Nghiên cứu thành phần rệp hại mía, đặc tính sinh học, sinh thái học của rệp xơ trắng ceratovacuna lanigera zehntner và biện pháp quản lý tổng hợp chúng tại thọ xuân, thanh hóa và phụ cậ

BÔ GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I

LÊ VĂN NINH

NGHIÊN C U THÀNH PH N R P H I MÍA,
ð C TÍNH SINH H C, SINH THÁI C A R P XƠ TR NG
Ceratovacuna lanigera Zehntner VÀ BI N PHÁP QU N LÝ
T NG H P CHÚNG T I TH

XUÂN, THANH HÓA

VÀ PH C N

LU N ÁN TI N SĨ NÔNG NGHI P
Chuyên ngành: B o v th c v t
Mã s : 62.62.10.01
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. NGUY N TH KIM OANH

HÀ N I – 2012


i

L I CAM ðOAN

- Tơi xin cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n án là
trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
- Tơi xin cam đoan r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n án ñã ñư c
c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n án ñ u ñư c ch rõ ngu n g c
Tác gi lu n án

Lê Văn Ninh


ii

L I CÁM ƠN

ð hoàn thành t t lu n án này, tơi đã nh n đư c s giúp ñ c a ban lãnh
ñ o Công ty trách nhi m h u h n Lam Sơn, Sao Vàng, Thanh Hóa, các th y cơ,
gia đình và b n bè. Tơi xin chân thành bày t lịng kính tr ng và bi t ơn ñ n
- Ban lãnh ñ o Công ty trách nhi m Lam Sơn, Sao Vàng, Thanh Hóa,
ð ng y UBND xã Th Ti n, huy n Tri u Sơn, Thanh Hóa đã t n tình giúp ñ ,
t o ñi u ki n t t nh t cho tơi trong q trình th c hi n lu n án
- T p th các th y cô B môn Côn trùng Khoa Nông h c, Vi n ðào t o sau
ð i h c trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i đã t o m i ñi u ki n giúp ñ và
có nh ng góp ý sâu s c trong th i gian th c hi n lu n án
- Tôi xin chân thành bi t ơn PGS. TS. Nguy n Th Kim Oanh ngư i đã t n
tình hư ng d n, đ ng viên, giúp đ tơi trong su t th i gian th c hi n lu n án
- Tơi cũng bày t lịng bi t ơn đ n b n bè ñ ng nghi p, nh ng ngư i thân
trong gia đình, đã giành nhi u tình c m và t o ñi u ki n thu n l i cho tơi trong
q trình th c hi n lu n án
Tôi xin chân thành c m ơn nh ng tình c m sâu s c đó!
Tác gi lu n án

Lê Văn Ninh


iii

M CL C
L i cam ñoan

i

L i cám ơn

ii

M cl c

iii

Các ký hi u và ch vi t t t trong lu n án

vii

Danh m c b ng

ix

Danh m c hình

xii

M ð U

1

1

Tính c p thi t c a đ tài

1

2

Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a đ tài

3

3

M c đích, u c u c a ñ tài

3

4

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a đ tài

4

5

Nh ng đóng góp m i c a ñ tài

4

Chương 1 T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U

1.1

Cơ s khoa h c c a đ tài

1.2

5
5

Khái qt tình hình khí h u th i ti t vùng s n xu t mía và
phịng ch ng r p h i mía t i vùng Th Xn, Thanh Hóa

1.3

Tình hình nghiên c u

nư c ngồi và trong nư c

7
11

1.3.1

Tình hình nghiên c u

nư c ngồi

11

1.3.2

Tình hình nghiên c u

trong nư c

31

Chương 2. ð A ðI M, TH I GIAN, V T LI U, N I DUNG VÀ
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

40

2.1

ð a ñi m và th i gian nghiên c u

40

2.2

V t li u và d ng c nghiên c u

40

2.2.1

V t li u nghiên c u

40

2.2.2

D ng c nghiên c u

40


iv

2.3

N i dung nghiên c u

40

2.4

Phương pháp nghiên c u

41

2.4.1

Thành ph n r p, ñ c ñi m gây h i và tác h i c a r p h i mía
t i Th Xn – Thanh Hố

2.4.2

41

Phương pháp đánh giá tác h i c a r p xơ tr ng đ n đ Brix
(Bx) c a cây mía

42

2.4.3

Nghiên c u đ c đi m hình thái c a r p xơ tr ng h i mía

42

2.4.4

Nghiên c u đ c ñi m sinh v t h c c a r p xơ tr ng
C. lanigera trong ñi u ki n phịng thí nghi m

43

2.4.5

ði u tra s chu chuy n c a r p xơ tr ng sau khi thu ho ch mía

46

2.4.6

Nghiên c u m c đ h i c a r p xơ tr ng h i trên cây mía

46

2.5

Xây d ng mơ hình qu n lý t ng h p r p xơ tr ng C. lanigera
h i mía t i Th xn, Thanh Hóa và ph c n

Chương 3 K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
3.1

54
55

Thành ph n loài r p h i mía, đ c đi m gây h i và tác h i c a
chúng trên cây mía

3.1.1

Thành ph n r p h i mía t i Th Xuân, Thanh Hố

3.1.2

55

ð c đi m phân b và tri u ch ng gây h i c a m t s lồi r p
h i mía

3.1.3

57

ðánh giá tác h i c a loài r p xơ tr ng C. lanigera trên mía

Th Xn, Thanh Hóa

3.1.4
3.2

55

nh hư ng c a lồi r p xơ tr ng ñ n ñ Brix trên các gi ng mía
ð c tính

61
63

hình thái và sinh h c c a loài r p xơ tr ng

C. lanigera h i mía

64

3.2.1

ð c tính hình thái c a lồi r p xơ tr ng C. lanigera h i mía

64

3.2.2

ð c tính sinh h c c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía

67

v

3.2.3

Ký ch ph c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th
Xn, Thanh Hóa và ph c n

3.3

82

Di n bi n c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th Xuân,
Thanh Hóa

3.3.1

85

Di n bi n c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t năm 20072010 t i Th Xuân, Thanh Hóa

3.3.2

85

nh hư ng c a các bi n pháp k thu t canh tác ñ n m c ñ
h i c a r p xơ tr ng C. lanigera t i Th Xuân, Thanh Hóa

3.4

Bi n pháp phịng tr r p xơ tr ng h i mía

90
101

3.4.1

Bi n pháp sinh h c

101

3.4.2

M t s bi n pháp canh tác phòng tr r p xơ tr ng C. lanigera
h i mía t i Th Xuân, Thanh Hóa

3.4.3

115

Nghiên c u s d ng thu c b o v th c v t tr loài r p xơ
tr ng C. lanigera h i mía

3.5

124

Xây d ng mơ hình qu n lý t ng h p IPM lồi r p xơ tr ng
C. lanigera h i mía t i Th Xn, Thanh Hóa

130

3.5.1

Quy trình qu n lý t ng h p r p xơ tr ng C. lanigera h i mía

3.5.2

Di n bi n m t đ r p xơ tr ng C. lanigera trên 2 mô hình
IPM và FP

3.5.3

132

Di n bi n m t đ b rùa và u trùng ru i ăn r p

mơ hình

IPM và mơ hình FP t i Th Xn, Thanh Hóa
3.6

Hi u qu kinh t

130

các mơ hình

133

136

3.6.1

T ng chi phí đ u vào trên các mơ hình

136

3.6.2

Năng su t và các y u t c u thành năng su t mía c a 2 mơ hình

138

3.6.3

T ng thu và t ng chi c a mơ hình IPM và mơ hình FP

139

3.7

Quy trình phịng tr r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th
Xn, Thanh Hóa

141


vi

3.7.1

Mía tr ng m i

141

3.7.2

ð i v i mía lưu g c

144

K T LU N VÀ ð NGH

145

1

K t lu n

145

2

ð ngh

147

Danh m c các cơng trình đã cơng b có liên quan đ n lu n án

148

Tài li u tham kh o

149

Ph l c

160


vii

CÁC KÝ HI U VÀ CH

VI T T T TRONG LU N ÁN

BNN và PTNT B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn
BVTV

B o v th c v t

BT

Bacillus thuringiensis

CCS

Commercial Cane Sugar Formula

CTV

C ng tác viên

cs

C ng s

DT

Th i gian tăng đơi s lư ng trong qu n th

Gð

Giai ño n

et al.

Và nh ng ngư i khác

EC

Emulsifiable concentrate

NPV

Nuclear polyphydrosis vius

NXB

Nhà xu t b n

NS

Năng su t

IPM

Qu n lý d ch h i t ng h p

K

T ng tích ôn h u hi u

MðPB

M c ñ ph bi n

FP

Làm theo nông dân

IPM

Qu n lý d ch h i t ng h p

TNHH

Trách nhi m h u h n

MH1

Mơ hình 1

MH2

Mơ hình 2

Q

T ng tích ơn c năm c a Thanh Hóa

r

T l gia tăng t nhiên

RH
R0

m đ tương đ i c a khơng khí (%)
H s nhân c a m t th h


viii

TT

Th t

Tc

Th i gian m t th h tính theo m

t0

Nhi t ñ kh i ñi m phát d c

t0C

Nhi t đ khơng khí (đ C)

Y

S l a lý thuy t trong 1 năm c a r p xơ trăng

λ

gi i h n tăng t nhiên

<

Nh hơn

>

L n hơn

XX

Th k hai mươi

ix

DANH M C B NG
STT
3.1

Tên b ng

Trang

Thành ph n, m c ñ ph bi n c a r p h i mía t i Th Xn,
Thanh Hố t năm 2007 ñ n 2011

3.2

56

Tác h i c a r p xơ tr ng ñ n năng su t, ch t lư ng mía t i Th
Xn, Thanh Hóa năm 2009

3.3

62

M c ñ h i c a r p xơ tr ng, nh hư ng ñ n ñ Brix c a các
gi ng mía t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2009

63

3.4

Kích thư c các pha phát d c c a r p xơ tr ng lo i hình có cánh

67

3.5

Kích thư c các pha phát d c c a r p xơ tr ng lo i hình khơng cánh

67

3.6

Th i gian phát d c c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía

nhi t

đ 250C và m đ 83±1,17% Thanh Hóá năm 2007
3.7

68

Th i gian phát d c c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía

nhi t

đ 300C và m đ 83±1,34% Thanh Hóa năm 2007
3.8

S c sinh s n c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía ni

68
nhi t ñ

250C, 300C và m ñ 83±1,46% Thanh Hóa năm 2008
3.9

Nh p ñi u sinh s n c a r p xơ tr ng C. lanigera ni

70
nhi t đ

250C và m ñ 85±1,46% Thanh Hóa năm 2008
3.10

Các ch tiêu sinh h c c a loài r p xơ tr ng C. lanigera h i mía
ni

3.11

nhi t đ 250C và 300C
nhi t ñ 250C và m ñ 83±1.35%

80

M t ñ r p xơ tr ng C. lanigera trên ké hoa ñào t i Th Xn,
Thanh Hố năm 2007 đ n 2009

3.14

79

S phân b c a r p xơ tr ng C. lanigera trên cây mía t i Th
Xn, Thanh Hóa năm 2008 và 2009

3.13

76

Các ch s sinh h c c a loài r p xơ tr ng h i mía ni trên 3
gi ng mía

3.12

71

82

T l lá b nhi m r p xơ tr ng trên các chân ñ t khác nhau t i
Th Xuân, Thanh Hóa năm 2009

91


x

3.15

T l lá b nhi m r p xơ tr ng trên các phương th c tr ng xen
khác nhau t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2010

3.16

93

T l lá b nhi m r p xơ tr ng trên 2 kho ng cách hàng tr ng
khác nhau t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2009

3.17

94

M c đ b nhi m r p xơ tr ng trên các gi ng mía khác nhau t i
Th Xuân, Thanh Hóa năm 2008

3.18

97

M c ñ b nhi m r p xơ tr ng trên các m c bón Kali khác nhau
t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2008

3.19

99

Thành ph n b t m i c a r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th
Xn, Thanh Hố năm 2008 và 2009

3.20

102

Kích thư c các pha phát d c c a ru i Episyrphus balteatus
DeGeer h Syrphidae b Diptera (n =30)

3.21

105

Th i gian phát d c các pha c a ru i E. balteatus nuôi b ng r p
xơ tr ng C. lanigera h i mía trong t đ nh ơn

3.22

109

S c sinh s n và nh p ñi u ñ tr ng c a ru i E. balteatus nuôi
b ng m t ong 10%

đi u ki n phịng thí nghi m

111

3.23

T l n tr ng c a ru i E. balteatus trong phịng thí nghi m

3.24

T l nh ng vũ hố và t l đ c cái c a ru i E. balteatus trong
đi u ki n phịng thí nghi m

3.25

112
113

M c ñ nhi m r p xơ tr ng C. lanigera và t l

u trùng ru i ăn

r p trên mía tr ng xen l c và tr ng thu n t i Th Xuân, Thanh
Hóa năm 2008
3.26

Kh

114

năng ăn r p xơ tr ng C. lanigera c a

u trùng ru i
115

E. balteatus
3.27

M c ñ b nhi m r p xơ tr ng

các phương th c tư i nư c khác

nhau t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2008
3.28

116

M c ñ b nhi m r p xơ tr ng các phương th c v sinh ñ ng
ru ng, d n s ch b lơ t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2009

118


xi

3.29

M c ñ b nhi m r p xơ tr ng

lơ bóc lá và khơng bóc lá già khơ

t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2008
3.30

120

M c đ nhi m r p xơ tr ng C. lanigera trên các lô mía đư c che
ph và đ t ng n, lá sau thu ho ch t i Th Xuân, Thanh Hóa năm

2010

3.31

122

Di n bi n c a m t s lo i thiên đ ch chính trên lơ mía đư c che
ph ng n, lá mía và đ t ng n, lá mía t i Th Xn, Thanh Hóa
năm 2009

3.32

Hi u l c c a m t s

123
lo i thu c BVTV tr

r p xơ tr ng

C. lanigera trong phịng thí nghi m năm 2009
3.33

Hi u l c c a 4 lo i thu c BVTV tr r p xơ tr ng C. lanigera
ngồi đ ng t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2009

3.34

nh hư ng c a thu c BVTV tr
nh hư ng c a thu c BVTV tr

126

r p xơ tr ng đ n ru i

E. balteatus trong phịng thí nghi m
3.35

125

128
r p xơ tr ng đ n ru i

E. balteatus trên ñ ng ru ng ( u trùng con/cây)

129

3.36

Quy trình qu n lý t ng h p IPM r p xơ tr ng C. lanigera h i mía 131

3.37

M c ñ b nhi m r p xơ tr ng

các mơ hình canh tác khác nhau

t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2010
3.38

Chi phí trên 1 ha s n xu t theo mơ hình IPM r p xơ tr ng h i mía

t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2010

3.39

138

Các y u t c u thành năng su t và năng su t mía trên 2 mơ hình
IPM và FP t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2010

3.41

137

Chi phí cho 1ha mía là theo mơ hình FP t i Th Xuân, Thanh
Hóa năm 2010

3.40

132

139

Hi u qu kinh t c a hai mơ hình IPM và mơ hình FP t i Th
Xuân, Thanh Hóa năm 2010

140


xii

DANH M C HÌNH
STT
3.1

Tên hình
Trang
R p xơ tr ng Ceratovacuna lanigera Zehntner b t ñ u xu t hi n
trên lá mía

59

3.2

Lá mía b r p xơ tr ng Ceratovacuna lanigera Zehntner gây h i n ng

59

3.3

R p sáp ñ t Trionymus sacchari Cockerell gây h i ñ t, m t m m

59

3.4

R p xơ tr ng bài ti t sương m t t o ñi u ki n l p n m mu i ñen
phát tri n

3.5

R p sáp ñ t Trionymus sacchari Cockerell gây h i

59
ñai r và

m tm m

60

3.6

R p Melanaphis sacchari Zehntner xu t hi n Th Xuân, Thanh Hóa

60

3.7

R p Rhopalosiphum maidis Fitch lo i hình có cánh

60

3.8

Mía b r p Rhopalosiphum maidis Fitch lo i hình có cánh

60

3.9

R p C. lanigera tu i 1

65

3.10

R p non C. lanigera tu i 2

65

3.11

R p C. lanigera tu i 3

65

3.12

R p C. lanigera tu i 4

65

3.13

Trư ng thành r p C. lanigera

65

3.14

R p C. lanigera tu i 1

66

3.15

R p C. lanigera tu i 2

66

3.16

R p C. lanigera tu i 3

66

3.17

R p C. lanigera tu i 4

66

3.18

R p C. lanigera trư ng thành

66

3.19

S c sinh s n và t l s ng c a loài r p xơ tr ng có cánh h i mía

74

3.20

S c sinh s n và t l s ng c a loài r p xơ tr ng khơng cánh h i mía

74

3.21

S c sinh s n và t l s ng c a lồi r p xơ tr ng ni b ng gi ng
mía MY55-14 t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2008

77


xiii

3.22

S c sinh s n và t l s ng c a lồi r p xơ tr ng ni b ng gi ng
mía Vð93-159 t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2008

3.23

78

S c sinh s n và t l s ng c a lồi r p xơ tr ng ni b ng gi ng
mía ROC22 t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2008

78

3.24

R p xơ tr ng sinh s ng trên ké hoa ñào (Urena lobata Lour )

83

3.25

Th r p xơ tr ng lên ké hoa ñào

84

3.26

Sau khi th r p xơ tr ng trên cây ké hoa ñào 1 tu n

84

3.27

Sau khi th r p xơ tr ng trên cây ké hoa ñào 4 tu n

84

3.28

Di n bi n t l lá b nhi m r p xơ tr ng t i Th Xuân, Thanh Hóa

năm 2007

3.29

Di n bi n t l lá b nhi m r p xơ tr ng t i Th Xuân, Thanh Hóa
năm 2008

3.30

88

Di n bi n t l lá b nhi m r p xơ tr ng t i Th Xuân, Thanh Hóa
năm 2010

3.32

87

Di n bi n t l lá b nhi m r p xơ tr ng t i Th Xuân, Thanh Hóa
năm 2009

3.31

86

89

Di n bi n t l nhi m r p xơ tr ng trên lá mía t i Th Xuân,
Thanh Hóa, trong 4 năm (2007-2010)

90

3.33

Mơ hình xen canh l c - mía t i Th Xn, Thanh Hố năm 2009

92

3.34

T l lá b nhi m r p xơ tr ng trên 2 chân ñ t khác nhau t i Th
Xuân, Thanh Hóa năm 2008

3.35

T l lá b nhi m r p xơ tr ng trên hai lơ mía tr ng xen và tr ng
thu n t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2008

3.36

95

T l lá b nhi m r p xơ tr ng trên 2 kho ng cách tr ng t i Th
Xuân, Thanh Hóa năm 2009

3.37

95

95

T l di n tích tr ng các gi ng mía t i Th Xuân, Thanh Hóa
năm 2009

96


xiv

3.38

M c ñ nhi m r p xơ tr ng trên 3 gi ng mía tr ng t i Th Xn,
Thanh Hóa năm 2008

3.39

100

M c đ nhi m r p xơ tr ng trên 3 li u lư ng bón Kali khác nhau
t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2008

3.40

100

Các lồi thiên đ ch c a r p xơ tr ng h i mía t i Th Xn, Thanh
Hóa năm 2009

104

3.41

Các pha phát d c c a ru i Episyrphus balteatus De Geer

107

3.42

M c ñ nhi m r p xơ tr ng trên lơ mía tư i nư c nh gi t và lơ
mía tư i tràn t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2008

117

3.43

Lơ mía khơng làm c

118

3.44

Lơ mía ñư c làm s ch c

118

3.45

M c ñ nhi m r p xơ tr ng trên lơ đư c d n s ch b lơ và lơ
khơng đư c v sinh b lơ t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2008

3.46

M c ñ nhi m r p xơ tr ng trên 2 lơ mía đư c bóc và khơng
đư c bóc lá già khơ t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2008

3.47

125

Hi u l c c a 4 lo i thu c BVTV tr r p xơ tr ng ngoài ñ ng
ru ng t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2009

3.49

nh hư ng c a thu c BVTV tr

133

Di n bi n m t ñ r p xơ tr ng, u trùng ru i ăn r p, b rùa 13
ch m trên mơ hình FP t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2010

3.52

128

M c đ nhi m r p xơ tr ng trên mơ hình (IPM) và mơ hình (FP)
t i Th Xuân, Thanh Hóa năm 2010

3.51

127

r p xơ tr ng đ n ru i

E. balteatus trong phịng thí nghi m
3.50

120

Hi u l c c a 4 lo i thu c BVTV ñ i v i r p xơ tr ng C. lanigera
trong phịng thí nghi m năm 2009

3.48

119

135

Di n bi n m t ñ r p xơ tr ng, u trùng ru i ăn r p, b rùa 13
ch m trên mơ hình IPM t i Th Xn, Thanh Hóa năm 2010

135


1

M
1

ð U

Tính c p thi t c a đ tài
Cây mía (Saccharum oficinarum L.) chi m m t v trí quan tr ng trong

vi c chuy n ñ i cơ c u cây tr ng Thanh Hố và đa d ng hố s n ph m nơng
nghi p ph c v cho cơng cu c Cơng nghi p hố-Hi n đ i hố nơng nghi p
nơng thơn (B NN& PTNT, 2000) [1]. Trong nh ng năm qua, cây mía gi i
quy t vi c làm cho hàng trăm ngàn lao ñ ng nông nghi p ñ c bi t là

khu

v c đ i núi, góp ph n tích c c trong vi c gi i quy t công ăn vi c làm và n
ñ nh kinh t xã h i c a ñ t nư c.
Vi t Nam là nư c có khí h u thích h p cho cây mía sinh trư ng phát
tri n t t. Năng su t ti m năng có th đ t trên 200 t n mía cây/ha và có ch
đư ng cao, do có mùa khơ l nh trùng vào th i gian mía chín. Vì v y cây mía
là cây tr ng ñem l i hi u qu kinh t cao. Tính ñ n v mía 2006-2007 di n
tích mía c nư c đ t 310067 nghìn ha, năng su t bình quân 54,8 t n/ha, s n
lư ng 12,3 tri u t n (Vi n nghiên c u mía đư ng B n Cát, 2002) [2].
Tuy nhiên trong th c t s n xu t và k t qu nghiên c u cho th y: sâu,
b nh c d i và chu t h i mía là nh ng nguyên nhân gây nên t n th t r t l n
năng su t, ch t lư ng mía, nh hư ng ñ n hi u qu ch bi n ñư ng c a các nhà
máy, trong đó riêng thi t h i do nhóm sâu h i gây ra chi m 19%.

nư c ta

theo ñánh giá c a (Vi n nghiên c u mía đư ng B n Cát, 2002) [2] trong m y
năm qua thi t h i do sâu ñ c thân gây ra ư c tính kho ng 20-40% năng su t
mía, bên c nh đó r p xơ tr ng Ceratovacuna lanigera Zehntner h i mía là d ch
h i ch y u t i các vùng tr ng mía t giai đo n mía vươn lóng ñ n thu ho ch

làm cho ch ñư ng gi m, đó là m i nguy h i l n cho ngành mía đư ng.
Thanh Hố là m t trong nh ng t nh có ngành cơng nghi p ch bi n mía
đư ng phát tri n. V mía 2008-2009 trong tồn t nh có 32058 ha mía, năng


2

su t bình quân 50,3 t n/ha, s n lư ng ñ t 1.657200 t n, cung c p nguyên li u
cho 3 nhà máy ch bi n ñư ng thu c 3 Cơng ty mía đư ng đó là Cơng ty
đư ng Lam Sơn thu c huy n Th Xn, Cơng ty đư ng Vi t-ðài thu c huy n
Th ch Thành và Cơng ty đư ng Nơng C ng thu c huy n Nơng C ng.
Trong đó, Cơng ty mía đư ng Lam Sơn có di n tích tr ng mía l n nh t
là 15295 ha, năng su t bình quân 55,3 t n/ha, s n lư ng ư c ñ t 845.000 t n.
N u so sánh v i các vùng tr ng mía trong tồn qu c, thì năng su t mía c a
Thanh Hố

m c th p, các y u t c n cho s phát tri n và n ñ nh b n v ng

vùng ngun li u mía Th Xn, Thanh Hóa chưa ñư c ñ u tư ñúng m c.
Theo qui ho ch phát tri n vùng mía c a t nh Thanh Hóa đ n năm 2015
và đ nh hư ng t i năm 2020, t ng di n tích qu đ t giành cho vùng ngun
li u mía là 54.314 ha (ðoàn Kh o sát thi t k qui ho ch Nơng nghi p Thanh
Hố, 2008) [3]. Thanh Hóa n m trong vùng khí h u c a khu v c B c mi n
Trung n ng mưa xen k , q trình xói mịn, r a trơi x y ra m nh làm cho ñ t
vùng tr ng mía b c n ki t và nghèo dinh dư ng, tình hình d ch h i phát sinh
và gây h i n ng, ch lư ng ñư ng trong mía gi m, d n đ n t l t p ch t
trong q trình ch bi n đư ng tăng, đó là m i nguy h i l n cho vùng mía
Th Xn, Thanh Hóa. R p xơ tr ng h i mía là đ i tư ng xu t hi n và gây h i
khá ph bi n

Thanh Hố, mía b r p xơ tr ng gây h i

th i kỳ vươn lóng

làm nh hư ng đ n năng su t và ch t lư ng mía. Trong nh ng năm qua các
nghiên c u v r p xơ tr ng h i mía t i vùng mía Th Xuân, Thanh Hóa chưa
nhi u, m i ch t p trung vào vi c nghiên c u kh o nghi m, s d ng thu c hố
h c đ tr r p xơ tr ng h i mía, đi u này đã làm ơ nhi m mơi trư ng, tăng dư
lư ng thu c trong s n ph m, làm gia tăng s gây h i c a r p xơ tr ng.
Xu t phát t nh ng v n ñ trên, vi c nghiên c u các bi n pháp qu n lý
t ng h p r p xơ tr ng C. lanigera h i mía nh m h n ch tác h i do chúng gây
ra ñ m b o s n xu t mía n đ nh và phát tri n b n v ng vùng ngun li u
mía, ph c v cơng nghi p ch bi n ñư ng là v n ñ c p thi t. Chính vì v y,


3

chúng tơi th c hi n đ tài “Nghiên c u thành ph n r p h i mía, đ c tinh sinh
h c, sinh thái c a r p xơ tr ng Ceratovacuna lanigera Zehntner và bi n pháp
qu n lý t ng h p chúng t i Th Xuân, Thanh Hoá và ph c n” là r t c n thi t.
2

Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài

2.1

Ý nghĩa khoa h c c a ñ tài
Nh ng k t qu nghiên c u c a ñ tài b sung d n li u khoa h c m i v

thành ph n r p h i mía, các lồi thiên đ ch và ký ch thư ng g p c a loài r p

xơ tr ng t i Th Xuân, Thanh Hóa, l n ñ u tiên ñ tài ñã nghiên c u và cung
c p nh ng d n li u khoa h c m i m t cách chi ti t v ñ c tinh sinh v t h c,
sinh thái h c c a loài r p xơ tr ng C. lanigera và loài ru i b t m i Episyrphus
balteatus De Geer ăn r p xơ tr ng trên cây mía t i Th Xn, Thanh Hóa
ð tài ñã cung c p nh ng d n li u khoa h c m i v

nh hư ng c a ñi u

ki n khí h u th i ti t, chân đ t tr ng, gi ng mía, cơng th c luân canh, xen canh,
kho ng cách hàng tr ng, lư ng phân bón và các lồi thiên đ ch t i bi n ñ ng s
lư ng c a r p xơ tr ng C. lanigera trên cây mía t i Th xn, Thanh Hóa
ð tài cịn cung c p nh ng d n li u m i v hi u qu c a m t s bi n pháp
qu n lý t ng h p r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th xuân, Thanh Hóa
2.2

Ý nghĩa th c ti n c a ñ tài
K t qu nghiên c u c a ñ tài cung c p cơ s khoa h c ñ xây d ng quy

trình qu n lý t ng h p lồi r p xơ tr ng C. lanigera có hi u qu kinh t và mơi
trư ng góp ph n gi i quy t nh ng khó khăn trong phịng tr r p xơ tr ng h i mía
t i Th Xuân, Thanh Hoá và nh ng vùng tr ng mía có đi u ki n tương đ ng.
3

M c đích, u c u c a đ tài

3.1

M c ñích c a ñ tài
Nghiên c u xác ñ nh ñư c thành ph n loài r p h i mía, đ c tinh sinh

h c, sinh thái h c c a loài r p xơ tr ng h i mía và các bi n pháp phịng ch ng
chúng. Trên cơ s

đó đưa ra quy trình qu n lý t ng h p r p xơ tr ng

C. lanigera h i mía t i Th Xn, Thanh Hố và ph c n.


4

3.2

Yêu c u c a ñ tài
- Xác ñ nh ñư c thành ph n r p h i mía, ñ c ñi m phân b , m c ñ gây h i

c a chúng t i Th xuân, Thanh Hóa và ph c n
- Xác đ nh đư c nh ng đ c tính sinh h c, sinh thái h c, đ c đi m hình
thái c a lồi r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th Xuân, Thanh Hóa và
ph c n.
- Xác ñ nh ñư c di n bi n s lư ng c a r p xơ tr ng trên cây mía và m i quan
h c a chúng v i thiên đ ch, mơi trư ng và cây tr ng t i Th Xuân, Thanh Hóa.
- Nghiên c u các bi n pháp phịng ch ng lồi r p xơ tr ng C. lanigera t
đó xây d ng đư c quy trình qu n lý t ng h p lồi r p xơ tr ng C. lanigera h i
mía t i Th Xuân, Thanh Hóa và ph c n.
4

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài

4.1

ð i tư ng nghiên c u c a đ tài
ð tài nghiên c u các lồi r p h i mía thu c b Homoptera. Trong đó

t p trung nghiên c u loài r p xơ tr ng C. lanigera, các lồi thiên đ ch c a
chúng và đi sâu nghiên c u lồi ru i ăn r p E. balteatus
4.2

Ph m vi nghiên c u c a đ tài
ð tài nghiên c u đ c tính sinh h c, sinh thái h c và các y u t

nh hư ng

ñ n bi n ñ ng s lư ng và hi u qu c a bi n pháp qu n lý t ng h p r p xơ tr ng
C. lanigera h i mía t i Th Xn, Thanh Hố và ph c n.
5

Nh ng đóng góp m i c a ñ tài
- Xác ñ nh ñư c 5 lồi r p h i mía t i vùng nghiên c u
- B sung m t s d n li u v đ c tính sinh v t h c và sinh thái h c c a

r p xơ tr ng Ceratovacuna lanigera Zehntner h i mía và ñ c ñi m sinh v t
h c loài ru i b t m i Episyrphus balteatus De Geer ăn r p xơ tr ng h i mía.
- Xây d ng và áp d ng quy trình qu n lý t ng h p loài r p xơ tr ng
Ceratovacuna lanigera Zehntner h i mía đ t hi u qu .


5

Chương 1
T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U

1.1

Cơ s khoa h c c a ñ tài
Trong 5 năm g n đây ngành mía đư ng trong c nư c đang có bư c

ti n đáng k v di n tích, năng su t và s n lư ng. Tuy nhiên, đ phát tri n s n
xu t mía n đ nh và b n v ng thì v n ñ gi i quy t b hung ñen, r p xơ tr ng
ñang là câu h i và thách th c l n cho ngư i tr ng mía, các nhà khoa h c và
qu n lý c a nư c ta hi n nay cho r ng trên cây mía r p xơ tr ng làm gi m
năng su t, ch t lư ng mía thương ph m. Theo Lương Minh Khơi, (1997) [14]
vùng ngun li u mía ñư ng Lam Sơn, Thanh Hoá, r p xơ tr ng gây h i
vào tháng 8 và tháng 9, di n tích mía b h i vào kho ng 22,9%.

vùng mía

V n ði n, Hà Tây m c đ r p xơ tr ng h i th p nh t là 69,2%, Nơng trư ng
Hà Trung, Thanh Hố có t l di n tích mía b r p xơ tr ng h i cao nh t
100%. ði u này địi h i c n có nh ng nghiên c u sâu hơn ñ qu n lý r p xơ
tr ng C. lanigera h i mía m t cách có hi u qu v kinh t và môi trư ng.
Trong các th p niên 80 và 90 c a th k XX, s n xu t mía c a Thanh
Hố phát tri n m nh, ñ i s ng c a ngư i nơng dân tr ng mía đư c nâng lên
rõ r t. Tuy nhiên

th i kỳ đó các lồi sâu h i mà ñ c bi t là r p xơ tr ng, sâu

ñ c thân và b hung ñen cũng ñã làm thi t h i ñáng k ñ n năng su t và ch t
lư ng mía, nhi u di n tích mía đã b m t tr ng. Theo ñánh giá c a Trung tâm
nghiên c u Mía đư ng Mi n Nam, (2007) [5] trong m t s năm g n ñây thi t
h i do nhóm sâu đ c thân gây ra ư c tính chi m kho ng 20-40% năng su t
mía, bên c nh đó r p xơ tr ng h i mía cũng đư c ghi nh n là d ch h i ch y u

t i các vùng tr ng mía vào giai đo n cây mía vươn lóng đ n thu ho ch làm
cho ch ñư ng gi m n ng. Theo Tr n Văn S i, (1999) [35] thì nh ng ru ng
mía b r p xơ tr ng h i n ng ñã làm gi m năng su t t 20-30%, mía lưu g c b
r p xơ tr ng h i n ng không th tái sinh ñư c, ng n m t kh năng n y m m.
Vào th i gian đó “Tr ng mía ñ n ñâu thu c sâu ñ n ñó”, nhi u vùng tr ng mía


6

ñã s d ng lư ng thu c sâu trung bình t 55-70 kg/ha/năm, s l n phun thu c
trung bình m t năm lên đ n 20 l n. Tác gi Lê Song D , (1997) [8] ñã vi t trong
k t qu ñi u tra c a ngành mía đư ng khi cây mía b r p xơ tr ng gây h i làm
gi m 35-40% ch lư ng đư ng, 10-20% năng su t mía cây, ng n m t kh năng
n y m m, g c m t kh năng tái sinh. Trong s n xu t mía c n ph i đi u khi n
đư c qu n th d ch h i và thiên ñ ch trên ñ ng ru ng theo hư ng có l i đ làm
gi m s lư ng thu c tr sâu s d ng trên lơ mía, gi m chi phí trên m t đơn v
di n tích và tăng l i nhu n cho ngư i tr ng mía. ð tăng đư c s n lư ng mía
Cơng ty đư ng Lam Sơn, Thanh Hóa đã có các gi i pháp như ñ u tư thâm canh,
ñưa gi ng mía m i có năng su t cao, ch t lư ng t t vào s n xu t. Song các bi n
pháp k thu t thâm canh tiên ti n chưa ñư c ngư i tr ng mía ti p nh n và áp
d ng có hi u qu , nên năng su t mía trung bình tồn vùng cịn th p (dư i 57 t n
mía cây/ha, ch ñư ng CCS kho ng 9,5). Trong khi đó thì năng su t mía bình
qn tồn qu c ñ t 60,5 t n/ha và ch lương ñư ng bình quân là 9,8 CCS. Vì
v y, phát tri n s n xu t mía

Th Xn, Thanh Hóa và ph c n như hi n nay s

khơng đ kh năng cung c p ngu n nguyên li u cho Công ty đư ng Lam Sơn
s n xu t trong vịng 6 tháng. M y năm qua thư ng x y ra h n hán vào ñ u v
nên vi c tr ng mía g p nhi u khó khăn. Mưa nhi u vào cu i v

nh hư ng l n

ñ n công tác thu ho ch làm cho ch t lư ng mía b gi m sút (Hi p h i Mía
đư ng Lam Sơn, 2007) [4].
Hi n nay, cùng v i k t c u h t ng ph c v s n xu t, các thành t u
khoa h c áp d ng vào s n xu t mía đã nâng đ i s ng c a ngư i tr ng mía lên
cao hơn so v i tr ng các cây tr ng khác, nên di n tích mía trong vùng ln
đư c n đ nh. ð phịng tr r p xơ tr ng h i mía, ngư i tr ng mía v n d a
ch y u vào thu c hoá h c, vi c s d ng thu c hoá h c v i s l n và li u
lư ng ngày càng cao làm t n h i đ n mơi trư ng sinh thái, t o ñi u ki n thu n
l i cho r p xơ tr ng nhanh chóng hình thành tính kháng thu c, ch ng thu c.
ð s n xu t mía

t i Th Xn, Thanh Hố và vùng ph c n không b bi n


7

đ ng v di n tích và nâng cao s n lư ng và ch lư ng đư ng, cơng ty ñư ng
Lam Sơn ñã c i t o h t ng ph c v s n xu t mía như tư i nư c nh gi t,
xây d ng nhà máy s n xu t phân bón cho mía. Khi ñã ñ u tư thâm canh cao
vào s n xu t thì cũng đ ng nghĩa v i s xu t hi n r p xơ tr ng ngày càng
nhi u, v i s lư ng ngày càng l n, vì th đ ki m sốt đư c r p xơ tr ng
gây h i thì ngư i tr ng mía ph i thư ng xun thăm đ ng và có m t quy
trình qu n lý t ng h p r p xơ tr ng m t cách hi u qu , ñem l i s

n ñ nh

và b n v ng c a h sinh thái vùng mía.

Theo Lương Minh Khơi, (1997) [15], [16] đ th c hi n k ho ch
nâng di n tích mía lên trên 331 nghìn ha, đ ngun li u cho s n xu t 1-1,5
tri u t n đư ng thì c n s d ng các gi ng m i có năng su t cao, k t h p
v i thâm canh cao và s d ng phân bón h p lý. Tuy nhiên, kinh nghi m
cho th y càng thâm canh cao thì yêu c u v b o v th c v t càng l n.
Trên cơ s các thành t u khoa h c cơng ngh đã ñ t ñư c như s d ng
gi ng mía ch ng sâu b nh, tr ng mía che ph nilon, ươm hom m t m m trong
b u nilon, s d ng các ch ph m sinh h c BT, NPV tr sâu.... Như v y v n ñ
nghiên c u thành ph n r p h i mía, ñ c ñi m sinh h c, sinh thái và bi n pháp
qu n lý t ng h p r p xơ tr ng h i mía t i Th Xuân, Thanh Hoá và ph c n là
cơ s v ng ch c đ xây d ng vùng mía phát tri n an toàn và b n v ng.
1.2

Khái quát tình hình khí h u th i ti t vùng s n xu t mía và phịng
ch ng r p h i mía t i vùng Th Xn, Thanh Hóa
* Khái qt m t s đ c đi m khí h u th i ti t vùng nghiên c u
Vùng mía Th Xn, Thanh Hóa g m 9 huy n mi n Tây c a t nh Thanh

Hóa, mía đư c tr ng

c v ðơng-Xn và v Hè-Thu và đã tr thành cây

hàng hố chính, cây mía là cây cơng nghi p thu ho ch hàng năm, qúa trình sinh
trư ng c a cây mía t khi tr ng đ n khi thu ho ch là 1 năm (tr mía Hè -Thu
tr ng làm mía gi ng cho v ðơng -Xuân năm sau), do cây mía sinh trư ng phát
tri n trong su t m t năm nên s phát tri n c a cây mía ph thu c r t ch t ch


8

vào đi u ki n th i ti t, khí h u. Khí h u Thanh Hóa m t năm chia làm b n mùa
rõ r t, mùa mưa kéo dài t tháng 8 ñ n tháng 11, tháng 5 và tháng 6 thư ng có
đ t mưa l t ti u mãn làm cho t c đ mía vươn lóng m nh (Ph l c 1). S thay
đ i v khí h u theo mùa g n v i mưa bão th t thư ng trong năm nên tình hình
r p xơ tr ng h i mía cũng thay đ i theo. Mía tr ng

v ðơng-Xn r p xơ

tr ng thư ng gây h i t tháng 7 ñ n tháng 11 đó là th i kỳ mía vươn lóng
m nh, khí h u nóng m r t thích h p cho r p xơ tr ng gia tăng v s lư ng.
Thanh Hố hàng năm có t ng s gi n ng là kho ng: 1.668 gi , nhi t
đ trung bình 280C, lư ng mưa trung bình 1.749 mm; ñ

m kho ng 85%;

lư ng nư c b c hơi 820 mm (ph l c 1). Lư ng mưa hàng năm l n, phân b
khơng đ u, mưa ch y u t p trung t tháng 8 ñ n tháng 11 chi m trên 65%
lư ng mưa c năm, trong th c t th i ñi m tr ng mía t tháng 12 đ n tháng 2
năm sau là lúc c n nư c l i là nh ng tháng khơ h n (ðồn kh o sát thi t k
qui ho ch Thanh Hố, 2008) [3]
* Tình hình s n xu t mía

Th xn, Thanh Hố và ph c n

Thanh Hố trong nh ng năm g n đây ñã ñưa cây mía vào cơ c u cây
tr ng chính t i Th xn, Thanh Hóa và ph c n, ngư i dân đã áp d ng cơng
ngh cao s n xu t mía, ngồi ra cơng ty đư ng Lam Sơn còn m các l p k thu t
tr ng mía cho nhân dân trong vùng, góp ph n thúc ñ y phát tri n s n xu t mía.
Ngành cơng nghi p ch bi n đư ng mía c a t nh Thanh Hóa trong nh ng
năm qua r t phát tri n. Niên v mía 2008-2009, c t nh có 32058 ha mía, năng

su t trung bình 50,3 t n/ha, s n lư ng đ t 1.657200 t n, cung c p nguyên li u
cho 3 cơng ty ch bi n đư ng đó là Cơng ty mía đư ng (Lam Sơn huy n Th
Xn), Cơng ty mía đư ng Vi t-ðài (thu c huy n Th ch Thành) và Cơng ty mía
đư ng Nơng C ng (thu c huy n Nơng C ng). Trong đó, vùng ngun li u c a
Cơng ty mía đư ng Lam Sơn là 15295ha, năng su t bình quân 56,44 t n/ha, s n
lư ng d ki n 845.000 t n, Cơng ty mía đư ng Vi t ðài là 11100 ha, năng su t


9

52,25 t n/ha, s n lư ng d ki n 580.000 t n; Cơng ty mía đư ng Nơng C ng là
5.664 ha, năng su t bình quân 41,0 t n/ha, s n lư ng d ki n 232216 t n (ðoàn
kh o sát thi t k qui ho ch Thanh Hố, 2008) [3].
Vùng ngun li u mía đư ng Th Xn, Thanh Hóa theo qui ho ch đ n
năm 2015 và ñ nh hư ng t i năm 2020, t ng di n tích đ t có kh năng tr ng mía
là 54.314 ha, trong đó đ t đ i kho ng 36.640,62 ha, chi m 67,46% (còn l i là ñ t
bãi và ñ t s n xu t m t v lúa cho năng su t th p). Trong đi u ki n khí h u nhi t
đ i nóng m (n ng l m, mưa nhi u), q trình xói mịn, r a trơi m nh làm cho t
l ch t h u cơ trong ñ t gi m nhanh. Tình hình d ch h i phát sinh và phát tri n
nhi u nh hư ng ñ n năng su t ch t lư ng mía. K t qu đi u tra năng su t mía
tồn vùng Lam Sơn t năm 2003 ñ n năm 2009 cho th y, năng su t mía trung
bình m i ch đ t 56,44 t n/ha (ðồn kh o sát thi t k qui ho ch Thanh Hoá,
2008) [3] nhưng trong vùng mía Th Xn, Thanh Hóa có m t s di n tích mía
đư c đ u tư thâm canh cao, thì năng su t có th đ t t 100 t n ñ n 120 t n/ha.
ði u này cho th y ti m năng, năng su t mía c a vùng Th Xn, Thanh Hóa và
ph c n là r t l n. Tuy nhiên, c n có các nghiên c u v k thu t canh tác và b o
v th c v t phù h p đ thúc đ y q trình s n xu t mía đ t hi u qu cao. Ph n
l n di n tích mía c a vùng Th Xuân, Thanh Hóa và ph c n t p trung t i các
huy n Th Xuân, Ng c L c và n ð nh, đây là nh ng huy n có năng su t mía
cao nh t trong vùng. Vì

nh ng huy n này ngư i dân ñ u tư thâm canh cao, áp

d ng các ti n b m i vào trong s n xu t mía. Năng su t mía có th đ t đ n 100120 t n/ha, v i ñ ñư ng ñ t 12-14 CCS (kho ng 7 đ n 9 t n mía ngun li u
ñưa vào ép s thu ñư c 1 t n ñư ng). Th i v tr ng mía thư ng kéo dài 2 ñ n
3 tháng, t tháng 11 năm trư c ñ n h t tháng 2 năm sau. Vùng ngun li u
mía đư ng Th Xn, Thanh Hố và ph c n theo quy ho ch năm 1995 ñư c
phân b trên 4 huy n và 4 nông trư ng qu c doanh. Nhưng ñ n năm 2004
(sau 9 năm) ph m vi vùng mía Lam Sơn, Th Xn, Thanh Hóa đã đư c m


10

r ng trên 9 huy n, các huyên ñư c m r ng thêm đó là: n ð nh, Như Thanh,
Lang Chánh, C m Th y và Như Xuân. Do nhu c u c a mía nguyên li u tăng
cao nên sau nhi u l n ñi u ch nh, hi n nay cơng su t nhà máy đư ng Lam Sơn
là 650 t n mía/ngày, nhu c u nguyên li u c n cho nhà máy là trên 100.000 t n
mía/ngày. Trong năm 2008 s n lư ng mía trong tồn vùng đ t 1.000000
t n/năm đã đ t cơng su t 6.500 t n mía/ngày. Di n tích tồn vùng ngun li u
mía c n là kho ng 17.000-18.000 ha mía. Nhưng th c t vùng nguyên li u mía
năm 2008 m i đ t t ng di n tích tồn vùng là 16322 ha, đáp ng đ ngun
li u cho ch bi n đư ng trong vịng 4 tháng/năm (ðoàn kh o sát thi t k qui
ho ch Thanh Hố, 2008) [3]
* M c đ gây h i và tình hình phịng ch ng r p xơ tr ng C. lanigera
h i mía t i Th Xuân, Thanh Hố
Các gi ng mía m i đư c đưa vào tr ng t i Th xuân, Thanh Hoá v a có
năng su t cao, v a gi m thi u ñư c s gây h i c a sâu ñ c thân mía, nhưng m c
ñ gây h i c a r p xơ tr ng v n có xu hư ng gia tăng v s lư ng. Hàng năm t i
vùng mía Th Xn, Thanh Hóa, r p xơ tr ng thư ng xuyên xu t hi n và gây h i
t tháng 7 ñ n tháng 11, nhưng h i n ng t tháng 8 ñ n tháng 10. Theo Tr n Văn

S i, (1999) [35]các vùng tr ng mía

mi n B c, r p xơ tr ng là ñ i tư ng gây

h i l n nh t đ i v i ngh tr ng mía. Các lơ mía b r p h i n ng làm gi m năng
su t t 20-30%, mía khơng th ñưa vào ch bi n ñư ng ñư c, vì ñ ñư ng ch
còn 6-7 ñ CCS. T p ch t và keo nhi u nên khó l ng đ ng và k t tinh đư ng.
Mía lưu g c khi b r p h i khơng cịn kh năng n y m m. Theo Lương Minh
Khôi và CTV, (1994) [14].

vùng Lam Sơn, Thanh Hoá, r p xơ tr ng gây h i

ch y u vào tháng 8 ñ n tháng 9.
Vi c phòng ch ng r p xơ tr ng h i mía t i các t nh mi n B c cịn mang
tính th đ ng và ch y u d a vào thu c hoá h c. Theo tác gi Lương Minh
Khôi, (1997) [15] dùng m t s lo i thu c hố h c có hi u qu cao như: