Bai 5 Trung Quoc thoi phong kien

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Soạn: </b>

<b>Giảng: 11………..tiết………sĩ số………..vắng………</b>
<b>CHƯƠNG III: TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN</b>

<b>Tiết 5. Bài 5</b>

<b>TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN</b>
<b>I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:</b>

<b>1. Kiến thức:</b>

- Biết được sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã
hội.

- Hiểu được bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần –
Hán, sự hình thành và những thành tựu nổi bật của nhà Đường, chính sách xâm lược
chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa.

<b>2. Kỹ năng:</b>

- Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp HS biết phân tích và rút ra kết luận.
- Biết sơ đồ và tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài giảng.

- Nắm vững các khái niệm cơ bản.
<b>3. Thái độ:</b>

- Thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến
ở Trung Quốc.

- Quý trọng các di sản văn hóa, hiểu được các ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc

đối với Việt Nam.

<b>II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC:</b>
<b>1.GV- Bản đồ Trung Quốc qua các thời kỳ.</b>

- Sưu tầm tranh ảnh như: Vạn lý Trường thành, Cố cung, đồ gốm sứ của Trung Quốc
thời phong kiến. Các bài thơ Đường, các tiểu thuyết thời Minh – Thanh.

- Vẽ sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sơ đồ về bộ máy nhà
nước thời Minh – Thanh.

<b>2.HV: Sgk và vở ghi</b>

<b>III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:</b>
<b>1. Ổn định lớp </b>

<b>2. Kiểm tra bài cũ:</b>

- Câu hỏi: Tại sao nói “khoa học đã có từ lâu nhưng đến thời Hy Lạp, Rô-ma khoa
học mới trở thành khoa học”?

<b>3. Tổ chức hoạt động dạy và học:</b>

<b>Hoạt động của thầy và trị</b> <b>Kiến thức cơ bản</b>
<b>* Hoạt động 1: Tìm hiểu sự hình thành</b>

<b>quan hệ sản xuất phong kiến và chế độ</b>
<b>phong kiến thời Tần – Hán.</b>

- GV đặt câu hỏi: Việc sử dụng công cụ

<i>bằng sắt ở Trung Quốc vào thế kỷ V TCN</i>
<i>có tác dụng gì?</i>

- HS trả lời.

- GV củng cố và giải thích: Trong xã hội
Trung Quốc từ khi đồ sắt xuất hiện xã hội
đã có sự phân hóa, hình thành hai giai cấp

<b>1. Chế độ phong kiến thời Tần – Hán.</b>
<b>a. Sự hình thành xã hội phong kiến.</b>
- Thế kỷ VIII – III TCN (cuối thời Xuân
Thu – Chiến Quốc), đồ sắt xuất hiện 
năng suất tăng.

- Các giai cấp mới ra đời:

+ Địa chủ: sở hữu nhiều ruộng đất, cho
thuê ruộng, thu tô  giàu có.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

mới địa chủ và nơng dân lĩnh canh, từ đây
hình thành quan hệ sản xuất phong kiến.
Đó là quan hệ bóc lột giữa địa chủ và nơng
dân lĩnh canh thay thế cho quan hệ bóc lột
quý tộc và nông dân công xã.

- GV hỏi: Nhà Tần – Hán được hình thành
<i>như thế nào? Tại sao nhà Tần lại thống</i>
<i>nhất được Trung Quốc?</i>

- HS trả lời.

- GV củng cố và chốt ý: Trên lưu vực sơng
Hồng Hà và Trường Giang thời cổ đại có
nhiều nước nhỏ thường chiến tranh sâu xé
thơn tính lẫn nhau làm thành cục diện
Xuân Thu – Chiến Quốc. Đến thế kỷ IV
TCN, nhà Tần có tiềm lực kinh tế, quân sự
mạnh hơn cả đã lần lượt tiêu diệt các đối
thủ. Đến năm 221 TCN, nhà Tần đã thống
nhất Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần
Thủy Hoàng. Chế độ phong kiến Trung
Quốc ra đời. Nhà Tần tồn tại được 15 năm
sau đó bị cuộc khởi nghĩa của Trần Thắng
và Ngô Quảng làm cho suy sụp.

Lưu Bang lập ra nhà Hán (206 – 220
TCN). Chế độ phong kiến Trung Quốc tiếp
tục củng cố và phát triển.

- GV cho HS quan sát sơ đồ Tổ chức bộ
máy nhà nước phong kiến và trả lời câu
hỏi: Tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến
<i>thời Tần – Hán như thế nào?</i>

thuê ruộng đất của địa chủ, nạp tô cho
địa chủ  nghèo khổ.

 Quan hệ bóc lột phong kiến ra đời: là
quan hệ bóc lột của địa chủ với nơng dân

lĩnh canh thơng qua tô.

b. Nhà Tần – Hán:

- Năm 221 TCN, nhà Tần đã thống nhất
Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần
Thủy Hoàng.

- Lưu Bang lập ra nhà Hán năm 206
TCN – 220.

Đến đây chế độ phong kiến Trung Quốc
đã được xác lập.

- Tổ chức bộ máy nhà nước thời Tần –
Hán:

+ Ở trung ương: Hồng đế có quyền
tuyệt đối, bên dưới có thừa tướng, thái
úy cùng các quan văn võ.

+ Ở địa phương: Quan thái thú và huyện
lệnh. (tuyển dụng quan lại chủ yếu là
hình thức tiến cử).

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>Hoạt động của thầy và trò</b> <b>Kiến thức cơ bản</b>
- GV gợi ý để HS liên hệ bằng câu hỏi:

Hãy kể tên các cuộc khởi nghĩa của nhân
dân ta chống lại sự xâm lược của nhà Tần,

nhà Hán?(Hai Bà Trưng…).

<b>* Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phát triển</b>
<b>của chế độ phong kiến dưới thời Đường.</b>
- GV chia lớp làm 3 nhóm và nêu câu hỏi
cho từng nhóm:

+ Nhóm 1: Nhà Đường được thành lập
<i>như thế nào? Kinh tế thời Đường so với</i>
<i>các triều đại trước? Nội dung của chính</i>
<i>sách quân điền?</i>

+ Nhóm 2: Bộ máy nhà nước thời Đường
<i>có gì khác so với các triều đại trước?</i>
+ Nhóm 3: Vì sao lại nổ ra các cuộc khởi
<i>nghĩa nông dân vào cuối triều đại nhà</i>
<i>Đường?</i>

- Các nhóm tìm ý trả lời.
- GV nhận xét, chốt ý.

<b>2. Sự phát triển chế độ phong kiến</b>
<b>dưới thời Đường (618 – 907).</b>

- Lý Uyên ra nhà Đường, lên ngơi hồng
đế.

- Về kinh tế:

+ Nơng nghiệp: chính sách quân điền, áp

dụng kỹ thuật canh tác mới, chọn
giống… dẫn đến năng suất tăng.

+ Thủ công nghiệp và thương nghiệp
phát triển thịnh đạt: có các xưởng thủ
công (tác phường) luyện sắt, đóng
thuyền.

 Kinh tế thời Đường phát triển cao hơn
so với các triều đại trước.

- Về chính trị:

+ Từng bước hồn thiện chính quyền từ
trung ương xuống địa phương, có chức
Tiết độ sứ trấn ải biên cương.

+ Tuyển dụng quan lại bằng thi cử.

+ Tiếp tục chính sách xâm lược và mở
rộng lãnh thổ.

+ Mâu thuẫn xã hội dẫn đến khởi nghĩa
nông dân Hoàng Sào thế kỷ X khiến cho
nhà Đường sụp đổ.

<b>4. Củng cố:</b>

- Yêu cầu HS nêu lại sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sự phát triển của
chế độ phong kiến Trung Quốc qua các triều đại, điểm nổi bật của mỗi triều đại. Vì sao

cuối các triều đại đều có khởi nghĩa nơng dân? Những thành tựu văn hóa tiêu biểu của
Trung Quốc thời phong kiến.

<b>5. Dặn dò, bài tập:</b>

- Học bài cũ, làm bài tập trong SGK, đọc trước bài mới.
- Bài tập:

1. Kể tên các triều đại phong kiến Trung Quốc, thời gian tồn tại? Triều đại nào chế
độ phong kiến đạt đến đỉnh cao? Biểu hiện?

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Giảng: 11………..tiết………sĩ số………..vắng………</b>
<b>Tiết 6. Bài 5</b>

<b>TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN </b>
<b>(TIẾP THEO)</b>

<b>I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:</b>
<b>1. Kiến thức:</b>

- Biết được sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã
hội.

- Hiểu được bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần –
Hán cho đến thời Minh – Thanh, chính sách xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế
Trung Hoa.

- Biết được những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến. Nông nghiệp là
chủ yếu, hưng thịnh theo chu kỳ, mầm mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng còn yếu
ớt.

<b>2. Kỹ năng:</b>

- Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp HS biết phân tích và rút ra kết luận.
- Biết sơ đồ và tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài giảng.

- Nắm vững các khái niệm cơ bản.
<b>3. Tư tưởng:</b>

- Thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến
ở Trung Quốc.

- Quý trọng các di sản văn hóa, hiểu được các ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc
đối với Việt Nam.

<b>II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC:</b>
<b>1. GV- Bản đồ Trung Quốc qua các thời kỳ.</b>

- Sưu tầm tranh ảnh như: Vạn lý Trường thành, Cố cung, đồ gốm sứ của Trung Quốc
thời phong kiến. Các bài thơ Đường, các tiểu thuyết thời Minh – Thanh.

- Vẽ sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sơ đồ về bộ máy nhà
nước thời Minh – Thanh.

<b>2.HV: Sgk và vở ghi</b>

<b>III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:</b>
<b>1. Ổn định lớp </b>

<b>2. Kiểm tra bài cũ:</b>

- Vẽ sơ đồ nhà nước thời kì phong kiến ở Trung Quốc?
<b>3. Tổ chức hoạt động dạy và học:</b>

<b>Hoạt động của thầy và trò</b> <b>Kiến thức cơ bản</b>
<b>* Hoạt động 1: Tìm hiểu Trung Quốc</b>

<b>thời Minh – Thanh.</b>

- GV đặt câu hỏi: Nhà Minh, nhà Thanh
<i>được thành lập như thế nào?</i>

- HS trả lời.

<b>3. Trung Quốc thời Minh – Thanh.</b>
<b>a. Sự thành lập nhà Minh, nhà Thanh.</b>
- Nhà Minh thành lập (1638 – 1644), người
sáng lập là Chu Nguyên Chương.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>Hoạt động của thầy và trò</b> <b>Kiến thức cơ bản</b>
- GV nhận xét và chốt ý: Sau nhà

Đường đến nhà Tống, nhà Nguyên.
Phong trào khởi nghĩa nông dân của
Chu Nguyên Chương đã thành lập nhà
Minh (1638 - 1644). Khởi nghĩa của Lý
Tự Thành làm cho nhà Minh sụp đổ,
giữa lúc đó bộ lạc Mãn Thanh ở phía
Bắc Trung Quốc đã đánh bại Lý Tự
Thành lập ra nhà Thanh (1644 - 1911).

- GV đặt câu hỏi: Dưới thời Minh, kinh
<i>tế Trung Quốc có điểm gì mới so với</i>
<i>các triều đại trước? Biểu hiện?</i>

- GV cho HS thảo luận và gọi HS trả
lời.

- GV nhận xét, chốt ý: Các vua thời
Minh đã thi hành nhiều biện pháp nhằm
khôi phục, phát triển kinh tế. Đầu thế
kỷ XVI quan hệ sản xuất TBCN đã xuất
hiện ở Trung Quốc, biểu hiện trong các
ngành nông nghiệp, thủ công nghiệp,
thương nghiệp. Các thành thị mọc lên
nhiều và rất phồn thịnh. Bắc kinh, Nam
kinh không chỉ là trung tâm chính trị
mà cịn là trung tâm kinh tế lớn.

- GV giải thích thêm: Sự thịnh trị của
nhà Minh còn biểu hiện ở lĩnh vực
chính trị: ngay từ khi lên ngôi, Minh
Thái Tổ đã quan tâm đến xây dựng chế
độ quân chủ chuyên chế trung ương tập
quyền (quyền lực ngày càng tập trung
vào tay nhà vua, bỏ chức thừa tướng,
thái úy, giúp việc cho vua là 6 bộ, vua
tập trung mọi quyền hành trong tay,
trực tiếp chỉ huy quân đội).

- GV đặt câu hỏi: Tại sao nhà Minh với

<i>nền kinh tế và chính trị thịnh đạt như</i>
<i>vậy lại sụp đổ?</i>

- HS trả lời.

- GV nhận xét và phân tích: Cũng như
các triều đại phong kiến rước đó, cuối
thời Minh ruộng đất ngày càng tập
trung vào tay giai cấp q tộc, địa chủ
cịn nơng dân ngày càng cực khổ ruộng
ít, sưu cao, thuế nặng cộng với phải đi
lính phục vụ cho các cuộc chiến tranh
xâm lược, mở rộng lãnh thổ của các
triều vua. Vì vậy mâu thuẫn giữa nơng

Quốc đánh bại Lý Tự Thành, lập ra nhà
Thanh (1644 – 1911).

<b>b. Sự phát triển kinh tế dưới triều</b>
<b>Minh: Từ thế kỷ XVI đã xuất hiện mầm</b>
mống kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- Thủ công nghiệp: xuất hiện công trường
thủ công, quan hệ chủ - người làm thuê.
- Thương nghiệp phát triển, thành thị mở
rộng và phồn vinh.

<b>c. Về chính trị.</b>

- Bộ máy nhà nước phong kiến ngày càng

tập quyền. Quyền lực ngày càng tập trung
trong tay nhà vua.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

dân với địa chủ ngày càng gay gắt và
cuộc khởi nghĩa nông dân của Lý Tự
Thành làm cho nhà Minh sụp đổ.

- GV liên hệ cuộc xâm lược nước ta của
nhà Minh.

- GV đặt câu hỏi: Chính sách cai trị
<i>của nhà Thanh?</i>

- HS trả lời. GV nhận xét, chốt ý:
Người Mãn Thanh khi vào Trung Quốc
lập ra nhà Thanh và thi hành chính sách
áp bức dân tộc, bắt người Trung Quốc
ăn mặc và theo phong tục người Mãn,
mua chuộc địa chủ người Hán, giảm
thuế cho nông dân nhưng mâu thuẫn
dân tộc vẫn tăng dẫn đến khởi nghĩa
nông dân khắp nơi.

Về đối ngoại: Thi hành chính sách xâm
lược, “bế quan tỏa cảng” trong bối cảnh
bị sự dịm ngó của tư bản phương Tây
dẫn đến sự suy sụp của chế độ phong
kiến. Cách mạng Tân Hợi năm 1911 đã
làm cho nhà Thanh sụp đổ.

- GV liên hệ cuộc xâm lược nước ta của
nhà Thanh.

<b>* Hoạt động 2: Tìm hiểu những</b>
<b>thành tựu của văn hóa Trung Quốc.</b>
- GV chia lớp làm 2 nhóm và gia nhiệm
vụ cho mỗi nhóm:

+ Nhóm 1: Những thành tựu trên lĩnh
vực tư tưởng của chế độ phong kiến
Trung Quốc?

+ Nhóm 2: Những thành tựu trên lĩnh
vực sử học, văn học, khoa học kỹ thuật?
- GV cho đại diện nhóm trình bày và bổ
sung cho nhau, sau đó GV nhận xét và
chốt ý:

+ Nhóm 1: Nho giáo giữ vai trò quan
trọng trong lĩnh vực tư tưởng. Người
khởi xướng Nho học là Khổng Tử. Từ
thời Hán, Nho giáo đã trở thành công cụ
thống trị về mặt tinh thần với quan
niệm về vua-tôi, cha-con, chồng-vợ…
Về sau Nho giáo càng trở nên bảo thủ,
lỗi thời và kìm hãm sự phát triển của xã
hội. Phật giáo cũng thịnh hành nhất là

<b>d. Chính sách của nhà Thanh.</b>

- Đối nội: áp bức dân tộc, mua chuộc địa
chủ người Hán.

- Đối ngoại: Thi hành chính sách xâm
lược, “bế quan toả cảng”.

 Chế độ phong kiến nhà Thanh sụp đổ
năm 1911.

<b>4. Văn hóa Trung Quốc.</b>
<b>a. Tư tưởng.</b>

- Nho giáo do Khổng Tử sáng lập, giữ vai
trò quan trọng trong hệ tư tưởng phong
kiến, là công cụ tinh thần bảo vệ chế độ
phong kiến, về sau Nho giáo càng trở nên
bảo thủ, lỗi thời và kìm hãm sự phát triển
của xã hội.

- Phật giáo cũng thịnh hành nhất là thời
Đường.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Hoạt động của thầy và trò</b> <b>Kiến thức cơ bản</b>
thời Đường. Thời Đường, vua Đường

đã cử các nhà sư sang Ấn Độ lấy kinh
Phật như cuộc hành trình đầy gian nan
vất vả của nhà sư Đường Huyền Trang.
+ Nhóm 2:

 Bắt đầu từ thời Tây Hán, sử học đã trở
thành lĩnh vực độc lập, người đặt nền
móng là Tư Mã Thiên với bộ Sử ký.
 Văn học: Thơ phát triển dưới thời
Đường với những tác phẩm tiêu biểu:
Đỗ Phủ, Lý Bạch, Bạch Cư Dị…Tiểu
thuyết phá triển mạnh ở thời Minh –
Thanh với các bộ tiểu thuyết nổi tiếng
như Thủy Hử của Thi Nại Am, Tam
quốc diễn nghĩa của La Quán Trung,
Hồng Lâu Mộng của Tào Tuyết Cần…
Các tiểu thuyết của Trung Quốc đều
dựa vào những sự kiện có thật và hư
cấu thêm “7 thực, 3 hư”. Nó phản ánh
phần nào đời sống của nhân dân Trung
Quốc và các mối quan hệ thời phong
kiến.

 Khoa học kỹ thuật: Người Trung
Quốc đạt được nhiều thành tựu rực rỡ
trong lĩnh vực hàng hải như bánh lái, la
bàn, thuyền buồm nhiều lớp. Nghề in,
làm giấy, gốm. dệt, luyện sắt, khai thác
khí đốt cũng được người Trung Quốc
biết đến khá sớm.

- GV cho HS xem tranh Cố cung Bắc
kinh và yêu cầu HS nhận xét. GV phân
tích: Cố cung biểu tượng cho uy quyền
củ chế độ phong kiến nhưng đồng thời

nó cũng biểu hiện tài năng và nghệ
thuật trong xây dựng của nhân dân
Trung Quốc.

<b>c. Văn học:</b>

+ Thơ phát triển mạnh dưới thời Đường.
+ Tiểu thuyết phát triển mạnh ở thời
Nguyên – Thanh: Thủy Hử (THI Nại Am),
Tam quốc diễn nghĩa (La Quán Trung),
Tây du ký (NGô THừa Ân), Hồng lâu
mộng (Tào Tuyết Cần).

<b>d. Khoa học kỹ thuật.</b>

Đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực
hàng hải, nghề in, làm giấy, gốm, dệt,
luyện sắt…và kỹ thuật xây dựng các cung
điện phục vụ cho chế độ phong kiến.

<b>4. Củng cố:</b>

- Yêu cầu HS nêu lại sự hình thành vương triều Minh- Thanh. Những thành tựu văn
hóa tiêu biểu của Trung Quốc thời phong kiến.

</div>

<!--links-->