Bài giảng Kiến trúc máy tính (TS. Hoàng Xuân Dậu) Chương 6

HỌC VIỆN CƠNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THƠNG

BÀI GIẢNG MƠN

KIẾN TRÚC MÁY TÍNH
CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

Giảng viên:

TS. Hồng Xn Dậu

Điện thoại/E-mail:



Bộ mơn:

Khoa học máy tính - Khoa CNTT1

Học kỳ/Năm biên soạn: Học kỳ 2 năm học 2009-2010


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

NỘI DUNG
1. Giới thiệu chung
2. Các cổng giao tiếp
3. Các thiết bị vào
a. Bàn phím

b. Chuột

4. Các thiết bị ra
a. Màn hình CRT
b. Màn hình LCD
c. Máy in

5. Câu hỏi ơn tập
www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 2


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.1 Giới thiệu chung
 Các thiết bị vào ra (còn gọi là thiết bị ngoại vi - peripheral
devices) là các bộ phận của máy tính có nhiệm vụ:
 Tiếp nhận các thông tin từ thế giới bên ngồi đi vào máy tính;
 Kết xuất các thơng tin từ máy tính ra thế giới bên ngồi.

 Các thiết bị vào (input devices):
 Bàn phím, chuột, máy quét ảnh
 Máy đọc barcode, ổ đĩa cứng, ổ đĩa quang,..

 Các thiết bị ra (output devices):
 Màn hình
 Máy in, máy vẽ
 Ổ đĩa cứng, ổ đĩa quang,..

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HOÀNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 3


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.1 Giới thiệu chung

A multimedia keyboard

www.ptit.edu.vn

A logitech mouse

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 4

BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.1 Giới thiệu chung

A CRT monitor

www.ptit.edu.vn

An LCD monitor

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 5


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.1 Giới thiệu chung

A Laser Printer

www.ptit.edu.vn

A Ink Jet Printer

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 6


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.2 Các cổng giao tiếp
 Các thiết bị vào ra thường kết nối với máy tính thơng qua
các cổng giao tiếp (communication ports);
 Mỗi cổng giao tiếp được gán một địa chỉ.

 Các cổng giao tiếp thông dụng:
 PS/2: kết nối chuột và bàn phím
 Cổng COM và LPT
 Cổng USB:
• USB 1.0: 12Mb/s
• USB 2.0: 480Mb/s (hiện tại)
• USB 3.0: 1.5Gb/s (tương lai)

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 7

BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.2 Các cổng giao tiếp
 Các cổng giao tiếp thông dụng:








Cổng IDE, SATA và E-SATA: ghép nối các loại ổ đĩa
Cổng LAN: ghép nối mạng
Cổng Audio: ghép nối âm thanh
Cổng đọc các thẻ nhớ
Cổng Firewire /IEEE 1394: ghép nối các loại ổ đĩa ngoài
Cổng VGA/Video: ghép nối với màn hình
Cổng DVI: ghép nối với màn hình số

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 8

BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

Các cổng
thơng
dụng của
máy tính

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 9


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.2 Các cổng giao tiếp

IDE Ports

www.ptit.edu.vn

SATA Ports

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 10


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.a Bàn phím
 Bàn phím là thiết bị vào chuẩn (tại sao?)
 Bàn phím có 2 chức năng chính:
 Nhập dữ liệu
 Điều khiển

 Bàn phím tiêu chuẩn có 101 phím:







Các phím ký tự (a-z)
Các phím số (0-9)
Các phím phép tốn: +, - *, /
Các phím chức năng (F1-F12)
Các phím điều khiển: Ctrl, Alt, Shift,

Các phím di chuyển: Home, End, Page Up, Page Down, Up,
Down, Left, Right, ...

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 11


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.a Bàn phím – Ma trận phím

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 12


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.a Bàn phím – Ma trận phím

 Bàn phím sử dụng một ma trận hình
thành bởi các dịng và cột dây dẫn:
 Mỗi phím hoạt động như một cơng
tắc;
 Khi phím được ấn, dây dẫn cột được
nối với dây dẫn dịng tạo thành một
mạch kín;
 Bộ điều khiển bàn phím liên tục quét
ma trận để phát hiện mạch kín và ghi
nhận phím được ấn.

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 13


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.a Bàn phím – Ma trận phím
 Để phát hiện các phím được ấn:
 Bộ điều khiển bàn phím quét tất cả
các cột và kích hoạt từng cột;
 Khi một dịng được kích hoạt, bộ điều
khiển bàn phím phát hiện dịng nào
được kích hoạt (phím được ấn tạo

mạch kín).

 Hình bên:
 Cột C1 được kích hoạt
 Các dòng R1 và R2 được kiểm tra lần
lượt để phát hiện mạch kín  phím
được ấn.
www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 14


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.a Bàn phím – Nhiều phím được ấn

Three
key
pressed
One
key
pressed

www.ptit.edu.vn

Two
key
pressed

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 15


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.a Bàn phím – Hoạt động
 Khi một phím được ấn, bộ điều khiển bàn phím phát hiện và
sinh ra một mã quét tương ứng (scan code);
 Một ngắt (interrupt) bàn phím được gửi đến máy tính;

 Khi nhận được tín hiệu ngắt bàn phím:
 Máy tính thực hiện chương trình điều khiển ngắt bàn phím:
• Đọc mã qt phím
• Chuyển mã qt phím thành mã ký tự tương ứng (thông thường
là mã ASCII).

 Một ký tự có thể được hiển thị theo nhiều hình thức
khác nhau theo các bộ font.

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 16


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột
 Chuột là một trong các thiết bị vào thơng dụng nhất của máy
tính:
 Chức năng chính của chuột là điều khiển

 Các loại chuột:






Chuột cơ khí
Chuột quang
Chuột laser
Chuột có dây
Chuột khơng dây

 Các phím của chuột:

 Phím trái, phải, cuộn
 Phím chuyển đi (forward), quay lại (backward)

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 17


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột – Chuột cơ khí

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 18


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột – Chuột cơ khí – Nguyên tắc HĐ

 Khi chuột di chuyển, viên bi chuột quay;
 Khi bi quay nó kéo theo 2 trục áp vào quay theo. Hai trục
được gắn bánh xe răng cưa ở 1 đầu:
 Một trục dùng để phát hiện chuyển động theo phương đứng
 Một trục dùng để phát hiện chuyển động theo phương ngang

 Hai đi-ốt sinh tia hồng ngoại chiếu qua phần bánh răng cưa
gắn trên các trục kể trên:
 Khi bánh răng cưa quay, ánh sáng hồng ngoại chiếu qua sẽ bị
ngắt quãng
 Ở phía đối diện có 2 bộ cảm biến chuyển ánh sáng hồng ngoại
sau bánh răng cưa thành tín hiệu điện;
 Tín hiệu điện thu được phản ánh chuyển động của chuột được
chuyển cho máy tính xử lý.

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 19


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột – Chuột quang

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 20


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột – Chuột quang – Nguyên tắc HĐ
 Một đi-ốt phát ánh sáng đỏ qua ống kính chiếu xuống mặt
phẳng di chuột; ánh sáng phản xạ từ mặt phẳng di chuột
quay ngược trở lại chuột;
 Một camera đặt phía dưới chuột liên tục chụp ảnh của bề
mặt di chuột nhờ ánh sáng phản xạ. Tốc độ chụp là khoảng
1500 ảnh/giây;
 IC điều khiển chuột sẽ phân tích và so sánh các ảnh kề
nhau và qua đó phát hiện ra chuyển động chuột;
 Tín hiệu biểu diễn chuyển động chuột do IC điều khiển chuột
sinh ra được chuyển cho máy tính xử lý.

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 21

BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột – Chuột laser

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 22


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.3.b Chuột – Chuột laser
 Nguyên lý hoạt động của chuột laser tương tự như chuột
quang; Các điểm khác:
 Ánh sáng laser được sử dụng thay cho ánh sáng đỏ
 Tần số camera chụp ảnh bề mặt di chuột lớn hơn, khoảng 6000
ảnh/giây;
 Độ nhạy của chuột laser cao hơn;
 Chuột laser có thể làm việc trên hầu hết các bề mặt.

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HOÀNG XUÂN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 23


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.4 Màn hình
 Màn hình (screen / monitor) là thiết bị ra chuẩn;
 Màn hình có thể hiển thị thơng tin dưới dạng văn bản và
hình ảnh;
 Các loại màn hình:
 Màn hình CRT
 Màn hình LCD
 Màn hình Plasma

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 24


BÀI GIẢNG MƠN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

CHƯƠNG 6 – CÁC THIẾT BỊ NGOẠI VI

6.4.a Màn hình CRT

www.ptit.edu.vn

GIẢNG VIÊN: TS. HỒNG XN DẬU
BỘ MƠN: KHOA HỌC MÁY TÍNH - KHOA CNTT1

Trang 25