Tiết 11 Bài 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (126.25 KB, 7 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Ngày soạn:.../..../...
Ngày giảng:
Lớp ……… ……… ………
<b>Tiết 11</b>
<b>Bài 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH</b>
<b>I. MỤC TIÊU.</b>
<b>1. Kiến thức:</b>
Sau khi học xong bài này học sinh cần:
- Mơ tả được một số NST giới tính, trình bày được cơ chế NST xác định ở người.Nêu
được ảnh hưởng của các yếu tố môi trường trong và môi trường ngồi đến sự phân hố
giới tính.
<i><b>2. Năng Lực</b></i>
- Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo,tự quản lý, giao tiếp, hợp tác, sử dụng CNTT, sử
dụng ngôn ngữ.
<b> 3. Phẩm chất:</b> Trung thực, tự lập, tự tin, có trách nhiệm với bản thân, yêu nghiên cứu
khoa học.
<b>II. CHUẦN BỊ</b>
<b>-</b> - Tranh phóng to hình 12.1 và 12.2 SGK.
<b>III. PHƯƠNG PHÁP</b>
<b>-</b> PP Đàm thoại, đặt vấn đê, trực quan, thảo luận nhóm
Kỹ thuật động não, HS làm việc cá nhân, suy nghĩ – cặp đơi - chia sẻ, trình
bày 1 phút.
<b>IV. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC:</b>
1. <b>Ơn định :</b><i>(1’)</i>
2. <b>Kiểm tra bài cũ :(5’) - Câu 4 T.36 SGK.</b>
- Hãy nêu kết quả của quá trình phát sinh giao tử đực và giao tử cái ở ĐV?
<b>3. Bài mới (33’)</b>
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho
học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
<b>Phương pháp dạy học:Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp </b>
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng
tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
Trong dân gian chúng ta thấy có một số người phụ nữ sinh con một bề. Trong cuộc sống
họ gặp rất nhiều lời phiền tối ( nhất là sinh tồn con gái). Vậy theo các em có phải lỗi là
ở người mẹ không ? Tại sao? Để trả lời câu hỏi này chúng ta nghiên cứu bài mới $ 12.
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
Mục tiêu: cơ chế xác định NST giới tính và tỉ lệ đực: cái ở mỗi lồi là 1:1
- các yếu tố củamôi trường trong và ngồi ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính.
<b>Phương pháp dạy học:Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp </b>
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực:Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng
tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
- GV yêu cầu HS quan
sát H 8.2: bộ NST của
ruồi giấm, hoạt động
nhóm và trả lời câu hỏi:
<i>? -Câu hỏi hs khuyết</i>
<i>tật</i> ? <i> Nêu điểm giống và</i>
<i>khác </i>
<i>nhau ở bộ NST của ruồi</i>
<i>đực</i>
<i> và ruồi cái?</i>
- GV thông báo: 1 cặp
NST khác nhau ở con
đực và con cái là cặp
NST giới tính, cịn các
cặp NST giống nhau ở
con đực và con cái là
NST thường.
- Cho HS quan sát H
12.1
<i>? Cặp NST nào là cặp</i>
<i>NST giới tính?</i>
<i>? NSt giới tính có ở tế</i>
<i>bào nào?</i>
- GV đưa ra VD: ở
người:
44A + XX Nữ
44A + XY Nam
- Các nhóm HS quan sát kĩ
hình và hiểu được :
+ Giống 8 NST (1 cặp hình
hạt, 2 cặp hình chữ V).
+ Khác:
Con đực:1 chiếc hình que. 1
chiếc hình móc.
Con cái: 1 cặp hình que.
- Quan sát kĩ hình 12.1 và
hiểu được cặp 23 là cặp
NST giới tính.
- HS trả lời và rút ra kết luận.
- HS trao đổi nhóm và hiểu
được sự khác nhau về hình
dạng, số lượng, chức năng.
I. Nhiễm sắc thể giới
tính(13p)
- Trong các tế bào lưỡng bội
(2n):
+ Có các cặp NST thường.
+ 1 cặp NST giới tính kí hiệu
XX (tương đồng) và XY
(khơng tương đồng).
- ở người và động vật có vú,
ruồi giấm .... XX ở giống cái,
XY ở giống đực.
- Ở chim, ếch nhái, bò sát,
bướm.... XX ở giống đực còn
XY ở giống cái.
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<i>? -Câu hỏi hs khuyết</i>
<i>tật</i> ? <i> So sánh điểm khác</i>
<i>nhau </i>
<i>giữa NST thường và NST</i>
<i> giới tính?</i>
- GV đưa ra VD về tính
trạng liên kết với giới
tính.
- Cho HS quan sát H
12.2 và hỏi:
<i>? Giới tính được xác</i>
<i>định khi nào?</i>
- GV lưu ý HS: một số
loài giới tính xác định
trước khi thụ tinh VD:
trứng ong không được
thụ tinh trở thành ong
đực, được thụ tinh trở
thành ong cái (ong thợ,
ong chúa)...
<i>? Những hoạt động nào</i>
<i>của NST giới tính trong</i>
<i>giảm </i>
<i>phân và thụ tinh dẫn tới</i>
<i>sự hình thành đực cái?</i>
- GV yêu cầu 1 HS lên
bảng trình bày trên H
12.2.
- GV đặt câu hỏi, HS
thảo luận.
<i>? Có mấy loại trứng và</i>
<i>tinh trùng được tạo ra</i>
<i>qua giảm phân?</i>
- HS quan sát và trả lời câu
hỏi:
- Rút ra kết luận.
- HS lắng nghe GV giảng.
- HS quan sát kĩ H 12.2 và trả
lời, các HS khác nhận xét, bổ
sung.
- 1 HS trình bày, các HS khác
nhận xét, đánh giá.
- HS thảo luận nhóm dựa vào
H 12.2 để trả lời các câu hỏi.
- Đại diện từng nhóm trả lời
từng câu, các HS khác nhận
xét, bổ sung.
- Nghe GV giảng và tiếp thu
kiến thức.
- HS: Sai, vì phụ thuộc vào
II.Cơ chế xác định giới tính
(12p)
- Đa số các loài, giới tính
được xác định trong thụ tinh.
- Sự phân li và tổ hợp cặp
NST giới tính trong giảm
phân và thụ tinh là cơ chế xác
định giới tính ở sinh vật. VD:
cơ chế xác định giới tính ở
người.
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
<i>? Sự thụ tinh giữa trứng</i>
<i>và tinh trùng nào tạo</i>
<i>thành hợp tử phát triển</i>
<i>thành con trai, con gái?</i>
<i>? Vì sao tỉ lệ con trai và</i>
<i>con gái xấp xỉ 1:1?</i>
<i>? Sinh con trai hay con</i>
<i>gái do người mẹ đúng</i>
<i>hay sai?</i>
- GV nói về sự biến đổi
tỉ lệ nam: nữ hiện nay,
liên hệ những thuận lợi
và khó khăn.
cặp NST g/tính(XY) của bố...
- Nghe GV giảng và tiếp thu
kiến thức.
- GV giới thiệu: bên
cạnh NST giới tính có
các yếu tố môi trường
ảnh hưởng đến sự phân
hố giới tính.
- u cầu HS nghiên cứu
thơng tin SGK trả lời câu
hỏi;
?<i> Nêu những yếu tố ảnh</i>
<i>hưởng đến sự phân hố</i>
<i>giới tính?</i>
- GV: Ngoài việc phụ
thuộc cào các NST giới
tính, giới tính cịn phụ
thuộc vào các yếu tố môi
trường trong do rối loạn
tiết hocmon sinh dục ->
biến đổi giới tính. ảnh
hưởng của mơi trường
ngồi; nồng độ của CO2,
ánh sáng.
<i>?</i> -Câu hỏi hs khuyết
- HS nêu đựơc các yếu tố:
+ Hoocmon...
+ Nhiệt độ, cường độ chiếu
sáng....
- 1 vài HS bổ sung.
- HS đưa ra ý kiến, nghe GV
giới thiệu thêm.
- Điều chỉnh tỉ lệ đực, cái
nhằm phục vụ nhu cầu của
con người.
III. Các yếu tố ảnh hưởng tới
sự phân hố giới tính (9p)
+ Hoocmơn sinh dục:
- Rối loạn tiết hoocmon sinh
dục sẽ làm biến đổi giới tính
tuy nhiên cặp NST giới tính
khơng đổi.
VD: Dùng Metyl testosteeron
tác động vào cá vàng cái=> cá
vàng đực. Tác động vào trứng
cá rô phi mới nở dẫn tới 90%
phát triển thành cá rô phi đực
(cho nhiều thịt).
+ Nhiệt độ, ánh sáng ... cũng
làm biến đổi giới tính VD
SGK.
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
tật<i> ? Tại sao người ta</i>
<i>lại điều chỉnh tỉ lệ đực,</i>
<i>cái ở vật nuôi?</i>
- GV giới thiệu 1 số thực
nghiệm điều chỉnh tỉ lệ
đực, cái bằng tác dụng
của hooc mơn, bằng cách
tác động đến hồn cảnh
thụ tinh, điều kiện phát
triển của hợp tử...
<i>? Sự hiểu biết về cơ chế</i>
<i>xác định giới tính và các</i>
<i>yếu tố ảnh hưởng đến sự</i>
<i>phân hố giới tính có ý</i>
<i>nghĩa gì trong sản xuất?</i>
- HS: Nghe và tiếp thu kiến
thức.
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
<b>Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp </b>
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng
tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
<b>Câu 1: Đặc điểm của NST giới tính là:</b>
A. Có nhiều cặp trong tế bào sinh dưỡng
B. Có 1 đến 2 cặp trong tế bào
C. Số cặp trong tế bào thay đổi tuỳ lồi
D. Ln chỉ có một cặp trong tế bào sinh dưỡng
<b>Câu 2: Trong tế bào sinh dưỡng của mỗi loài sinh vật thì NST giới tính:</b>
A. Ln ln là một cặp tương đồng.
B. Luôn luôn là một cặp không tương đồng.
C. Là một cặp tương đồng hay không tương đồng tuỳ thuộc vào giới tính.
D. Có nhiều cặp, đều khơng tương đồng.
<b>Câu 3: Trong tế bào 2n ở người, kí hiệu của cặp NST giới tính là:</b>
A. XX ở nữ và XY ở nam.
B. XX ở nam và XY ở nữ.
C. ở nữ và nam đều có cặp tương đồng XX .
D. ở nữ và nam đều có cặp khơng tương đồng XY.
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
B. Đều chỉ có một cặp trong tế bào 2n.
C. Đều là cặp XX ở giới cái .
D. Đều là cặp XY ở giới đực.
<b>Câu 5: Ở người gen quy định bệnh máu khó đơng nằm trên:</b>
A. NST thường và NST giới tính X.
B. NST giới tínhY và NST thường.
C. NST thường
D. NST giới tính X
<b>Câu 6: Lồi dưới đây có cặp NST giới tính XX ở giới đực và XY ở giới cái là:</b>
A. Ruồi giấm
B. Các động vật thuộc lớp Chim
C. Người
D. Động vật có vú
<b>Câu 7: Chức năng của NST giới tính là:</b>
A. Điều khiển tổng hợp Prôtêin cho tế bào
B. Nuôi dưỡng cơ thể
C. Xác định giới tính
D. Tất cả các chức năng nêu trên
<b>Câu 8: Loài dưới đây có cặp NST XX ở giới cái và cặp NST XY ở giới đực là:</b>
A. Bò sát
B. Ếch nhái
C. Tinh tinh
D. Bướm tằm
<b>Câu 9: Ở người, "giới đồng giao tử" dùng để chỉ:</b>
A. Người nữ
B. Người nam
C. Cả nam lẫn nữ
D. Nam vào giai đoạn dậy thì
<b>Câu 10: Câu có nội dung đúng dưới đây khi nói về người là:</b>
A. Người nữ tạo ra 2 loại trứng là X và Y.
B. Người nam chỉ tạo ra 1 loại tinh trùng X.
C. Người nữ chỉ tạo ra 1 loại trứng Y.
D. Người nam tạo 2 loại tinh trùng là X và Y.
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
<b>Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp </b>
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV chia lớp thành nhiều nhóm
( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi
sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập
1/ Nêu điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường? (MĐ2)
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trả lời.
- HS nộp vở bài tập.
- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.
- HS lập bảng so sánh.
NST thường NST giới tính
- Tồn tại thành từng cặp lớn hơn 1 trong TB
xôma ( TB lưỡng bội)
- Luôn luôn tồn tại thành từng cặp tương
đồng.
- Chỉ mang gen quy định tính trạng thường của
cơ thể.
- Thường tồn tại 1 cặp trong Tb lưỡng
bội.
- Tồn tại thành từng cặp tương đồng
( XX) hoặc không tương đồng (XY)
- Chủ yếu mang gen quy định giới tính
của cơ thể.
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tịi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tịi và mở rộng kiến thức, khái qt lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
<b>Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp </b>
thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng
tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái đúng hay sai?
- Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái sai vì việc sinh
nam hay nữ là do việc kết hợp giữa tinh trùng mang NST giới tính X hoặc Y của bố với
trứng của mẹ chỉ mang NST X dẫn đến tỉ lệ sinh con trai, con gái xấp xỉ 1 nam: 1 nữ.
3.Dặn dò (1p):
-Học bài theo nội dung SGK và vở ghi
-Trả lời các câu hỏi SGK. Đọc mục em có biết.
-Soạn bài 13: Di truyền liên kết.
<b>VI. RÚT KINH NGHIỆM</b>
</div>
<!--links-->
