xây dựng ứng dụng Market thử nghiệm các ứng dụng
cho microcontroller 8051.
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Với mục đích áp dụng những kiến thức đã học, nâng cao khả năng t duy sáng tạo trong
học tập và đợc sự khuyến khích, hớng dẫn của các thầy cô giáo trong khoa Kỹ thuật điện tử I,
nhóm sinh viên chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu khoa học với đề tài Xây dựng ứng dụng
Maket thử nghiệm các ứng dụng cho MicroController 8051 .
Trong những năm gần đây trên thế giới cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ chế
tạo linh kiện bán dẫn và vi mạch tổ hợp, một hớng phát triển mới của các vi xử lí đã hình thành
đó là các vi điều khiển. Ngoài khối xử lý trung tâm thực hiện chức năng nhiệm vụ của một vi xử
lý, vi điều khiển đợc tích hợp thêm các khối chức năng hỗ trợ, để tạo thành một khối điều khiển
hoàn chỉnh. Bên cạnh đó, vi điều khiển còn cho phép ngời sử dụng lập trình tuỳ theo yêu cầu
dựa trên tập lệnh riêng khá phong phú. Cùng với đặc điểm nổi bật là công suất tiêu thụ thấp, vi
điều khiển đã đợc ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực liên quan tới điều khiển tự động trong đó
có lĩnh vực Viễn thông.
Để tìm hiểu đợc phần nào các đặc tính u việt của họ vi điều khiển, với các kiến thức đã học
về Kỹ thuật số, Kỹ thuật vi xử lý, Kỹ thuật mạch điện tử, và Điều khiển tự động, cùng ý tởng
về một mô hình điều khiển thang máy thực chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu ứng dụng vi điều
khiển để điều khiển thang máy và chọn vi điều khiển điển hình là 8051.
2. Nội dung của đề tài:
a- Giới thiệu về MicroController 80C51:
Theo yêu cầu thực tiễn ngày càng cao, các bộ vi xử lý đợc phát triển để phục vụ cho việc
đo lờng và điều khiển tự động. Do vậy ngời ta đã tích hợp nhiều chức năng vào bộ vi xử lý,
trong một chip vi xử lý còn có nhiều chức năng nh: các bộ nhớ, bộ đếm, bộ tạo xung, các bộ
biến đổi A/D hay D/A, các cổng vào ra, Bộ vi xử lý lúc này đã có đủ những chức năng của
một bộ vi điều khiển. Vì vậy các vi mạch này đợc gọi là bộ vi điều khiển.
Một cách tổng quát ,ta có thể định nghĩa :
Bộ vi điều khiển Bộ vi xử lý + Các khối chức năng
Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của cách mạng công nghệ, các bộ vi điều
khiển phát triển mạnh theo các hớng sau :
+ Giảm nhỏ dòng tiêu thụ.
+Tăng tốc độ làm việc hay tần số xung nhịp của bộ xử lý .
+Giảm điện áp nguồn nuôi.
+Mở rộng các chức năng trên chip.
Với xu hớng trên, công nghệ chế tạo vi điều khiển phát triển mạnh mẽ không ngừng và vi điều
khiển đã xâm nhập vào rất nhiều lĩnh vực của đời sống. Để tìm hiểu về các bộ vi điều khiển
chung ta chọn vi điều khiển 80C51 thuộc họ MCS-51 để nghiên cứu nh một đại diện điển hình
do tính mềm dẻo trong sử dụng, với số lợng lớn và trong những năm gần đây đã đợc sử dụng
nh một bộ vi điều khiển tiêu chuẩn trong công nghiệp.
Sơ đồ khối tổng quát của một vi điều khiển 8051 có thể đợc mô tả nh sau:
Bộ tạo dao
động
CPU
Điều khiển
ngắt.
Nguồn
ngắt
trong.
4Kbyte
Bộ nhớ ch-
ơng trình
trong.
128byte
Bộ nhớ
RAM
trong
2bộ
đếm /
định thời
Khối
đ.khiển
quản lý
Bus.
Port
0
Port
1
Port
2
Port
3
Giao
diện
nối
tiép.
XTAL 1.2
|PSEN/ALE
Cổng I/O
8 bit
Cổng I/O
Đchỉ cao
Dữ liệu 8
bit
Cổng I/O
Đchỉ thấp
Dữ liệu 8
bit
Cổng I/O
Các chức
năng đắc biệt
Dữ liệu 8 bit
Nguồn ngắt ngoài Đếm sự kiện.
b- Hệ thống phần cứng
:
Trong phạm vi đề tài, chúng tôi tiến hành xây dựng một mô hình thang máy thực và thực
hiện viết chơng trình điều khiển cho 80C51 thực hiện chức năng điều khiển hệ thống thang máy.
Với cấu trúc đã trình bày ở các phần trớc, vi điều khiển 80C51 hoàn toàn thực hiện đợc chức
năng điều khiển. Chúng ta chỉ cần xây dựng thêm một số linh kiện hỗ trợ để tạo thành một
mạch điều khiển hoàn chỉnh và ghép nối chúng với mô hình thang máy đã thiết kế.
Các bộ phận của hệ thống điều khiển thang máy đợc xây dựng gồm có :
1. Một vi điều khiển 80C51.
2. Mô hình mô phỏng thang máy thực 4 tầng và một bảng điều khiển gọi tầng và
chọn tầng (để đơn giản ta gộp chung điều khiển của 4 tầng vào 1 bảng).
3. Bảng mạch ghép nối 80C51 với các thiết bị cần điều khiển.
4. Có 2 động cơ và 4 rơle để thực hiện đa thang máy đi lên,xuống và đóng mở
cửa.
Đóng/mở
cửa thang
Kéo thang
lên/xuống
Động cơ
Mạch điều khiển
Vi
điều
khiển
80C51
Rơle lên
Rơle xuống
Rơle tốc độ
Rơle đóng
mở cửa.
Động cơ 1
Động cơ 2
Bảng
điều
khiển
+12V+5V
Nguồn
Hình 4.2: Sơ đồ khối mô tả hệ thống.
Bộ tạo dao
động
Hình 2.1: Cấu trúc của vi điều khiển 8051.
Mô hình mô phỏng thang máy và hộp điều khiển nh sau:
Trong đó:
L1,L2,L3 : Tín hiệu gọi lên tầng.
X2,X3,X4 : Tín hiệu gọi xuống tầng.
T1, ,T4 : Tín hiệu chọn tầng.
c- Phần mềm điều khiển:
Bộ vi điều khiển cần có chơng trình điều khiển thích hợp để thực hiện các ứng dụng của
chúng ta. Vì 80C51 chỉ hiểu đợc ngôn ngữ máy dới dạng các số nhị phân nên chúng ta phải có
một chơng trình dịch từ các ngôn ngữ lập trình khác sang ngôn ngữ máy. Chúng ta có thể sử
dụng nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau nh C, PASCAL, BASIC, ASSEMBLY để viết các
ứng dụng cho 80C51.
d- Quá trình viết chơng trình đợc tiến hành nh sau :
+Viết chơng trình ASSEMBLY cho 80C51.
+Sử dụng một trình dịch để dịch file ASSEMBLY ra file nhị phân (mã máy).
+Kiểm tra lỗi.
+Dùng bộ nạp ROM để nạp chơng trình vào ROM.
+Chạy thử chơng trình và kiểm tra.
Trong đề tài này, chúng tôi đã xây dựng một thuật toán điều khiển thang máy và viết chơng
trình điều khiển thang máy cho vi điều khiển 80C51. Lu đồ tóm tắt của thuật toán nh sau:
Mô Hình Thang máy.
X4 T4
L3 X3 T3
L2 X2 T2
L1 T1
Bảng điều khiển.
Tầng 1
Tầng 4
Tầng 3
Tầng 2
BEGI
N
A=
1
A
=3
A
=2
L1
T1
L2
T2
L3
T3
L2-L3
X2-X3-X4
T2-T3-T4
L3
X3-X4
T3-T4
X4
T4
T3
CLOSE
DOOR
WAIT
OPEN
DOOR
X2 X3
L1 L2 L3
T1 T2 T3
X2
L1-L2
T1-T2
L1
T1
T4
T3
X2
T2
T3
X4
T4
T3
X3
T3
T3
A
=4
A
=2
A
=3
Ch ơng
trình con
UP
Ch ơng
trình con
DOW
N
Clear
up
Clear
dow
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
Trong đó các ký hiệu:
A : Trạng thái thang máy.
L1 L3 : Tín hiệu gọi lên tầng.
X2 X4 : Tín hiệu gọi xuống tầng.
T1 T4 : Tín hiệu chọn tầng.
3. Kết luận:
a- Kết quả thực nghệm:
Sau thời gian 3 tháng thực hiện, dới sự hớng dẫn của thầy Đặng Hoài Bắc và sự hỗ trợ,
giúp đỡ của các thầy, cô trong khoa Kỹ thuật điện tử I, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu cơ
sở lý thuyết, tìm hiểu thực tế và xây dựng thuật toán điều khiển thang máy, sau đó viết chơng
trình điều khiển cho vi điều khiển 80C51. Đề tài đã hoàn thành và đã thực hiện đợc một số vấn
đề cơ bản sau:
- Nghiên cứu về vi điều khiển với đại diện điển hình là vi điều khiển 8051.
- Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của thang máy và viết chơng trình phần mềm điều khiển
thang máy.
- Xây dựng mô hình thang máy.
Qua quá trình thử nghiệm, mô hình thang máy đã hoạt động tốt, ổn định đáp ứng đợc các
yêu cầu đề ra đối với một hệ thống thang máy thông thờng với bộ điều khiển thang mô phỏng t-
ơng tự nh ở thang máy thực.
b- Kết luận:
Qua đề tài này, chúng tôi đã thu lợm đợc những kiến thức hết sức quý báu về các hệ vi
điều khiển cũng nh những kinh nghiệm trong ứng dụng thực tế đối với lập trình điều khiển một
hệ thống điều khiển tự động. Và đặc biệt với việc sử dụng mô hình thực, chúng tôi đã có điều
kiện để kiểm nghiệm và ứng dụng các kiến thức đã học trong thời gian qua, từ đó rút ra các bài
học và củng cố kiến thức của bản thân.
Dựa trên nguyên tắc lập trình cho hệ thống thang máy, chúng ta có thể phát triển cho
các ứng dụng của vi điều khiển trong lĩnh vực điều khiển tự động nói riêng cũng nh trong thực
tiễn nói chung. Với các bộ vi điều khiển, chúng ta có thể xây dựng đợc các thiết bị điều khiển
gọn nhẹ, có độ chính xác cao, mềm dẻo trong ứng dụng đáp ứng cho các nhu cầu thực tiễn
trong các ngành công nghiệp, năng lợng, giao thông và y tế đặc biệt là trong lĩnh vực Bu chính
Viễn thông.