc, râ, thÝnh… BT5 : T×m c¸c trêng tõ vùng cña mçi tõ - L¹nh : + Trêng thêi tiÕt : l¹nh lÏo, m¸t mÎ, Êm Êp… + Trêng t×nh c¶m : l¹nh lïng, l¹nh nh¹t, nång Êm, nång hËu… - Líi : + Trêng c«ng cô (líi, c©u, giËm, vã…) + Trờng hành động (lới, câu, đánh giậm, Bµi tËp 6. dµnh cho HS Kh¸- Giái th¶ vã…) - HS đọc kỹ đoạn thơ ? C¸c tõ : chiÕn trêng, vò khÝ, chiÕn sÜ vèn + Trêng kÜ thuËt, chiÕn thuËt (líi ®iÖn, thêng dïng ë lÜnh vùc qu©n sù nhng ë ®©y m¹ng líi, c¸n bé…) đợc dùng để nói về lĩnh vực nào? BT6 : Tác giả đã chuyển những từ in đậm từ tr- HS quan sát sơ đồ. Chú ý cách trình bầy ờng “ quân sự ” sang trờng “ nông nghiệp ” thµnh ba hµng. III Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp ? Nghĩa của từ “ động vật ” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “ thú, chim, cá ”? Vì 1. VD (Sơ đồ, SGK) sao? 2) NhËn xÐt: ? NghÜa cña tõ “ thó ” réng h¬n hay hÑp - động vật: rộng nghiã - thó, c¸, chim: nghÜa hÑp h¬n h¬n nghÜa cña c¸c tõ “ voi, h¬u ”? ->Phạm vi nghĩa của từ động vật bao hàm ? Qua ph©n tÝch, em hiÓu ntn vÒ ph¹m vi nghÜa cña 3 tõ trªn. kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ ng÷? - Thó, c¸, chim: nghÜa réng h¬n ? BT1:Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái - voi, h¬u, tu hó… qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ trong mçi nhãm tõ bên.(HS h.đ độc lập) * LuyÖn tËp 1. Lập sơ đồ a. Y phôc : - Quần : quần đùi, quần dài… - ¸o : ¸o dµi, ¸o s¬ mi… BT2:T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng so víi b.Vò khÝ : nghÜa cña c¸c tõ ng÷ ë mçi nhãm bªn.(HS -Bom : bom bi th¶o luËn nhãm) -Súng : súng trờng, đại bác BT2 : a. Chất độc b. NghÖ thuËt BT3: tìm các từ ngữ có nghĩa đợc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mçi tõ ng÷ c. Thøc ¨n d. Nh×n bªn e. §¸nh (hs h.® nhãm) BT3 : c. Hoa qu¶ : qu¶ cam, qu¶ bëi, qu¶ døa… d. Hä hµng : «ng, bµ, cha, mÑ, b¸c, c«… e. Mang : x¸ch, khiªng, g¸nh… BT4 :.

(109) a. Thuèc lµo b. Thñ quü c. B¸o ®iÖn d. Hoa tai BT5 : - §T cã nghÜa réng : khãc - §T cã nghÜa hÑp : nøc në, sôt sïi * HD hs «n tËp: vÒ trêng tõ vùng + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: - Trêng tõ vùng lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt nghÜa chung vÒ nghÜa. VD: nghÜ, suy nghÜ, ngÉm, ph¸n ®o¸n, nghiÒn ngÉm, ph©n tÝch, tæng hîp, kÕt luËn… đều có nét nghĩa chung là chỉ hoạt động trí tuệ của con ngời. Nh vậy trờng từ vựng: hoạt động trí tuệ của con ngời là tập hợp tất cả những từ ấy. - 1 trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n. VD: Trờng từ vựng: ngời, bao gồm các trờng từ vựng: bộ phận của ngời, hoạt động cña ngêi, tr¹ng th¸i cña ngêi… Mçi trêng tõ vùng nµy l¹i bao gåm nhiÒu trêng tõ vựng nhỏ hơn nữa. Chẳng hạn; trờng từ vựng: hoạt động của con ngời, bao gồm các trờng từ vựng: hoạt động trí tuệ, hoạt động tác động đến đối tợng, hoạt động dời chỗ, hoạt động thay đổi t thế… - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. VD: trờng từ vựng: tai, có các danh từ nh: vành tai, màng nhĩ…; các động từ nh: nghe, l¾ng nghe, …; c¸c tÝnh tõ nh: thÝnh, ®iÕc… - Do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa, 1 tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau. VD: tõ: ngät, cã thÓ thuéc c¸c trêng tõ vùng: chØ mïi vÞ (tr¸i c©y ngät…), trêng ©m thanh (lêi nãi ngät…), trêng thêi tiÕt (rÐt ngät…). - Trong v¨n th¬ còng nh trong cuéc sèng h»ng ngµy, ngêi ta thêng dïng c¸ch chuyển trờng từ vựng để tăng tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt của ng«n tõ (phÐp nh©n ho¸, Èn dô…). D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. -Biết xác lập các trờng từ vựng đơn giản. -Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ? - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. TiÕt:10,11,12. tõ lo¹i. - Gióp HS : - Hiểu đợc thế nào là trợ từ, thán từ - BiÕt c¸ch dïng trî tõ, th¸n tõ trong c¸c trêng hîp giao tiÕp cô thÓ. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV: - Tµi liÖu tham kh¶o, ®o¹n v¨n mÉu. 2. HS: C. hoạt động dạy và học. I.KiÓm tra: - GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi tËp cña hs. - Thế nào là từ địa phơng và biệt ngữ XH? Cho VD? -ThÕ nµo lµ trî tõ? Th¸n tõ? Cho VD? II. Giíi thiÖu bµi. Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh I. Trî tõ 1. VD - HS quan s¸t VD, so s¸nh 3 c©u 2. NhËn xÐt. - NghÜa cña c¸c c©u cã g× gièng vµ kh¸c * So s¸nh 3 c©u : nhau vÒ h×nh thøc còng nh néi dung ý.

(110) - Gièng : Th«ng b¸o sù viÖc : nã ¨n hai b¸t c¬m. - Kh¸c : a. Thể hiện thái độ khách quan( thông - Tõ “ nh÷ng ”, “cã” ®i kÌm víi tõ ng÷ nµo b¸o) và biểu thị thái độ gì của ngời nói đối với sự b. Ngoài thông báo sự việc, còn bộc lộ viÖc? thái độ đánh giá chủ quan.Từ “ những”  nhÊn m¹nh viÖc ¨n nhiÒu vît qu¸ møc b×nh thêng. c. Tõ “ cã ”  nhÊn m¹nh viÖc ¨n Ýt, không đạt mức bình thờng. -> vd b,c có bày tỏ thái độ. nghĩa? Vì sao có sự khác nhau đó?. - VD, chó ý tõ in ®Ëm - Các từ đó biểu thị điều gì?( để miêu tả hay béc lé c¶m xóc) (“ A ” cßn biÓu thÞ sù vui mõng, sung síng  A! Mẹ đã về) - NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ : Nµy, A, V©ng trong hai ®o¹n v¨n? ( trong sè c¸c tõ Êy, tõ nào có thể đứng 1 mình làm thành câu đặc biÖt hoÆc phÇn biÖt lËp?) - Qua t×m hiÓu VD, em hiÓu thÕ nµo lµ th¸n tõ? - C¸ nh©n suy nghÜ, tr¶ lêi. - Th¶o luËn nhãm (4 b¹n) Đọc, tìm trợ từ và đặt câu với các trợ từ đó.. Gi¶i nghÜa c¸c trî tõ in ®Ëm ( sgk). ChØ ra th¸n tõ trong c¸c c©u sgk.. C¸c th¸n tõ in ®Ëm béc lé c¶m xóc g× ?. Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷ “ Gäi d¹ b¶o v©ng”. Trong TV có một nhóm từ, về đặc tính NP : kh«ng lµm thµnh phÇn c©u, kh«ng lµm. II. Th¸n tõ 1. VD. 2. NhËn xÐt a. Này  gây sự chú ý của ngời đối thoại.( tiếng lão Hạc thốt ra để ông giáo tËp trung nghe. - A th«ng thêng biÓu lé sù vui mõng, ng¹c nhiªn. Nhng trong c©u v¨n nµy biÓu thÞ sù tr¸ch cø khi nhËn ra mét điều gì đó không tốt của lão Hạc. - Vâng  lời đáp của chị Dậu , biểu thị sù lÔ phÐp. b. C¸ch dïng : - §o¹n (Nam Cao) : Cã thÓ lµm thµnh một câu độc lập gọi đáp. “a”: béc lé c¶m xóc. - §o¹n (Ng« TÊt Tè) : Cã thÓ lµm thµnh phÇn biÖt lËp. III. LuyÖn tËp Bµi 1 : A (+); b (-); c (+); d (-); e (-); g (-); h ( -); ( i+) Bµi 2 : a. Lấy: Làm cho gọi là đủ. b. Nguyªn : Toµn vÑn, chØ riªng vÒ mét thứ nào đó, không có gì thêm hoặc kh«ng cã g× kh¸c (ë ®©y lµ tiÒn) - Đến : nhấn mạnh mức độ cao của số lợng. Quá vô lí c. Cả : nhấn mạnh đối tợng so sánh (tôi) d. Cø : nhÊn m¹nh ý K§ sù viÖc nªu trong câu đợc lặp đi lặp lại. Bµi 3 : a. Nµy, µ d. Chao «i b. Êy e. Hìi ¬i c.V©ng Bµi 4: - Kìa: sự thốt lên khoái chí, đắc chí. - Ha ha: tiÕng reo mõng. - ¸i ¸i: tiÕng kªu ®au. - Than «i! tiÕng kªu tá ý nuèi tiÕc. Bµi 6 : C©u TN khuyªn b¶o chóng ta c¸ch dïng thán từ gọi đáp biểu thị sự lễ phép. III. Chøc n¨mg cña t×nh th¸i tõ 1. VDsgk. 2.NhËn xÐt. a. Kh«ng lµ c©u nghi vÊn.

(111) b. Kh«ng lµ c©u cÇu khiÕn c.Kh«ng lµ c©u c¶m d.Tõ “¹” : nÕu lîc bá ®i, c©u chµo vÉn biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m nhng cã tõ - HS đọc BT (SGK) “ạ”, câu chào biểu thị thái độ kính trọng - HS trao đổi câu 1, 2 (SGK) lÔ phÐp cao h¬n. -. NÕu bá tõ in ®Ëm trong BT a, b, c th× ý  Các từ : a, đi, thay : là từ để tạo lập nghĩa của câu có gì thay đổi? c¸c c©u : Nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n. - ë vd d, tõ ¹ biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m g× -> “¹”: biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m. cña ngêi nãi. *. Ghi nhí (SGK) a. TTT dùng để : + T¹o c©u nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m - Nh vËy, c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c vd a, b,c cã chøc n¨ng t¹o lËp c©u ntn? VÞ trÝ cña c¸c th¸n. + BiÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m. từ đó? b. Mét sè lo¹i TTT - tõ “¹” kh«ng cã chøc n¨ng t¹o lËp c©u, IV.Sö dông t×nh th¸i tõ vËy cã chøc n¨ng g×? 1.VD :(SGK) -T×nh th¸i tõ gåm nh÷ng lo¹i nµo? 2. NhËn xÐt: -HS đọc to ghi nhớ (SGK) “ µ? ” (hái th©n mËt) * BT nhanh : Xác định tình thái từ : “ ¹? ” (hái kÝnh träng) + Anh ®i ®i! “ nhÐ! ” (cÇu khiÕn th©n mËt) + Sao mµ l¾m lÝ lÏ thÕ c¬ chø! “ ¹! ” (cÇu khiÕn kÝnh träng) + Chị đã nói thế ! - HS đọc BT (SGK) - Các tình thái từ đợc dùng trong những hoµn c¶nh giao tiÕp nµo. Nã thÓ hiÖn s¾c th¸i t×nh c¶m nµo cña ngêi nãi? C¸c t×nh thái từ ấy đợc sử dụng nh vậy đã hợp lí cha.?  Sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi hoµn * BT nhanh : Cho c©u : Nam häc bµi. c¶nh giao tiÕp.  Dùng tình thái từ để thay đổi sắc thái ý nghÜa trªn. V. LuyÖn tËp - Nam häc bµi µ? Bµi 1 : - Nam häc bµi ®i. a. đại từ phiếm chỉ. - Nam häc bµi nhÐ! b. TTT biÓu thÞ ý cÇu khiÕn. - Nam häc bµi h¶? - Khi nãi, viÕt em ph¶i sö dông t×nh th¸i tõ c. TTT. d. kh«ng ntn? * BT1 (SGK) : HS lµm vµo vë BT cñng cè e. TTT g. qht kh¸i niÖm vÒ t×nh th¸i tõ. h. đại từ. i. TTT cã t¸c dông nhÊn m¹nh lu ý ngêi nghe. Bµi 2 : Gi¶i thÝch : a. Chø : Nghi vÊn - ®iÒu muèn hái Ýt nhiều đã đợc khẳng định. b. Chø : NhÊn m¹nh ®iÒu võa kh¼ng định cho là không thể khác đợc. * BT2 (SGK) : HS trao đổi nhóm Giải thích c. Ư : Hỏi với thái độ phân vân d. thái độ thân mật. ý nghÜa cña c¸c tõ in ®Ëm. e. DÆn dß th©n mËt. g. thái độ miễn cỡng. h. thái độ thuyết phục. Bµi 3 : §Æt c©u : - Bạn ấy đang khoẻ đấy! - Tôi phải giải bằng đợc bài toán ấy chứ lþ! - Con đành ăn cơm cho xong vậy! HS đặt câu, chú ý phân biệt tình thái từ với Bài 4. Chia nhóm. thµnh phÇn biÖt lËp cña c©u… gäi lµ t×nh th¸i tõ..

(112) qht. - Yªu cÇu hai HS lªn b¶ng lµm, HS trong líp lµm vµo vë BT. - Cñng cè sö dông t×nh th¸i tõ. - Nhãm 1. HS víi thÇy c« gi¸o. - Nhãm 2. B¹n nam víi b¹n n÷ cïng tuæi. - Nhãm 3. Con víi bè mÑ hoÆc chó b¸c c« d×.. - GV yêu cầu hs đặt đoạn hội thoại có phù hîp víi t×nh huèng bªn. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Thùc hiÖn hoµn thiÖn Bµi 4. - Hiểu đợc thế nào là trợ từ, thán từ - BiÕt c¸ch dïng trî tõ, th¸n tõ trong c¸c trêng hîp giao tiÕp cô thÓ *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................. Ngµy so¹n: 06-9-2011. TiÕt 13,14,15. Ngµy d¹y:. C¢U - ¤N LUYÖN. - Gióp HS : - Nắm đợc đặc điểm của câu ghép - Nắm đợc hai cách nối các vế trong câu ghép - HiÓu quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u : quan hÖ nh©n qu¶, ®iÒu kiÖn – gi¶ thiÕt, t¬ng ph¶n,… - Hiểu đợc ý nghĩa giữa các vế câu phải dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV : - So¹n GA, b¶ng phô - Tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : - §äc bµi - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ c©u.. C. hoạt động dạy và học. I. KiÓm tra. - Kể tên các loại câu đã học ở lớp 6 và 7? - Cho biết đặc điểm của câu ghép? Các cách nối vế các vế câu? Cho VD? - ChØ ra c©u ghÐp trong ®o¹n trÝch sau: “L·o cè lµm ra vui vÎ…t«i chØ ¸i ng¹i cho l·o H¹c” II. Giíi thiÖu bµi. Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên – học sinh I. §Æc ®iÓm cña c©u ghÐp - HS đọc BT – bảng phụ ghi những câu in 1. VD. ®Ëm 2. NhËn xÐt. -T×m c¸c côm C – V trong nh÷ng c©u in ®Ëm - C©u cã 1 côm c-v : C©u “Buæi mai h«m sgk. ấy…hẹp”-> Câu đơn - Ph©n tÝch cÊu t¹o cña nh÷ng c©u cã hai hay - C©u “ T«i quªn…mØm cêi gi÷a bÇu trêi nhiều cụm C – V (Trao đổi nhóm đôi) qung đãng” : Dùng cụm C – V để mở rộng + C©u cã 1 côm C – V : Buæi mai… c©u  quan hÖ bao chøa nhau-> c©u më + C©u cã nhiÒu côm C – V : réng. (C©u 1- gåm cã 3 côm c-v - C©u 3 : Côm C – V kh«ng bao chøa nhau C©u cã 3 côm C – V : C¶nh vËt … ®i häc)  c©u ghÐp - So s¸nh mèi quan hÖ gi÷a c¸c côm C – V ë c©u 1, 3 cã g× kh¸c nhau? - Vậy câu nào là câu đơn? Câu nào là câu ghÐp? - ThÕ nµo lµ c©u ghÐp? C©u ghÐp => C – V, C – V II. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u - T×m thªm c©u ghÐp ë ®o¹n trÝch môc I. 1 .VD: sgk. - HS th¶o luËn nhãm 2. NhËn xÐt. - Cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ c©u? *.C©u ghÐp. - Dựa vào các kiến thức đã học ở lớp dới hãy - “Hằng năm…tựu trờng” ( câu1).

(113) nªu thªm VD vÒ c¸ch nèi trong c©u ghÐp?. Bµi 1 : Cho hs t×m c©u ghÐp trong c¸c ®o¹n trÝch - HS lµm viÖc c¸ nh©n - Ch÷a bµi Bµi 2, 3 : - Yªu cÇu HS chuÈn bÞ bµi ë nhµ - HS lªn b¶ng ch÷a bµi + Khi đảo trật tự vế câu có cặp QHT thì bỏ QHT h« øng Bµi 4 : §Æt c©u cã cÆp tõ h« øng. Bµi 5 : ViÕt ®o¹n : Chän 1 trong 2 ND, viÕt 5 c©u. - §äc BT – b¶ng phô - Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u trong c©u ghép là quan hệ gì? Trong mối quan hệ đó, mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì? Nó đợc nối víi nhau b»ng qht nµo? (Nguyªn nh©n – kÕt qu¶; vÕ 1 chØ nguyªn nh©n, vÕ 2 chØ hÖ qu¶). - Dựa vào những kiến thức đã học ở tiểu học, h·y nªu thªm nh÷ng quan hÖ ý nghÜa cã thÓ cã gi÷a c¸c vÕ c©u. Cho vd minh ho¹. ( HS trao đổi nhóm ) VD : + NÕu Nam ch¨m häc th× b¹n Êy sÏ lªn líp. + Tuy trêi rÊt l¹nh nhng em bÐ b¸n diªm vÉn đầu trần chân đất. + Trêi cµng ma to, níc s«ng cµng lín. H·y cho biÕt quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp? Bài 1 : Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế c©u vµ cho biÕt mçi c©u biÓu thÞ ý nghÜa g× trong mèi quan hÖ Êy? HS lµm viÖc c¸ nh©n vµo vë BT. Bµi 2 : T×m c©u ghÐp - Xác định ý nghĩa giữa các vế. - “ Nh÷ng ý tëng Êy… kh«ng nhí hÕt”. (C©u3). - “ Con đờng này tôi đã quen…lạ”.( Câu 6) * Trong mỗi câu ghép, các vế câu đợc nối víi nhau b»ng c¸ch nµo? - C©u 3, 6 : v×, nh÷ng - C©u 7 : VÕ 1-vÕ 2 nèi víi nhau b»ng qht v×. - Dïng tõ cã t¸c dông nèi : quan hÖ tõ, phã từ, đại từ, chỉ từ. - Kh«ng dïng tõ nèi : Dïng dÊu : “ , ; : ” III. LuyÖn tËp 1.T×m c©u ghÐp a, b, c : C¸c vÕ c©u kh«ng dïng tõ nèi a.- U van DÇn, u l¹y DÇn. - ChÞ cã ®i, u míi cã tiÒn nép su, thÇy DÇn mới đợc về với Dần chứ. - s¸ng ngµy ngêi ta …u kh«ng” - NÕu DÇn …” b. - C« t«i cha nãi … - Gi¸ nh÷ng cæ tôc…míi th«i c. Tôi lại… đã cay cay. d : nèi b»ng tõ : bëi v× Bµi 2, 3 : §Æt c©u – chuyÓn c©u a.V× Nam lêi häc nªn Nam ë l¹i Nam ë l¹i líp. Nam ë l¹i líp v× lêi häc. 4. §Æt c©u a.Bạn nào chăm học, bạn nấy sẽ đạt kết quả tèt. b.Tôi vừa đến, anh đã … I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u 1. Ng÷ liÖu: sgk. 2. NhËn xÐt. - Nguyªn nh©n – kÕt qu¶. - §iÒu kiÖn – gi¶ thiÕt - T¬ng ph¶n – t¨ng tiÕn - Quan hÖ nèi tiÕp gi¶i thÝch II.LuyÖn tËp BT1. a. Nguyªn nh©n – kÕt qu¶ b. §iÒu kiÖn – kÕt qu¶ c. T¨ng tiÕn d. T¬ng ph¶n e. – Quan hÖ nèi tiÕp (råi) - Nguyªn nh©n (V×) BT2..

(114) - Có thể tách các vế thành câu đơn không? Vì sao? Bµi 3 : §¸nh gi¸ c¸ch dïng c©u ghÐp. §1 : §iÒu kiÖn – kÕt qu¶ ( vÕ dÇu chØ §K, vÕ sau chØ kÕt qu¶) §2 : Nguyªn nh©n – kÕt qu¶ - Không nên tách các vế thành các câu đơn v× c¸c vÕ c©u cã quan hÖ chÆt chÏ. BT3. Mçi c©u ghÐp tr×nh bµy mét viÖc mµ l·o H¹c nhê «ng Gi¸o : + Nếu tách : không đảm bảo tính mạch lạc cña lËp luËn. + XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu c¶m : t¸c gi¶ cè ý viÕt dài để tái hiện cách kể lể dài dòng của lão H¹c. BT4. a. Quan hÖ ®iÒu kiÖn – kh«ng nªn t¸ch. Bµi 4 : Sö dông c©u ghÐp a.quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ cña c©u ghÐp thø 2 lµ quan hÖ g×? Cã nªn t¸ch mçi vÕ c©u thành 1 câu đơn không? Vì sao? b. Thö t¸ch mçi vÕ trong c¸c c©u ghÐp thø nhất và thứ 3 thành 1 câu đơn, so sánh cách viết ấy với cách viết trong đoạn trích, qua mỗi b. Nếu tách thành câu đơn  NV nói nhát c¸ch viÕt , em h×nh dung nh©n vËt nãi ntn? gõng, hoÆc nghÑn ngµo song c¸ch viÕt cña t¸c gi¶ gîi c¸ch nãi kÓ lÓ thiÕt tha cña chÞ DËu. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. Nắm đợc đặc điểm của câu ghép - Nắm đợc hai cách nối các vế trong câu ghép - HiÓu quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u : quan hÖ nh©n qu¶, ®iÒu kiÖn – gi¶ thiÕt, t¬ng ph¶n,… *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................ Ngµy so¹n: 06-9-2011. TiÕt:16,17,18. Ngµy d¹y:. c¸c lo¹i dÊu c©u. - Gióp HS : - Hiểu rõ công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. - Biết dùng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm khi viết - HiÓu râ c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp - BiÕt dïng dÊu ngoÆc kÐp trong khi viÕt. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV : - So¹n GA, - Tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : - §äc bµi - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ c©u.. C. hoạt động dạy và học. I. KiÓm tra. - Cho biÕt mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ghÐp. - §Æt 1 vd thÓ hiÖn mqh ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp. - Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm? - Ch÷a BT II. Giíi thiÖu bµi. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung cần đạt I. Dấu ngoặc đơn - HS đọc BT (SGK) – bảng phụ 1. VD: sgk. - Trao đổi nhóm đôi câu hỏi 1, 2 (SGK) 2. NhËn xÐt. 1. Dấu ngoặc đơn trong đoạn trích trên dùng để a. Giải thích cho “ họ ” - giúp ngời đọc lµm g×? hiểu rõ hơn phần đợc giải thích hoặc có a. “họ” dùng để chỉ ai? Tác dụng ntn của phần t¸c dông nhÊn m¹nh. Êy? b. Thuyết minh về một loài động vật, tên b.Nhằm để thuyết minh hay giải thích? nã lµ ba khi¸- dïng gäi tªn 1 con kªnh. c. Nh»m lµm g×? c. - Bæ sung th«ng tin vÒ n¨m sinh, n¨m.

(115) mÊt. 2. Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì nghĩa cơ - Cho ngời đọc biết thêm Miên châu thuéc tØnh nµo. bản của đoạn trích không thay đổi  vì đây chỉ lµ thµnh phÇn phô chó, cung cÊp th«ng tin kÌm, ->dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần kh«ng phô thuéc vµo phÇn c¬ b¶n. chó thÝch, gi¶i thÝch, thuyÕt minh, bæ - Dấu ngoặc đơn dùng để làm gì? sung. - HS quan s¸t BT (SGK) – b¶ng phô II. DÊu hai chÊm - Dấu hai chấm trong đoạn trích trên dùng để 1. VD: lµm g×? 2. Nhận xét. Dấu hai chấm dùng để đánh dÊu b¸o tríc: a. Lời đối thoại (Dế mèn với Dế Choắt) b. Lêi dÉn trùc tiÕp (ThÐp Míi dÉn lêi cña ngêi xa) c. Phân tích,giải thích lí do thay đổi tâm tr¹ng cña t¸c gi¶ trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc) - H·y cho biÕt c«ng dông cña dÊu hai chÊm? * C«ng dông cña dÊu hai chÊm : - §¸nh dÊu, b¸o tríc : +PhÇn thuyÕt minh, gi¶i thÝch +Lời dẫn trực tiếp, lời đối thoại. III.LuyÖn tËp Bài 1 : Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn 1. Công dụng trong nh÷ng ®o¹n trÝch? a.§¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch ý nghÜa cña + HS lµm viÖc c¸ nh©n vµo vë BT. các cụm từ “ tiệt nhiên”, “định phận”… + Củng cố công dụng của dấu ngoặc đơn. h. b. §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh nh»m giúp ngời đọc hiểu rõ trong 2290 chiều dµi cña cÇu cã tÝnh c¶ phÇn cÇu dÉn. c. *VÞ trÝ thø nhÊt : §¸nh dÊu phÇn bæ sung- phÇn nµy cã quan hÖ lùa chän víi phần đợc chú thích ( có phần này thì kh«ng cã phÇn kia). Thêng gÆp trong c¸c đề thi : Anh ( chị)… *VÞ trÝ thø hai : §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh để làm rõ những phơng tiện ngôn ng÷ ë ®©y lµ g×? Bµi 2 : Cñng cè c«ng dông cña dÊu hai chÊm 2. C«ng dông cña dÊu hai chÊm : a. §¸nh dÊu b¸o tríc phÇn GT b. §¸nh dÊu b¸o tríc lêi tho¹i c. §¸nh dÊu b¸o tríc thuyÕt minh d. §¸nh dÊu b¸o tríc thuyÕt minh Bài 3 : Có thể bỏ dấu hai chấm đợc không? Tác BT3. giả dùng dấu hai chấm nhằm mục đích gì? - Bỏ đợc, nhng nghĩa của phần đặt sau dấu hai chấm không đợc nhấn mạnh b»ng. BT4: - Có thể thay đợc. - Nghĩa của câu cơ bản không thay đổi nhng ngêi viÕt chØ coi phÇn trong ngoÆc đơn có tác dụng kèm thêm chứ không thuéc phÇn nghÜa c¬ b¶n cña c©u nh khi phần này đặt sau dấu : - NÕu viÕt l¹i th× kh«ng thÓ thay dÊu : bằng dấu () đợc. -B5: +Bạn đó chép lại dấu ngoặc đơn đúng hay BT5: Sai vì dấu ngoặc đơn cũng nh dấu sai? ngoặc kép bao giờ cũng đợc dùng thành + Phần đợc đánh dấu bằng dấu ngoặc đơn có cÆp. ph¶i lµ 1 bé phËn cña c©u kh«ng? Bµi 6. (Bæ sung) : ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u I. C«ng dông chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng dấu ngoặc 1.VD : sgk..

(116) đơn và dấu hai chấm. => - HS quan s¸t c¸c ®o¹n trÝch (SGK) - dấu ngoặc kép trong các đoạn trích dùng để lµm g×? +vd a.PhÇn trong ngoÆc lµ lêi cña ai? +vd b. “d¶i lôa” hµm ý chØ sù vËt nµo? +vd d.Từ ngữ “văn minh”, “khai hoá” đợc tác giả nhắc lại lời của ai? Hàm ý thái độ của ngời viết khi nh¾c l¹i c¸c tõ ng÷ nµy lµ g×? - Qua VD, em h·y cho biÕt c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp?  C¸ nh©n suy nghÜ – tr¶ lêi B1: Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong c¸c ®o¹n trÝch sgk.. B2: §¸nh dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp, gi¶i thÝch lÝ do.. -Th¶o luËn nhãm (4). - B3: V× sao c¸c c©u cã ý nghÜa gièng nhau mµ dïng nh÷ng dÊu c©u kh¸c nhau. - Lµm viÖc c¸ nh©n. 2. NhËn xÐt. - Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu : a. Lêi dÉn trùc tiÕp (c©u nãi cña G¨ng ®i) b. Từ ngữ hiểu theo một nghĩa đặc biệt (ẩn dụ : dải lụa để chỉ chiếc cầu) c. Tõ ng÷ cã hµm ý mØa mai. Dïng l¹i nh÷ng tõ ng÷ mµ TDP hay dïng. d.Tªn cña c¸c vë kÞch II. LuyÖn tËp Bµi 1 : C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp a.Câu nói đợc dẫn trực tiếp. Đây là câu nãi mµ l·o H¹c tëng nh lµ con cho vµng muèn nãi víi l·o. b.Từ ngữ đợc dùng với hàm ý mỉa mai “hầu cận ông lí” - bị ngời đàn bà đang nuôi con đánh ngã. c.Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp, dẫn lại lời cña ngêi kh¸c d.Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp và có hàm ý mØa mai. e.Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp - đợc dẫn lại tõ 2 c©u th¬ cña ND. Bµi 2 : §Æt dÊu, gi¶i thÝch a.- Cời bảo : báo trớc lời đối thoại - “ Cá tơi ”, “ tơi ” : từ ngữ đợc dẫn lại b….chó TiÕn Lª : b¸o tríc lêi dÉn trùc tiÕp “ Cháu hãy vẽ…với cháu ” : đánh dấu b¸o tríc lêi dÉn trùc tiÕp. c….b¶o h¾n : b¸o tríc lêi dÉn trùc tiÕp “ §©y lµ…®i mét sµo ” : lêi dÉn trùc tiÕp ,lêi cña chÝnh nh©n vËt «ng gi¸o nãi vµo thêi ®iÓm kh¸c ( lóc con trai l·o H¹c vÒ) Bµi 3 : Hai c©u cã ý nghÜa gièng nhau nhng dïng dÊu c©u kh¸c nhau v× : a. §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp : dÉn nguyªn v¨n lêi cña CT HCM. b. Kh«ng dÉn nguyªn v¨n ( lêi dÉn gi¸n tiÕp) Bµi 5 : T×m VD (SGK) - T×m trong c¸c VB : Trong lßng mÑ, Tøc níc vì bê, C« bÐ b¸n diªm.. - B5: T×m trong bµi häc nµo cã dïng nhiÒu dÊu ngoặc đơn, dấu : và dấu “” D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Nắm đợc công dụng của dấu ngoặc kép và biết sử dụng hợp lí. - Ôn tập toàn bộ dấu câu đã học. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y: 069-2011. TiÕt 19,20,21 A. Mục tiêu cần đạt. «n luyÖn - Gióp HS :.

(117) - N¾m v÷ng nh÷ng néi dung vÒ tõ vùng vµ ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt - Hiểu đợc đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, câu cầu khiến,câu cảm thán.câu trần thuËt ph©n biÖt c¸c c©u cÇu khiÕn, c©u trÇn thuËt, c©u c¶m th¸n, víi c¸c c©u kiÓu kh¸c - BiÕt sö dông c¸c lo¹i c©u phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV : - So¹n GA, - Tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : - §äc bµi - Ôn tập lại kiến thức đã học. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò : Thèng kª nh÷ng néi dung vÒ tõ vùng , vÒ ng÷ ph¸p häc ? 2. Bµi míi Nội dung cần đạt Hoạt động của Gv – Hs I.Tõ vùng - GT c¸c tõ ng÷ cã nghÜa hÑp. Cho biÕt trong 1. §iÒn tõ ng÷ vµo « trèng : nh÷ng c©u GT Êy cã tõ ng÷ nµo chung? - TruyÖn d©n gian : (truyÖn d©n gian) + TruyÒn thuyÕt - ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng vµ + TruyÖn cæ tÝch mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp? + TruyÖn ngô ng«n - Nãi qu¸ lµ g×? T×m VD? + TruyÖn cêi - Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ g×? Cho VD? 2. VÝ dô vÒ biÖn ph¸p tu tõ (trong ca dao) - ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh? - Bao giờ chạch đẻ ngọn đa Cỏ đẻ dới nớc thì ta lấy mình - Nhà tôi đi đột ngột quá, nên cũng chẳng - Cá nhân đặt câu  trả lời. kÞp dÆn dß vî con ®iÒu g×? 3. §Æt c©u víi tõ tîng h×nh, tîng thanh. II. Ng÷ ph¸p - ThÕ nµo lµ trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ? 1. §Æt c©u (cã trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ) -Trêi ¬i! C¶ b¹n còng kh«ng tin t«i ? 2. §o¹n v¨n (SGK) - Đọc đoạn trích, xác định câu ghép và các - C©u 1 : C©u ghÐp (cã 3 vÕ c©u) vÕ c©u trong c©u ghÐp? - Nếu tách câu ghép đó thành các câu đơn có đợc không? Việc tách đó có làm thay đổi - Có thể tách thành câu đơn nhng không làm ý cần diễn đạt không? nổi bật ý diễn đạt. - HS đọc đoạn trích 3. Xác định câu ghép và cách nối - Xác định câu ghép? - C©u 1 : nèi b»ng QHT (còng nh) - C©u 3 : nèi b»ng QHT (bëi v×) - C¸ nh©n HS lµm 4.ViÕt ®o¹n (5 c©u) néi dung tù chän trong đó có trợ từ, ít nhất một câu ghép. ***Hs đọc câu hỏi : VD và câu hỏi (SGK) I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh Trao đổi nhóm hai bạn : 5 phút 1.VÝ dô (SGK) Bµi tËp nhanh : §Æt c©u nghi vÊn 2. NhËn xÐt Hai häc sinh lªn b¶ng, nhËn xÐt, söa ch÷a a. C©u nghi vÊn - Sáng nay ngời ta đấm u có đau lắm không? - ThÕ lµm sao u cø khãc m·i mµ kh«ng ¨n khoai? - Hay u thơng chúng con đói quá? - §Æc ®iÓm : Em hãy nêu đặc điểm hình thức và chức + §Êu chÊm hái n¨ng chÝnh cña c©u nghi vÊn? + C©u cã nh÷ng tõ nghi vÊn : cã…kh«ng, lµm (sao), hay (lµ) b. Câu nghi vấn dùng để hỏi - H×nh thøc : cã tõ ng÷ nghi vÊn Khi viÕt, kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái Bµi 1 - Chức năng : Dùng để hỏi Hs lµm viÖc nhãm 4 b¹n II. LuyÖn tËp Xác định câu nghi vấn 1.a. Chị khất tiền su đến chiều mai phải Nêu đặc điểm hình thức.

(118) Hs lµm c©u a, d. Bµi 2 Hs lµm viÖc c¸ nh©n vµo vë BT : Ch÷a bµi – nhËn xÐt Bµi 3 Häc sinh lµm vë c©u a, b (SGK) Bµi 4 Ph©n biÖt h×nh thøc vµ ý nghÜa cña hai c©u? Bµi 6 Xác định câu đúng? sai? Giải thích? =>HS đọc VD Trong ®o¹n v¨n trªn c©u nµo lµ c©u nghi vÊn?. 1. Th¶o luËn nhãm 4 b¹n (2’) + Các câu nghi vấn có dùng để hỏi hay kh«ng? Nếu không dùng để hỏi thì dùng để làm gì? C©u nghi vÊn cã nh÷ng chøc n¨ng g×? -Cã ph¶i bao giê kÕt thóc c©u nghi vÊn còng b»ng dÊu chÊm hái kh«ng? e) HS th¶o luËn nhãm : C©u a,b e) Cñng cè kiÕn thøc vÒ chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn Lµm viÖc c¸ nh©n vµo vë BT Ch÷a bµi, nhËn xÐt HS ChÊm bµi 2-3 em. Yêu cầu 3 h/s lên bảng đặt câu HS ë líp lµm vµo vë BT. kh«ng? d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không? + Trò đùa gì? + C¸i g× thÕ? + Chị cối béo xù đứng trớc cửa nhà ta đấy h¶? 2.a. C¨n cø vµo tõ ng÷ - dÊu c©u b. Kh«ng thÓ thay, nÕu thay tõ hay trong c©u nghi vÊn b»ng tõ hoÆc th× c©u trë nªn sai ng÷ ph¸p hoÆc biÕn thµnh c©u thuéc kiÓu c©u trÇn thuËt vµ cã ý nghÜa kh¸c h¼n. 3.a, b : Không vì đó không phải là câu nghi vÊn 4.- Câu 2 : Có giả định – ngời đợc hỏi trớc có vấn đề về sức khoẻ - C©u 1 : Kh«ng cã nh vËy - C©u 1 : §óng - C©u 2 : Sai III. Nh÷ng chøc n¨ng kh¸c 1.VD : - Nh÷ng ngêi mu«n n¨m cò….Giê? b. Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? c. Có biết không?Lính đâu! Sao mày dám để nã ch¹y xång xéc vµo ®©y nh vËy? Kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ. d. C¶ ®o¹n lµ c©u nghi vÊn e. “ Con gái tôi vẽ đây ”? chả lẽ đúng là nó, c¸i con mÌo hay lôc läi Êy! - béc lé c¶m xóc b) ®e do¹ c) ®e do¹ d) kh¼ng dÞnh e) c¶m xóc ng¹c nhiªn Chức năng : Cỗu khiến, phủ định, đe doạ, béc lé c¶m xóc… + Mét sè trêng h¬p c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, chÊm than, chÊm löng IV. LuyÖn tËp Bài 1: Xác định câu nghi vấn- chức năng a: Con ngời đáng kính…Binh T ?  Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc ng¹c nhiªn b: C©u cuèi kh«ng ph¶i lµ c©u hái  Phñ dÞnh béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc Bài 2 : Xác định câu nghi vấn- đặc điểm hình thức? Dùng để làm gì? a: Sao cụ lo quá thế?tội gì nhịn đói mà tiền để lại? ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì lo liÖu? + Chức năng phủ định + Thay c©u nghi vÊn cã nghÜa t¬ng tù + Cô kh«ng ph¶i lo xa qu¸ nh vËy? Kh«ng nên nhịn đói mà để tiền lại? ăn hết đến lúc chết không có tiền để mà lo liệu Bài 3 : Đặt câu không dùng để hỏi + B¹n cã thÓ kÓ cho m×nh nghe néi dung bé phim “ đất phơng nam” đợc không? + Chị Dởu ơi? Sao đời ngời nông dân lại.

(119) - HS đọc Vd ( SGK) 1 - Trao đổi nhóm 2’ câu hỏi trong SGK a) Nh÷ng ®o¹n trÝch trªn cã c©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn? b) §Æc ®iÓm, h×nh thøc cña c©u cÇu khiÕn? c) Câu cầu khiến dùng đẻ làm gì? àa : - Thôi đừng lo lắng: Khuyên bảoâ - Cø vÒ ®ià Yªu cÇu - §i th«i conày/c b : Có các từ cầu khiến : đừng, đi, thôi - Hãy cho biết đặc điểm hình thức và chức n¨ng cña c©u cÇu khiÕn? Bµi tËp 2: - Gọi h/s đọc--- đọc đúng ngữ điệu - Cách đọc câu “ Mở cửa” trong VD b) có gì khác với đọc “ Mở cửa” câu a)? à C©u b) ph¸t ©m víi giäng nhÊn m¹nh h¬n - Câu “ Mở cửa! ” dùng để làm gì?, khác với c©u ‘më cöa” trong (a) ë chç nµo? + Câu a : Dùng để trả lời câu hỏi + Câu b :Dùng để đề nghị, ra lệnh - Quan s¸t Vd, khi viÕt c©u cÇu khiÕn cÇn chó ý ®iÒu g×? - Y/c lµm viÖc c¸ nh©n trong vë BT - Ch÷a bµi, nhËn xÐt, Bæ sung. àCâu a: Nghĩa không đổi nhng t/c y/c nhẹ h¬n b: NghÜa cÇu khiÕn m¹nh, cã vÎ kÐm lÞch sù c: ý nghĩa của câu bị thay đổi: Chúng ta gåm ngêi nãi, ngêi nghe cßn c¸c anh chØ cã ngêi nghe -Th¶o luËn nhãm 4 b¹n - C¸c nhãm trëng b¸o c¸o - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bè sung C©u hái bæ sung: Trêng hîp c): t×nh huèng m« t¶ trong truyÖn vµ h×nh thøc v¾ng mÆt CN trong hai c©u cÇu khiÕn cã g× liªn quan víi nhau kh«ng? -àCó trong tình huống gấp gáp, đồi những ngêi cã liªn quan ph¶i cã h® nhanh, kÞp thêi, cÇu khiÕn thêng rÊt ng¾n gän- v¾ng CN - HS đọc đoạn trích. - Xác định câu cảm thán trong đoạn trích? - Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu c¶m th¸n? - Câu cảm thán dùng để làm gì? - Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng hay trình bµy kÕt qu¶ mét bµi to¸n… cã thÓ dïng c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao? (Kh«ng, v× lµ ng«n ng÷ cña t duy l«gÝc kh«ng thÝch hîp. khèn khæ nh thÕ? Bµi 4: Mèi quan hÖ rÊt th©n mËt V.§Æc diÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng - NhËn xÐt VD ( SGK) - H×nh thøc + Có từ ngữ cầu khiến : Hãy , đừng, chớ.. + Chức năng : ra lệnh , y/c, đề nghị, khuyên b¶o…. + Khi viết : Dùng dấu(!) hoặc dầu(.)trong trờng hợp ý cầu khiến không đợc nhấn mạnh + Ghi nhí : SGK VI. LuyÖn tËp BT1( SGK) Hình thức: Câu a: hãy; b: đi; c: đừng - NhËn xÐt chñ ng÷ : C©u a : v¾ng CN; b: «ng gi¸o; c:chóng ta - thªm bít a: Con h·y lÊy g¹o lµm b¸nh.. b: H¸t tríc ®i c: Nay các anh đừng. BT2 - C©u cµu khiÕn a: Th«i…Êy ®i b: Các con đừng khóc c: §a tay cho t«i mau!, cÇm lÊy tay t«i núa! àC©u a: V¾ng CN- tõ cÇu khiÕn ®i b: Có CN- từ cầu khiến đừng c: V¾ng CN- kh«ng cã tõ cÇu khiÕn chØ cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn BT3: - Có mục đích cầu khiến Bëi DC tù coi m×nh lµ vai díi so víi DM VII.§Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VD : a. Hìi ¬i l·o H¹c!  c¶m xóc xãt xa cña t¸c gi¶. b. Than «i!  c¶m xóc tiÕc nuèi..

(120) víi viÖc sö dông ng«n ng÷ béc lé c¶m xóc) - Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu thÕ nµo lµ c©u c¶m th¸n? - HS lµm miÖng. - Th¶o luËn nhãm (4) - §¹i diÖn tr¶ lêi. - C¸ nh©n suy nghÜ + HS đọc ví dụ (SGK). + Tr¶ lêi c©u hái SGK. + Trao đổi nhóm 2 bạn: 1’ + Những câu nào không có đặc điểm hình thøc cña c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n?  Chỉ có câu “ Ôi tào khê ! “ có đặc ®iÓm cña c©u c¶m th¸n con tÊt c¶ nh÷ng c©u kh¸c th× kh«ng.  những câu này dùng đẻ làm gì? a. Tr×nh bµy suy nghÜ cña ngêi viÕt (C1 +C2) vµ yªu cÇu chóng ta ghi nhí … DT (C3). b. Dùng để kể( C1), thông báo (C2) c. Dïng miªu t¶. d. Dùng nhận định( C2) bộc lộ cảm xóc(C3) => §ã lµ nh÷n c©u trÇn thuËt - Hãy nêu đặc điểm hình thức và chức n¨ng cña c©u trÇn thuËt? - Trong 4 kiểu câu đã học, câu nào đợc dïng nhÊt? V× sao? => c©u trÇn thuËt v× nó thoả mãn nhu cầu thông tin và trao đổi tËp thÓ, t×nh c¶m cña con ngêi vµ cã thÓ thùc hiÖn hÇu hÕt chøc n¨ng cña 4 kiÓu c©u. ** - Häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n - Ch÷a bµi, nhËn xÐt, bµi sai. - Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¸c kiÓu câu đã học - Th¶o luËn nhãm: 4 b¹n – thêi gian 2’ - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×nh bµy. - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bµi sai.. VIII.LuyÖn tËp Bµi 1 : Xác định câu cảm thán : Than «i!; Lo thay!; Nguy thay! Hìi c¶nh rõng …¬i! Chao «i, cã biÕt ®©u r»ng…th«i. Bµi 2 : -Các câu đều bộc lộ tình cảm, cảm xúc. a. Lời than thở của ngời nông dân dới chế độ phong kiÕn. b. Lêi than thë cña ngêi chinh phô tríc nçi tru©n chuyªn do chiÕn tranh g©y ra. c. T©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tríc cuéc sèng (tríc c¸ch m¹ng). d. Sù ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt th¶m th¬ng oan øc cña DÕ Cho¾t. -Kh«ng cã c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã h×nh thức đặc trng của kiểu câu. Bµi 3 : §Æt c©u IX. §2 h×nh thøc vµ chøc n¨ng: - NhËn xÐt VD ( SGK) - C©u trÇn thuËt. + H×nh thøc: - Không có đặc điểm hình thức của các c©u nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n. - Khi viết kết thúc = dấu (.) đôi khi (!) (…) + Chức năng chính: Để kể, nhận định, thông báo, miêu tả. Ngoài ra dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ cảm xúc. + KiÓu c©u c¬ b¶n, phæ biÕn nhÊt.. X.LuyÖn tËp: Bài 1: Xác định kiểu câu: a. C¶ 3 c©u lµ c©u trÇn thu©t. - C1: Dùng để kể; C2,C3 dùng để bộc lộ c¶m xóc, t×nh c¶m. b. C1 trần thuật dùng để kể. C2 c¶m th¸n(qu¸, béc lé c¶m xóc,T.c¶m. C3+ C4: Tr/thuËt béc lé , c.xóc, c¶m ¬n. Bµi 2: - KiÓu c©u: PhÇn dÞch nghÜa lµ kiÓu c©u nghi vÊn gièng víi kiÓu c©u trong nguyªn t¸c. - DÞch th¬ lµ mét c©u trÇn thuËt. - ý nghÜa: kh¸c nhau vÒ kiÓu c©u nhng cïng diẽn tả một ý nghĩa. Đêm trăng đẹp đã gây xúc động cho nhà thơ..

(121) Bµi 3: §Æt c©u. Bµi 5 (SGK). - §Æt c©u: 2 HS lªn b¶ng lµm bµi. HS kh¸c lµm bµi díi líp. HS nhËn xÐt bµi sai. - H×nh thøc ®o¹n v¨n. Bµi 4: ViÕt ®o¹n - kiÓm tra kiÕn thøc tiÕng ViÖt: Cã sö dông 4 kiểu câu đã học. - Néi dung tù chän D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - N¾m v÷ng nh÷ng néi dung vÒ tõ vùng vµ ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt - Hiểu đợc đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, câu cầu khiến,câu cảm thán.câu trần thuËt ph©n biÖt c¸c c©u cÇu khiÕn, c©u trÇn thuËt, c©u c¶m th¸n, víi c¸c c©u kiÓu kh¸c - Hoµn chØnh Bµi 4: ViÕt ®o¹n *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 22-10-2011 Ngµy d¹y: 31-102011. TiÕt: 25,26,27. ¤n tËp: truyÖn ký viÖt nam. - Gióp HS : - Kh¾c s©u kh¸i niÖm v¨n nghÞ luËn, c¸c kiÓu bµi nghÞ luËn, c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn. - Củng cố lại những kiến thức đã học về V.bản đồng thời nhớ bền, nhớ sâu hơn nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ N.dung, N.thuËt cña T.phÈm th«ng qua viÖc tr¶ lêi c©u hái vµ lµm B. tËp. - Rèn kỹ năng đọc, hiểu, thực hành, vận dụng, cảm thụ văn bản.. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV : - So¹n GA, - Tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : - §äc bµi - Ôn tập lại kiến thức đã học.. C. hoạt động dạy và học. 2. Bµi míi Hoạt động của Gv - Hs - HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm. Néi dung chÝnh I.kh¸i niÖm nghÞ luËn: - NghÞ luËn nghÜa lµ bµn b¹c, bµn luËn. - V¨n nghÞ luËn lµ lo¹i v¨n dïng lÝ lÏ, dÉn chứng để bàn bạc, bàn luận một vấn đề để thÓ hiÖn mét nhËn thøc, mét quan ®iÓm, mét lËp trêng trªn c¬ së ch©n lý. - Bản chất ( đặc điểm) của văn nghị luận lµ luËn ®iÓm , luËn cø, lËp luËn. + LuËn ®iÓm: lµ ®iÓm quan träng, ý kiÕn chính đợc nêu ra và bàn luận. Mỗi luận điểm đều có một số ý phụ, lý lẽ xoay quanh. + Luận cứ: là c2 để l2, để c.minh hay bác bỏ. Luận cứ đợc hình thành bằng c¸c lÝ lÏ, d.chøng. + LËpluËn:lµ c¸ch lùa chän, s¾p xÕp, tr×nh bÇy c¸c lý lÏ, c¸c d.chøng lµm c/së v÷ng ch¾c cho luËn ®iÓm. ( GV lấy ví dụ: để thuyết phục ngời khác : Hót thuèc l¸ kh«ng cã lîi, ngêi viÕt ( nãi) ph¶i ®a ra lÝ lÏ & dÉn chøng cô thÓ: Hót thuèc l¸ kh«ng cã lîi v× nh÷ng lÏ sau: - H¹i cho søc kháe.

(122) - Các kiểu bài nghị luận đã học? - Thực hành tìm luận cứ cho đề văn nghị luËn sau? *Gîi ý HS t×m nh÷ng luËn cø (lÝ lÏ, dÉn chøng):. ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi dung nghÖ thuËt cña truyÖn…. - Häc v¨n b¶n Trong lßng mÑ, em hiÓu thÕ nµo vÒ t×nh c¶nh cña mÑ con chó bÐ Hång? - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña chó bé Hồng trong cuộc đối thoại với ngời c«?. - Tèn kÐm vÒ kinh tÕ - Nªu g¬ng xÊu cho trÎ em) II.C¸c kiÓu bµi nghÞ luËn - NghÞ luËn chøng minh - NghÞ luËn gi¶i thÝch “ Ca dao thực sự là tiếng hát về lao động vµ tiÕng h¸t vÒ t©m t×nh cña ngêi d©n lao động. Em hãy chứng minh điều đó”. *Ca dao cho ta thÊy nçi vÊt v¶ nhäc nhằn của ngời dân lao động: - Cày đồng đang buổi ban tra. Må h«i th¸nh thãt nh ma ruéng cµy Ai ¬i bng b¸t c¬m ®Çy Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần *Ca dao cho ta thấy đời sống tâm hồn phong phú của ngời dân lao động: Hỡi cô tát nớc bên đàng Sao cô múc ánh trăng vàng đỗ đi *V.b¶n : “Trong lßng mÑ’’ - Nguyªn Hång V¨n b¶n trÝch tõ tËp håi kÝ viÕt vÒ tuæi th¬ cay đắng của nhà văn Nguyên Hồng : (Nh÷ng ngµy th¬ Êu): - Cảnh ngộ , những tâm sự xúc động của Hång cßn cho ta thÊy bé mÆt l¹nh lïng của xã hội trọng đồng tiền, đầy thành kiến cổ hủ và ở đó tình máu mủ ruột thịt cũng thành khô héo bởi thói nhỏ nhen, độc ác - ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng mÑ m·nh liÖt cña Hång: + Phản ứng tâm lí trong cuộc đối thoại với bµ c«. + C¶m gi¸c sung síng cùc ®iÓm khi ë trong lßng mÑ.NghÖ thuËt: giµu chÊt tr÷ t×nh, c¶m xóc d¹t dµo, ch©n thµnh … *) HS đọc kĩ lại phần tóm tắt trong SGK để trả lời => Cả hai mẹ con đều không h¹nh phóc vµ v× hoµn c¶nh Ðo le mµ hai mẹ con đành phải sống xa nhau) *) Cần phải hiểu tâm địa của ngời cô, ngời c« cµng cè t×nh mØa mai th× Hång cµng phÉn uÊt, cµng th¬ng mÑ….HS b¸m s¸t văn bản để lần lợt phân tích các phản ứng tâm lí của Hồng….Hồng đã bộc lộ lòng c¨m tøc tét cïng b»ng c¸c chi tiÕt ®Çy Ên tîng). - Ph¸t biÓu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n diễn tả niềm vui sớng khi gặp lại mẹ, đợc *) Yêu cầu HS làm việc độc lập, PBCN cá n»m trong lßng mÑ cña chó bÐ Hång ë nhân, sau đó GV yêu cầu viết thành đoạn cuèi ®o¹n trÝch? văn theo chủ đề trên) - Phân tích chất trữ tình thấm đợm ở đoạn *) ở mấy phơng diện sau: + T×nh huèng vµ néi dung c©u chuyÖn trÝch Trong lßng mÑ? + Dßng c¶m xóc phong phó cña Hång + C¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶: kÓ + béc lé c¶m xóc + h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, so s¸nh giµu søc gîi c¶m, lêi v¨n nhiÒu khi say mª, d¹t dµo kh¸c thêng…).

(123) ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi dung nghÖ thuËt cña truyÖn…. *V¨n b¶n “Tøc níc vì bê ”- Ng« TÊt Tè.  Ng« TÊt Tè lµ 1 nhµ nho gèc n«ng d©n. ¤ng lµ 1 häc gi¶ cã nh÷ng c«ng tr×nh * T¸c gi¶: kh¶o cøu vÒ triÕt häc, vh cæ cã gi¸ trÞ, 1 nhà báo tiến bộ giàu tính chiến đấu, 1 nhà v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c tríc cm, tËn tuþ trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn phôc vô kh/ chiÕn chèng Ph¸p; §îc nhµ níc tÆng G¶i thëng HCM vÒ VHNT (1966). * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - §o¹n trÝch kh«ng chØ kh¾c ho¹ râ nÐt bé mặt tàn ác, đểu cáng không chút tình ngời cña tªn cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng mµ chñ yếu nêu lên và ca ngợi 1 phẩm chất đẹp đẽ cña ngêi n«ng d©n nghÌo khæ trong chÕ độ cũ: đó là sự vùng lên chống trả quyết liÖt ¸ch ¸p bøc cña giai cÊp thèng trÞ mµ søc m¹nh chÝnh lµ lßng c¨m hên, uÊt hËn vµ t×nh th¬ng yªu chång con v« bê bÕn. Ngô Tất Tố đã nhìn thấy khả năng phản - Tác giả đã chọn thời điểm nào để cai lệ kháng tiềm tàng vốn là bản chất của nông vµ ngêi nhµ lý trëng xuÊt hiÖn? ý nghÜa dân lao động nớc ta. cña viÖc lùa chän nµy? - T×nh huèng truyÖn hÊp dÉn thÓ hiÖn næi bật mối xung đột, ngòi bút miêu tả sinh - Tác giả tập trung tô đậm những chi tiét động, ngôn ngữ n/v rất tự nhiên, đúng với nµo khi miªu t¶ cai lÖ? V× sao nãi cai lÖ ë tÝnh c¸ch tõng n/v. ®©y xuÊt hiÖn nh mét c«ng cô cña mét x· * VÞ trÝ ®o¹n trÝch: n»m trong ch¬ng 18 héi bÊt nh©n? cña tiÓu thuyÕt, lµ g¹ch nèi gi÷a hai chuçi sự kiện: anh Dậu bị trói ở sân đình vì thiếu tiÒn su, chÞ DËu ph¶i ch¹y v¹y b¸n con b¸n chã, anh DËu bÞ ngÊt, bÞ khiªng tr¶ vÒ, rò rîi nh mét x¸c chÕt. Sau ®o¹n nµy, chÞ DËu sÏ bÞ b¾t gi¶i lªn huyÖn, khëi ®Çu cho nh÷ng biÕn cè míi. * §o¹n trÝch cho ta thÊy bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n cña lò ngêi nh©n danh nhµ níc - ViÖc song song miªu t¶ anh DËu, chÞ để hà hiếp, đánh đập ngời dân lơng thiện DËu trong trÝch ®o¹n nµy cã ý nghÜa g×? đồng thời cũng cho thấy vẻ đẹp tâm hồn cña ngêi phô n÷ n«ng d©n: giµu t×nh th¬ng vµ tiÒm tµng søc m¹nh ph¶n kh¸ng. 3.NghÖ thuËt: x©y dùng t×nh huèng, kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt ( miªu t¶ hµnh động và lời nói của nhân vật) ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi *) Ngô Tất Tố đã rất có dụng ý khi chọn thời điểm để cai lệ và ngời nhà lí trởng dung nghÖ thuËt cña truyÖn… xuÊt hiÖn. Lóc nµy anh DËu võa tØnh dËy, ngêi yªó ít, võa run rÈy cÊt b¸t ch¸o th× …=> tạo độ căng giữa sự áp bức và sự chịu đựng của nạn nhân => làm xuất hiện hành động “tức nớc vỡ bờ” của chị Dậu ở phÇn cuèi ®o¹n trÝch) *) C¸c chi tiÕt: thÐt, qu¸t, ch¹y sÇm sËp, bÞch vµ ngùc chi DËu, t¸t; nh÷ng côm tõ miêu tả thái độ: gõ đầu roi xuống đất, trợn ngợc hai mắt, hầm hè, đùng đùng, sấn đến…=> tạo ấn tợng về sự hung dữ, thô bạo đến tàn nhẫn của cai lệ… Sự.

(124) thảm thơng của anh Dậu không đủ sức lay động lòng trắc ẩn của hắn, lí lẽ và hành động của chị Dậu cũng không thể khiến hắn đổi ý => Hắn đã mất hết mọi cảm nhËn, mäi ý thøc cña mét con ngêi, h¾n hoµn toµn chØ lµ mét con ngêi- c«ng cô => ngời đọc thấy rõ tính chất bất nhân, độc ác của bộ máy xã hội đơng thời mà cai lệ là đại diện.) *) 2 ý nghÜa:Cho thÊy sù yªu th¬ng chång hÕt mùc cña chi DËu + sù an phËn, yÕu ®uèi cña anh DËu lµm næi bËt sù qu¶ quyÕt, søc m¹nh ph¶n kh¸ng cña chÞ * Theo em, nh©n vËt chÝnh trong DËu…vµ thùc chÊt sù ph¶n kh¸ng cña chÞ ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” lµ ai? H·y DËu xuÊt ph¸t tõ t×nh yªu th¬ng chång) viết đoạn văn ngẵn giới thiệu về đặc - Gäi HS tr×nh bµy. ®iÓm, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt Êy? - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. * Nếu đợc chọn 1 chi tiết tiêu biểu - GV nhận xét, chốt lại kĩ năng làm bài, nhất để xác định đỉnh điểm nảy sinh tình cho điểm 1 số bài huèng “tøc níc vì bê” trong ®o¹n trÝch Gîi ý: th× em sÏ chän chi tiÕt nµo? T¹i sao? + §äc kÜ ®o¹n trÝch. + Tìm chi tiết tiêu biểu đã tạo ra sự thay đổi có tính chất bớc ngoặt trong tâm lí và hành động của n/v chị Dậu. + Đặt chi tiết tiêu biểu đó trong mqh với các chi tiết khác và lí giải đó chính là chi tiết có ý nghĩa quyết định, là điểm đỉnh làm nảy sinh tình huống “tức nớc vỡ bờ”. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 3. B»ng lêi v¨n cña m×nh, em h·y kÓ l¹i ®o¹n truyÖn” Tøc níc vì bê”. - Giúp HS định hớng cho vb: + Xác định thể loại: Tự sự. + ----------- ng«i kÓ: Ng«i thø 3. + --------- cÊu tróc vb: gåm 3 phÇn: + Dự định phân đoạn và cách trình bày c¸c ®o¹n v¨n ë phÇn th©n bµi. * HD HS lµm dµn ý: - MB: Giíi thiÖu chung vÒ sù viÖc: + N¨m 1939, lµng §«ng x¸ - nh÷ng ngµy su thuÕ c¨ng th¶ng, ngét ng¹t. + Mét to¸n ngêi – tay cÇm roi song, d©y thõng, x«ng vµo nhµ chÞ DËu. - TB: Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc: + Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét chị.

(125) DËu nép tiÒn su. + Anh DËu ®ang èm, cha kÞp ¨n ch¸o, sî quá lăn đùng ra phản. + ChÞ DËu tha thiÕt van xin. + Cai lÖ kh«ng thÌm nghe l¹i cßn bÞch vµo ngực chị, sấn đến trói anh Dậu. + ChÞ DËu liÒu m¹ng cù l¹i b»ng lÝ lÏ. Cai lÖ t¸t vµo mÆt chÞ  ChÞ DËu nghiÔn r¨ng xông vào đánh trả. + Tên cai lệ và tên ngời nhà lí trởng đứa nãg chỏng quèo, đứa bị ấn dúi ra cửa trớc sức mạnh của ngời đàn bà lực điền. - KB: KÓ kÕt thóc sù viÖc, béc lé c¶m nghÜ: + KÕt côc: 2 anh chµng hÇu cËn «ng lÝ… + C¶m nghÜ: RÊt kh©m phôc chÞ DËu. * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ nh©n vËt chÞ DËu, l·o H¹c *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 26-10-2011 => (§iÒu chØnh) Ngµy d¹y: 1011-2011. TiÕt: 28,29,30. ¤n tËp: truyÖn ký viÖt nam. - Gióp HS : - TiÕp tôc kh¾c s©u kh¸i niÖm v¨n nghÞ luËn, c¸c kiÓu bµi nghÞ luËn, c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn. - Củng cố lại những kiến thức đã học về V.bản đồng thời nhớ bền, nhớ sâu hơn nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ N.dung, N.thuËt cña T.phÈm th«ng qua viÖc tr¶ lêi c©u hái vµ lµm B. tËp. - Rèn kỹ năng đọc, hiểu, thực hành, vận dụng, cảm thụ văn bản.. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV : - So¹n GA, - Tµi liÖu tham kh¶o. 2. HS : - §äc bµi - Ôn tập lại kiến thức đã học.. C. hoạt động dạy và học. 2. Bµi míi Hoạt động của Gv - Hs * T¸c gi¶: * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT:. Néi dung chÝnh * V¨n b¶n “L·o H¹c” - Nam Cao - Nam Cao là đại diện u tú của trào lu VHHT phª ph¸n tríc n¨m 1945 ë ViÖt Nam. - L·o H¹c lµ mét truyÖn ng¾n xuÊt s¾c của ông viết về đề tài ngời nông dân trớc CM. - Câu chuyện về cuộc đời và cái chết của lão Hạc=>số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của ngời n«ng d©n . -Tinh thần nhân đạo sâu sắc của Nam Cao.

(126) -Ph¶i b¸n chã, L·o H¹c m¾t Çng Ëng níc råi hu hu khãc. ¤ng gi¸o th× muèn «m choµng lÊy l·o mµ ßa lªn khãc. So s¸nh vµ chØ ra ý nghÜa cña tiÕng khãc cïng nh÷ng giät níc m¾t nµy/. thÓ hiÖn ë nh©n vËt «ng gi¸o: gÇn gòi , chia sÎ, th¬ng c¶m, xãt xa vµ thùc sù tr©n träng ngêi n«ng d©n nghÌo khæ => - NC còn nêu vấn đề cách nhìn và thái độ đối với con ngời. - NT: miªu t¶ t©m lý tinh tÕ, s©u s¾c qua hành động, ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, dÉn chuyÖn tù nhiªn, t¹o t×nh huèng,kÕt thóc bÊt ngê, kÕt hîp t¶, kÓ víi biÓu c¶m, triÕt lý, ng«n ng÷ gi¶n dÞ, tù nhiªn mµ thÊm thÝa =>Nam Cao (1915 – 1951) – TrÇn H÷u Tri – Hµ Nam. ¤ng lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c víi nh÷ng tp viÕt vÒ ngêi n«ng dân, ngời trí thức nghèo đói và trớc cm T8.... *) L·o H¹c khãc tríc tiªn v× b¸n cËu vµng, l·o mÊt ®i chç dùa tinh thÇn cña tuổi già cô độc, tiếng khóc than thân tủi phËn. Sau n÷a, l·o khãc v× giµ b»ng nµy tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó – tiÕng khãc ©n hËn tríc mét viÖc m×nh thÊy kh«ng nªn lµm => ý thøc rÊt cao vÒ nh©n phÈm cña l·o H¹c.¤ng gi¸o muèn ßa khãc tríc tiªn lµ v× th¬ng c¶m cho t×nh c¶nh l·o H¹c, sau n÷a cßn lµ tiÕng khãc ngêi cã cïng c¶nh ngé….Giät níc - Tríc c¸i chÕt cña l·o H¹c, «ng gi¸o c¶m cña mắt của hai ngời đều đợc chắt ra từ những thÊy: “ C¸i chÕt thËt d÷ déi”. V× sao? khổ cực trong cuộc đời nhng cũng đầy tình yêu thơng và là biểu hiện thật đẹp đẽ cña phÈm c¸ch lµm ngêi…) - Nó bắt nhân vật phải vật vã đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết. Mặc dù lão Hạc đã chuÈn bÞ rÊt kÜ cho c¸i chÕt cña m×nh nhng sao nó vẫn đến một cách thật đau đớn. - L·o H¹c chÕt b»ng c¸ch ¨n b¶ chã, chÕt theo c¸ch cña mét con vËt, khi sèng lµm - L·o H¹c b¸n chã cßn «ng gi¸o l¹i b¸n b¹n víi con chã vµ khi chÕt l¹i chÕt theo s¸ch. §iÒu nµy g©y cho em suy nghÜ g×? c¸ch cña mét con chã.. => nã b¾t ngêi ta phải đối diện trớc thực tại cay đắng của kiÕp ngêi…) * Theo em, nh©n vËt l·o H¹c cã thÓ chän *) Bi kÞch cña l·o H¹c kh«ng ph¶i c¸ biệt, phải từ biệt những gì đẹp đẽ và yêu cho m×nh mét lèi tho¸t kh¸c c¸i kÕt côc th¬ng lµ bi kÞch cña kiÕp ngêi nãi chung bi thảm trong truyện đợc không? Tại -> kh«ng ph¶i chuyÖn vÒ ngêi n«ng d©n sao? hay trí thức mà là chuyện về cuộc đời chung…..) - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. Lão Hạc và chị Dậu đều là nhân => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt vËt n«ng d©n cã sè phËn ®au th¬ng vµ cña m×nh. phẩm chất cao đẹp, nhng mỗi nhân vật - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. l¹i cã mét nÐt riªng. Qua hai vb “Tøc n- HD HS lµm: íc vì bê” vµ “L·o H¹c”, em h·y nªu + Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau trong những nét riêng độc đáo của từng nhân.

(127) vËt.. t×nh c¶nh cña tõng n/v. + Diễn biến tâm lí, hành động của 2 n/v. + Cái độc đáo trong nghệ thuật xây dùng n/v cña t¸c g¶i Ng« TÊt Tè vµ Nam Cao. - HS viÕt bµi (vÒ nhµ). Thể hiện 1 cách chân thực, cảm động về sè phËn ®au th¬ng cña ngêi n«ng d©n trong x· héi cò vµ phÈm chÊt cao quý tiÒm tµng cña hä. §ång thêi cho thÊy tÊm lßng yêu thơng trân trọng đối với ngời nông d©n vµ tµi n¨ng nghÖ thuËt xuÊt s¾c cña nhà văn Nam Cao, đặc biệt trong miêu tả t©m lÝ n/v vµ c¸ch kÓ chuyÖn §Ò ra: 1. H·y c/m nxÐt cña nhµ nghiªn cøu phª b×nh Vh Vò Ngäc Phan : “ C¸i ®o¹n chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo”. 2. Nvăn Nguyễn Tuân cho rằng ,với tác phẩm “Tắt đèn” NTT đã “xui ngời nd nổi loạn” Em hiểu ntn về nxét đó? Yªu cÇu: 1. - KH¾c ho¹ nvËt râ nÐt nhÊt lµ 2 nv chÞ DËu (võa van xin tha thiÕt lÔ phÐp , võa ngỗ nghịch đanh đá,quyết liệt,vừa chan chứa tình yêu thơngvừa ngùn ngụt căm thï)Vµ cai lÖ (tên tay sai trắng trợn ,tàn ác,đểu giả, đê tiện) - Ngòi bút mtả linh hoạt ,sống động : ngòi bút NTT mtả cảnh chị Dậu “liều mạng cự lại”hai tên tay sai ,đúng là tuyệt khéo. - Ngôn ngữ kể chuyện ,mtả của tg và ngôn ngữ đối thoại của nvật rất đặc sắc . Đó là lời ăn tiếng nói bình dị ,sinh động của đ/s hàng ngày. Mỗi nv đều có ngôn ngữ riêng ,khiến tính cách nvật tự bộc lộ đầy đủ chủ yếu qua ngôn ngữ của mình . Ngôn từ của tên cai lệ thì thô lỗ ,đểu cáng; của chị Dậu thì tha thiết, mềm mỏng khi van xin, trình bµy vµ ®anh thÐp quyÕt liÖt khi liÒu m¹ng cù l¹i ;lêi lÏ cña bµ hµng xãm th× thËt thµ, hiền hậu ...=> câu văn giản dị mà đậm đà, có hơi thở của đ/s . 2. NTT cha nhận thức đc chân lí Cm nên cha chỉ ra đợc con đờng đtranh tất yếu của q/chúng bị ấp bức,nhng bằng cảm quan hiện thực mạnh mẽ ,nvăn đã cảm nhận đc xu thÕ “Tức nc vỡ bờ”và smạnh to lớn khôn lờng của sự vỡ bờ đó.Và không quá lời nếu nói rằng cảnh “tức nc vỡ bờ”trong đoạn trích đã dự báo cơn bão táp q/chúng nd nổi dậy sau nµy. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ nh©n vËt chÞ DËu, l·o H¹c *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 30-10-2011 Ngµy d¹y: 1411-2011. TiÕt:31,32,33. ¤n tËp: truyÖn níc ngoµi. - Gióp HS : Củng cố lại những kiến thức đã học về văn bản đồng thời nhớ bền, nhớ sâu h¬n nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm th«ng qua viÖc tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp. Rèn kỹ năng đọc, hiểu, cảm thụ văn bản.. A. Mục tiêu cần đạt. -. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1. GV : - So¹n GA, - Tµi liÖu tham kh¶o..

(128) 2. HS : - §äc bµi - Ôn tập lại kiến thức đã học.. C. hoạt động dạy và học. Hoạt động của Gv-Hs. Néi dung chÝnh. B/ Néi dung:. *V¨n b¶n : C« bÐ b¸n diªm. =>Nhµ v¨n §an M¹ch Hanx Cri-xti-an An-®Ðc-xen(1805-1875) næi tiÕng chuyªn viÕt chuyÖn cho thiÕu nhi.¤ng cã thÓ dùa theo những câu chuyện cổ tích đợc lu truyền trong dân gian để viết lại nhng còng nhiÒu truyÖn «ng tù s¸ng t¸c míi hoµn toµn. Dï theo c¸ch nµo th× nh÷ng câu chuyện của ông cũng đợc các bạn nhỏ khắp nơi trên thế giới (trong đó có VN) hoan nghªnh nhiÖt liÖt. C¸c n/v cña «ng đôi khi ở trong những hoàn cảnh rất thơng t©m nhng nh×n chung truyÖn cña «ng lu«n lÊp l¸nh thø ¸nh s¸ng l·ng m¹n k× ¶o, kÕt thúc có hậu, mang đến cho bạn đọc niềm * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT? tinh và ty đối với c/s. =>§o¹n trÝch cho ta thÊy 1 NT kÓ chuyÖn hấp dẫn, các tình ết đợc sắp xếp, miêu tả hîp lÝ, thñ ph¸p l·ng m¹n ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ khiÕn cho c¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm tuy rÊt th¬ng t©m nhng kh«ng bi thảm, để lại nhiều d vị, cảm xúc tốt đẹp ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi trong lòng bạn đọc. dung nghÖ thuËt cña truyÖn? - C¸c truyÖn kÓ cho trÎ em cña Andecxen thờng đợc biết đến với tên gọi truyện cổ tÝch v× truyÖn «ng viÕt cho thiÕu nhi thêng ph¶ng phÊt mµu s¾c cæ tÝch, tuy nhiªn ë đó nhiều khi yếu tố hiện thực lại xuất hiện rÊt ®Ëm nÐt. - Sù bÊt h¹nh cña em bÐ b¸n diªm vµ thÕ gi¬Ý méng tëng cña em > tÊm lßng yªu th¬ng cña nhµ v¨n tríc mét sè phËn bÊt h¹nh. - Nghệ thuật tơng phản đặc biệt là sự đan xen, chuyÓn hãa gi÷a méng vµ thùc, c¸ch - V× sao thÕ giíi méng ntëng cña em kÓ chuyÖn gi¶n dÞ nhng truyÒn c¶m vµ bé bán diêm đợc bắt đầu bằng hình ảnh lò đầy ấn tợng đối với ngời đọc. sëi vµ kÕt thóc b»ng h×nh ¶nh ngêi bµ nh©n tõ? *V× em ®ang ph¶i chÞu c¸i rÐt khñng khiếp của đêm giao thừa với gió và tuyết l¹nh, h¬n n· ph¶i chÞu c¶ c¸i rÐt cña sù thiÕu v¾ng t×nh th¬ng – h×nh ¶nh bµ xuÊt hiÖn.> t« ®Ëm nh÷ng bÊt h¹nh cña em bÐ - H·y chØ ra sù chuyÓn hãa gi÷a trong thÕ giíi hiÖn thùc) méng vµ thùc trong truyÖn? *ThÕ giíi méng tëng cña em bÐ tríc tiên đợc dệt lên từ những chất liệu rất thùc: lß sëi, ngçng quay….®©y lµ nh÷ng c¶nh sinh ho¹t rÊt thùc ®ang bao quanh em, mäi ngêi cã nhng em th× kh«ng -> c¸i thực đã thành mộng tởng, chỉ trong mộng tởng, em mới tìm đợc cái thực đã mất; còn ngời bà đã mất nhng với em hình ảnh - Theo em, kÕt thóc truyÖn cã ph¶i lµ kÕt bµ hiÖn lªn rÊt thùc…) thóc cã hËu kh«ng? V× sao? *Kh«ng, v× truyÖn cæ tÝch thêng kÕt thóc * T¸c gi¶?.

(129) * T¸c gi¶:. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT:. ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi dung nghÖ thuËt cña truyÖn.. có hậu, nhân vật tìm đợc hạnh phúc ngay trong hiÖn thùc cßn c« bÐ t×m thÊy h¹nh phóc trong méng tuëng vµ chÕt trong c« đơn, giá lạnh, trong một thế giới mà ch¼ng ai biÕt vÒ nã > nçi xãt xa lµm day dứt ngời đọc) => GV đọc thêm cho học sinh nghe đoạn đầu của truyện đã bị lợc bớt trong * Tham kh¶o: -§äc truyÖn “C« bÐ b¸n diªm”, ta c¶m thÊy nh An-®Ðc-xen ®ang dÉn chóng ta ®i theo con đờng bán diêm của 1 em bé nghÌo khæ, bÊt h¹nh, må c«i mÑ. §Çu trần, chân đất, em lủi thủi bớc đi trong đêm giáo thừa “rét dữ dội, tuyết rơi”. Phần cảm động nhất, thấm đẫm tinh thần nhân đạo nhất là khi An-đéc-xen nói về nh÷ng giÊc m¬ cña em bÐ. “®ang ngåi tríc 1 lß sëi b»ng s¾t cã những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng”. - Que diêm thứ 2 ...Em đang bụng đói, cËt rÐt, nªn em m¬ thÊy “ngçng nh¶y ra khỏi đĩa và mang cả dao ăn, phóng sết c¾m trªn lng tiÕn vÒ phÝa em”... - Que diªm thø 3 quÑt lªn… “biÕn thµnh nh÷ng ng«i sao trªn trêi.” - Que diªm thø t….Em bÐ m¬ nh×n thÊy râ rµng bµ em ®ang mØm cêi víi em”. Em bÐ nguyÖn cÇu tha thiÕt: “Ch¸u van bµ, bà xin thợng đế chí nhân, cho cháu về với bµ...” - Em bÐ quÑt hÕt c¶ bao diªm. Em bÐ nhËp chên trong m¬. Em thÊy bµ em hiÖn lên to lớn và đẹp lão. Bà nội cầm tay em, 2 bà cháu “về chầu Thợng đế”. *V¨n b¶n “ChiÕc l¸ cuèi cïng” =>O.Hen-ri (1862-1910) lµ nhµ v¨n MÜ chuyªn viÕt truyÖn ng¾n. NhiÒu truyÖn của ông đã để lại cho bạn đọc những ấn tợng sâu sắc nh Căn gác xép, tên cảnh sát và gã lang thang, Quà tặng của các đạo sÜ... C¸c truyÖn cña O. Hen-ri thêng nhÑ nhàng nhng toát lên tinh thần nhân đạo, t×nh yªu th¬ng nh÷ng con ngêi nghÌo khổ, rất cảm động. =>Tác giả đã thể hiện 1 cách dẫn truyện thËt hÊp dÉn. Nh©n vËt chÝnh chØ tho¸ng hiện ra rồi mất hút, để lại cô chị (Xiu) cùng với bạn đọc hồi hộp dõi theo chiếc l¸ trªn têng, th¾t lßng cho sè phËn cña Gi«n-xi. ChiÕc l¸ kh«ng r¬i, Gi«n-xi dÇn dÇn khoÎ l¹i vµ còng lµ lóc ngêi ho¹ sÜ giµ-t¸c gi¶ cña kiÖt t¸c nghÖ thuËt duy nhất trong đời – ngã xuống. - Cái chết của ngời hoạ sĩ già để lại trong lòng bạn đọc 1 nỗi buồn chầm chËm, thÊm thÝa nhng kh«ng bi luþ bëi chính nó đã thắp lên ngọn lửa của t/y c/s, cña niÒm tin vµo søc m¹nh, sù vÜnh cöu.

(130) của cái đẹp. 1.TruyÖn ChiÕc l¸ cuèi cïng lµ cuéc chiÕn - Giôn xi đã nói khi ngắm nhìn chiếc lá đấu để giành lại sự sống cho Giôn xi bằng mµ cô B¬ men vÏ: “ Muèn chÕt lµ mét t×nh yªu th¬ng cña Xiu vµ cô B¬ men. tội”nhng cụ Bơ men đã đánh đổi sinh 2.Quan niÖm nh©n v¨n cña O Henri vÒ mạng của mình để vẽ nên chiếc lá này. mét kiÖt t¸c nghÖ thuËt qua h×nh ¶nh Điều tởng nh mâu thuẫn này đã gây cho chiÕc l¸ cuèi cïng. em nh÷ng suy nghÜ g×? 3.Nghệ thuật: kết cấu đảo ngợc tình -Bí mật về chiếc lá cuối cùng chỉ đợc tiết huống hai lần, kết thúc truyện bất ngờ và lé ë phÇn kÕt cña c©u chuyÖn. H·y chØ ra nhiÒu d vÞ. ý nghÜa nghÖ thuËt cña c¸ch kÕt thóc * HS cã thÓ cã nhiÒu lý gi¶i nhng nh×n truyÖn nµy? chung cã thÓ tr¶ lêi b»ng gîi ý : Cô B¬ men lùa chän c¸i chÕt v× ngêi kh¸c, c¸i chÕt Êy gieo mÇm cho sù sèng, nã håi sinh ý thøc sèng cho Gion xi…..) -Tạo ra sự bất ngờ cho ngời đọc, khiến cho truyện trở nên hấp dẫn đến những dßng cuèi cïng. - Gióp ta chøng kiÕn sù lo l¾ng, quan t©m - Chi tiÕt nµo trong truyÖn khiÕn em xóc đến xót xa của Xiu giành cho Gion xi. động nhất? Vì sao? - Khiến ta nghĩ tới một triết lý thật đẹp và - §äc thªm cho HS nghe phÇn ®Çu cña giµu tÝnh nh©n v¨n: cuéc sèng cßn Èn truyện (đã bị lợc bớt) trong Tuyển tập truyện ngắn O-Hen-ri.( hoặcT liệu Văn 8) chứa bao điều đẹp đẽ mà chúng ta cha - ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña biết đến ….) em vÒ. +Nh©n vËt Gi«n xi +Cô B¬ men +H×nh ¶nh chiÕc l¸ cuèi cïng. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ nh©n vËt em bÐ b¸n diªm , Gi«n xi *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 10-11-2011 Ngµy d¹y: 1711-2011. TiÕt 34,35,36. ¤n luyÖn: v¨n b¶n nhËt dông. - Gióp HS : - ôn tập và nâng cao những kiến thức đã học - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. C. hoạt động dạy và học Hoạt động của Gv-Hs Néi dung chÝnh ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi vb: T«i ®i häc dung nghÖ thuËt cña truyÖn. Nhµ th¬ Thanh TÞnh (11.12.1911-.

(131) - T¸c gi¶?. -. Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT?. ? Nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ néi dung nghÖ thuËt cña truyÖn. - T¸c gi¶?. - Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT?. 17.7.1988) – Hµ Néi, tªn thËt lµ TrÇn V¨n Ninh, lên 6 tuổi đổi tên là Trần Thanh TÞnh; häc tiÓu häc vµ trung häc ë HuÕ. Tõ 1933 b¾t ®Çu ®i lµm HD viªn du lÞch råi vµo nghÒ d¹y häc. §©y lµ thêi gian «ng b¾t ®Çu s¸ng t¸c v¨n ch¬ng. Trong sù nghiệp sáng tác của mình, Thanh Tịnh đã có những đóng góp trong nhiều lĩnh vực: truyÖn ng¾n, truyÖn dµi, th¬, ca dao, bót kÝ v¨n häc, song cã lÏ thµnh c«ng h¬n c¶ lµ truyÖn ng¾n vµ th¬. - “T«i ®i häc” thuéc lo¹i truyÖn ng¾n Ýt nhân vật, ít sự kiện và xung đột. Truyện đợc cấu trúc theo dòng hồi tởng mơm man vÒ buæi tùu trêng cña nh©n vËt “t«i”. Nã gÇn nh tù truyÖn, võa nhÑ nhµng, võa man m¸c võa ngät ngµo quyÕn luyÕn nh÷ng d vÞ buån th¬ng cña kØ niÖm ®Çu đời. - Lµ 1 v¨n b¶n thÓ hiÖn hµi hoµ gi÷a tr÷ tinh (biÓu c¶m) víi miªu t¶ vµ kÓ (tù sù), thuéc thÓ lo¹i truyÖn ng¾n nhng søc hÊp dÉn cña nã kh«ng ph¶i lµ ë sù tr×nh bµy các sự kiện hay các xung đột nổi bật. Tác phẩm đã đem đến cho ngời đọc sự cảm nhËn tinh tÕ vÒ d vÞ ngät ngµo, man m¸c trong t©m tr¹ng cña mét cËu bÐ ngµy ®Çu tiên đến trờng qua ngòi bút trữ tình, giàu chÊt th¬ cña nhµ v¨n Thanh TÞnh. - Theo dßng håi tëng cña nh©n vËt, nh÷ng cảm xúc, tâm trạng của cậu bé đợc diễn tả rất sinh động: sự hồi hộp, băn khoăn lo lắng, thậm chí có cả tiếng khóc, đôi chút tiÕc nuèi vÈn v¬, vïa n¸o nøc, võa bì ngỡ… Tác giả đã khơi gợi lại những rung cảm sau xa trong tâm hồn bạn đọc bởi trong cuộc đời, ai cũng từng trải qua nh÷ng c¶m xóc, t©m tr¹ng t¬ng tù. vb :Trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu – Nguyªn Hång): =>Nguyên Hồng đợc coi là nhà văn của những cuộc đời cần lao, những nỗi niềm c¬ cùc. B¶n th©n «ng còng rÊt dÔ xóc động, thờng chảy nớc mắt khóc thơng những mảnh đời khốn khổ mà ông đợc chøng kiÕn hay do chÝnh «ng tëng tîng ra. Bëi thÕ v¨n «ng rÊt gîi c¶m. ¤ng Ýt chúa ý đến những sự kiện, sự việc, nếu có nói đến cũng chủ yếu để làm nổi bật lên nh÷ng c¶m xóc néi t©m. - VB đợc trích từ chơng 4 tập hồi kí, kể về tuổi thơ cay đắng của chính tác giả. Cả một quảng đời cơ cực (mồ côi cha, không đợc sống với mẹ mà sống với ngời cô độc ác) đợc tái hiện lại sinh động. Tình mẫu tử thiêng liêng, t/y tha thiết đối với mẹ đã gióp chó bÐ vît qua giäng lìi xóc xiÓm, độc ác của ngời cô cùng những d.luận không mấy tốt đẹp về ngời mẹ tội nghiệp. §o¹n t¶ c¶nh ®oµn tô gi÷a 2 mÑ con lµ 1.

(132) ®o¹n v¨n thÊm ®Ém t×nh c¶m vµ thÓ hiÖn sâu sắc tinh thần nhân đạo. - VB đem đến cho ngời đọc 1 hứng thú đặc biệt bởi sự kết hợp nhuần nhuyễn gi÷a kÓ vµ béc lé c¶m xóc, c¸c h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¸c so s¸nh Ên tîng, giµu xóc c¶m. Mçi tr¹ng huèng, mçi s¾c th¸i khæ ®au vµ hp cña n/v chÝnh (chó bÐ Hồng) vừa gây xúc động mạnh mẽ vừa có ý nghÜa lay thøc nh÷ng t/c nh©n v¨n. Ngêi đọc dờng nh hồi hộp cùng mạch văn và con ch÷, cïng ghª rîn h×nh ¶nh ngêi c« thâm độc, cùng đau xót 1 ngời cháu đáng th¬ng, vµ nh còng chia sÎ hp bµng hoµng trong tiÕng khãc nøc në cña chó bÐ Hång lóc gÆp mÑ. Giäng v¨n khi thong th¶ l¹nh lïng, khi tha thiÕt r¹o rùc, gi¶n dÞ mµ l«i cuèn bëi c¸ch kÓ líp lßng vµ ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh, t¹o nªn nh÷ng chi tiÕt sèng động đặc sắc, thấm đẫm tình ngời.. * KÓ l¹i mét kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc. - HD HS lµm dµn ý: * Mở bài: Tạo ra tình huống để kể lại kỉ niệm (từ câu chuyện của cha mẹ mà bắt vào giới thiệu kỉ niệm của mình; Nhân khi nhìn lại 1 đồ vật cũ, nhËn 1 bøc th, xem 1 cuèn phim…) * Th©n bµi: KÓ l¹i kØ niÖm ngµy ®Çu ®i häc: - Gîi nhí kØ niÖm: + Giới thiệu nhân vật, tình huống xảy ra câu chuyện đáng nhớ. + Thời gian, địa điểm. - DiÔn biÕn c©u chuyÖn, t×nh huèng x¶y ra m©u thuÉn. - KÕt thóc c©u chuyÖn: + Mâu thuẫn đợc giải quyết. + C©u chuyÖn trë thµnh kØ niÖm. * KÕt bµi: - Suy nghÜ cña b¶n th©n. - Bµi häc… - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 15-11-2011 Ngµy d¹y: 2411-2011. TiÕt 37,38,39. ¤n luyÖn: v¨n b¶n vµ t¹o lËp v.b¶n. - Gióp HS : - Hiểu đợc khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. - Viết đợc các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ nội dung nhất định A. Mục tiêu cần đạt.

(133) m¹ch.. - Hiểu cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn  liền ý, liền - Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc, chặt chẽ.. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: :- B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: §äc bµi míi+ ¤n tËp kiÕn thøc - Xem l¹i liªn kÕt trong v¨n b¶n( líp 7) C. hoạt động dạy và học. 2/ Bµi cò. ? Bè côc cña VB gåm mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g×? C¸c phÇn cña VB quan hÖ víi nhau ntn? ? Nội dung phần thân bài đợc sắp xếp ntn? 2. Bµi míi Hoạt động của Gv-Hs Nội dung cần đạt * *X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ? Vb trên gồm mấy ý? Mỗi ý đợc viết I. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n thµnh mÊy ®o¹n v¨n? 1. Ng÷ liÖu:VB : Ng« TÊt Tè vµ t¸c phÈm ? Em thờng dựa vào dấu hiệu nào để nhận “ Tắt đèn ” biÕt ®o¹n v¨n? 2. NhËn xÐt: + VÒ h×nh thøc. - Văn bản gồm 2 ý, mỗi ý đợc viết thành + về nội dung: mỗi đoạn văn trong đó đã một đoạn văn. diễn đạt trọn vẹn đầy đủ 1 ý hoàn chỉnh - Dấu hiệu để nhận biết đoạn văn cha. +Vai trß: ? Hãy khái quát các đặc điểm cơ bản của +Hình thức: viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ ®o¹n v¨n? chÊm xuèng dßng qua hµng. ? Qua phân tích, em hãy cho biết thế nào +Nội dung: các câu trong đoạn diễn đạt trän vÑn mét ý. là đoạn văn?  HS đọc ghi nhớ - HS đọc đoạn 2a +Số lợng câu: không hạn định ?Tìm từ ngữ duy trì đối tợng trong đoạn văn ( là từ ngữ chủ đề). Các từ “ông”, “nhà văn” có quan hệ ntn với từ đó? ? Thế nào là từ ngữ chủ đề? II.Từ ngữ chủ đề và câu ch.đề trong đ.văn - HS đọc đoạn 2b ? T×m c©u then chèt cña ®o¹n cña đoạn( câu chủ đề). Tại sao em biết đó là 1.Từ ngữ chủ đề và câu ch.đề của đoạn câu chủ đề của đoạn văn? v¨n. ? Em h·y cho biÕt vÞ trÝ vµ cÊu t¹o cña a.VD: “NTT và tác phẩm Tắt đèn. câu chủ đề trong đoạn văn? * §o¹n 1: Ng« TÊt Tè->Lµ tõ cã t¸c dông duy trì đối tợng của đoạn văn. - C¸c tõ «ng, nhµ nho, nhµ b¸o, häc gi¶ vµ các câu trong đoạn đều thuyết minh cho đối tợng này. ? Em hiểu thế nào là từ ngữ chủ đề và -> NTT: Từ chủ đề câu chủ đề của đoạn văn? Chúng đóng * §o¹n2: vai trß g× trong VB? - Câu chủ đề: Tắt Đèn là tác phẩm tiêu biÓu nhÊt cña NTT. - Nh÷ng c©u sau-> TriÓn khai nh÷ng nÐt đặc sắc, những thành công nổi bật của tác 2/ phÈm. ? H·y ph©n tÝch vµ so s¸nh c¸ch tr×nh bµy - VÞ trÝ : ®Çu ®o¹n ý cña c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n trªn ? - CÊu t¹o: Hai thµnh phÇn:CN-VN ng¾n ? Đoạn 1 có câu chủ đề không ? gän. ? yếu tố nào duy trì đối tợng trong đoạn -> Đây là câu chủ đề v¨n ? 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ? Mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c c©u trong a. Ng÷ liÖu: PhÇn a-b sgk ®o¹n v¨n NTN ? b. NhËn xÐt ? ND của đoạn văn đợc trình bày theo * §o¹n v¨n : NTT vµ t¸c phÈm T¾t §Ìn. tr×nh tù nµo ? - §o¹n1: + Không có câu chủ đề.

(134) + yếu tố duy trì đối tợng : NTT, ông… + Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c c©u b×nh đẳng với nhau. ? Đoạn 2: Câu chủ đề đợc đặt ở vị trí + ND triÓn khai theo tr×nh tù: Quª h¬ngnµo ? gia đình- con ngời- nghề nghiệp - tác ? ý của đoạn văn đợc trình bày theo trình phẩm tù nµo ? C¸c c©u trong ®o¹n cã quan hÖ -> Đoạn văn đợc trình bày theo cách víi nhau ntn? song hµnh. ? Đoạn văn có câu chủ đề không ? Nếu có - Đoạn 2 : th× nã ë vÞ trÝ nµo ? + Câu chủ đề : đầu đoạn ? ND cña ®o¹n v¨n tr×nh bµy theo tr×nh tù + ND triÓn khai theo tr×nh tù ph©n tÝch nµo ? ND – NT-> c¸c c©u trong ®o¹n cã quan ? Qua đó, em hiểu có mấy cách trình bày hệ chính phụ. ND trong ®o¹n v¨n ? -> Đoạn văn đợc trình bày theo cách diÔn dÞch. * §o¹n 2b + Câu chủ đề cuối đoạn + ND tr×nh bµy theo tr×nh tù : c¸c ý cô thÓ ? Hãy phân tích cách trình bày ND trong đến ý kết luận c¸c ®o¹n v¨n sau. -> Đoạn văn đợc trình bày theo cách: cụ thể đến khái quát. III. LuyÖn tËp Bµi 1 : VB cã 2ý ; 2®o¹n Bµi 2 : c¸ch tr×nh bµy ND trong ®o¹n v¨n + a : diễn dịch ( câu 1 : câu chủ đề ) + b : Song hành ( không có câu chủ đề ) - Thế nào là từ ngữ chủ đề, câu chủ đề? + c. song hµnh. - Cã mÊy c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n BT3: a. Câu chủ đề đã cho. v¨n, ch÷a ? b.C¸c c©u khai triÓn: - Khëi nghÜa Hai Bµ Trng. - ChiÕn th¾ng Ng« QuyÒn - ChiÕn th¾ng cña nhµ TrÇn… D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................ ............................................................................................ Ngµy so¹n: 18-11-2011 Ngµy d¹y: 0112-2011. TiÕt:40,41,42. ¤n luyÖn: v¨n b¶n vµ t¹o lËp v.b¶n. - Gióp HS : - Hiểu đợc khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. - Viết đợc các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ nội dung nhất định - Hiểu cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn  liền ý, liền m¹ch. - Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc, chặt chẽ. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: :- B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: §äc bµi míi+ ¤n tËp kiÕn thøc - Xem l¹i liªn kÕt trong v¨n b¶n( líp 7) C. hoạt động dạy và học. 2/ Bµi cò. ? Bè côc cña VB gåm mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g×? C¸c phÇn cña VB quan hÖ víi nhau ntn?.

(135) ? Nội dung phần thân bài đợc sắp xếp ntn? 3. Bµi míi - HS đọc VD 1, 2 (SGK) - So s¸nh mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a hai ®o¹n v¨n trong hai VD (tríc vµ sau khi thêm cụm từ “ Trớc đó mấy hôm ”).. *L.kÕt c¸c ®o¹n trong v¨n trong v. b¶n I. T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ t¸c dông cña côm từ liên kết trong BT2. Cụm từ “trớc đó mÊy h«m”cã t¸c dông bæ sung ý nghÜa g× cho ®o¹n v¨n 2. - Với cụm từ trên, 2 đoạn văn đã liên hệ víi nhau ntn? - Cụm từ “trớc đó mấy hôm” là phơng tiÖn liªn kÕt ®o¹n. H·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n. - Th¶o luËn : Chia 4 nhãm. Mçi nhãm 1 BT. 1. VD: sgk. 2. NhËn xÐt. (1) : - §o¹n 1 : t¶ c¶nh ng«i trêng hiÖn t¹i - §o¹n 2 : c¶m gi¸c vÒ ng«i trêng tríc ®©y  Hai ®o¹n kh«ng cã sù g¾n kÕt. MÆc dï cïng viÕt vÒ ng«i trêng nhng quan hÖ gi÷a 2 ®o¹n lµ quan hÖ láng lÎo, kh«ng chÆt chÏ. (2) : - Đầu đoạn 2 thêm cụm từ “ Trớc đó mấy h«m ”. +Bæ sung ý nghÜa vÒ thêi gian c¶m nghÜ vÒ ng«i trêng trong qu¸ khø. -> t¹o sù liªn kÕt víi ®o¹n v¨n tríc qua tõ “đó” : phép thế .  t¹o sù g¾n kÕt vÒ néi dung - Tác dụng của cụm từ “trớc đó mấy hôm” lµm cho ®o¹n v¨n cã quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ, liÒn ý, liÒn m¹ch. * Ghi nhí 1 (SGK) II. T¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n. * BT1a (tr¶ lêi c©u hái) +§o¹n v¨n a liÖt kª 2 kh©u cña qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc. §ã b¶n lµ nh÷ng kh©u nµo? +T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt trong 2 ®o¹n v¨n trªn? + T×m thªm c¸c tõ ng÷ chuyÓn ®o¹n cã t¸c dông liÖt kª? *BT1b +T×m quan hÖ ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n. +Từ ngữ để liên kết trong 2 đoạn văn đó lµ g×? + T×m thªm c¸c tõ ng÷ chuyÓn ®o¹n cã tác dụng đối lập tơng phản? *BT1c + “Đó” thuộc từ loại nào? “Trớc đó” là khi nµo? + Tìm 1 số chỉ từ, đại từ cũng đợc dùng để liên kết. * BT1d +Ph©n tÝch mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n trªn. + T×m tõ ng÷ liªn kÕt trong 2 ®o¹n v¨n. + KÓ c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt mang ý tæng kÕt, kh¸i qu¸t?. 1. Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn văn a. VD a,b,c,d.(sgk t51-52) b. NhËn xÐt. *§o¹n a. - LiÖt kª 2 kh©u. +T×m hiÓu. +C¶m thô. - Tõ ng÷ liªn kÕt trong ®o¹n: “Sau kh©u t×m hiÓu” - Tõ ng÷ chØ quan hÖ liÖt kª : tríc hÕt, ®Çu tiên, bắt đầu, tiếp theo, sau đó, sau nữa; mét lµ, hai lµ… * §o¹n b. - Quan hÖ ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n lµ quan hÖ đối lập tơng phản. - Tõ ng÷ liªn kÕt trong 2 ®o¹n: nhng - Từ ngữ chỉ quan hệ đối lập tơng phản : nhng, song, trái lại, ngợc lại, đối lập với… * §o¹n c. - “§ã”: lµ chØ tõ. - “Trớc đó” là trớc lúc nhân vật “Tôi” ngày đầu cắp sách đến trờng. - Dùng đại từ và các từ ngữ có tác dụng thay thế : đó, này, đây… * §o¹n d..

(136) - §äc VD môc II2/tr.53 - T×m c©u liªn kÕt gi÷a hai ®o¹n vµ cho biết vì sao câu đó có tác dụng liên kết? - Qua ph©n tÝch, ta thÊy cã thÓ sö dông phơng tiện liên kết nào để thể hiện quan hÖ gi÷a c¸c ®o¹n v¨n?. - Quan hÖ gi÷a 2 ®o¹n : quan hÖ tæng kÕt, kh¸i qu¸t. - Dïng tõ ng÷ cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, tæng kÕt : tãm l¹i, nh×n chung, kÕt luËn l¹i, kh¸i qu¸t l¹i… 2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn a.VD: (sgk-Tr-53) =>T×m c¸c tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt b.NhËn xÐt: ®o¹n v¨n trong nh÷ng ®o¹n trÝch sgk vµ - C©u liªn kÕt:¸i dµ,l¹i cßn chuyÖn… cho biÕt chóng chØ mqh ý nghÜa g×? - Dùng để nối tiếp và phát triển ý ở cụm - C¸ nh©n suy nghÜ, tr¶ lêi. từ “ bố đóng sách cho mà đi học” trong ®o¹n v¨n trªn. III. LuyÖn tËp ChÐp c¸c ®o¹n v¨n sau råi lùa chän c¸c tõ Bµi 1 : ng÷ hoÆc c©u thÝch hîp( cho trong ngoÆc a. Côm tõ : Nãi nh vËy  thay thÕ cho ®o¹n 1.( tæng kÕt) đơn) điền vào chỗ trống để làm phơng b. Từ : thế mà  chỉ sự đối lập, tơng phản tiÖn liªn kÕt. gi÷a ®o¹n tríc (nãng bøc),®o¹n sau (rÐt) c. Tõ : còng (nèi ®o¹n 2 víi ®o¹n 1), chØ H·y viÕt 1 sè ®o¹n v¨n ng¾n chøng minh nèi tiÕp, liÖt kª. ý kiÕn cña Vò Ngäc Phan: “ C¸i ®o¹n chÞ tuy nhiªn (nèi ®o¹n 3 víi ®o¹n 2), chØ sù t¬ng ph¶n. Dậu đánh nhau với tên cai lệ là 1 đoạn tuyệt khéo”. Sau đó phân tích các phơng Bài 2 : a. Từ đó tiÖn sö dông liªn kÕt. b. Nãi tãm l¹i c. Tuy nhiªn d. ThËt khã tr¶ lêi. Bµi 3: HS ph¶i CM ®o¹n trÝch tuyÖt khÐo: - Nếu để chị Dậu đánh phủ đầu-> câu chuyÖn gi¶m søc thuyÕt phôc. - ChÞ DËu nhÉn nhÞn-> kh«ng can t©m bÞ chång hµnh h¹. - Nhận xét hành động của chị : phản ánh đúng qui luật. - C¸i t©m cña t¸c gi¶: §ã lµ n©ng niu tr©n träng ngêi n«ng d©n nghÌo mµ kh«ng hÌn * HD hs «n tËp vÒ Bè côc cña v¨n b¶n. - Bố cục trong vb là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề. - VB thêng bè côc gåm 3 phÇn: MB, TB, KB. Mçi phÇn cã néi dung riªng nhng các nội dung đó có quan hệ với nhau trong vb. + MB: nêu ra chủ đề sẽ nói trong vb. + TB: có 1 số đoạn nhỏ trình bày các khía cạnh của chủ đề. Nội dung đợc trình bày theo 1 thứ tự mạch lạc tuỳ thuộc vào kiểu vb, chủ đề, ý đồ giao tiếp của ngời viết. Nhìn chung, nội dung ấy thờng đợc sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc hay theo m¹ch suy luËn, sao cho phï hîp víi sù triÓn khai của chủ đề và sự tiếp nhận của ngời đọc. + KB: tổng kết chủ đề của vb. D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .......................................................

(137) Ngµy so¹n: 28-11-2011. Ngµy d¹y: 08-. 12-2011. TiÕt:43,44,45. ¤n luyÖn: c¸c kiÓu v.b¶n (Tù sù …ThuyÕt minh… ). - Gióp HS : N¾m v÷ng h¬n kü n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù th«ng qua viÖc luyÖn tËp tãm tắt những văn bản tự sự đã học. RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt v¨n sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. Rèn chính tả, cách diễn đạt, cách trình bày đoạn văn.. A. Mục tiêu cần đạt. -. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. ? Bè côc cña VB gåm mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g×? C¸c phÇn cña VB quan hÖ víi nhau ntn? 4. Bµi míi Nội dung cần đạt Hoạt động của Gv – Hs - Nªu Kh¸i niÖm?. - Muốn tóm tắt đợc văn bản tự sự?. I.LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù 1/ Kh¸i niÖm:Tãm t¾t VBTS lµ dïng lêi văn của mình để trình bày một cách ngắn gọn nội dung của văn bản đó. - Víi nh÷ng v¨n b¶n cã cèt truyÖn, viÖc tãm t¾t thêng thuËn lîi h¬n nh÷ng v¨n b¶n tù sù kh«ng cã c«t truyÖn. - Do mục đích và yêu cầu khác nhau nên ngêi ta cã thÓ tãm t¾t b»ng nhiÒu c¸ch khác nhau và với độ dài khác nhau. - Yêu cầu: Đáp ứng đúng mục đích và yªu cÇu tãm t¾t.Ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung cña v¨n b¶n chÝnh, kh«ng thªm bít, kh«ng chªm xen ý kiÕn b×nh luËn cña ngêi tãm t¾t…Ph¶i cã tÝnh hoµn chØnhPh¶i có tính cân đối cần đọc kĩ để hiểu đúng chủ đềcủa văn bản, xác định nội dung chính cần tóm t¾t, s¾p xÕp c¸c néi dung Êy theo mét trình tự hợp lý, sau đó viết thành văn bản tãm t¾t.. II/ LuyÖn tËp: Bµi 1 §äc kü ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái nªu ë díi: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tùu trêng. Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giã bầu trời quang đãng.” §o¹n v¨n trªn cã ph¶i lµ b¶n tãm t¾t v¨n b¶n t«i ®i häc kh«ng? V× sao? Bài 2 Có bạn đã tóm tắt văn bản “ Trong lòng mẹ” nh sau: “Ngời mẹ trở về gặp Hồng. Cậu bé đợc mẹ đón lên xe, đợc ngồi trong lòng mẹ. Phải bé lại và lăn vào lòng một ngời mẹ để bàn tay ngời mẹ vuốt ve từ trán xuống c»m vµ g·i r«m c¶ sèng lng cho míi thÊy ngêi mÑ cã mét ªm dÞu v« cïng.” a. Bản tóm tắt này đã nêu đợc sự việc và nhân vật chính cha? b. Cần phải thêm những sự việc và nhân vật chính nào nữa để có thể hình dung đợc nội dung cơ bản của đoạn trích Trong lòng mẹ? c. H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch Êy theo c¸ch cña em. Bµi 3.

(138) a.H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch Tøc níc vì bê. *) GV tham kh¶o 2 b¶n tãm t¾t díi ®©y: “ Gần đến ngày giỗ đầu của cha mà mẹ Hồng vẫn cha về, ngời cô đã gọi Hồng đến nói chuyện. Lời lẽ ngời cô rất ngọt ngào nhng không giấu nổi ý định xúc xiểm độc ác. Hồng rất đau lòng và căm giận những cổ tục lạc hậu đã đầy đọa mẹ mình.Đến ngày giỗ cha, mẹ Hồng đã trở về. Vừa tan học, Hồng đợc mẹ đón lên xe, ôm vào lòng. Hồng mừng vì thấy mẹ không đến nỗi còm cõi, xơ xác nh ngời ta kể. Cậu cảm thấy hạnh phúc, êm dịu vô cùng khi đợc ở trong lòng mẹ.” “ Chị Dậu nấu xong nồi cháo thì anh Dậu cũng vừ tỉnh lại. Cháo đã hơi nguội.Anh Dậu run rẩy vừa định húp bát cháo thì cai lệ ập đến với roi song, tay thớc, dây thừng. Chóng thóc Ðp nhµ anh DËu nép su. ChÞ DËu van nµi xin khÊt. Cai lÖ qu¸t m¾ng däa dỡ nhà, đánh chị Dậu rồi xông đến trói anh Dậu. Không thể chịu đợc, chi Dậu vùng lên đánh lại tên cai lệ và ngời nhà lý trởng.” Bµi 4. b.Tãm t¾t v¨n b¶n Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ( Ng÷ v¨n 7- tËp 1) (* C¸c sù viÖc chÝnh: + §ªm tríc ngµy chia tay, Thµnh vµ Thñy rÊt buån b·, Thñy khãc nhiÒu. + S¸ng h«m sau, hai anh em ®i ra vên vµ nhí l¹i nh÷ng kû niÖm… + Thành dẫn Thủy đến trờng chia tay cô giáo chủ nhiệm và các bạn. + Hai anh em chia đồ chơi, nhờng nhịn nhau 2 con búp bê. + Cuéc chia tay bÊt ngê vµ ®Çy níc m¾t. c.Tãm t¾t v¨n b¶n “ L·o H¹c” (* “L·o H¹c lµ mét n«ng d©n nghÌo. Gia tµi cña l·o chØ cã m¶nh vên. Vî l·o mÊt từ lâu. Con trai lão không đủ tiền cới vợ đã phẫn chí bỏ đi đồn điền cao su để lại cho l·o con chã Vµng lµm b¹n. ë quª nhµ, cuéc sèng ngµy cµng khã kh¨n. Laoc H¹c bÞ một trận ốm khủng khiếp, sau đó không kiếm ra việc làm, lão phải bán con Vàng dù rất đau đớn. Tiền bán chó và số tiền dành dụm đợc lâu nay, lão gửi ông giáo nhờ lo việc ma chay khi lão nằm xuống. Lão còn nhờ ông giáo trông nom và giữ hộ mảnh vờn cho con trai sau này. Lão quyết không đụng đến một đồng nào trong số tiền dành dụm đó nên sống lay lắt bằng rau cỏ cho qua ngày. Một hôm, lão xin Binh T ít bả chó nói là để đánh bả con chó lạ hay sang vờn nhà mình. Mọi ngời, nhất là ông giáo đều rất buồn khi nghe chuyện này. Chỉ đến khi lão Hạc chết một cách đột ngột và dữ dội, ông giáo mới hiểu ra. Cả làng không ai hay vì sao l·o chÕt chØ trõ cã «ng gi¸o vµ Binh T.”) Bµi 2 Cho ®o¹n v¨n tù sù sau: “ Sáng nay, gió muà đông bắc tràn về. Vậy mà khi đi học, tôi lại quên mang theo ¸o Êm. Bçng nhiªn, t«i nh×n thÊy mÑ xuÊt hiÖn víi chiÕc ¸o len trªn tay. MÑ xin phép cô giáo cho tôi ra ngoaì lớp rồi giục tôi mặc áo. Đây là cái áo mẹ đã đan tặng tôi từ mùa đông năm ngoái. Khoác chiếc áo vào, tôi thấy thật ấm áp. Tôi muốn nói thµnhlêi: “ Con c¶m ¬n mÑ!” Hãy bổ sung thêm phơng thức miêu tả và biểu cảm để viết lại đoạn văn trên cho sinh động ( không thay đổi đề tài đoạn văn) Bµi 4: Cho ®o¹n v¨n tù sù sau: “ Mét buæi chiÒu, nh thêng lÖ, t«i x¸ch cÇn c©u ra bê s«ng. Bçng nhiªn t«i nhìn thấy một cậu bé trạc tuổi mình đã ngồi câu ở đó từ bao giờ. Tôi định lên tiếng chµo lµm quen nhng v× ng¹i nªn l¹i th«i. ThÕ lµ t«i lÆng lÏ lïi xa mét qu·ng, bu«ng câu nhng thỉnh thoảng vẫn liếc mắt nhìn trộm cậu ta. Lóng ngóng thế nào, tôi để tuột cả hộp mồi rơi xuống sông. Ngán ngẩm, tôi cuốn cần câu, định ra về. Cha kịp đứng dậy, tôi đã nhìn thấy cậu bé đứng sừng sững ngay trớc mặt. Trên tay cậu ta là một hộp måi ®Çy. CËu ta l¼ng lÆng san nö© sè måi cho t«i. ThÕ lµ chóng t«i lµm quen víi nhau.” Hãy thêm các yếu tố miêu tả và biểu cảm để viết lại đoạn văn tự sự trên sao cho sinh động và hấp dẫn hơn. ( *Gîi ý:.

(139) + H×nh ¶nh ngêi b¹n míi: g¬ng mÆt, níc da, mai tãc, trang phôc… - Bổ sung yếu tố biểu cảm: thái độ ngạc nhiên, sự tò mò về cậu bé, sự bực mình khi đánh rơi hộp mồi….) Bài 5 Viết một đoạn văn khoảng 7 – 10 câu kể lại một buổi tối thứ bẩy ở gia đình em ( Cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m) D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Thuéc ghi nhí- Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. - ChuÈn bÞ bµi sau. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ....................................................... Ngµy so¹n: 28-12-2011. Ngµy d¹y: 05-01-. 2011. «n luyÖn tæng hîp. TuÇn:. - Gióp HS : - Cñng cè l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®o¹n v¨n, luyÖn tËp x©y dùng ®o¹n v¨n theo hai c¸ch quy n¹p, diÔn dÞch. - RÌn kü n¨ng vËn dông viÕt ®o¹n, tr×nh bµy ®o¹n v¨n. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi KiÕn thøc c¬ b¶n: 4. Cho HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm ®o¹n v¨n. 5. Đoạn văn thờng có từ ngữ chủ đề và câu chủ đề…=> HS nhắc lại. 6. C¸c c¸ch x©y dùng ®o¹n: - DiÔn dÞch; Quy n¹p; Song hµnh. Nội dung cần đạt Hoạt động của Gv – Hs ? ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh,tõ tîng thanh? 1/.VD: LÊy vd? Bên đám lông mày cong rớn,mấy sợi tóc ? Nªu c«ng dông cña chóng? mai l¶ th¶ rñ xuèng,h×nh nh¬ lµn khãi ? T×m tõ tîng thanh,tõ tîng h×nh trong thuèc l¸ phít ph¬ bay tríc khu«n g¬ng ®o¹n v¨n bªn? và trên gò má đỏ bừng,vài giọt nớc mắt thánh thót đuổi nhau chẳng khác hạt sơng buổi mai lánh động trong cánh hoa hång míi në. (Ng« TÊt Tè) 2/. => - PhÇn lín tõ tîng thanh tõ tîng h×nh lµ tõ l¸y nªn cã gtrÞ lín trong viÖc diễn đạt nội dung. VD: §êng phè bçng rµo rµo ch©n bíc véi Ngêi ngêi ®i nh níc xèi lªn hÌ Nh÷ng con chim lêi cßn ngñ díi hµng me Võa tØnh dËy, rËt lªn trêi rÝu rÝt.. Xe điện chạy leng keng vui nh đàn con ?C¸c tõ tîng h×nh vµ tîng thanh thêng ®- nÝt îc dïng trong c¸c kiÓu bµi v¨n nµo? Sum sª chî bëi, tÝu tÝt §ång Xu©n..

(140) ? LkÕt c¸c ®o¹n v¨n trong vb cã t/d g×?. ? Nªu c¸c c¸ch lkÕt ®o¹n v¨n trong vb ( cho biÕt chóng cã vÞ trÝ ntn vµ cã nh÷ng tõ lo¹i nµo?) ? ViÕt ®o¹n v¨n tù sù ( biÓu c¶m) cã sd h×nh thøc lk ®o¹n chØ qhÖ nh©n qu¶?. 3/.a.Tù sù vµ nghÞ luËn. b.Mt¶ vµ nghÞ luËn. c.Tù sù vµ mt¶.(x) d.NghÞ luËn vµ biÓu c¶m. 4/. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong vb. - Gãp phÇn bæ sung ý nghÜa cho ®o¹n v¨n cã chøa ptiÖn chuyÓn ®o¹n. - đảm bảo tính mạch lạc trong lập luận, giúp cho ngời viết vb trình bày vấn đề một cách lôgíc, chặt chẽ ; đồng thời giúp cho ngời tiếp nhận vb cần lĩnh hội đợc đầy đủ n/d cña vb. - Dùng từ ngữ để lkết đoạn văn - Dùng câu nối để lkết đoạn.. - Hs lµm theo nhãm. - Cử đại diện trả lời. - H·y viÕt ®o¹n v¨n theo m« h×nh quy n¹p II. LuyÖn tËp: với câu chủ đề sau: “ Mẹ là ngời quan Bµi 1 träng nhÊt trong cuéc sèng cña t«i”. => H·y viÕt mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch t¶ l¹i một buổi sáng đẹp trời Bµi 2. - T×m c¸c tõ tîng thanh gîi t¶? -TiÕng níc ch¶y -TiÕng giã thæi -TiÕng cêi nãi - §äc mét bµi häc trong SGK To¸n, VËt -TiÕng bíc ch©n lý hoÆc Sinh häc vµ cho biÕt trong c¸c bµi học đó có nhiều từ tợng hình và tợng thanh kh«ng, t¹i sao? - Trong c¸c tõ sau ®©y, tõ nµo lµ tõ tîng h×nh,tõ nµo lµ tõ tîng thanh: -T×m c¸c tõ tîng h×nh trong ®o¹n th¬ sau ®©y vµ cho biÕt gi¸ trÞ gîi c¶m cña c¸c tõ ? “Bác Hồ đó, ung dung châm lửa hút Tr¸n mªnh m«ng, thanh th¶n mét vïng trêi Kh«ng g× vui b»ng m¾t B¸c Hå cêi Quên tuổi già, tơi mãi đôi mơi ! Ngßi rùc rì mét mÆt trêi c¸ch m¹ng Mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng §ªm tµn bay chËp cho¹ng díi ch©n Ngêi.” (Tè H÷u). - rÐo r¾t, dÒnh dµng,d×u dÆt, thËp thß, mÊp mô, sầm sập, ghập ghềnh, đờ đẫn, ú ớ , rén rµng , thên thît , lä mä ,l¹o x¹o, lô khô .. *) C¸c tõ : ung dung, mªnh m«ng, thanh th¶n, rùc rì, hèt ho¶ng, chËp cho¹ng nµy đặt trong ngữ cảnh gắn liền với sự vật, hành động làm cho sự vật, hành động trở nên cụ thể hơn, tác động vào nhận thức cña con ngêi m¹nh mÏ h¬n) * LuyÖn tËp: 1/. Câu 1: Chép chính xác phần dịch thơ của bài thơ “Ngắm Trăng” – Hồ Chí Minh? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Nêu vài nét về giá trị nội dung của văn bản “Thuế Máu”? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Nêu nhận xét của em về cách đối xử của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ? (2.0 điểm). Đọc kĩ đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “(1) Lão Hạc thổi cái mồi rơm, châm đóm. (2) Tôi đã thông điếu và bỏ thuốc rồi. (3) Tôi mời lão hút trước. (4) Nhưng lão không nghe… - (5) Ông giáo hút trước đi. (6) Lão đưa đóm cho tôi… - (7) Tôi xin cụ..

(141) (8) Và tôi cầm lấy đóm, vo viên một điếu. (9) Tôi rít một hơi xong, thông điếu rồi mới đặt vào lòng lão. (10) Lão bỏ thuốc, nhưng chưa hút vội. (11) Lão cầm lấy đóm, gạt tàn, và bảo: - (12) Có lẽ tôi bán con chó đấy, ông giáo ạ!” 1/. Câu 1: Tìm các câu trần thuật có trong đoạn trích trên? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Câu “Ông giáo hút trước đi” thực hiện hành động nói nào? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Đoạn văn trên có mấy lượt lời? (0.5 điểm). 4/. Câu 4: Em hiểu gì về vai xã hội của các nhân vật tham gia cuộc thoại trên? (0.5 điểm). Câu 5: Chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản “Hịch tướng sĩ”. (5.0 điểm). 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Học sinh chép đúng bài thơ “Ngắm trăng” – Hồ Chí Minh như sau: “Trong tù không rượu cũng không hoa, Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ; Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Nội dung: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. 3/. Câu 3: (2.0 điểm). Đáp án: Học sinh nêu nhận xét tùy theo cách diễn đạt của từng em nhưng cần đảm bảo theo các nội dung sau: - Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố “tình tứ” của các ngài cầm quyền cũng tự dưng im bặt. Những người từng hi sinh xương máu, từng được tâng bốc trước đây bị đối xử như “giống người hèn hạ”. - Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bốc lột trắng trợn khi tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử tàn tệ với họ. Người dân thuộc địa trở về với vị trí hèn hạ ban đầu sau khi bị bóc lột trắng trợn… II. TIẾNG VIỆT: 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Các câu trần thuật có trong đoạn trích: 1,2,3,4,6,7,8,9,11,12. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Câu 5 thực hiện hành động điều khiển (đề nghị). 3/. Câu 3: (0.5 điểm). Đáp án: Có 3 lượt lười. 4/. Câu 4: (0.5 điểm). Đáp án: Vai xã hội của Lão Hạc và ông giáo: - Xét về tuổi tác: Lão Hạc ở vai trên, ông giáo ở vai dưới. - Xét về địa vị xã hội, Lão Hạc có địa vị thấp hơn ông giáo. III. TẬP LÀM VĂN: (5.0 điểm)..

(142) * Yêu cầu chung: - Học sinh biết viết đúng đặc trưng thể loại văn nghị luận đã học. - Bài văn nghị luận trình bày mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt trôi chảy, trong sáng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp thông thường, chữ viết cẩn thận, sạch đẹp. * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần đảm bảo bố cục 3 phần theo những nội dung cơ bản sau đây: a/. Mở bài: (1.0 điểm). - Giới thiệu vài nét về tác giả Trần Quốc Tuấn. - Giới thiệu vài nét về hoàn cảnh ra đời tác phẩm “Hịch Tướng Sĩ” và thể hịch. - Khẳng định tinh thần yêu nước của tác giả được thể hiện mãnh liệt trong tác phẩm này. b/. Thân bài: (3.0 điểm). Học sinh chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn bằng các luận điểm sau: - Trần Quốc Tuấn là một vị tướng hết lòng vì dân vì nước, ông luôn lo cho vận mệnh của đất nước : Dẫn chứng: “…nữa đêm vỗ gối….vui lòng”. - Thấy nỗi nhục mất nước: Căm tức vì giặc ngang ngược, uất ức vì chúng đòi ngọc lụa, bắt nạt nhân dân … Dẫn chứng: “…Sứ giặc nghênh ngang, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ… đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… vét của kho”. - Khát khao đánh đuổi quân thù một cách mạnh mẽ: Tập hợp binh thư soạn ra cuốn “Binh thư yếu lược” cho các tướng sĩ luyện tập; Yêu cầu các tưóng sĩ cùng nhau luyện tập và cảnh giác… - Phân tích thêm giọng văn: Lúc thì sục sôi, lúc thì đau xót, lúc thì hả hê, lúc thì châm biếm để khích lệ tinh thần các tướng sĩ và tỏ rõ lòng mình… c/. Kết bài: (1.0 điểm). - Khẳng định lại truyền thống đấu tranh của quân dân nhà Trần. - Bài “Hịch” phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược… Bước 6: Xem xét lại việc biên soạn đề kiểm tra. Lưu ý: Trừ điểm tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả: (Trừ 1.0 điểm). D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. - ChuÈn bÞ : - ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 5- 7 c©u t¶ c¶nh s©n trêng giê ra ch¬i trong đó có sử dụng 3 từ tợng hình, 3 từ tợng thanh. Viết đoạn hội thoại khoảng 10 dòng trong đó có sử dụng ít nhất 1 trợ từ, 1 thán từ, 1 t×nh th¸i tõ. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ..................................................... Ngµy so¹n: 04-01-2011 Ngµy d¹y: - -2011. TuÇn:. thùc hµnh n©ng cao –kiÓm tra @&@.

(143) - Gióp HS : - Cñng cè kü n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. - RÌn kü n¨ng vËn dông. - Rèn luyện chính tả, rèn luyện thói quen viết đúng chính tả khi làm bài thông qua việc luyện tập ở lớp; có ý thức diễn đạt gãy gọn, đúng ngữ pháp, tránh những lỗi diễn đạt thông thờng A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động của Gv – Hs. - Lµm bµi v¨n…. Cho đề văn sau: “Hãy kể lại một kỷ niệm đáng nhớ của em đối với một con vật nu«i mµ em yªu thÝch”.. - Lập dàn ý cho đề văn: “Hãy kể về một việc em đã làm khiến bố mẹ em rất vui lßng” - Theo em, nh©n vËt chÝnh trong ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” lµ ai? H·y viÕt đoạn văn ngẵn giới thiệu về đặc điểm, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt Êy? - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp - Nếu đợc chọn 1 chi tiết tiêu biểu nhất. Nội dung cần đạt I .KiÕn thøc cÇn nhí - LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m tøc lµ lËp mét chuçi sù viÖc kÕ tiÕp nhau, cã më ®Çu, cã qu¸ tr×nh phát triển, có đỉnh điểm và có kết thúc. -Dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m chñ yÕu vÉn lµ dµn ý mét bµi v¨n tù sù cã 3 phÇn: MB, TB, KB. -Khi kÓ vÒ sù viÖc vµ con ngêi, cÇn kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ë miªu t¶ vµ biÓu c¶m để câu chuyện sinh động và sâu sắc hơn. Song chó ý, yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m nªn sö dông trong bµi sao cho phï hîp II. LuyÖn tËp: =>Một bạn HS đã triển khai phần thân bài nh sau: -ý 1: Gà lai tre không đợc bố mẹ tôi để ý đến ( xen yếu tố biểu cảm) -ý 2: LÝ do gµ lai tre xuÊt hiÖn ë nhµ t«i. ( Miªu t¶ mµu l«ng cña gµ, d¸ng vÎ cña gµ) -ý 3: em bé ( em tôi) đợc ăn bột quấy với lòng đỏ trứng. Cả nhà khen gà lai tre. ( miªu t¶: mµu s¾c, h×nh ¶nh nh÷ng qu¶ trøng gµ, biÓu c¶m: qua lêi khen cña mäi ngêi, c¶m xóc trµo d©ng trong t«i) -ý 4: Bất ngờ phát hiện gà lai tre đẻ trứng, qua mét ngµy t×m gµ v× tëng gµ l¹c mÊt ( xen yÕu tè biÓu c¶m vµ miªu t¶) 1. Em có tán thành cách triển khai đề bài nh b¹n HS trªn ®©y kh«ng? V× sao? *s¾p xÕp ý lén xén > s¾p xÕp l¹i: 2- 1- 43) => Hs: Thùc hiÖn.... - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi..

(144) để xác định đỉnh điểm nảy sinh tình huèng “tøc níc vì bê” trong ®o¹n trÝch th× em sÏ chän chi tiÕt nµo? T¹i sao?. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp:. I. VĂN HỌC:. Gîi ý: + §äc kÜ ®o¹n trÝch. + Tìm chi tiết tiêu biểu đã tạo ra sự thay đổi có tính chất bớc ngoặt trong tâm lí và hành động của n/v chị Dậu. + Đặt chi tiết tiêu biểu đó trong mqh với các chi tiết khác và lí giải đó chính là chi tiết có ý nghĩa quyết định, là điểm đỉnh làm nảy sinh tình huống “tức nớc vỡ bờ”. - Giúp HS định hớng cho vb: + Xác định thể loại: Tự sự. + ----------- ng«i kÓ: Ng«i thø 3. + ------------ cÊu tróc vb: gåm 3 phÇn: + Dự định phân đoạn và cách trình bày c¸c ®o¹n v¨n ë phÇn th©n bµi. ĐỀ KIỂM TRA THỜI GIAN: 90 PHÚT (Không kể thời gian giao đề) . 1/. Câu 1: Chép chính xác phần dịch thơ của bài thơ “Ngắm Trăng” – Hồ Chí Minh? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Nêu vài nét về giá trị nội dung của văn bản “Thuế Máu”? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Nêu nhận xét của em về cách đối xử của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ? (2.0 điểm). II. TIẾNG VIỆT:. Đọc kĩ đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “(1) Lão Hạc thổi cái mồi rơm, châm đóm. (2) Tôi đã thông điếu và bỏ thuốc rồi. (3) Tôi mời lão hút trước. (4) Nhưng lão không nghe… - (5) Ông giáo hút trước đi. (6) Lão đưa đóm cho tôi… - (7) Tôi xin cụ. (8) Và tôi cầm lấy đóm, vo viên một điếu. (9) Tôi rít một hơi xong, thông điếu rồi mới đặt vào lòng lão. (10) Lão bỏ thuốc, nhưng chưa hút vội. (11) Lão cầm lấy đóm, gạt tàn, và bảo: - (12) Có lẽ tôi bán con chó đấy, ông giáo ạ!” 1/. Câu 1: Tìm các câu trần thuật có trong đoạn trích trên? (0.5 điểm). 2/. Câu 2: Câu “Ông giáo hút trước đi” thực hiện hành động nói nào? (0.5 điểm). 3/. Câu 3: Đoạn văn trên có mấy lượt lời? (0.5 điểm). 4/. Câu 4: Em hiểu gì về vai xã hội của các nhân vật tham gia cuộc thoại trên? (0.5 điểm). III. TẬP LÀM VĂN:. Chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản “Hịch tướng sĩ”. (5.0 điểm) 2./HƯỚNG DẪN CHẤM, BIỂU ĐIỂM: VĂN HỌC:. . 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Học sinh chép đúng bài thơ “Ngắm trăng” – Hồ Chí Minh như sau: “Trong tù không rượu cũng không hoa, Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ;.

(145) Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Nội dung: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. 3/. Câu 3: (2.0 điểm). Đáp án: Học sinh nêu nhận xét tùy theo cách diễn đạt của từng em nhưng cần đảm bảo theo các nội dung sau: - Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố “tình tứ” của các ngài cầm quyền cũng tự dưng im bặt. Những người từng hi sinh xương máu, từng được tâng bốc trước đây bị đối xử như “giống người hèn hạ”. - Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bốc lột trắng trợn khi tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử tàn tệ với họ. Người dân thuộc địa trở về với vị trí hèn hạ ban đầu sau khi bị bóc lột trắng trợn… TIẾNG VIỆT:. 1/. Câu 1: (0.5 điểm). Đáp án: Các câu trần thuật có trong đoạn trích: 1,2,3,4,6,7,8,9,11,12. 2/. Câu 2: (0.5 điểm). Đáp án: Câu 5 thực hiện hành động điều khiển (đề nghị). 3/. Câu 3: (0.5 điểm). Đáp án: Có 3 lượt lười. 4/. Câu 4: (0.5 điểm). Đáp án: Vai xã hội của Lão Hạc và ông giáo: - Xét về tuổi tác: Lão Hạc ở vai trên, ông giáo ở vai dưới. - Xét về địa vị xã hội, Lão Hạc có địa vị thấp hơn ông giáo. TẬP LÀM VĂN: (5.0 điểm). * Yêu cầu chung: - Học sinh biết viết đúng đặc trưng thể loại văn nghị luận đã học. - Bài văn nghị luận trình bày mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt trôi chảy, trong sáng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp thông thường, chữ viết cẩn thận, sạch đẹp. * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách viết khác nhau nhưng cần đảm bảo bố cục 3 phần theo những nội dung cơ bản sau đây: a/. Mở bài: (1.0 điểm). - Giới thiệu vài nét về tác giả Trần Quốc Tuấn. - Giới thiệu vài nét về hoàn cảnh ra đời tác phẩm “Hịch Tướng Sĩ” và thể hịch. - Khẳng định tinh thần yêu nước của tác giả được thể hiện mãnh liệt trong tác phẩm này. b/. Thân bài: (3.0 điểm). Học sinh chứng minh tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn bằng các luận điểm sau: - Trần Quốc Tuấn là một vị tướng hết lòng vì dân vì nước, ông luôn lo cho vận mệnh của đất nước : Dẫn chứng: “…nữa đêm vỗ gối….vui lòng”..

(146) - Thấy nỗi nhục mất nước: Căm tức vì giặc ngang ngược, uất ức vì chúng đòi ngọc lụa, bắt nạt nhân dân … Dẫn chứng: “…Sứ giặc nghênh ngang, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ… đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… vét của kho”. - Khát khao đánh đuổi quân thù một cách mạnh mẽ: Tập hợp binh thư soạn ra cuốn “Binh thư yếu lược” cho các tướng sĩ luyện tập; Yêu cầu các tưóng sĩ cùng nhau luyện tập và cảnh giác… - Phân tích thêm giọng văn: Lúc thì sục sôi, lúc thì đau xót, lúc thì hả hê, lúc thì châm biếm để khích lệ tinh thần các tướng sĩ và tỏ rõ lòng mình… c/. Kết bài: (1.0 điểm). - Khẳng định lại truyền thống đấu tranh của quân dân nhà Trần. - Bài “Hịch” phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược… Lưu ý: Trừ điểm tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi chính tả: (Trừ 1.0 điểm). Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............ Ngµy so¹n: 26-11-2011 Ngµy d¹y: 15-12-2011. phong c¸ch ng«n ng÷-biÖn ph¸p tu tõ. TuÇn:. - Gióp HS : - HiÓu thÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh, nãi qu¸ vµ s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u. - Nhận biết và bớc dầu phân tích đợc giá trị của các biên pháp tu từ. - BiÕt c¸ch sö dông c¸c biªn ph¸p tu tõ nãi trªn trong nh÷ng t×nh huèng cô thÓ nãi, viÕt A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động của Gv – Hs - HD hs «n tËp vÒ Trî tõ, th¸n tõ: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n:. Nội dung cần đạt - HD hs «n tËp vÒ Trî tõ, th¸n tõ: -Trî tõ lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm 1 TN trong câu để nhấn mạnh hay biểu thị thái độ đánh giá sv, sviệc đợc nói đến ở TN đó. VD: những, có, chính, đích, ngay... -Thán từ là những từ dùng để bộc lộ t/c, c/x của ngời nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thờng đứng ở đầu câu, có khi nó đợc tách ra thành 1 câu đặc biệt. - Th¸n tõ gåm 2 lo¹i chÝnh: + Th¸n tõ béc lé t/c, c/x: a, ¸i, èi,... + Thán từ gọi-đáp: này, ơi, vâng, dạ, ừ... - HD hs «n tËp vÒ Tõ tîng thanh, tîng h×nh.. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + Tõ tîng h×nh lµ tõ gîi h×nh ¶nh, d¸ng.

(147) + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt. Tõ tîng thanh lµ b¶n: tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, cña con ngêi. + Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh gîi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao, thờng đợc dùng trong v¨m miªu t¶ vµ tù sù. - HD hs «n tËp vÒ Nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS tr¸nh: # nhËn xÐt, bæ sung. => Nói quá: là biện pháp tu từ phóng đại + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, b¶n: hiện tợng đợc miêu tả để nhấn mạnh, gây Ên tîng, t¨ng søc biÓu c¶m Nãi gi¶m nãi tr¸nh: Lµ 1 biÖn ph¸p tu tõ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù. HD HS : ¤n tËp: Lùa chän trËt tù tõ trong c©u: => * Trong 1 c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. s¾p xÕp trËt tù tõ, mçi c¸ch ®em l¹i hiÖu - HS # nhËn xÐt, bæ sung. quả diễn đạt riêng. Ngời nói, ngời viết - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m: cÇn biÕt lùa chän trËt tù tõ cho thÝch hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. * TrËt tù tõ trong c©u cã thÓ: + Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tợng, hoạt động, đặc điểm (nh thứ bËc quan träng cña sù vËt, thø tù tríc sau của hoạt động, trình tự quan sát của ngời nãi…). + Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vËt, hiÖn tîng. + Liªn kÕt c©u víi nh÷ng c©u kh¸c trong VB. + §¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cña lêi nãi. * LuyÖn tËp: 3. Em h·y viÕt 1 ®o¹n v¨n biÓu c¶m về mùa thu trong đó có sử dụng từ tợng thanh, tîng h×nh. => - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cho ®iÓm 1 sè bµi. cña m×nh. “Nhận ra Bé đang xúc động ngắm nh×n m×nh, tõ rÊt xa, nh÷ng c©y bµng khÏ đung đa, vẫy vẫy những chiếc lá đỏ tía lên chµo BÐ. Cø thÕ, c©y bµng lÆng lÏ th¾p s¸ng suốt cả mùa đông. Rồi những chiếc lá đỏ th¾m l¹i lÇn lît rêi cµnh. §»ng sau nh÷ng - Ph©n tÝch m.q.h ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n th©n bµng ®en thÉm, BÐ l¹i nhËn ra thÊp trong phÇn trÝch trªn? thoáng ánh đỏ của những bông hoa gạo - T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n ®Çu mïa.” trong phÇn trÝch? HD hs «n tËp: HD HS : ¤n tËp vÒ Lùa chän trËt tù tõ trong c©u: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung..

(148) - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m: * Bµi v¨n nghÞ luËn thêng vÉn cÇn ph¶i cã c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. Hai yÕu tố này giúp cho việc trình bày các luận cứ trong bài văn đợc rõ ràng, cụ thể, sinh động hơn và do đó, có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn. * Các yếu tố tự sự và miêu tả đợc dùng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm râ luËn ®iÓm vµ kh«ng ph¸ vì m¹ch nghÞ luËn cña bµi v¨n. 2. a. T×m 2 tõ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp. VD: thùc v©t > c©u ¨n qu¶ > c©y cam, c©y bëi... b. Tìm các từ thuộc trờng từ vựng về đồ dùng học tập. VD: s¸ch, vë, bót, phÊn ... c. §Æt 2 c©u sö dông trî tõ, th¸n tõ, 2 c©u cã sd t×nh th¸i tõ. - Ô hay, chính tôi nhìn thấy nó làm việc đó cơ mà! (Ô hay: thán từ; chính: trợ từ). - Con häc bµi ®i nhÐ! (t×nh th¸i tõ cÇu khiÕn). d. T×m 1 sè VD vÒ nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong th¬ v¨n. VD: Con rËn b»ng con ba ba §ªm n»m nã ng¸y c¶ nhµ thÊt kinh. - Bµ vÒ n¨m Êy lµng treo líi. e. §Æt 2 c©u cã sd tõ tîng h×nh, 2 c©u cã sd tõ tîng thanh. VD: - Em bÐ ®ang chËp ch÷ng bíc ®i. - Bµ t«i ®ang lói hói dän vên. - GV HD HS lµm BT. - Gọi HS đọc bài, nhận xét. Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. hoạT động giao tiếp. TuÇn:. - Gióp HS : - Hiểu thế nào là hành động nói. - Biết dợc một số kiểu hành động nói. Biết cách thực hiện mỗi hành động nói bằng kiÓu c©u phï hîp. - Nhận biết đợc câu hành động nói và mục đích hành động nói áy trong câu. A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động của Gv-Hs. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m.. Néi dung chÝnh. *HD HS «n tËp vÒ: C©u trÇn thuËt, c©u phủ định:. => * C©u trÇn thuËt: + Là loại câu dùng chủ yếu để nhận diÖn sù vËt, c¶nh vËt…qua miªu t¶, kÓ, nhËn xÐt…C¶m xóc trong c©u trÇn thuËt lu«n lu«n chan hoµ vµo sù vËt, c¶nh vËt + Khi viÕt, c©u trÇn thuËt thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm. * Câu phủ định: - Lµ lo¹i c©u cã nh÷ng tõ ng÷ phñ định nh: không, chẳng, cha, không ph¶i(lµ), ch¼ng ph¶i(lµ), ch¼ng cã, ®©u.

(149) có(là), có…đâu, đâo có…và dùng để: + Bác bỏ 1 ý kiến, 1 hành động, 1 nhận định… + Th«ng b¸o, bµy tá, x¸c nhËn lµ không có sự vật, sự việc…đó. 1. ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 10 c©u vÒ + Bµy tá sù ngê vùc, b¨n kho¨n. đề tài học tập, trong đó có sử dụng câu trần thuật và câu phủ định. + HS viÕt bµi, tr×nh bµy, nhËn xÐt + Gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung, rót kinh bµi cña b¹n. nghiÖm cho HIS HD HS ôn tập về: Hành động nói: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. => * Hành động nói: là hành động đợc thực hiện bắng lời nói nhằm mục đích nhất định. - Ngời ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thờng gặp là: hỏi; trình bày (b¸o tin, kÓ, t¶, nªu ý kiÕn, dù ®o¸n…); ®iÒu khiÓn (cÇu khiÕn, ®e do¹, th¸ch thøc, …); høa hÑn, béc lé c¶m xóc. * Lu ý: Mỗi hành động nói có thể đợc thùc hiÖn b»ng kiÓu c©u cã chøc n¨ng chính phù hợp với hành động đó (cách dïng trùc tiÕp) hoÆc b»ng kiÓu c©u kh¸c 3. Ph©n läai c©u trong VB “HÞch tTíng sĩ” của TQT theo các kiểu hành động nói (cách dùng gián tiếp). đã học. * HD HS : ¤n tËp vÒ Héi tho¹i: - HS tù lµm. GV KT. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ * Vai XH lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia héi thoại đối với ngời khác trong cuộc thoại. lêi. Vai XH đợc x/đ bằng các quan hệ xã hội: - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. + Quan hÖ trªn – díi hay ngang b»ng (theo tuæi t¸c, thø bËc trong g® vµ x· héi); + Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biÕt, th©n t×nh). - V× quan hÖ XH vèn rÊt ®a d¹ng nªn vai XH cña mçi ngêi còng ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu. Khi tham gia héi tho¹i, mçi ngêi cần x/đ đúng vai của mình để chọn cách nãi cho phï hîp * Trong hội thoại, ai cũng đợc nói. Mỗi lần có 1 ngời tham gia hội thoại nói đợc gäi lµ lît lêi. §Ó gi÷ lÞch sù, cÇn t«n träng lît lêi cña ngêi kh¸c, tr¸nh nãi tranh lît, c¾t lêi hoÆc chªm vµo lêi cña ngêi kh¸c. - Nhiều khi, im lặng khi đến lợt lời của mình cũng là 1 cách biểu thị thái độ.. * LuyÖn tËp: 1. Xác định các hành động nói của các câu sau đây: a. - VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? - Bác trai đã khá rồi chứ? -> Hành động hỏi. b. - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó tất không khỏi bị tội chÕt. - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. -> Hành động trình bày..

(150) c. - Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh nhớ cha? Anh høa ®i. - Th«i, nh©n lóc trêi cha s¸ng em h·y trèn ®i. -> Hành động điều khiển. d. - Anh xin høa. - Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. -> Hành động hứa hẹn. e. - U nhất định bán con đấy ? U không cho con ở nhà nữa ? Khốn nạn thận con thÕ nµy! Trêi ¬i!... - Khèn n¹n… ¤ng gi¸o ¬i! Nã cã biÕt g× ®©u! -> Hành động bộc lộ cảm xúc. 2. Đọc đoạn văn sau và cho biết các câu trong đoạn thực hiện những hành động nói cụ thÓ nµo? Nhng nói ra làm gì nữa! Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo g× cho c¸i vên cña l·o. T«i sÏ cè gi÷ g×n cho l·o. §Õn khi con trai l·o vÒ, t«i sÏ trao lại cho hắn và bảo hắn: “Đây là cái vờn mà ông cụ thân sinh ra anh đã để lại cho anh trän vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo…” Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............ Ngµy so¹n: 26-11-2011 Ngµy d¹y: 08-122011. «n luyÖn –kiÓm tra. TuÇn:. - Gióp HS : - Cñng cè kü n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. - RÌn kü n¨ng vËn dông. - Rèn luyện chính tả, rèn luyện thói quen viết đúng chính tả khi làm bài thông qua việc luyện tập ở lớp; có ý thức diễn đạt gãy gọn, đúng ngữ pháp, tránh những lỗi diễn đạt thông thờng A. Mục tiêu cần đạt. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi C©u 1: 1. Em hiÓu g× vÒ ý nghÜ cña nv “t«i”qua ®o¹n v¨n “chao «i!...che lÊp mÊt”? 2. Qua hai vb “ Tức nc vỡ bờ”, “Lhạc” em hiểu gì về c/đời và tính cách ngời nd trong xh cò? => Yªu cÇu lµm râ: 1. Đây là lời triết lí lẫn cảm xúc trử tình xót xa của NCao - > ông muốn k/định một thái độ sống ,một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo : Cần phải qsát ,suy nghĩ đầy đủ về những con ngời hàng ngày sống quanh mình,cần phải nhìn họ bằng lòng đồng cảm ,bằng đôi mắt của tình thơng. - Ông cho rằng con ngời chỉ xứng đáng với danh nghĩa con ngời khi biết đồng c¶m víi mäi ngêi xung quanh ,khi biÕt nh×n nhËn vµ tr©n träng ,n©ng niu nh÷ng ®iÒu đáng thơng ,đáng quý ở họ. 2. HiÓu t×nh c¶nh nghÌo khæ ,bÕ t¾c cña tÇng líp nd bÇn cïng trong xh thùc d©n nöa pk. -Thấy đc vẻ đẹp tâm hồn cao quý ,long tận tuỵ hy sinh vì ngời thân ...của ngời nd. (§o¹n trÝch“Tøc nc..” lµ sm¹nh cña t×nh th¬ng ,cña tiÒm n¨ng ph¶n kh¸ng cßn ë truyÖn ng¾n “L·o H¹c” lµ ý thøc vÒ nh©n c¸ch ,lµ lßng tù träng dï nghÌo khæ...) Câu 2: Hãy sắp xếp lại các câu sau theo một thứ tự hợp lí để đc dàn ý phần thân bài cña ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” cña NH?.

(151) 1. Hång sung síng ,hp,cuèng quýt,véi vµng khi gÆp l¹i ngêi mÑ téi nghiÖp cña m×nh. 2. ThÊy mÑ bÞ xóc ph¹m ,Hång kh«ng thÓ gh×m nÐn nçi tñi cùc ®ang d©ng lªn trong lßng vµ trµo ra n¬i khoÐ m¾t. 3. Chó ng©y ngÊt trong t×nh th¬ng ©u yÕm cña mÑ ,tÊt c¶ c¸c gi¸c quan cña Hèng đều thức dậy để tận hởng tình mẹ. 4. Hồng có những phản ứng quyết liệt trong ý nghĩ về những hủ tục đày đoạ chú. 5. Hồng đã nhanh chóng nhận ra ý đồ đen tối của ngời cô thể hiện trong những lời giả dối ,xúc phạm sâu sắc đối với mẹ chú. Câu 3: Dựa vào dàn ý của phần TB trên để lập lại dàn ý cơ bản thể hiện đc sự kết hợp gi÷a tù sù ,mt¶ vµ biÓu c¶m. C©u 3: H·y tëng tîng ra ph¶n øng cña Gi«n –xi khi nghe Xiu kÓ vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng vµ c¸i chÕt cña cô B¬-men råi viÕt l¹i phÇn kÕt c©u chuyÖn. *§¸p ¸n vµ HD: 1. Theo thø tù: 5 – 2 – 4 – 1 – 3. 2. Chó ý bè côc ba phÇn : MB, Tb,KB. 3. - HS làm theo nhóm,cử đại diện trả lời - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. §Ò: 1/.ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng,tõ ng÷ nghÜa hÑp?(1,5 ®) 2/.T×m c¸c tõ tîng h×nh,tîng thanh trong c¸c c©u sau: - Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà. - Dèc lªn khóc khuûu , dèc th¨m th¼m Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi . (1,5 ®iÓm) §Ò:II: 1/Các từ: lúa, hoa, bà có nghĩa rộng đối với từ nào ? (1,5 điểm) 2/.Thế nào là từ ngữ địa phơng? Cho ví dụ ? (1,5 điểm) Chung cho cả 2 đề 3/. ViÕt đo¹n văn ng¾n nªu nhËn xÐt sau khi häc xong c¸c văn b¶n Th«ng tin vÒ ngµy trái đất năm 2000; Ôn dịch thuốc lá ;Bài toán dân số .Trong đoạn văn có sử dụng dÊu hai chÊm,dÊu ngoÆc đ¬n,dÊu ngoÆc kÐp. (7.0®iÓm) §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm 1/.Từ ngữ nghĩa rộng,từ ngữ nghĩa hẹp: - Một từ đợc coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.Hoặc ngợc lại (1,5đ) 2/`HS trả lời đợc: - Lom khom , Lác đác, thăm thẳm, khúc khuỷu, Heo hút (1,5đ) 1/ HS trả lời đợc: *Lúa có nghĩa rộng đối với các từ: lúa nếp, lúa tẻ ,lúa tám…… *Hoa có nghĩa rộng đối với các từ: hoa hồng,hoa lan…… * Bà có nghĩa rộng đối với các từ: bà nội ,bà ngoại…….(1,5đ) 2/ Từ ngữ địa phơng:-Khác với từ ngữ toàn dân chỉ sử dung trong một số địa phơng nhất định. ( 0,75đ) -Nêu đợc ví dụ: Bắp ,rứa ,răng ( 0,75đ) Chung cho cả 2 đề 3/.- Học sinh viết đúng theo yêu cầu của đề bài . - Đ¶m b¶o néi dung và đóng ng÷ ph¸p . -Có sử dụng dấu ngoặc đơn,ngoặc kép,dấu hai chấm -Trình bày rỏ ràng ,mạch lạc. Đảm bảo đợc bố cục .(7.0điểm) §Ò: 1. Lão Hạc chết như thế nào? Từ cái chết đó em suy nghĩ gì về số phận và tính cách của người nông dân trước CM 8.1945? 2. Em coù caûm nhaän gì veà nhaân vaät OÂng Giaùo ? 3. Tại sao nói chiếc lá cuối cùng là kiệt tác của bác Bơ- men ? Phân tích sự biến đổi trong tâm trạng Giôn- xi khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng §¸p ¸n.

(152) Caâu1: - Lão hạc chết dữ dội, đau đớn (0,5đ) - Số phận người nông dân đau khổ, bế tắc, thương tâm. ( 1đ) - Tính cách : giàu tình thương , giàu lòng tự trọng (1đ) C©u2: -Caûm nhaän veà nhaân vaät oâng giaùo. -Người chứng kiến cuộc đời đau khổ của lão Hạc. (0,5đ) - Thấu hiểu và cảm thông cho nỗi đau của người xung quanh. (0,5đ) - Nhận ra bản chất tốt đẹp của người khác. (0,5đ). B. Caâu3. a). Chieác laù cuoái cuøng laø kieät taùc cuûa baùc Bô men . - Vẽ giống thật, vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt (0,5đ) - Vẽ với cảm hứng nhân đạo nhằm cứu sống một con người. (1đ) - Thành công bất ngờ , đem lại niềm hi vọng sống cho Giôn xi. (0,5đ) b). Biến đổi trong tâm trạng Giôn xi. - Muoán cheát à thaáy cheát laø coù toäi 0,5ñ) - Chán chường, buông xuôi à hi vọng được vẽ à quyết tâm sống. (0,5đ) §Ò: Thời gian : 90 phút Câu 1 : Đọc kĩ đoạn văn sau vµ trả lời câu hỏi : ( 3 điểm )“...Tưởng đến vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ tôi, và nghĩ đến cảnh thiếu thốn một tình thương ấp ủ từng phen làm tôi rớt nước mắt, tôi toan trả lời là có. Nhưng nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà đã bị cái tội góa chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha phương cầu thực. Nhưng đời nào tình yêu thương và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm ranh bẩn xâm phạm đến..Mặc dù non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà “ ( Sách giáo khoa Ngữ Văn 8, tập 1 ) a- Đoạn trích trên thuộc tác phẩm nào ? ( 0,5 ®iÓm) b- Ai là tác giả của đoạn văn trên ? ( 0,5 ®iÓm) c- Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn văn là gì ? ( 0,5 ®iÓm) d- Nội dung chính của đoạn trích trên là gì? ( 0,5 ®iÓm) đ- Từ “ ruồng rẫy” là từ ghép hay từ láy ? ( 0,5 ®iÓm) e- Tìm ít nhất ba từ ngữ có trong đoạn trích thuộc “ trường từ vựng chỉ thái độ “? ( 0,5 ®iÓm) Câu 2 : ( 2 điểm ) Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng 5 câu ) kể về lúc gặp lại người thân sau bao ngày xa cách, trong đó có sử dụng 3 từ ngữ cùng trường từ vựng chỉ cảm xúc . Câu 3 : ( 5 điểm ) Hãy kể một câu chuyện về chủ đề Tình bạn . HƯỚNG DẪN CHẤM Câu 1 : ( 3 điểm , mỗi câu đùng 0,5 điểm )a- Tập hồi kí “ Những ngày thơ ấu “.

(153) b- Nguyên Hồng c- Tự sự d- Tâm trạng của nhân vật bé Hồng khi nghe người cô hỏi : Có muốn vào Thanh Hóa thăm mẹ không ? đ- Từ ghép e- Trường thái độ : Khinh miệt , ruồng rẫy, hoài nghi . Câu 2 : 2 điẻm -Viết đúng yêu cầu đoạn văn : đủ 5 câu theo yêu cầu, có câu chủ đề, các câu trong đoạn văn cùng thể hiện về chủ đề đó .( 1đ ) -Biết sử dụng ít nhất ba từ ngữ thuộc trường cảm xúc . ( 0,5 điểm ) -Diễn đạt mạch lạc, có tính liên kết và sự sắp xếp các câu hợp lý Câu 3 : 5 điểm 1-Hình thức : -Đúng thể loại tự sự. -Biết cách sử dụng các yêu tố miêu tả và biểu cảm -Trình tự sắp xếp các câu , các đoạn, các phần hợp lí - Có tính liên kết chặt chẽ. 2- Nội dung : - Đúng chủ đề về TÌNH BẠN : một người bạn thân, -Một tình huống nào đó dẫn đến tình bạn .... Câu 1 Hãy viết một đoạn văn chỉ rõ cái hay của đoạn văn sau, trong đó có sử dụng các kiểu câu đã học ở lớp 8. “ Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc.” ( Lão Hạc – Nam Cao) Câu 2: (6.0 điểm) Văn bản "Trong lòng mẹ" (Trích Những ngày thơ ấu, Ngữ Văn 8, tập I) của nhà văn Nguyên Hồng đã thể hiện tình cảm đối với người mẹ rất mực kính yêu một cách cảm động. Hãy nêu những cảm nhận của em về đoạn trích trên §¸p ¸n Câu 1 Yêu cầu học sinh chỉ ra được cái hay của đoạn văn : 2.0 điểm * Về nghệ thuật: 1.0điểm - Từ ngữ trong đoạn văn có sự chọn lọc đặc sắc ( từ “ép” được dùng rất đắt ), có sức gợi tả cao: sử dụng từ tượng hình, tượng thanh - Chọn miêu tả chi tiết tiêu biểu, cùng trường từ vựng: Khuôn mặt, vết nhăn, nước mắt, đầu, miệng. - So sánh: mếu như con nít *Về nội dung: 1.0 điểm - Đây là đoạn văn miêu tả ngoại hình (khuôn mặt già nua khô héo) nhưng lại làm rõ được sự đau khổ, day dứt, dằn vặt không kìm nén được lão Hạc khi phải bán cậu Vàng. - Đoạn văn thể hiện rõ tình cảm, thái độ của nhà văn Nam Cao đối với nhân vật lão Hạc: thấu hiểu, chia sẻ, đồng cảm…Đó cũng chính là thái độ, tình cảm của nhà văn trước nỗi khổ đau, bất hạnh của con người..

(154) => Tấm lòng và tài năng của nhà văn đã làm cho đoạn văn miêu tả ngoại hình nhưng mang đầy tâm trạng. - Đạt được các yêu cầu trên.2.0đ - Đảm bảo các yêu cầu về nội dung nhưng kỹ năng xây dựng đoạn văn còn hạn chế. 1.5đ - Nội dung đoạn văn sơ sài, chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng đoạn văn. 1 đ Các mức điểm khác giám khảo căn cứ vào thực tế bài làm để xác định. * Yêu cầu: Đề bài thuộc kiểu nghị luận văn học, nêu ý kiến đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một đoạn trích tác phẩm văn học. Học sinh cần biết kết hợp các kiểu văn bản đã học (tự sự, miêu tả, biểu cảm...) và các phương thức biểu đạt của văn nghị luận (giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích...), đặc biệt, cần đưa yếu tố biểu cảm vào trong bài viết của mình. Bài viết cần đảm bảo bố cục 3 phần với những nội dung cơ bản sau: * Mở bài: Giới thiệu khái quát về Nguyên Hồng, về tác phẩm và nội dung đoạn trích "Trong lòng mẹ". - Kết hợp nhận xét, đánh giá sơ lược về tình cảm của bé Hồng đối với người mẹ; về tình mẫu tử thiêng liêng, diệu kỳ. * Thân bài: Đảm bảo các ý chính sau: - "Trong lòng mẹ" là hồi ức đan xen cay đắng và ngọt ngào của chính nhà văn - cậu bé Hồng. - Hoàn cảnh của bé Hồng trong gia đình bất hạnh. - Sự đối mặt của bé Hồng và người cô cay nghiệt. - Diễn biến tâm trạng của bé Hồng với những ký ức tuổi thơ. + Trước khi gặp mẹ + Hình ảnh người cô làm vết thương lòng bé Hồng đau nhói và sự ghẻ lạnh, thành kiến với người đời. + Sự cay nghiệt của người cô khiến Hồng nhận ra mẹ là người tốt nhất, đẹp nhất giúp em vượt qua những thành kiến mà người cô cố ý gieo rắc cho em. + Từ nhận thức non nớt, bé Hồng vẫn kiên quyết bảo vệ mẹ mình bất chấp thành kiến độc ác -> đó là một tâm hồn, một tấm lòng đáng quý. + Niềm hạnh phúc được ở trong lòng mẹ (cuộc gặp gỡ cảm động, hình ảnh người mẹ và tình thương yêu bé Hồng dành cho mẹ, tình thương của người mẹ và sự cảm nhận của bé Hồng...) * Kết bài: - Khẳng định giá trị nội dung đoạn trích, giá trị thiêng liêng của tình cảm gia đình và người mẹ. - Có thể nêu những ý kiến khác (tình cảm của nhà văn, suy ngẫm về thân phận con người...) Chấm điểm: - Điểm 5 - < 6 : Bài làm đạt được các yêu cầu trên. Diễn đạt trôi chảy, từ ngữ có chọn lọc, biết kết hợp các kiểu văn bản đã học (tự sự, miêu tả, biểu cảm...) và các phương thức biểu đạt của văn nghị luận (giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích...), đặc biệt, cần đưa yếu tố biểu cảm vào trong bài viết của mình.Bài văn sinh động, hấp dẫn.. Tỏ ra có năng khiếu , chỉ có vài lỗi nhỏ về chính tả. - Điểm 4 - < 5: Bài làm cơ bản đạt được các yêu cầu trên về nội dung. Diễn đạt trôi chảy, từ ngữ có chọn lọc, sắp xếp sự việc hợp lý. Song còn một số ý chưa sâu, có vài lỗi về diễn đạt và chính tả..

(155) - Điểm 3 - < 4: Bài làm xác định đựơc các yêu cầu của đề, song chứng minh chưa được thuyết phục. Nội dung trình bày còn sơ sài, kết hợp các phương thức biểu đạt chưa linh hoạt. Sai chính tả và diễn đạt còn nhiều. - Điểm 1 - < 3: Bài làm chưa tốt, xác định luận điểm chưa rõ, dẫn chứng chưa thuyết phục, diễn đạt còn lủng củng, sắp xếp ý còn lộn xộn. Sai về diễn đạt, chính tả ngữ pháp nhiều D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem lại & hoàn thiện các câu hỏi đã làm *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............. Ngµy so¹n: 06-9-2011. TiÕt:49,50,51. Ngµy d¹y:. th¬ viÖt nam 1900-1945. A. Mục tiêu cần đạt. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. - Gióp HS :. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - §o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi. HD HS «n tËp vÒ vb - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m - Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ T¸c gi¶,Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT?. I.Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c, §Ëp đá ở Côn Lôn: 1. Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c => * T¸c gi¶: Phan Béi Ch©u (1867 – 1940) là chiến sĩ c/m vĩ đại của dt ta trong 3 thËp niªn ®Çu TK XX. N¨m 1930, cụ đang hoạt động c/m tại TQ thì bị bắt. Tại nhà ngục, trong đêm đầu tiên cụ đã viết bài thơ này để an ủi, động viên mình. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - B»ng giäng ®iÖu hµo hïng cã søc lôi cuốn mạnh mẽ, bài thơ đã thể hiện phong thái ung dung, đờng hoàng và khí ph¸ch kiªn cêng, bÊt khuÊt vît lªn trªn.

(156) c¶nh tï ngôc khèc liÖt cña nhµ chÝ sÜ yªu níc PBC. 2. Đập đá ở Côn Lôn: => * T¸c gi¶: Phan Ch©u Trinh (1872 – 1926), quª ë Qu¶ng Nam, ®Ëu phã b¶ng. Cô lµ 1 c/s yªu níc, 1 nhµ c/m lçi l¹c cña níc ta, lµ c/s tiªn phong, nªu cao ngän cê d©n chñ, chèng phong kiÕn thùc d©n, gi¶i phãng dt. Th¬ v¨n cña Cô võa ®anh thÐp, hïng biÖn, võa th¾m thiÕt, tr÷ t×nh. N¨m HD HS «n tËp vÒ vb 1908, Khi bị thực dân Pháp bắt và đày ra - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ Côn Đảo, phải lao động khổ sai, Cụ đã lêi. viÕt bµi th¬ nµy. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. * Gi¸ trÞ vÒ ND vµ NT: - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m - B»ng bót ph¸p l·ng m¹n vµ giäng - Em hãy nêu những hiểu biết của em về điệu hào hùng, bài thơ đã giúp ta cảm T¸c gi¶,Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT? nhận đợc 1 hình tợng đẹp lẫm liệt, ngang tµng cña ngêi anh hïng cøu níc, dï gÆp bíc gian nan nhng vÉn kh«ng sên lßng, đổi chí. 3.Muèn lµm th»ng Cuéi: => * T¸c gi¶: T¶n §µ - NguyÔn Kh¾c HiÕu, quª lµng Khª Thîng, BÊt B¹t, S¬n Tây-Nay là Ba Vì - Hà Tây). Tản đà xuất th©n nhµ Nho, tõng cã phen lÒu châng ®i thi nhng không đỗ. Ông chuyễn sang sáng tác văn chơng quốc ngữ và đã sớm nổi tiếng, đặc biệt vào những năm 20 của TK XX. Th¬ v¨n «ng trµn ®Çy c¶m xóc lãng mạn, lại đậm đà bản sắc dân tộc, và cã nh÷ng t×m tßi, s¸ng t¹o míi mÎ. Cã thÓ xem T¶n §µ nh mét g¹ch nèi gi÷a nÒn thơ cổ điển và nền thơ hiện đại trong lịch sö v¨n häc VN. Ngoµi ra, T¶n §µ cßn viÕt v¨n xu«i vµ còng næi tiÕng víi nh÷ng bµi t¶n v¨n, tuú bót, tù truyÖn vµ c¶ nh÷ng truyện du kí viễn tởng đặc sắc. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - Muèn lµm th»ng Cuéi lµ bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt n»m trong quyÓn “Khèi t×nh con I” (1971). Bµi th¬ thÓ hiÖn 1 t©m hån buån ch¸n tríc thùc t¹i tÇm thêng, muèn tho¸t li thùc t¹i Êy b»ng 1 íc mộng rất ngông - đúng chất Tản Đà: lên cung trăng để bầu bạn cùng chị Hằng. Søc hÊp dÉn cña bµi th¬ lµ ë hån th¬ l·ng mạn pha chút ngông nghênh đáng yêu và ở những tìm tòi đổi mới thể thơ thất ngôn b¸t có §êng luËt cæ ®iÓn - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb Hai ch÷ níc nhµ - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: TrÇn TuÊn Kh¶i (1895 – 1983) – bót hiÖu ¸ Nam – Nam §Þnh. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - “Hai chữ nớc nhà” là bài thơ mở đầu tập “Bút quan hoài I” 1924, lấy đề tài lịch sö thêi qu©n Minh x©m lîc níc ta: NguyÔn Phi Khanh (cha NguyÔn Tr·i) bÞ giÆc b¾t.

(157) đem sang TQ, Nguyễn Trãi đi theo nhng đến biên giới phía Bắc, Nguyễn Phi Khanh đã khuyên con nên quay trở về để lo tính việc trả thù nhà, đền nợ nớc. á Nam đã mợn lời ngời cha dặn dò con để gửi gắm tâm sự yêu nớc của mình. Đoạn trích là phần mở ®Çu cña bµi th¬. - Qua đoạn trích, á Nam TTK đã bộc lộ cảm xúc của mình và khích lệ lòng yêu nớc, ý chí cứu nớc của đồng bào. Tình càm sâu đậm, mãnh liệt đối với nớc nhà, sự lựa chọn thể thơ thích hợp và giọng điệu trữ tình thống thiết của tác giả đã tạo nên giá trị của ®o¹n trÝch II. PhÇn TiÕng ViÖt: Đề bài: Em hãy phân tích và phát biểu cảm nghĩ về bài thơ: ‘Đập đá ở Côn Lôn’ của Phan Ch©u Trinh. Dµn ý *Më bµi: - Giíi thiÖu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ xuÊt xø tp: Phan Ch©u Trinh (1872 – 1926), quª ë Qu¶ng Nam, ®Ëu phã b¶ng. Cô lµ 1 c/s yªu níc, 1 nhµ C/m lçi l¹c cña níc ta, lµ c/s tiªn phong, nªu cao ngän cê d©n chñ, chèng phong kiÕn thùc d©n, gi¶i phãng dt. Th¬ v¨n cña Cô võa ®anh thÐp, hïng biÖn, vừa thắm thiết, trữ tình. Năm 1908, Khi bị thực dân Pháp bắt và đày ra Côn Đảo, phải lao động khổ sai, Cụ đã viết bài thơ này. - Giới thiệu chủ đề của bài thơ: Mợn chuyện đập đá của ngời tù khổ sai trên đảo Côn Lôn, tg bày tỏ khí phách ngang tàng, coi thờng mọi gian nan thử thách, luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu kiên cêng, bÊt khuÊt cña ngêi c/s yªu níc. - Cã thÓ trÝch dÉn c¶ bµi th¬ hoÆc trÝch dÉn c©u ®Çu – c©u cuèi. *Th©n bµi: 1. Hai câu đề: thể hiện 1 t thế ngang tàng của 1 đấng nam nhi, không phải sống trong cảnh ‘vợ bìu con ríu” hoặc khom lng quỳ gối ở chốn quan trờng, mà là “đứng giữa đất Côn Lôn”, 1 nhà tù, 1 địa ngục. Đầu đội trời, chân đạp đất, tai nghe sóng vỗ suốt đêm ngày. “Lừng lẫy” nghĩa là vang động, chấn động. Công việc đập đá, công việc lao động khổ sai là 1 thử thách vô cùng nặng nề, nhng đối với kẻ làm trai càng thÓ hiÖn khÝ ph¸ch, uy dòng cña m×nh: Lõng lÉy lµm cho lë nói non Mét khÈu khÝ m¹nh mÏ, 1 lèi nãi khoa tr¬ng ®Çy Ên tîng vÒ chÝ nam nhi: s½n sµng chÊp nhËn thö th¸ch, sèng ngang tµng hiªn ngang. 2. Hai câu thực: đối nhau. Nghiã đen ghi lại công việc đập đá khổ sai. tính chất công việc là lao động thủ công nhng hành động lại rất mạnh mẽ: ‘đánh tan”, “đập bể”. Không phải là hòn đá nhỏ mà là “năm bảy đống”, và “Mấy trăm hòn”. Hai câu thơ mang hàm nghĩa sâu sắc, thể hiện một quyết tâm sắt đá, một chí khí hào hùng, không nao nóng, kh«ng lïi bíc tríc moÞ gian khæ, hi sinh. C©u th¬ tëng nh chÊt chøa, nung nấu bao uất hận, căm thù, muốn đánh ta, muốn đập bể mọi kẻ thù, mọi thử thách. Xách búa đánh tan năm bảy đống Ra tay ®Ëp bÓ mÊy tr¨m hßn 3. Hai câu luận: Tg sử dụng hình ảnh tợng trng và ẩn dụ rất đặc sắc. “Tháng ngày” chỉ thời gian bị tù đày, bị khổ sai kéo dài; “ma nắng” tợng trng cho gian khổ, cho mọi nhục hình đoạ đày. Trớc những thử thách ghê gớm ấy, ngời c/s bao quản”, “càng bền” chÝ khÝ. “Th©n sµnh sái”, “d¹ s¾t son” lµ 2 Èn dô nãi lªn chÝ khÝ bÒn v÷ng, lßng son s¾t thuỷ chung đối với nớc, với dân của 1 đấng nam nhi, có chí lớn, của 1 kẻ sĩ chân chÝnh: “Phó quý bÊt n¨ng d©m, bÇn tiÖn bÊt n¨ng di, uy vò bÊt n¨ng khuÊt”. Còng nh löa thö vµng, gian nan thö søc, ngäc cµng mµi cµng s¸ng, vµng cµng luyÖn cµng trong, PCT đã khẳng định cốt cách và tâm thế của mình. Câu thơ vang lên nh 1 lời thề: Th¸ng ngµy bao qu¶n th©n sµnh sái Ma n¾ng cµng bÒn d¹ s¾t son 4. Hai câu kết: Mợn sự tích ‘vá trời” của bà Nữ Oa trong thần thoại trung Hoa để nãi lªn chÝ lín lµm c/m, cøu níc cøu d©n. Dï cã ‘lì bíc”, cã gÆp khã kh¨n, cã t¹m thời thất bại, dù có nếm trải bao gian nan cay đắng tù đày, thì với nhà chí sĩ chân chính, việc côn con ấy không đáng kể, không đáng quan tâm. Tg sử dụng thủ pháp t-.

(158) ơng phản, cách nói khoa trơng để biểu thị dũng khí hiên ngang, tinh thần lạc quan trớc cảnh tù đày: Nh÷ng kÎ v¸ trêi khi lì bíc Gian nan chi kÓ viÖc con con *KÕt bµi: - Với thể thơ thất ngôn bát cú đờng luật đặc sắc, ngôn ngữ hàm súc, kết hợp tả thực với tợng trng. tg đã sáng tạo nên những vần thơ đẹp bày tỏ 1 t thế ngang tàng, 1 khí ph¸ch hiªn ngang, 1 tÊm lßng son s¾t thuû chung víi níc, víi d©n, víi sù nghiÖp c¸ch mạng của ngời c/s vĩ đại. - Bµi th¬ lµ 1 bµi ca yªu níc cña 1 sÜ phu anh hïng lµm ta t«n kÝnh vµ ngìng mé. - HS lµm bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi D.Cñng cè-dÆn dß: - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem lại & hoàn thiện các câu hỏi đã làm *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............. Ngµy so¹n: 06-9-2011. TiÕt:49,50,51. Ngµy d¹y:. th¬ viÖt nam 1900-1945. A. Mục tiêu cần đạt. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. - Gióp HS :. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - §o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi Hoạt động Gv - Hs. Néi dung chÝnh. ? Bµi th¬ “ Nhí rõng cña tg nµo? H·y nªu 1 sè ®iÓm cÇn nhí vÒ tg cña bµi th¬?. 1. VB: Nhí rõng.. ? Bài thơ ra đời trong h/c nào? Có vai trò g× trong nÒn th¬ míi Vn buæi ®Çu?. - Bài thơ ra đời góp phần k/định đc chỗ đứng vững chắc và sự toàn thắng của thơ mới trên văn đàn,đánh dấu 1 bớc ngoặt của thi ca VN đơng đại.. ? Nêu thể thơ và phơng thức biểu đạt?. -Th¬ tù do . BiÓu c¶m trùc tiÕp.. ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bpnt g×? PtÝch t/d của từng bp đó?. -HS. -NT:+,Bót ph¸p l·ng m¹n. +, §èi lËp +, §iÖp tõ,C©u hái tu tõ,c©u c¶m. +, H/¶nh ,ng«n tõ gÇn gòi. +, Giäng th¬ µo ¹t,khoÎ kho¾n..

(159) ? Với Nt đó toát lên ND gì? ? Mîn lêi con hæ ë vên b¸ch thó ,tg nh»m p/a nçi long m×nh nãi riªng vµ cña Nd ta lóc bÊy gê nãi chung ntn? ? Bµi th¬ “QH” cña tg nµo? Em h·y nªu 1 sè ®iÓm cÇn nhí vÒ tg cña bµi th¬?. - ND: Bth¬ p/¸nh nçi ch¸n ghÐt thùc tại ,hớng ớc mơ về 1 cđời tự do ,chân thật. - Đó là nỗi u uất ,buồn chán đến tuyệt väng tríc thùc t¹i tï h·m,chËt chéi -> C¶m th¸y bÕ t¾c ,bÊt lùc tríc h/c¶nh.. 2. Vb : Quª h¬ng.. ? Bài thơ ra đời năm nào ? Đc rút từ tập th¬ nµo cña tg?. - HS. - Bth¬ ®c viÕt n¨m 1939,in trong tËp “NghÑn ngµo” sau in l¹i trong “Hoa ? Nêu thể thơ và pt biểu đạt chính của bài niên”(1945) th¬? - KÕt hîp mt¶ vµ b/c¶m.( trö t×nh biÓu ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bp nt g×? Ph©n tÝch c¶m) t/d của từng bp đó? * NT: - Trử tình đặc sắc đc viết theo pt biểu cảm, mt¶ ,võa hiÖn thùc ,võa l·ng m¹n. - H/a thơ stạo độc đáo, nhiều bp so sánh,nhân hoá,ẩn dụ đặc sắc. - Nt t¶ c¶nh, t¶ t×nh b×nh dÞ ,l¾ng s©u thÊm ? Với nt đó làm toát lên nd gì? thÝa.. ? qua bth¬ em thÊy t/c¶m cña TH ®víi qh¬ng ntn?. ? Nh¾c l¹i vµi nÐt vÒ tg cña bµi th¬? ? H/cảnh ra đời của bài thơ có gì đặc biÖt? ? tại sao bài thơ có nhan đề “ Khi con tu hó”? ? TiÕng chim tu hó më ®Çu vµ kÕt thóc bµi th¬ cã ý nghÜa g×?. ? C¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn mïa hÌ trong tëng tîng cña tg?. ? Từ đó tg bộc lộ khao khát gì?. ? Bài thơ này ra đời trong h/c nào? Em. *ND: - Mét bøc tranh quª vïng biÓn,s¸ng trong khoÎ kho¾n,vui t¬i ,®Çy søc sèng. - Một t/y ,nỗi nhớ qhơng đằm th¾m,da diÕt nång nµn. - NÕu kh«ng cã 1 t©m hån tinh tÕ,mét bót ph¸p tµi hoa ,mét tÊm lßng s©u nÆng ®víi con ngêi vµ c/s ë ®©y th× cã lÏ TH sÏ không có nổi cảm xúc để có thể hoàn thµnh 1 tp xuÊt s¾c nh vËy. 3. VB : Khi con tu hó. - Hs. - Th¬ tù do – biÓu c¶m. - St¸c trong nhµ lao Thõa phñ,khi tg bÞ b¾t giam ë ®©y ( 7- 1939) - Tiếng chim tu hú tác động mạnh mẽ vào c¶m gi¸c ngêi tï vµ nã më ra m¹ch nguån cña bµi th¬. -TiÕng chim tu hó ë c©u ®Çu lµ tiÕng gäi vµo mïa hÌ n¸o nøc,rén rµng. - KÕt bµi lµ tiÕng gäi cña kh¸t väng tù do da diÕt vµ ch¸y báng. - §Ñp rùc rì víi sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a âm thanh ,màu sắc ,h/a độc đáo ,ấn tợng -> tất cả đang độ căng tròn sức sống nh bÇu nhiÖt huyÕt thanh xu©n cña ngêi chiÕn sÜ ,ngêi tï trÎ tuæi. - Khao khát tự do ,thoát khỏi tù ngục để lăn xả vào thế giới bên ngoài ,để đc h/động cống hiến hết mình....và cũng chính là khát vọng độc lập tự do cho dtộc. 4. VB : Tøc c¶nh P¸c Bã..

(160) biết gì về địa danh này?. - Sau nhiều năm bôn ba tìm đờng cứu nc Tháng 2-1941 BH về nc trực tiếp lãnh đạo CM . Ngêi sèng ë trong hang P¸c Bã gÇn biªn giíi ViÖt Trung trong ®k hÕt søc gian khổ . Trong t/gian này ngời đã viết bài th¬.. ? Nêu thể thơ và pt biểu đạt chính cảu bài th¬? - Thất ngôn tứ tuyệt đờng luật. ,theo pt trử t×nh. ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bp nt g×? PtÝch t/d của từng biện pháp đó? - Lêi th¬ gi¶n dÞ ,dÔ hiÓu. - Giäng tù nhiªn,nhÑ nhµng. - Kết hợp hài hoà giữa cổ điển và hiện đại ? Với Nt đó toát lên nd gì?. - HS.. ? Qua bµi th¬ em cã nxÐt g× vÒ con ngêi HCM?. - Gi¶n dÞ,l¹c quan,vît lªn hoµn c¶nh.. ? bài thơ ra đời trong h/c nào? ? em hiÓu g× vÒ tËp th¬ “ NKTT” cña HCM? ( h/c ,sè lîng, lµm b»ng thÓ th¬ nµo..) ? Nêu thể thơ và pthức biểu đạt chính của bµi th¬? ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bpnt g×? Ptích t/d của từng bp đó? ? Cã ngêi nãi : Bµi th¬ thÓ hiÖn râ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ngêi chiÕn sÜ vµ nghÖ sÜ. ý kiÕn cña em ntn? ? Qua bµi th¬ em hiÓu g× vÒ con ngêi HCM? ? Bài thơ ra đời trong h/c nào? Đc rút từ tËp th¬ nµo cña HCM? ? Nêu thể thơ và phơng thức biểu đạt chÝnh cña bµi th¬? ? Bµi th¬ cã sd nh÷ng bpnt g×?PtÝch t/d của từng bp đó?. 5. Vb: Ng¾m tr¨ng ( bµi thø 21) - Ngôc trung nhËt kÝ” gåm cã 133 bµi th¬ ch÷ h¸n ,phÇn lín lµ th¬ thÊt ng«n tø tuyệt. ĐC Bác viết trong 1 h/c hết sức đặc biệt từ tháng 8-1942 đến tháng 9-1943 khi Ngêi bÞ chÝnh quyÒn Tëng Giíi Th¹ch b¾t giam 1 cách vô cớ ,đày đoạ khắp các nhà tï trªn tØnh Qu¶ng T©y TQ. Qu¶ng T©y gi¶i kh¾p 13 huyÖn Mời tám nhà lao đã trải qua. -HS.. - Yêu Tn,t/t lạc quan yêu đời và phong th¸i ung dung cña ngêi c/s. 6. VB: Đi đờng. -HS -ViÕt theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt ,lµ bµi thø 30 trong “ Ngôc trung nhËt kí” Nhà thơ Nam Trân đã dịch thành thơ lôc b¸t.. ? Ngêi ta nãi : Bµi th¬ thÓ hiÖn t/t thÐp cña ngêi c/sÜ. Theo em t/t thÐp Êy ®c biÓu hiÖn ë ®iÓm nµo? ? Tìm nét cổ điển và hiện đại của bài thơ? ? Qua bµi th¬ ,em hiÓu g× vÒ con ngêi - Bthơ cho ta bài học về đờng đời nhiều HCM? khã kh¨n nguy hiÓm,bµi häc vÒ quyÕt t©m ? Từ đó em rút ra bài học bổ ích gì cho vợt khó,vơn lên giành thắng lợi trên đờng b¶n th©n? đời.. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. TiÕt:49,50,51 A. Mục tiêu cần đạt. «n luyÖn th¬ viÖt nam 1900-1945 - Gióp HS :.

(161) - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - §o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi - GV HD HS lµm BT. 1. Ph©n tÝch vcµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em sau khi häc xong bµi th¬ “Muèn lµm th»ng Cuéi” cña nhµ th¬ T¶n §µ. Dµn ý *Më bµi: - Giíi thiÖu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ xuÊt xø tp: - Giới thiệu chủ đề của bài thơ: - Cã thÓ trÝch dÉn c¶ bµi th¬ hoÆc trÝch dÉn c©u ®Çu – c©u cuèi. *Th©n bµi: Ph©n tÝch kÕt hîp PBCN: 1. Më ®Çu bµi th¬ lµ 1 tiÕng kªu: “buån l¾m chÞ H»ng ¬i!” Mét tiÕng kªu ®Çy ắp tâm sự. Thi sĩ Xuân Diệu đã nhận xét nh vậy. §ªm thu buån l¾m chÞ H»ng ¬i! TrÇn thÕ em nay ch¸n nöa råi. Nỗi buồn đến nỗi “buồn lắm”; trong cô đơn chỉ biếy gọi chị Hằng để tâm sự. Ba tiếmg “chÞ H»ng ¬i!” rÊt biªñ c¶m, ý vÞ, lµm cho giäng th¬ thiÕt tha, th©n mËt. C©u th¬ man m¸c sù buån vµ ch¸n. V× c«ng danh dë dang: “tµi cao, phËn thÊp, chÝ khÝ uÊt”. Buån v× non níc ®ang bÞ ngo¹i bang thèng trÞ “LÖ ai giµn giôa víi giang san”. §ã lµ nçi buån của 1 thế hệ trong vòng nô lệ lầm than. Là 1 thi sĩ đa cảm, đa tình, nỗi buồn đã kết thµnh mèi sÇu”: Nöa ngßi bót bæng bao sinh luþ Mét mèi t¬ t»m mÊy ®o¹n v¬ng (§Ò khèi t×nh con thø nhÊt) 2. Mét ch÷ “xin” rÊt ch©n thµnh, nh thiÕt tha, nµi nØ: Cung quế đã ai ngồi đó chửa? Cµnh ®a xin chÞ nh¾c lªn ch¬i. Hai câu thực đã làm rõ đề bài Muốn làm thằng Cuội ở nơi cung trăng, cung quế. Câu hỏi tu từ gợi nhiều man mác bâng khuâng. “Cành đa” đã trở thành cái mộng thoát li. Mộng vì chán đời, ngán đời. 3. Có lên đơc cung quế mới đỡ tủi, mới thoả thích, “thế mới vui”. Có chị Hằng làm bầu bạn. Có gió, có mây cùng chơi vơi. Điệp ngữ: (có, cùng) và phép đối đợc vận dụng sáng tạo, có cả tiểu đối và bình đối. Cách ngắt nhị 2/2/3 tạo nên giọng thơ nhún nhảy, lâng lâng. Thấm đẫm vần thơ là chất phong tình lãng mạn, đọc lên nghe rất thú vÞ: Cã bÇu cã b¹n can chi tñi Cïng giã, cïng m©y thÕ míi vui. Đúng nh nhà phê bình vh Lê Thanh trong cuốn Tản Đà thi sĩ (1939) đã nhận xÐt: “Th¬ cña «ng lµ chÊt th¬ trong nh läc víi nh÷ng c¶nh tîng kh«ng râ rÖt, nh÷ng h×nh ¶nh mê mê, «ng vÏ nh÷ng bøc tranh tuyÖt bót; víi nh÷ng t tëng l©ng l©ng, víi nh÷ng c¶m gi¸c m¬ méng, «ng lµm nªn nh÷ng c©u th¬ tuyÖt mÜ...” 4. Cái ngông, cái phong tình của thi sĩ đã dâng lên cực điểm. Đêm rằm tháng tám là đêm trung thu đẹp nhất. Chẳng còn buồn vì cô đơn nữa, thi sĩ đợc cùng chị H»ng ‘tùa nhau tr«ng xuèng thÕ gian cêi”. C¸i cö chØ “tùa nhau’ vµ nô cêi Êy còng lµ 1 giấc mộng đẹp. Thơáng 1 chút mỉa mai (cho trần thế) nhng đầy thú vị vì đơc thoát li, đợc thoả thích nơi cung quế: Råi cø mçi n¨m r»m th¸ng t¸m Tùa nhau tr«ng xuèng thÕ gian cêi..

(162) Cái kết thoát li. Một cách nói phong tinh, tài hoa. Có đọc bài thơ mới thấy đợc, cảm đợc cái hay, cái thú vị của bài Muốn làm thằng Cuội. *KÕt bµi: - Muốn làm thằng Cuội là 1 bài thơ có thi đề độc đáo, thú vị. Giọng thơ nhẹ nhàng, thanh tho¸t, ch¬i v¬i. trÝ tëng tîng phong phó, k× diÖu, chÊt méng ¶o, s¾c mµu l·ng m¹n thÉm ®Ém bµi th¬. - Tuy nói đến buồn , nói đến chán, có nói đến thoát li, có thấm vị phong tình...nhng toàn bài thơ toát lên 1 tinh thần phủ định thực tại xh thực dân nửa pk xấu xa, khao khát đợc sống trong sạch hơn, thanh cao hơn của phẩm chất con ngời. - HS lµm bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 2. Hãy phân tích 8 câu thơ đầu đoạn trích “Hai chữ nớc nhà” để thấy rõ tâm trạng của ngêi ra ®i. - §äc bµi tham kh¶o: ở 8 câu thơ đầu, tác giải gợi ra bối cảnh không gian biên ải ảm đạm, heo hút và t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh. Bèn c©u ®Çu lµ kh«ng gian chia li: Chốn ải bắc mây sầu ảm đạm Cói giời Nam gió thảm đìu hiu. Bèn bÒ hæ thÐt chim kªu, §o¸i nom phong c¶nh nh khªu bÊt b×nh. Trong cuéc ra ®i kh«ng cã ngµy trë l¹i th× biªn ¶i nµy chÝnh lµ ®iÓm mµ NguyÔn Phi Khanh vÜnh biÖt Tæ quèc, qh, vÜnh biÖt ngêi con tin yªu cña m×nh. T©m tr¹ng cña kẻ sắp ra đi vĩnh viễn phủ lên khung cảnh vốn đã heo hút, ảm đạm 1 màu tang tóc, thê l¬ng. T©m sÇu, c¶nh sÇu cø nh kh¬i gîi lÉn nhau thµnh 1 mèi sÇu th¶m t¸i tª, u hoµi d»ng dÆc. §o¹n th¬ nµy t¹o ra kh«ng khÝ chung cho toµn bµi, kh«ng khÝ thêi cuéc n¨m xa (thêi Phi Khanh – NguyÔn Tr·i) vµ còng lµ kh«ng khÝ cña x· héi VN nh÷ng năm 20 của TK XX. Bốn câu tiếp đầm đìa máu lệ: H¹t m¸u nãng thÊm quanh hån níc Chót th©n tµn lÇn bíc dÆm kh¬i Tr«ng con tÇm t· ch©u r¬i, Con ¬i con nhí lÊy lêi cha khuyªn. Giê phót nµy ®©y cha sÏ ra ®i mµ ch¼ng bao giê vÒ n÷a. §Êt níc lÇm than, cha con li tán, tình đất nớc lớn lao hoà trong tình phụ tử sâu nặng. Nguyễn Phi Khanh bị giải sang Tàu, để làm tròn đạo hiếu với cha già, Nguyễn Trãi muốn đi theo để phụng dỡng. Nhng Phi Khanh gạt tình riêng, dằn lòng khuyên con trở lại để trả thù nhà, đền nî níc. Ngêi s¾p ra ®i vÜnh viÔn thêng nãi nh÷ng lêi gan ruét, nh÷ng lêi mµ ngêi cßn sèng ph¶i kh¾c cèt ghi x¬ng… HD HS «n tËp vÒ vb Nhí rõng: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: - ThÕ L÷ (1907 – 1989) – tªn khai sinh lµ NguyÔn Thø LÔ – quª ë B¾c Ninh. - Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu trong pt Th¬ míi (1932 – 1945). - §îc Nhµ níc tÆng gi¶i thëng HCM vÒ VHNT. - §Æc ®iÓm phong c¸ch th¬ ThÕ L÷: Giäng th¬ biÔn ho¸ du d¬ng, l«i cuèn. Ý th¬ réng më, giäng th¬ mît mµ ®Çy mµu s¾c. h×nh tîng th¬ ®a d¹ng, chan hoµ t×nh th¬, dạt dào về cái đẹp, cái đẹp của âm nhạc, mĩ thuật, vẻ đẹp của nhan sắc thiếu nữ và t×nh yªu… * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - “Nhớ rừng” là bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và của phong trào Thơ mới, đợc sáng tác vào năm 1934, lần đầu đăng báo, sau đó in trong tập “Mấy vần thơ”. - Mîn lêi con hæ ë vên b¸ch thó víi nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng, tï tóng vµ niÒm khao khát tự do, đợc sống đúng với bản chất của mình, tác giả đã thể hiện tâm sự u.

(163) uÊt vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt, ch¸y báng cña con ngêi bÞ giam cÇm n« lÖ. Bµi thơ đã khơi dậy tình cảm yêu nớc, niềm uất hận và lòng khao khát tự do của con ngời VN khi ®ang bÞ ngo¹i bang thèng trÞ. Ph¶ng phÊt trong bµi th¬ cã nçi ®au thÇm kÝn cña ThÕ L÷ vµ còng lµ cña nh÷ng ngêi thanh niªn thuë Êy tríc c¶nh níc mÊt nhµ tan. II. BTTL: §Ò bµi: Em h·y ph©n tÝch vµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña m×nh vÒ khæ th¬ ®Çu bµi “Nhí rõng”. HD HS lµm dµn ý: * Më bµi: Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. ThÕ L÷ lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo Th¬ míi. Bµi th¬ “Nhớ rừng” gắn liền với tên tuổi của ông. Nói cách khác, nhắc đến Thế Lữ là ngời ta nhớ ngay đến bài thơ “Nhớ rừng”. - Bµi th¬ mîn lêi con hæ ë vêng b¸ch thó víi nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng, tù túng và niềm khao khát tự do, đợc sống đúng với bản chất của mình, tác giả đã thể hiÖn t©m sù u uÊt vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt, ch¸y báng cña con ngêi bÞ giam cầm nô lệ. Bài thơ đã khơi dậy tình cảm yêu nớc, niềm uất hận và lòng khao khát tự do cña con ngêi VN khi ®ang bÞ ngo¹i bang thèng trÞ. Ph¶ng phÊt trong bµi th¬ cã nçi ®au thÇm kÝn cña ThÕ L÷ vµ còng lµ cña nh÷ng ngêi thanh niªn thuë Êy tríc c¶nh níc mÊt nhµ tan. * Th©n bµi: Ph©n tÝch vµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ khæ th¬ ®Çu: - T©m tr¹ng cña con hæ khi bÞ nhèt trong còi s¾t ë vên b¸ch thó: Trong lời đề từ bài thơ, tác giả viết: “Lời con hổ ở vờn bách thú”. Đây có thể coi là tứ trung tâm, là điểm tựa cho cảm xúc thơ bùng phát. Tác gải đã dsdÆt con hæ – biÓu tîng cho søc m¹nh huyÒn bÝ, d÷ déi, linh thiªng cña rõng giµ gi÷a còi s¾t tï tóng, gß bã cña khu vên b¸ch thó (vèn còng ch¼ng lÊy g× lµm réng r·i) để tạo nên thế đối lập, tơng phản giữa khát vọng lớn lao với hoàn cảnh nghiệt ngã. Đó lµ c¶ mét nguån n¨ng lîng bÞ nÐn chÆt, lóc nµo còng chØ chùc bung ra. Nh÷ng tõ ng÷ trong bµi th¬ rÊt giµu ý nghÜa t¹o h×nh: GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t Ngay cả t tởng (căm hờn) cũng bị nén ép đến đông cứng lại bởi những thanh sắt đợc gắn thành khung – một sản phẩm kĩ thuật của xã hội loài ngời hiện đại. Con hổ bị giam cầm nhng không vì thế mà nó chịu khuất phục. “lỡ bớc sa cơ, nó đành chÞu n»m dµi “tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua”. T×nh c¶nh cã thÓ coi nh tuyÖt väng, nhng chúa sơn lâm vẫn còn nguyên đó niềm kiêu hãnh. Nó coi con ngời chỉ là loài “mắt bé” vµ thÊy nhôc nh»n v« cïng khi bÞ h¹ thÊp ngang tÇm víi “bän gÊu dë h¬i”, víi cÆp b¸o “v« t lù” dÔ dµng chÊp nhËn hoµn c¶nh. * KÕt bµi: - Nªu kh¸i qu¸t gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch. - Nªu c¶m nghÜ cña m×nh: Đoạn thơ chỉ với 8 câu nhng đã thể hiện thật sâu sắc nỗi chán ghét cuộc sống tầm thờng tù túng, thể hiện nỗi khát khao đợc tự do, đợc sống đúng với bản chất của m×nh cña con hæ khi bÞ giam cÇm. §ã còng chÝnh lµ nçi uÊt hËn, niÒm kh¸t väng cña con ngời VN đơng thời trong cảnh nớc mất nhà tan. - Gäi HS tr×nh bµy dµn ý. - Th¶o luËn líp: NhËn xÐt, bæ sung. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i nh÷ng ý chÝnh. HD HS «n tËp vÒ vb Quª h¬ng vµ Khi con tu hó: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. 1. Quª h¬ng: a. T¸c gi¶: - TÕ Hanh – tªn khai sinh lµ TrÇn tÕ Hanh, sinh 1921, quª Qu¶ng Ng·i, hiÖn ®ang sèng ë HN. - «ng tham gia cm tõ T8/1945, tham gia nhiÒu kho¸ BCH Héi Nhµ v¨n… - XB nhiÒu tËp th¬, tiÓu luËn, th¬ viÕt cho thiÕu nhi, dÞch nhiÒu tËp th¬ cña c¸c nhµ th¬ lín trªn TG..

(164) - ¤ng nhËn nhiÒu gi¶i thëng vÒ vh. b. T¸c phÈm: - S¸ng t¸c khi TÕ Hanh sèng xa quª. Nh÷ng h/a vÒ lµng chµi vµ nh÷ng ngêi d©n chài đều đợc tái hiện từ nỗi nhớ của nhà thơ nên rất gợi cảm và sinh động. - Vẻ đẹp của bài thơ thể hiện ở chất thơ bình dị nhng tràn ngập cảm xúc. Nhà thơ viết về quê hơng với tình cảm thiết tha, từ niềm tự hào về 1 miền quê tơi đẹp, có những đoàn thuyền, những ngời trai mạnh mẽ đầy sức sống, đơng đầu với sóng gió trïng d¬ng v× c/s, niÒm vui vµ hp cña lµng chµi. 2. Khi con tu hó: a. T¸c gi¶: - Tè h÷u – tªn khai sinh lµ NguyÔn Kim Thµnh – quª Thõa Thiªn. - Sinh ra trong 1 gđ nhà Nho nghèo, từ sáu, bảy tuổi đã làm thơ. Giác ngộ và tham gia c/m tõ rÊt sím. - Tố Hữu đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng của Đảng và chính quyền: Uỷ viên Bộ chính trị, Bí th BCH WƯ Đảng, Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trởng. - XB nhiÒu tËp th¬, tiÓu luËn. - NhËn nhiÒu gi¶i thëng vÒ VHNT. b. T¸c phÈm: - Bài thơ lục bát đợc sáng tác khi ông đang bị địch giam trong nhà lao Thừa Phủ (Huế) 7. 1939, sau đó đợc in trong tập: Từ ấy. - Bài thơ nói lên nỗi nhớ quê nhà khi mùa hè đã đến, đồng thời thể hiện niềm uất hận và lòng khao khát tự do của ngời chiến sĩ cách mạng đang bị cùm trói trong nhà tù đế quèc. 1. Phân tích vẻ đẹp của bức tranh làng quê trong bài thơ “Quê hơng” của nhà thơ Tế Hanh. Dµn ý Më bµi: - Giíi thiÖu bµi th¬. - Giới thiệu vấn đề nghị luận: Sức hấp dẫn trớc hết của bài thơ là vẻ đẹp thân thơng và độc đáo của bức tranh làng quê. Th©n bµi: a. Đó là vẻ đẹp của chính làng quê tác giả - một làng chài ven biển Trung Bộ. (Ph©n tÝch 2 c©u th¬ ®Çu). b. §ã lµ vÎ dÑp t¬i s¸ng, khoÎ kho¾n cña cuéc sèng vµ con ngêi lµng chµi: - Vẻ đẹp của bức tranh làng quê trong cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá: + HiÖn lªn trong khung c¶nh thiªn nhiªn t¬i s¸ng, th¬ méng cña buæi b×nh minh. + Khí thế lao động hăng hái đợc gợi tả qua hình ảnh những chàng trai “ph¨ng m¸i chÌo” vµ nh÷ng chiÕc thuyÒn “m¹nh mÏ vît trêng giang”. + Hình ảnh cánh buồm là một sự so sánh độc đáo gợi ra linh hồn của lµng chµi víi bao nçi niÒm cña ngêi d©n chµi. - Vẻ đẹp của bức tranh làng quê trong cảnh đoàn thuyền trở về bến: + Cảnh ồn ào tấp nập trên bến đỗ là một bức tranh sinh hoạt lao động ở làng chài đợc miêu tả hết sức sinh động, chan hoà niểm vui sớng trớc thành quả lao động và thể hiện khát vọng ấm no hạnh phúc của ngời dân chài. + H×nh ¶nh nh÷ng chµng trai vµ nh÷ng con thuyÒn sau chuyÕn ra kh¬i t¹o nên một vẻ đẹp vừa thực vừa lãng mạn với hơng vị riêng biệt khó quên của làng chµi. KÕt bµi: - Bøc tranh lµng quª trong bµi th¬ thÓ hiÖn t×nh cµm trong s¸ng, thiÕt tha cña TÕ Hanh đối với quê hơng. - Bài thơ viết về làng quê riêng của chính tác giả nhng mang theo nét đẹp của cuéc sèng vµ con ngêi ë mäi lµng chµi VN, nªn cã søc hÊp dÉn víi mäi t©m hån ViÖt. 2. Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ “Khi con tu hó” cña nhµ th¬ Tè H÷u. Dµn ý Më bµi: - Bài thơ đợc Tố Hữu sáng tác vào tháng 7.1939, lúc nàh thơ bị TD Pháp bắt giam ë nhµ lao Thõa Phñ (HuÕ)..

(165) - Bµi th¬ thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña ngêi thanh niªn céng s¶n mêi t¸m tuæi sau 4 th¸ng trêi bÞ t¸ch biÖt khái c/® tù do. Th©n bµi: a. NiÒm yªu c/s vµ nçi khao kh¸t tù do: (6 c©u th¬ ®Çu). - Tiếng chim tu hú gọi bầy đánh thức hình ảnh mùa hè trong tâm hồn ngời tù. - Bức tranh mùa hè hiện lên thật sinh động và cụ thể, nồng nàn tình yêu c/s và nçi kh¸t khao tù do. b. Cµng khao kh¸t tù do, ngêi tï cµng ®au khæ v× bÞ giam cÇm (4 c©u cuèi): - TiÕng chim tu hó vµ khung c¶nh mïa hÌ trong tëng tîng th«i thóc ngêi tï muèn vît tho¸t c¶nh giam cÇm. - TiÕng chim tu hó cµng khiÕn cho ngêi tï ®au khæ, uÊt hËn v× khao kh¸t tù do mà đành chịu bất lực trong cảnh tù đày ngột ngạt. KÕt bµi: - Tâm trạng của ngời tù cộng sản đợc thể hiện tự nhiên, chân thành và tha thiÕt, lµm nªn søc hÊp dÉn cña bµi th¬. - Tâm trạng của Tố Hữu bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn của ngời chiến sĩ cách mạng. - Gäi HS tr×nh bµy dµn ý. - Th¶o luËn líp: NhËn xÐt, bæ sung. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i nh÷ng ý chÝnh. *vb: Tøc c¶nh P¾c Bã: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. a. T¸c gi¶: Hå ChÝ Minh. b. T¸c phÈm: - Hoàn cảnh sáng tác: Tháng 2. 1941, sau 30 năm bôn ba hoạt động cm ở nớc ngoài, BH trở về TQ, trực tiếp lãnh đạo ptr c/m trong nớc. Ngời sống và làm việc trong hoµn c¶nh hÕt søc gian khæ: ë trong hang P¸c Bã – 1 hang nói nhá s¸t biªn giíi ViÖt – Trung (Hµ Qu¶ng – Cao B»ng); thêng ph¶i ¨n ch¸o ng«, m¨ng rõng thay c¬m; bàn làm việc là 1 phiến đá bên bờ suối cạnh hang đợc Ngời đặt tên là suối Lê-nin. Bài thơ đợc Bác sáng tác trong hoàn cảnh này. - Bài thơ đợc viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật, giọng điệu tự nhiên, thoải mái, pha chút vui đùa hóm hỉnh, tất cả toát lên 1 cảm giác vui thích, sảng khoái. * vb Ngắm trăng, Đi đờng: a. T¸c gi¶: Hå ChÝ Minh. b. T¸c phÈm: * Giíi thiÖu: “Ngôc trung nhËt kÝ” (NhËt kÝ trong tï): - Gåm 133 bµi th¬ ch÷ H¸n, phÇn lín lµ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. TËp nhËt kÝ b»ng thơ đợc HCM viết trong 1 h/c đặc biệt từ tháng 2/1942 đến 9/1943 khi Ngời bị chính quyền TGT bắt giam 1 cách vô cớ, đày đoạ khắp các nhà tù ở tỉnh Quảng Tây – TQ. Qu¶ng T©y gi¶i kh¾p 13 huyÖn Mời tám nhà lao đã ở qua. (§Õn phßng chÝnh trÞ chiÕn khu IV) - NhËt kÝ trong tï ph¶n ¸nh 1 dòng khÝ lín, 1 t©m hån lín, 1 trÝ tuÖ lín cña ngêi chiến sĩ vĩ đại. Nó cho thấy 1 ngòi bút vừa hồn nhiên giản dị, vừa hàm súc sâu sắc. Chất thép và chất tình, màu sắc cổ điển và tính chất hiện đại, bình dị kết hợp 1 cách hµi hoµ. - NhËt kÝ trong tï cã t¸c dông BD lßng yªu níc, tinh thÇn vµ nh©n sinh quan c¸ch m¹ng cho thÕ hÖ trÎ chóng ta. - Trong bµi “§äc th¬ B¸c”, thi sÜ HTTh«ng viÕt: Ngôc tèi trong tim cµng ch¸y löa XÝch xiÒng kh«ng kho¸ næi lêi ca. Tr¨m s«ng ng×n nói ch©n kh«ng ng·, Yªu níc, yªu ngêi, yªu cá hoa… …VÇn th¬ cña B¸c vÇn th¬ thÐp Mµ vÉn mªnh m«ng b¸t ng¸t t×nh. * Ng¾m tr¨ng:.

(166) - Là bài thứ 21 trong tập NKTT, đợc viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật, giọng điệu tự nhiên, thoải mái, pha chút vui đùa hóm hỉnh, tất cả toát lên 1 cảm gi¸c vui thÝch, s¶ng kho¸i. - Bài thơ ghi lại 1 cảnh ngắm trăng, qua đó thể hiện tình yêu trăng, yêu thiên nhiên, tinh thần lạc quan yêu đời và phong thái ung dung của ngời c/s c/m trong cảnh tù đày. * Đi đờng: - Lµ bµi sè 30 trong tËp th¬ NKTT. - Bài thơ nói lên những suy ngẫm của tác giả về đờng đời vô cùng gian lao vất vả, luôn luôn đứng trớc bao thử thách khó khăn, phải có dúng khí và quyết tâm vợt lên để giành thắng lợi. Con đờng ở đây mang hàm nghĩa là con đờng c/m *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. TiÕt55,56,57. truyÖn ký viÖt nam. A. Mục tiêu cần đạt. - Gióp HS :. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò.. 2.Bµi míi H/ động của GV và HS. ? Nªu vµi nÐt cÇn nhí vÒ LÝ C«ng UÈn?. 1. VB: - HS.. ? Bài chiếu ra đời trong h/c nào?. - HS.. ? Em hiÓu g× vÒ thÓ chiÕu? ? Chiếu dời đô thuộc kiểu bài gì?. - HS.. Nội dung cần đạt. Chiếu dời đô.. ? Bè côc bµi chiÕu nµy ntn?. 1. Tiền đề,cơ sở lsử và thực tiễn của việc dời đô. 2. Những lí do để chon thành đại La là kinh đô mới. ? NxÐt c¸ch lËp luËn vµ d/c cña bµi chiÕu? 3. Kl: Nhµ vua hái ý kiÕn qu©n thÇn. ? Néi dung bµi chiÕu thÓ hiÖn ®iÒu g×? - HS. ? Qua bµi chiÕu em thÊy LCU lµ ngêi ntn?. - HS.. ? Vẽ sơ đồ khái quát trình tự lập luận của bµi chiÕu? ? Nªu vµi nÐt cÇn nhí vÒ TQTuÊn?. 2. V¨n b¶n: - HS.. ? Bài hịch ra đời trong h/cảnh nào? ? Em hiÓu g× vÒ thÓ hÞch? ? HÞch tíng sÜ thuéc kiÓu v¨n g×? ? Bè côc cña bµi hÞch nµy ntn?. HÞch tíng sÜ.. -HS. -HS. - KiÓu v¨n NL - Gåm cã 4 phÇn: 1, Nªu nh÷ng g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ trong sử sách để khích lệ ý chí lập công danh ,x¶ th©n v× nc. 2. Lét t¶ sù ngang ngîc vµ téi ¸c cña kÎ.

(167) thù đồng thời nói lên lòng căm thù giặc. 3. Ptích trái phải ,làm rõ đúng sai. 4. Nªu nvô cÊp b¸ch ,khÝch lÖ t/t chiÕn đấu. ? Néi dung bµi hÞch thÓ hiÖn ®iÒu g×? - KhÝch lÖ lßng yªu nc bÊt khuÊt ,quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. ? Qua bµi hÞch ,em thÊy TQT lµ ngêi ntn? - HS ? Vẽ sơ đồ khái quát trình tự lập luận của - HS vẽ. bµi hÞch? 3. V¨n b¶n: Nớc đại Việt ta. ? Nªu vµi nÐt vÒ NguyÔn Tr·i? -HS ? Bài cáo ra đời trong h/c nào?. -HS. ? Em hiÓu g× vÒ thÓ c¸o? ? C¸o b×nh Ng« thuéc kiÓu bµi g×? ? §o¹n trÝch nµy n»m ë phÇn nµo cña vb? Nªu bè côc cña ®o¹n trÝch.. - HS - NghÞ luËn. - Cã 4 phÇn.. ? Vb này có mấy Lđ? đó là những lđ nào? - 2 lđ: +, Nguyên lí nhân nghĩa. +, K/đ độc lập chủ quyền của dt. ? Nªu nxÐt cña em vÒ tr×nh tù lËp luËn cña tg trong ®o¹n trÝch? - HS ? V× sao ®o¹n trÝch cã ý nghÜa nh mét lêi tuyên ngôn độc lập lần thứ 2 của dt ? ? Qua đó tg muốn bộc lộ t tởng nào của m×nh?. - HS. ? VB nµy cña tg nµo ? Nªu mét vµi nÐt vÒ tg? ( Vua, chóa, BÒ trªn dêng chiÕu, chÕ, c¸o, s¸ch, hÞch, mÖnh ; cßn quan l¹i ,thÇn d©n dïng tÊu, nghÞ, biÓu, kh¶i, sí) ? TÊu lµ g×? ? Phần đầu t/g nêu k/quát m.đích chân chính của việc học . m.đích đó là gì?. - HS.. ? Tiếp đến t/g đã phê phán điều gì? ? Nªu t¸c hÞa cña lèi häc nµy?. ? Liªn hÖ thùc tÕ? ? Sau khi phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai trái,lệch lạc trong việc học,tg đã k/định ®iÒu g×? ? ViÖc häc ph¶i b¾t ®Çu ntn? vµ cã p/p g×? ? Qua vb ,em h·y kh¸i qu¸t l¹i néi dung bài học bằng sơ đồ? ? Khi tr×nh bµy l®iÓm trong ®o¹n v¨n Nl ,cÇn chó ý ®iÒu g×? ? VB nµy cña tg nµo ? Nªu mét vµi nÐt vÒ tg?. -K/® vÒ ®lËp dt cña nc ta. - Tù hµo vÒ truyÒn thèng ®t vÎ vang cña dt ta. 4. V¨n b¶n: Bµn luËn vÒ phÐp häc.. - “ Ngọc không mài...đạo” -> Tg dùng c©u ch©m ng«n võa dÔ hiÓu, võa t¨ng søc m¹nh thuyÕt phôc. - Lèi häc lÖch l¹c ,sai tr¸i lµ lèi häc chuéng h×nh thøc cÇu danh lîi. -> Lµm cho “ chóa tÇm thêng,thÇn nÞnh hót”,ngời trên ,kẻ dới đều thích sự chạy chät.luån cói ,kh«ng cã thùc chÊt ,dÉn đến nc mất nhà tan. - Quan điểm và phơng pháp đúng đắn trong häc tËp. - ViÖc häc ph¶i ®c phæ biÕn réng kh¾p: më thªm trêng, më réng thµnh phÇn ngêi häc,t¹o ®k cho ngêi ®i häc ( Gv lhÖ víi t/t hiÕu häc cña ND ta ,chÝnh s¸ch khuyÕn häc cña nhµ nc ta) - HS. 5. V¨n b¶n: - HS.. ThuÕ m¸u.. - Gîi lªn sè phËn th¶m th¬ng cña ngêi.

(168) ? em hiểu ntn về cách đặt tên chơng, tên c¸c phÇn cña tg? ? Mở đầu đoạn trích tg nói về v/đề gì?. dân thuộc địa ,bao hàm lòng căm phẫn ,thái độ mỉa mai đvới tội ác ghê tởm của chÝnh quyÒn thùc d©n. ThuÕ m¸u: - ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø. - Mé lÝnh. - KÕt qu¶ cña sù hi sinh.. ? Qua đó em có nxét gì ( thái độ , giọng ®iÖu..)?. - Thái độ của các quan cai trị đối với ngời dân thuộc địa.. ? để gọi quân đi lính cho chúng TD Pháp đã dùng những thủ đoạn gì? ? Ph¶n øng cña ngêi b¾t lÝnh t×nh nguyÖn ë ®©y cã g× kh¸c thêng?. - HS.. ? ë ®©y tg sd NT g×? t/d ? Khi nãi vÒ sù hi sinh cña lÝnh t×nh nguyện tg sd Nt gì? Mđích?. - HS- Tìm mọi cơ hội để trốn thoát. - tù lµm cho m×nh bÞ nhiÔm c¸c... - §èi lËp : lêi nãi – viÖc lµm -> v¹ch trÇn thñ ®o¹n lõa g¹t tµn nhÉn cña chÝnh quyÒn TD ®víi ngêi d©n b¶n xø. - Câu nghi vấn -> K/đ sự thật ,đồng thời béc lé t/c¶m, c¶m xóc cña ngêi viÕt. - Hs.. ? Nªu nd vµ nt cña vb? H§III :LuyÖn tËp. Đề ra: Chiếu dời đô” có sức thuyết phục lớn bởi có sự kết hợp giữa lí và tình. Em hãy c/m. Yªu cÇu: - C¸i lÝ ë bµi chiÕu thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo? +, Đa ra các d/c về các triều đại Trung Hoa dời đô. +, Hai nhà Đinh,Lê không dời đô nên bị hạn chế. +, Làm rõ lợi thế đất đại la về mọi mặt : Kinh tế,ctrị . văn hoá... - C¸i t×nh ë bµi chiÕu thÓ hiÖn ë ®iÓm nµo? +, Béc lé trùc tiÕp nçi lßng cña m×nh: TrÉm rÊt ®au xãt... +,Hái ý kiÕn qu©n thÇn thÓ hiÖn sù t«n träng .BiÕn ý nguyÖn riªng thµnh ý nguyÖn chung cña tÊt c¶ mäi ngêi.  Cã søc thuyÕt phôc lín §Ò bµi : HÞch tíng sÜ võa cã lËp luËn chÆt chÏ,s¾c bÐn võa giµu h×nh tîng c¶m xóc,do đó có sức thuyết phục cao.Em hãy c/m. Yªu cÇu: HS cÇn lµm râ : - HÞch tíng sÜ cã lËp luËn chÆt chÏ,s¾c bÐn: +, Nªu g¬ng c¸c trung thÇn nghÜa sÜ. +, Tè c¸o téi ¸c cña giÆc. +, Nãi râ tÊm lßng cña chñ tíng. +, ChØ râ ®iÒu ph¶i tr¸i... - Giµu h×nh tîng ,c¶m xóc: +, Béc lé trùc tiÕp c¶m xóc cña m×nh. +, Hình tợng bọn giặc đc ví nh dê chó, hổ đói... => Cã søc thuyÕt phôc cao. Đề bài: “ Nớc đại Việt ta” là áng văn tràn đầy lòng tự hào dt. Hãy viết bài gthiệu về tg ,h/c ra đời của tp và làm sáng tỏ nd nxét trên. Yªu cÇu: Bµi viÕt nµy kÕt hîp c¶ v¨n gt ( T/m) vµ v¨n NL (c/m). - Có 2 nd cần t/m là : Về tg và h/c ra đời của tp. - VÒ NL: CÇn lµm s¸ng tá nd bao trïm lªn ®o¹n trÝch lµ lßng tù hoµ dt. C¸c ý cÇn nªu trong bµi viÕt: a.T/g NT ( 1380- 1442),ngời đã từng sát cánh cung LLợi lđạo cuộc k/c chống quân Minh , ngêi cã c«ng lao to lín nhng sau nµy bÞ chÕt 1 c¸ch oan uæng. NT lµ ngêi anh hùng dt ,nhà vhoá đồng thời là văn ,nhà thơ lớn của dt. b. H/c ra đời của tp: “ Nc ..” đc trích từ tp “ Bình Ngô đại cáo”. Bài cáo này do Nt thừa lệnh LL soan thảo sau khi cuộc k/c quân Minh vừa kết thúc( 1428) để tuyên bố chiÕn th¾ng. c. VÒ nd nxÐt cÇn lµm stá ,cÇn nªu ®c c¸c ý sau:.

(169) - Tự hào về dt đã có 1 nền văn hiến ,1 truyền thống vhoá tốt đẹp ,lâu đời. - Tù hµo vÒ 1 ®nc cã l·nh thæ riªng,phong tôc tËp qu¸n riªng. - Tù hµo vÒ dt cã 1 truyÒn thèng lsö vÎ vang. - Tù hµo vÒ dt lu«n cã ngêi tµi giái ,thao lîc. - Tự hào về 1 đnc có nhiều chiến công vang lừng đã đc lu danh sử sách. 1, ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n triÓn kh¸i ý luËn ®iÓm sau: Häc ph¶i kÕt hîp lµm bµi tËp th× míi hiÓu bµi. 2. C©u nãi cña M. Go- r¬-ki “ h·y yªu s¸ch ,nã lµ nguån kiÕn thøc,chØ cã kiÕn thøc mới là con đờng sống “ gợi cho em suy nghĩ gì? * Yªu cÇu: LËp dµn ý: A. MB: - B¹n th× cã b¹n tèt,b¹n xÊu. S¸ch còng cã s¸ch tèt ,s¸ch xÊu. NÕu chän b¹n mà chơi thì cũng phải chọn sách tốt mà đọc. - Giíi thiÖu c©u nãi cña Go-r¬-ki: “ H·y ...sèng” - Giải thích ý kiến đó. B. TB: 1. S¸ch tèt : S¸ch gióp më mang kiÕn thøc. - Mét quyÓn s¸ch tèt lµ 1 nguån kiÕn thøc. - Gióp ta häc ®c ®iÒu hay,thu thËp c¸c t tëng míi l¹. - Gióp ta tho· m·n t/c¶m.íc m¬. - gióp ta s÷a ch÷a sai lÇm,khuyÕt ®iÓm. 2. Nh÷ng t¸c h¹i do s¸ch kh«ng tèt ®em l¹i. - LÑch l¹c trong t tëng,nhËn thøc. - Lçi lÇm trong t/c¶m. - Sai làm trong h/động C. KB: Khẳng định v/đề: Sách nh bạn do đó phải yêu sách nh yêu bạn, giữ sách tốt nh gi÷ b¹n hiÒn ; S¸ch lµ ngêi thÇy.. 1. Viết đoạn văn NL bàn về thái độ của tg NAQ thể hiện trong vb “ Thuế máu” có sd yÕu tè biÓu c¶m. 2. NxÐt vÒ ytè b/c trong ®o¹n trÝch “ ThuÕ m¸u”. * Yªu cÇu: 1/ CÇn viÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sd ytè b/c vµ chØ ra c¸c ytè b/c. 2/ - T/g sd có hiẹu quả bp Nt kể để nêu ra những câu chuyện ,những bằng chứng rõ ràng.( Các câu chuyện,các sự kiện, con số đc nêu ra đều lấy từ thực tế) - C¸c h/a ®c x©y dng mang tÝnh b/c cao ( to¸t lªn sè phËn ®au th¬ng cña ngêi d©n thuộc địa ,bộ mặt giả nhân giả nghĩa của chính quyền thực dân) - Yếu tố tự sự và b/c đc kết hợp chặt chẽ,hài hoà. Trong ytố này đã bao hàm,chứa đựng ytố kia và chúng đc thể hiện qua nhau. D.Cñng cè-dÆn dß:. - Häc bµi theo néi dung vë ghi. - Hoµn thiÖn tÊt c¶ c¸c bµi tËp trªn - Nắm đợc cách trình bày nội dung trong 1 đoạn văn. *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. TiÕt 58,59,60. v.b¶n nghÞ luËn. - Gióp HS : N¾m v÷ng h¬n kü n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù th«ng qua viÖc luyÖn tËp tãm tắt những văn bản nghị luận đã học. RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt v¨n sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. Rèn chính tả, cách diễn đạt, cách trình bày đoạn văn.. A. Mục tiêu cần đạt. -. B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - B¶ng phô, ®o¹n v¨n mÉu - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc.

(170) C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi *Bæ sung: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ...................................................... Ngµy so¹n: 06-9-2011 Ngµy d¹y:. TiÕt 61,62,63. «n luyÖn – kiÓm tra - Gióp HS :. A. Mục tiêu cần đạt B. ChuÈn bÞ cña gv-hs.. 1.GV: - Tµi liÖu tham kh¶o. - Bµi so¹n. 2. HS: - ¤n tËp kiÕn thøc. C. hoạt động dạy và học. 1. Bµi cò. 2.Bµi míi. TuÇn 1 Ngµy so¹n: 05/10/2009 Ngµy d¹y: 10/10/2009. Buæi 1 A. Mục tiêu cần đạt:. - Ôn tập lại các kiến thức về cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ, trưòng từ vựng. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. B. ChuÈn bÞ:. ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:. 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò ? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp?. Néi dung 1. Bµi tËp 1 - Mét tõ ®ưîc coi lµ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa của từ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ kh¸c. - Mét tõ ®ưîc coi lµ cã nghÜa hÑp khi phạm vi nghĩa của từ đó được bao hàm trong phạm vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c..

(171) ? C¸c tõ lóa, hoa, bµ cã nghĩa rộng đối với từ nào và có nghĩa hẹp đối với từ nào?. * Lúa: - Có nghĩa rộng đối với các từ : lúa nếp, lúa tÎ, lóa t¸m... - Có nghĩa hẹp đối với các từ : l¬ng thùc, thùc vËt,... * Hoa - Có nghĩa rộng đối với các từ : hoa hồng, hoa lan,... - Có nghĩa hẹp đối với các từ : thùc vËt, c©y c¶nh, c©y cèi,.. * Bà - Có nghĩa rộng đối với các từ : bà nội, bà ngo¹i,... - Có nghĩa hẹp đối với các từ : ngưêi giµ, phô n÷, ngưêi ruét thÞt,... ? ThÕ nµo lµ trưßng tõ vùng? 2. Bµi tËp 2 Cho c¸c tõ sau xÕp chóng - TTV lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vµo c¸c trưßng tõ vùng thÝch vÒ nghÜa. * Các từ đều nằm trong TTV chỉ hoạt động của con hîp? - nghÜ, nh×n, suy nghÜ, ngÉm, ngưêi Chia ra c¸c TTV nhá: nghiÒn ngÉm, tr«ng, thÊy, - Hoạt động trí tuệ: nghĩ, suy nghĩ,phán đoán, ngẫm, túm, nắm, húc, đá, đạp, đi, nghiÒn ngÉm,ph©n tÝch, tæng hîp, suy,... chạy, đứng, ngồi, cúi,suy, - Hoạt động của các giác quan để cảm giác: nhìn, ph¸n ®o¸n, ph©n tÝch, ngã, tr«ng, thÊy, ngã, ngöi,... ngửi, xé, chặt, cắt đội, xéo, - Hoạt động của con người tác động đến đối tượng: giÉm,... + Hoạt động của tay: túm, nắm, xé, cắt, chặt,... +Hoạt động của đầu: húc, đội,... + Hoạt động của chân: đá, đạp, xéo, giẫm,... - Hoạt động dời chỗ: đi, chạy, nhảy, trườn, di chuyÓn,... - Hoạt động thay đổi t thế: đứng, ngồi, cúi, lom §Ò: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña khom,... em vÒ dßng c¶m xóc cña 3. Bµi tËp 3 nh©n vËt “t«i” trong truyÖn * LËp dµn ý: ng¾n “ T«i ®i häc” cña a. Më bµi: Giíi thiÖu vÒ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc” vµ Thanh TÞnh? cảm xúc của mình khi đọc truyện. b. Th©n bµi: - Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ truyÖn ng¾n vµ c¶m xóc cña nv “t«i”. - Ph©n tÝch dßng c¶m xóc cña nv “t«i” vµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ: + Không gian trên con đường làng đến trưòng được c¶m nhËn cã nhiÒu kh¸c l¹. C¶m gi¸c thÝch thó v× h«m nay t«i ®i häc. + Cảm giác trang trọng và đứng đắn của “tôi”: đi học lµ ®ưîc tiÕp xóc víi mét thÕ giíi míi l¹, kh¸c h¼n víi ®i ch¬i, ®i th¶ diÒu. + C¶m nhËn cña nh©n vËt “t«i” vµ c¸c cËu bÐ khi võa đến trưòng: không gian của ngôi trưòng tạo ấn tượng l¹ lÉm vµ oai nghiªm khiÕn c¸c cËu cïng chung c¶m gi¸c cho¸ng ngîp. + Hình ảnh ông đốc hiền từ nhân hậu và nỗi sợ hãi mơ hồ khi phải xa mẹ khiến các cậu khi nghe đến gäi tªn kh«ng khái giËt m×nh vµ lóng tóng. + Khi vµo líp “t«i” c¶m nhËn mét c¸ch tù nhiªn kh«ng khÝ gÇn gòi khi ®ưîc tiÕp xóc víi b¹n bÌ cïng trang lứa. Bài học đầu đời và buổi học đầu tiên khơi dËy nh÷ng ưíc m¬ hßa trén kØ niÖm vµ m¬ ưíc tương lai như c¸nh chim sÏ ®ưîc bay vµo bÇu trêi cao réng. - Nh÷ng c¶m xóc hån nhiªn cña ngµy ®Çu tiªn ®i häc.

(172) là kỉ niệm đẹp đẽ và thiêng liêng của một đời người Giäng kÓ cña nhµ v¨n gióp ta ®ưîc sèng cïng nh÷ng kØ niÖm. - ChÊt th¬ lan táa trong m¹ch v¨n, trong c¸ch miªu tả, kể chuyện và khắc họa tâm lí đặc sắc làm nên chÊt th¬ trong trÎo nhÑ nhµng cho c©u chuyÖn. Ca 2: ViÕt bµi c. KÕt bµi: Nªu Ên tưîng cña b¶n th©n vÒ truyÖn ng¾n (hoÆc nªu nh÷ng c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt “t«i” trong sù liªn hÖ víi b¶n th©n). * ViÕt bµi a. Më bµi: “ H»ng n¨m cø vµo cuèi thu, l¸ ngoµi ®ưêng rông nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu trưêng...”. Nh÷ng c©u v¨n Êy cña Thanh Tịnh đã xuất hiện trên văn đàn Việt Nam hơn sáu mươi năm rồi! Thế nhưng “Tôi đi học” vẫn là một trong nh÷ng ¸ng v¨n gîi c¶m, trong trÎo ®Çy chÊt th¬ cña v¨n xu«i quèc ng÷ ViÖt Nam. Kh«ng nh÷ng thÕ, t¸c phÈm cßn in ®Ëm dÊu Ên cña Thanh TÞnh – mét phong c¸ch tr÷ t×nh nhÑ nhµng, nhiÒu m¬ méng vµ HS triÓn khai phÇn th©n bµi trong s¸ng. Dßng c¶m xóc cña nh©n vËt “t«i” trong theo c¸c ý trong dµn bµi. truyÖn vÉn ®Çy ¾p trong t©m trÝ ta nh÷ng nÐt th¬ ng©y đáng yêu của trẻ thơ trong buổi đầu đến lớp. b. Th©n bµi:c. KÕt bµi: Truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh còn đọng mãi trong ta kỉ niệm đầu đời trong sáng hồn nhiên, ghi lại khoảnh khắc thật đẹp trong tâm hồn tuổi thơ. Nh÷ng trang v¨n tinh tÕ, giµu søc biÓu c¶m sÏ cßn làm biết bao thế hệ học sinh xúc động. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp Trong lßng mÑ.... TuÇn 2 Ngµy so¹n: 112/10/2009 Ngµy d¹y: 17/10/2009. Buæi 2. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập lại các kiến thức về tính thống nhất về chủ đề của văn bản, xây dựng đoạn v¨n. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “Trong lßng mÑ” cña Nguyªn Hång. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp? ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng c¶m xóc cña nh©n vËt “t«i” trong truyÖn ng¾n “ T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh? (Nªu dµn ý) 2. ¤n tËp: Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 ? ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy theo - KiÓu diÔn dÞch c¸c kiÓu: diÔn dÞch, quy n¹p, L·o H¹c lµ mét n«ng d©n nghÌo khæ nhng cã phÈm song hµnh? chÊt trong s¹ch, giµu lßng tù träng. Gia c¶nh tóng quẫn, không muốn nhờ vả hàng xóm lão đã phải b¸n con chã vµng yªu quý. Trong nçi khæ cùc, l·o ph¶i ¨n cñ chuèi, cñ r¸y... nhng vÉn nhÊt quyÕt tõ.

(173) HS viÕt t¬ng tù §Ò: Ph©n tÝch “Trong lßng mÑ”, em h·y lµm s¸ng tá nhËn định sau: “Đoạn trích Trong lòng mẹ đã ghi lại những rung động cực điểm của một tâm hån trÎ d¹i”. Ca 2: ViÕt bµi. HS triÓn khai phÇn th©n bµi theo c¸c ý trong dµn bµi.. chối mọi sự giúp đỡ của ông giáo, nhất định dành tiền để nhờ ông giáo lo cho lão khi chết. Bất đắc dĩ phải bán con chó vàng, lão đau đớn dằn vặt lơng tâm và cuối cùng dùng bả chó kết liễu đời mình để tạ lỗi với cậu vàng. Lão thà chết để giữ tấm lòng trong sạch và nhất định không chịu bán mảnh vờn cña con dï chØ mét sµo. 2. Bµi tËp 2 * LËp dµn ý: a. Më bµi: - Giới thiệu đoạn trích và nhận định b. Th©n bµi: *. Đau đớn xót xa đến tột cùng: Lúc đầu khi nghe bà cô nhắc đến mẹ, Hồng chØ cè nuèt niÒm th¬ng, nçi ®au trong lßng. Nhng khi bµ c« cè ý muèn l¨ng nôc mÑ mét c¸ch tµn nhẫn trắng trợn...Hồng đã không kìm nén đợc nỗi đau đớn, sự uất ức: “Cổ họng nghẹn ứ lại , khóc kh«ng ra tiÕng”. Tõ chç ch«n chÆt k×m nÐn nçi ®au đớn, uất ức trong lòng càng bừng lên dữ dội *. Căm ghét đến cao độ những cổ tục . Cuộc đời nghiệt ngã, bất công đã tớc đoạt cña mÑ tÊt c¶ tuæi xu©n, niÒm vui, h¹nh phóc...Cµng yªu th¬ng mÑ bao nhiªu, thi nçi c¨m thï x· héi cµng s©u s¾c quyÕt liÖt bÊy nhiªu: “Gi¸ nh÷ng cæ tôc kia lµ mét vËt nh ......... míi th«i” *. Niềm khao khát đợc gặp mẹ lên tới cực ®iÓm Nh÷ng ngµy th¸ng xa mÑ, Hång ph¶i sèng trong ®au khæ thiÕu thèn c¶ vËt chÊt, tinh thÇn . Cã những đêm Noen em đi lang thang trên phố trong sự cô đơn và đau khổ vì nhớ thơng mẹ. Có những ngày chờ mẹ bên bến tầu, để rồi trở về trong nỗi buồn bực.....Nên nỗi khao khát đợc gặp mẹ trong lßng em lªn tíi cùc ®iÓm ......... *. NiÒm vui síng, h¹nh phóc lªn tíi cùc điểm khi đợc ở trong lòng mẹ. NiÒm sung síng lªn tíi cøc ®iÓm khi bªn tai Hồng câu nói của bà cô đã chìm đi, chỉ còn cảm giác ấm áp, hạnh phúc của đứa con khi sống trong lßng mÑ. c. KÕt bµi: - Khẳng định lại nhận định. * ViÕt bµi a. Më bµi: “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” lµ tËp håi kÝ trung thùc vµ cảm động về tuổi thơ cay đắng của Nguyên Hồng trong chế độ cũ. Đây là tác phẩm có giá trị của Nguyªn Hång vµ còng lµ t¸c phÈm cã gi¸ trÞ cña v¨n häc ViÖt Nam giai ®o¹n 1930 – 1945. “Trong lòng mẹ” là chơng IV của tác phẩm đã miêu tả một cách sinh động những rung cảm mãnh liệt của môt tâm hồn trẻ dại đối với ngời mẹ, bộc lộ sâu sắc lòng yªu th¬ng mÑ cña bÐ Hång. b. Th©n bµi: c. KÕt bµi: T×nh th¬ng mÑ lµ mét nÐt næi bËt trong t©m hån bÐ Hång. Nã më ra tríc m¾t chóng ta c¶ mét thÕ giíi t©m hån phong phó cña bÐ. ThÕ giíi Êy lu«n lu«n làm chúng ta ngạc nhiên vì ánh sáng nhân đạo lấp l¸nh cña nã..

(174) 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp Tøc níc vì bê…. Ngµy so¹n: 19/10/2009 Ngµy d¹y:24/10/2009. Buæi 3. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n tù sù - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “Tøc níc vì bê” cña Ng« TÊt Tè B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra: ? Phân tích “Trong lòng mẹ”, em hãy làm sáng tỏ nhận định sau: “Đoạn trích Trong lòng mẹ đã ghi lại những rung động cực điểm của một tâm hồn trẻ dại”? (Nªu dµn ý) 2. ¤n tËp: Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 C¶m nhËn cña em vÒ nh©n * LËp dµn ý: vËt chÞ D©u qua ®o¹n trÝch a. Më bµi: Tøc níc vì bê” cña Ng« TÊt Giíi thiÖu vÒ ®o¹n trÝch“Tøc níc vì bê” vµ c¶m xóc Tè cña m×nh vÒ nh©n vËt chÞ DËu. b. Th©n bµi: - Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ ®o¹n trÝch“Tøc níc vì bê” - Lµ ngêi n«ng d©n nghÌo khæ, méc m¹c, hiÒn dÞu đầy lòng vị tha và đức hi sinh cao cả + Trong lúc nước sôi lửa bỏng một mình chị đôn đáo chạy xuôi chạy ngược lo xuất sưu cho chồng , cho chú Hợi- em trai chồng mình. Chị đã phải đứt ruột bán đứa con nhỏ 7 tuổi bán đàn chó chưa mở mắt cùng một gánh khoai vẫn chưa đủ tiền nộp sưu. Chồng chị vẫ bị đánh trói. - Chị đã phải vùng lên đánh nhau với người nhà lí trưởng và tên cai lệ để bảo vệ chồng của mình. + Ban ®Çu chÞ cè van xin tha thiÕt nhng chóng kh«ng nghe tên cai lệ đã đáp lại chị bằng quả “bịch” vào ngực chị mấy bịch rồi sấn sổ tới trói anh Dậu,chỉ đến khi đó chị mới liều mạng cự lại + Lóc ®Çu chÞ cù l¹i b»ng lÝ “chång t«i ®au èm «ng không đợc phép hành hạ” Lúc này chị đã thay đổi cách xng hô không còn xng ch¸u gäi «ng n÷a mµ lóc nµy lµ “ «ng- t«i”. B»ng sù thay đổi đó chị đã đứng thẳng lên vị thế ngang hàng nh×n th¼ng vµo mÆt tªn cai lÖ + Khi tªn cai lÖ kh«ng thÌm tr¶ lêi mµ cßn t¸t vµo mặt chị Dậu một cái đánh bốp rồi nhảy vào cạnh anh Dậu thì chị đã vụt đứng dậyvới niềm căm giận ngùn ngôt “ ChÞ DËu nghiÕn hai hµm r¨ng l¹i : mµy trãi ngay chồng bà đi bà cho mày xem”. Lúc này cách xng hô đã thay đổi đó là cách xng hô đanh đá của ngời đàn bà thể hiện sự căm thù ngùn ngụt khinh bỉ cao độ đồng thời thể hiện t thế của ngời đứng trên kẻ thù và sẵn sàng chiến đấu => CD tiềm ẩn một sức mạnh phản kháng bị đẩy đến.

(175) bớc đờng cùng chị đã vùng lên chống trả quyết liệt thể hiện một thái độ bất khuất * Lµ ngêi n«ng d©n méc m¹c hiÒn dÞu ®Çy lßng vÞ tha và đức hi sinh cao cả, nhng không hoàn toàn yếu ®uèi mµ tiÒm Èn mét søc m¹nh ph¶n kh¸ng. c. KÕt bµi: Nªu Ên tîng cña b¶n th©n vÒ ®o¹n trÝch“Tøc níc vì Ca 2: ViÕt bµi bê” vµ c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt chÞ Dëu. * ViÕt bµi a. Më bµi: Nhắc đến Ngô Tất Tố là ta nhớ đến tiểu thuyết Tắt đèn. Nói đến Tắt đèn ta nghĩ đến nhân vật chị Dậu. §ã lµ mét phô n÷ n«ng d©n nghÌo khæ, cÇn cï lao động, giàu tình thơng chồng thơng con, dũng cảm chống lại bọn cờng hào. Nhà văn đã xây dựng nhân vËt chÞ DËu tiªu biÓu cho c¶nh ngé khèn khæ vµ phẩm chất tốt đẹp của ngời đàn bà nhà quê trớc năm 1945. Đoạn trích“Tức nớc vỡ bờ” đã để lại bao ấn tợng sâu sắc về nhân vật chị Dậu. HS triÓn khai phÇn th©n bµi b. Th©n bµi: theo c¸c ý trong dµn bµi. c. KÕt bµi: - Có thể nói CD là điển hình về cuộc đời và số phận cña ngêi n«ng d©n trong x· héi cò. Hä lµ nh÷ng ngêi nghèo khổ bị đẩy vào bớc đờng cùng, bị ức hiếp bị chà đạp vùi dập một cách trực tiếp hoặc gián tiếp dới bµn tay cña XHPK. Dï trong hoµn c¶nh nµo hä vÉn ánh lên phẩm chất cao đẹp của ngời nông đân hiền lµnh l¬ng thiÖn giµu t×nh yªu th¬ng vµ giµu lßng tù träng vµ lu«n tiÒm Èn mét søc m¹nh ph¶n kh¸ng. 2. Bµi tËp 2 * LËp dµn ý: ? KÓ lai nh÷ng kØ niÖm s©u 1. Më bµi: s¾c cña ngµy ®Çu tiªn ®i Nêu cảm nhận chung: Trong đời học sinh, ngày đi häc? học đầu tiên bao giờ cũng để lại dấu ấn sâu đâm nhất 2. Th©n bµi: KÓ l¹i kØ niÖm theo diÔn biÕn cña buæi khai trêng. + §ªm tríc ngµy khai trêng : - Em chuẩn bị đầy đủ sách vở, quần áo mới. - T©m tr¹ng em n«n nao, h¸o høc l¹ thêng. + Trên đờng đến trờng: - Tung t¨ng ®i bªn c¹nh mÑ, nh×n c¸i g× còng thÊy đẹp đẽ đáng yêu(bầu trời, mặt đất, con đờng, chim mu«ng…) - Thấy ngôi trờng thật đồ sộ, còn mình thì quá nhỏ bÐ. - Ngại ngùng trớc chỗ đông ngời. - Đợc mẹ động viên nên mạnh dạn hơn đôi chút. + Lóc dù lÔ khai trêng: - TiÕng trèng vang lªn gißn gi·, thóc giôc. - Lần đầu tiên trong đời, em đợc dự một buổi lễ long träng vµ trang nghiªm nh thÕ. - Ngì ngµng vµ l¹ lïng tríc khung c¶nh Êy. HS vÒ nhµ viÕt bµi - Vui và tự hào vì mình đã là học sinh lớp một. - Rôt rÌ lµm quen víi c¸c b¹n míi. 3. KÕt bµi: Cảm xúc của em: Thấy rằng mình đã khôn lớn. Tự nhủ phải chăm ngoan, học giỏi để cha mẹ vui lòng. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp L·o H¹c….

(176) TuÇn 4 Ngµy so¹n: 25/10/2009 Ngµy d¹y:31/10/2009. Buæi 4. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n tù sù - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “L·o H¹c” cña Nam Cao. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: ? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt chÞ DËu qua ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” cña Ng« TÊt Tè? (Nªu dµn ý) 2. ¤n tËp: Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 §Ò: TruyÖn ng¾n L·o H¹c * LËp dµn ý: cña Nam Cao gióp em hiÓu a. Më bµi: Giíi thiÖu vÒ truyÖn ng¾n “L·o H¹c ” vµ g× vÒ t×nh c¶nh cña ngêi kh¸i qu¸t t×nh c¶nh cña ngêi n«ng d©n n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng? b. Th©n bµi: I. TruyÖn ng¾n L·o H¹c cña Nam Cao gióp ta hiÓu vÒ t×nh c¶nh thèng khæ cña ngêi n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng. 1. L·o H¹c *. Nçi khæ vÒ vËt chÊt Cả đời thắt lng buộc bụng lão cũng chỉ có nổi trong tay mét m¶nh vên vµ mét con chã. Sù sèng lay l¾t cÇm chõng b»ng sè tiÒn Ýt ái do bßn vên vµ lµm thuê. Nhng thiên tai, tật bệnh chẳng để lão yên ổn. Bao nhiêu tiền dành dụm đợc, sau một trận ốm đã hết sạch sành sanh, lão đã phải kiếm ăn nh một con vật. Nam Cao đã dũng cảm nhìn thẳng vào nỗi khổ vÒ vËt chÊt cña ngêi n«ng d©n mµ ph¶n ¸nh. *. Nçi khæ vÒ tinh thÇn. §ã lµ nçi ®au cña ngêi chång mÊt vî, ngêi cha mÊt con. Nh÷ng ngµy th¸ng xa con, l·o sèng trong nçi lo ©u, phiÒn muén v× th¬ng nhí con v× cha lµm trßn bæn phËn cña ngêi cha. Cßn g× xãt xa h¬n khi.

(177) tuổi già gần đất xa trời lão phải sống trong cô độc. Kh«ng ngêi th©n thÝch, l·o ph¶i kÕt b¹n chia sÎ cïng cËu vµng Nçi ®au, niÒm ©n hËn cña l·o khi b¸n con chã. Đau đớn đến mức miệng lão méo xệch đi .... Khổ sở, đau xót buộc lão phải tìm đến cái chết nh một sự giải thoát. Lão đã chọn cái chết thật dữ dội. Lão Hạc sèng th× mái mßn, cÇm chõng qua ngµy, chÕt th× thª thảm. Cuộc đời ngời nông dân nh lão Hác đã không cã lèi tho¸t 2. Con trai l·o H¹c Vì nghèo đói, không có đợc hạnh phúc bình dị nh m×nh mong muèn khiÕn anh phÉn chÝ, bá lµng ®i đồn điền cao su với một giấc mộng viển vông có bạc trăm mới về. Nghèo đói đã đẩy anh vào tấn bi kịch kh«ng cã lèi tho¸t. Không chỉ giúp ta hiểu đợc nỗi đau trực tiếp của ngời nông dân, truyện còn giúp ta hiểu đợc căn nguyªn s©u xa nçi ®au cña hä. §ã chÝnh lµ sù nghÌo đói và những hủ tục phong kiến lạc hậu II. Truyện ngắn Lão Hạc giúp ta hiểu đợc vẻ đẹp tâm hån cao quý cña ngêi n«ng d©n 1. Lßng nh©n hËu Con ®i xa, bao t×nh c¶m chÊt chøa trong lßng l·o dµnh c¶ cho cËu vµng. L·o coi nã nh con, cu mang, chăm chút nh một đứa cháu nội bé bỏng côi cót: l·o b¾t rËn, t¾m, cho nã ¨n b»ng b¸t nh nhµ giµu, ©u yÕm, trß chuyÖn gäi nã lµ cËu vµng, råi l·o m¾ng yªu, cng nùng. Cã thÓ nãi t×nh c¶m cña l·o dµnh cho nó nh tình cảm của ngời cha đối với ngời con. Nhng tình thế đờng cùng, buộc lão phải bán cËu vµng. B¸n chã lµ mét chuyÖn thêng t×nh thÕ mµ với lão lại là cả một quá trình đắn đo do dự. Lão coi đó là một sự lừa gạt, một tội tình không thể tha thứ. Lão đã đau đớn, đã khóc, đã xng tội với ông giáo mong đợc dịu bớt nỗi đau dằng xé trong tâm can. Tù huû diÖt niÒm vui cña chÝnh m×nh, nhng l¹i xám hối vì danh dự làm ngời khi đối diện trớc con vật. Lão đã tự vẫn. Trên đời có bao nhiêu cái chết nhÑ nhµng, vËy mµ l·o chän cho m×nh c¸i chÕt thËt đau đớn, vật vã...dờng nh lão muốn tự trừng phạt m×nh tríc con chã yªu dÊu. 2. T×nh yªu th¬ng s©u nÆng Vợ mất, lão ở vậy nuôi con, bao nhiêu tình thơng lão đều dành cho con trai lão. Trớc tình cảnh và nçi ®au cña con, l·o lu«n lµ ngêi thÊu hiÓu t×m c¸ch chia sÎ, t×m lêi lÏ an ñi gi¶ng gi¶i cho con hiÓu d»n lòng tìm đám khác. Thơng con lão càng đau đớn xót xa khi nhËn ra sù thùc phò phµng: SÏ mÊt con vÜnh viÔn “ThÎ cña nã .............chø ®©u cã cßn lµ con t«i ”. Nh÷ng ngµy sèng xa con, l·o kh«ng ngu«i nçi nhí th¬ng, niÒm mong mái tin con tõ cuèi ph¬ng trêi . MÆc dï anh con trai ®i biÒn biÖt n¨m s¸u n¨m trêi, nhng mäi kû niÖm vÒ con vÉn lu«n thêng trùc ë trong l·o. Trong c©u chuyÖn víi «ng gi¸o , l·o kh«ng quªn nhắc tới đứa con trai của mình L·o sèng v× con, chÕt còng v× con : Bao nhiªu tiền bòn đợc lão đều dành dụm cho con. Đói khát, cơ cực song lão vẫn giữ mảnh vờn đến cùng cho con trai để lo cho tơng lai của con. Hoàn cảnh cùng cực, buộc lão phải đứng trớc.

(178) sự lựa chọn nghiệt ngã: Nếu sống, lão sẽ lỗi đạo làm cha. Còn muốn trọn đạo làm cha thi phải chết. Và lão đã quyên sinh không phải lão không quý mạng sèng, mµ v× danh dù lµm ngêi, danh dù lµm cha. Sù hy sinh cña l·o qu¸ ©m thÇm, lín lao. 3. Vẻ đẹp của lòng tự trọng và nhân cách cao c¶ §èi víi «ng gi¸o ngêi mµ L·o H¹c tin tëng quý trọng, cũng luôn giữ ý để khỏi bị coi thờng. Dù đói khát cơ cực, nhng lão dứt khoát từ chối sự giúp đỡ của ông giáo, rồi ông cố xa dần vì không muốn mang tiÕng lîi dông lßng tèt cña ngêi kh¸c. Tríc khi tìm đến cái chết, lão đã toan tính sắp đặt cho mình chu đáo. Lão chỉ có thể yên lòng nhắm mắt khi đã göi «ng gi¸o gi÷ trän m¶nh vên, vµ tiÒn lµm ma. Con ngêi hiÒn hËu Êy, còng lµ con ngêi giµu lßng tù träng. Hä thµ chÕt chø quyÕt kh«ng lµm bËy. Trong x· héi ®Çy rÉy nh¬ nhuèc th× tù ý thøc cao vÒ nh©n phẩm nh lão Hạc quả là điều đáng trọng. III. TruyÖn gióp ta hiÓu sù tha ho¸ biÕn chÊt cña mét bộ phận tầng lớp nông dân trong xã hội đơng thời: Binh T v× miÕng ¨n mµ sinh ra lµm liÒu b¶n chÊt lu manh đã chiến thắng nhân cách trong sạch của con ngời. Vợ ông giáo vì nghèo đói cùng quấn mà sinh ra Ých kû nhá nhen, tµn nhÉn, v« c¶m tríc nçi ®au cña ngêi kh¸c . c. KÕt bµi: Kh¸i qu¸t vÒ cuéc sèng vµ phÈm chÊt cña ngêi n«ng d©n. C¶m nghÜ cña b¶n th©n. * ViÕt bµi a. Më bµi: Nói đến Nam Cao là phải nói đến Lão Hạc. Tác phẩm này đợc coi là một truyện ngắn hiện thực xuất s¾c trong trµo lu hiÖn thùc phª ph¸n cña thêi k× 1930 – 1945. TruyÖn kh«ng nh÷ng tè khæ ngêi n«ng d©n trớc tai trời ách đất, trớc xã hội suy tàn mà đáng chú ý hơn cả là đã nêu bật đợc hình ảnh một lão nông Ca 2: ViÕt bµi đáng kính với phẩm chất của một con ngời đôn hậu, giàu lòng tự trọng và rất mực yêu thơng con, để lại trong lòng ngời đọc niềm xót xa, cảmm thông và mÕn phôc. b. Th©n bµi: c. KÕt bµi: - Có thể nói LH là điển hình về cuộc đời và số phận cña ngêi n«ng d©n trong x· héi cò. L·o lµ ngêi nghèo khổ bị đẩy vào bớc đờng cùng, bị ức hiếp bị chà đạp vùi dập một cách trực tiếp hoặc gián tiếp dới bµn tay cña XHPK. Hoµn c¶nh cña l·o ph¶i b¸n chã thâm chí phải tự kết liễu đời mình vì quá túng quẫn c¬ cùc. Dï trong hoµn c¶nh nµo l·o vÉn ¸nh lªn HS triển khai phần thân bài phẩm chất cao đẹp của ngời nông đân hiền lành lơng thiÖn giµu t×nh yªu th¬ng vµ giµu lßng tù träng. theo c¸c ý trong dµn bµi. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp V¨n b¶n tù sù….

(179) TuÇn 5. Ngµy so¹n: 02/11/2009 Ngµy d¹y: 07/11/2009. Buæi 5 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ trî tõ, th¸n tõ. - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n tù sù. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và Néi dung trß Ca 1 1. Bµi tËp 1 ? Thế nào là từ tợng *Từ tợng hình gợi tả h/a dáng vẻ hoạt động trạng thái của h×nh, tõ tîng thanh? con ngêi VD? *Tõ tîng thanh gîi t¶ ©m thanh cña tù nhiªn , con ngêi *Công dụng: gợi đợc h/a âm thanh cụ thể sinh động có gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. - C¸c tõ tîng h×nh tîng thanh lµ soµn so¹t, ha h¶, h× h×, h« hè, h¬ hí, bÞch, bèp - C¸c tõ tîng h×nh: Lß dß, khËt khìng,ngÊt ngëng, lom khom, dß dÉm, liªu xiªu. rãn rÐn, lÎo khÎo,cháng quÌo. VD: ? T×m c¸c tõ tîng h×nh, a) Lom khom díi nói tiÒu vµi chó tîng thanh trong c¸c Lác đác bên sông chợ mấy nhà VD sau? b) D«c lªn khóc khuûu, dèc th¨m th¼m Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi c) Th©n gÇy guéc l¸ mong manh Mµ sao nªn lòy nªn thµnh tre ¬i d) Khi bê tre rÝu rÝt tiÕng chim kªu Khi mÆt níc chËp chên con c¸ nh¶y 2. Bµi tËp 2 §Ò bµi: ngêi Êy sèng * LËp dµn ý: m·i trong lßng t«i a. Mở bài: Giới thiệu về ngời ấy và cảm xúc của mình đối G: H/d lËp dµn ý víi ngêi Êy. b. Th©n bµi: - Giíi thiÖu vÒ ngêi Êy: h×nh d¸ng, tÝnh nÕt. - KÓ vÒ kØ niÖm s©u s¾c gi÷a m×nh vµ ngêi Êy. c. KÕt bµi: Nªu Ên tîng cña b¶n th©n vÒ truyÖn ng¾n (hoÆc.

(180) nªu nh÷ng c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt “t«i” trong sù liªn hÖ víi b¶n th©n). * ViÕt bµi Ca 2: ViÕt bµi a. Më bµi: Tuæi th¬ mçi ngêi g¾n liÒn víi nh÷ng ngµy th¸ng thËt ªm đềm. Tuổi thơ tôi cũng vậy, nhng sao mà mỗi lần nhắc đến, lòng tôi lại rung động và xót xa vô cùng. Phải chăng... điều đó đã vô tình khơi đậy trong tôi những cả xóc yªu th¬ng m·nh liÖt, da diÕt vÒ ngêi. §ã kh«ng ai kh¸c ngoµi néi. b. Th©n bµi: HS triển khai phần thân Nội sinh ra và lớn lên khi đất nớc còn trong chiến tranh bài theo các ý trong dàn lửa đạn. Do đó nh bao ngời cùng cảnh ngộ, nội hoàn toàn bµi. "mï ch÷". §· bao lÇn, néi nh×n tõng dßng ch÷, tõng con số với một sự thơ dại, nội coi đó nh một phép màu của sự sống và khát khao đợc cầm bút viết chúng, đợc đọc, đợc đánh vần. Thế rồi điều bà thốt ra lại đi ngợc lại những gì tôi kể: "Bà già cả rồi, giờ chẳng làm chẳng học đợc gì nữa đâu, chỉ mong sao cháu bà đợc học hành đến nơi đến chốn. Gía nh bà có thêm sức khoẻ để đợc chứng kiến cảnh cô cháu bé bỏng hôm nào đợc đi học nhỉ?..." Một ớc muốn cỏn con nh thế, vậy mà bà cũng không có đợc! Lên năm tuổi, bà tôi qua đời. Đó quả là một mất mát lớn lao, không gì bù đắp nổi. Bà đi đẻ lại trong tôi ba xúc cảm không nói đợc thành lời. Để rồi hôm nay, những xúc cảm đó nh những ngọn sóng đang trào dâng mạnh mẽ trong lßng. Nội là ngời đàn bà phúc hậu. Nội trở nên thật đặc biệt trong tôi với vai trò là ngời kể chuyện cổ tích đêm đêm. T«i nhí bµ kÓ rÊt nhiÒu chuyÖn cæ tÝch. H×nh nh bµ cã c¶ mét kho tµng chuyÖn cæ tÝch, bµ lÊy ®©u ra nhiÒu chuyÖn thú vị và kì diệu đến thế nhỉ??? Cũng giống nh chú bé Ali-ô-sa, tuổi thơ của tôi đã đợc sởi ấm bằng thứ câu chuyÖn cæ tÝch Êy. T«i lín lªn nhê chuyÖn cæ tÝch, nhê c¶ bà. Bà là ngời đàn bà tài giỏi, đảm đang. Bà thông thạo mäi chuyÖn trong nhµ ngoµi xãm. Bµ thµnh th¹o trong mọi viêc: việc nội trợ,... đến việc coi sóc tôi. Bà làm tất cả chỉ với đôi bàn tay chai sạn. Hình ảnh của bà đôi khi cứ hiÖn vÒ trong kÝ øc t«i, trong nh÷ng giÊc m¬ nh lµ mét bµ tiªn. Nhớ rất rõ những hôm có chợ đêm, hai bà cháu đi bộ ra đó chơi. Khung cảnh hiện lên rực rỡ màu sắc ánh đèn, chợ thật đông vui với đầy đủ các thứ hàng hoá... và thêm cả trß ch¬i ®u quay "së trêng". " P»ng! P»ng! P»ng!" Bµ vÉy tay ®a m¾t dâi theo." Bay lªn nµo! H¹ xuèng th«i!... Bïm bïm chÐo!..." T«i thÝch thó v« cïng. §ªm vÒ ng· vµo vßng tay bµ nghe bµ ru vµ kÓ chuyÖn cæ tÝch. Giäng kÓ ªm ¸i vµ ®Çy ngät ngµo ®a t«i ch×m s©u vµo giÊc ngñ. c. KÕt bµi: ... Mới đó mà đã hơn chục năm trôi. Chục năm đã đi qua nhng " bµ ¬i, bµ µ ! Nh÷ng kØ niÖm vÒ bµ trong kÝ øc ch¸u vÉn cßn nguyªn vÑn. Dï cho bµ kh«ng cßn hiÖn diÖn trªn cõi đời này nữa nhng trái tim cháu, bà còn sống mãi". Ngời bà trong linh hồn của một đứa trẻ nh tôi cũng cũng giống nh thần tiên trong chuyện cổ tích. Mãi mãi còn đó kh«ng phai mê." Bµ ¬i, ch¸u sÏ ngoan ngo·n vµ cè g¾ng học hành chăm chỉ nh lời bà đã từng dạy bảo, bà nhé." Ch¸u g¸i bÐ báng cña bµ 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp C« bÐ b¸n diªm....

(181) TuÇn 6 Ngµy so¹n: 08/11/2009 Ngµy d¹y: 13/11/2009. Buæi 6. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập lại các kiến thức về từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “C« bÐ b¸n diªm” cña An ®Ðc xen. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1? Thế nào là từ địa ph- 1. Bài tập 1 ơng? thế nào là biệt ngữ xã -Từ ngữ địa phơng là từ ngữ chỉ đợc dùng ở 1 địa héi? phơng nhất định. Cho VD? - Biệt ngữ xã hội chỉ đợc dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định. - Nãn: mò vµ nãn, th¬m: qu¶ døa, tr¸i: qu¶, chÐn: c¸i b¸t, c¸ lãc: c¸ qu¶, ghe: thuyÒn, v«: vµo. -MÌ ®en - võng ®en; qu¶ døa (Nam Bé). ? Gạch chân các từ ngữ địa VD: ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi a) Con ra tiÒn tuyÕn xa x«i trong c¸c VD sau. T×m tõ Yêu bầm (mẹ) yêu nớc cả đôi mẹ hiền ngữ toàn dân tơng ứng và b) Chuối đầu vờn đã lổ (trổ) tÇng líp sö dông biÖt ng÷ x· Cam đầu ngõ đã vàng héi nµy? Em nhí ruéng nhí vên Không nhớ anh răng (sao) đợc c) Nã ®Èy (b¸n) con xe víi gi¸ hêi d) LÖch tñ (kh«ng tróng phÇn m×nh häc) nªn nã.

(182) không làm đợc bài kiểm tra. e) Con nín đi! Mợ (mẹ) đã về với các con rồi mà G: h/d häc sinh «n tËp truyÖn 2. Bµi tËp 2 “C« bÐ b¸n diªm” cña An 1. Giíi thiÖu thªm vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm: ®Ðc xen. Giíi thiÖu thªm vÒ t¸c gi¶, - An®ecxen lµ nhµ v¨n næi tiÕng cña §an M¹ch vµ thÕ giíi. ¤ng cã së trêng vÒ nh÷ng truyÖn viÕt cho t¸c phÈm: trÎ em. - TruyÖn cña «ng, dï lµ truyÖn thÇn tiªn hay truyÖn đời, đều bắt nguồn từ cuộc sống và đều chứa đựng mét ý nghÜa nh©n lo¹i rÊt s©u s¾c. Nh©n vËt cña «ng, từ thần tiên cho đến ngời đời, từ muông thú đến những vật tởng nh vô tri vô giác đều có một sinh mÖnh vµ mét linh hån v« cïng phong phó. Cho nªn, truyện của ông, dù viết ở những thế kỉ trớc mà đến nay ngời đọc vẫn thấy gần gũi, chân thật. Đúng nh Pautôpxki - nhà văn Liên Xô nổi tiếng đã nhận xét: "Trong mçi truyÖn cæ tÝch cho trÎ con cña «ng cßn cã mét truyÖn cæ tÝch kh¸c mµ chØ ngêi lín míi cã thÓ hiÓu hÕt ý nghÜa... ¤ng lµ nhµ th¬ cña nh÷ng ngêi nghèo khổ. Ông là một ca sĩ bình dân. Cả cuộc đời «ng chøng tá r»ng kho b¸u cña nghÖ thuËt ch©n chÝnh chØ cã ë trong tri thøc cña nh©n d©n vµ kh«ng ë mét n¬i nµo kh¸c". ?Tãm T¾t truyÖn “C« bÐ 2. Tãm T¾t truyÖn “C« bÐ b¸n diªm”: b¸n diªm”: - Häc sinh tãm t¾t; - Giáo viên nhận xét, đánh gi¸. Ca 2: 3. Kh¸i qu¸t nh÷ng thµnh c«ng vÒ néi dung vµ 2. Kh¸i qu¸t nh÷ng thµnh nghÖ thuËt cña truyÖn “C« bÐ b¸n diªm” c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ a. Néi dung: thuËt cña truyÖn “C« bÐ - Tryện ngắn đã tái hiện đợc hiện thực về tình cảnh b¸n diªm” khốn khổ của “Cô bé bán diêm”, đồng thời vẽ lên thế giới mộng tởng với những khát khao đến tội nghiệp cña “C« bÐ b¸n diªm”: + Khát khao đợc sống trong tình yêu thơng. + Khát khao đợc thoát khỏi cuộc đời buồn đau, khổ ¶i. - Cũng qua đó, ta hiểu đợc tấm lòng trắc ẩn và niềm cảm thơng chân thành của nhà văn đối với những số phËn ph¶i chÞu nhiÒu thiÖt thßi, bÊt h¹nh. b. NghÖ thuËt : - Nghệ thuật đối lập, hình ảnh tơng phản Gi¸o viªn tæng kÕt kh¸i - H×nh ¶nh ¶o - thùc ®an xen. qu¸t: Víi c©u chuyÖn vÒ - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. cuộc đời cô bé bán diêm, nhà văn An đecxen đã gửi tới mäi ngêi bøc th«ng ®iÖp: H·y yªu th¬ng trÎ em, h·y giµnh cho trÎ em mét cuéc sèng b×nh yªn vµ h¹nh phóc! H·y cho trÎ em mét m¸i Êm gia đình! Hãy biến những mộng tởng đằng sau ánh lửa diªm thµnh hiÖn thùc cho trÎ.

(183) th¬. ? §¸nh dÊu vµo nh÷ng c©u trả lời đúng: 4. Đánh dấu vào những câu trả lời đúng: Câu 1. Biện pháp nghệ thuật nào đợc sử dụng để làm næi bËt hoµn c¶nh cña C« bÐ b¸n diªm? a. Èn dô b. T¬ng ph¶n c. LiÖt kª d. So s¸nh C©u 2. NghÖ thuËt næi bËt nhÊt trong c¸ch kÓ chuyÖn cña An®ecxen ë truyÖn “C« bÐ b¸n diªm” a. Sử dụng nhiều hình ảnh tơng đồng với nhau. b. Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh t¬ng ph¶n c. Sö dông nhiÒu tõ tîng thanh, tîng h×nh. d. §an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng ¶o C©u 3. Sù th«ng c¶m, t×nh th¬ng yªu cña nhµ v¨n dành cho “Cô bé bán diêm” đợc thể hiện qua những chi tiÕt nµo? a. Miªu t¶ méng tëng qua mçi lÇn quÑt diªm; b. Miªu t¶ c¶nh hai bµ ch¸u cïng bay lªn trêi. c. Miêu tả thi thể cô bé với đôi má hồng và đôi môi ? Cho ®o¹n v¨n - Häc sinh ®ang mØm cêi. đọc đoạn văn: d. Cả ba nội dung trên đều đúng. “Cuối cùng em đánh 5. Cho đoạn văn - Học sinh đọc đoạn văn: liÒu quÑt mét que diªm ……. “Cuối cùng em đánh liều quẹt một que diêm ……. Họ đã về chầu Thợng đế” Họ đã về chầu Thợng đế” a. DÊu hiÖu nµo cho biÕt thø tù c¸c lÇn quÑt diªm? Ngữ “đánh liều” cho ta biết tình trạng cô bé đó nh thÕ nµo? - §o¹n trÝch kÓ vÒ nh÷ng lÇn quÑt diªm cña c« bÐ - DÊu hiÖu: §¸nh liÒu quÑt mét que diªm. Em quÑt tÊt c¶ nh÷ng que diªm cßn l¹i - Ngữ “đánh liều” cho ta biết tình trạng cô bé lúc đó: quá rét, không chịu nổi nữa, buộc phải quẹt diêm để sởi ấm cho đỡ rét. b. Đoạn trích trên đợc biểu đạt theo phơng thức nµo? A. Miªu t¶ B. BiÓu c¶m C. Tù sù D. KÕt hîp tù sù + miªu t¶ + biÓu c¶m c. Tại sao Anđecxen lại đặt tình huống: Cô bé đi bán diªm mµ kh«ng ph¶i b¸n mét thø hµng nµo kh¸c? ý nghÜa cña h×nh ¶nh nghÖ thuËt nµy lµ g×? Gợi ý: Nhà văn đã để cho cô bé đi bán diêm mà kh«ng ph¶i lµ mét thø hµng nµo kh¸c lµ mét dông ý. V× diªm lµ nguån gèc cña ¸nh s¸ng, cña sù Êm ¸p, đối lập với bầu trời đêm giao thừa tối tăm, buốt giá, đối lập với cuộc sống đen tối, lạnh lùng của đất nớc §an M¹ch thÕ kû XIX, khi chñ nghÜa t b¶n cßn ®ang ngự trị. Đó cũng là cách tác giả thể hiện thái độ phủ nhận đối với cái xã hội bất công đơng thời, đồng thời ? Cã ý kiÕn cho r»ng: thể hiện niềm tin và khát vọng sống tốt đẹp cho Nh÷ng que diªm nhá bÐ.

(184) kia đã trở thành "những que diªm hi väng" cña t©m hồn trẻ thơ. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?. nh÷ng con ngêi khèn khæ. 6. Cã ý kiÕn cho r»ng: Nh÷ng que diªm nhá bÐ kia đã trở thành "những que diêm hi vọng" của tâm hồn trẻ thơ. Em có đồng ý với ý kiến đó: Trong t¨m tèi khæ ®au, nh÷ng que diªm nhá bÐ thùc sù lµ "nh÷ng que diªm hi väng" cña t©m hån trÎ th¬, bëi v×: - ánh sáng ấy xua tan cái lạnh lẽo, tăm tối để em bé có thể quên đi những bất hạnh, cay đắng của kiếp m×nh, sèng trong niÒm vui gi¶n dÞ víi nh÷ng niÒm hi väng thiªng liªng. - ánh sáng lửa diêm đã thắp sáng những ớc mơ đẹp đẽ, những khát khao mãnh liệt của tuổi thơ, đem đến thÕ giíi méng tëng víi nh÷ng niÒm vui, niÒm h¹nh phúc thực sự, những gì mà em bé không thể có đợc ở cuéc sèng trÇn gian.. à Ngän löa diªm cã ý nghÜa xo¸ mê hiÖn thùc, phñ ? §»ng sau ngßi bót kÓ, t¶ nhËn hiÖn thùc, th¾p s¸ng lªn vµ gióp em bÐ v¬n tíi một thế giới tởng tợng không còn cô đơn, khổ đau và kh¸ch quan lµ nh÷ng th¸i độ rất rõ ràng của tác giả. đói rét. Em h·y chØ râ. 7. §»ng sau ngßi bót kÓ, t¶ kh¸ch quan lµ nh÷ng thái độ rất rõ ràng của tác giả. Em hãy chỉ rõ. - Miªu t¶ hoµn c¶nh cña em b»ng nçi xãt xa, th¬ng c¶m. - Miêu tả những mộng tởng của em bé với thái độ tr©n träng, n©ng niu. - Miêu tả thái độ vô tình của những ngời khách qua đờng mà ngầm bộc lộ sự bất bình, phẫn nộ 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: BTVN: ViÕt ®o¹n v¨n PBCN cña em vÒ C« bÐ b¸n diªm. - Xem l¹i lý thuyÕt ë v¨n b¶n “C« bÐ b¸n diªm”. - Tãm t¾t v¨n b¶n; - Su tÇm nh÷ng truyÖn cã néi dung t¬ng tù truyÖn “C« bÐ b¸n diªm” ë VN - VÒ nhµ hoµn thiÖn nèt bµi tËp 7. Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp §¸nh nhau víi cèi xay giã... …………………………………………………………………………………………. TuÇn 7. Ngµy so¹n: 20/11/2009 Ngµy d¹y: 21/11/2009. Buæi 7 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ trî tõ, th¸n tõ.

(185) - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “§¸nh nhau víi cèi xay giã” cña Xecvantet. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 ? §äc c¸c vÝ dô sau vµ rót a. T«i th× t«i xin chÞu. ra trËt tù cña trî tõ? b. ChÝnh b¹n Lan nãi víi m×nh nh vËy. c. Ngay c¶ cËu còng kh«ng tin m×nh ? - Trợ từ dùng để nhấn mạnh: đứng ngay trớc từ mà nã muèn nhÊn m¹nh; - Trợ từ biểu hiện thái độ đánh giá sự vật, sự việc. ? Nêu đặc điểm của thán từ * Đặc điểm của thán từ: - Dùng để bộc lộ cảm xúc bất ngờ, trực tiếp của ngời nói trớc một sự việc nào đó - Thêng lµm thµnh phÇn biÖt lËp trong c©u hoÆc t¸ch thành câu độc lập. ? T×m nh÷ng c©u v¨n, c©u * T×m nh÷ng c©u v¨n, c©u th¬ cã dïng th¸n tõ thÓ thơ có dùng thán từ thể hiện hiện rõ hai đặc điểm trên. rõ hai đặc điểm trên. a. Bác đã đi rồi sao Bác ơi! Mùa xuân đang đẹp nắng xanh trời. b. Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mî mµy kh«ng? ? Xác định ý nghĩa của trợ từ c. Vâng! Cháu cũng nghĩ nh cụ. qua c¸c vÝ dô sau? VD a. Nã h¸t nh÷ng mÊy bµi liÒn. b. Chính các cháu đã giúp Lan học tập tốt. c. Nã ¨n mçi b÷a chØ lng b¸t c¬m. d. Ngay c¶ b¹n th©n nã còng Ýt t©m sù. e. Anh t«i toµn nh÷ng lä lµ lä. Gîi ý: - Trêng hîp a, e: trî tõ nhÊn m¹nh sù qu¸ ngìng vÒ mức độ; - Trờng hợp b, c, d: Nhấn mạnh độ chính xác, đáng ? §Æt c©u sö dông trî tõ, tin cËy. th¸n tõ? §Æt c©u A! Mẹ đã về! G: h/d häc sinh «n tËp truyÖn Eo ¬i, con l¬n nh÷ng 20kg. “§¸nh nhau víi cèi xay giã” cña Xecvantet. 2. Bµi tËp 2 ? Giíi thiÖu thªm vÒ t¸c Giíi thiÖu thªm vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm: gi¶, t¸c phÈm: Xecvantec cã biÖt hiÖu "ngêi côt tay trong trËn Lêpantô". Ông đã từng tham gia quân đội và từng bị bän cíp biÓn b¾t vµ cÇm tï. Trë vÒ níc, «ng lµ mét viên chức nhỏ, gia đình có nhiều khó khăn về kinh tế. Chính vì vậy, ông phải viết sách để kiếm thêm tiền và trong hoàn cảnh đó, ông đã cho ra đời tiểu.

(186) ? §¸nh dÊu vµo c©u tr¶ lêi đúng nhất.. thuyÕt §«nkih«tª bÊt hñ. "§«n Kih«tª" cña Xecvantec lµ mét kiÖt t¸c gåm hai phÇn: phÇn I cã 52 ch¬ng, xuÊt b¶n n¨m 1605; phÇn II gồm 70 chơng, xuất bản năm 1615. Tác phẩm đã thể hiện đợc t tởng nhân đạo và nghệ thuật xây dựng t¸c phÈm cña nhµ v¨n, nhÊt lµ nghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt. Trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay gió", bằng tài năng xây dựng nhân vật rất độc đáo, Xecvantec đã khắc hoạ rõ nét tính cách của §«nkih«tª vµ Xanch« Panxa. §©y lµ cÆp nh©n vËt bÊt hủ mà Xecvantec đã góp vào văn học nhân loại. 1. Đánh dấu vào câu trả lời đúng nhất. C©u 1: Khi nh×n thÊy nh÷ng chiÕc cèi xay giã, §«n Kih«tª ë vµo t×nh tr¹ng nh thÕ nµo? A. Hoµn toµn tØnh t¸o C. Mê muội đến mức mù quáng B. Kh«ng tØnh t¸o l¾m D. §ang say rîu Câu 2: ý nào không nói lên mục đích của cuộc giao chiÕn gi÷a §«n Kih«tª víi nh÷ng cèi xay giã? A. Thu đợc chiến lợi phẩm để trở nên giàu có. B. Đánh bại kẻ thù để trở nên vinh quang. C. Quét sạch cái giống xấu xa khỏi mặt đất. D. §Ó chøng tá søc m¹nh cña m×nh. C©u 3: C©u nãi sau ®©y cña §«n Kih«tª gióp em hiÓu g× vÒ con ngêi l·o? "... Ta kh«ng kªu ®au lµ v× c¸c hiÖp sÜ giang hå cã bÞ thơng thế nào cũng không đợc rên rỉ, dù xổ cả ruột ra ngoµi." A. §©y lµ mét ngêi hoµn toµn kh«ng biÕt sî ai hay mét thÕ lùc nµo? B. Đôn Kihôtê coi thờng tất cả mọi sự đau đớn. C. §«n Kih«tª muèn noi g¬ng c¸c hiÖp sÜ giang hå. D. Đôn Kihôtê đang cố tỏ ra không đau đớn trớc mặt Xanchô Panxa. Câu 4: Em đánh giá nh thế nào về những ớc vọng của Đôn Kihôtê đợc thể hiện trong đoạn trích? A. Chính đáng và tốt đẹp. C. Ngí ngÈn vµ ®iªn rå B. TÇm thêng vµ xÊu xa. D. Không phù hợp với thời đại. C©u 5: Trong ®o¹n trÝch, Xanch« Panxa lµ ngêi nh thÕ nµo? A. Lµ mét con ngêi xÊu xa. B. Lµ mét ngêi cã tÝnh c¸ch kh«ng râ rµng. B. Lµ mét gi¸m m· yÕu ®uèi. D. Lµ mét con ngêi võa cã mÆt xÊu võa cã mÆt tèt. C©u 6: C¸ch nµo kh«ng ph¶i lµ c¸ch nhµ v¨n dïng để làm nổi bật cá tính của Đôn Kihôtê và Xanchô Panxa? A. Sử dụng biện pháp tơng phản, đối lập. B. §Ó cho nh©n vËt tù béc lé m×nh. C. Để cho nhân vật này đánh giá về nhân vật kh¸c. D. Trực tiếp đa ra những lời đánh giá về nhân vËt. C©u 7: Néi dung t tëng cña ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã" lµ g×? A. Thông qua việc đánh nhau với cối xay gió,.

(187) ?Em h·y lËp b¶ng so s¸nh sự đối lập giữa hai nhân vËt §«n Kih«tª vµ Xanch« Panxa đợc thể hiện trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã". ? X©y dùng cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n song song bªn nhau, nhµ v¨n cã dông ý g×?. ViÕt mét ®o¹n v¨n vÒ nh©n vËt §«n Kih«tª trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã". - GV gọi một số HS đọc trớc líp, nhËn xÐt vµ ch÷a bµi. B¶ng so s¸nh: C¸c mÆt so s¸nh - XuÊt th©n - H×nh d¸ng - VËt cìi - NhËn thøc - Hành động - Kh¸t väng, lÝ tëng. t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn §«n Kih«tª võa lµ mét ngêi đáng trách, vừa là một ngời đáng thơng. B. Thông qua việc đánh nhau với cối xay gió, t¸c gi¶ muèn nãi lªn nh÷ng nÐt kh¸c thêng trong suy nghĩ và hành động của Đôn Kihôtê. C. Thông qua việc đánh nhau với cối xay gió, t¸c gi¶ muèn ca ngîi tÝnh c¸ch dòng c¶m cña §«n Kih«tª. D. Thông qua việc đánh nhau với cối xay gió, t¸c gi¶ muèn lµm râ sù t¬ng ph¶n vÒ mäi mÆt gi÷a §«n Kih«tª vµ Xanch« Panxa. 2. Lập bảng so sánh sự đối lập giữa hai nhân vật Đôn Kihôtê và Xanchô Panxa đợc thể hiện trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã". è §«n Kih«tª vµ Xanch« Panxa lµ cÆp nh©n vËt t¬ng phản về mọi mặt: xuất thân, hình dáng, mục đích lí tởng, hành động, tính cách,... 3. X©y dùng cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n song song bªn nhau, nhµ v¨n cã dông ý: - Đem đến cho ngời đọc lời nhắc nhở: Mỗi ngời đều ph¶i biÕt ph¸t huy nh÷ng u ®iÓm, kh¾c phôc nh÷ng nhợc điểm của bản thân để hớng tới sự hoàn thiện nh©n c¸ch vµ t©m hån m×nh. - Hơn nữa, qua từng nhân vật, tác giả đã thể hiện rất rõ thái độ của mình đối với nhiều hạng ngời trong xã hội đơng thời. + Qua nh©n vËt §«n Kih«tª, t¸c gi¶ phª ph¸n nh÷ng lí tởng hiệp sĩ đã trở nên lỗi thời qua hàng loạt những suy nghĩ, hành động nực cời, hài hớc. + Qua nh©n vËt Xanch« Panxa, t¸c gi¶ c¶nh tØnh mäi ngời trớc lối sống thực dụng, chăm chút quá đến nh÷ng nhu cÇu cña b¶n th©n, khiÕn con ngêi trë nªn tÇm thêng, Ých kØ. - Viết bộ tiểu thuyết này, Xecvantex đã cố tình nhại l¹i nh÷ng tiÓu thuyÕt hiÖp sÜ ®ang nhan nh¶n trong đời sống xã hội đơng thời để nhằm phê phán, chế giễu, thậm chí kết tội loại tiểu thuyết đó. 4. ViÕt mét ®o¹n v¨n vÒ nh©n vËt §«n Kih«tª trong ®o¹n trÝch "§¸nh nhau víi cèi xay giã". - HS viÕt bµi.. §«n Kih«tª - Quý téc nghÌo, tr¹c 50 tuæi - GÇy gß, cao lªnh khªnh - Ngùa cßm R«xinantª - Mª muéi, ¶o tëng h·o huyÒn; - Dòng c¶m nhng ®iªn rå; - Đẹp đẽ, cao cả: Muốn trở thµnh mét hiÖp sÜ, hµnh hiÖp giang hồ để cứu khốn phò nguy.. Xanch« Panxa - N«ng d©n - BÐo, lïn - Lõa x¸m - TØnh t¸o, thùc tÕ; - HÌn nh¸t, nÐ tr¸nh - ¦íc muèn tÇm thêng: Muèn làm thống đốc một vài hòn đảo, muốn đợc ăn uống no nê.. - Ngêi dòng m·nh, kh¸t khao - Ngêi thËt thµ, chÊt ph¸c nhng c«ng lÝ, träng danh dù nhng gµn thùc dông, tÇm thêng... dë, ng«ng cuång. à Là nhân vật vừa đáng khâm à Cã c¶ u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm phục, vừa đáng chê cời. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: BTVN: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông trî tõ, th¸n tõ ?. - TÝnh c¸ch.

(188) Gợi ý - Viết một đoạn văn về chủ đề học tập trong đó có sử dụng trợ từ, thán từ, Su tÇm nh÷ng c©u th¬ cã sö dông trî tõ, th¸n tõ mµ em biÕt. - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp ChiÕc l¸ cuèi cïng.... Ngµy so¹n: 29/10/08 Ngµy d¹y:. Buæi 8. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ t×nh th¸i tõ. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua bµi “ChiÕc l¸ cuèi cïng” cña O Hen ri. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 ? ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ? - Là những từ dùng để thêm vào câu và tạo các kiểu Cho vÝ dô? c©u. VD: µ, , hö, h¶,… thay, sao… ®i, nµo, víi,… ¹, nhÐ, c¬, mµ… ? Tình thái từ có những chức - Chức năng + Tạo câu nghi vấn, khẳng định, cảm n¨ng g×? Nªu c¸ch sö dông? th¸n + BiÓu thÞ s¾c th¸i cña c©u - Sö dông tÝnh th¸i tõ ph¶i chó ý sao cho phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. ? Cho vÝ dô sau. §äc kÜ vµ vÝ dô: t×m t×nh th¸i tõ? a. U nhất định bán con đấy à? U không cho con ở nhµ n÷a ? à "µ, " t¹o c©u nghi vÊn. b. Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng Đèn ra trớc gió còn chăng hỡi đèn. à "ch¨ng" t¹o c©u nghi vÊn. c. Này u ăn đi! U ăn khoai đi để …. à "®i" t¹o c©u cÇu khiÕn. d. Em kh«ng! Nµo! Em kh«ng cho b¸n chÞ TÝ nµo! à "nµo" t¹o c©u cÇu khiÕn. e. MÑ cho con ®i víi. à "víi" t¹o c©u cÇu khiÕn. g. Síng vui thay tÊt c¶ cña ta å tÊt c¶ cña ta ®©y síng thËt! à "Thay, å, thËt" t¹o c©u c¶m th¸n. h. KiÕp ai còng thÕ th«i cô ¹!.

(189) ? Xác định chức năng của t×nh th¸i tõ trong c¸c c©u sau ? Trong giao tiÕp, nh÷ng ph¸t ng«n trªn thêng bÞ phª ph¸n? V× sao? H·y söa l¹i. ? Tõ “vËy” trong c¸c c©u sau có gì đặc biệt? ý nghĩ cña c¸c tõ "vËy" kh¸c nhau v× sao. i. ThÕ nã cho b¾t µ? à "µ" t¹o c©u nghi vÊn. Xác định a. Em chµo thÇy. b. Chµo «ng, ch¸u vÒ. c. Con đã đi học về rồi. d. MÑ ¬i, con ®i ch¬i mét l¸t. à Trong giao tiÕp, nh÷ng ph¸t ng«n trªn thêng bÞ phª phán bởi nó cha thể hiện đúng thái độ tình cảm trong giao tiếp của ngời dới đối với ngời trên, của ngời nhỏ tuæi víi ngêi lín tuæi. Bëi vËy, cÇn thªm "¹" vµo cuèi mçi c©u. VÝ dô. a. Anh b¶o sao t«i nghe vËy. ? §Æt c©u cã c¸c t×nh th¸i tõ biểu thị thái độ khác nhau? b. Không ai hát thì tôi hát vậy.. à ChØ tõ. à T×nh th¸i tõ.. c. Bạn Lan hát vậy là đạt yêu cầu. à Chỉ từ. §Æt c©u à MiÔn cìng G: h/d häc sinh «n tËp truyÖn - Con nhÊt thiÕt ph¶i ®i ¹! “ChiÕc l¸ cuèi cïng” cña - §· khuya l¾m råi mÑ ¹! à KÝnh träng O.Henri ? Trình bày hiểu biết của em - Con hay ngại việc nhất đấy nhé! à Thân mật vÒ t¸c gi¶ O.Henri? 2. Bµi tËp 2 a. T×m hiÓu chung ?TruyÖn s¸ng t¸c vµo kho¶ng -T¸c gi¶: 1862 – 1910, nhµ v¨n Mü chuyªn viÕt thêi gian nµo? VÞ trÝ ®o¹n truyÖn ng¾n.TruyÖn cña «ng phÇn lín híng vÒ nh÷ng ngêi nghÌo khæ, bÊt h¹nh víi t×nh yªu th¬ng s©u xa trÝch? ?Truyện đợc kể theo ngôi và có kết cấu chặt chẽ, hấp dẫn. thø mÊy? T¸c dông cña ng«i -TruyÖn s¸ng t¸c kho¶ng cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX. kÓ? ?V¨n b¶n sö dông ph¬ng - §o¹n trÝch chiÕm kho¶ng 1/4 phÇn cuèi t¸c phÈm. -Ng«i kÓ: ng«i thø 3-T¹o cho sù viÖc mang tÝnh chÊt thức biểu đạt nào? kh¸ch quan. Ca 2 ? Phân tích diễn biến tâm -Phơng thúc biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả và biểu tr¹ng cña Gi«n-xi c¶m. b.DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n-xi - Bị bệnh nặng, nghèo, mang tâm trạng yếu đối gần nh bất lực trớc bệnh tật. Cô chỉ trông đợi chiếc lá cuèi cïng cña c¸i d©y leo giµ cçi kia rông xuèng th× cô lìa đời. Cô chán nản, mệt mỏi và tuyệt vọng bu«ng xu«i - Lóc nh×n thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng cha rông vµo s¸ng h«m sau, Gi«n-xi Ng¹c nhiªn nhng råi l¹i trë l¹i t©m tr¹ng ban ®Çu.

(190) - LÇn thø hai, khi trêi võa höng s¸ng Gi«n-xi l¹i kÐo mành lên hành động đó thể hiện tâm trạng tàn nhẫn, l¹nh lïng, thê ¬ víi chÝnh b¶n th©n m×nh - Khi thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn dai d¼ng kiªn cêng chèng chäi l¹i kh¾c nghiÖt cña thiªn nhiªn, Giôn-xi đã Nhìn chiếc lá hồi lâu, cô gọi Xiu để tâm sự “ có cái gì đấy…muốn chết là một tội.”. Cô thèm ¨n ch¸o, uèng s÷a, íc m¬ vÏ vÞnh Napl¬... - Nguyên nhân dẫn đến tâm trạng hồi sinh ở Giôn – xi: Thuèc men, sù ch¨m sãc nhiÖt t×nh cña b¹n, kh©m phôc sù gan gãc kiªn cêng cña chiÕc l¸. §ã còn là quá trình đấu tranh của bản thân Giôn-Xi để chiến thắng cái chết. Chiếc lá cuối cùng ấy đã đem l¹i nhiÖt t×nh tuæi trÎ cña Gi«n-xi, trë l¹i cho c«, lµ ph¬ng thuèc mµu nhiÖm kú diÖu. Nã nh mét tia löa, ? Phân tích nhân vật cụ một động lực làm phát sinh, nội lực giúp Giôn-xi B¬men? thay đổi tâm trạng, có đợc tình yêu cộng sống và đấu trang để chiến thắng bệnh tật. c. Cô B¬men -Lµ mét ho¹ sÜ nghÌo, kiÕm tiÒn b»ng c¸ch ngåi lµm mÉu vÏ cho c¸c ho¹ sÜ trÎ. Cô m¬ íc vÏ mét kiÖt t¸c nhng 40 năm nay cha thực hiện đợc. - Cô B¬-men ngã ra ngoµi cöa sæ nh×n d©y thêng xu©n sî sÖt khi thÊy d©y thêng xu©n ®ang rông dÇn hết lá. Có lẽ lúc này cụ đang nghĩ phải làm gì để cứu con bÐ téi nghiÖp. - Cụ Bơ-men vẽ chiếc lá cuối cùng trong đêm ma tuyÕt l¹nh lÏo, cô vÏ ©m thÇm, lÆng lÏ b»ng chøng lµ: “Ngêi ta t×m thÊy chiÕc thang … trén lÉn…” - §ã lµ mét kiÖt t¸c v×: + nó giống nh thật đến nỗi 2 hoạ sĩ thật cũng không nhËn ra. + Nó ra đời trong hoàn cảnh khắc nghiệt của một t×nh yªu th¬ng m¹nh mÏ vµ sù hy sinh cao thîng. + Nã thæi vµo t©m hån Gi«n –xi h¬i Êm vµ nghÞ lùc, gióp c« vît qua c¸i chÕt trë vÒ sù sèng. àBøc vÏ lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt híng tíi con ngêi - Cụ không hề nghĩ đến việc mình đang làm nghệ thuật, đang thực hiện công trình để có lu danh mà chỉ đơn giản là may ra có thể cứu đợc cô bé Giôn-xi.

(191) đáng thơng. Điều đó càng làm tăng thêm giá trị nhân văn của tác phẩm và làm nổi bật đức hy sinh và lòng vÞ tha cña B¬-men :Yªu th¬ng lo l¾ng hÕt lßng cho số phận của Giôn-xi. Bức vẽ là một kiệt tác bởi nó đã cøu sèng mét con ngêi. §Ó hoµn thµnh nã ngêi ho¹ sÜ kh«ng chØ dïng bót l«ng, bét mµu mµ b»ng c¶ t×nh yêu thơng, đức hi sinh cao quý. Cụ đã đánh đổi cả mạng sống của mình để giành lại sự sống cho Giôn –Xi. *Cô B¬-men trë thµnh ngêi ch©m ngßi, ngêi kh¬i nguån lµm rùc lªn ngän löa t×nh yªu cuéc sèng vÜnh cửu cho Giôn-xi nhng chính nó đã đầy nhanh ngời sáng tạo ra nó về cõi h vô. cái nghĩa cử ấy của cụ Bơmen chính là một kiệt tác; không có bố cục, đờng nÐt, s¾c mµu nhng thËt kú diÖu vµ bÊt diÖt. * Nhµ v¨n muèn ca ngîi t×nh yªu th¬ng, tÊm lßng vÞ tha của những con ngời nghèo khổ trên đất Mỹ nói riêng, trên mọi miền trái đất nói chung -NghÖ thuËt ch©n chÝnh ph¶i híng tíi con ngêi vµ v× con ngêi. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: BTVN: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ? Gợi ý - Viết một đoạn văn về chủ đề học tập trong đó có sử dụng trợ từ, thán từ, tình th¸i tõ. Su tÇm nh÷ng c©u th¬ cã sö dông trî tõ, th¸n tõ mµ em biÕt. - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp Hai c©y phong....

(192) TuÇn 9. Ngµy so¹n: 31/12/2009 Ngµy d¹y: 04/01/2010. Buæi 9 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n “ Hai c©y phong” cña Ai- ma- tèp - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. Ca 1 §Ò 1: C¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh hai c©y phong trong v¨n b¶n “Hai c©y phong” cña Ai- ma- tèp. 1. Bµi tËp 1 - VÞ trÝ, sù tån t¹i cña 2 c©y phong to lín trªn đỉnh đồi phía trớc làng.Tác giả giới thiệu vị trí cña 2 c©y phong víi niÒm tù hµo s©u s¾c - Hai cây phong đợc so sánh nh ngọn hải đăng đặt trên núi - chỉ giá trị tín hiệu của 2 cây phong, khẳng định vai trò không thể thiếu của chúng đối với những ngời đi xa về làng, thể hiÖn niÒm tù hµo cña d©n lµng Ku-ku-rªu vÒ 2 c©y phong - Hai c©y phong cã tiÕng nãi riªng, t©m hån riªng, tiÕng th× thÇm thiÕt tha nång th¾m truyền qua lá cành nh một đốm lửa vô hình, tiÕng thë dµi mét lît nh th¬ng tiÕc ngêi nµo, reo vï vï nh mét ngän löa bèc ch¸y rõng rùc  c¸c h×nh ¶nh so s¸nh: “tiÕng th× thÇm tha thiÕt .....ch¸y rõng rùc” - Hai c©y phong nghiªng ng¶ th©n c©y, lay động lá cành, khi mây đen kéo đến... xô gãy cµnh, tØa trôi l¸...  kÓ xen lÉn t¶ qua con m¾t nhìn của hoạ sĩ nhng ''động hơn'' ''và còn rất p2 ©m thanh, nghÖ thuËt so s¸nh, nh©n ho¸ cao độ, hết sức sinh động. Ngời kể đã cảm đợc chóng trong trÝ tëng tîng vµ b»ng t©m hån cña ngêi nghÖ sÜ  Lµ tÝn hiÖu cña lµng, g¾n bã th©n thuéc, gÇn gòi víi con ngêi, cã sù sèng riªng. - Hai c©y phong lµ n¬i héi tô niÒm vui tuæi th¬, n¬i më réng ch©n trêi hiÓu biÕt. - Hai c©y phong g¾n víi ngêi trång – thÇy §uy-sen víi tÊm lßng cao c¶ nh lµ ©n nh©n.

(193) Ca 2: §Ò 2: C¶m nhËn vÒ nh©n vËt “t«i” – ngêi häa sÜ trong v¨n b¶n “Hai c©y phong” cña Ai- ma- tèp. cña lµng  Hai c©y phong lµ chøng nh©n lÞch sö cña trêng §uysen, n¬i ghi kh¾c biÕn cè cña lµng * Hai c©y phong cã søc sèng m·nh liÖt, biÓu tîng cho con ngêi th¶o nguyªn. 2. Bµi tËp 2 - Mỗi lần về quê nhân vật “tôi” đều coi bổn phËn ®Çu tiªn ®a m¾t nh×n 2 c©y phong quen thuéc. Dï khã lßng tr«ng thÊy ngay nhng t«i thì bao giờ cũng cảm biết đợc chúng, lúc nào cũng nhìn rõ “ta sắp đợc thấy chúng cha, 2 cây phong sinh đôi ấy? ... ngây ngất''  Cảm nhận nh ngời thân yêu, coi đó là nhu cầu tình cảm không thể thiếu, nhân vật ''tôi'' đã tự bộc lộ tình cảm nhớ cây đắm say, mãnh liệt, nh t©m hån nÆng lßng th¬ng nhí con ngêi - Hai cây phong gắn chặt với tuổi thơ êm đềm v× thÕ khi xa quª mong trë vÒ quª sÏ n¶y sinh nçi buån, buån v× sù xa c¸ch nh÷ng kû niÖm tốt lành đẹp đẽ... - Nhân vật ''tôi'' nghe đợc cả tiếng nói riêng, tâm hồn riêng của 2 cây phong , điều đó cho thÊy nh©n vËt ''t«i'' cã trÝ tëng tîng phong phó, t©m hån nh¹y c¶m, yªu 2 c©y phong còng lµ yªu lµng quª. - Hai c©y phong g¾n víi nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ tinh nghÞch, ham hiÓu biÕt, kh¸m ph¸ vÎ đẹp của quê hơng từ 2 cây phong - bệ đỡ cho nh÷ng íc m¬ kh¸t väng bay cao. - Điều mà nhân vật tôi cha hề nghĩ đến thời bé: ''Ai là ngời đã trồng... hi vọng gì?''  tình yêu thiên nhiên đợc mở rộng gắn bó với tình yªu con ngêi: lßng biÕt ¬n kÝnh träng thÇy giáo - ngời đã vun trồng ớc mơ, hi vọng cho nh÷ng häc trß nhá cña m×nh. * Nh©n vËt ''t«i'' cã trÝ tëng tîng m·nh liÖt, t©m hån nh¹y c¶m, cã t×nh yªu s©u nÆng víi 2 c©y phong, con ngêi, lµng quª, cã t©m hån trong s¸ng, giàu cảm xúc cao đẹp, tâm hồn ấy mang bản s¾c quª h¬ng.. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000…. TuÇn 13. Ngµy so¹n: 05/01/2010 Ngµy d¹y: 11/01/2010. Buæi 10 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc qua v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000”.

(194) B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. Ca 1 1. Bµi tËp 1 ? Em hiểu nói quá là gì? -Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tợng đợc T¸c dông cña nãi qu¸? miªu t¶. *T¸c dông: NhÊn m¹nh, g©y Ên tîng, t¨ng søc ? T×m 1 sè c©u thµnh ng÷ biÓu c¶m. cã sö dông nãi qu¸? a) Chó ăn đá gà ăn sỏi b) BÇm gan tÝm ruét c) Ruột để ngoài da d) V¾t ch©n lªn cæ §Æt c©u +Thuý Kiều đẹp nghiêng nớc nghiêng thành. ? Đặt câu có sử dụng nói + Ông cha ta đã phải lấp biển vá trời. qu¸? + §oµn kÕt lµ søc m¹nh rêi non lÊp biÓn + C«ng viÖc lÊp biÓn v¸ trêi lµ viÖc cña nhiÒu đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong. + Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến th¾ng. + Mình nghĩ nát óc mà vẫn cha giải đợc bài to¸n nµy. 2. Bµi tËp 2 - Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ 1 biÖn ph¸p tu tõ dïng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây ? Em hiÓu nãi gi¶m, nãi c¶m gi¸c qu¸ ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ, tr¸nh tr¸nh lµg×? T¸c dông cña th« tôc, thiÕu lÞch sù. nãi gi¶m, nãi tr¸nh ? VD: ChÞ xÊu qu¸ chÞ Êy kh«ng xinh l¾m Anh giµ qu¸! Anh Êy kh«ng cßn trÎ. ? Đặt câu có sử dụng nói Giọng hát chua! Giọng hát cha đợc ngọt lắm. gi¶m, nãi tr¸nh ? - Cái áo của cậu không đẹp lắm - Bµi v¨n cña m×nh cha s©u l¾m - Chiếc đồng hồ đeo tờng không có hoa văn. 2. Bµi tËp 3 Ca 2: GV híng dÉn hs t×m hiÓu v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000” ? Nªu nh÷ng t¸c h¹i c¬ b¶n cña bao b× ni l«ng?. 1)Nh÷ng t¸c h¹i c¬ b¶n cña bao b× ni l«ng - G©y « nhiÔm m«i trêng do tÝnh chÊt kh«ng phân huỷ của Plaxtic từ đó gây ra hàng loạt t¸c h¹i kh¸c: + BÈn, bõa b·i kh¾p n¬i,g©y víng. + Lẫn vào đất, cản trở quá trình sinh trởng của thực vật, xói mòn đất ở vùng đồi. + Tắc đờng dẫn nớc thải gây ngập lụt, muỗi ph¸t sinh, truyÒn dÞch bÖnh, lµm chÕt c¸c sinh vËt nuèt ph¶i + ¤ nhiÔm thùc phÈm, g©y bÖnh cho n·o, phæi... + Khí độc thải ra khi đốt gây ngất, gây ngộ.

(195) đôc, giảm khả năng miễn dịch, ung th, dị tật... +Rác thải đựng trong túi ni lông khó phân huỷ sinh ra các chất độc, thối, khai. * Dïng bao ni l«ng bõa b·i lµm « nhiÔm m«i trêng, ph¸t sinh nhiÒu bÖnh hiÓm nghÌo. 2. ViÖc xö lý bao bÝ ni l«ng hiÖn nay - Cã nh÷ng biÖn ph¸p: ? ViÖc xö lý bao bÝ ni + Chôn lấp: Mất nhiều diện tích đất đai canh l«ng hiÖn nay ntn? t¸c. + Đốt: chuyển hoá thành đi-ô-xin khí độc làm thñng tÇng «-z«n, khãi g©y buån n«n, khã thë, ph¸ vì hoãc-m«n... + T¸i chÕ: khã kh¨n do qu¸ nhÑ (1000bao/1kg) nªn ngêi thu gom kh«ng høng thú, giá thành tái chế đắt gấp 20 lần sản xuất mới, con-ten-nơ đựng bao bì ni lông cũ rất dễ bÞ « nhiÔm (lÉn vµi cäng rau muèng,...) vÊn đề nan giải * C¸c biÖn ph¸p nªu ra rÊt hîp lÝ v×: + Nó tác động đến ý thức của ngời sử dụng (tự gi¸c) + Dừa trên nguyên tắc chủ động phòng tránh, gi¶m thiÓu - Khi loài ngời cha có giải pháp để thay thế bao b× ni l«ng th× h¹n chÕ sö dông thiÕt thùc 3. Lêi kiÕn nghÞ - 2 kiÕn nghÞ: + Nhiệm vụ to lớn là bảo vệ trái đất khỏi nguy c¬ « nhiÔm. + Hành động cụ thể: 1 ngày không dùng bao b× ni l«ng ? Ngời viết đã đa ra lời - Nhấn mạnh việc bảo vệ môi trờng là nhiệm kiến nghị gì để bảo vệ vụ to lớn, thờng xuyên lâu dài m«i trêng? - Cßn viÖc h¹n chÕ dïng bao b× ni l«ng lµ tríc m¾t. * Sử dụng kiểu câu cầu khiến khuyên bảo, đề nghị mọi ngời hạn chế dùng bao bì ni lông để b¶o vÖ gi÷ g×n sù trong s¹ch cña m«i trêng tr¸i đất  Đề xuất hợp tình hợp lý, có tính khả thi. 4. Nghệ thuật đặc sắc của văn bản - Bè côc chÆt chÏ + MB: tóm tắt lich sử ra đời, tôn chỉ, quá trình hoạt động của tổ chức quốc tế bảo vệ môi trờng, lí do VN chọn chủ đề ''1 ngày...'' ? Nêu nghệ thuật đặc sắc + TB: đoạn 1-nguyên nhân cơ bản  hệ quả cña v¨n b¶n ®o¹n 2- liªn kÕt ®o¹n trong quan hÖ tõ ''v× vËy'' + KB: Dïng 3 tõ h·y øng víi 3 ý trong MB - Sö dông biÖn ph¸p liÖt kª, ph©n tÝch, c©u cÇu khiÕn  t¨ng tÝnh thuyÕt phôc. - Lời văn trang trọng, giải thích đơn giản, ng¾n gän. - Nªu t¸c h¹i cña sö dông tói ni l«ng vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn..

(196) 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c©u ghÐp, v¨n b¶n thuyÕt minh.. TuÇn 14. Ngµy so¹n: 14/01/2010 Ngµy d¹y: 19/01/2010. Buæi 11 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ c©u ghÐp. - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò. Ca 1 ? Em hiÓu nãi qu¸ lµ c©u ghÐp? C¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp?. Néi dung. 1. Bµi tËp 1 - C©u ghÐp lµ nh÷ng c©u do 2 hoÆc nhiÒu côm C-V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh. Mçi côm C-V này đợc gọi là 1 vế câu. - Cã 2 c¸ch nèi c¸c vÕ c©u +Dïng nh÷ng tõ cã t¸c dông nèi +Kh«ng dïng tõ nèi..

(197) ? §Æt c©u ghÐp. ThuyÕt minh kÝnh m¾t. LÊy VD + Nh÷ng ý tëng Êy t«i/ cha lÇn nµo ghi lªn giÊy, v× håi Êy t«i/ kh«ng biÕt ghi vµ ngµy nay t«i/ kh«ng nhí hÕt. - Vì trời ma to nên đờng rất trơn.  Trời ma to nên đờng rất trơn.  §êng rÊt tr¬n v× trêi ma to. 2. Bµi tËp 2 ThuyÕt minh kÝnh m¾t a. Më bµi: ChiÕc m¾t kÝnh lµ mét vËt dông quen thuộc với đời sống hằng ngày. Không chỉ có kh¶ n¨ng ®iÒu trÞ c¸c tËt khóc x¹,kÝnh cßn ®em l¹i thÈm mü qua nhiÒu läai cã kiÓu d¸ng ,mµu s¾c phong phó. b. Th©n bµi §a sè ngêi mang kÝnh cËn, viÔn, lo¹n,... đều lấy làm vui mừng nếu họ không phải mang kÝnh. Mét sè ngêi ph¶i bá ra mét sè tiÒn lín lµm phÉu thuËt nh»m tho¸t khái c¶nh nh×n đời qua hai mảnh ve chai. S¶n phÈm míi nµo sÏ xuÊt hiÖn vµ kh¸ch hµng cña lo¹i s¶n phÈm míi nµy lµ ai, nÕu chóng ta thö c¾t bá thµnh phÇn chÝnh yÕu nhÊt cña trßng kÝnh thuèc ? C©u tr¶ lêi lµ s¶n phÈm míi sÏ lµ lo¹i kÝnh ®eo m¾t cã trßng kÝnh 0 ®i-èp vµ kh¸ch hµng cña lo¹i kÝnh nµy sÏ lµ mét sè ngêi thÝch ®eo kÝnh !!! T¹i sao cã ngêi l¹i thÝch ®eo kÝnh trong khi một số ngời khác phải tốn tiền để th¸o bá kÝnh ??? Lý do lµ nh÷ng ngêi nµy khi mang kÝnh hä tr«ng cã vÎ th«ng minh, trÝ thức, đẹp trai, thời trang hơn,..... hay họ thích ®eo kÝnh cho gièng thÇn tîng cña hä. VÝ dô rÊt nhiều em nhỏ sẽ rất thích đeo kính để giống nh Harry Potter. Mét s¶n phÈm míi, mét thÞ trêng míi më ra cho c¸c h·ng s¶n xuÊt kÝnh víi sè tiÒn ®Çu t vµo nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn hÇu nh b»ng 0 !!!!!! Ngµy nay hÇu hÕt c¸c chÝnh kh¸ch vµ nh÷ng ngời nổi tiếng đều đeo kính thì phải. Thật thú vị nếu biết đợc rằng lịch sử sẽ đi theo hớng nào nếu ngày xa các bậc vua chúa đều đeo kính (tất nhiên nếu nh thật sự họ cần đến kính). Vì nh vậy họ đã có thể nhìn mọi vật, mọi việc tốt hơn và chắc hẳn đã trị vì các quốc gia tèt h¬n! Kh«ng ai biÕt tªn cña ngêi lµm ra cÆp kÝnh ®Çu tiªn. ChØ biÕt r»ng vµo n¨m 1266 «ng Rodger Becon đã dùng chiếc kính lúp để có thÓ nh×n râ h¬n c¸c ch÷ c¸i trªn trang s¸ch. Cßn vµo n¨m 1352 trªn mét bøc ch©n dung ngêi ta nh×n thÊy hång y gi¸o chñ Jugon cã đeo một đôi kính có hai mắt kính đợc buộc.

(198) vµo mét c¸i gäng. Nh vËy chóng ta chØ cã thÓ biết đợc rằng đôi kính đợc làm ra đâu đó giữa n¨m 1266 vµ 1352. Khi những cuốn sánh in ra đời thì những đôi kính cũng trở nên rất cần thiết. Vào thế kỷ XV những căp kính chủ yếu đợc sản xuất tại miÒn b¾c níc ý vµ miÒn nam níc §øc, lµ nh÷ng n¬i tËp trung nhiÒu ngêi thî giái. N¨m 1629 vua Charles I của nớc Anh đã ký sắc lÖnh thµnh lËp hiÖp héi cña c¸c thî lµm kÝnh mắt. Còn vào năm 1784 Bedzamin Franklin đã sáng tạo ra những đôi kính có hai tiêu điểm. Ngày nay ngoài việc giúp con ngời đọc và nhìn tốt hơn , những chiếc kính còn đợc sử dụng vào những mục đích khác nhau. Những chiếc kính dâm giúp chúng ta đỡ chói mắt và c¶n nh÷ng tia n¾ng mÆt trêi cã thÓ lµm h¹i m¾t. Ngêi ta cßn s¶n xuÊt nh÷ng chiÕc kÝnh đặc biệt cho những ngời thợ thổi thuỷ tinh, nh÷ng ngêi trît tuyÕt, c¸c phi c«ng, c¸c nhµ thám hiểm vùng cực... để bảo vệ mắt khỏi nh÷ng tia cùc tÝm vµ tia hång ngo¹i. Chóng ta cßn cã thÓ kÓ ra ®©y rÊt nhiÒu ngµnh nghÒ cÇn có những đôi kính đặc biệt để đảm bảo sức khoẻ và an toàn lao động. Các bác sĩ mắt cảnh b¸o, kh«ng hiÓu do tiÕt kiÖm tiÒn hay kh«ng đợc t vấn sử dụng mà rất nhiều bạn trẻ dùng kÝnh ¸p trßng mµ kh«ng cã dung dÞch ng©m röa vµ nhá m¾t. Khi ®eo kÝnh ¸p trßng nÕu không đủ nớc sẽ làm mắt khô, kính cọ xát vào giác mạc dễ gây viêm, sng đỏ và rách giác m¹c. NhiÒu b¹n trÎ kh«ng hÒ hay biÕt lµ ®eo kÝnh ¸p trßng trong vßng tõ 10-12 tiÕng, ngêi sö dông ph¶i nhá m¾t tõ 6-8 lÇn. KÝnh ¸p trßng ®a th¼ng vµo m¾t nªn ph¶i lu«n lu«n ng©m trong dung dÞch, nÕu kh«ng sÏ rÊt dÔ b¸m bôi g©y ®au m¾t, nhiÔm trïng c¸c vÕt xíc… c. KÕt bµi: Bạn cũng không nên đeo loại kính lão có độ làm sẵn vì loại kính này đợc lắp hàng loạt theo những số đo nhất định nên cha chắc đã phù hîp víi tõng ngêi. KÝnh ®eo m¾t phï hîp sÏ gióp chóng ta rÊt nhiÒu khi sö dông m¸y tÝnh, nh gióp ta tr¸nh khái nhøc mái m¾t, ®au ®Çu, mái g¸y, mái cæ... 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp bµi ¤n dÞch thuèc l¸ - V¨n thuyÕt minh: ThuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ ……………………………………………………………………………………….

(199) TuÇn 15 Ngµy so¹n: 20/01/2010 Ngµy d¹y :26/01/2010. - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc trong bµi ¤n dÞch thuèc l¸ - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i v¨n häc. Buæi 12. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc trong bµi ¤n dÞch thuèc l¸ - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 ¤n tËp v¨n b¶n ¤n dÞch 1)Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸. thuèc l¸ - Sö dông tõ th«ng dông cña ngµnh y tÕ, dïng phÐp ? NhËn xÐt vÒ c¸ch th«ng so s¸nh, th«ng b¸o ng¾n gän, chÝnh x¸c, nhÊn m¹nh báo, đặc điểm lời văn thuyết nạn dịch thuốc lá  Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức minh trong c¸c th«ng tin khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña loµi ngêi cßn nÆng h¬n c¶ nµy? T¸c dông cña nã. AIDS ? Tác hại của thuốc lá đợc 2.T¸c h¹i cña thuèc l¸ thuyÕt minh trªn nh÷ng ph* Hai ph¬ng diÖn ¬ng diÖn nµo? + Thuốc lá đối với sức khoẻ con ngời + Thuốc lá đối với đạo đức con ngời ? Em hiÓu g× vÒ t¸c h¹i cña - Chứng cớ khoa học, đợc phân tích, minh hoạ bằng thuèc l¸? c¸c sè liÖu thèng kª, so s¸nh thuyÕt minh kÕt hîp biÓu c¶m, lËp luËn  Khãi thuèc l¸ chøa nhiÒu chÊt độc thấm vào cơ thể ngời hút huỷ hoại nghiêm trọng đến sức khoẻ con ngời và đầu độc những ngời xung quanh. Nó đe doạ sức khoẻ cộng đồng. Nêu gơng xấu cho ngời khác, huỷ hoại lối sống, nhân cách, đạo đức ngời VN, nhất là thanh thiếu niên. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ chiÕn dÞch vµ chiÕn dÞch chèng thuèc l¸? ? Nh÷ng nÐt nghÖ thuËt néi dung đặc sắc. ThuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ *LËp dµn ý. 3. - ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸ - CÊm hót thuèc n¬i c«ng céng - Ph¹t nÆng nh÷ng ngêi vi ph¹m - CÊm qu¶ng c¸o thuèc l¸ trªn ti vi  L©u dµi vµ khã kh¨n. 4. Những nét nghệ thuật và nội dung đặc sắc * NghÖ thuËt: - ThuyÕt minh b»ng tr×nh bµy, gi¶i thÝch ph©n tÝch sè liÖu , dÉn chøng, so s¸nh * Néi dung: Thuốc lá là 1 ôn dịch gây tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, kinh tế, đạo đức. Vì thế chúng ta cần quyết t©m chèng l¹i n¹n dÞch nµy. 2. Bµi tËp 2 *LËp dµn ý a. Më bµi: Giíi thiÖu vÒ nãn l¸ b. Th©n bµi - Nguån gèc - CÊu t¹o, nguyªn liÖu vµ c¸ch lµm + Víi c©y m¸c s¾c, hä chuèt tõng sîi tre thµnh 16.

(200) nan vµnh mét c¸ch c«ng phu råi uèn thµnh vßng trßn trÞa bãng bÈy. + L¸ cä ph¬i kh« ,ngêi mua ph¶i ph¬i l¸ vµo s¬ng đêm cho bớt độ giòn và có màu trắng xanh. + Có đợc nan nón, lá nón ngời ta dùng cái khung hình chóp ,có 6 cây sờn chính để gài 16 cái vành nón lín nhá kh¸c nhau lªn khung. Bµn tay ngêi thî tho¨n tho¾t kluån mòi kim len xuèng sao cho lç kh©u thËt kÝn .nguêi thî khÐo cßn cã tµi lÈn chØ,khÐo lÐo giÊu nh÷ng nót næi vµo trong.ChiÕc nãn khi hßan chØnh vừa bền vừa đẹp ,soi lên ánh mặt trời thấy kín đều - Nãn l¸ ë ViÖt Nam cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:Nãn dÊu ,nãn quai thao, nãn thóng, nãn khua, nãn bµi thơ....Có thể kể đến làng Phú Cam nổi tiếng với nón bài thơ Huế đã xinh ở dáng lại nhã ở màu,mỏng nhÑ,soi lªn ¸nh s¸ng thÊy râ nh÷ng h×nh træ giÊy vÒ phong c¶nh HuÕ kÌm theo líi th¬ cµi ë hai líp l¸.Hay x· NghÜa Ch©u(NghÜa Hng) tõ l©u næi tiÕng với nghề làm nón thanh thóat ,bền đẹp.Rồi nón Gò G¨ng ë B×nh §Þnh,Nãn l¸ ë lµng Chu«ng (Thanh Oai, Hà Tây), tất cả tô đẹp thêm cho nét văn hóa nón độc đáo của Việt Nam. - Còng chÝnh v× mang ®Çy tÝnh nghÖ thuËt mµ con ngêi lu«n biÕt tr©n träng s¶n vËt v¨n hãa nµy.Vµ råi, tÊt nhiªn,chiÕc nãn l¸ ®i vµo th¬ ca nhÑ nhµng nh mÆc nhiªn ph¶i vËy. - H×nh ¶nh chiÕc nãn l¸ trong m¾t nhµ th¬ lµ h×nh ¶nh cña ngêi thiÕu n÷ th¬ ng©y trong tµ ¸o dµi thanh khiết,của ngời phụ nữ mộc mạc chân tình gắn đời với m¶nh ruéng quª h¬ng,cña nh÷ng mèi t×nh thÇm kÝn göi qua bµi th¬ dÊu trong nãn l¸. c. Kết bài: Khẳng định vai trò của nón *ViÕt bµi Ca 2: ViÕt bµi a.Më bµi GV híng dÉn HS viÕt c¸c Nón lá có lịch sử lâu đời đã khắc trên trống đồng phÇn Ngọc Lũ, trên thạp đồng Đào Thịnh vào khỏang 2500-3000 năm. Nón lá gần với đời sống tạo nhiều nÐt b×nh dÞ, ®oan trang, yªu kiÒu, duyªn d¸ng cho ngời con gái Việt Nam và thực tiễn với đời sống n«ng nghiÖp, mét n¾ng hai s¬ng. b. Th©n bµi c. KÕt bµi Mçi chiÕc nãn cã mét linh hån riªng ,mét ý nghÜa riêng.hiện nay ,Việt Nam ta có đến hàng chục lọai nãn cæ truyÒn kh¸c nhau,chøng minh cho nÒn v¨n hãa vµ ®Ëm s¾c nghÖ thuËt.§êi sèng v¨n minh,ph¸t triÓn nhung nãn l¸ ViÖt Nam vÉn thuÇn tóy nguyªn h×nh cña nã :gi¶n dÞ,duyªn d¸ng.ë bvÊt cø n¬i ®©u,tõ rừng sâu hẻo lánh,trên đồng ruộng mênh mông,dọc theo sông dài biển cả,đều thấy chiếc nón lá ngàn đời không đổi thay. 3,Bµi tËp 3 :ThuyÕt minh bµi th¬ ¤ng §ê cña Vò §×nh Liªn * dµn ý : 1, MB : ? LËp dµn bµi . 2, TB 3, KB : 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp bµi Bµi to¸n d©n sè - V¨n b¶n thuyÕt minh: ThuyÕt minh vÒ c©y bót bi.

(201) Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. /11/08. Buæi 13. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc trong bµi Bµi to¸n d©n sè - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1: ¤n tËp v¨n b¶n Bµi to¸n 1. Bµi tËp 1 d©n sè 1. Thực chất vấn đề dân số ? Bµi to¸n d©n sè thùc chÊt lµ - Thực chất là vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia vấn đề gì? đặt ra từ bao giờ ? đình  sự gia tăng dân số của con ngời - Đó là vấn đề ds và KHHGD dờng nh đã đợc đặt ra từ thời cổ đại 2. Chứng minh giải thích vấn đề dân số - T¸c gi¶ ®a ra bµi to¸n cæ nh mét c©u chuyÖn ngu ngôn, đặt giả thiết so sánh, minh hoạ để gây tò mò hấp dẫn ngời đọc, để so sánh với sự gia tăng dân số, dẫn ngời đọc thấy đợc tốc độ gia tăng dân số của loài ngêi qu¸ nhanh. ? Tại sao tác giả cho rằng đó - Đa ra các con số chứng minh tỉ lệ sinh con của phụ là vấn đề tồn tại hay không nữ của một số nớc khác trên TG tồn tại của chính loài ngời ? + Châu á : ấn độ, Nêpan,Việt Nam + Ch©u Phi: Ru an ®a, Tadania, Ma-®a gatx ca để cắt nghĩa vấn đề gia tăng dân số từ năng lực sinh s¶n tù nhiªn cña phô n÷ rÊt cao. ViÖc thùc hiÖn sinh đẻ kế hoạch từ 1  2 con là rất khó. Sự gia tăng dân số chính là nguyên nhân dẫn đến đói nghèo và lạc hậu của các quốc gia vì đất đai không sinh ra, không đáp ứng đủ cho sự phát triển quá nhanh của dân số 3. Con đờng tồn tại. - Vấn đề dân số là con đờng để tồn tại và phát triển của nhân loại vì muốn sống con ngời phải có đất đai. §Êt kh«ng thÓ sinh s«i, con ngêi ngµy mét nhiÒu hơn, do đó muốn sống con ngời phải điều chỉnh hạn chế sự gia tăng dân số, đây là vấn đề sống còn của ThuyÕt minh vÒ c©y bót bi nh©n lo¹i. GV híng dÉn HS lËp dµn ý 2. Bµi tËp: ThuyÕt minh vÒ c©y bót bi * LËp dµn ý a. Më bµi: Giíi thiÖu vÒ c©y bót bi b. Th©n bµi: - Nguån gèc: Tõ Ch©u ¢u, du nhËp vµo níc ta tõ rÊt l©u. - CÊu t¹o: gåm 2 phÇn chÝnh lµ ruét vµ vá, cã c¸c phÇn phô... + Ruét: gåm èng mùc vµ ngßi bót +Vỏ: thờng làm bằng nhựa để bảo vệ ruột và cầm viÕt cho dÔ dµng - Công dụng: dùng để viết, ghi chép... - Các loại bút bi: nhiều loại nhng đợc nhiều ngời yêu thÝch h¬n lµ bót Thiªn Long, BÕn NghÐ... - Cách bảo quản: không để bút rơi xuống đất... c. Kết bài: Khẳng định lại vai trò của bút bi.

(202) * Ca 2: ViÕt bµi:. * ViÕt bµi: a. Më bµi Con ngời đôi lúc thờng bỏ qua những gì quen thuộc, th©n h÷u nhÊt bªn m×nh. Hä cè c«ng tÝnh to¸n trung bình một ngời trong đời đi đợc bao nhiêu km, nhng cha cã thèng kª nµo vÒ sè lîng bót hä dïng trong đời! Ai làm thì chắc trao cho cái giải INobel thôi chứ gì? Nh vậy ta thấy bút bi thật cần thiết đối với đời sèng con ngêi b. Th©n bµi c. KÕt bµi Ngµy nay, thay v× cÇm bót n¾n nãt viÕt th tay, ngêi ta gäi ®iÖn hay göi email, fax cho nhau. §· xuÊt hiÖn nh÷ng c©y bót ®iÖn tö th«ng minh. Nhng t¬ng lai bót bi vẫn có vai trò quan trọng đối với đời sống con ngời. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp vÒ dÊu c©u. - V¨n b¶n thuyÕt minh:ThuyÕt minh vÒ c¸i b×nh thñy. TuÇn 16 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 12/08. Buæi 14 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ dÊu c©u - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 ¤n tËp vÒ dÊu c©u *Dấu ngoặc đơn ? Nªu t¸c dông cña c¸c dÊu - §¸nh dÊu phÇn chó thÝch (gi¶i thÝch, thuyÕt minh, c©u? bæ sung th«ng tin) *DÊu hai chÊm - §¸nh dÊu (b¸o tríc) phÇn gi¶i thÝch, thuyÕt minh cho phần trớc đó. - Đánh dấu (báo trớc) lời dẫn trực tiếp hay lời đối tho¹i *DÊu ngoÆc kÐp - §¸nh dÊu tõ, ng÷, ®o¹n dÉn trùc tiÕp. - Đánh dấu từ, ngữ, câu hiểu theo nghĩa đặc biệt, mỉa mai - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o,... ThuyÕt minh vÒ c¸i b×nh 2. Bµi tËp 2:ThuyÕt minh vÒ c¸i b×nh thñy thñy * LËp dµn ý: *GV hớng dẫn HS lập dàn 1. MB: Là thứ đồ dùng thờng có, cần thiết trong mỗi gia đình. ý: 2. TB: + CÊu t¹o: - ChÊt liÖu cña vá b»ng s¾t, nhùa - Màu sắc: trắng, xanh, đỏ... - Ruột: Bộ phận quan trọng để giữ nhiệt nên có cấu t¹o 2 líp thuû tinh, ë trong lµ ch©n kh«ng, phÝa trong líp thuû tinh cã tr¸ng b¹c.

(203) - MiÖng b×nh nhá: gi¶m kh¶ n¨ng truyÒn nhiÖt + Công dụng: giứ nhiệt dùng trong sinh hoạt, đời sèng. + C¸ch b¶o qu¶n. 3. KÕt luËn: - vật dụng quen thuộc trong đời sống của ngời Việt nam . * Ca 2: ViÕt bµi. * ViÕt bµi. Trªn c¬ së dµn ý HS triÓn a. Më bµi: khai c¸c phÇn Bªn c¹nh sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt nhiều đồ dùng hiện đại phục vụ đời sống sinh hoạt trong gia đình đã ra đơì song đa số trong các gia đình vẫn còn tận dụng những đồ dùng truyền thống. Một trong những đồ dùng nhỏ bé nhng vô cùng cần thiết kh«ng thÓ thiÕu trong sinh ho¹t hµng ngµy cña mçi gia đình đó là cái phích nớc . b. Th©n bµi c. KÕt bµi Có cấu tạo đơn giản, giá cả một cái phích rất phù hợp với túi tiền của đại đa số ngời lao động nhất là bµ con n«ng d©n. V× vËy tõ l©u c¸i phÝch trë thµnh một vật dụng quen thuộc trong nhiều gia đình ngời ViÖt Nam chóng ta. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp bµi Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C¶m t¸c. TuÇn 17 Văn. Bản: Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C¶m. t¸c. Ngµy so¹n: 27/01/2010 Ngµy d¹y: 02/02/2010. Buæi 15 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc trong bµi Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C¶m t¸c - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n c¶m thô B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. 1.Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: phong th¸i ung dung, đàng hoàng và khí phách kiên cờng, bất khuÊt vît lªn trªn c¶nh tï ngôc khèc liÖt cña nhµ chÝ sÜ yªu níc Phan BCh©u - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo bè côc: đề – thực – luận – kết 2. ViÕt bµi a. Më bµi: PBC (1867-1940) hiÖu lµ Sµo Nam HS dựa vào kiến thức đợc quê ở Nam Đàn –Nghệ An. Ông là nhà nho tìm hiểu để viết bài đảm yêu nớc, nhà cách mạng lớn nhất trong vòng b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau 25 n¨m ®Çu thÕ kû XX víi nhiÒu t¸c phÈm thÓ §Ò: Ph©n tÝch bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C¶m t¸c” cña Phan Béi Ch©u.

(204) hiện lòng yêu nớc thơng dân, khát vọng độc lập dân tộc, ý chí kiên định bền bỉ. Bài thơ Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C¶m t¸c n»m trong t¸c phÈm “Ngôc trung th”- 1914 thÓ hiện phong thái ung dung, đàng hoàng và khí ph¸ch kiªn cêng, bÊt khuÊt vît lªn trªn c¶nh tï ngôc khèc liÖt cña nhµ chÝ sÜ yªu níc Phan BCh©u b. Th©n bµi - §iÖp tõ "vÉn": sang träng cña bËc anh hïng không thay đổi trong bất cứ hoàn cảnh nào. C¸c tõ ''hµo kiÖt'', ''phong lu'' cho ta h×nh dung vÒ 1 con ngêi cã tµi, cã chÝ nh bËc anh hïng, phong thái ung dung, đàng hoàng. - Nhịp thơ thay đổi từ 4/3=> 3/4 pha chút đùa vui hóm hỉnh. Nhà tù là nơi giam hãm, đánh ®Ëp, mÊt tù do mµ ngêi yªu níc coi lµ n¬i t¹m nghỉ chân trong con đờng cứu nớc. Phan Bội Châu đã biến nhà tù thành trờng học CM  quan niệm sống và đấu tranh của Phan Bội Ch©u vµ cña c¸c nhµ CM nãi chung. Giäng ®iÖu cña 2 c©u nµy võa cøng cái, võa mÒm m¹i diÔn t¶ néi t©m c©n b»ng, b×nh th¶n kh«ng hÒ c¨ng th¼ng hoÆc u uÊt cho dï c¶nh ngé tï ngôc lµ bÊt b×nh thêng. Hai c©u th¬ kh«ng chØ thÓ hiÖn t thÕ, tinh thÇn, ý chÝ cña ngêi anh hïng CM trong nh÷ng ngµy ®Çu ë tï mµ cßn thể hiện quan niệm của ông về cuộc đời và sự nghiÖp. - Hai c©u th¬ thùc giäng ®iÖu trÇm h¼n xuống, thống thiết để bộc bạch tâm sự: khách kh«ng nhµ vµ ngêi cã téi. T¸c gi¶ tù nhËn mình là ngời tự do, đi giữa thế gian. Ông đã tõng ®i kh¾p 4 ph¬ng trêi kh«ng mét m¸i Êm gia đình lại thờng xuyên bị kẻ thù săn đuổi, tõng bÞ trôc xuÊt khái NhËt, sèng kh«ng hîp ph¸p ë Trung Quèc, bÞ thùc d©n Ph¸p kÕt ¸n tö h×nh v¾ng mÆt  «ng lµ kÎ cã téi v× yªu níc đối với thực dân Pháp. Kể không phải để than thân bởi ông đã coi thờng hiểm nguy và tự nguyện gắn cuộc đời của mình với sự tồn vong của đất nớc '' Non sông đã chết sống thêm nhục''  nỗi đau đớn của ngời anh hùng đầy khí phách. Điều đó cho ta hiểu thêm tinh thần kh«ng khuÊt phôc, tin m×nh lµ ngêi yªu níc ch©n chÝnh, l¹c quan kiªn cêng, chÊp nhËn nguy nan trên đờng tranh đấu. - Hai c©u th¬ luËn thÓ hiÖn khÈu khÝ hµo hïng s¶ng kho¸i , dï ë t×nh tr¹ng bi kÞch vÉn theo đuổi sự nghiệp cứu nớc, cứu đời, cời ngạo nghÔ tríc mäi thñ ®o¹n cña kÎ thï. Lèi nãi khoa trơng quen thuộc, NT đối cả ý và thanh, câu thơ kết tinh cao độ CX lãng mạn hào hùng.

(205) cña t¸c gi¶  gîi t¶ khÝ ph¸ch hiªn ngang, kh«ng khuÊt phôc cña ngêi yªu níc PBC - Hai c©u th¬ kÕt thÓ hiÖn tinh thÇn cña ngêi chiến sĩ CM trong tù: còn sống, còn đấu tranh gi¶i phãng d©n téc  thÓ hiÖn quan niÖm sèng cña nhµ yªu níc, ý chÝ gang thÐp, tin tëng vµo sù nghiÖp chÝnh nghÜa cña m×nh, bÊt chÊp thö th¸ch gian nan. §iÖp tõ ''cßn'' ë gi÷a GV gọi một số HS đọc câu thơ buộc ngời đọc phải ngắt nhịp 1 cách bµi vµ cïng nhËn xÐt, m¹nh mÏ  lêi nãi dâng d¹c, døt kho¸t, t¨ng ch÷a bµi hoµn chØnh ý khẳng định cho câu thơ  khẳng định t thế hiên ngang, ý chí sắt đá, tin tởng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của tác gi¶. c. KÕt bµi: Giäng th¬ hµo hïng, biÓu c¶m trùc tiếp, phép đối chặt chẽ, sử dụng nhiều từ Hán ViÖt cæ mµ vÉn vui, dÝ dám, bµi th¬ thÓ hiÖn phong thái ung dung, đàng hoàng và khí ph¸ch kiªn cêng, bÊt khuÊt vît lªn trªn c¶nh tï ngôc khèc liÖt cña nhµ chÝ sÜ yªu níc Phan BCh©u 3. §äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Học bài, chuẩn bị ôn tập bài Đập đá ở Côn Lôn. Văv Bản: Đập đá ở Côn Lôn TuÇn 18. Ngµy so¹n: 27/01/2010 Ngµy d¹y: 02/02/2010. Buæi 16 A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập lại các kiến thức trong bài Đập đá ở Côn Lôn - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. §Ò bµi: H×nh ¶nh ngêi anh hïng cøu níc trong bài thơ “Đập đá ở Côn L«n” cña Phan Ch©u Trinh?. 1.Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: Ph©n tÝch nh©n vËt - ND: BËc anh hïng khi sa c¬ lì bíc r¬i vµo vßng tï ngôc nhng ë hä cã khÝ ph¸ch ngang tµng lÉm liÖt ngay c¶ trong thö th¸ch gian lao ®e do¹ tÝnh m¹ng, ý chÝ kiªn trung, niÒm tin son s¾t vµo sù nghiÖp cña m×nh. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo bè côc:.

(206) đề – thực – luận – kết 2. ViÕt bµi HS dựa vào kiến thức đợc a. Mở bài tìm hiểu để viết bài đảm Ngày đầu tiên Phan Châu Trinh đã ném 1 b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau mảnh giấy vào khám để an ủi, động viên các b¹n tï :'' §©y lµ trêng häc tù nhiªn. Mïi cay đắng trong ấy, làm trai trong thế kỉ XX này kh«ng thÓ kh«ng nÕm cho biÕt. ''ë C«n §¶o ngời tù phải làm công việc khổ sai đập đá. Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn”đợc khơinguồn từ cảm hứng đó. b. Th©n bµi - Bốn câu thơ đầu diễn tả thế đứng của con ngời trong đất trời, biển rộng non cao, đội trời đạp đất, t thế hiên ngang sừng sững toát lên vẻ đẹp hùng trángquan niệm làm trai của nhà thơ hiên ngang, đàng hoàng trên đất Côn Lôn - Ngời tù dùng búa khai thác đá rất cực khổ. Nghệ thuật đối, bút pháp khoa trơng, động từ mạnh, nhịp thơ mạnh diễn tả hành động quả quyÕt, m¹nh mÏ phi thêng víi søc m¹nh ghª ghím h×nh ¶nh mét con ngêi phi phµm, 1 anh hïng thÇn tho¹i ®ang thùc hiÖn mét sø m¹ng thiêng liêng khai sông phá núi, vạt đồi, chuyển đá vang động cả đất Côn Lôn - Từ công việc đập đá 4 câu thơ đầu đã dựng lên một bức tợng đài uy nghi về những tù nh©n C«n §¶o, nh÷ng anh hïng cøu níc trong chốn địa ngục trần gian với khí phách hiên ngang lẫm liệt trong đất trời. Giọng thơ hùng tr¸ng,khÈu khÝ ngang tµng ng¹o nghÔ gîi h×nh ¶nh mét ngêi anh hïng víi mét khÝ ph¸ch hiên ngang, lẫm liệt sừng sững trong đất trêi,trong tï ngôc xiÒng xÝch kh«ng hÒ chót sî hãi, coi thờng mọi thử thách gian nan, dám đơng đầu vợt lên chiến thắng hoàn cảnh biến lao động cỡng bức nặng nhọc thành một cuộc chinh phôc thiªn nhiªn dòng m·nh cña con ngêi cã søc m¹nh thÇn k× nh dòng sÜ thÇn thoại. 4câu thơ toát lên một vẻ đẹp cao cả, hïng tr¸ng - Bèn c©u th¬ cuèi giäng ®iÖu trë sang béc b¹ch béc lé c¶m xóc - t¹o ra sù s©u l¾ng cña cảm xúc của tâm hồn. H/a đối lập, ẩn dụ: “ th©n sµnh sái, d¹ s¾t son”, th¸ng ngµy: biÓu tîng cho sù thö th¸ch kÐo dµi,- th©n sµnh sái: gan gãc , bÊt chÊp gian nguy,- ma n¾ng: biÓu tîng cho gian khæ,- d¹ s¾t son: trung thµnh. Cµng khã kh¨n cµng bÒn chÝ, son s¾t mét lòng, bất chấp gian nguy, trung thành với ý tởng yêu nớc Muốn xứng danh anh hùng, để hoàn thành sự nghiệp cứu nớc vĩ đại phải bền gan v÷ng chÝ, cã tÊm lßng son s¾t, v÷ng tin s¾t.

(207) đá. Tất cả những khó khăn trên kia chỉ là sự thö th¸ch rÌn luyÖn tinh thÇn.T/g muèn kh¼ng định dù gian khổ hiểm nguy vẫn bền gan vững chí đó là tấm lòng sắt son của ngời chiến sỹ cm kh«ng g× lay chuyÓn næi - Giäng ®iÖu cøng cái, ngang tµng, s¶ng kho¸i hµo hïng h×nh ¶nh mang tÝnh biÓu tîng gîi t¶ nô cêi ng¹o nghÔ, nô cêi cña kÎ chiÕn th¾ng mµ kh«ng nhµ tï nµo khuÊt phôc næi. - Hình ảnh ẩn dụ, đối lập giữa những ngời giám mu đồ sự nghiệp lớn đánh giặc cứu nớc cứu dân nh bà Nữ Oa đội đá vá trời – gian nan lµ viÖc cán con. Nhµ th¬ ngÇm vÝ viÖc ®Ëp đá ở Côn Lôn nơi địa ngục trần gian giống nh việc của thần Nữ Oa đội đá vá trời tạo lập thế giới, vũ trụ, coi cảnh tù đày chỉ là một việc con con không gì đáng nói. - Hai câu kết ta cảm nhận đợc con ngời bản lĩnh, coi thờng tù đày gian khổ, tin tởng mãnh liÖt vµo sù nghiÖp yªu níc cña m×nh - mét hình tợng đẹp lẫm liệt ngang tàng của ngời anh hïng cøu níc, dï gÆp gian nguy mµ kh«ng sên lßng, n¶n chÝ - «ng rÊt l¹c quan tin tởng sắt đá vào CM thắng lợi c. KÕt bµi Qua việc tả thực việc đập đá ở Côn Lôn tác GV gọi một số HS đọc giả thể hiện tâm thế, ý chí nam nhi muốn cứu bài và cùng nhận xét, nớc,cứu đời dù gặp bớc gian nan nhng vẫn ch÷a bµi hoµn chØnh không sờn lòng đổi chí. Đó là những bậc anh hïng khi sa c¬ lì bíc r¬i vµo vßng tï ngôc nhng ë hä cã khÝ ph¸ch ngang tµng lÉm liÖt ngay c¶ trong thö th¸ch gian lao ®e do¹ tÝnh m¹ng, ý chÝ kiªn trung, niÒm tin son s¾t vµo sù nghiÖp cña m×nh. 3. §äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Học bài, chuẩn bị ôn tập bài Ông đồ.

(208) TuÇn 19. Ngµy so¹n: 24/02/2010 Ngµy d¹y: 02/03/2010. Buæi 17. : Ông đồ của Vũ Đình Liên. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập lại các kiến thức và rèn kĩ năng cảm thụ văn qua bài Ông đồ B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. Đề bài: Cảm nhận của 1.Tìm hiểu đề em về bài thơ “Ông đồ” - Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học cña Vò §×nh Liªn? - Nội dung cần làm sáng tỏ: cảnh đáng thơng của ông đồ và niềm thơng cảm chân thµnh cña nhµ th¬. §ã còng lµ th¬ng cho nh÷ng nhµ nho cò, th¬ng tiÕc nh÷ng gi¸ trÞ tinh thần tết đẹp bị tàn tạ, lãng quên. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo HS dùa vµo kiÕn thøc tõng khæ th¬. đợc tìm hiểu để viết bài 2. Viết bài đảm bảo các ý cơ bản a. Mở bài sau Vò §×nh Liªn (1913 – 1996) lµ nhµ gi¸o tõng viÕt v¨n vµ lµm th¬. ¤ng næi tiÕng trong phong trµo th¬ míi víi bµi th¬ “¤ng đồ” viết theo thể ngũ ngôn trờng thiên gồm cã 20 c©u th¬. Bµi th¬ thuéc lo¹i thi phÈm “tõ c¹n” mµ “tø s©u” biÓu lé mét hån th¬ nh©n hËu, giµu t×nh th¬ng ngêi vµ mang niÒm hoµi cæ b©ng khu©ng. b. Th©n bµi Ông đồ là nhà nho không đỗ đạt cao để đi làm quan, mà chỉ ngồi dạy học. Ông thờng xuất hiện vào dịp tết, hoa đào nở cùng với mực tàu,giấy đỏ bên hè phố đông ngời qua lại để viết chữ, viết câu đối bán cho mọi ngời. Ông đồ xuất hiện vào mùa đẹp, góp phần thêm cho sự đông vui náo nhiệt cña phè phêng ngµy tÕt, h¹nh phóc cña mäi ngêi. Tõ ''mçi n¨m'', ''l¹i thÊy'' diÔn t¶ sù lặp lại của thời gian, ông xuất hiện đều đặn hoµ hîp víi c¶nh s¾c ngµy tÕt, kh«ng thÓ thiếu, trở nên thân quen mỗi khi Tết đến xu©n vÒ. Tài viết chữ của ông đồ đợc gợi tả qua các chi tiÕt Bao nhiªu ngêi thuª viÕt… Ông rất đắt hàng sự có mặt của ông đã thu hút bao ngời xúm đến, ông đồ trở thành.

(209) trung tâm của sự chú ý, là đối tợng của sự ngìng mé cña mäi ngêi, hoµ vµo kh«ng khÝ vui tơi của trời đất, tng bừng rộn ràng của ngày tết; mực tàu, giấy đỏ của ông hoà vào màu đỏ của hoa đào. Họ đến để thuê viết và thởng thức tài viết chữ đẹp của ông: nh phợng múa, rồng bay. Ông đồ từng đợc hởng 1 cuộc sống có niềm vui và hạnh phúc: đợc sáng tạo, có ích với mọi ngời. Ông đợc mọi ngêi mÕn mé v× tµi n¨ng, mang h¹nh phóc đến cho mọi ngời, đợc mọi ngời trọng vọng. Đằng sau lời thơ là thái độ quí trọng ông đồ, quí trọng một nếp sống văn hoá của d©n téc cña t¸c gi¶ Cùng với sự thay đổi của thời gian ông đồ dÇnv¾ng kh¸ch. ¤ng vÉn xuÊt hiÖn vµo dÞp tết với mực tàu, giấy đỏ nhng cảnh tợng vắng vẻ đến thê lơng '' ngời thuê viết nay ®©u'' Giấy đỏ buồn không thắm Mực đọng trong nghiên sầu. Biện pháp nhân hoá đợc sử dụng rất đắt.Nỗi buồn của ông đồ lan sang cả những vật vô tri vô giác. Giấy đỏ cứ phơi ra đấy mà chẳng đợc đụng đến trở thành bẽ bàng, màu đỏ thành vô duyên không thắm lên đợc. Nghiên mực không hề đợc đợc bút lông chấm vào nên mực đọng lại bao sầu tủi. Ông đồ vẫn nh xa nhng tất cả đã khác xa, v¾ng kh¸ch, vµ buån b·: ''Ông đồ vẫn ngồi đấy Qua đờng không ai hay'' L¸ vµng r¬i trªn giÊy Ngoµi giêi ma ... '' NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh, ý t¹i ng«n ngo¹i trong th¬ tr÷ t×nh, ngo¹i c¶nh mµ l¹i lµ t©m c¶nh gîi t¶ sù tµn t¹, buån b·. ¤ng đồ ngồi ở chỗ cũ trên hè phố nhng âm thÇm, lÆng lÏ trong sù thê ¬ cña mäi ngêi, «ng hoµn toµn bÞ quªn l·ng, l¹c lâng gi÷a phè phêng. Ma bôi bay chø kh«ng ma to giã lín, còng kh«ng ph¶i ma dÇm r¶ rÝch mà lại rất ảm đạm, lạnh lẽo ma trong lòng ngời. Cả đất trời cũng ảm đạm, buồn bã. Víi kÕt cÊu ®Çu cuèi t¬ng øng chÆt chÏ thể hiện ở khổ 1 và 5, câu phủ định nói lên 1 sự thật: không còn hình ảnh ông đồ. Thiên nhiên vẫn đẹp đẽ, con ngời trở thành xa cò. C©u hái tu tõ thÓ hiÖn nçi niÒm th¬ng tiÕc kh¾c kho¶i cña nhµ th¬. C©u hái nh gieo vào lòng ngời đọc những cảm thGV gọi một số HS đọc ơng, tiếc nuối không dứt. Nhà thơ thơng bµi vµ cïng nhËn xÐt, cho nh÷ng nhµ nho cò, th¬ng tiÕc nh÷ng.

(210) ch÷a bµi hoµn chØnh. giá trị tinh thần tết đẹp bị tàn tạ, lãng quªn. c. KÕt bµi Víi bµi th¬ ngò ng«n gåm nhiÒu khæ, mçi khæ 4 c©u thÝch hîp nhÊt víi viÖc diÔn t¶ tâm tình sâu lắng đã làm nổi bật tình cảnh đáng thơng của ông đồ và niềm thơng cảm ch©n thµnh cña nhµ th¬. §ã còng lµ th¬ng cho nh÷ng nhµ nho cò, th¬ng tiÕc nh÷ng giá trị tinh thần tết đẹp bị tàn tạ, lãng quªn. 3. §äc vµ ch÷a bµi. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc cña k× I - Giê sau kiÓm tra. TuÇn 20 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Buæi 19. : Nhí rõng” cña ThÕ L÷?. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Nhí rõng B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. Đề bài: Cảm nhận của 1.Tìm hiểu đề em vÒ bµi th¬ Nhí rõng - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc cña ThÕ L÷? - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cña con hæ trong c¶nh ngé bÞ tï hãm ở vờn bách thú, qua đó thể hiện khát väng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngêi lóc bÊy giê. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo HS dùa vµo kiÕn thøc tõng khæ th¬. đợc tìm hiểu để lập dàn 2. Dàn ý bài đảm bảo các ý cơ a. Mở bài b¶n sau -ThÕ L÷ (1907- 1989) lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo th¬ míi. Bµi th¬ Nhí rõng in trong tËp “MÊy vÇn th¬” lµ bµi th¬ tiªu biểu của ông góp phần mở đờng cho sự th¾ng lîi cña th¬ míi. b. Th©n bµi * Khæ 1 - T©m tr¹ng cña con hæ khi bÞ nhèt trong.

(211) cũi sắt đợc biểu hiện qua những từ ngữ: GÆm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t, bÞ nhục nhằn tù hãm, làm trò lạ mắt, đồ chơi Đang đợc tung hoành mà giờ đây bị giam hãm trong cũi sắt bị biến thành thứ đồ ch¬i, nçi nhôc bÞ ë chung víi nh÷ng kÎ tÇm thêng, thÊp kÐm, nçi bÊt b×nh. - Tõ “ gËm ” , “ Khèi c¨m hên ” (GËm = c¾n, d»n … , Khèi = danh tõ chuyÓn thµnh tÝnh từ) trực tiếp diễn tả hành động, và t thế của con hæ trong còi s¾t ë vên b¸ch thó. C¶m xúc hờn căm kết đọng trong tâm hồn, đè nÆng, nhøc nhèi, kh«ng cã c¸ch nµo gi¶i thoát, đành nằm dài trông ngày tháng dần qua, bu«ng xu«i bÊt lùc - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n gi÷a h×nh ¶nh bªn ngoµi bu«ng xu«i vµ néi t©m hên c¨m trong lßng cña con hæ thÓ hiÖn nçi ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng, khao kh¸t tù do. *Khæ 2 - C¶nh s¬n l©m ngµy xa hiÖn nªn trong nçi nhớ của con hổ đó là cảnh sơn lâm bóng cả, c©y giµ, tiÕng giã gµo ngµn, giäng nguån hÐt nói,thÐt khóc trêng ca d÷ déi... §iÖp tõ ''với'', các động từ chỉ đặc điểm của hành động gợi tả sức sống mãnh liệt của núi rừng đại ngàn, cái gì cũng lớn lao phi thờng, hïng vÜ, bÝ Èn chóa s¬n l©m hoµn toµn ngù trÞ… - Trên cái nền thiên nhiên đó, hình ảnh chóa tÓ mu«n loµi hiÖn lªn víi t thÕ dâng dạc, đờng hoàng, lợn tấm thân ...Vờn bóng ... đều im hơi. Từ ngữ gợi hình dáng, tÝnh c¸ch con hæ (giµu chÊt t¹o h×nh) diÔn tả cảm xúc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh võa mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa s¬n l©m. T©m tr¹ng hæ lóc nµy hµi lßng, tho¶ m·n, tù hµo vÒ oai vò cña m×nh * Khæ 3 - Cảnh rừng ở đây đợc tác giả nói đến trong thời điểm: đêm vàng, ngày ma chuyÓn bèn ph¬ng ngµn, b×nh minh c©y xanh bãng géi, chiÒu lªnh l¸ng m¸u sau rõng thiªn nhiªn rùc rì, huy hoµng, tr¸ng lÖ - Giữa thiên nhiên ấy con hổ đã sống một cuộc sống đế vơng: - Ta say mồi ... tan- Ta lặng ngắm ...Tiếng chim ca ...- Ta đợi chÕt ... ®iÖp tõ ''ta'': con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. C¶nh th× chan hoµ ¸nh s¸ng, rén r· tiÕng chim, c¶nh th× d÷ déi. ... c¶nh nµo còng hïng vÜ, th¬ méng vµ con hæ còng næi bật, kiêu hùng, lẫm liệt. Đại từ “ ta ” đợc.

(212) HS dùa vµo kiÕn thøc đợc tìm hiểu để viết bài đảm bảo các ý cơ bản trong dµn bµi GV gọi một số HS đọc bµi vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh. lÆp l¹i ë c¸c c©u th¬ trªn thÓ hiÖn khÝ ph¸ch ngang tµng, lµm chñ, t¹o nh¹c ®iÖu r¾n rái, hµo hïng. - §iÖp ng÷, c©u hái tu tõ: nµo ®©u, ®©u nh÷ng, tÊt c¶ lµ dÜ v·ng huy hoµng hiÖn lªn trong nỗi nhớ đau đớn của con hổ và khép l¹i b»ng tiÕng than u uÊt ''Than «i! ” . Con hæ béc lé trùc tiÕp nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do cña chÝnh m×nh. *Khæ 4 - C¶nh vên b¸ch thó hiÖn ra díi c¸i nh×n cña con hæ chØ lµ hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång, gi¶i níc ®en gi¶ suèi ... mô gò thấp kém, ... học đòi bắt chớc  cảnh đáng chán, đáng khinh, đáng ghét. Tất cả chØ lµ ngêi t¹o, do bµn tay con ngêi söa sang, tỉa tót nên nó rất đơn điệu, nhàm tẻ, gi¶ dèi, tÇm thêng chø kh«ng ph¶i thÕ giíi cña tù nhiªn, m¹nh mÏ, bÝ hiÓm. - Giäng th¬ giÔu nh¹i, sö dông mét lo¹t tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp, ng¾t nhÞp ng¾n, dån dËp  thÓ hiÖn sù ch¸n chêng, khinh miÖt, đáng ghét…, tất cả chỉ đơn điệu, nhàn tẻ không thay đổi, giả dối, nhỏ bé, vô hồn. - Cảnh vờn bách thú tù túng đó chính là thực tại xã hội đơng thời đợc cảm nhận bởi những tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vờn bách thú của con hổ cũng chính là thái độ của họ đối với xã hội. Tâm trạng chán chờng của hổ cũng là tâm trạng của nhà thơ l·ng m¹n vµ cña ngêi d©n ViÖt Nam mÊt níc trong hoµn c¶nh n« lÖ nhí l¹i thêi oanh liÖt chèng ngo¹i x©m cña d©n téc * Khæ 5 - GiÊc méng ngµn cña con hæ híng vÒ mét kh«ng gian oai linh, hïng vÜ, thªnh thang nhng đó là không gian trong mộng (nơi ta không còn đợc thấy bao giờ) - không gian hïng vÜ. §ã lµ nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. §ã còng lµ kh¸t väng gi¶i phãng cña ngêi dân mất nớc.Đó là nỗi đau bi kịch. Điều đó phản ánh khát vọng đợc sống chân thật, cuéc sèng cña chÝnh m×nh, trong xø së cña chÝnh m×nh. §ã lµ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. c. KÕt bµi - Bµi th¬ trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n: m¹ch c¶m xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo thÓ hiÖn t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cña con hæ trong c¶nh ngé bÞ tï hãm ở vờn bách thú, qua đó thể hiện khát väng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt..

(213) §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngêi lóc bÊy giê. 3. ViÕt bµi 4.§äc vµ ch÷a bµi. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ c©u nghi vÊn, Quª h¬ng. Ngµy so¹n: 12/11/08 Ngµy d¹y:. Buæi 18 KiÓm tra tæng hîp. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc cña k× I - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n, lµm bµi hoµn chØnh B. ChuÈn bÞ: Thầy: Đề bài, đáp án Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp * Ma trËn Nội dung. Cấp độ nhận thức. Tổng.

(214) Nhận biết. Thông hiểu. Vận dụng 1. Vận dụng 2. Tổng. * §Ò bµi: PhÇn I: Tr¾c nghiÖm (2.5®) 1. Bài tập 1 (1đ): Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng chọn đáp án đúng nhất Câu 1: Ngô Tất Tố đã khắc hoạ bản chất nhân vật trong đoạn trích Tức nớc vỡ bờ th«ng qua: A. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm nhân vật. B. Ngôn ngữ đối thoại và ngôn ngữ miêu tả hành động nhân vật. C. Ng«n ng÷ miªu t¶ ngo¹i h×nh nh©n vËt lµ chÝnh. D. Dïng ng«n ng÷ kÓ linh ho¹t kÕt hîp víi ng«i kÓ phï hîp. Câu 2: Tập hợp từ ngữ đợc gọi là Trờng từ vựng khi các từ trong tập hợp đó: A. Cã cïng tõ lo¹i. B. Cã cïng chøc n¨ng có ph¸p chÝnh; C. Cã Ýt nhÊt mét nÐt nghÜa chung D. Cã h×nh thøc ng÷ ©m gièng nhau. C©u 3: Cã thÓ ®a yÕu tè miªu t¶ vµo trong v¨n b¶n tù sù díi h×nh thøc: A. Miªu t¶ cµng nhiÒu chi tiÕt cµng tèt. B. Miªu t¶ ë mäi sù viÖc. C. Miêu tả bằng một vài từ ngữ thật đắt. D. Miêu tả hợp lý, nh: ngoại hình, tính cách nhân vật; khung cảnh; hành động của nh©n vËt... Câu 4: Trợ từ “đến” trong câu “Tôi dạy nó đến khổ mà nó vẫn không hiểu.” có chức n¨ng: A. Nhấn mạnh hơn mức độ khổ; B. BiÓu lé c¶m xóc ®au xãt. C. ThÓ hiÖn sù khinh thêng; D. §¸nh gi¸ n¨ng lùc mét ngêi. 2. Bµi tËp 2 (1,5®): Ph©n tÝch ng÷ ph¸p cña c¸c c©u ghÐp sau: a. Lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. b. Lão chửi yêu nó (và) lão nói với nó nh nói với một đứa cháu. PhÇn II: Tù luËn Bµi tËp 3: C¶m nhËn cña em vÒ hai c©u th¬: “VÉn lµ hµo kiÖt, vÉn phong lu Ch¹y mái ch©n th× h·y ë tï” (Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c – Phan Béi Ch©u) Bµi tËp 4: Giíi thiÖu vÒ nãn l¸ * §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm PhÇn I: Tr¾c nghiÖm (2.5®) 1. Bài tập 1 (1đ - mỗi câu đúng cho 0.25đ): 1B, 2C, 3D, 4D 2. Bài tập 2: (1.5đ - mỗi câu đúng cho 0.75đ) a. Lòng tôi/ càng thắt lại, khóe mắt tôi/ đã cay cay. C1 V1 C2 V2 b. Lão /chửi yêu nó (và) lão /nói với nó nh nói với một đứa cháu. C1 V1 C2 V2 PhÇn II: Tù luËn 3. Bµi tËp 3 (2.5®) - Điệp từ "vẫn": sang trọng của bậc anh hùng không thay đổi trong bất cứ hoàn cảnh nµo. C¸c tõ ''hµo kiÖt'', ''phong lu'' cho ta h×nh dung vÒ 1 con ngêi cã tµi, cã chÝ nh bËc anh hùng, phong thái ung dung, đàng hoàng.(1đ) - Nhịp thơ thay đổi từ 4/3=> 3/4 pha chút đùa vui hóm hỉnh. Nhà tù là nơi giam hãm, đánh đập, mất tự do mà ngời yêu nớc coi là nơi tạm nghỉ chân trong con đờng cứu n-.

(215) ớc. Phan Bội Châu đã biến nhà tù thành trờng học CM  quan niệm sống và đấu tranh cña Phan Béi Ch©u vµ cña c¸c nhµ CM nãi chung. Giäng ®iÖu cña 2 c©u nµy võa cøng cái, võa mÒm m¹i diÔn t¶ néi t©m c©n b»ng, b×nh th¶n kh«ng hÒ c¨ng th¼ng hoÆc u uÊt cho dï c¶nh ngé tï ngôc lµ bÊt b×nh thêng. Hai c©u th¬ kh«ng chØ thÓ hiÖn t thÕ, tinh thÇn, ý chÝ cña ngêi anh hïng CM trong nh÷ng ngµy ®Çu ë tï mµ cßn thÓ hiÖn quan niệm của ông về cuộc đời và sự nghiệp.(1.5đ) 4. Bµi tËp 4 (5®): Giíi thiÖu vÒ nãn l¸ a.Më bµi(0.25®) Nón lá có lịch sử lâu đời đã khắc trên trống đồng Ngọc Lũ, trên thạp đồng Đào Thịnh vào khỏang 2500-3000 năm. Nón lá gần với đời sống tạo nhiều nét bình dị, đoan trang, yêu kiều, duyên dáng cho ngời con gái Việt Nam và thực tiễn với đời sống nông nghiÖp, mét n¾ng hai s¬ng. b. Th©n bµi (4.5®) - Nguån gèc - CÊu t¹o, nguyªn liÖu vµ c¸ch lµm + Víi c©y m¸c s¾c, hä chuèt tõng sîi tre thµnh 16 nan vµnh mét c¸ch c«ng phu råi uèn thµnh vßng trßn trÞa bãng bÈy. + Lá cọ phơi khô ,ngời mua phải phơi lá vào sơng đêm cho bớt độ giòn và có màu tr¾ng xanh. + Có đợc nan nón, lá nón ngời ta dùng cái khung hình chóp ,có 6 cây sờn chính để gµi 16 c¸i vµnh nãn lín nhá kh¸c nhau lªn khung. Bµn tay ngêi thî tho¨n tho¾t kluån mòi kim len xuèng sao cho lç kh©u thËt kÝn .nguêi thî khÐo cßn cã tµi lÈn chØ,khÐo léo giấu những nút nổi vào trong.Chiếc nón khi hòan chỉnh vừa bền vừa đẹp ,soi lên ánh mặt trời thấy kín đều - Nãn l¸ ë ViÖt Nam cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:Nãn dÊu ,nãn quai thao, nãn thóng, nãn khua, nón bài thơ....Có thể kể đến làng Phú Cam nổi tiếng với nón bài thơ Huế đã xinh ë d¸ng l¹i nh· ë mµu,máng nhÑ,soi lªn ¸nh s¸ng thÊy râ nh÷ng h×nh træ giÊy vÒ phong c¶nh HuÕ kÌm theo líi th¬ cµi ë hai líp l¸.Hay x· NghÜa Ch©u(NghÜa Hng) tõ lâu nổi tiếng với nghề làm nón thanh thóat ,bền đẹp.Rồi nón Gò Găng ở Bình Định,Nón lá ở làng Chuông (Thanh Oai, Hà Tây), tất cả tô đẹp thêm cho nét văn hóa nón độc đáo của Việt Nam. - Còng chÝnh v× mang ®Çy tÝnh nghÖ thuËt mµ con ngêi lu«n biÕt tr©n träng s¶n vËt v¨n hãa nµy.Vµ råi, tÊt nhiªn,chiÕc nãn l¸ ®i vµo th¬ ca nhÑ nhµng nh mÆc nhiªn ph¶i vËy. - H×nh ¶nh chiÕc nãn l¸ trong m¾t nhµ th¬ lµ h×nh ¶nh cña ngêi thiÕu n÷ th¬ ng©y trong tà áo dài thanh khiết,của ngời phụ nữ mộc mạc chân tình gắn đời với mảnh ruéng quª h¬ng,cña nh÷ng mèi t×nh thÇm kÝn göi qua bµi th¬ dÊu trong nãn l¸. c. Kết bài (0.25đ): Khẳng định vai trò của nón Mçi chiÕc nãn cã mét linh hån riªng ,mét ý nghÜa riªng. HiÖn nay ,ViÖt Nam ta cã đến hàng chục lọai nón cổ truyền khác nhau,chứng minh cho nền văn hóa và đậm sắc nghÖ thuËt.§êi sèng v¨n minh,ph¸t triÓn nhung nãn l¸ ViÖt Nam vÉn thuÇn tóy nguyªn h×nh cña nã :gi¶n dÞ,duyªn d¸ng, ë bÊt cø n¬i ®©u,tõ rõng s©u hÎo l¸nh,trªn đồng ruộng mênh mông,dọc theo sông dài biển cả,đều thấy chiếc nón lá ngàn đời không đổi thay. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp - ChuÈn bÞ s¸ch HKII, so¹n bµi tiÕp theo.

(216) TuÇn 20 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Buæi 19. : Nhí rõng” cña ThÕ L÷?. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Nhí rõng B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. Đề bài: Cảm nhận của 1.Tìm hiểu đề em vÒ bµi th¬ Nhí rõng - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc cña ThÕ L÷? - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cña con hæ trong c¶nh ngé bÞ tï hãm ở vờn bách thú, qua đó thể hiện khát väng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngêi lóc bÊy giê. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo HS dùa vµo kiÕn thøc tõng khæ th¬. đợc tìm hiểu để lập dàn 2. Dàn ý bài đảm bảo các ý cơ a. Mở bài b¶n sau -ThÕ L÷ (1907- 1989) lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo th¬ míi. Bµi th¬ Nhí rõng in trong tËp “MÊy vÇn th¬” lµ bµi th¬ tiªu biểu của ông góp phần mở đờng cho sự th¾ng lîi cña th¬ míi. b. Th©n bµi * Khæ 1 - T©m tr¹ng cña con hæ khi bÞ nhèt trong cũi sắt đợc biểu hiện qua những từ ngữ: GÆm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t, bÞ nhục nhằn tù hãm, làm trò lạ mắt, đồ chơi Đang đợc tung hoành mà giờ đây bị giam hãm trong cũi sắt bị biến thành thứ đồ ch¬i, nçi nhôc bÞ ë chung víi nh÷ng kÎ tÇm thêng, thÊp kÐm, nçi bÊt b×nh. - Tõ “ gËm ” , “ Khèi c¨m hên ” (GËm = c¾n, d»n … , Khèi = danh tõ chuyÓn thµnh tÝnh từ) trực tiếp diễn tả hành động, và t thế của con hæ trong còi s¾t ë vên b¸ch thó. C¶m xúc hờn căm kết đọng trong tâm hồn, đè nÆng, nhøc nhèi, kh«ng cã c¸ch nµo gi¶i thoát, đành nằm dài trông ngày tháng dần qua, bu«ng xu«i bÊt lùc - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n gi÷a h×nh ¶nh bªn ngoµi bu«ng xu«i vµ néi t©m hên c¨m.

(217) trong lßng cña con hæ thÓ hiÖn nçi ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng, khao kh¸t tù do. *Khæ 2 - C¶nh s¬n l©m ngµy xa hiÖn nªn trong nçi nhớ của con hổ đó là cảnh sơn lâm bóng cả, c©y giµ, tiÕng giã gµo ngµn, giäng nguån hÐt nói,thÐt khóc trêng ca d÷ déi... §iÖp tõ ''với'', các động từ chỉ đặc điểm của hành động gợi tả sức sống mãnh liệt của núi rừng đại ngàn, cái gì cũng lớn lao phi thờng, hïng vÜ, bÝ Èn chóa s¬n l©m hoµn toµn ngù trÞ… - Trên cái nền thiên nhiên đó, hình ảnh chóa tÓ mu«n loµi hiÖn lªn víi t thÕ dâng dạc, đờng hoàng, lợn tấm thân ...Vờn bóng ... đều im hơi. Từ ngữ gợi hình dáng, tÝnh c¸ch con hæ (giµu chÊt t¹o h×nh) diÔn tả cảm xúc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh võa mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa s¬n l©m. T©m tr¹ng hæ lóc nµy hµi lßng, tho¶ m·n, tù hµo vÒ oai vò cña m×nh * Khæ 3 - Cảnh rừng ở đây đợc tác giả nói đến trong thời điểm: đêm vàng, ngày ma chuyÓn bèn ph¬ng ngµn, b×nh minh c©y xanh bãng géi, chiÒu lªnh l¸ng m¸u sau rõng thiªn nhiªn rùc rì, huy hoµng, tr¸ng lÖ - Giữa thiên nhiên ấy con hổ đã sống một cuộc sống đế vơng: - Ta say mồi ... tan- Ta lặng ngắm ...Tiếng chim ca ...- Ta đợi chÕt ... ®iÖp tõ ''ta'': con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. C¶nh th× chan hoµ ¸nh s¸ng, rén r· tiÕng chim, c¶nh th× d÷ déi. ... c¶nh nµo còng hïng vÜ, th¬ méng vµ con hæ còng næi bật, kiêu hùng, lẫm liệt. Đại từ “ ta ” đợc lÆp l¹i ë c¸c c©u th¬ trªn thÓ hiÖn khÝ ph¸ch ngang tµng, lµm chñ, t¹o nh¹c ®iÖu r¾n rái, hµo hïng. - §iÖp ng÷, c©u hái tu tõ: nµo ®©u, ®©u nh÷ng, tÊt c¶ lµ dÜ v·ng huy hoµng hiÖn lªn trong nỗi nhớ đau đớn của con hổ và khép l¹i b»ng tiÕng than u uÊt ''Than «i! ” . Con hæ béc lé trùc tiÕp nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do cña chÝnh m×nh. *Khæ 4 - C¶nh vên b¸ch thó hiÖn ra díi c¸i nh×n cña con hæ chØ lµ hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång, gi¶i níc ®en gi¶ suèi ... mô gò thấp kém, ... học đòi bắt chớc  cảnh đáng chán, đáng khinh, đáng ghét. Tất cả chØ lµ ngêi t¹o, do bµn tay con ngêi söa sang, tỉa tót nên nó rất đơn điệu, nhàm tẻ,.

(218) HS dùa vµo kiÕn thøc đợc tìm hiểu để viết bài đảm bảo các ý cơ bản trong dµn bµi GV gọi một số HS đọc bµi vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh. gi¶ dèi, tÇm thêng chø kh«ng ph¶i thÕ giíi cña tù nhiªn, m¹nh mÏ, bÝ hiÓm. - Giäng th¬ giÔu nh¹i, sö dông mét lo¹t tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp, ng¾t nhÞp ng¾n, dån dËp  thÓ hiÖn sù ch¸n chêng, khinh miÖt, đáng ghét…, tất cả chỉ đơn điệu, nhàn tẻ không thay đổi, giả dối, nhỏ bé, vô hồn. - Cảnh vờn bách thú tù túng đó chính là thực tại xã hội đơng thời đợc cảm nhận bởi những tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vờn bách thú của con hổ cũng chính là thái độ của họ đối với xã hội. Tâm trạng chán chờng của hổ cũng là tâm trạng của nhà thơ l·ng m¹n vµ cña ngêi d©n ViÖt Nam mÊt níc trong hoµn c¶nh n« lÖ nhí l¹i thêi oanh liÖt chèng ngo¹i x©m cña d©n téc * Khæ 5 - GiÊc méng ngµn cña con hæ híng vÒ mét kh«ng gian oai linh, hïng vÜ, thªnh thang nhng đó là không gian trong mộng (nơi ta không còn đợc thấy bao giờ) - không gian hïng vÜ. §ã lµ nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. §ã còng lµ kh¸t väng gi¶i phãng cña ngêi dân mất nớc.Đó là nỗi đau bi kịch. Điều đó phản ánh khát vọng đợc sống chân thật, cuéc sèng cña chÝnh m×nh, trong xø së cña chÝnh m×nh. §ã lµ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. c. KÕt bµi - Bµi th¬ trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n: m¹ch c¶m xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo thÓ hiÖn t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cña con hæ trong c¶nh ngé bÞ tï hãm ở vờn bách thú, qua đó thể hiện khát väng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngêi lóc bÊy giê. 3. ViÕt bµi 4.§äc vµ ch÷a bµi. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ c©u nghi vÊn, Quª h¬ng. -. c©u nghi vÊn Quª h¬ng cña TÕ Hanh.

(219) TuÇn 22. Ngµy so¹n: 04/03/2010 Ngµy d¹y: 09/03/2010. Buæi 20 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ c©u nghi vÊn - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Quª h¬ng B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung. ? ThÕ nµo lµ c©u nghi 1. Bµi tËp 1 vÊn? C¸c chøc n¨ng cña - C©u nghi vÊn lµ c©u cã c¸c tõ nghi vÊn, cã c©u nghi vÊn? chức năng chính là dùng để hỏi, khi viết thờng kÕt thóc b»ng dÊu hái. +Nã ë ®©u ? +Tiếng ta đẹp nh thế nào? +Ai biÕt ? +Nã t×m g× ? +C¸ b¸n ë ®©u ? - Trong nhiÒu truêng hîp, c©u nghi vÊn kh«ng dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ t/c cảm xúc …và không cần ngời đối thoại trả lời. - Nếu không dùng để hỏi thì trong một số trờng hợp, câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dÊu chÊm than, dÊu chÊm, dÊu chÊm löng. §Ò bµi: C¶m nhËn cña 2. Bµi tËp 2 em về bài thơ “Quê h- *.Tìm hiểu đề ¬ng” cña TÕ Hanh? - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Víi nh÷ng vÇn th¬ b×nh dÞ mµ gîi c¶m, bµi th¬ Quª h¬ng cña TH đã vẽ lên một bức tranh tơi sáng về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên h/a khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngêi d©n lµng chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho ta thÊy t/c quª h¬ng trong s¸ng tha thiÕt cña nhµ th¬. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm HS dựa vào kiến thức đợc sáng tỏ ND. Lần lợt phân tích bài thơ theo tìm hiểu để lập dàn bài từng khổ thơ. đảm bảo các ý cơ bản sau *. Dàn ý a. Më bµi - Giíi thiÖu vÒ bµi th¬ vµ néi dung chÝnh b. Th©n bµi 1 H×nh ¶nh quª h¬ng a. Giíi thiÖu chung vÒ lµng quª - H/a quê hơng đợc tác giả giới thiệu: làm nghề chµi líi, níc bao v©y ... s«ng. C¸ch giíi thiÖu rÊt tù nhiªn b×nh dÞ vÒ nghÒ nghiÖp vµ vÞ trÝ địa lí của làng ta thấy đây là một làng chài ven biÓn. b. Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá - Đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong khung.

(220) c¶nh: trêi trong, giã …hång => mét buæi s¸ng đẹp trời hứa hẹn một chuyến ra khơi đầy th¾ng lîi. -Trên đó nổi bật là h/a chiếc thuyền và cánh buồm, chiếc thuyền đợc diễn tả thật ấn tợng: ChiÕc thuyÒn nhÑ ….m· Ph¨ng m¸i…..giang khÝ thÕ b¨ng tíi dòng m·nh lµm to¸t lªn mét sức sống mạnh mẽ, một vẻ đẹp hùng tráng đầy hÊp dÉn. - Cánh buồm đợc tác giả so sánh, nhân hoá: gi¬ng to nh……giã. Sù c¶m nhËn tinh tÕ, cïng sự liên tởng độc đáo cánh buồm căng hiện lên với một vẻ đẹp lãng mạn, bất ngờ, h/a cánh buåm tr¾ng c¨ng giã biÓn kh¬i quen thuéc bçng trë lªn lín lao, thiªng liªng vµ rÊt th¬ mộng. TH nh nhận ra đó chính là biểu tợng cña linh hån lµng chµi. Nhµ th¬ võa vÏ chÝnh xác cái hình vừa cảm nhận đợc cái hồn của sự vËt. c. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về - Dân làng đón đoàn thuyền đánh cá trở về trong không khí ồn ào, tấp nập => cảnh đông vui n¸o nhiÖt .Cảnh làng chài đón đoàn thuyền cá trở về là bức tranh sinh động, náo nhiệt, đầy ắp niềm vui vµ sù sèng vµ hä nh thÇm c¶m ¬n trêi biÓn đã cho ngời dân làng chài trở về an toàn và cá ®Çy ghe - Ngời dân làng chài đợc miêu tả với làn da ng¨m r¸m n¾ng, th©n ….vÞ xa x¨m.Víi bót pháp vừa tả thực vừa sáng tạo độc đáo, ngời lao động làng chài thật đẹp với nớc da nhuộm n¾ng giã, th©n h×nh v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ mÆn mßi, nång to¶ vÞ xa x¨m cña biÓn, trë nªn cã tÇm vãc phi thêng. - Con thuyền sau chuyến đi vất vả đợc tác giả miªu t¶: im …n»m, nghe …vá. NghÖ thuËt nh©n ho¸ miªu t¶ con thuyÒn cã hån nh mét phần sự sống lao động của làng chài. Con thuyÒn còng gièng nh con ngêi sau mét chuyÕn ra kh¬i ®Çy mÖt mái, nã n»m nghØ ng¬i vµ c¶m nhËn vÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i ®ang lan to¶ trong thí vá - Ngêi viÕt cã t©m hån tinh tÕ, tµi hoa vµ nhÊt lµ cã tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng 2. Nçi nhí quª h¬ng(khæ cuèi) - Xa quª nhng t¸c gi¶ “lu«n tëng nhí” quª h¬ng. Lèi biÓu c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt cña nhµ th¬ nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn. HS dựa vào kiến thức đợc - Nhớ về quê hơng tác giả nhớ về: Nhớ màu ntìm hiểu để viết bài đảm ớc ….vôi.Nhớ con …quá đặc biệt là về ''cái b¶o c¸c ý c¬ b¶n trong mùi nồng mặn''. Dù đi xa, đứa con hiếu thảo dµn bµi cña quª h¬ng lu«n tëng nhí ''mïi nång mÆn'' đặc trng của quê hơng - Đó là hơng vị riêng.

(221) đầy quyến rũ, mùi riêng của làng biển rất đặc trng... * Quª h¬ng lµ nçi nhí thêng trùc trong t©m hån t¸c gi¶, «ng lu«n nhí tíi nh÷ng h/a th©n thuéc trong cuéc sèng cña ngêi d©n lµng chµi. c. KÕt bµi - Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt 3. ViÕt bµi a. Më bµi - TH cã mÆt trong phong trµo th¬ míi víi nh÷ng bµi th¬ mang nÆng nçi buån vµ t/y quª GV gọi một số HS đọc hơng đất nớc. bài và cùng nhận xét, ''Quê hơng'' là bài thơ đợc in trong tập ''Hoa ch÷a bµi hoµn chØnh niªn'' xuÊt b¶n n¨m 1945 më ®Çu cho nguån cảm hứng lớn trong suốt đời thơ Tế Hanh. b. Th©n bµi c. KÕt bµi Víi nh÷ng vÇn th¬ b×nh dÞ mµ gîi c¶m, bµi thơ Quê hơng của TH đã vẽ lên một bức tranh tơi sáng về một làng quê miền biển, trong đó næi bËt lªn h/a khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngời dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chµi. Bµi th¬ cho ta thÊy t/c quª h¬ng trong s¸ng tha thiÐt cña nhµ th¬. 4.§äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc Khi con tu hó. Khi con tu hó cña Tè H÷u TuÇn 23 Ngµy so¹n: 04/03/2010 Ngµy d¹y: 09/03/2010. Buæi 21. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Khi con tu hó B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ.

(222) 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. Đề bài: Cảm nhận của 1.Tìm hiểu đề em vÒ bµi th¬ “Khi con tu - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc hó” cña Tè H÷u? - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬. HS dựa vào kiến thức đợc 2. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài a. Mở bài đảm bảo các ý cơ bản sau - Tố Hữu đợc coi là lá cờ đầu của thơ ca cách m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó đợc viết trong nhà lao Thừa Phủ(Huế) khi tác giả đơng hoạt động cách mạng, mới bị bắt giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc xóc, híng tíi cuéc sèng bªn ngoµi b. Th©n bµi - Cảnh mùa hè đợc tác giả gợi ra bằng âm thanh của tiếng tu hú - tiếng chim đặc trng b¸o hiÖu hÌ vÒ - Tiếng chim tu hú đã thức dậy trong tâm hồn ngêi chiÕn sÜ trÎ trong tï mét khung c¶nh mïa hè đẹp với tiếng ve kêu râm ran trong vờn cây, lúa chiêm chín vàng trên cánh đồng, bầu trời cao réng víi c¸nh diÒu chao lîn, …§©y lµ mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì mµu s¾c vµ h¬ng vÞ ngọt ngào, bầu trời khoáng đạt tự do…Cuộc sèng thanh b×nh ®ang sinh s«i, n¶y në, ngät ngào tràn trề nhựa sống đang sôi động trong tâm hồn ngời tù. Nhng tất cả đều trong tâm tởng. - Nhà thơ đã đón nhận mùa hè bằng thính gi¸c, b»ng t©m tëng, b»ng søc m¹nh cña t©m hån nång nhiÖt víi t×nh yªu cuéc sèng tù do:“Ta nghe…lßng”.ChÝnh v× thÕ nhµ th¬ ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong tï cã t©m tr¹ng ngét ng¹t: Mµ ch©n …tan …«i. Ngét …uÊt th«i. Nhịp thơ 6/2; 3/3, động từ mạnh (đạp tan phßng, chÕt uÊt), sö dông nhiÒu th¸n tõ («i, th«i, lµm sao) ta cảm nhận đợc tâm trạng ngột ngạt uất ức cao độ, khao khát thoát cảnh tù ngục trở về víi cuéc sèng tù do ë bªn ngoµi. - Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng chim tu hó. TiÕng chim tu hó ë ®Çu bµi lµ tiÕng chim b¸o hiÖu hÌ vÒ mét mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng vµ tù do.TiÕng chim tu hó ë cuèi bµi l¹i khiÕn cho ngêi chiÕn sÜ ®ang bÞ giam c¶m thÊy hÕt søc ®au khæ, bùc béi  t©m hån ®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do. HS dựa vào kiến thức đợc.

(223) tìm hiểu để viết bài đảm * Tiếng chim là tiếng gọi tha thiết của tự do, b¶o c¸c ý c¬ b¶n trong cña thÕ giíi sù sèng ®Çy quyÕn rò, th«i thóc dµn bµi giôc gi· muèn ngêi tï vît ngôc ra ngoµi víi c/s tù do. c. KÕt bµi - Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy 3. ViÕt bµi a. Më bµi - Tố Hữu đợc coi là lá cờ đầu của thơ ca cách m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó GV gọi một số HS đọc đợc viết trong nhà lao Thừa Phủ(Huế) khi tác bài và cùng nhận xét, giả đơng hoạt động cách mạng, mới bị bắt ch÷a bµi hoµn chØnh giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc xóc, híng tíi cuéc sèng bªn ngoµi b. Th©n bµi c. KÕt bµi - Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy. 4.§äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc - Giê sau kiÓm tra.

(224) - c©u cÇu khiÕn - Tøc c¶nh P¸c Bã cña HCM TuÇn 24 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. 2/08. Buæi 22. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ c©u cÇu khiÕn - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Tøc c¶nh P¸c Bã B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung ? ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? 1. Bµi tËp 1 Chøc n¨ng? VD? - C©u cÇu khiÕn lµ c©u cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn nh: hãy, đừng, chớ…nào…hay ngữ điệu cầu khiến, dùng để yêu cầu, ra lệnh, khuyên bảo - Khi viÕt c©u cÇu khiÕn thêng kÕt thóc b»ng dÊu chấm than, nhng khi ý kiến không đợc nhấn mạnh th× cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm. VD: Thôi đừng lo lắng – khuyên bảo. Cø vÒ ®i. – yªu cÇu. §i th«i con. – yªu cÇu §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ 2. Bµi tËp 2 bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” *.Tìm hiểu đề cña HCM? - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Tøc c¶nh P¸c Bã cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng c©u th¬. HS dựa vào kiến thức đợc 2. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài đảm a. Mở bài b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau - HCM (1890- 1969) quª ë lµng Kim Liªn – Nam Đàn – Nghệ An, là nhà lãnh tụ vĩ đại, nhà thơ lớn, nhµ CM cña d©n téc VN. Bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã ra đời trong thời gian Bác sống và làm việc tại hang P¸c Bã – Cao B»ng (2/1941). Bµi th¬ t¶ c¶nh sinh ho¹t, lµm viÖc vµ c¶m nghÜ cña B¸c trong nh÷ng ngµy H§CM gian khæ ë P¸c Bã. b. Th©n bµi - Câu thơ 1 sử dụng phép đối về không gian và đối về thời gian, ngắt nhịp 4/3 sóng đôi tạo cảm giác nhịp nhµng gióp ta hiÓu vÒ cuéc sèng cña B¸c. §ã lµ cuéc sèng hµi hoµ th th¸i, ung dung hoµ ®iÖu víi nhÞp sèng cña nói rõng. - C©u th¬ 2 nãi vÒ chuyÖn ¨n cña B¸c ë P¸c Bã. Thøc ¨n chñ yÕu lµ ch¸o bÑ, rau m¨ng. §©y lµ nh÷ng thøc ¨n cã s½n hµng ngµy trong b÷a ¨n cña B¸c. Giäng điệu đùa vui: lơng thực, thực phẩm ở đây đầy đủ và.

(225) d thừa. Bữa ăn của Bác thật đạm bạc giản dị mà chan chứa tình cảm đó là toàn là sản vật của thiên nhiên ban tÆng cho con ngêi. §ã còng lµ niÒm vui cña ngêi chiÕn sÜ CM lu«n g¾n bã víi cuéc sèng cña thiªn nhiªn - C©u th¬ 3 nãi vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña B¸c. B¸c làm việc bên bàn đá chông chênh rất giản dị, đơn sơ. Hình tợng ngời chiến sĩ đợc khắc hoạ thật nổi bật vừa chân thực vừa sinh động lại vừa nh có một tầm vãc lín lao, mét t thÕ uy nghi, lång léng, gièng nh một bức tợng đài về vị lãnh tụ CM. HCM đang dịch sö §¶ngCéng s¶n Liªn X« lµm tµi liÖu huÊn luyÖn cán bộ đồng thời chính là xoay chuyển lịch sử VN. - Câu thơ thứ 3 là suy nghĩ của Bác về cuộc đời cách m¹ng. §ã lµ cuéc sèng gian khæ nhng lµ niÒm vui giữa chốn núi rừng – cuộc đời “ sang” - sang trọng giàu có. Đó là TT, cuộc đời làm CM lấy lý tởng cứu níc lµm lÏ sèng kh«ng hÒ bÞ gian khæ khuÊt phôc. Cuộc đời CM của Bác thật gian khổ nhng Bác thấy đó là niềm vui của ngời chiến sĩ CM giữa chốn lâm tuyền. Bác là ngời CM sống lạc quan tự tin yêu đời. c. KÕt bµi - là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha lẫn giọng đùa vui Tøc c¶nh P¸c Bã cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín. 3. ViÕt bµi HS dựa vào kiến thức đợc a. Mở bài tìm hiểu để viết bài đảm bảo - HCM (1890- 1969) quê ở làng Kim Liên – Nam c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi Đàn – Nghệ An, là nhà lãnh tụ vĩ đại, nhà thơ lớn, nhµ CM cña d©n téc VN. Bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã ra đời trong thời gian Bác sống và làm việc tại hang P¸c Bã – Cao B»ng (2/1941). Bµi th¬ t¶ c¶nh sinh ho¹t, lµm viÖc vµ c¶m nghÜ cña B¸c trong nh÷ng ngµy H§CM gian khæ ë P¸c Bã. b. Th©n bµi c. KÕt bµi - Tøc c¶nh P¸c Bã lµ bµi th¬ tø tuyÖt b×nh dÞ pha lÉn giọng đùa vui, cho thấy tinh thần lạc quan, phong th¸i ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín. 4.§äc vµ ch÷a bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, - chuẩn bị ôn tập các kiến thức của bài Ngắm trăng, Đi đờng. Buæi 23. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ c©u cÇu khiÕn - Ôn tập lại các kiến thức và rèn kĩ năng cảm thụ văn qua bài Ngắm trăng, Đi đờng B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ.

(226) 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca1 1. Bµi tËp 1 ? ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? - C©u cÇu khiÕn lµ c©u cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn nh: Cho VD? hãy, đừng, chớ…nào…hay ngữ điệu cầu khiến, dùng để yêu cầu, ra lệnh, khuyên bảo - Khi viÕt c©u cÇu khiÕn thêng kÕt thóc b»ng dÊu chấm than, nhng khi ý kiến không đợc nhấn mạnh th× cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm. VD a. Thôi đừng lo lắng – khuyên bảo. b. Cø vÒ ®i. – yªu cÇu. c. §i th«i con. – yªu cÇu 2. Bµi tËp 2 Đề bài: Phân tích bài thơ *.Tìm hiểu đề Ngắm trăng, Đi đờng của - Thể loại: Cảm thụ tác phẩm văn học HCM để thấy phong thái ung - Nội dung cần làm sáng tỏ: là bài thơ tứ tuyệt giản dung, tinh thÇn l¹c quan cña dÞ mµ hµm sóc Ng¾m tr¨ng cho thÊy t/y thiªn nhiªn đến say mê và phong thái ung dung của BH ngay cả ngêi chiÕn sÜ cm? trong cảnh ngục tù khổ tăm tối. Đi đờng mang ý nghĩa t tởng sâu sắc, từ việc đi đờng núi đã gợi ra một chân lí đờng đời : vợt qua gian lao chồng chất sẽ tíi th¾ng lîi vÎ vang. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ 2. Dµn ý Më bµi HS dựa vào kiến thức đợc a. Tõ 8- 1942 đến tháng 9-1943, Bác Hồ bị tìm hiểu để lập dàn bài đảm chính tháng quyÒn TGT b¾t giam trong c¸c nhµ lao tØnh b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau Quảng Tây. Trong bóng tối của lao tù, Ngời đã viết ra nh÷ng dßng ¸nh s¸ng. §ã lµ nh÷ng dßng th¬ trong Nhật kí trong tù. Ngắm trăng, Đi đờng là hai bài thơ tiªu biÓu cña tËp th¬ cho thÊy phong th¸i ung dung, tinh thÇn l¹c quan cña ngêi chiÕn sÜ cm. b. Th©n bµi * Ng¾m tr¨ng - BH ngắm trăng trong một hoàn cảnh hết sức đặc biÖt: trong tï ngôc. BËc tao nh©n mÆc kh¸ch thëng thức trăng đang trong cảnh tù ngục bị đày đoạ vô cùng cực khổ. Không vớng bận với vật chất tầm thờng mà vẫn hoà lòng mình để ngắm trăng. - Câu thơ thứ 2 Vừa để hỏi vừa để bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc cảnh đêm trăng đẹp. cã c¸i xèn xang bèi rèi rÊt nghÖ sÜ cña HCM tríc cảnh đêm trăng quá đẹp. Chứng tỏ Ngời yêu thiên nhiên một cách say đắm nên đã rung động trớc cảnh đêm trăng đẹp dù là trong tù ngục.- Cảm xúc xao xuyến của nhà thơ, không cầm đợc lòng trớc cảnh trăng đẹp. - Bất chấp mọi khó khăn thiếu thốn Ngời đã thả tâm hồn mình ra ngoài cửa sắt của nhà tù để tìm đến ngắm trăng tức là để giao hoà với thiên nhiên. - VÇng tr¨ng còng vît ra qua song cöa s¾t cña nhµ tï để đến với nhà thơ. Cả Ngời và trăng chủ động tìm đến nhau giao hoà với nhau. Ngời chủ động đến với trăng, trăng chủ động tìm đến với Ngời Dờng nh họ đã trở thành tri âm tri kỉ với nhau. => B¸c rÊt yªu thiªn nhiªn vµ g¾n bã víi thiªn nhiªn. * Đi đờng - Giäng suy ngÉm, nhÞp 4/3.Võa ®i hÕt nói nµy l¹i đến một lớp núi khác cứ thế khó khăn chồng chất.

(227) khã kh¨n, gian lao liªn tiÕp gian lao.khã kh¨n gian khæ dêng nh lµ bÊt tËn. - Câu thơ mở ra ý nghĩa chủ đạo của bài thơ đó là nỗi gian lao của ngời đi đờng. Đó là suy ngẫm thấm thía rút ra từ bao cuộc đi đờng đầy khổ ải của nhà thơ. - giäng ®iÖu khÈn tr¬ng thanh tho¸t h¬n, mäi gian lao đã kết thúc, lùi về phía sau, ngời đi đờng lên đến đỉnh cao chót vót là lúc gian lao nhất nhng đồng thời cũng là lúc mọi khó khăn vừa kết thúc, ngời đi đờng đã đứng trên cao điểm tột cùng. - Cả một chặng đờng gian lao đã kết thúc, h/a nhân vật trữ tình không còn là ngời đi đờng núi vô cùng cực khổ trớc mắt sau lng đều là núi non, mà đã trở thành ngời khách du lịch đã đi đến đợc vị trí cao nhất để tha hồ thởng ngoạn phonh cảnh núi non hùng vĩ bao la tr¶i ra tríc m¾t. - Câu thơ diễn tả sự vui sớng đặc biệt bất ngờ đó là h¹nh phóc v« cïng lín lao cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng hoµn toµn th¾ng lîi qua bao gian khæ hi sinh. Câu thơ thấp thoáng hiện ra h/a con ngời đứng trên đỉnh cao thắng lợi với t thế làm chủ thiên nhiên. c. KÕt bµi - lµ bµi th¬ tø tuyÖt gi¶n dÞ mµ hµm sóc Ng¾m tr¨ng cho thấy t/y thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung cña BH ngay c¶ trong c¶nh ngôc tï khæ tăm tối. Đi đờng mang ý nghĩa t tởng sâu sắc, từ việc đi đờng núi đã gợi ra một chân lí đờng đời : vợt qua gian lao chång chÊt sÏ tíi th¾ng lîi vÎ vang. 3. ViÕt bµi HS dựa vào kiến thức đợc 4.Đọc và chữa bài tìm hiểu để viết bài đảm bảo c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi - Ôn tập câu trần thuật, câu phủ định, chiếu dời đô.. TuÇn 25. Ngµy so¹n: 18/2/09 Ngµy d¹y:. Buæi 24 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi kiÓm tra trªn líp. B. ChuÈn bÞ:.

(228) ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: * KiÓm tra: sù chuÈn bÞ * ¤n tËp I. §Ò bµi: 1. Bài tập 1: Khoanh tròn vào chữ cái chọn câu trả lời đúng C©u 1: Tõ nµo trong c©u th¬ sau thÓ hiÖn râ nhÊt sù c¨m hên cña Chóa s¬n l©m trong bµi th¬ "Nhí rõng" cña ThÕ L÷ ? “GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t” A. Tõ còi s¾t. B. Tõ c¨m hên, C. Tõ khèi. D. Tõ gËm. Câu 2: Biện pháp nghệ thuật gì đợc sử dụng, tác dụng của nó nh thế nào trong hai câu th¬ sau: ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh con tuÊn m·, Ph¨ng m¸i chÌo m¹nh mÏ vît trêng giang. (Quª h¬ng – TÕ Hanh). A. Nh©n ho¸: gîi h×nh ¶nh con ngêi. B. So s¸nh: thÓ hiÖn sù khoÎ kho¾n, m¹nh mÏ cña con thuyÒn. C. Èn dô: t¹o nªn søc gîi c¶m. D. Ho¸n dô: t¹o nªn ý nghÜa s©u xa. Câu 3: Biện pháp đối có tác dụng gì cho hai câu thơ cuối trong bài “Ngắm trăng” của Hå ChÝ Minh. A.T¹o ©m hëng vang väng. B. Gîi ra sù tr¸i ngîc gi÷a ngêi vµ tr¨ng. C.Tạo sự cân xứng, hài hoà, đăng đối về hình thức; gợi ra sự giao hoà đặc biệt gia ngêi vµ tr¨ng. D.Tạo nên màu sắc hiện đại cho hai câu thơ. C©u 4: C©u nµo trong c¸c c©u sau lµ c©u cÇu khiÕn: A. L·o kh«ng hiÓu t«i. B. T«i buån l¾m C. ThÕ nã cho b¾t µ ? D. Anh ®i ®i! Câu 5: Bài văn “Chiếu dời đô” của Lý Công Uẩn đợc viết bằng thể loại: A C¸o; B. HÞch; C. V¨n tÕ; D. ChiÕu. Câu 6: Câu trần thuật sau đây dùng để làm gì ? “Mặt lão đột nhiên co rúm lại”. A. KÓ B. Béc lé c¶m xóc C. Miªu t¶ D. §Ò nghÞ. Câu 7:Yếu tố nào sau đây có thể đợc đa vào trong văn bản nghị luận ? A. Tình cảm, cảm xúc, thái độ. B. NiÒm h¹nh phóc. C. Nçi ®au buån. D. Sù tr©n träng. 2. Bài tập 2: Chuyển các câu khẳng định sau thành câu phủ định và giữ nguyên ý câu khẳng định. a. T«i ®i ch¬i. b. Nam häc b×nh thêng. c. Lan ®ang ë bªn trong. d. C« Êy h¸t hay. 3. Bài tập 3: Nối một ý cột A với một ý cột B để có nhận định đúng về tác giả và thể lo¹i trong c¸c thÓ lo¹i v¨n häc cæ: A B a. TriÒu thÇn tr×nh lªn nhµ vua. b. Vua dïng ban bè mÖnh lÖnh. 1. HÞch, c. Vua chúa hay thủ lĩnh viết ra để 2. C¸o, c«ng bè mét kÕt qu¶ hay mét sù 3. ChiÕu, nghiÖp cho mäi ngêi biÕt. 4. TÊu sí. d.Do vua chóa, thñ lÜnh viÕt kªu gäi mäi ngêi chèng thï trong,giÆc ngoµi. 4. Bµi tËp 4: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ "Khi con tu hó" cña Tè H÷u. 5. Bµi tËp 5: Giíi thiÖu vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh em yªu thÝch. II. §¸p ¸n 1. Bµi tËp 1: 1D , 2B, 3C, 4D, 5D, 6C, 7A 2.Bµi tËp 2: ChuyÓn nh sau: 1. T«i kh«ng ph¶i kh«ng ®i ch¬i. 2. Nam häc kh«ng giái còng kh«ng dèt. 3. Lan kh«ng ë bªn ngoµi. 4. C« Êy h¸t kh«ng ph¶i kh«ng hay. 3. Bµi tËp 3: 1d , 2c, 3b, 4a 4. Bµi tËp 4 a. Më bµi - Tố Hữu đợc coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến. Bài thơ Khi con tu hú đợc viết trong nhà lao Thừa Phủ(Huế) khi tác giả đơng hoạt động cách mạng, míi bÞ b¾t giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc xóc, híng tíi cuéc sèng bªn ngoµi b. Th©n bµi.

(229) - Cảnh mùa hè đợc tác giả gợi ra bằng âm thanh của tiếng tu hú - tiếng chim đặc trng b¸o hiÖu hÌ vÒ - Tiếng chim tu hú đã thức dậy trong tâm hồn ngời chiến sĩ trẻ trong tù một khung cảnh mùa hè đẹp với tiếng ve kêu râm ran trong vờn cây, lúa chiêm chín vàng trên cánh đồng, bầu trời cao rộng với cánh diều chao lợn, …Đây là mùa hè rộn rã âm thanh, rực rỡ màu sắc và hơng vị ngọt ngào, bầu trời khoáng đạt tự do…Cuộc sống thanh bình đang sinh sôi, nảy nở, ngọt ngào tràn trề nhựa sống đang sôi động trong tâm hồn ngời tù. Nhng tất cả đều trong tâm tởng. - Nhà thơ đã đón nhận mùa hè bằng thính giác, bằng tâm tởng, bằng sức mạnh của t©m hån nång nhiÖt víi t×nh yªu cuéc sèng tù do:“Ta nghe…lßng”.ChÝnh v× thÕ nhµ th¬ ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong tï cã t©m tr¹ng ngét ng¹t: Mµ ch©n …uÊt th«i. Nhịp thơ 6/2; 3/3, động từ mạnh (đạp tan phòng, chết uất), sử dụng nhiều thán từ (ôi, thôi, làm sao) ta cảm nhận đợc tâm trạng ngột ngạt uất ức cao độ, khao khát thoát c¶nh tï ngôc trë vÒ víi cuéc sèng tù do ë bªn ngoµi. - Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng chim tu hú. Tiếng chim tu hú ở đầu bài là tiÕng chim b¸o hiÖu hÌ vÒ mét mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng vµ tù do.TiÕng chim tu hó ë cuèi bµi l¹i khiÕn cho ngêi chiÕn sÜ ®ang bÞ giam c¶m thÊy hÕt søc ®au khæ, bùc béi  t©m hån ®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do. * TiÕng chim lµ tiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng ®Çy quyÕn rò, th«i thóc giôc gi· muèn ngêi tï vît ngôc ra ngoµi víi c/s tù do. c. KÕt bµi: Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy 5. Bµi tËp 5 a) Mở bài: Giới thiệu đối tợng cần đợc thuyết minh (có thể là một danh lam thắng c¶nh: Hµ Néi, vÞnh H¹ Long, TP H¶i Phßng, HuÕ, Vòng Tµu, TP Hå ChÝ Minh, ... b) Th©n bµi: - Giíi thiÖu vÞ trÝ, - Nguån gèc h×nh thµnh xuÊt xø tªn gäi vµ sù tÝch(nÕu cã) - đặc điểm - qu¸ tr×nh trïng tu - gi¸ trÞ vª kinh tÕ, du lÞch, v¨n ho¸ truyÒn thèng; - bµi häc vÒ sù gi÷ g×n vµ t«n t¹o. c) Kết bài: có thể là lời đánh giá danh thắng đó. *. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Học bài, chuẩn bị ôn tập các kiến thức của bài câu trần thuật, câu phủ định, Chiếu dời đô - Giê sau kiÓm tra. TuÇn 26 Ngµy so¹n: 24/ 2/09 Ngµy d¹y:. Buæi 25. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập lại các kiến thức về câu trần thuật, câu phủ định - Rèn kĩ năng cảm thụ văn qua bài Chiếu dời đô B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1. Bµi tËp 1 ? ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt? - C©u trÇn thuËt kh«ng cã kiÓu c©u cña c©u nghi vÊn, LÊy VD? câu cầu khiến, câu cảm thán, thờng để kể thông báo,.

(230) ? Thế nào là câu phủ định? LÊy VD?. Đề bài: Qua bài Chiếu dời đô em h·y lµm s¸ng tá vai trß của LCU trong việc dời đô?. HS dựa vào kiến thức đợc tìm hiểu để lập dàn bài đảm b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau. nhận định, miêu tả… - Ngoµi chøc n¨ng chÝnh trªn ®©y, c©u trÇn thuËt cßn dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ t/c cảm xúc… ( vèn lµ chøc n¨ng chÝnh cña c¸c kiÓu c©u kh¸c) - Khi viÕt, c©u trÇn thuËt thêng kÕt thóc b»ng dÊu chấm, nhng đôi khi nó có thể kết thúc bằng dấu chÊm tham hoÆc dÊu chÊm löng. - Đây là kiểu câu cơ bản và đợc dùng phổ biến nhất trong giao tiÕp. VD: - ¤ng Êy lµ mét ngêi tèt. - Ngay mai cả lớp đi lao động. 2. Bµi tËp 2 - Câu phủ định là câu chứa những từ ngữ phủ định nh: kh«ng, cha, ch¼ng, ch¶, kh«ng ph¶i, ch¼ng ph¶i (lµ) ®©u cã ph¶i (lµ),….. - Câu phủ định dùng để : + Th«ng b¸o x¸c nhËn kh«ng cã sù vËt, sù viÖc, tÝnh chất, quan hệ nào đó ( câu phủ định miêu tả) + Phản bác một ý kiến, một nhận định( câu phủ định b¸c bá) VD: Nã kh«ng ®i Hµ Néi. T«i cha bao giê ch¬i th©n víi nã. 3. Bµi tËp 3 *.Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: NL - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: vai trß cña LCU trong việc dời đô. - Cách làm: phân tích các luận điểm để thấy đợc sự thuyÕt phôc khÐo lÐo, lùa chän s¸ng suèt cña LCU. *. Dµn ý a. Më bµi - LCU ( 974- 1028) tøc LÝ Th¸i Tæ, quª ë §×nh B¶ng – Tõ S¬n – B¾c Ninh. ¤ng lµ ngêi th«ng minh, nh©n ¸i, cã chÝ lín cã c«ng s¸ng lËp ra v¬ng triÒu LÝ. Năm 1010 LCU viết Chiếu Dời Đô để thuyết phục nhân dân tuân theo mệnh lênh của nhà vua dời đô từ Hoa L vÒ Thµnh §¹i La b. Th©n bµi - Để thuyết phục dời đô LCU đã nêu việc dời đô của các triều đại xa ở TQ: Nhà Thơng : 5 lần dời đô, Nhà Chu : 3 lần dời đô.Theo LCU việc dời đô về trung tâm của các triều đại TQ phù hợp với qui luật kh¸ch quan trªn v©ng lÖnh trêi, díi theo ý d©n, nh»m mục đích mu toan nghiệp lớn, xây dựng vơng triều phån thÞnh, tÝnh kÕ l©u dµi cho thÕ hÖ sau cho nªn kÕt qu¶ vËn níc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh quèc gia giàu mạnh, đất nớc bền vững, phát triển thịnh vợng. Việc dời đô của các triều đại này chứng tỏ dời đô là việc làm thờng xuyên của các triều đại.Trong lịch sử cũng từng có chuyện dời đô và đã từng đem lại những điều tốt đẹp. Vậy việc dời đô của LTT không cã g× lµ kh¸c thêng. - LTT phê phán việc không dời đô của 2 triều Đinh và Lê cứ đóng yên đô thành ở vùng núi Hoa L, kh«ng theo mÖnh trêi, kh«ng häc ngêi xa nªn triÒu đại ngắn ngủi, nhân dân khổ cực, vạn vật không thÝch nghi, kh«ng thÓ ph¸t triÓn thÞnh vîng trong vùng đất chật chội. Soi sử sách vào tình hình thực tế thì thực ra 2 triều đó thế và lực cha đủ mạnh để ra nơi đồng bằng, đất phẳng, nơi trung tâm của đất nớc phải dựa vào thế núi rừng hiểm trở. Thời Lí, trong đà.

(231) phát triển đi lên của đất nớc, việc đóng đô ở Hoa L kh«ng cßn phï hîp n÷a - Bên cạnh lí là tình ''Trẫm rất đau xót về việc đó'', lời văn tác động cả tới tình cảm ngời đọc, tác giả bộc lộ khát vọng xây dựng đất nớc lâu bền, hùng cờng. - Theo LCU thành Đại La có nhiều lợi thế để chọn làm kinh đô của đất nớc: + Về vị thế địa lí : ở nơi trung tâm đất trời, mở ra bốn hớng, lại có núi có sông, đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng tránh đợc nạn lụt lội , chật chéi… + VÒ vÞ thÕ chÝnh trÞ: lµ ®Çu mèi giao lu,''chèn tô héi của 4 phơng'' là mảnh đất hng thịnh''muôn vật cũng rÊt mùc phong phó tèt t¬i''.. * Nh vậy về tất cả các mặt thành Đại La có đủ mọi điều kiện tốt nhất để trở thành kinh đô của đất nớc nớc ta đang trên đà lớn mạnh, thể hiện ý chí tự cờng dân tộc. Lý Công Uẩn dời đô là vì lợi ích của trăm dân điều đó cho ta thấy ông là một vị vua sáng suốt cã tÇm nh×n xa tr«ng réng. - Hai c©u cuèi t¸c gi¶ kh«ng ra mÖnh lÖnh mµ l¹i ra câu hỏi mang tính chất trao đổi,đối thoại, tâm tình đồng cảm giữa vua và dân, thuyết phục bằng lí và tình mà vẫn thể hiện quyết định đó là nguyện vọng cña vua vµ d©n. * Liên hệ đến Thăng Long - Hà Nội để thấy sự đúng đắn của việc dời đô đã đợc chứng minh nh thế nào trong lich sö níc ta. Th¨ng Long - Hµ Néi lu«n v÷ng vµng trong mäi thö th¸ch lÞch sö lu«n lµ tr¸i tim cña Tæ Quèc. c. KÕt bµi - Chiếu dời đô phản ánh khát vọng của nhân dân về một đất nớc độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cờng của dân tộc Đại Việt đang trên đà phát triển. Dời đô từ Hoa L ra vùng đồng băng chứng tỏ triều đình đủ sức chấm dứt nạn PK cát cứ, thế và lực s¸nh ngang ph¬ng B¾c, thùc hiÖn nguyÖn väng cña nhân dân thu giang sơn về một mối, xây dựng đất nCa 2 ớc độc lập tự cờng. Bài chiếu có sức thuyết phục HS dựa vào kiến thức đợc mạnh mẽ vì nói đúng đợc ý nguyện của nhân dân, có tìm hiểu để viết bài đảm bảo sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình. c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi *. ViÕt bµi GV gọi một số HS đọc bài và *.Đọc và chữa bài cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Học bài, chuẩn bị ôn tập Hịch tớng sĩ, Hành động nói - Giê sau kiÓm tra, «n tËp.. TuÇn 27 Ngµy so¹n: 18/2/09 Ngµy d¹y:. Buæi 26. A. Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập lại các kiến thức về hành động nói.

(232) - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi HÞch tíng sÜ B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Ca 1 1.Bµi tËp 1 ? Thế nào là hành động nói? - Hành động nói là hành động đợc thực hiện bằng lời Các kiểu hành động nói th- nói nhằm mục đích nhất định. êng gÆp? VD? - Một số kiểu hành động nói thờng gặp: Ngời ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thờng gặp là hỏi, trình bµy ( b¸o tin, kÓ,t¶…) ®iÒu khiÓn( cÇu khiÕn, ®e do¹…) høa hÑn, béc lé c¶m xóc. VD: - Hôm qua mình đợc 10 toán. ( thông báo) - T«i rÊt c¨m ghÐt tªn cai lÖ. ( béc lé c¶m xóc) §Ò bµi: Chøng minh HÞch t- 2.Bµi tËp 2 ớng sĩ của TQT có sự kết hợp * Tìm hiểu đề chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh. - ThÓ lo¹i: NL - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: HÞch tíng sÜ cña TQT cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh. - Cách làm: phân tích các luận điểm để thấy đợc sự sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh (lÝ lÏ, dÉn chøng vµ t×nh c¶m) HS dựa vào kiến thức đợc *. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài đảm a. Mở bài: Trần Quốc Tuấn (1231-1300) là ngời có b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau phẩm chất cao đẹp, có tài năng văn võ song toàn, có c«ng lao lín trong c¸c cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mông Nguyên lần 2 và 3. Hịch tớng sĩ đợc ông viết kho¶ng tríc cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nguyªn lần 2 (1285) để khích lệ tớng sĩ học tập cuốn ''Binh th yÕu lîc''. §Ó thuyÕt phôc tíng sÜ HÞch tíng sÜ cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh b. Th©n bµi - TQT đã nêu những tấm gơng trung thần trong sử s¸ch TQ. Hä lµ tíng Do Vu, VCK; gia thÇn nhá: Dù Nhîng, K§; quan nhá: Th©n kho¸i. T¸c gi¶ nªu tªn những trung thần nghĩa sĩ của TQ họ đã xả thân vì chúa bất chấp tính mạng để khích lệ ý chí xả thân vì níc. - Sau khi nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ t¸c gi¶ chØ ra hiện tình đất nớc dới tội ác của kẻ thù.Trong thời buổi loạn lạc sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đờng, uốn lỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh HTL mà đòi ngäc lôa, gi¶ hiÖu V©n Nam v¬ng mµ thu b¹c vµng ... Thật khác nào đem thịt mà nuôi hổ đói... chúng ngang ngîc: ®i l¹i nghªnh ngang, b¾t n¹t tÓ phô. Chúng tham lam tàn bạo vơ vét, đòi hỏi, hạch sách hung hãn nh hổ đói. Bằng giọng văn mỉa mai châm biếm, lột tả bằng những hành động thực tế và hình ảnh so sánh ẩn dụ: ''lỡi cú diều'', ''thân dê chó'' để chỉ sø nhµ Nguyªn nçi c¨m giËn vµ khinh bØ cña TrÇn Quốc Tuấn. Đặt những hình tợng đó trong thế tơng quan: ''lỡi cú diều'' ''sỉ mắng triều đình''; ''thân dê chó'' ''bắt nạt tể phụ'' kích động mọi ngời thấy nỗi nhục lớn khi chủ quyền đất nớc bị xâm phạm. - Lòng căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn đợc biểu hiện cụ thể qua thái độ “ta thờng tới bữa quên ăn,.

(233) nửa đêm vỗ gối, ruột đau nh cắt, nớc mắt đầm đìa chỉ c¨m tøc cha x¶ thÞt, lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thù, dẫu cho trăm thân này ... vui lòng. Thái độ uất ức, căm tức đến tột cùng, đến bầm gan tím ruột khi cha trả đợc thù cho dân tộc, sẵn sàng hi sinh để rửa mối nhục cho đất nớc, vì nghĩa lớn mà coi thờng xơng tan, thịt nát. Lòng căm thù đợc thể hiện bằng nh÷ng tr¹ng th¸i t©m lÝ cao nhÊt tét cïng cña sù lo l¾ng tét cïng cña sù ®au xãt. Mçi ch÷ mçi lêi nh ch¶y trùc tiÕp tõ tr¸i tim qua ngän bót trªn trang giấy đã khắc hoạ sinh động hình tợng ngời anh hùng yªu níc. Khi tù bµy tá nçi lßng m×nh chÝnh TrÇn Quốc Tuấn đã là một tấm gơng yêu nớc bất khuất có tác dụng động viên to lớn đối với tớng sĩ. - TrÇn Quèc TuÊn nªu mèi ©n t×nh gi÷a m×nh vµ tíng sĩ để khích lệ ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi ngời đối với đạo vua tôi, tình cốt nhục cũng nh đối với dân tộc. Cách c sử của TQT hằng ngày với tớng sĩ ân cần, quan tâm đến cuộc sống của họ “Kh«ng cã ¸o……..cho ¸o,c¬m; quan nhá th× th¨ng chøc; l¬ng Ýt th× cÊp bæng; ®i bé …cïng nhau vui cêi”. Quan hÖ gi÷a TrÇn Quèc TuÊn vµ c¸c tíng sÜ lµ quan hệ tốt đẹp, ân tình trọn vẹn. Đó là mối quan hệ trên dới nhng không theo đạo thần chủ mà là quan hệ bình đẳng của những ngời cùng cảnh ngộ. - Tiếp theo ông phê phán thái độ sống, hành động sai lầm của tớng sĩ để tớng sĩ nhận rõ: nhìn chủ nhục mà kh«ng biÕt lo, thÊy níc nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn, thích chọi gà, đánh bạc, thích rợu ngon... Họ đã đánh mÊt danh dù cña ngêi lµm tíng thê ¬, bµng quan tríc vận mệnh đất nớc, lao vào các thú vui hèn hạ, toan tính tầm thờng. Lối sống hởng lạc, thái độ bàng quan vô trách nhiệm trớc vận mệnh của TQ sẽ dẫn đến hậu qu¶ tai h¹i kh«n lêng: th¸i Êp bæng l«c kh«ng cßn, gia quyÕn vî con khèn cïng, tan n¸t; x· t¾c, tæ t«ng bÞ giµy xÐo, thanh danh bÞ « nhôc... Mét c¶nh ®au đớn u ám do chính họ gây ra. Có khi tác giả dùng c¸ch nãi th¼ng, gÇn nh sØ m»ng; cã khi mØa mai, chÕ giÔu nghiªm kh¾c r¨n ®e lóc l¹i ch©n thµnh bµy tá thiệt hơn ''cựa gà ...'' nghệ thuật đối lập để họ thấy đợc sự vô lí trong cách sống của mình, giọng khích tớng để họ mau chóng muốn chứng minh tài năng, phÈm chÊt cña m×nh. TrÇn Quèc TuÊn võa ch©n t×nh chØ ra nh÷ng c¸i sai tëng nh nhá nhÆt nhng cã tÝnh gi¸o dôc rÊt cao: võa phª ph¸n nghiªm kh¾c hµnh động hởng lạc, thái độ bàng quan trớc vận mệnhcủa đất nớc. Đó không chỉ là thờ ơ nông cạn mà còn là vong ©n béi nghÜa v« tr¸ch nhiÖm víi vËn mÖnh quèc gia. Sự ham chơi hởng lạc không chỉ là một vấn đề nh©n c¸ch mµ cßn lµ sù t¸ng tËn l¬ng t©m khi vËn mệnh đất nớc đang nghìn cân treo sợi tóc.vừa chỉ ra những việc đúng nên làm, đó là nêu cao tinh thần c¶nh gi¸c ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghÖ. Lêi phª ph¸n nh một lời thức tỉnhcho các tớng sĩ ham chơi bời hởng lạc để thay đổi cách sống đó. - Cùng với việc phê phán thái độ, hành động sai của họ, ông còn chỉ cho họ thấy những việc đúng lên làm lµ tinh thÇn c¶nh gi¸c, ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghiÖp “Nên nhớ câu ''đặt .. răn sợ''- biết lo xa. Huấn luyện qu©n sÜ, tËp dît cung tªn  t¨ng cêng vâ nghÖ..

(234) Có thể bêu đầu, làm rữa thịt ...  chống đợc ngoại x©m. Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta m·i m·i v÷ng bÒn ... mµ tªn hä c¸c ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m” Những lời khuyên đó làm cho tớng sĩ thức tỉnh, để th¾ng kÎ thï, gi÷ v÷ng níc nhµ. - PhÇn cuèi cña bµi hÞch, «ng l¹i mét lÇn n÷a v¹ch râ ranh giới giữa 2 con đờng: chính và tà, sống và chết để thuyết phục tớng sĩ. Đó là thái độ rất dứt khoát hoặc là địch hoặc là ta. Ông kêu gọi tớng sĩ học tập Binh th bằng cách chỉ rõ 2 con đờng chính và tà, sống và chết  động viên ý chí quyết tâm chiến đấu cña mäi ngêi mét c¸ch cao nhÊt. c. KÕt bµi - Bµi HÞch tíng sÜ cña TQT ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc nång nµn cña d©n téc ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m, thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, ý chÝ quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. §©y lµ mét ¸ng v¨n chÝnh luËn xuÊt s¾c, cã sù kÕt hîp gi÷a lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi lêi v¨n thèng thiÕt cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ. Ca 2 * ViÕt bµi HS dựa vào kiến thức đợc *.Đọc và chữa bài tìm hiểu để viết bài đảm bảo c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ bµi Níc §¹i viÖt ta - Giê sau kiÓm tra. TuÇn 28 Ngµy so¹n: 12/3/09 Ngµy d¹y:. Buæi 27. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n, lµm v¨n nghÞ luËn qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cña NguyÔn Tr·i. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung §Ò bµi: Ph©n tÝch Níc §¹i 1.Bµi tËp 1 Việt ta để thấy đợc t tởng * Tìm hiểu đề nh©n nghÜa cña NguyÔn Tr·i. - ThÓ lo¹i: NL - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t tëng nh©n nghÜa cña NguyÔn Tr·i qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c phÇn trong ®o¹n trÝch. HS dựa vào kiến thức đợc *. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài đảm 1. Mở bài b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng.

(235) Minh, NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi chiÕn lîc t©m c«ng. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi, NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C - mét b¶n tuyªn ngôn độc lập, đợc công bố vào ngày 17 tháng chạp n¨m §inh Mïi. §o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta lµ phÇn đầu của bài BNĐC nêu luận đề chính nghĩa với hai néi dung chÝnh: nguyªn lÝ nh©n nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ sự tồn tại độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 2. Th©n bµi - Nh©n nghÜa theo quan niÖm nho gi¸o lµ quan hÖ giữa ngời với ngời, bó hẹp trong đạo vua tôi. Với NguyÔn Tr·i nh©n nghÜa lµ “yªn d©n” vµ ''®iÕu ph¹t'' “ trừ bạo”. Yên dân là làm cho dân đợc hởng thái bình hạnh phúc. Điếu phạt: thơng dân đánh kẻ có tội. Đặt trong hoàn cảnh Nguyễn Trãi viết ''Bình Ngô đại c¸o'' th× Ngêi d©n mµ mµ t¸c gi¶ nãi tíi lµ ngêi d©n §¹i ViÖt ®ang bÞ x©m lîc, cßn kÎ b¹o tµn chÝnh lµ giặc Minh cớp nớc. ở đây hành động điếu phạt là trừ giặc Minh bạo ngợc để cho dân có cuộc sống yên lµnh. §©y lµ t tëng nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn. Nh vËy nh©n nghÜa g¾n liÒn víi yªu níc chèng x©m lîc, thÓ hiÖn trong mèi quan hÖ gi÷a d©n téc víi d©n téc. §ã lµ nÐt míi, là sù ph¸t triÓn cña t tëng nh©n nghĩa ở Nguyễn Trãi so với Nho giáo. Qua đó ta thấy t tëng cña nh÷ng vÞ l·nh tô khëi nghÜa Lam S¬n nh NguyÔn Tr·i, Lª Lîi lµ ngêi th¬ng d©n, tiÕn bé, lÊy dân làm gốc, vì dân mà đánh giặc. - Tám câu thơ tiếp tác giả khẳng định chủ quyền dân tộc. Một đất nớc có độc lập, chủ quyền là đất nớc có nền văn hiến lâu đời, có cơng vực lãnh thổ, phong tục tập quán, lịch sử riêng, chế độ riêng ''Núi s«ng ...''; ''phong tôc''; ''Tõ TriÖu ... '' . §ã lµ nh÷ng yÕu tè c¨n b¶n nhÊt cña mét quèc gia, d©n téc. Nguyễn Trãi đã phát biểu một cách hoàn chỉnh về quèc gia d©n téc. Nh©n nghÜa g¾n liÒn víi chñ quyÒn dân tộc, vì có bảo vệ đợc đất nớc thì mới bảo vệ đợc dân, mới thực hiện đợc mục đích cao cả là ''Yên dân''. Nhắc đến điều này NT nhằm khẳng định nớc Đại Việt là nớc độc lập ngang hàng với phong kiến ph¬ng B¾c. §ã lµ thùc tÕ, tån t¹i víi ch©n lÝ kh¸ch quan của lịch sử không thể chối cãi đợc - điều mà kẻ xâm lợc luôn tìm cách phủ định. Quan niệm về quốc gia, d©n téc cña NguyÔn Tr·i cã sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cao h¬n bëi tÝnh toµn diÖn vµ s©u s¾c cña nã. - PhÇn cuèi cña ®o¹n trÝch b»ng giäng v¨n hïng hån tác giả đã dẫn ra các dẫn chứng để làm sáng tỏ sức m¹nh cña nh©n nghÜa Lu Cung tham …b¹i. TriÖu TiÕt ………vong Cöa Hµm Tö……¤ M·. - NT đã đa ra những minh chứng đầy thuyết phục về søc m¹nh nh©n nghÜa, søc m¹nh cña chÝnh nghÜa. KÎ thï cè t×nh x©m ph¹m chñ quyÒn, ®i ngîc l¹i ch©n lÝ kh¸ch quan, lÊy t tëng níc lín b¸ quyÒn th× tríc sau còng thÊt b¹i: Lu Cung thÊt b¹i, Toa §«, ¤ M· bÞ giết bị bắt…Tác giả lấy chứng cớ còn ghi để chứng minh cho sức mạnh của chính nghĩa đồng thời thể hiÖn niÒm tù hµo d©n téc. 3. KÕt bµi - Víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh mét b¶n.

(236) tuyên ngôn độc lập: nớc ta là nớc có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thô riêng, có phong tục tập quán riêng, cã chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö, kÎ x©m lîc lµ phản nhân nghĩa nhất định sẽ thất bại. * ViÕt bµi 1. Më bµi HS dựa vào kiến thức đợc - NT là nhà yêu nớc, anh hùng dân tộc, danh nhân tìm hiểu để viết bài đảm bảo văn hoá thế giới. Trong cuộc kháng chiến chống c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi Minh, NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi chiÕn lîc t©m c«ng. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi, NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C - mét b¶n tuyªn ngôn độc lập, đợc công bố vào ngày 17 tháng chạp n¨m §inh Mïi. §o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta lµ phÇn đầu của bài BNĐC nêu luận đề chính nghĩa với hai néi dung chÝnh: nguyªn lÝ nh©n nghÜa vµ ch©n lÝ vÒ sự tồn tại độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 2. Th©n bµi 3. KÕt bµi - Víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh mét b¶n tuyên ngôn độc lập: nớc ta là nớc có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thô riêng, có phong tục tập quán riêng, cã chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö, kÎ x©m lîc lµ phản nhân nghĩa nhất định sẽ thất bại. *.§äc vµ ch÷a bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, «n tËp v¨n nghÞ luËn - Bµi tËp vÒ nhµ: Đề bài: Dựa vào các bài ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tớng sĩ'', hãy chứng minh rằng: những ngời lãnh đạo anh minh nh Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân.. Ngµy so¹n: 12/3/09 Ngµy d¹y:. Buæi 28. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cña NguyÔn Tr·i vµ HÞch tíng sÜ cña TQT. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: Ra bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung §Ò bµi: Dùa vµo c¸c bµi 1.Bµi tËp 1 ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tớng * Tìm hiểu đề sÜ'', h·y chøng minh r»ng: - ThÓ lo¹i: NL những ngời lãnh đạo anh - Nội dung cần làm sáng tỏ: ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch minh nh Lí Công Uẩn và tớng sĩ'', cho thấy những ngời lãnh đạo anh minh nh TrÇn Quèc TuÊn lu«n lu«n LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n lu«n quan t©m quan tâm đến việc chăm lo đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân..

(237) h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n *. Dµn ý d©n. a) Mở bài: Nguyễn Trãi đã từng viết: HS dựa vào kiến thức đợc ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau tìm hiểu để lập dàn bài đảm Song hào kiệt đời nào cũng có''. b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc, qua bao thăng trầm của lịch sử, nớc ta đã có bao nh÷ng vÞ anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶ tµn b¹o, trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh hùng thời đại ta không thể không nhắc tới những vị nh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ nh÷ng vÞ lãnh đạo anh minh, luôn luôn quan tâm đến việc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n. (hoặc mở bài bằng phơng pháp đặt câu hỏi) b) Th©n bµi: - Tại sao họ đợc lu danh thiên cổ ? Phải chăng họ là nh÷ng ngêi xuÊt chóng, tµi ba lçi l¹c hay cßn v× lÝ do gì khiến họ thu phục nhân tâm đến nh vậy ? Hai tác phẩm ... đợc nhân dân ta biết đến bởi ngời viết đã xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th¬ng con ngêi. - ''Chiếu dời đô'': Lí Công Uẩn biên soạn để thể hiện t tởng muốn rời kinh đô. + Việc dời đô là vất vả, to lớn, tốn kém, rắc rối; nếu muèn sèng yªn th©n th× vua kh«ng lµm nh vËy. Nhng kinh đô ở nơi trung tâm trời đất, thế mạnh, binh hùng không sợ ngoại xâm, dân sẽ đợc hởng thái bình vua đã không quản ngại viết ''Thiên đô chiếu'' + Ông đã đa ra các dẫn chứng cụ thể để thuyết phục lßng ngêi: nh nhµ Th¬ng, nhµ Chu; 2 triÒu §inh, Lª không theo dấu cũ nên triều đại không đợc lâu bền. Bằng nhãn quan tinh tờng, Lí Công Uẩn đã quyết định chọn Đại La làm kinh đô để dân đợc cuộc sống yªn æn, th¸i b×nh th¬ng d©n, lo cho d©n, v¨n b¶n lµ bµi ca yªu níc. LÝ C«ng UÈn lµ ngêi nh×n xa tr«ng réng. + Lêi lÏ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh: søc thuyÕt phục qua dẫn chứng cụ thể, tình đợc thể hiện ở việc không tự quyết định mà hỏi han, bộc lộ nỗi lòng ''trẫm rất đau xót về việc đó'', ''Trẫm muốn dựa .. nghĩ thế nào ?'' Lí Công Uẩn thấu tình, đạt lí, yêu d©n nh con. - HÞch tíng sÜ cña TrÇn Quèc TuÊn: + Lµ mét v¨n b¶n cã lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi lêi v¨n giµu c¶m xóc vµ søc thuyÕt phôc. + V¨n b¶n thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc tét cïng, kh¬i dậy sự đồng lòng, quyết tâm bảo vệ Tổ Quốc của nh©n d©n ta TrÇn Quèc TuÊn yªu d©n, th¬ng d©n nªn kiªn quyÕt, m¹nh mÏ, kh«ng chô lïi bíc tríc kÎ thï. + Quan tâm, lo cho dân, Trần Quốc Tuấn đã kể tội của giặc để khích lệ lòng căm thù giặc. + P2 , động viên tinh thần luyện tập đánh giặc, nêu ra nh÷ng kØ c¬ng nghiªm kh¾c. + KÕt hîp chÆt chÏ lÝ vµ t×nh: tÊm lßng cña vÞ chñ so¸i khi c¨m thï giÆc, khi ch¨m lo c¬ së vËt chÊt vµ tinh thÇn cho binh sÜ, vÏ ra 2 viÔn c¶nh khi níc mÊt nhµ tan vµ khi ca khóc kh¶i hoµn chiÕn th¾ng minh chøng cho lßng yªu th¬ng binh sÜ. * 2 triều đại, 2 trái tim lúc nào cũng hớng về tơng lai tốt đẹp của nhân dân, trong thâm tâm họ lúc nào cũng nghĩ đến việc làm sao cho dân giàu nớc mạnh; chăm lo cho hạnh phúc lâu bền của muôn dân đợc đặt lên hàng đầu..

(238) c) KÕt bµi: - Tuy 2 tác phẩm đợc viết trong 2 thời đại khác nhau nhng đều có điểm tơng đồng; chăm lo ... đó chính là yếu tố quan trọng nhất để 2 tác phẩm sống mãi với thời gian. ''Chiếu dời đô'' và ;;Hịch tớng sĩ'' là minh chøng cho 2 tÊm lßng cao c¶, lín lao cña 2 vÞ l·nh đạo anh minh Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn với dân víi níc. * ViÕt bµi a) Mở bài: Nguyễn Trãi đã từng viết: ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau HS dựa vào kiến thức đợc Song hào kiệt đời nào cũng có''. tìm hiểu để viết bài đảm bảo Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc, c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi qua bao thăng trầm của lịch sử, nớc ta đã có bao nh÷ng vÞ anh hïng, nh÷ng vÞ vua anh minh vµ cã c¶ tµn b¹o, trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh hùng thời đại ta không thể không nhắc tới những vị nh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ nh÷ng vÞ lãnh đạo anh minh, luôn luôn quan tâm đến việc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n. (hoặc mở bài bằng phơng pháp đặt câu hỏi) b) Th©n bµi: c) KÕt bµi: - Tuy 2 tác phẩm đợc viết trong 2 thời đại khác nhau nhng đều có điểm tơng đồng; chăm lo ... đó chính là yếu tố quan trọng nhất để 2 tác phẩm sống mãi với thời gian. ''Chiếu dời đô'' và ;;Hịch tớng sĩ'' là minh chøng cho 2 tÊm lßng cao c¶, lín lao cña 2 vÞ l·nh đạo anh minh Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn với dân víi níc. * §äc vµ ch÷a bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc cña bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc - ¤n tËp v¨n nghÞ luËn. TuÇn 29 Ngµy so¹n: 19/3/09 Ngµy d¹y:. Buæi 29. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc - ¤n tËp v¨n nghÞ luËn B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học:.

(239) 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò §Ò bµi: Qua bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc em hiÓu g× vÒ phÐp häc cña NguyÔn ThiÕp? Liªn hÖ thùc tÕ?. Néi dung 1.Bµi tËp 1 * Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: NL - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: phÐp häc cña NguyÔn ThiÕp trong bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc. Liªn hÖ thùc tÕ viÖc häc hiÖn nay. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c luËn ®iÓm trong ®o¹n trÝch. LÊy dÉn chøng thùc tÕ. HS dựa vào kiến thức đợc *. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài đảm 1. Mở bài b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau - NguyÔn ThiÕp lµ ngêi thiªn t s¸ng suèt, häc réng, hiÓu s©u, cã tÊm lßng v× níc, v× d©n. Bµn luËn vÒ phÐp häc lµ mét phÇn trÝch tõ bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung 8/ 1791 bµn vÒ 3 ®iÒu lµ quân đức; dân tâm và học pháp. 2. Th©n bµi - Tác giả đã bày tỏ suy nghĩ của mình về việc học b»ng c©u ch©m ng«n: Ngäc kh«ng mµi... kh«ng biÕt rõ đạo. Cách nêu bằng hình ảnh ẩn dụ quen thuộc nhng lại nhấn mạnh bằng cách phủ định hai lần: kh«ng mµi... kh«ng thµnh; kh«ng häc.. kh«ng biÕt. Khái niệm học đợc giải thích bằng hình ảnh so sánh cô thÓ, dÔ hiÓu, lµm t¨ng lªn søc m¹nh, thuyÕt phôc. T¸c gi¶ cho r»ng chØ cã häc tËp con ngêi míi trë nªn tốt đẹp. Do vậy học tập là một quy luật trong cuộc sèng cña con ngêi. - Tiếp theo tác giả giải thích khái niệm đạo. Đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi ngời. “Đạo” là khái niệm vốn trừu tợng, phức tạp nhng ở đây tác giả đã giải thích thật ngắn gọn rõ ràng. Kẻ đi học là học đạo, học luân thờng đạo lí để làm ngời. Đạo học ngày trớc lấy mục đích hình thành đạo đức, nhân cách con ngời. Đó là đạo tam cơng, ngũ thờng. Nh vậy mục đích chân chính của việc học là học để làm ngời. - Tác giả đã soi vào thực tế đơng thời để chỉ ra và phª ph¸n lèi häc chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi. Häc chuéng h×nh thøc lµ häc thuéc lßng c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng thùc chất. Lối học cầu danh lợi: học để có danh tiếng, đợc trọng vọng, đợc nhàn nhã, đợc nhiều bổng lộc. Đó là lối học lệch lạc sai trái và đem đến hậu quả tai hại: chóa tÇm thêng, thÇn nÞnh hãt, kh«ng cã thùc chÊt nên không có ngời tài đức dẫn đến thảm hoạ nớc mất nhà tan thật thảm khốc. Qua đó ta thấy tác giả xem thờng lối học chuộng hình thức, lấy mục đích danh väng c¸ nh©n lµ chÝnh, coi träng lèi häc lÊy mục đích thành ngời tốt đẹp cho đất nớc vững bền. Đó là thái độ đúng đắn và tích cực, cần phát huy. Tuy nhiên tác giả mới đề cập đến vấn đề đạo đức - đạo làm ngời, cha đề cập đến việc học tri thức khoa học. - Sau khi phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i, lÖch l¹c trong viÖc häc t¸c gi¶ ®a chñ tr¬ng ph¸t triÓn sù häc khẳng định quan điểm và phơng pháp đúng đắn trong häc tËp. Theo t¸c gi¶ cã thÓ më trêng häc ë phñ, huyÖn,c¸c trêng t, con ch¸u c¸c nhµ v¨n vâ, thuéc l¹i ở các trấn cựu triều để mọi ngời tuỳ đâu tiện đấy mà ®i häc. Réng ra ngµy nay häc ë trêng líp, ë thÇy, ë bạn, ở thực tế cuộc sống ''Đi một ngày đàng ... '';.

(240) ''Học thầy ... ''. Việc học phải đợc phổ biến rộng kh¾p kÕt hîp hai h×nh thøc trêng c«ng vµ trêng t. - Cách học phải theo Chu Tử, học tiểu học để bồi lấy gốc rồi tiến lên học đến tứ th, ngũ kinh, ch sử, phải biết luân thờng đạo lí: tam cơng, ngũ thờng. Việc häc (néi dung häc) ph¶i b¾t ®Çu tõ kiÕn thøc c¬ b¶n cã tÝnh chÊt nÒn t¶ng råi n©ng dÇn lªn. Ph¬ng ph¸p học: từ thấp đến cao, học rộng, nghĩ sâu, biết tóm lợc điều cơ bản, cốt yếu nhất học đi đôi với hành. Cách häc kÕt hîp gi÷a réng vµ s©u, diÖn vµ ®iÓm, cèt n¾m lấy kiến thức cơ bản. Học để làm, học kết hợp với hành. Đây là chủ trơng đúng đắn và tiến bộ của tác gi¶ ... - Liªn hÖ thùc tÕ truyÒn thèng hiÕu häc cña nh©n d©n ta: ''muèn sang ...''; ''b¸n tù vi s ...''; néi dung häc ''tiên học lễ ...'' học đạo đức trớc và tri thức sau. Bác Hå tõng nãi: ''ngêi cã tµi ... v« dông”. Nhµ níc ta cã chÝnh s¸ch khuyÕn häc, më nhiÒu trêng líp, më réng thµnh phÇn ngêi häc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi ®i häc (trêng d©n lËp, b¸n c«ng, c«ng lËp, ...) - Tõ c¸ch häc nh vËy th× phÐp häc cã t¸c dông, ý nghĩa: ngời tốt nhiều, triều đình ngay ngắn, thiên hạ thịnh trị mục đích học chân chính đợc đạt tới bằng cách học tích cực sẽ là cơ sở tạo ra ngời tài đức, cai trÞ quèc gia sÏ dÔ dµng, níc nhµ sÏ v÷ng vµng, b×nh ổn. Học là để rèn luyện con ngời, phát triển hiền tài, yên dân định nớc. Vì thế Nguyễn Thiếp mong đợc nhà vua xem xét, ban lệnh thực thi để đất nớc có nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh, lòng ngời mới yên, đạo mới thịnh, xã hội mới ổn định phồn vinh, quèc gia hng thÞnh. 3. KÕt bµi - Víi lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, dÔ hiểu Bàn luận về phép học bàn về mục đích của việc học để thành ngời tốt đẹp cho đất nớc vững bền. Việc học phải đợc phổ biến rộng khắp, có pp: học lấy gốc råi råi tuÇn tù tiÕn lªn, häc réng råi tãm lîc cho gän, theo điều học mà làm. Học đi đôi với hành là quan ®iÓm t¨ng cêng ý nghÜa øng dông vµ thùc hµnh cña m«n häc tr¸nh lèi häc vÑt, lÝ thuyÕt xu«ng khi b¾t tay vµo c«ng viÖc th× lóng tóng, vông vÒ. * ViÕt bµi 1. Më bµi - NguyÔn ThiÕp lµ ngêi thiªn t s¸ng suèt, häc réng, hiÓu s©u, cã tÊm lßng v× níc, v× d©n. Bµn luËn vÒ HS dựa vào kiến thức đợc phép học là một phần trích từ bài tấu của Nguyễn tìm hiểu để viết bài đảm bảo Thiếp gửi vua Quang Trung 8/ 1791 bàn về 3 điều là c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi quân đức; dân tâm và học pháp. 2. Th©n bµi 3. KÕt bµi - Víi lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, dÔ hiểu Bàn luận về phép học bàn về mục đích của việc học để thành ngời tốt đẹp cho đất nớc vững bền. Việc học phải đợc phổ biến rộng khắp, có pp: học lấy gốc råi råi tuÇn tù tiÕn lªn, häc réng råi tãm lîc cho gän, theo điều học mà làm. Học đi đôi với hành là quan ®iÓm t¨ng cêng ý nghÜa øng dông vµ thùc hµnh cña m«n häc tr¸nh lèi häc vÑt, lÝ thuyÕt xu«ng khi b¾t tay vµo c«ng viÖc th× lóng tóng, vông vÒ. * §äc vµ söa bµi.

(241) GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ bµi ThuÕ m¸u, v¨n nghÞ luËn - Giê sau kiÓm tra. TUÇN 30 Ngµy so¹n: 22/3/09 Ngµy d¹y:. Buæi 30 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi ThuÕ m¸u - RÌn kÜ n¨ng v¨n nghÞ luËn B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung §Ò bµi: Chøng minh ngßi bót 1.Bµi tËp 1 sắc sảo của NAQ trong đoạn * Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: NL trÝch ‘ThuÕ m¸u’’ - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: ngßi bót s¾c s¶o cña NAQ trong ®o¹n trÝch ‘ThuÕ m¸u’’ - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c luËn ®iÓm trong ®o¹n trÝch. Chó ý yÕu tè nghÖ thuËt. HS dựa vào kiến thức đợc *. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài đảm 1. Mở bài b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau - Những năm 20 của thế kí XX là thời kì hoạt động s«i næi cña ngêi thanh niªn yªu níc - ngêi chiÕn cộng sản kiên cờng Nguyễn ái Quốc. Trong đó có hoạt động văn chơng nhằm vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi khổ của nhân dân, kêu gọi đấu tranh. - ''Bản án chế độ thực dân Pháp'' là tác phẩm đợc viết b»ng ch÷ Ph¸p, gåm 2 phÇn 12 ch¬ng vµ phÇn phô lôc, viÕt t¹i Ph¸p b»ng tiÕng Ph¸p, xuÊt b¶n t¹i Pa ri (n¨m 1925), t¹i Hµ Néi (n¨m 1946). §o¹n trÝch “ThuÕ m¸u” n»m trong ch¬ng I cña t¸c phÈm thÓ hiÖn râ phong c¸ch viÕt cña NguyÔn ¸i Quèc: nghÖ thuËt ch©m biÕm s¾c s¶o. 2. Th©n bµi - Đây là một văn bản phóng sự chính luận có luận đề ''Thuế máu'' đợc triển khai bằng hệ thống 3 luận điểm: Chiến tranh và ''Ngời bản xứ''; Chế độ lính t×nh nguyÖn; KÕt qu¶ cña sù hi sinh.TÊt c¶ c¸c tiªu đề chơng mục đều do tác giả đặt, gợi lên quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị: ngời thuộc địa phải gánh chịu nhiều thứ thuÕ bÊt c«ng, v« lÝ, song tµn nhÉn nhÊt lµ sù bãc lét xơng máu. thể hiện tính chiến đấu, p2 triệt để của NguyÔn ¸i Quèc - Mở đầu chơng sách, NAQ nói về thái độ của các.

(242) quan cai trị thực dân Pháp đối với ngời dân thuộc địa ë 2 thêi ®iÓm: tríc vµ sau chiÕn tranh (1914) Trớc chiến tranh thực dân Pháp gọi dân thuộc địa là nh÷ng tªn da ®en bÈn thØu, nh÷ng tªn An-Nam-mÝt bẩn thỉu, là những tên kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị họ đợc xem là giống ngời hạ đẳng, bị đối xử đánh đập nh xúc vật. Khi chiến tranh bùng nổ họ trở thành những đứa con yêu, bạn hiền, chiến sĩ bảo vệ công lí và TD họ đợc tâng bốc,, vỗ về, phong cho danh hiệu cao quý, những vinh dự hão huyền để rồi hä bÞ biÕn thµnh vËt hi sinh.ThÓ hiÖn tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p, g©y lßng c¨m thï phÉn né cña thùc d©n Ph¸p. - Giäng ®iÖu mØa mai, hµi híc: hä chØ lµ, giái l¾m th×, cuéc chiÕn tranh vui t¬i võa bïng næ, th× lËp tøc, đùng một cái ...kết hợp với yếu tố tự sự qua nghệ thuËt liÖt kª, t¬ng ph¶n, sö dông tÝnh tõ, danh tõ vang lªn rÊt kªu, hµo nho¸ng, thÓ hiÖn nh÷ng thñ ®o¹n lõa bÞp d©n chóng mét c¸ch rÎ m¹t, che giÊu bản chất tàn bạo, độc ác của thực dân Pháp. - Tác giả làm rõ số phận của ngời dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa. Họ phải đột ngét xa l×a vî con, quª h¬ng, ®i ph¬i th©y trªn c¸c b·i chiÕn trêng ch©u ¢u, ... bá x¸c t¹i nh÷ng miÒn hoang vu ..., anh dòng ®a th©n cho ngêi ta tµn s¸t, lÊy m¸u m×nh tíi nh÷ng vßng nguyÖt quÕ, lÊy x¬ng m×nh ch¹m lªn nh÷ng chiÕc gËy, 8 v¹n ngêi kh«ng bao giê còn trông thấy mặt trời trên quê hơng ... Tác giả đã sö dông nghÖ thuËt liÖt kª c¸c dÉn chøng, lêi kÓ chua xãt, th¬ng c¶m, giäng giÔu cît, xãt xa: Êy thÕ mµ, lËp tøc, ®i ph¬i th©y, tíi, ch¹m ...ph¶n ¸nh sè phËn thảm thơng của ngời dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa, vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đổi lấy những danh dự hão huyền. M©u thuÉn trµo phóng cßn tiÕp tôc béc lé trong ®o¹n trÝch gi÷a lêi høa hÑn nh÷ng c¸i to t¸t, hµo nho¸ng víi nh÷ng c¸i gi¸ ph¶i tr¶ trong cuéc chiÕn tranh vui t¬i Êy. - Cßn sè phËn cña nh÷ng ngêi b¶n xø ë hËu ph¬ng ph¶i v¾t kiÖt søc trong c¸c xëng thuèc sóng, kh¹c ra tõng miÕng phæi ch¼ng kh¸c g× hÝt ph¶i h¬i ng¹t. Tuy kh«ng ph¶i trùc tiÕp ra mÆt trËn nhng nhiÒu ngêi d©n thuộc địa làm việc chế tạo vũ khí, phục vụ chiến tranh cũng chịu bệnh tật, cái chết đau đớn. Lời kể chua xãt, giäng giÔu cît, xãt xa, víi viÖc nªu hai con sè ë cuèi ®o¹n v¨n gãp phÇn tè c¸o m¹ng mÏ téi ¸c cña gän thùc d©n, g©y lßng c¨m thï phÉn né trong quảng đại của thực dân thuộc địa. - Đến phần hai Nguyễn ái Quốc đã tập trung vạch trÇn, tè c¸o téi ¸c vµ thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña chÝnh quyền thực dân ở 3 nớc Đông Dơng. Bọn thực dân đã sử dụng những thủ đoạn mánh khoé tinh vi để bắt lÝnh: tiÕn hµnh nh÷ng cuéc lïng sôc lín vÒ nh©n lùc trªn toµn câi §«ng D¬ng. Tho¹t tiªn chóng tãm những ngời khoẻ mạnh, nghèo khổ. Sau đó chúng mới đòi đến con cái nhà giàu muốn không đi lính t×nh nguyÖn th× s× tiÒn ra. Chóng s½n sµng trãi, xÝch, nhốt ngời ta nh nhốt xúc vật, đàn áp dã man nếu nh có chống đối. thực chất là bắt bớ, cỡng bức. là cơ hội làm giàu, củng cố địa vị, thăng quan tiến chức, tỏ lßng trung thµnh. §ã lµ nh÷ng vô nhòng l¹m hÕt søc.

(243) tr¾ng trîn ¨n tiÒn c«ng khai tõ cuéc tuyÓn qu©n, tù do làm tiền không còn luật lệ. Từ đó ta thấy thực tr¹ng lÝnh t×nh nguyÖn lµ c¬ héi bãc lét ngêi b¶n xø làm giàu cho bọn thực dân Pháp, là cơ hội để thăng quan tiÕn chøc. - Để chống lại các nhà cầm quyền, để chốn lính buộc nh÷ng ngêi b¶n xø hoÆc trèn tr¸nh, hoÆc x× tiÒn ra, thËm chÝ hä cßn t×m c¸ch tù huû ho¹i b¶n th©n, lµm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất để khỏi đi lính. Những hành động ấy càng lật ngợc cái dối tr¸ lõa bÞp cuéc mé lÝnh phi nghÜa. - M©u thuÉn trµo phóng, mét lÇn n÷a thÓ hiÖn ë lêi lÏ tuyên bố trịnh trọng của bọn cầm quyền - Các bạn đã tÊp nËp ®Çu qu©n, kÎ th× hiÕn d©ng c¸nh tay cña m×nh nh lÝnh thî. §èi lËp víi tèp th× bÞ xÝch tay, ... nh÷ng vụ bạo động ở Sài Gòn, Biên Hoà... Trong khi làm ®iÒu trªn, chÝnh quyÒn thùc d©n vÉn rªu rao vÒ lßng tự nguyện đầu quân của ngời dân thuộc địa. Tác giả sö dông yÕu tè biÓu c¶m, nh¾c l¹i lêi tuyªn bè cña bän thùc d©n b»ng giäng ®iÖu giÔu cît råi ph¶n b¸c l¹i b»ng thùc tÕ hïng hån, sö dông nhiÒu c©u hái ë phần kết để kết tội đanh thép hơn, càng bộc lộ sự lừa bÞp tr¬ trÏn. - ý nghĩa trào phúng của nhan đề - ý nghĩa nhan đề mang s¾c th¸i tù nhiªn. V× lÝnh t×nh nguyÖn lµ tù gi¸c kh«ng b¾t buéc, s½n sµng, phÊn khëi mµ ®i. Nhng ë ®©y ph¶i hiÓu theo nghÜa ngîc l¹i. Gièng lµ cïng quay quanh cuộc chiến tranh đế quốc bẩn thỉu, cùng là sự trái ngợc giữa hành động và lời nói. - NÕu hai ®o¹n trªn nãi vÒ nh÷ng thñ ®o¹n, nh÷ng mánh khoé của chính quyền TD để lôi đợc trai tráng những nớc thuộc địa sang cầm súng bảo vệ ''nớc mẹ'' thì ở phần III, Nguyễn ái Quốc vẫn tiếp tục chủ đề trªn, nãi vÒ kÕt qu¶ cña sù hi sinh cña nh÷ng ngêi bÞ lừa bịp của cả những ngời lính thuộc địa và ngời Ph¸p l¬ng thiÖn. - Khi chiến tranh kết thúc, đại bác đã ngấy thịt đen, thÞt vµng råi th× nh÷ng lêi tuyªn bè t×nh tø bçng dng im bặt. Chính quyền thực dân đối xử với ngời dân bản xứ nh xa. Những ngời hi sinh từng đợc tâng bốc trở lại ''giống ngời hèn hạ'' “Chẳng phải ... đó sao?...Bây giờ chúng tôi không cần đến các anh nữa, cót ®i ! ...” B»ng giäng mØa mai, sö dông yÕu tè biÓu cảm, tác giả nói về cách đối xử của chính quyền TD với những ngời lính thuộc địa sau chiến tranh. Hết chiến tranh chúng lại đối xử tàn nhẫn với họ: tớc đoạt của cải, đánh đập, đối xử nh với xúc vật. Ngời dân thuộc địa lại trở về vị trí hèn hạ ban đầu sau khi đã bị bóc lột trắng trợn''thuế máu''  tráo trë, tµn nhÉn. - §èi víi nh÷ng th¬ng binh ngêi Ph¸p vµ vî con cña tö sÜ ngêi Ph¸p th× ''bän c¸ mËp thùc d©n'' cÊp m«n bài bán lẻ thuốc phiện cho TB và vợ con của tử sĩ ngời Pháp  Đầu độc 1 dân tộc để vơ vét cho đầy túi. T¸c gi¶ kh«ng ch©m biÕm, mØa mai n÷a mµ tè c¸o b»ng lÝ lÏ s¾c bÐn: trong mét viÖc mµ chÝnh quyÒn thuộc địa đã phạm 2 tội ác đối với nhân loại. Chúng còn bỉ ổi hơn nữa là không ngần ngại đầu độc cả một dân tộc để vơ vét cho đầy túi. Cuối cùng tác giả đã kªu gäi thÕ giíi v¨n minh vµ ngêi Ph¸p l¬ng thiÖn.

(244) lên án tội ác của bọn chúng. Đó là con đờng đấu tranh ban đầu để chống lại bọn cá mập thực dân vô nhân đạo. 3. KÕt bµi: - Tác giả đã vạch trần sự thật bằng những t liệu phong phó, võa mang tÝnh chÊt ch©m biÕm, trµo phóng, giµu tÝnh biÓu c¶m vµ søc m¹nh tè c¸o. Víi tÊm lßng cña mét ngêi yªu níc, 1 ngêi céng s¶n, t¸c giả đã khách quan trong từng sự việc nhng ta vẫn thÊy trong c¸c c©u v¨n ø trµo c¨m hên, chøa chan lßng th¬ng c¶m , tè c¸o mËnh mÏ chÝnh quyÒn thùc dân đã bóc lột ''thuế máu'' của ngời dân nghèo thuộc địa trong các cuộc chiến tranh tàn khốc  tất cả làm thành mục đích chiến đấu mãnh liệt của văn chơng HS dựa vào kiến thức đợc NAQ – HCM tìm hiểu để viết bài đảm bảo * Viết bài c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi 1. Më bµi Nguyễn ái Quốc là một vị lãnh tụ vĩ đại, một con ngời tiêu biểu cho lòng yêu nớc, nh chính cái tên của Ngời. Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” đợc Ngời viết trong thời gian hoạt động cách mạng tại Pháp là một đòn chí mạng giáng vào chủ nghĩa thực dân. Trong đó, đoạn trích “Thuế máu” nằm trong ch¬ng I cña t¸c phÈm thÓ hiÖn râ phong c¸ch viÕt cña NguyÔn ¸i Quèc: nghÖ thuËt ch©m biÕm s¾c s¶o. 2. Th©n bµi 3. KÕt bµi - Tác giả đã vạch trần sự thật bằng những t liệu phong phó, võa mang tÝnh chÊt ch©m biÕm, trµo phóng, giµu tÝnh biÓu c¶m vµ søc m¹nh tè c¸o. Víi tÊm lßng cña mét ngêi yªu níc, 1 ngêi céng s¶n, t¸c giả đã khách quan trong từng sự việc nhng ta vẫn thÊy trong c¸c c©u v¨n ø trµo c¨m hên, chøa chan lßng th¬ng c¶m , tè c¸o mËnh mÏ chÝnh quyÒn thùc dân đã bóc lột ''thuế máu'' của ngời dân nghèo thuộc địa trong các cuộc chiến tranh tàn khốc  tất cả làm thành mục đích chiến đấu mãnh liệt của văn chơng NAQ – HCM GV gọi một số HS đọc bài và * Đọc và chữa bài cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc cña bµi Héi tho¹i vµ §i bé ngao du - Giê sau kiÓm tra. TuÇn 31 Ngµy so¹n: 31/3/09 Ngµy d¹y:. Buæi 31. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm bµi t©p TV qua bµi Héi tho¹i - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi §i bé ngao du - RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp.

(245) Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung §Ò bµi: 1. Bµi tËp 1 ? Th ThÕ nµo lµ vai x· héi trong a. - Vai x· héi lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia héi tho¹i hội thoại ? Vai xã hội đợc đối với ngời khác trong cuộc thoại. xã hội đợc xác định bằng các quan hệ xã hội: xác định bằng quan hệ nào ? -+Vai Quan hÖ trªn- díi, ngang hµng (tuæi t¸c, thø bËc Lợt lời trong hội thoại ? trong gia đình và xã hội) Nh÷ng lu ý khi tham gia héi + Quan hÖ th©n - s¬ (quen biÕt, th©n t×nh) -Vai x· héi ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu nªn khi tham gia thoai ? VD ? hội thoại cần xác định đúng vai để chọn cách nói cho phï hîp. b. Trong hội thoại ai cũng đợc nói. Mỗi lần nói trong héi tho¹i lµ mét lît lêi. - Khi tham gia héi tho¹i ph¶i gi÷ lÞch sù, t«n träng lît lêi cña ngêi kh¸c, tr¸nh nãi tranh lît lêi, c¾t lêi, chªm lêi ... - NhiÒu khi im lÆng còng lµ mét c¸ch biÓu thÞ th¸i độ. c. Khi thÇy gi¸o vµ HS giao tiÕp trong giê häc th× vai thø bËc XH cña héi tho¹i lµ: A. Ngang hµng, th©n thiÕt. B. Trªn hµng. C. Trªn hµng – díi hµng. D. Díi hµng. d. Ph©n tÝch vai x· héi gi÷a «ng gi¸o vµ L·o H¹c? - Xét về địa vị xã hội: ông giáo là ngời có địa vị cao h¬n 1 n«ng d©n nghÌo nh l·o H¹c - XÐt vÒ tuæi t¸c: l·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n. 2. Bµi tËp 2 * Tìm hiểu đề §Ò: Qua ®o¹n trÝch “ §i bé - ThÓ lo¹i: NL ngao du” em h·y chøng - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Ru X« lµ ngêi cã quan minh Ru X« lµ ngêi cã quan ®iÓm gi¸o dôc tiÕn bé. Liªn hÖ thùc tÕ viÖc häc. ®iÓm gi¸o dôc tiÕn bé? Liªn - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c luËn ®iÓm trong ®o¹n trÝch. Chú ý cách lập luận để nêu tác dụng của việc học hÖ thùc tÕ? qua c¸ch ®i bé ngao du * Dµn ý HS dựa vào kiến thức đợc 1. Mở bài tìm hiểu để lập dàn bài đảm - Ru-xô (1712-1778) là nhà văn, nhà triết học, nhà hoạt động xã hội nổi tiếng. “ Ê - min hay Về giáo b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau dục” đợc viết năm 1762 gồm 5 cuốn. Tác phẩm bàn về chuyện GD một em bé từ lúc sơ sinh đến tuổi trởng thành. “Đi bộ ngao du” đợc trích từ cuốn 5 kể về giai đoạn trởng thành của EMin. Qua đó tác giả béc lé tÝnh chÊt gi¶n dÞ, yªu tù do, yªu thiªn nhiªn... 2. Th©n bµi - Luận điểm 1 tác giả đề cập tới tác dụng của đi bộ ngao du: đem lại sự thoải mái, chủ động và rất tự do. §i bé ngao du thó vÞ h¬n ®i ngùa: a ®i lóc nµo th× ®i, thÝch dõng lóc nµo th× dõng; quan s¸t kh¾p n¬i, quay phải, quay trái, xem xét tuỳ thích; có thể đến với bao cảnh đẹp xem xét tất cả: một dòng sông, 1 khu rừng rậm ..., 1 hang động... đâu a thì dừng lại, lúc thấy ch¸n th× ®i, tù do ch¼ng phô thuéc vµo nh÷ng con ngựa hay gã phu trạm. Có thể đi theo con đờng tĩnh, hëng thô tÊt c¶ sù tù do mµ con ngêi cã thÓ hëng thô - Cách lập luận chặt chẽ và xác đáng kể, thuyết phục mäi nÕu muèn ngao du th× nªn ®i bé. t¸c gi¶ sö dông chñ yÕu lµ c©u trÇn thuËt nh»m kÓ l¹i nh÷ng ®iÒu thó.

(246) vÞ cña ngêi ngao du b»ng ®i bé - ở đoạn đầu này tác giả đã thay đổi cách xng hô. Lúc đầu ông dùng đại từ ''ta'' đi bộ là phù hợp với bất cứ ai có nhu cầu ngao du. Sau đó chuyển sang đại từ ''t«i'' tr×nh bµy cuéc sèng tõng tr¶i cña b¶n th©n t¸c giả. Cuối đoạn tác giả nói đến Ê-min, đối thoại trực tiÕp víi nh©n vËt nªn chuyÓn sang em. T¸c gi¶ chuyển đại từ nhân xng: dùng ''ta'' khi lí luận chung, xng ''t«i'' khi nãi vÒ nh÷ng c¶m nhËn vµ cuéc sèng từng trải của riêng ông, Tác giả nói đến Ê-min, đối tho¹i trùc tiÕp víi nh©n vËt råi l¹i chuyÓn sang em, thể hiện quan điểm giáo dục tiến bộ của ông đối với thế hệ trẻ qua Ê-min: để cho trẻ em đợc sống hoà đồng trong môi trờng tự nhiên: ở chốn nào em cũng có thứ để giải trí..., em làm việc, em vận động 2 cánh tay để cho đôi bàn chân nghỉ ngơi. xen kẽ giữa lí luËn trõu tîng vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña c¸ nh©n t¸c gi¶ nªn ¸ng nghÞ luËn kh«ng kh« khan mµ rÊt sinh động - Theo t¸c gi¶ th× ®i bé ngao du kh«ng chØ tho¶i m¸i tù do mµ nã cßn gãp con ngêi trau dåi vèn tri thøc trong cuộc sống. Ta sẽ thu nhận đợc những kiến thức thu nhận ở tự nhiên rất nhiều khi đi bộ ngao du để quan s¸t t×m tßi, ph¸t hiÖn nh TalÐt, Plat«ng vµ Pitago - những nhà triết học, toán học vĩ đại của HiLạp thời cổ đại. Đi bộ ngao du để tìm hiểu các sản vật đặc trng cho khí hậu ... và cách thức trồng trọt những đặc sản ấy, các hoa lá, các hoá thạch... những kiÕn thøc cña 1 nhµ khoa häc tù nhiªn.T¸c gi¶ sö dụng câu hỏi tu từ đan xen những lời khẳng định về ph¬ng ph¸p, so s¸nh phßng su tËp cña c¸c triÕt gia víi phßng su tËp cña £Min: phßng su tËp cña nh÷ng “triết gia phòng khách” thì có đủ “các thứ linh tinh” v× hä “chØ biÕt gäi tªn” hä “ch¼ng cã ý niÖm g× vÒ tù nhiªn c¶” ; tr¸i l¹i phßng su tËp cña £Min lµ phßng su tập của cả trái đất , “phong phú hơn các phòng su tËp cña vua chóa”. §«-b¨ng-t«ng còng kh«ng thÓ lµm tèt h¬n  so s¸nh, nghi vÊn, tu tõ kÌm theo lêi bình để khẳng định.  phê phán những nhà triết häc, khoa häc hêi hît thêi bÊy giê trong x· héi Ph¸p, đề cao kiến thức thực tế khách quan, xem thờng kiến thøc s¸ch vë gi¸o ®iÒu. - Liên hệ: học đi đôi với hành: Phải đa con ngời vào môi trờng tự nhiên để mở mang kiến thức, phát triển nhân cách. Giáo dục không đợc thoát li tự nhiên nếu kh«ng sÏ trë thµnh viÓn v«ng v« nghÜa. §ã lµ t tëng rất tiến bộ mà đến nay vẫn có nhiều ý nghĩa . - ở đoạn 3 tác giả đã trình bày cụ thể những lợi ích của việc đi bộ ngao du: sức khoẻ đợc tăng cờng, tính khÝ trë nªn vui vÎ, khoan kho¸i vµ hµi lßng víi víi tất cả, hân hoan khi về đến nhà, thích thú khi ngồi vµo bµn ¨n, ngñ ngon giÊc ...kh¸c víi nh÷ng kÎ ngåi trong nh÷ng cç xe tèt ch¹y rÊt ªm nhng m¬ mµng, buån b·, c¸u kØnh, ®au khæ. NghÖ thuËt so s¸nh 2 trạng thái tinh thần khác nhau đã khẳng định lợi ích tinh thần của ngời đi bộ để thuyết phục ngời đọc: đi bé sÏ cã c¶m gi¸c tinh thÇn phÊn chÊn, t¨ng thªm søc kháe, niÒm vui sèng. - Đại từ nhân xng thay đổi thật linh hoạt , có lúc là “ta”, cã lóc lµ “t«i”, l¹i cã lóc lµ £- Min. Khi muèn.

(247) béc lé ch©n lÝ kh¸i qu¸t mang ý nghÜa chung cho mäi ngời thì ông xng là “ta”. Nhng những nhận định khái quát ấy phải đợc thuyết phục bằng sự từng trải của cá nh©n nhµ v¨n th× “t«i” xuÊt hiÖn. £Min thùc chÊt cũng là sự phân thân tởng tợng bộc lộ những góc độ kh¸c nhau cña c¸i t«i. T¹o ra sù ®an xen gi÷a lÝ luËn vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña t¸c gi¶ lµm cho bµi v¨n nghị luận trở lên sinh động và có sức thuyết phục Đến đây thì chúng ta đã có một cảm nhận khá râ rµng r»ng RuX« ®ang thÓ hiÖn chÝnh thÕ giíi tinh thÇn cña m×nh. ThËt vËy, nh÷ng t tëng t¸c phÈm nµy chÝnh lµ bãng d¸ng tinh thÇn cña «ng. Qua bµi v¨n nghÞ luËn nµy ta thÊy RuX« lµ ngêi gi¶n dÞ, quý träng tù do vµ yªu mÕn thiªn nhiªn. §ã lµ ba nÐt c¬ b¶n t¹o nªn bãng d¸ng tinh thÇn cña RuX«. - Liªn hÖ: C¸c em ph¶i gÇn gòi t×m hiÓu thiªn nhiªn, đó chính là mái nhà chung của chúng ta, che chở và nu«i dìng chóng ta. Tõ thiªn nhiªn chóng ta cã thÓ hiÓu thªm rÊt nhiÒu vÒ cuéc sèng, vÒ chÝnh thÕ giíi t©m hån, nh÷ng íc m¬ kh¸t väng cña loµi ngêi. C« hy väng r»ng sau bµi häc nµy c¸c em sÏ trë thµnh những ngời bạn thân thiết của thiên nhiên và sẽ đợc nghe các em kể về những gì mà các em đã đợc học từ thiên nhiên rộng lớn của chúng ta thấy tâm đắc nhÊt. 3. KÕt bµi - C¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc, sinh động kết hợp lí lẽ và tình cảm giữa lập luận và thực tiÔn cuéc sèng tõng tr¶i cña t¸c gi¶ lu«n ®an xen bæ sung cho nhau làm cho bài văn sinh động và có sức thuyÕt phôc. Häc trong tù nhiªn réng lín, häc trong cuéc sèng mu«n mµu lµ mét trong nh÷ng c¸ch häc tÝch cùc nhÊt, cã gi¸ trÞ nhÊt. Muèn vËy ph¶i ®i bé ngao du. Qua đó ta thấy Ru Xô là một ngời giản dị, quý träng tù do, yªu mÕn thiªn nhiªn. ¤ng kh«ng nh÷ng lµ mét nhµ v¨n tµi ba mµ cßn lµ mét nhµ gi¸o dôc lçi l¹c. Quan ®iÓm triÕt häc cña «ng rÊt tiÕn bé: đề cao con ngời tự nhiên, chống lại con ngời xã hội đấu tranh cho một nền giáo dục dân chủ, tự do. * ViÕt bµi 1. Më bµi - Ru-x« (1712-1778) lµ nhµ v¨n, nhµ triÕt häc, nhµ hoạt động xã hội nổi tiếng. “ Ê - min hay Về giáo HS dựa vào kiến thức đợc dục” đợc viết năm 1762 gồm 5 cuốn. Tác phẩm bàn tìm hiểu để viết bài đảm bảo về chuyện GD một em bé từ lúc sơ sinh đến tuổi trcác ý cơ bản trong dàn bài ởng thành. “Đi bộ ngao du” đợc trích từ cuốn 5 kể về giai đoạn trởng thành của EMin. Qua đó tác giả béc lé tÝnh chÊt gi¶n dÞ, yªu tù do, yªu thiªn nhiªn 2. Th©n bµi 3. KÕt bµi - C¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc, sinh động kết hợp lí lẽ và tình cảm giữa lập luận và thực tiÔn cuéc sèng tõng tr¶i cña t¸c gi¶ lu«n ®an xen bæ sung cho nhau làm cho bài văn sinh động và có sức thuyÕt phôc. Häc trong tù nhiªn réng lín, häc trong cuéc sèng mu«n mµu lµ mét trong nh÷ng c¸ch häc tÝch cùc nhÊt, cã gi¸ trÞ nhÊt. Muèn vËy ph¶i ®i bé ngao du. Qua đó ta thấy Ru Xô là một ngời giản dị, quý träng tù do, yªu mÕn thiªn nhiªn. ¤ng kh«ng nh÷ng lµ mét nhµ v¨n tµi ba mµ cßn lµ mét nhµ gi¸o.

(248) dôc lçi l¹c. * §äc vµ ch÷a bµi. GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, «n tËp c¸ch lµm bµi v¨n nghi luËn - Giê sau kiÓm tra tuÇn 32 Ngµy so¹n: 11/4/09 Ngµy d¹y:. Buæi 32. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Đề bài: Văn học và tình th- * Tìm hiểu đề ¬ng - ThÓ lo¹i: NL - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: V¨n häc vµ t×nh th¬ng - Cách làm: phân tích các luận điểm trong để nêu mqh gi÷a v¨n häc vµ t×nh th¬ng * Dµn ý 1. Më bµi Từ xa đến nay, dân tộc Việt nam ta luôn đề cao t tHS dựa vào kiến thức đợc ởng nhân ái, một đạo lí cao đẹp. Bởi vì chúng ta đều tìm hiểu để lập dàn bài đảm là con Rồng cháu Tiên, đều đợc sinh ra từ cha Lạc b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau Long Qu©n vµ mÑ ¢u C¬ nªn truyÒn thèng “l¸ lµnh HS dựa vào kiến thức đợc đùm lá rách cũng đợc phát huy qua nhiều thế hệ. tìm hiểu để viết bài đảm bảo Những tình cảm cao quí ấy đợc kết tinh, hội tụ và c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi ph¶n ¸nh qua nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc d©n téc. GV gọi một số HS đọc bài và Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những vấn đề trên qua cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn bµi chøng minh díi ®©y chØnh 2. Th©n bµi Nãi v¨n häc d©n téc ta lu«n ca ngîi lßng nh©n ¸i vµ t×nh yªu th¬ng gi÷a ngêi vµ ngêi qu¶ kh«ng sai. Tríc hết Văn học của ta đề cập đến tình cảm trong gia đình, bởi gia đình là nơi con ngời sinh ra và lớn lên, lµ chiÕc n«i khëi nguån vµ nu«i dìng cña lßng nh©n ái. Trong đó thì tình mẫu tử là cao quí hơn cả. Hình ¶nh cËu bÐ Hång trong t¸c phÈm “nh÷ng ngµy th¬ ấu”, đã cho chúng ta thấy rằng: “tình mẫu tử là nguån thiªng liªng vµ k× diÖu, lµ mèi d©y bÒn chÆt không gì chia cắt đợc”. Cậu bé Hồng phải sống trong c¶nh må c«i, chÞu sù hµnh h¹ cña bµ c«, cha mÊt, mÑ ph¶i ®i tha h¬ng cÇu thùc, Êy vËy mµ cËu kh«ng hÒ o¸n giËn mÑ m×nh, ngîc l¹i l¹i v« cïng kÝnh yªu, nhê thơng mẹ. Câu chuyện đã làm rung động biết bao trái tim của độc giả. Không chỉ phản ánh tình mẫu tử, văn học còn cho ta thấy một tình cảm vô cùng đẹp đẽ, sâu sắc không kém, đó là tình cảm vợ chồng. Tiểu thuyết “tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố là.

(249) minh chøng râ nÐt nhÊt cho ®iÒu nµy. Nh©n vËt chÞ Dậu đợc tác giả khắc họa thành một ngời phụ nữ ®iÓn h×nh nhÊt trong nh÷ng n¨m 30-40. ChÞ lµ mét ngêi vî th¬ng chång, yªu con, lu«n ©n cÇn, nhÑ nhµng ch¨m sãc cho chång dï trong ho¸n c¶nh khã khăn, nguy khốn nh thế nào. Chị Dậu đã liều mình, đánh trả tên ngời nhà lí trởng để bảo vệ cho chồng, một việc mà ngay cả đàn ông trong làng cũng cha dám làm. Quả là đáng quí phải không các bạn! Thật đúng với câu ca dao: “ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn §«ng còng c¹n” Và chắc hẳn, những ngời nào đã và đang học cấp II đều biết đến truyện “cuộc chia tay của những con búp bê”. Thật cảm động khi chứng kiến cảnh 2 anh em Thµnh vµ Thñy chia tay nhau ®Çy níc m¾t. Qua đó, văn học đã gửi đến chúng ta một tình cảm gắn bó giữa anh em với nhau trong gia đình: “Anh em nh thÓ tay ch©n rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần” Từ tình yêu thơng trong gia đình, mở rộng ra ngoài xã hội thì có tình yêu đôi lứa, tình bạn bè... hay nói chung đó là tình yêu thơng đồng loại mà văn học cũng nh ngời xa luôn để cập đến qua các câu ca dao nh: “BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn” HoÆc c©u: “NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g¬ng Ngêi trong mét níc ph¶i th¬ng nhau cïng” Cũng với nghĩa đó, ngời xa lại nghĩ ra truyền thuyết “con Rång ch¸u Tiªn” gióp ta hiÓu râ h¬n vÒ tõ “đồng bào”. Theo truyền thuyết thì mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra một trăm trứng và nở ra tr¨m con, 50 ngêi con xuèng biÓn sau nµy trë thµnh ngêi miÒn xu«i, cßn 50 ngêi con kh¸c lªn nói sau nµy trë thµnh c¸c d©n téc miÒn nói. Tríc khi ®i, L¹c Long QuËn cã dÆn ¢u C¬ r»ng: sau nµy cã g× khã khăn thì giúp đỡ nhau. Điều đó cho thấy ngời xa còn nh¾c nhë con ch¸u ph¶i biÕt th¬ng yªu, t¬ng trî nhau. Mỗi khi miền nào trên đất nớc ta có hoạn nạn, thiên tai lũ lụt thì những nơi khác đều hớng về nơi Êy, chung søc chung lßng quyªn gãp, ñng hé vËt chÊt lÉn tinh thÇn. Ngoài đời sống là thế, còn trong những câu chuyện cổ tích thì sao? Truyện cổ tích không đơn thuần chỉ lµ nh÷ng c©u chuyÖn h cÊu, tëng tîng mµ th«ng qua đó cha ông ta muốn gửi gắm những suy nghĩ, tình c¶m, thÓ hiÖn nh÷ng íc m¬, niÒm tin vÒ c«ng lÝ. Vµ hơn thế nữa là t tởng nhân đạo của dân tộc ta, đợc lột t¶ mét c¸ch s©u s¾c qua c©u chuyÖn cæ tÝch “Th¹ch sanh” quen thuộc. Nhân vật Thạch sanh đại diện cho chÝnh nghÜa, hiÒn hËu, vÞ tha, dòng c¶m, s½n sµng tha thứ cho mẹ con Lí Thông, ngời đã bao lần tìm cách h·m h¹i m×nh. Kh«ng nh÷ng thÕ, khi 18 níc ch hÇu kéo quân sang đánh Thạch Sanh nhằm cớp lại công chúa, chàng đã sử dụng cây đàn thần của mình để thøc tØnh binh lÝnh, lµm cho binh lÝnh lÇn lît xÕp giáp quy hàng mà không cần động đến đao binh. Chẳng những thế, chàng lại mang cơm thết đãi họ trớc khi rút về nớc. Điều này làm ta chợt nhớ đến “Bài cáo bình Ngô” của Nguyễn Trãi với t tởng nhân đạo cao c¶:.

(250) “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn Lấy trí nhân để thay cờng bạo” Råi c©u chuyÖn “sä dõa” còng kh«ng kÐm phÇn Ý nghĩa. Tình thơng ngời đợc thể hiện qua tình cảm của cô con gái út đối với sọ dừa. Cô út vẫn đa cơm, ch¨m sãc sä dõa mét c¸ch tËn t×nh mµ kh«ng hÒ quan tâm đến hình dáng xấu xí của chàng. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên phân biệt đối xử với ngời tàn tật, có hình dáng xấu xí, đánh giá con ngời qua vÎ bÒ ngoµi bëi v×: “tèt gç h¬n tèt níc s¬n”. Con ngêi thùc sù cña mçi ngêi chÝnh lµ ë trong t©m hån, tÊm lßng cña hä. Bªn c¹nh viÖc ca ngîi nh÷ng con ngêi “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”, v¨n häc còng phª ph¸n nh÷ng kÎ Ých kØ, v« l¬ng t©m. §¸ng ghª sî h¬n n÷a lµ nh÷ng ngêi c¹n t×nh m¸u mñ. §iÓn h×nh lµ nh©n vËt bµ c« trong truyện “những ngày thơ ấu”, một ngời độc ác, “bÒ ngoµi th¬n thít nãi cêi-mµ trong nham hiÓm giÕt ngêi kh«ng dao”. Bµ c« nì lßng nµo l¹i nãi xÊu, sØ nhục mẹ bé Hồng trớc mặt bé-đứa cháu ruột của mình, lẽ ra bà cô phải đối xử tốt với bé Hồng để bù đắp lại những mất mát mà bé phải hứng chịu. Hay trong tiểu thuyết “Tắt đèn”, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho chóng ta thÊy sù tµn ¸c, bÊt nh©n cña tªn cai lÖ và ngời nhà lí trởng. Chúng thẳng tay đánh đập những ngời thiếu su, đến những ngời phụ nữ chân yÕu tay mÒm nh chÞ DËu mµ chóng còng kh«ng tha. ThËt lµ mét bän mÊt hÕt tÝnh ngêi. Cßn nh÷ng cÊp bËc quan trªn th× sao? ¤ng quan trong truyÖn “sèng chÕt mÆc bay” lµ tiªu biÓu cho tÇng líp thèng trÞ, quan lại ngày xa. Trong cảnh nguy cấp, dân nhân đội gió, tắm ma cứu đê thì quan lại ngồi ung ung đánh tổ tôm. Trớc tình hình đó, ngoại trừ những tên lòng lang dạ sói nh tên quan hộ đê thì có ai mà không thơng xót đồng bào huyết mạch. Ngay cả khi có ngời vào báo đê vỡ mà hắn còn không quan tâm, bảo lính đuổi ra ngoµi. ThËt lµ lò ngêi bÊt nh©n v« l¬ng t©m ph¶i kh«ng c¸c b¹n! §Õn cuèi truyÖn, khi quan lín ï v¸n bµi to th× c¶ lµng ngËp níc, nhµ cöa lóa mµ bÞ cuèn trôi hết, tình cảnh thật thảm sầu. Chính cao trào đó đã lên án gay gắt tên quan hộ đê, hay chính là đại diÖn cho tÇng líp thèng trÞ, döng dng tríc sinh m¹ng cña biÕt bao ngêi d©n. ThËt ®au xãt cho sè phËn ngêi d©n thêi Êy! 3. KÕt bµi Qua nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc ë trªn, chóng ta có thể thấy đợc rằng: văn học Việt Nam luôn để cao lßng nh©n ¸i, ca ngîi nh÷ng ngêi “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”, vµ còng lªn ¸n kÞch liÖt nh÷ng kÎ thê ¬, v« tr¸ch nhiÖm. §©y còng lµ minh chøng râ nÐt cho t tởng nhân đạo, tình yêu thơng cao cả… đã trở thành một truyền thống cao đẹp, quý báu của dân tộc ta. Chóng ta cÇn ph¶i biÕt yªu th¬ng ngêi kh¸c, biÕt giúp đỡ nhau trong công việc cũng nh trong học tâp để cùng nhau tiến bớc trong cuộc sống, chung tay xây dựng đất nớc giàu mạnh. Nh nhà thơ Tố Hữu đã viÕt: "Còn gì đẹp trên đời hơn thế Ngời yêu ngời sống để yêu nhau" 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ:.

(251) - Học bài, chuẩn bị đề bài: Dựa vào các bài ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tớng sĩ'', hãy chứng minh rằng: những ngời lãnh đạo anh minh nh Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền của muôn dân. - Giê sau kiÓm tra Ngµy so¹n: 11/4/09 Ngµy d¹y:. Buæi 33 A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Đề bài: Dựa vào các bài * Tìm hiểu đề ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch tớng - Thể loại: NL sĩ'', hãy chứng minh rằng: - Nội dung cần làm sáng tỏ: ''Chiếu dời đô'' và ''Hịch những ngời lãnh đạo anh tớng sĩ'', hãy chứng minh rằng: những ngời lãnh đạo minh nh LÝ C«ng UÈn vµ anh minh nh LÝ C«ng UÈn vµ TrÇn Quèc TuÊn lu«n Trần Quốc Tuấn luôn luôn luôn quan tâm đến việc chăm lo hạnh phúc lâu bền quan tâm đến việc chăm lo của muôn dân. hạnh phúc lâu bền của muôn - Cách làm: phân tích các luận điểm để làm sáng tỏ d©n. vai trò của những ngời lãnh đạo. HS dựa vào kiến thức đợc *. Dàn ý tìm hiểu để lập dàn bài đảm a) Mở bài: Nguyễn Trãi đã từng viết: b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau ''Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau HS dựa vào kiến thức đợc Song hào kiệt đời nào cũng có''. tìm hiểu để viết bài đảm bảo Tr¶i qua mÊy ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc, c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi qua bao thăng trầm của lịch sử, nớc ta đã có bao GV gọi một số HS đọc bài và những vị anh hùng, những vị vua anh minh và có cả cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn tµn b¹o, trong sè nh÷ng vÞ minh qu©n, nh÷ng anh chØnh hùng thời đại ta không thể không nhắc tới những vị nh LÝ C«ng UÈn, TrÇn Quèc TuÊn, bëi hä lµ nh÷ng vÞ lãnh đạo anh minh, luôn luôn quan tâm đến việc ch¨m lo h¹nh phóc l©u bÒn cña mu«n d©n. (hoặc mở bài bằng phơng pháp đặt câu hỏi) b) Th©n bµi: - Tại sao họ đợc lu danh thiên cổ ? Phải chăng họ là nh÷ng ngêi xuÊt chóng, tµi ba lçi l¹c hay cßn v× lÝ do gì khiến họ thu phục nhân tâm đến nh vậy ? Hai tác phẩm ... đợc nhân dân ta biết đến bởi ngời viết đã xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th¬ng con ngêi. - ''Chiếu dời đô'': Lí Công Uẩn biên soạn để thể hiện t tởng muốn rời kinh đô. + Việc dời đô là vất vả, to lớn, tốn kém, rắc rối; nếu muèn sèng yªn th©n th× vua kh«ng lµm nh vËy. Nhng kinh đô ở nơi trung tâm trời đất, thế mạnh, binh hùng không sợ ngoại xâm, dân sẽ đợc hởng thái bình  vua đã không quản ngại viết ''Thiên đô chiếu'' + Ông đã đa ra các dẫn chứng cụ thể để thuyết phục lßng ngêi: nh nhµ Th¬ng, nhµ Chu; 2 triÒu §inh, Lª không theo dấu cũ nên triều đại không đợc lâu bền. Bằng nhãn quan tinh tờng, Lí Công Uẩn đã quyết định chọn Đại La làm kinh đô để dân đợc cuộc sống yªn æn, th¸i b×nh  th¬ng d©n, lo cho d©n, v¨n b¶n lµ bµi ca yªu níc. LÝ C«ng UÈn lµ ngêi nh×n xa tr«ng réng..

(252) + Lêi lÏ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh: søc thuyÕt phôc qua dÉn chøng cô thÓ, t×nh ®uîc thÓ hiÖn ë viÖc không tự quyết định mà hỏi han, bộc lộ nỗi lòng ''trẫm rất đau xót về việc đó'', ''Trẫm muốn dựa .. nghĩ thế nào ?''  Lí Công Uẩn thấu tình, đạt lí, yêu d©n nh con. - HÞch tíng sÜ cña TrÇn Quèc TuÊn: + Lµ mét v¨n b¶n cã lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi lêi v¨n giµu c¶m xóc vµ søc thuyÕt phôc. + V¨n b¶n thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc tét cïng, kh¬i dậy sự đồng lòng, quyết tâm bảo vệ Tổ Quốc của nh©n d©n ta  TrÇn Quèc TuÊn yªu d©n, th¬ng d©n nªn kiªn quyÕt, m¹nh mÏ, kh«ng chô lïi bíc tríc kÎ thï. + Quan tâm, lo cho dân, Trần Quốc Tuấn đã kể tội của giặc để khích lệ lòng căm thù giặc. + P2 , động viên tinh thần luyện tập đánh giặc, nêu ra nh÷ng kØ c¬ng nghiªm kh¾c. + KÕt hîp chÆt chÏ lÝ vµ t×nh: tÊm lßng cña vÞ chñ so¸i khi c¨m thï giÆc, khi ch¨m lo c¬ së vËt chÊt vµ tinh thÇn cho binh sÜ, vÏ ra 2 viÔn c¶nh khi níc mÊt nhµ tan vµ khi ca khóc kh¶i hoµn chiÕn th¾ng  minh chøng cho lßng yªu th¬ng binh sÜ. * 2 triều đại, 2 trái tim lúc nào cũng hớng về tơng lai tốt đẹp của nhân dân, trong thâm tâm họ lúc nào cũng nghĩ đến việc làm sao cho dân giàu nớc mạnh; chăm lo cho hạnh phúc lâu bền của muôn dân đợc đặt lên hàng đầu. c) KÕt bµi: - Tuy 2 tác phẩm đợc viết trong 2 thời đại khác nhau nhng đều có điểm tơng đồng; chăm lo ... đó chính là yếu tố quan trọng nhất để 2 tác phẩm sống mãi với thời gian. ''Chiếu dời đô'' và ;;Hịch tớng sĩ'' là minh chøng cho 2 tÊm lßng cao c¶, lín lao cña 2 vÞ l·nh đạo anh minh Lí Công Uẩn, Trần Quốc Tuấn với dân víi níc. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Học bài, chuẩn bị đề: tệ nạn xã hội - Giê sau kiÓm tra. tuÇn 33 Ngµy so¹n: 17/4/09 Ngµy d¹y:. Buæi 34. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Khi con tu hó B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung Đề bài: Hãy nói không với tệ * Tìm hiểu đề n¹n x· héi - ThÓ lo¹i: NL.

(253) HS dựa vào kiến thức đợc tìm hiểu để lập dàn bài đảm b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau HS dựa vào kiến thức đợc tìm hiểu để viết bài đảm bảo c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh. - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t¸c h¹i cña tÖ n¹n x· héi vµ kªu gäi mäi ngêi tr¸nh xa. - Cách làm: phân tích các luận điểm để làm sáng tỏ t¸c h¹i cña tÖ n¹n x· héi *. Dµn ý a. Më bµi Chúng ta đang sống trong một đất nớc không ngừng phát triển trên con đờng công nghiệp hóa, hiện đại hãa, x©y dùng mét x· héi v¨n minh, tiÕn bé. §Ó lµm đợc điều đó,chúng ta phải vợt qua các trở ngại,khó khăn. Một trong số đó là các tệ nạn xã hội nh: ma túy, cờ bạc, văn hóa phẩm đồi trụy. Nhng đáng sợ nhÊt chÝnh lµ ma tuý. Chóng ta h·y cïng t×m hiÓu vÒ tác hại to lớn của ma túy để phòng tránh cho bản thân, gia đình và xã hội. b. Th©n bµi - §Ó phßng chèng mét tÖ n¹n th× chóng ta cÇn biÕt râ về tệ nạn đó. Ma túy là một loại chất kích thích, gây nghiÖn cã nguån gèc tõ c©y tóc anh hoÆc nhùa c©y thuốc phiện đợc trồng ở 12 tỉnh miền núi phía Bắc Việt nam hay từ lá, hoa, quả cây cần sa đợc trồng ở c¸c tØnh gi¸p ranh biªn giíi ViÖt Nam – Campuchia. §Æc biÖt lµ ma tóy cã mét ma lùc dÉn dô ghª gím, khiÕn ngêi bÞ dÝnh vµo kh«ng thÓ cìng l¹i đợc, chẵng khác gì “ma đa lối, quỷ đa đờng”. Ma túy tån t¹i ë nhiÒu d¹ng nh tÐp, níc, bét, hång phiÕn, bạch phiến, thuốc…và đợc sử dụng bằng nhiều hình thức hút, chích, hít…Nó đợc coi là tệ nạn đáng sợ nhÊt v× søc dÉn dô con ngêi kh«ng kÓ tuæi t¸c vµ kh¶ n¨ng g©y nghiÖn nhanh chãng. H¬n thÕ n÷a, ma tóy cßn lµ ngän nguån cña nh÷ng tÖ n¹n x· héi kh¸c. Chóng ta thêng nghe nãi ma tóy rÊt cã h¹i nhng mÊy ai hiểu đợc tác hại thật sự của nó! Trớc tiên, nó gây hại trực tiếp đến ngời nghiện. Về sức khỏe, ma túy g©y ra c¸c bÖnh kh«n lêng cho c¬ thÓ. Ngêi nghiÖn sÏ bÞ h h¹i niªm m¹c mòi nÕu dïng ma tóy theo d¹ng hít, có khả năng ngng thở đột ngột, gây nguy hiểm tÝnh m¹ng. Cßn dïng theo d¹ng hót th× c¬ quan chÞu ¶nh hëng lµ phæi. Phæi sÏ bÞ tæn th¬ng nghiªm träng, gây ung th phổi, viêm đờng hô hấp, nhiễm trùng phæi…Vµ nguy hiÓm nhÊt lµ dïng ma tóy d¹ng chích, đây là con đờng ngắn nhất dẫn đến AIDS. Ngời tiêm đâu có biết rằng trên mũi kim là hàng vạn qu¶ cÇu gai g©y c¨n bÖnh thÕ kØ hiÓm nghÌo, cø thÕ hä truyÒn tay nhau tiªm chóng, ®a virus vµo m¸u cña m×nh. ë nh÷ng tô ®iÓm tiªm chÝch, hä cßn pha thªm c¸c chÊt bÈn g©y ¸p-phª, hËu qu¶ lµ c¸c con nghiÖn ph¶i ca côt tay ch©n hay nhiÔm trïng m¸u. Êy lµ cha kể đến tình trạng bị chết do sốc thuốc. Câu chuyện “c¸i chÕt tr¾ng” cña nhµ tØ phó trÎ Raphael, chÕt ngay bên đờng do dùng bạch phiến quá liều. Những ngêi nghiÖn l©u ngµy rÊt dÔ nhËn ra, ngêi gÇy gß, da x¸m, tãc x¬ x¸c. HÖ thÇn kinh bÞ tæn th¬ng nÆng do ¶nh hëng cña thuèc, kÐm tËp trung, suy nghÜ, ch¸n n¶n vµ thiÕu ý chÝ v¬n lªn nªn viÖc cai nghiÖn còng khã kh¨n. §¸ng ghª sî h¬n, ngêi míi nghiÖn heroin, khi “phê” thờng gia tăng kích thích tình dục, dẫn đến hµnh vi t×nh dôc kh«ng an toµn, cã thÓ bÞ l©y nhiÔm HIV, nhng nÕu sö dông l©u ngµy sÏ lµm suy yÕu kh¶ năng tình dục. Không chỉ dừng ở đó, tiêm chích ma túy còn hủy hoại con đờng công danh, sự nghiệp của.

(254) ngêi nghiÖn. §· cã bao bµi häc, biÕt bao c©u chuyÖn kể về những công nhân, kĩ s… đã gục ngã trớc ma túy, để rồi bị bạn bè, đồng nghiệp xa lánh, con đờng t¬ng lai t¬i s¸ng bçng vôt t¾t, tèi t¨m. Vµ nhÊt lµ những bạn học sinh, tuổi đời còn quá dài mà chỉ vì một phút nông nỗi, bị bạn bè rủ rê đã đánh mất tơng lai. Thật đáng thơng! Ma tóy kh«ng nh÷ng g©y h¹i cho ngêi dïng nã mµ còn cho cả gia đình của họ, khiến họ trở mất dần khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình. Những gia đình có ngời nghiện ma túy bầu không khí lúc nào cũng lãnh đạm, buồn khổ. Công việc làm ăn bị giảm sút do không đợc tín nhiệm. Nền kinh tế cũng theo đó mà suy sụp. Bởi những ngời một khi đã nghiện thì luôn có nhu cầu hơn nữa về ma túy, đồng nghÜa víi viÖc hä ph¶i cã tiÒn, mµ tiÒn th× lÊy tõ ®©u? Từ chính gia đình của họ chứ không đâu xa. Rồi nh÷ng ngêi vî, ngêi mÑ sÏ ra sao khi thÊy chång, con mình vật vã khi thiếu thuốc, khi lìa bỏ cõi đời vì mặc cảm, vì bệnh tình đã tới giai đoạn cuối? Thật đau xót cho những gia đình bất hạnh có ngời nghiện ma tóy. Không dừng lại ở đó, ma túy còn nh một con sâu đục khoÐt x· héi. KhiÕn cho an ninh, trËt tö, quèc phßng bÊt æn. Khi muèn thâa m·n c¬n ghiÒn, con nghiÖn kh«ng tõ mét thñ ®o¹n, hµnh vi trém c¾p, giÕt ngêi nào để có tiền mua heroin, hoặc nổi máu anh hùng xa lé, ®ua xe, l¹ng l¸ch. Nh÷ng con nghiÖn mµ không đợc gia đình chấp nhận sẽ đi lang thang làm mÊt vÎ mü quan,v¨n minh lÞch sù cña x· héi,vËt vê trên những con đờng. Không chỉ thế, nhà nớc, xã hội còn phải tốn tiền để tổ chức lực lợng phòng chống và gi¶i quyÕt nh÷ng thiÖt h¹i do con nghiÖn g©y ra. MÊt tiÒn x©y dùng c¸c tr¹i c¶i t¹o, gi¸o dôc, ®iÒu trÞ cho ngêi nghiÖn. Mét thiÖt h¹i lín mµ ma tóy g©y ra cho nÒn kinh tÕ quèc gia lµ ngµnh du lÞch bÞ gi¶m sót. C¸c b¹n thö nghÜ xem, cã ai d¸m ®i du lÞch sang mét đất nớc, một thành phố mà toàn ngời bị HIV/AIDS. Råi hä sÏ nghÜ g× vÒ níc ta, hä sÏ nh×n níc ta víi ¸nh m¾t khinh thêng, ch¼ng ai d¸m ®Çu t vµo ®©y n÷a. Qu¶ lµ mét mÊt m¸t, thiÖt h¹i cho níc nhµ! Nhng các bạn đừng lo, nếu chúng ta biết cách phòng chống thì những mối nguy ngại trên sẽ đợc gi¶i quyÕt, sÏ kh«ng cßn tÖ n¹n ma tóy n÷a. Mçi ngêi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm, tÝch cùc tuyªn truyÒn, gi¸o dục cho ngời thân mình sự nguy hiểm của ma túy để kh«ng ai bÞ chÕt v× thiÕu hiÓu biÕt. Lu«n tr¸nh xa víi ma tuý b»ng mäi c¸ch, mäi ngêi nªn cã ý thøc sèng lèi sèng lµnh m¹nh, trong s¹ch, kh«ng xa hoa, lu«n tỉnh táo, đủ bản lĩnh để chống lại mọi thử thách, cám dç cña x· héi. §ång thêi còng lªn ¸n, dÑp bá tÖ n¹n b»ng c¸ch kh«ng tiÕp tay cho chóng. NÕu lì víng vµo th× ph¶i dïng nghÞ lùc, quyÕt t©m, vît lªn chÝnh mình để từ bỏ con đờng sai trái. Bên cạnh đó nhà nớc còng ph¶i ®a nh÷ng ngêi nghiÖn vµo trêng cai nghiÖn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hä, tr¸nh nh÷ng c¶nh " nhµn c vi bÊt thiÖn", gióp hä nhanh chãng hoµ nhập với cuộc sống cộng đồng, không xa lánh, kì thị hä. c. KÕt bµi - Ma tóy qu¶ lµ mét con quû khñng khiÕp nhÊt cña.

(255) gia đình và xã hội, còn hơn cả bệnh tật và đói khát. Chóng ta vÉn cã thÓ phßng trõ nanh vuèt cña con quû d÷ nµy. Mçi chóng ta ph¶i nªu cao c¶nh gi¸c, chung tay ngăn chặn nó, mở rộng vòng tay đỡ lấy những ngời nghiện, đừng để họ lún quá sâu vào bóng tèi. §Æc biÖt lµ häc sinh chóng ta ph¶i kiªn quyÕt nãi kh«ng víi ma tóy, x©y dùng mét m¸i trêng, mét x· héi kh«ng cã ma tóy. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc cña k× I - Giê sau kiÓm tra. TuÇn 34 Ngµy so¹n: 18/2/09 Ngµy d¹y:. Buæi 35. A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn qua bµi kiÓm tra B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung §Ò bµi: a. - Vai x· héi lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia héi tho¹i Câu1Câu 1: Thế nào là vai xã hội đối với ngời khác trong cuộc thoại. trong hội thoại ? Vai xã hội - Vai xã hội đợc xác định bằng các quan hệ xã hội: đợc xác định bằng quan hệ + Quan hệ trên- dới, ngang hàng (tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội) nµo ? Lît lêi trong héi + Quan hÖ th©n - s¬ (quen biÕt, th©n t×nh) tho¹i ? Nh÷ng lu ý khi tham -Vai x· héi ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu nªn khi tham gia hội thoại cần xác định đúng vai để chọn cách nói cho gia héi thoai ? VD ? C©u 2: C¶m nhËn cña em vÒ phï hîp. b. Trong hội thoại ai cũng đợc nói. Mỗi lần nói trong héi tho¹i lµ mét lît lêi. - Khi tham gia héi tho¹i ph¶i gi÷ lÞch sù, t«n träng lît lêi cña ngêi kh¸c, tr¸nh nãi tranh lît lêi, c¾t lêi, chªm lêi ... HS dựa vào kiến thức đợc - Nhiều khi im lặng cũng là một cách biểu thị thái tìm hiểu để lập dàn bài đảm độ. c. Khi thÇy gi¸o vµ HS giao tiÕp trong giê häc th× vai b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau thø bËc XH cña héi tho¹i lµ: A. Ngang hµng, th©n thiÕt. B. Trªn hµng. C. Trªn hµng – díi hµng. D. Díi hµng. d. Ph©n tÝch vai x· héi gi÷a «ng gi¸o vµ L·o H¹c? - Xét về địa vị xã hội: ông giáo là ngời có địa vị cao h¬n 1 n«ng d©n nghÌo nh l·o H¹c - XÐt vÒ tuæi t¸c: l·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n. - Xa quª nhng t¸c gi¶ “lu«n tëng nhí” quª h¬ng. Lèi biÓu c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt cña nhµ th¬ nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn. - Nhí vÒ quª h¬ng t¸c gi¶ nhí vÒ: Nhí mµu níc ….vôi.Nhớ con …quá đặc biệt là về ''cái mùi nồng mặn''. Dù đi xa, đứa con hiếu thảo của quê hơng luôn tởng nhớ ''mùi nồng mặn'' đặc trng của quê hơng Đó là hơng vị riêng đầy quyến rũ, mùi riêng của làng.

(256) HS dựa vào kiến thức đợc tìm hiểu để viết bài đảm bảo c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gọi một số HS đọc bài và cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh. biển rất đặc trng... * Quª h¬ng lµ nçi nhí thêng trùc trong t©m hån t¸c gi¶, «ng lu«n nhí tíi nh÷ng h/a th©n thuéc trong cuéc sèng cña ngêi d©n lµng chµi. C©u 3 Trần Quốc Tuấn là một vị tớng văn võ song toàn, ngời đã có công lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống giặc Mông. Tên của ông luôn mãi đợc khắc sâu trong t©m trÝ mçi ngêi d©n ViÖt Nam cïng víi nh÷ng trang sö vµng cña d©n téc. T¸c phÈm “HÞch tíng sÜ”-¸ng văn bất hủ đợc ông viết trớc cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông lần II (1285) đã cho ta thấy lòng yêu níc nång nµn, thiÕt tha cña vÞ Quèc c«ng tiÕt chÕ này, đồng thời cũng vang dậy lời hiệu triệu của toàn qu©n ra trËn Tấm lòng yêu nớc của Trần Quốc Tuấn đã thể hiện cao độ khi ông tố cáo tội ác của quân thù bằng lời lẽ ®anh thÐp. Víi b¶n chÊt ngang tµn, hèng h¸ch, chóng không chỉ coi thờng dân ta, mà còn sỉ nhục triều đình từ vua đến quan: “ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đờng, uốn lỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê cho mà bắt nạn tể phụ”. Chúng ta cµng c¨m tøc bän giÆc h¬n n÷a khi chøng kiÕn hµnh động rất tàn bạo, tham lam, nhằm vơ vét của cải của nhân dân: “thác mệnh hốt tất liệt mà đòi ngọc lụa, để tháa lßng tham kh«ng cïng, gi¶ hiªu V©n Nam V¬ng mà thu bạc vàng, để vơ vét của kho có hạn.” Thật là một bọn cầm thú, chẵng khác nào dê, chó hổ đói, cú diều. Vậy mục đích của tác giả khi tố cáo tội ác của qu©n thï lµ khÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc cña tíng sÜ, cña toµn d©n vµ kh¬i gîi nçi nhôc mÊt níc cña 1 d©n téc. Tríc n¹n ngo¹i x©m, quèc gia d©n téc ®ang l©m nguy. TrÇn Quèc TuÊn kh«ng khái b¨n kho¨n lo l¾ng, đến độ quên ăn, mất ngủ, xót xa nh đứt từng khúc ruột. Nỗi lo lắng đó đợc ông bày tỏ với binh sĩ: “Ta thờng đến bữa quên ăn, nữa đêm vỗ gối; ruột đau nh cắt, nớc mắt đầm đìa”. Nỗi niềm ấy đợc chuyển hóa, n©ng lªn thµnh niÒm uÊt hËn ngµn th©u, chøa chan trong lòng khi cha rửa đợc nhục cho tổ quốc, quyết không đội trời chung với giặc: “xả thịt lột da, nuốt gan, uèng m¸u qu©n thï.” Kh«ng chØ c¨m thï giÆc mµ trÇn Quèc TuÊn cßn nguyÖn hy sinh th©n m×nh cho sự nghiệp đánh đuổi ngoại xâm, giành lại độc lËp cho d©n téc: “dÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa, ta còng vui lßng.” TrÇn Quèc TuÊn qu¶ lµ mét con ngêi yªu níc thơng dân, ông đúng là tấm gơng sáng cho binh sĩ noi theo để mà biết hy sinh bản thân vì nớc vì dân. Mét vÞ tíng tµi ba, ngoµi lßng yªu níc, hä cßn ph¶i biết yêu thơng binh sĩ. Và Trần Quốc Tuấn đã hội tụ đủ những yếu tố đó. Ông luôn quan tâm, chia sẻ, xem binh sÜ nh nh÷ng ngêi anh em khi x«ng pha trËn m¹c còng nh khi th¸i b×nh: “kh«ng cã mÆc th× ta cho c¬m, kh«ng cã ¨n th× ta cho c¬m, quan nhá th× ta th¨ng chøc, l¬ng Ýt th× ra cÊp bæng, ®i thñy th× cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa”. Thật là cảm động thay cho tình sâu nghĩa nặng của ông đối với binh sĩ. Cũng chính nhờ tình cảm đó đã thắp lên ngọn lửa yªu níc trong lßng hä. Yêu thơng, lo lắng binh sĩ không đơn thuần chỉ là.

(257) nh÷ng lêi khuyªn nhñ nhÑ nhµnh mµ lµ nghiªm kh¾c, quyÕt liÖt phª ph¸n nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i cña hä: thê ¬, bµng quan tríc vËn mÖnh tæ quèc l©m nguy: “thÊy níc nhôc mµ kh«ng biÕt lo, thÊy chñ nhôc mµ không biết thẹn, làm tớng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức”. Đó là những hành động hởng lạc, ham vui, quên mất trách nhiệm của mình đối với vận mệnh tổ quốc: “lấy việc chọi gà làm vui đùa, lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển, hoặc vui thú vên ruéng, hoÆc quyÕn luyÕn vî con, hoÆc lo lµm giµu mµ quªn viÖc níc, hoÆc ham s¨n b¾n mµ quªn viÖc binh, hoÆc thÝch uèng rîu, hoÆc mª ca h¸t.” Những lời giáo huấn của ông thật ý nghĩa, nó đã thức tỉnh biết bao binh lính lầm đờng lạc lối trở về con đờng đúng đắn, giúp họ nhận thức hơn về độc lập dân tộc. Và hơn hết là chỉ ra những việc cần làm đó là hãy đề cao cảnh giác, đoàn kết với nhau trớc nguy cơ bị nớc ngoài lăm le bờ cõi, đặc biệt hãy chăm học “Binh th yÕu lîc” do chÝnh trÇn Quèc TuÊn biªn so¹n cũng là một cách rèn luyện để chiến thắng quân thù Toµn bé v¨n b¶n “HÞch tíng sÜ” cña TrÇn Quèc TuÊn đã chứng minh đợc một điều rằng: ông là một vị tớng kiÖt suÊt tµi ba, kh«ng nh÷ng giái vÒ qu©n sù mµ cßn văn chơng xuất chúng, mấy ai sánh đợc. Ngoài ra «ng cßn thÊm ®Ém mét niÒm th¬ng d©n s©u s¾c, lµ tiªu biÓu cho lßng yªu níc lóc bÊy giê. T¸c phÈm này của ông xứng đáng là một ánh thiên cổ hùng văn trong nÒn v¨n häc níc nhµ. 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc cña k× I - Giê sau kiÓm tra.

(258)

Boi duong HSG Van 8

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về