Siêu lạm phát ở zimbabwe

Siêu lạm phát ở Zimbabwe
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bước tới: menu, tìm kiếm
Siêu lạm phát ở Zimbawe chỉ về một giai đoạn siêu lạm phát ở đất nước Zimbabwe từ năm 2007 đến năm
2009 mà đỉnh điểm là vào năm 2009. Siêu lạm phát bắt đầu khi tỷ lệ lạm phát hàng tháng vượt quá 50%.
Zimbabwe bắt đầu bước vào kỷ nguyên siêu lạm phát vào tháng 3 năm 2007. Lạm phát chỉ chấm dứt khi quốc
gia châu Phi từ bỏ đồng nội tệ của mình vào năm 2009
[1]
. Cuộc khủng hoảng lạm phát của Zimbabwe cho đến
nay
[2]
là cuộc lạm phát tồi tệ thứ hai trong lịch sử, sau cuộc khủng hoảng siêu lạm phát ở Hungary năm 1946,
với giá cả tăng gấp đôi sau mỗi 15,6 giờ.
[3]
Biểu hiện rõ nhất là việc Ngân hàng Trung ương liên tục phát hành
giấy bạc mệnh giá rất cao, tháng 1 năm 2008 phát hành giấy bạc mệnh giá 20 triệu đôla, đến 21 tháng 7 năm
2008 phát hành giấy bạc mệnh giá 100 tỷ đôla
[1]
.
Diễn tiến
Tháng 8 năm 2006, một đồng dollar Zimbabwe mới đã được đánh giá lại được phát hành tương đương với
1.000 dollar trước kia. Tỷ lệ trao đổi đã giảm từ 24 dollar Zimbabwe cũ trên U.S. dollar (USD) năm 1998 tới
250.000 dollar trước kia hay 250 dollar Zimbabwe mới trên 1 dollar Mỹ theo tỷ giá chính thức,
[4]
và ước tính
120.000.000 dollar cũ hay 120.000 dollar Zimbabwe mới 1 dollar Mỹ trên chợ đen,
[5]
tháng 6 năm 2007.
Lạm phát đã tăng từ một tỷ lệ hàng năm 32% năm 1998, lên mức ước tính chính thức cao tới 11.200.000.000%
vào tháng 8 năm 2008 theo Văn phòng Thống kê Trung Ương.
[6]

Đây là một tình trạng siêu lạm phát, và ngân
hàng trung ương đã đưa ra một đồng tiền 100 tỷ dollar mới.
[7]
Ở thời điểm tháng 11 năm 2008, các con số không chính thức đưa ra tỷ lệ lạm phát hàng năm của Zimbabwe là
516 nhân 10 mũ 18 phần trăm, với giá cả tăng gấp đôi sau mỗi 1.3 ngày. Tới năm 2005, sức mua của người dân
trung bình Zimbabwe đã giảm xuống mức thực tương đương thời điểm năm 1953.
[8]
Những người dân địa
phương phần lớn phải mua những vật dụng thiết yếu từ các quốc gia Botswana, Nam Phi và Zambia láng giềng.
Tháng 1 năm, 2009, Zimbabwe đưa ra đồng tiền giấy $100 nghìn tỷ (10
14
).
[9]
Ngày 29 tháng 1, trong một nỗ lực
đối phó với tình trạng lạm phát của đất nước, quyền Bộ trưởng Tài chính Patrick Chinamasa thông báo rằng
người dân Zimbabwe sẽ được phép sử dụng các đồng tiền tệ khác, ổn định hơn (ví dụ Sterling, Euro, Rand Nam
Phi và Dollar Mỹ) trong trao đổi, bên cạnh đồng dollar Zimbabwe.
[10]
Ngày 2 tháng 2 năm 2009, RBZ thông báo thêm 12 số không nữa sẽ bị bỏ khỏi đồng tiền tệ, với
1.000.000.000.000 dollar (thế hệ ba) Zimbabwe đổi được một dollar mới. Các đồng tiền mới (thế hệ bốn) được
đưa ra với mệnh giá mới Z$1, Z$5, Z$10, Z$20, Z$50, Z$100 và Z$500. Các đồng tiền thế hệ bốn được lưu
hành cùng với các đồng thế hệ ba, vẫn được sử dụng cho tới ngày 30 tháng 6 năm 2009.
[11]
Kể từ tháng 2 năm 2009, Chính phủ mới của Zimbabwe đã thiết lập hệ thống giao thương đa tiền tệ trong đó
đồng đô la Mỹ được sử dụng phổ biến nhất. Phân bổ ngân sách quốc gia năm 2009, dự toán ngân sách 2010 đều
sử dụng đô la Mỹ làm đơn vị tiền tệ. Với việc đô la hóa toàn bộ nền kinh tế, Chính phủ Zimbabwe đã gắn chặt
nền kinh tế của họ với chính sách tiền tệ của Mỹ.
So sánh hàng - tiền
Giá cá leo thang là biểu hiện rõ của lạm phát, cụ thể là ở một số mặt hàng sau đây (thống kê chưa đầy đủ)
STT

Mặt hàng/dịch
vụ
Số lượng Giá cả (đô) Ghi chú
1 Bánh mỳ 01 ổ 300 tỷ
Từ 500-10.000-10 triệu-15 triệu-600 triệu-700
triệu-2 tỷ-15 tỷ-100 tỷ-300 tỷ đô
2 Trứng 01 khay 30 quả 45 tỷ Giá niêm yết (chưa đạt đỉnh)
3 Trứng gà 03 quả 100 tỷ Giá khi đạt đến đỉnh điểm
4 Sữa tươi 01 cốc 3 tỷ
5 Chuối 50 triệu 02 quả có giá 50.000 đô
6 Dầu ăn 01 chai 2 lít 5 tỷ
7 Hạt ngô 01 túi 30 USD
8 Bột ngô 01 yến 45 triệu Chưa đạt đến đỉnh điểm
9 Khoai tây 01 gói 2 triệu Chưa đạt đến đỉnh điểm
10 Nhu yếu phẩm
dầu ăn, ngũ cốc, bột mỳ,
xà phòng
100 tỷ Đã được trợ giá
11 Xăng dầu 04 lít 40 triệu Từ 25 triệu-32,5 triệu-40 triệu
12 Chi tiêu 01 ngày 250 -500 tỷ
13 Giấy vệ sinh 02 cuộn 10 triệu 417 đôl/01 chiếu, cả gói là 145.750 (2006)
14 Bánh quy Một gói 10 chiếc 19 tỷ
15 Coca-Cola 04 lon 20 triệu Giá khi chưa đạt đỉnh điểm
16 Vé xe buýt 01 vé 10 triệu Riêng tại Thủ đô Hahare tốn 100 tỷ đô
17 Tủ lạnh 01 chiếc 10 triệu Thời điểm lạm phát thấp
18 Hộ chiếu 01 lần thủ tục 24,7 tỷ Bao gồm cả chi phí bôi trơn
19 Lãi suất cơ bản 600% Tháng 3/2007
Nguyên nhân
Hậu quả của cuộc cải cách ruộng đất, bắt nguồn từ chính sách cải tổ đất đai của Chính phủ, trong đó những
thương gia người da trắng - nguồn lực chính kinh tế của đất nước đã bị xua đuổi, kéo theo đó là nguồn tài trợ

của Mỹ và phương Tây. Đất đai chia cho nhiều người nhưng họ không biết cách canh tác. Đất nước lâm vào
cảnh thiếu lương thực, siêu lạm phát, kinh tế suy yếu, các dịch vụ công sụp đổ
[23]
.
Sau cuộc cải cách ruộng đất vào năm 2005 chính phủ, theo sự hướng dẫn của thống đốc ngân hàng trung ương
Gideon Gono, đã bắt đầu những cuộc đàm phán để những người chủ trại da trắng có thể quay lại. Họ chỉ còn
khoảng 400 tới 500 người vẫn còn ở lại trong nước, nhưng hầu hết đất đai đã bị tịch thu không còn có thể canh
tác được nữa.
[24]
Tháng 1 năm 2007, chính phủ thậm chí còn để một số chủ trang trại da trắng ký các hợp đồng
thuê đất dài hạn.
[25]
Nhưng, chính phủ một lần nữa đảo ngược lại quá trình này và bắt đầu yêu cầu tất cả những
người chủ trại da trắng còn lại phải rời đất nước hoặc sẽ phải đối mặt với việc bị bỏ tù.
[26][27]
Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 đã ảnh hưởng rất nặng nề tới hầu hết các nền kinh tế trên thế giới
cộng với nền kinh tế quốc nội yếu kém cùng các khoản nợ công chồng chất khiến Zimbabwe trở thành quốc gia
đầu tiên trong thế kỷ 21 chịu siêu lạm phát. Suy yếu kinh tế của Zimbabwe bắt đầu từ năm 1999 lúc đó nước
này đang chịu thời kỳ hạn hán dữ dội khiến nền nông nghiệp của quốc gia này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trong khi đó, nợ nước ngoài đã tăng từ 11% GDP trong năm 1980 lên 119% GDP trong năm 2011.
Về chính sách điều hành, Chính phủ đã cố gắng tìm cách giảm chi tiêu và thực hiện thanh toán nợ nước ngoài
thông qua việc tăng thuế, song đã thất bại do vấp phải các cuộc đình công phản đối của người lao động do đó
chính phủ buộc phải in thêm tiền để thanh toán cho các chi phí cũng như trả nợ và hệ quả tất yếu là lạm phát
ngày một nghiêm trọng hơn.
Hậu quả
Chỉ trong một thời gian ngắn cơn siêu lạm phát đã biến quốc gia Nam Phi này trở thành một trong những nước
nghèo đói của châu lục mặc dù từng được coi là quốc gia triển vọng nhất châu Phi với những tiềm năng kinh tế
và các nguồn tài nguyên giàu có
[28]
. 80% người lao động rơi vào cảnh thất nghiệp

[1]
. Hệ thống giáo dục và y tế
tốt của nước này và các ngành khác bị sụp đổ
[23]
. Tình trạng thiếu hụt mỗi lúc thêm trầm trọng các loại hàng
hóa cơ bản, cùng với tình trạng bất ổn về kinh tế và chính trị xung quanh cuộc bầu cử toàn quốc.
[22]
Nhiều người
lâm vào cảnh nghèo đói dù có nhiều tiền
[12]
.