hợp chất màu hữu cơ

Thuốc
nhuộm
Cấu tạo Đinh nghĩa Bao gồm/ phân
loại
Đặc điểm
1.Thuốc
nhuộm
trực tiếp
Ar-SO3Na
Ar là gốc hữu
cơ mang màu
của thuốc
nhuộm
tự bắt màu, chúng là những hợp
chất màu tự hòa tan trong nước
và có khả năng tự bắt màu với
các vật liệu một cách trực tiếp
nhờ các lực hấp thụ trong môi
trường trung tính hoặc kiềm.
thuộc nhóm azo,
một số ít là dẫn
xuất của dioxazin
và ftaloxianin
có khả năng
tự bắt màu,
công nghệ
nhuộm đơn
giản và rẻ,
Một số phẩm
màu trực tiếp
có độ bền

màu cao
2.Thuốc
nhuộm
axít
Ar-SO3Na
Trong đó:
Ar-SO3: là
ion mang
màu.
hòa tan trong nước thường
dùng để nhuộm lông thú hoặc
nhuộm da.
đa số phẩm màu
thuộc về nhóm
azo, số ít hơn là
dẫn
xuất của
antraquinon,
triarylmetan,
xanten, azin và
quinophtalic; một
số có thể tạo
phức với ion kim
loại
đủ màu, màu
tươi và thuần
sắc.
3.Thuốc
nhuộm
hoạt tính

S-R-T-X
S: là nhóm
làm cho thuốc
nhuộm có
tính tan.
R: là phần
mang màu,
thường là các
hợp chất
Azo(-N=N),
antraquynon,
axit chứa kim
loại hoặc
ftaloxiamin.
T: là gốc
mang nhóm
phản ứng.
X: là nguyên
trong phân tử của chúng có
chứa các nhóm nguyên tử có
thể thực hiện mối liên kết cộng
hóa trị với vật liệu nói chung
nhờ vậy nên độ bền màu cao.
Màu tươi, có
độ bền
màu cao với
gia công ướt
tử hay nhóm
phản ứng.
4.Thuốc

nhuộm
bazo-
cation
hầu hết chúng là các muối
clorua, oxalate hoặc muối kép
của bazơ hữu cơ.
các dẫn xuất của
đi-
triphenylmetan,
mono và
diazo, polymetyl,
azometyl,
antraquinon và
ftaloxianin
có đủ gam
màu, màu
tươi, thuần
sắc và cường
độ màu rất
mạnh, nhưng
cho màu
kém bền với
giặt và ánh
sáng
5.Phẩm
màu hoàn
nguyên
R-C=O những hợp chất màu hữu cơ
không hòa tan trong nước, tuy
có cấu tạo hóa học và màu sắc

khác nhau nhưng chúng có
chung một tính chất.
Phẩm màu
indigoit gồm
indigo và dẫn
xuất của nó
- Phẩm màu hoàn
nguyên đa vòng.
có đủ màu,
màu tươi ánh,
giá thành cao
có độ bền cao
so với gia
công ướt, với
ánh sáng và
khí
quyển
6. lưu
huỳnh
7.Phẩm
màu phân
tán
trong phân tử
của phẩm
màu phân tán
có chứa các
nhóm amin tự
do hoặc đã bị
ankyl hóa (-
NH2, -NHR,

-NR2…) đặc
biệt
là có chứa
nhóm amin
đã bị thế bằng
gốc alkyl
hydroxyl (-
NH-CH2-
CH2-OH)
những hợp chất màu không tan
trong nước do trong phân tử
không chứa nhóm tạo tính tan –
SO3Na, -COONa, có kích
thước phân tử nhỏ, khối lượng
phân tử không lớn, cấu tạo
không phức tạp.
- Loại thông
thường và có thể
điazo hóa sau
nhuộm.
- Loại chứa trong
phân tử, nguyên
tử kim loại.
- Loại phân tán
hoạt tính, có thể
liên kết với xơ
bằng liên kết hóa
trị.
Độ hòa tan
của phẩm

màu phân tán
trong nước rất
thấp
8. azo những hợp chất có chứa nhóm độ
không tan azo trong phân tử nhưng không
chứa các nhóm có tính tan như:
-SO3Na, -COONa
bền màu cao
với gia công
ướt, còn độ
bền màu với
ánh sáng và
ma sát thì
không
cao lắmđược
sử dụng rộng
rãi vì công
nghệ
nhuộm đơn
giản, giá
thành thấp,
màu của
phẩm màu
tươi
9.Phẩm
màu
pigment
những hợp chất có cấu tạo hóa
học khác nhau có đặc điểm chung
là không tan trong nước do trong

phân tử không chứa các nhóm
cho tính tan –SO3H, - COOH)
hoặc các nhóm này bị chuyển về
dạng muối bari, canxi không tan
trong nước
có độ bền
màu cao với
ánh sáng và
bền với nhiệt
độ cao có khả
năng bao phủ
cao và thuần
sắc, tươi
màu. Nhưng
màu kém bền
với ma sát
khô và
ướt, vải ít
nhiều bị
cứng.
10. thuốc
nhuộm
trong các
ngành
công
nghiệp
khác
• Nhuộm lông thú: dùng phẩm màu trực tiếp, phẩm màu axit (loại lông thường
và loại axit crom), phẩm màu hoạt tính và phẩm màu oxy hóa
• Nhuộm da: Dùng phẩm màu trực tiếp, phẩm màu axit, phẩm màu hoạt tính ,

phẩm màu bazơ, Dùng cách phủ màng màu
• Nhuộm cao su: Pigment bocđo B Pigment da cam Pigment xanh lam R.
• Nhuộm chất dẻo: từng loại chất dẻo và sản phẩm có thể dùng pigment các
loại, phẩm màu hòa tan trong chất béo, phẩm màu hòa tan trong dung môi
hữu cơ, phẩm màu hoàn nguyên không tan và phẩm màu phân tán.
Nhuộm giấy: dùng chủ yếu các loại pigment, đôi khi cũng dùng loại phẩm màu hòa
tan trong nước như phẩm màu bazơ, phẩm màu trực tiếp và phẩm màu axit