Tổng quan về quá trình tạo hương trong rang cà phê

 

USƯỐLA ĖẦK JỀG CÄGJ HJOD- ĖJTA UV.JGB
HJOD HĪ UJ]ẠU J×D JỀG
CỚ BÕL GÕLA LAJỎ UJỶ G VJẪB


CÄO GÄO 
BÕL GÕLA LAJỎ GJẼ CKẼL GỈ VJÉ 
GJỮ ĖỆ9
UổLA T]DL ^T] USLJ UO JLA USOLA
SDLA Gặ VJẫ
Ljữb W^UJ9 LA][L UJUJDLJ U][Ệ L-4:45>51
UJÃL ^Ū DLJ USÙG-4:45=56
JỈ U]ấL @ÃB-4:=66:3
ĖồLA UJDLJ ^Ū-4:45:6:
@Ộ 
 p9 JG4:UV-HUUV
A^JE9 UW. @ẦK T]ỖG

ĖẦU

UV. J ồ GJÂ BKLJ, 65/3634
 


 

CảLA VJÃL GÕLA GÕLA ^KỎG 

GÕLA ^KỎG

WUU

LAƯỐ K UJỶ G

H ẼU T]ả 

JKỎL

4

Uàb jkệu vỄ bừg Ĕớ rdla vỉ tjỒ k

^ū 

466%

@ãb 

466%

UuyỄl

466%

Urùg 

466%

Gầ lj÷b 

466%

akdl rdla gỉ pjé 
3

b jkệu vỄ tjkết cỈ rdla gỉ pjé 

7

AkỘ k tjkều vỄ gæ pjé rdla væ tàb jkệu

gäg ckếl Ĕờk j÷d jỂg
j Ểg trola rdla gỉ
 pjé 
5

b jkệu vỄ gäg ckếl Ĕờk vẢt `ị vỉ
gäg pjãl ĔoẤl rdla gỉ pjé  

=

Zmb `Ấk væ gjịlj sỢd cäo gäo 

 


 

@Ố K BỜ  ĖẮ] 

Sdla gæ pjé `æ bớt akdk ĔoẤl, bớt gõla vkềg rật gćl cầl ĔỔk vỘk laælj gæ pjé ljƶla
gūla `ỉ vkềg hj÷ hjćl vỉ Ĕók jỏk ljkỄu sỴ jỂg tẢp, gỔ aắla. ĖỔk vỘk ljữla laƶỒk g÷ Ĕdb
bé, gjỡ quäl væ Ĕằg ckềt `æ gäg cdrkstd tjà
t jà vkềg jkệu Ĕƶủg quä tràlj rdla gæ pjé `æ võ  gûla
qudl trỂla, cởk ĔkỄu læy sẲ akùp gjo jỂ trola vkềg tàb rd akầk pjäp gjo lju gạu trola gõla
vkềg `kél qudl Ĕếl gæ pjé jẤt rdla, joằg xäg ĔỈlj lauyél ljãl hjk aằp pjầk `ốk `ạb. UrƶỘg
hjk rdla, jẤt gæ pjé ljãl tjẢt sỴ hjõla g÷ bûk gỉ pjé ljƶ gjùla td tjƶỒla laỢk hjk pjd
gäg `y gæ pjé tjƤb laol jdy gūla hjõla g÷ bỉu lãu jập eẨl ljƶ gjùla td tjậy. Gjùla
g÷ gäg bỉu xdlj joằg vỉla tûy `oẤk gỉ pjé ljãl vỉ g÷ bûk ljƶ gỏ. Hjk rdla gæ pjé, tjà
ljữla jẤt gæ pjé ljãl cắt Ĕạu Ĕƶủg gjuyệl j÷d tjỉlj gỉ pjé jẤt rdla. Urola akdk ĔoẤl
læy, cél trola ljữla jẤt gæ pjé sẲ cắt Ĕạu pjät trkệl, tờla jủp væ sầl sklj gäg jủp gjật
jƶƤla gỡd gæ pjé jẤt, ^æ hjk gäg pjãl tỢ Ĕƶủg tẤo rd eo pjầl ừla trola quä tràlj rd
r d Ĕỡ væ
ĔẤt Ĕếl laƶỤla tẤo jƶƤla tjà būk gỡd gjùla td sẲ g÷ tjệ lajm Ĕƶủg bûk Ĕ÷ vỉ bûk Ĕ÷ trở
lél `ỉ bûk jƶƤla gỡd gỉ pjé. ^à vẢy, lj÷b gjùla mb lajkél gừu ‐Uờla qudl vỄ quä
tràlj tẤo jƶƤla trola rdla gỉ pjé‒ akùp gjùla td hkệb sột tỔt jƤl bûk jƶƤla, pjẫb
gjật gỡd gæ pjé. 

 


 

@Ố K GảB ƦL 
Gầb

Ƥl tật gầ  gäg tjỉlj vkél trola lj÷b ỗ tb tổk `ku gla lj gỷla ljdu `ổb

cổk   g÷ tjệ  jl tjkềl Ĕƶủg cỉk cäo gäo. Gầb Ƥl sỴ  j ủp täg gỡd tật g ầ bỂk laƶỒk gûla
ljdu tjầo `uẢl vỉ Ĕƶd rd ị hkếl gjo ĔỄ tổk gd ljữb.

Gb

l tjy t ỗ jla
la e l lj÷b mb Ĕệ  `ỉb lajkél gừu gj ỡ  ĔỄ  tjmo ựla

jla, gọb l gọg c l trola `p ỗ g gūla ljƶ `ắla lajm cỉk cäo gäo gỡd lj÷b vỄ  ĔỄ 
tæk lajkél gừu ‐ U
U  ờ 
ờ la
la qudl v Ễ quä tràlj tẤo jƶƤla trola rdla gæ pjé‒ . ĖỄ tæk `æ bớt sỴ 
tàb hkếb tæk `kều vỉ gjỂl ` Ểg rd ljữla hkếl tj ừg g÷ tjệ  hjäk quät Ĕƶủ g pj ạl læo vỄ  hkếl
tjừg

gjo gäg cẤl. Uuy ljkél, trola quä tràlj `æb rd quyệl cäo gäo lỉy, gjắ g gj ắl s Ẳ  g÷

ljkỄu sdk x÷t,

vỉ rật bola gõ vỉ gäg cẤl sẲ tjõla gầb vỉ cỏ qud. Lj÷b gjùla tõk `ũl sẽl

sỉla vỉ trãl trỂla `ắla lajm ljữla `Ồk p ị gỡd tjạy vỉ gäg cẤl.
Zkl gjãl tjælj gầb Ƥl! 

 


 

 

BụG @ụG

GJƯƦLA K. SDLA & GÄG CKẼL ĖổK HJK SDLA
................................ ...........................................
........... 4 
GỈ VJÉ ................................................................
AKộK UJKỎ] ^Ệ GỈ VJÉ SDLA  ...........................
........... ..........................
..........................
...........................
......................
......... 4 
CKẼL ĖổK ^ẠU @Ò ............................................................................................... 4 
K.3.4. Gậu trùg jẤt ‗  Vjyskgd`
 Vjyskgd` Wtrugturm ..........................
............. ..........................
..........................
..........................
..................
..... 3 
K.3.3. WỴ tjdy Ĕờk bæu sắg.......................................................................................... 7 

K.3.7. Bæu sắg væ sỴ pjät
  pjät trkệl jƶƤla vỈ .................................................................... 5 
K.3.5. Gậu trùg, Ĕớ ẫb væ hjỔk `ƶủ la
la jẤt gæ pjé ..........................
............. ..........................
..........................
..................
..... 5 
K.3.=. WỴ tjdy Ĕờk Ĕớ ẫb............................................................................................. = 

K.3.>. ^ết lừt Ĕạu tkél & ^ế t lừt tjừ jdk.................................................................... > 
 

K.3.1. Bớt ât gjật cëo  ................................................................................................. >
CKẼL ĖổK J×D JỀG ............................................................................................ 1 

K.7.4. Vjầl ừla Bdk``dre ..........................
............. ..........................
..........................
..........................
..........................
...........................
.............. ; 
K.7.3. Vjầl ừla Gdrdbm` j÷d .................................................................................... 47 
K.7.7. WỴ pjãl
  pjãl jỡy gỡd dgke...........................
............. ..........................
..........................
..........................
..........................
.....................
....... 45 

K.7.5. ^dk tró gỡd gäg jủ  p gjật tjƤb tẤo tjælj ..........................
............. ..........................
..........................
..................
..... 41 

GJƯƦLA KK. GÄG VJÃL ĖOẦL GỮD T]Ä USÀLJ

SDLA ..............................
.............................................................
..............................................
............... 4; 
KK.4.4. AKDK ĖOẦL 49 @ỈB HJÕ (ES[KLA) ...........................
.............. ..........................
..........................
................
... 4; 
Akdk ĔoẤl 39 Gjuyệl vỉla (ym``owkla) ................................................................ 4; 
Akdk ĔoẤl 79 lờ `ạl Ĕạu ( nkrst grdgh) ................................................................... 36 
Akdk ĔoẤl 59 Vjät trkệl jƶƤla vỈ ( Sodst emvm`opbmlt ).........................
............ ..........................
............... 34 
Akdk ĔoẤl =9 Lờ `ạl jdk (smgole grdgh) ...........................
............. ..........................
.........................
.........................
............ 34 

GJƯƦLA KKK. BỪG ĖỚ SDLA & UJỐ K AKDL
SDLA ..............................
.............................................................
..............................................
............... 33 
BỪG ĖỚ SDLA ............................................................................................... 33 

KKK.4.4. Gäg bừg Ĕớ rdla gỡd gæ pjé......................................................................... 33 
KKK.4.3. Uràlj tỴ ckếl Ĕờk gäg bừg Ĕớ rdla ............................................................... 3: 

 

 

KKK.4.7. Lajkél gừu pjãl ckềt bừg Ĕớ rdla trola jẤt gæ pjé Drdckgd væ Socustd cẴla
xäg ĔỈlj gäg gjật sklj rd .......................................................................................... 74 
KKK.4.5. Bừg Ĕớ rdla ầlj jƶởla Ĕếl gjật `ƶủla gæ pjé ..........................
............. ..........................
..................
..... 75 
KKK.4.=. Sùt rd ljẢl xët vỄ bừg Ĕớ rdla ................................................................... 53 
UJỐK AKDL SDLA ........................................................................................... 53 
KKK.3.4. Gäg yếu tỔ ầlj jƶở la
la .................................................................................. 53 
KKK.3.3. UjỒk akdl rdla gæ pjé ừla trola tỨla akdk ĔoẤl .........................
............ ..........................
..................
..... 57 
KKK.3.7. AkỘ k jẤl rdla gæ pjé .................................................................................... 55 
KKK.3.5. WỴ ckếl Ĕờk gỡd gæ pjé tjmo tjỒ k akdl ..........................
............. ..........................
..........................
....................
....... 5= 

GJƯƦLA K^. UJKẼU Cỉ SDLA GỈ VJÉ ................
................ >3 
Vjãl `oẤk ............................................................................................................ >3 
Ujkết cỈ rdla gæ pjé akäl tkế p ...........................

............. ..........................
..........................
..........................
........................
............ >3 
K^.3.4. Gậu tẤo9 ....................................................................................................... >3 
K^.3.3. Lauyél `ò joẤt Ĕớla9 .................................................................................. >5 


 

 

EDLJ BụG JÀLJ 
 Jàlj 4.4. Gæ pjé Ĕƶủg tjäo rd hjỏk bäy rdla ..................................................................
.................................................................. 3 
 Jàlj 4.3. Gậu trùg tế  cæo Ĕớla vẢt (träk) væ tế  cæo tjỴ g vẢt (pjầk) Ĕkệl jàlj ................... 7 
............. ..........................
..........................
................
... 5 
 Jàlj 4. 7. Bæu sắg gæ pjé xuyél suỔt quä tràlj rdla  ..........................
 Jàlj 4.5. Bõ pjỏla gäg hjodla rốla cél trola
t rola jẤt gæ pjé sdu hjk rdla, vỘ k sỴ  tâgj tử  võ
 sỔ  gäg jủ 
 p gjật jód tdl & hjõla tdl  ............................................................................... = 
 Jàlj 4.=. Ờ  Edrh
 Edrh rodst ‗  ` 
 ` Ộ
Ộ  p  e ạu

ạu c÷la trél cỄ   b
bằt gỉ pjé ljkỄu jƤl .........................
............ ..................
..... 1 
 Jàlj 4.>. Tuä tràlj rdla vỘk
v Ộk gäg ckếl ĔĔờk
ờk j÷d jỂg gjuyệ l ckếl sãu sắ g jẤt gỉ pjé tỨ   cél
trola rd laoæk .................................................................................................................. : 
 Jàlj 4.1. Klnoardpjkg pjầl ừ la
la Bdk``dre  ......................................................................
  ...................................................................... 46 
 Jàlj 4. :. GƤ gjế  pj
 pjầl ừ la
la Bdk``dre  ............................
............ ..........................
..........................
..........................
........................
............ 44 
 Jàlj 4.;. Vjầ
Vjầl ừla Gdrdbm` j÷d Ĕ÷la vdk tró qudl trỂ la t Ấo
Ấo lél jƶƤla vỈ & bæu sắ g gjo
gæ pjé  ............................................................................................................................ 45 

 Jàlj 4.46. Ckệu Ĕỗ rdla gæ pjé ...................................................................................... 55 
 Jàlj 4.44. Gäg akdk ĔoẤl ckếl Ĕờ k hjk rdla gæ pjé ........................................................ 5> 
 Jàlj 4.43. Lỗla Ĕớ JW gỡd gäg jủ  p gjật hjäg ljdu trél bớt `y gổ pjộ Drdckgd, g pjd
gjt
t
gổ pjộ ỗ g rdla gọgbg Ĕớ rdla hjäg ljdu. Gäg tägj gæ pjé Ĕƶủ g gjuẫ l cỈ 

t Ứ 
Ứ  3 a rdla væ xdy, `Ƥ `Ợla trola ;6 b` lƶỘ g gậ t ở  16¶G  ..........................
............. .........................
......................
.......... 5: 
 Jàlj 4.47. WỴ   pjät
 pjät trkệ l gỡd gäg jủ  p gjật tjƤb gæ pjé Ĕƶủ g gjỂl trola quä tràlj rdla
ljƶ bớt jæb sỔ  g
 ............................................................... =5 
 gỡd tjỒk akdl væ Ĕớ ĔẢb ljẤt  ...............................................................
 Jàlj 3.4. Akdk ĔoẤl `æb hjõ .......................................................................................... 4; 
 Jàlj 3.3. Akdk ĔoẤl gjuyệl væla  ...................................................................................
  ................................................................................... 4; 
 Jàlj 3.7. Akdk ĔoẤl lờ  ` 
ạl Ĕạu ...................................................................................... 36 
 ` ạl
 Jàlj 3.5. Akdk ĔoẤl pjät trkệ l jƶƤla vỈ ............................
............ ...........................
..........................
..........................
....................
....... 34 
 Jàlj 3.=. Akdk ĔoẤl lờ  ` 
 ` ạl 3 ..........................................................................................
3 .......................................................................................... 34 
 Jàlj 7.4. Gäg bừg Ĕớ rdla gæ pjé ................................................................................. 33 
 Jàlj 7.3. Gõla tjừg j÷d jỂg gỡd gdnnmklm 
gdnnmklm ...........................
............ .........................
..........................

...........................
..................
..... 37 
 Jàlj 7.7. Gäg gập Ĕớ rdla gæ pjé9 Ljãl xdlj ‗  rdla
 rdla ljẤt ‗  trula càlj ‗  trula càlj ĔẢb
 ‗  ĔẢb. 
b.  ............................................................................................................................ 35 
 Jàlj 7.5. Gæ pjé Drdckgd rdla ljẤt  ..............................................................................
  .............................................................................. 3> 
 Jàlj 7.=. Gæ pjé jẤt Drdckgd rdla vỨ d ...........................
........... ...........................
..........................
.........................
......................
.......... 31 


 

 

 Jàlj 7.>. Ėằg tâlj gỡd jẤt gæ pjé gjuyệ l ck ế l tjmo gập Ĕớ  rdla9 tâlj dgkekty (tâlj dxkt ‗  
Ĕớ gjud) akầb e ạl,
ạl, bæu sắ g (ckttmrlm ss) tćla eạl, bûk jƶƤla (drobd) væ tjệ  gj
 gjậ t (coey)
tćla eạl r ỗk akầb xuỔ l tjmo gập Ĕớ rdla.
 rdla. ......................................................................
 ...................................................................... 3; 
 Jàlj 5.4. Bäy rdla gæ pjé jot dkr   .................................................................................
................................................................................. >3 

 

 

EDLJ BụG CảLA 
............. ..................
..... ; 
 Cầla 4.4. Ujỉlj pjạl j÷d jỂg g÷ trola gỉ pjé rdla vỉ gỉ pjé ljãl ..........................
 Cầla 4.3. OD^  ‗  Oeor
  Oeor Dgtkvkty ^d`um9 t ịị   ` ề  tjælj pjạl gỡd gäg pjãl tỢ   ở   laƶỤ la
la gầb
ljẢl bûk  ........................................................................................................................ 4: 

 Cầla 7.4. Cầla jƶƤla vỈ gỡd gæ pjé ở  t 
 t Ứ
Ứ la
l
  a bừg Ĕớ rdla hjäg ljdu ...............
 .............................
.............. 76 
 Cầla 7.3. Ckệu Ĕỗ  JƶƤla
 JƶƤla ^Ỉ gỡd Gæ Vjé cỈ ckếl Ĕờ k tjmo ljkềt Ĕớ ..........................
............. ....................
....... 76 
 Cầla 7.7. B ừg
ừg Ĕớ pJ, gjậ t r ắl
ắl jód tdl, gdnnmkl vỉ trkaolm``klm (cd bừ g guỔk gûla tâlj
 ) 73 

tjmo% hjỔk `ƶủla hjõ) gỡd gæ pjé Drdckgd væ Socustd tjmo cd bừ g rdla (U 4 , U 3 væ U 7 ) 73
 Cầla 7.5. Gäg gập Ĕớ 7-GTD, 5-GTD, =-GTD væ GTD Uờla (tâlj tjmo% hjỔk `ƶủla hjõ),
 ) .............
....... 73 
gỡd gæ pjé Drdckgd væ Socustd Ĕƶủg tràlj cæy ở  cd
 cd gập Ĕớ rdla (U 4 , U 3 væ U 7 ) ......
 Cầla

7.=. Gäg bừ g 7,5-ekGTD, 7,=-ekGTD, 5,=-ekGTD væ ekGTD Uờla (tâlj tjmo% hjỔ k
`ƶủla hjõ) gỡd gæ pjé Drdckgd væ Socustd tjmo cd gập Ĕớ  rdla (U 4 , U 3 væ U 7 ) 
 ) ...............
............ ... 77 

 Cầla 7.>. B ừg

Ĕớ 7-NTD, =- NTD væ NTD Uờla (tâlj tjmo% hjỔk ``ƶủla
ƶủla hjõ) gỡd gæ pjé
 Drdckgd væ Socustd Ĕƶủg tràlj cæy ở  cd
 cd gập Ĕớ rdla (U 4 , U 3 væ U 7 ) ...................
 ) ...............................
............ 77 
 Cầla 7.1. ND, NW væ NG gỡd Crdzk` Gæ pjé Msprmsso ljƶ bớ t gjừg lćla gỡd ESd 
ESd ........ 7= 
 Cầla 7.:. Vjạl trćb jæb `ƶủla lƶỘ g gỡd gæ pjé Crdzk` rdla xdy cỈ   ầlj jƶở la
la cở k ES
  ...................................................................................................................................... 7> 
 Cầla 7.;. ND, NW væ NG gỡd

gæ pjé Msprmsso ]adled ljƶ bớ t gjừg lćla gỡd ES 
ES ....... 7> 

 Cầla 7.46. Ujỉlj pjạl j÷d jỂ g g ỡd gæ pjé Msprmsso Crdzk` ljƶ bớ t gj ừg lćla gỡd ES
  ...................................................................................................................................... 71 
 Cầla 7.44. Ujælj pjạl gäg pjạl h ếế t  t ỡd gỡd gæ pjé Msprmsso ]adled (Bk`kadb) hjk cỈ  
ầlj jƶở la
la cở k ES..........................................................................................................
ES.......................................................................................................... 7; 
 Cầla 7.43. Ujælj pjạ l gỡd gäg pjạl h ế t t ỡd gỡd gæ pjé Msprmsso Crdzk` (Bk`kadb) eo cỈ  
ầlj jƶở la
la cở k ES..........................................................................................................
ES.......................................................................................................... 56 
 Cầla

7.47. Ujælj pjạl gäg pjạl h ếế t  t ỡd gỡd gæ pjé Msprmsso ]adled (Bk`kadb) hjk cỈ 
ầlj jƶở la
la cở k ES..........................................................................................................
ES.......................................................................................................... 54 
 Cầla 7. 45.  ảlj jƶở la
la gỡd ĔkỄ u hk ềl ljkềt Ĕớ  tjỒk akdl Ĕế l l ỗla Ĕớ j ủ 
 p gj ật tjƤb sdu
hjk rdla (@ *) 2 34)d 
34)d  ..................................................................................................... => 

 Cầla 7. 4=. ảlj jƶở la
la gỡd vkềg rdla quä hỻ  trola quä tràlj rdla sƤ qud gäg jủ 
 p gjật g÷
bûk tjƤb  ........................................................................................................................ >6 


 

 

GJƯƦLA K. SDLA & GÄG CKẼL ĖổK HJK
H JK SDLA GỈ
VJÉ 
AKộ K UJKỎ] ^Ệ GỈ VJÉ SDLA 

Gỉ pjé `ỉ bớt trola ljữla `oẤk Ĕỗ  uỔla pjờ  ckếl ljật trél tjế  akỘ k.k. Sdla `æ bớt
gõla ĔoẤl qudl tr Ểla
Ểla trola quä tràlj sầl xu ật gæ pjé, cở k rdla tẤo lél bûk vỈ  væ jƶƤla
tjƤb Ĕằg trƶla gỡd gỉ pjé. Ė÷ `ỉ q tràlj täg Ĕớla ljkềt væo jẤt gæ pjé trola bớt hjoầla
tjỒ k akdl gử tjệ eƶỘ k sỴ hkệb sột gỡd Sodstmr (Gjul akd rdla gỉ pjé).   Lajm
 Lajm g÷ vẸ ĔƤl
akầl ljƶla rdla `ỉ
gầ  gäg

gầ bớt q tràlj gỴg h ỷ gõla pju Ĕók jỏk laƶỒ k rdla pjầk db jkệu tật

tjõla sỔ  vỄ  `oẤk gæ pjé bàlj sẲ   rdla, væ hỻ  tjuẢt rdla Ĕệ  g÷ bớt bẸ  gỉ pjé gjật

`ƶủ la.
la.
 Ljkềt

Ĕớ  gdo sẲ  `æb tjdy Ĕờk gậu trùg cél trola gỡd jẤt, h ết jủp ĔƶỒla væ Dgke

dbkl Ĕệ tẤo rd jƶƤla vỈ væ gäg pjầl ừla pjãl gắt hjäg akùp ckế l jủ  p gjật pjừg tjỉlj gjật
ĔƤl eọ jód tdl jƤl. 
G÷ tjệ l÷ tjmo bớt gägj ĔƤl akầl `æ gæ pjé gjị  cớg `ớ pjẫb gjật tỔt ljật gỡd bàlj
sdu hjk rdla, eẢy bûk jƶƤla, tjéb vỈ laỂt, gjud vỉ Ĕớ ĔẢb

Ĕỉ, trola hjk jẤt gỉ pjé sỔla

gjị g÷ bûk vỈ gỡd gỏ hjõ jdy tjầo eƶủ g.
g.
CKẼL ĖổK ^ẠU @Ò 

 Ljữla tjdy Ĕờk vẢt `ị gỡd jẤt gỉ pjé cél trola bäy rdla cắt Ĕạu tỨ sỴ tjdy Ĕờk gậu

trùg jẤt, quä tràlj akầk pj÷la jƤk lƶỘ g eẨl Ĕếl gäg tkếla lờ (grdgh) vỉ sỴ tjdy Ĕờk bæu sắg
jẤt… 

4


 

 

 Jàlj 4.4. Gæ pjé Ĕƶủg tjäo rd hjỏk bäy rdla  
* GƤ
GƤ sở  g ỡd
ỡd gäg ckếl Ĕờ k v Ảt
Ảt `ị hjk rdla  
JẤt gỉ pjé g÷ bẢt Ĕớ   vỉ tâlj Ĕd eẤla tế  cỉo
 cỉo gdo ljậ
lj ật trola tật gầ gäg

`oæk tjỴg vẢt

gûla jỂ, gjâlj yếu tỔ  læy `æ ĔkỄu hkềl tkél quyết gjo bỂk sỴ ckếl Ĕờk jƶƤla vỈ gỡd jẤt gæ
 pjé bæ gjùla td bola buỔl. Hjõla g÷ gậu trùg vẢt `ị gử tjệ, gäg pjầl ừla j÷d jỂg gạl
tjkết gjo jƶƤla vỈ  vỉ bûk tjƤb sẲ hjõla ekọl rd.
K.3.4. Gậu trùg jẤt ‗  Vjyskgd`
 Vjyskgd` Wtrugturm

Bốk t ế  cæo
 cæo tjỴ g vẢt (g ầ  Ĕớla vẢt)

ĔỄu g÷ bỉla tế  cỉo,
 cỉo, trola trƶỒ la
la jủ 
 p g ỡd ljãl

gæ pjé, gjùla Ĕƶủ g gậu trùg tỨ  gm``u`osm væ bớt væk `oẤk gdrcojyerdtm hjäg. Gäg tjælj tế 
 cæo lỉy Ĕ÷la vdk tró ljƶ bớt ‚cớ  xƶƤla tjỴg v Ảt‛, tẤo tjælj bớt g ậu trùg rật gj ắg gjắl.
 Lếu gjùla td gjkết xuật hjoầla 36% gjật r ắl trola bốk jẤt gæ pjé væo bớt tägj Msprmsso,

tjà jạu jết :6% gól `Ấk gjâlj `ỉ hjula gm``u`osm lỉy. 
Urola trƶỒ la
la jủ 
 p jẤt gæ pjé xdlj, tjælj tế  cæo
 cæo eæy hjoầla 46 bkgrobmt, cầl tjãl
tế cỉo
 cỉo g÷ hâgj
hâgj tjƶỘ g hjoầla 36 Ĕếl 76 bkgrobmt, væ hjõla cæo

gjkếb hjoầla bớt lỢd tjệ 

tâgj tế cæo

  cæo ‗ Er.
Er. Bolkhd Nmhmtm ‗  Noulemr
 Noulemr on Dustrd`kdl Gonnmm Wgkmlgm @dc.

3


 

 

 Jàlj 4.3. G ậu
ậu trùg tế  cæo Ĕớla vẢt (träk) væ tế  cæo tjỴ g vẢt (pjầk) Ĕkệl jàlj 
Ėd pjạl tế  cæo
 cæo tjỴg vẢt ĔỄu g÷ eẤla bớt ‚tùk‛ trỔla r ốla ở  ak
 akữd Ĕƶủ g aỂk `ỉ hjõla
 cæo (pmrbdlmlt
(pmrbdlmlt vdguo`m). Hjoầla hhjõla
jõla cæo ĔỔk vỘk ljãl gæ pjé rậ t `Ộl, g÷ tjệ gjkếb jƤl
bớt lỢd tjệ tâgj gỡd tế cỉo.
 
Ljkềb vử gjâlj gỡd gjùla (hjk jẤt gól sỔla) `ỉ akữ  lƶỘ g joằg

gäg gjật eklj eƶỤla ljƶ protmkl, gjật cëo væ gdrcojyerdtm… Wdu hjk trầk qud qud tràlj
rdla gäg tjælj pjạl læy trở  tjælj gäg jủ  p gjật jƶƤla vỈ gjâlj. 

K.3.3. WỴ tjdy Ĕờk bæu sắg  

WỴ tjdy Ĕờk rý ræla ljật xầy rd trola quä tràlj rdla `æ bæu sắg. UrƶỘ g hjk rdla, jẤt

gæ pjé g÷ bỉu xdlj. Wdu Ĕ÷ vỉk pjùt ljkềt Ĕớ  sẲ `ỉb gjo gjật ekề p `ửg g÷ trola jẤt gjuyệl
sdla bỉu vỉla, trƶỘg hjk hâgj joẤ t bớt gjuốk gäg pjầl ừla j÷d jỂg tkếp tjmo Ĕệ jẤt gæ pjé
gjuyệl

sdla bæu lãu ‗   Ĕếl lãu sẨb væ guỔk gûla `æ Ĕml. Tuä tràlj læy Ĕƶủ g gjỈu trägj

ljkềb cởk jdk lj÷b pjầl ừla j÷d jỂg gjâlj9 
Ujừ ljật9 WỴ jàlj

tjælj bm`dlokekl ‗  s
 sầl pjẫb gỡd pjầl ừla Bdk``dre (pjầl ừla

j÷d jỂg akữd gäg dxkt dbkl vỉ ĔƶỒ la
la hjỢ)
 pjãl jỡy gdrcojyerdtms) tỴ ljkél
Ujừ jdk9 Vjầl ừla gdrdbm` j÷d gäg `oẤk ĔƶỒ la
la (sỴ pjãl
trola jẤt.

7


 

 

 Jàlj 4. 7. Bæu sắg gæ pjé xuyél suỔt quä tràlj rdla  
Bằg ẻ bỉu sắg gỡd jẤt gỉ

pjé sẲ `kél tửg gjuyệl Ĕờk tỨ  xdlj sdla væla, lãu, lãu

sẨb Ĕếl Ĕml. Ljƶla eo tkếl tràlj gjuyệ l tỨ væla sdla lãu ekọl rd væo guỔk quä tràlj rdla
vỘ k tjỒ k akdl r ật laắl, bæ vkềg pjãl `oẤ k tjmo tjdla Ĕo bæu sắg `Ấk hjä pjừg tẤp, lél td sẲ 

t÷b aỂl lćb gập Ĕớ gjâlj ljƶ sdu9 
Gklldbol < @kajt
@kajt Sodsts < Bmekub Sodst < Bmekub-Edrh Sodst < Edrh Sodst
K.3.7. Bæu sắg væ sỴ pjät trkệl jƶƤla vỈ  

^ậl ĔỄ Ĕạu tkél gạl qudl tãb tẤk Ĕãy, Ĕ÷ `ỉ sỴ   pjät
 pjät trkệl jƶƤla vỈ  cél
 cél trola jẤt gỉ

 pjé `ũl tkế
tk ếl trkệl tr ọ jƤl so vỘ k jkệu jkềl bæu sắg cél laoæk jẤt. ^à vãy, bớ t lajề ljãl
hjëo `ëo pjầk quầl `ị q tràlj lỉy vỉ Ĕầ b cầo r Ẵla gjật vỈ cél
 cél trola Ĕƶủg pjät trkệl Ĕạy
Ĕỡ ljƶ bæu sắg ĔẤt Ĕếl gỡd jẤt gỡd l÷. ^ỉ gạl `ƶu ị rẴla, trola lỢd Ĕạu quä tràlj (@kajt
rodst) sỴ hjäg ckềt akữu ckệu tjỈ bæu sắg væ sỴ pjät
 
trkệl cél trola jẤt hjõla Ĕäla hệ gæla
vỄ guỔk (Edrhrodst) ckél Ĕớ gjélj `ềgj læy gæla `Ộ l
Ujừ  jdk,

td gūla gạl `ƶu ò rẴ la rdla sẨb (edrh rodst) jƤl hjõla `æb gjo gæ pjé

 pjät trkệl ljkỄu jƤl. Bằt hjäg, rdla ljẻ (`kajt rodst) hjừla gữ lajd gổ pjộ ỗ pjọt trk l
y Ĕỡ. Bæu sắg, gjị  `æ bớt pj ạl ckệu jk ềl gjo jƶƤla vỈ. Eo vẢy, vỘ k s Ỵ  pjät
 pjät trkệl Ĕùla
Ĕắl, c ật h ỷ  bæu sắg læo gỡd quä tràlj rdla gūla g÷ tjệ   gjo jƶƤla vỈ  pjola

 pjola pjù
pj ù væ ĔẢ b
Ĕæ. 
K.3.5. Gậu trùg, Ĕớ ẫb væ hjỔk `ƶủla jẤt gæ pjé  

5






Lj ỗ ljg pj
pj l trộl, gu trựg vk bừ gỡ d bớt j Ất gæ pjé `æ bd trẢl g ỡd gäg tế 
 cæo Ĕƶủ g gậu tẤo tjælj tỨ gm``u`osm (và vẢy jẤt gỉ pjé g÷ tâlj gjật gỡd aố ljkỄu jƤl ĔẢu).
EƶỘk täg eửla gỡd ljkềt Ĕớ, gậu trùg gm``uosm læy sẲ bở   r 
r ớla,
ớla, `ỉb gjo jẤt trƶƤla lở , hjk
Ĕ÷ gûla vỘ k ljkềt Ĕớ gdo `Ộ  p vỏ tr 
 t r ậu (sk`vmrshkl) sẲ  tỴ  cola
 cola tr÷g rd hjỏ k jẤt (quẤt jùt sẲ 
bdla gjùla rd laoæk). 

 Jàlj 4.5. Bõ pjỏla gäg hjodla rốla cél trola jẤt gæ pjé sdu hjk rdla, vỘ k sỴ  tâgj tử võ
 sỔ  gäg jủ 
 p gjật jód tdl & hjõla tdl  
Urola suỔt

quä tràlj rdla, `ƶủla lƶỘ g t Ỵ eo trola jẤt s Ẳ c Ổg jƤk væ tẤo rd äp suậ t

gdo trola jẤt. Wừg

trƶƤla lở   læy sẲ  tjdy Ĕờk g ậu trùg gỡd gäg tjælj tế  cæo
 cæo tỨ   gừla ljắg

sdla bỄb eẸo jƤl, jẤt sẲ eạl suy yếu, bỄb jƤl væ xỔp jƤl, Ĕỗla tjỒk eo äp `Ỵg jƤk lƶỘ g
lớk cæo (væ gäg hjâ hjäg) gäg vẢ t gjật cél trola sẲ cỈ ëp rd tjælj tế  cæo Ĕệ `Ấk bớt hjoầla
tr Ổla lớk cæo. Vjạl `Ộl gäg hjoầla tr Ổla
Ổla læy sẲ Ĕƶủg tâgj tử Ĕạy hjâ GO3 ‗  hjk lƶỘ g tjẫb
tjậu væo gäg hjodla læy trola quä tràlj pjd gjế, gäg jủ 
 p gjật jód tdl sẲ tjmo lƶỘg Ĕk vỉo
gjkết xuật væ gjo td gầb ljẢl jƶƤla vỈ gæ pjé. 
K.3.=. WỴ tjdy Ĕờk Ĕớ ẫb  

Zuyél suỔt quä tràlj rdla, gæ pjé sẲ   Ĕälj bật 43% -35% tr Ểla
Ểla `ƶủla trola rkéla
gỡd

gjùla ‗   tûy tjuớg væo Ĕớ  ẫb cdl Ĕạu (væ bừg Ĕớ  tràlj rdla hjk hết tjùg). Hệ  t Ứ hjk

vết lừt Ĕạu tkél xuật jkél, l÷ Ĕälj eậu gjo vkềg
=

la.
gỉ pjé ỗ jdo jt 44% -47% hjk `la.


 

 

Hjoầla 76 akãy sdu hjk vế t lừt Ĕạu tkél hết tjùg, `æ hjoầla 45% -4>%. ^æ hjk cắt Ĕạu vt
lt tjjdk, gổ pjộ ỗ b t 41% -4:% hjk `ƶủla (*). Urola laælj gõla lajkềp
l ajkềp gæ pjé Ĕằg
sầl, vỘ k sỴ ƶu tkél cầo tỗl gäg gjật vỈ cầl ĔỈd gỡd jẤt gæ pjé, jạu jết gäg ljæ rdla xdy akữ  
gjo jẤt gæ pjé ‐akầb gãl‒ ở  b
 bừg trula càlj 45% -4>% trla
la `la cdl u gd gjựla.

la `la ỗ b t. Vjạl
^Ộ k sỴ jdo jửt gãl lằla trél ‗  lƶỘ g gjkếb tỘ k ;6% tr Ểla
`Ấk

gól

`ỉ gjật j ữu gƤ cỈ tj ầk rd ở  e
 e Ấla hjâ GO3, gūla ljƶ bớt `ƶủ la
la ljỏ gdrcol boloxkem,

lktƤ, gäg jủ  p gjật tjƤb væ dxkt eọ cdy
 cdy jƤk. Uờl tjật vỄ bằt gjật jữu gƤ tćla Ĕäla hệ  jƤl
tỨ akdk ĔoẤl bmekub rodsts, vỘk

`ƶủ la
la gjật jữu gƤ jdo ból tỨ =  ‗  :%, vỉ `él tỘ k tỘ k 43%

ở  Ĕk. 
tỨ akdk ĔoẤl edrh rodsts tr ở
*Gäg

ƶỘg tâlj læy Ĕƶủg Wgott Sdo tâlj toäl tỨ   Ĕớ  ẫb cdl Ĕạu g ỡd gæ pjé xdlj `æ

46% -43% væ tjỒk akdl rdla `ỉ 44 Ĕếl 43 pjùt, trola tjỴg tế g÷ tjệ tjdy Ĕờk Ĕäla hệ.
K.3.>. ^ết lừt Ĕạu tkél & ^ết lừt tjừ jdk.  

Hjk äp `Ỵg jƤk lƶỘ g trola jẤt gæ pjé hjõla laỨla akd tćla trola hjoầ la tỨ 466  ‗  
4>6¶G, äp `Ỵg jƤk lƶỘ g sẲ pjä
  pjä vỤ  g
 gậu trùg jẤt Ĕệ tẤo rd ‐tkếla lờ‒ bæ td aỂk `æ Nkrst grdgh.
UẤk tj Ồk Ĕkệb

læy, jẤt gỉ pjé g÷ tjệ  tćla aập Ĕõk vỄ tj ệ  tâgj, tûy tjuớg væo bừg Ĕớ rdla,

Ĕớ ẫb trola jẤt sẲ akầb tỨ 46-43% cdl Ĕạu xuỔla gól hjoầla 7-=%.
Wdu vết lừt Ĕạu tkél, gậu trùg jẤt gỉ pjé trở  lél akól jƤl sẲ tẤo tkỄl ĔỄ gjo vết lừt
tjừ jdk (hjoầla 33=¶ ‗  376¶G). Wola ‚tkếla lờ tjừ jdk‒ hjõla cắt lauỗl tỨ vkềg akầk pj÷la

`ƶủla lƶỘ g tỴ eo g÷ trola jẤt ljƶ ĔỔk vỘk nrkst grdgh. Ė÷ `ỉ và `ƶủla lƶỘg gól `k trola jt
ỗ tjdb akd pjl la pjól jy la,
la, protmkl,.. Eo vẢy vết lừt tjừ jdk gjỡ yếu Ĕƶủ g tẤo
rd eo sỴ akầk pj÷la äp suật Ĕƶủg

ẫy rd cởk GO, GO3, LOx vỉ gäg `oẤk hjâ hjäg. 

K.3.1. Bớt ât gjật cëo 

WẲ r ật tjkếu s÷t lếu gjị ljắg Ĕếl sỴ tjdb akd gỡd lƶỘg trola quä tràlj rdla bæ quél
r Ẵla, 4>% hjỔk

`ƶủla hjõ gỡd gæ pjé xdlj `æ `kpke (gjỡ y ếu `ỉ trka`ygmrkem). ^ỉ và gjùla

hj÷ bỉ cdy jƤk lél trola quä tràlj rdla, lél eƶỘk äp suậ t gdo trola jẤt gäg jủ  p gjật læy
ek gjuyệl t Ứ  trula tãb

tế  cæo
 cæo vỄ  pjâd
 pjâd cỄ bằt g ỡd j Ất. WỴ  trûla jủp `æ gjâlj ljỒ   `` Ộ  p `kpkt
>


 

 
bỏla cdo pjỡ jẤt bæ gäg jủ 
 p gjật eọ cdy
 cdy jƤk Ĕƶủ 
Ĕƶủ g akữ `Ấk cél trola gậu trùg jẤt, pjạl `Ộ l

trola Ĕ÷ rật gạl tjkết Ĕệ tẤo rd bûk jƶƤla gỡd gæ pjé, hjõla g÷ eạu gjùla hjõla tjệ pjãl
 pjãl
täl trola gjkết xuật.

 Edrh rodst ‗  ` 
 ` Ộ 
 p e ạu c÷la trél cỄ   b
bằt gỉ pjé ljkỄu jƤl 
 Jàlj 4.=. Ờ  Edrh
CKẼL ĖổK JìD JG

Hjk jt gổ pjộ gjuyl blj trola sg lữla gỡd bäy rdla, jỉla trćb pjầl ừla j÷d
jỂg sẲ `kél tửg ekọl rd bớt sỔ jủ 

 p gjật sẲ  pjãl
 pjãl jỡy, bớt sỔ cỈ ckếl tâlj tjælj gäg jủ  p gjật

hjäg væ võ sỔ gäg jủ  p gjật bỘk Ĕƶủg jàlj tjælj, tật gầ gäg ĔkỄu læy gớla vỘ k bớt `oẤt gäg
 ckếl Ĕờk vỄ bằt vẢt `ị sẲ jàlj tjỉlj trola ljãl gỉ pjé ljữla jƶƤla vỈ Ĕớg ljật.

1


 

 

 Jàlj 4.> . Tuä tràlj rdla vỘk gäg ckếl Ĕờk j÷d jỂg gjuyệ l ckếl sãu sắ g jẤt gæ pjé tỨ  cél
trola rd lak 
Urola lãl laữ j÷d jỂg, bỂk pjầl ừla `kél qudl Ĕếl gæ pjé trola bäy rdla ĔỄu quy
vỄ bớt quä tràlj tél aỂk `æ ljkềt pjãl (mleotjmrbkgd``y). Ėãy `æ gäg ckếl Ĕờk xầy rd hjk vẢt
`kều j ữu

gƤ ĔẤt Ĕếl ljkềt Ĕớ  pjãl
 pjãl jỡy, l÷ tẤo rd gäg jủ  p gjật e ọ  cdy
 cdy jƤk vỉ Ĕệ  ` Ấk tỉl eƶ

gỡd gdgcol (jdy gól aỂk `æ

tjdl). Urola quä tràlj rdla gæ pjé, gjùla td Ĕằ
Ĕ ằt rd bớt akỘ k jẤl

Ĕệ trälj `æb gjo jẤt gæ pjé j÷d tjdl, ljƶla Ĕỡ  Ĕệ gjùla trầk qud ljữla tjdy Ĕờk j÷d jỂg
eo ljkềt pjãl ljẴb jàlj tjỉlj gäg jủ 

 p gjật jƶƤla vỈ… 

:


 

 

 Cầla 4.4. Ujỉlj pjạl j÷d jỂg

g÷ trola gỉ pjé rdla væ gæ pjé ljãl 

* ^æ
^æ sdu Ĕãy `æ gäg pjầl ừla j÷d jỂg gjâlj `ỉb lél tägj gỉ pjé9 
K.7.4. Vjầl ừla Bdk``dre 

Bdk``dre hjõla gjị `ỉ bớt, bỉ `ỉ bớt lj÷b jỉla `oẤt gäg pjầl ừla j÷d jỂg rật qudl
trỂla Ĕệ tẤo rd jƶƤla vỈ Ĕằg trƶla væ bæu lãu gỡd gæ pjé rdla (væ ljkỄu `oẤk tjỴg pjẫb
hjäg ‗   cdo
 cdo aỗb sõ gõ `d, cälj bà…) Gäg pjầl ừla Ĕƶủg Ĕằt tjmo tél gỡd 
gỡd   @ouks Gdbk``m
Bdk``dre, cäg

sī laƶỒk Vjäp `ạl Ĕạu tkél bõ tầ gjùla vỉo lćb 4;46. Urola `ó rdla, q

tràlj lỉy cắt Ĕạu tỨ hjoầla 456¶G Ĕếl 4>6¶G, hjk ljkềt Ĕớ vt lala 416ảG, gọg pjl
la gdrdbm` jữd ct u xy rd vỉ ĔỔt gjäy jết `ƶủla ĔƶỒla gól `Ấk.  

;

 

 

 Jàlj 4.1. Klnoardpjkg pjầl ừ la
la Bdk``dre  
Vjầl ừla Bdk``dre xầy rd akữd bớt ĔƶỒla
ĔƶỒ la hjỢ væ dxkt dbkl. Bớt ĔƶỒla hjỢ `ỉ cật
hỷ `oẤk ĔƶỒla lỉo g÷ lj÷b d`emjyem joằg hmtolm tỴ eo. Gäg  lj÷b lỉy aắl vỘk gjuốk
gdrcol qud bớt lauyél tỢ oxy vỘk `kél
` kél hết Ĕõk lél l÷ g÷ tjệ eọ la pjầl ừla vỘk gäg
dxkt dbkl vỉ ljkỄu jủp gjật hjäg. 
G÷ võ sỔ gol ĔƶỒla Ĕệ pjầl ừla
ừl a Bdk``dre xầy rd trola jẤt gæ pjé, vỘk (l) `oẤk dxkt
dbkl væ (l) `oẤk ĔƶỒla tjà gjùla td sẲ g÷ l3 gäg jủp gjật jƶƤla vỈ hjäg ljdu. Ljữla sầl
 pjẫb quml tjuớg ljật trola sỔ læy `æ jƶƤla vỈ rdla, cälj bà lƶỘla… ĖkỄu tjù vỈ ĔỔk
vỘk pjầl ừla Bdk``dre `æ tật
t ật gầ gäg sầl pjẫl gỡd l÷ `Ấk g÷ ttjệ
jệ pjầl ừla `Ấk vỘk gäg dxkt
dbkl tỴ eo hjäg Ĕệ tẤo tjælj Bm`dlokekl ‗  bớt jủp gjật bỉu lãu sẨb, g÷ vỈ rdla, bẤgj
ljd, Ĕắla, hjët… Ĕ÷la vdk tró qudl trỂla trola vkềg jàlj tjỉlj vỉ ờl ĔỈlj grmbd trola
Msprmsso, bdla Ĕếl gầb ljẢl ĔẢb Ĕæ gjo gỔg gæ pjé.  

46


 

 

 Jàlj 4. :. GƤ gjế  pj
 pjầl ừ la
la Bdk``dre  

- WỴ
 WỴ pjãl jỡy gỡd gäg dgke dbkl9 Ĕằg ckềt `æ gäg su`nur dgke dbkl, jyeroxy dbklo

dgke væ pro`klm 

44


 

 

 WỴ pjãl jỡy gỡd trkaolm``klm9 
-

- WỴ
 WỴ pjãl jỡy gỡd ĔƶỒla9 

43


 

 

- WỴ pjãl jỡy gỡd pjmlo`kg dgke, Ĕằg

ckềt `æ pjãl jỡy bớt lỢd quklkg dgke  

- WỴ pjãl jỡy gäg `kpke  
- WỴ tƶƤla täg akữd gäg sầl pjẫb trula akdl eo
e o pjãl jỡy  

K.7.3. Vjầl ừla Gdrdbm` j÷d  

Hjõla akỔla ljƶ gäg pjầl ừla Bdk``dre, Gdrdbm` j÷d `ỉ bớt jàlj tjừg ljkềt pjãl
xầy rd ở hjoầla 416¶G (77:¶N). Ljkềt Ĕớ gdo sẲ `æb gäg bẤgj gdrcojyerdtm eæk, pjừg tẤp  
vỤ rd tjælj jæla trćb jủp gjật bỘk, ljỏ jƤl cờ sula bớt `ƶủla Ĕäla hệ vỈ Ĕắla, gjud,
bûk jƶƤla…  Vjầl ừla læy sẲ ekọl rd `kél joæl gjo Ĕếl hjk hết tjùg q tràlj rdla vỉ l÷
gūla p pjạl tẤo lél ljữla bûk jƶƤla laỂt laæo trola gæ pjé, ljƶ gdrdbm`, cälj bà  
lƶỘla, jẤlj ljãl,.. 

47


 

 

 Jàlj 4.;. Vjầl ừla Gdrdbm` j÷d Ĕ÷la vdk tró qudl trỂla t Ấo
Ấo lél jƶƤla vỈ & bæu sắ g
gjo gæ pjé 
 Laoæk rd, td gūla gạl `ƶu ị rẴla jỉb `ƶủla ĔƶỒla sugrosm hjõla
hjõla gjị gjo vỈ laỂt,

Ĕớ ĔẢb Ĕæ gỡd gæ pjé sdu hjk rdla,  bỉ gól täg Ĕớla Ĕếl tâlj dxkt (Ĕớ gjud), và pjầl ừla
gdrdbm` j÷d gỡd ĔƶỒla Wugrosm sẲ tẤo rd dxkt dxmtkg. Eo vẢy, gjùla td `uõl hjuyếl hjâgj
laƶỒk trỗla gæ pjé tju joẤgj
jo Ấgj quầ Ĕùla Ĕớ gjâl, vỘk jỉb `ƶủla ĔƶỒl
ĔƶỒlaa gdo ljật g÷ tjệ
ljẴb gula gập lauỗl laul `kều  eỗk o gjo lj÷b pjầl ừla
ừl a Bdk``dre & Gdrdbm`. 
K.7.7. WỴ pjãl jỡy gỡd dgke 

jdy Ĕằg tâlj dxkt bdla `Ấk gjo gæ pjé sỴ sỔla Ĕớla, tklj tế, pjừg tẤp vỉ
gjùt ầ Ĕ÷ tƶƤk säla. Bằg ẻ ljkỄu laƶỒk uỔla gæ pjé gjo rẴla dxkt `æb gjo gỉ pjé Ĕắla
Dgkekty-

joằg hj÷ gjỈu jƤl ljƶla gỉ pjé hjõla g÷ dxkt tjỴg sỴ ‐rốla tuếgj‒ vỉ ljỉb gjäl. LaƶỒk
td g÷ tjệ trầk lajkềb Go`e crmw gonnmm Ĕệ akầb tjkệu jổb `la dxkt trola gg. Ljla ku
ữ al lj ỗ pjỡ ljẢl lố `Ỵg gãl cẴla tâlj dxkt võ gûla hj÷ hjćl gỡd quä tràlj rdla.  
*Bớt sỔ `oẤk dgke pjờ ckếl trola gæ pjé9 
 Dxk
xktt G j`
j`o
or oamlkg
amlkg (G
(GA
A D )  ‗  GjỔla oxk j÷d 
   D



45

 

 

Ėƶủg pjät jkềl væo lćb 4;73, dxkt Gj`oroamlkg (GAD) `æ ĔẤk ekềl gjo bớt akd Ĕàlj
`Ộl gỡd gäg jủp gjật mstm væ dxkt trola gæ pjé xdlj `Ẩl gæ pjé rdla. Gjo Ĕếl ldy, dxkt
gj`oroamlkg vẨl `æ bớt trola gäg dxkt jkềl ekềl ljkỄu ljật trola gæ pjé, vỘk =,= -:% trola
gæ pjé Drdckgd væ `él Ĕếl 1 ‗  46% trola Socustd. Gûla vỘk Gdnnmklm, GAD g÷ vỉk tró akùp
gỉ pjé gjỔla `Ấk gäg `oẤk gõl trûla sãu cềlj, và vẢy trola tỴ ljkél gãy gỉ pjé Socustd g÷
hjầ lćla  sklj trƶởla tỔt jƤl hjk gjừd aạl aập Ĕõk jæb `ƶủla GAD væ Gdnnmklm so vỘk
Drdckgd. 

Cềl gẤlj tâlj pjờ ckếl trola gæ pjé vỘk jƤl 46 Ĕỗl
Ĕỗlaa pjãl gậu tẤo hjäg ljdu, GAD
gól Ĕƶủg ckết Ĕếl vỘk vdk tró ljƶ bớt gjật gjỔla Oxk j÷d tỴ ljkél trola gỉ pjé vỘk jæb
`ƶủla  gdo jƤl rật ljkỄu so vỘk træ xdlj, tỨ 366 Ĕếl ==6ba   trola hjoầla 41=b` (> oz).
Ėằg tâlj gỡd GAD `æ ljẤy gầb vỘk ljkềt Ĕớ, hjk rdla gæ pjé GAD sẲ pjãl jỡy gjẢb vỘk
hjoầla =6% Ĕệ tẤo tjỉlj dxkt gdnnmkg vỉ dxkt quklkg ẫy lél vỈ Ĕắla (ckttmrlmss) Ĕäla hệ
tr ola
ola gæ pjé. 

   D
 Dxk
xktt G k tr k g ‗  Gdb,
 Gdb, gjdlj



Ėãy `æ dxkt jữu gƤ pjờ ckếl tjừ jdk trola gæ pjé. Dxkt Gktrkg tjỴg sỴ Ĕƶủg sầl xuật

 cởk gjâlj gäg gãy gæ pjé, hjõla pjầk cởk quä tràlj rdla (bằg ẻ rdla ``ỉb
ỉb suy akầb l÷).
Dxkt gktrkg trola gỉ pjé gūla akỔla ljƶ trola träk gãy g÷ bùk. Ljƶ cẤl g÷ tjệ Ĕộl, l÷ g÷
`kél qudl Ĕếl jƶƤla vỈ gdb qt, tjẢb gjâ `ỉ cƶởk… Hjk rdla, dxkt Gktrkg ĔẤt bừg tỔk Ĕd
hjk rdla ljẤt rỗk ljdlj gj÷la akầb Ĕk hjk tćla eạl Ĕớ rdla. Bớt jẤt gæ pjé rdla vỨd
(Bmekub rodsts) Ĕkệl jàlj sẲ bật hjoầla =6% lỗla Ĕớ dxkt gktrkg cdl Ĕạu. 
 Dxk
xktt D gmtk g ‗  Akậb 
   D



Dxkt Dxmtkg, jdy tjƶỒla Ĕƶủg aỂk `æ akậb, `æ bớt trola ljkỄu dxkt jữu gƤ Ĕ÷la vdk
tró qudl trỂla trola gjật `ƶủla gæ pjé. Lỗla Ĕớ dxkt Dxmtkg gdo jdy tjập gól pjử tjuớg
vỉo pjƶƤla pjäp gjế ckếl ƶỘt joằg hjõ, và vẢy Ĕãy `æ `oẤk dxkt Ĕƶủg sklj rd Ĕäla hệ trola
quä tràlj gjế ckếl gjừ hjõla ljkỄu trola gjâlj quầ gæ pjé. 
Urola quä tràlj gjế ckếl ƶỘt, vk hjuẫl trola gjật ljạy gỡd vỏ quầ sẲ tkéu tjử ĔƶỒla

Ĕệ sầl xuật dxkt Dxmtkg gūla ljƶ bớt sỔ jủp gjật hjäg. Vjử tjuớg væo tjỒk akdl væ ljkềt
4=


 

 

Ĕớ trola quä tràlj
t ràlj `él bml væ gäg yếu tỔ bõk trƶỒla gūla ljƶ cầl gjật gỡd jẤt gæ pjé, bæ
lỗla Ĕớ guỔk gûla trola dxkt Dxmtkg sẲ hjäg ljdu.  
Uuy ljkél, trola quä tràlj rdla `Ấk `æ `ùg lỗla Ĕớ dxkt Dxmtkg tćla `él Ĕäla hệ.

Urola akdk ĔoẤl læy gäg Gdrcojyerdtm trola gæ pjé ljƶ Wugrosm cắt Ĕạu pjãl jỡy, eẨl Ĕếl

sỴ jàlj tjælj gäg dxkt cëo ljƶ dgmtkg, norbkg… Uûy tjmo ĔkỄu hkềl tjỴg tế hjk rdla, lỗla
Ĕớ dxkt Dxmtkg g÷ tjệ tćla `él Ĕếl 3= `ạl so vỘk jæb `ƶủla cdl Ĕạu trola gæ pjé xdlj.  
 Lỗla Ĕớ dgkt Dgmtkg tờla tjệ ĔẤt tỔk Ĕd ở bừg Ĕớ rdla ljẤt Ĕếl vỨd (@kajt ‗   Bmekub
rodsts) sdu Ĕ÷ ljdlj gj÷la pjãl jỡy hjk rdla ĔẢb eo cầl gjật eọ cdy jƤk gỡd l÷.  
  Gäg `oẤk dxkt tjừ gập 



Ėãy `æ gäg dxkt gjkếb jæb `ƶủla rật tjập trola gæ pjé xdlj, joằg gjị Ĕƶủg jàlj
tjælj eo ljữla ckếl Ĕờk j÷d jỂg trola q tràlj rdla. Bằg ẻ g÷ sỔ `ƶủla hjõla Ĕäla hệ
vỉ hjõla Ĕ÷la p ljkỄu væo Ĕớ gjud tờla tjệ ljƶla gäg dxkt tjừ gập bdla Ĕếl trẤla tjäk
gãl cẴla jƶƤla vỈ, từg sỴ Ĕd eẤla, pjola
pjol a pjù jƤl gjo Ĕälj akä gầb qudl. 
 Dxk
xktt Tuklkg
   D



Dxkt quklkg jàlj tjælj hjk dxkt Gj`oroamlkg cỈ pjãl jỡy trola q tràlj rdla. Eo
Ĕ÷, ĔỔk vỘk gỉ pjé rdla gæla ĔẢb, lỗla Ĕớ dxk Tuklkg
Tuklk g gæla gdo. Dxkt lỉy p pjạl `Ộl vỉo
gầb ljẢl vỈ Ĕắla, ẫy lél gầb akäg jdlj hjõ (erykla)
( erykla) trola vób bkềla. Dxkt  quklkg tƶƤla
ĔỔk cỄl trola ĔkỄu hkềl bõk trƶỒla, eo Ĕ÷ hjk gỉ pjé cỈ Ĕệ lauớk sdu ljkỄu akỒ l÷ vẨl gól
vỈ Ĕắla ẻ gäg jƶƤla vỈ vỈ hjäg ỗ cdy jk ọla h. Gla gl lữk tjộb, trola quä tràlj
rdla, bớt pjạl dxkt Tuklkg sẲ tkếp tửg pjãl jỡy Ĕệ tẤo tjælj bớt sỔ jủp gjật tjừ gập cdo
aỗb  pjmlo`, gdtmgjo`, jyeroquklolm, pyroad``o` væ bớt sỔ ekpjmlo`s ‗  `æ ljữla tkỄl gjật

qud trỂla gậu tjælj jƶƤla tjƤb
tjƤ b gỡd gæ pjé. 
  Gdnnmkg dgke



Bằg ẻ lajm g÷ vẸ `kél qudl Ĕếl Gdnnmklm trola gæ pjé, ljƶla dxkt læy hjõla `kél
qudl Ĕếl gdnnmklm, bỉ l÷ `ỉ sầl pjẫb tjừ jdk trola q tràlj pjãl jỡy dxkt gj`oroamlkg.
Urola quä tràlj rdla GAD pjãl jỡy eạl eạl Ĕệ tẤo rd dxkt gdnnmkg væ quklkg vỘk jẤb `ƶủla
tƶƤla ĔỔk gãl cẴla. Eo pjầl ừla pjử tjuớg vỉo ljkềt Ĕớ, td g÷ tjệ ƶỘg tâlj rẴla sỴ jà lj
4>