CƠ HỌC TRUYỀN ĐỘNG XÍCH
1 . VẬN TỐC CỦA TRUYỀN ĐỘNG XÍCH
Vận tốc (trung bình) của xích
V =nZt/(60.1000) (m/s)
Z : số răng
n : số vòng quay trong 1 phút
t : bước xích ,mm
Vận tốc xích càng tăng thì xích càng nhanh chóng bị mài mòn tải trọng
động xích càng tăng lên và xích làm việc càng ổn định.Thường lấy vận
tốc không quá 15m/s
MÔ PHỎNG
CHUYỂN ĐỘNG
XÍCH
Tỉ số truyền được xác định từ vận tốc vòng(trung bình) của 2 đĩa băng
nhau (bằng vận tốc xích)
n1.Z1.t = n2.Z2.t
Do đó u= n1/n2 = Z2/Z1
Tỉ số truyền u tìm được là tỉ số
truyền trung bình.Thực ra tỉ số
truyền và vận tốc thay đổi theo
thơì gian.Do mắt xích ăn khớp
với các răng đĩa theo đa giác
,nên khi đĩa quay đều với vận
tốc góc ω1 thì xích vẫn chuyển
động không đều với vận tốc
thay đỏi từ Vmax- Vmin
Vận tốc tuyệt đối của bản lề xích được chia làm hai thành phấn :
-
Thành phần có phương dọc theo
xích là vận tốc Vx của xích
-
Thành phần vuông góc với xích
Vn
Vx = 0.5ω1d1 cosα1 = Vmax cosα1
Vn = Vmax sinα1
Góc α1 thay đổi trong khoảng từ - φ1/2
đến + φ1/2 = П/2.Vận tốc xích có trị số
lớn nhất khi α1 =0 ,Vx = Vmax =0.5ω1d1
và có trị số nhỏ nhất Vx = Vmin =0.5ω1d1cos(φ1/2) khi α1 =+_φ1/2.
Với cách xem tương tự như trên ta có vận tốc góc của xích bị dẫn
ω2 = Vx /(0.5d2cosα) = ω1 d1 cosα/d2cosα
Góc α thay đổi trong khoảng -φ/2 <= α <= + φ/2 ;φ/2 = П/Z2
Tỉ số truyền tức thời:
Utt = d2cosα/d1cosα1
Trong đó có thể giảm bớt sự chuyển động không đều của đĩa bị dẫn bằng
các tăng số đĩa xích ,để các khoảng biến thiên của các góc α1 và α nhỏ
đi và cosα, cosα1 càng gần tới 1 .Vì số răng dẫn (đĩa nhỏ) ít cho nên
tăng Z1 có tác dụng lớn hơn
TẢI TRỌNG ĐỘNG VÀ VA ĐẬP TRONG TRUYỀN ĐỘNG XÍCH
VIDEO CHỊU TẢI TRỌNG,VA ĐẬP
TRONG TRUYỀN ĐỘNG XÍCH
Trong khi truyền động , do vận tốc của xích và đĩa bị dẫn thay đổi cho
nên sinh ra tải trọng động. Khi xích có khối lượng m chuyển động với
vận tốc Vx thay đổi theo thời gian , nghĩa là chuyển động với gia tốc
ax ,sẽ sinh ra tải trọng động (lực quán tính) .Tải trọng động là cực đại khi
gia tốc đạt trị số cục đại (ax = axmax)
Fđ =m .axmax
Với m ~ qm . a - khối lượng của nhánh xích dẫn
- qm : khối lượng một mét xích
- a : khoảng cách giữa hai trục đĩa xích, mét
Trong khi truyền động , do vận tốc của xích và đĩa bị dẫn thay đổi cho
nên sinh ra tải trọng động. Nghiên cứu cho thấy gia tốc xích đạt cực
đại khi mắt xích bắt đầu vào khớp với răng đĩa đĩa dẫn , lúc này
axmax = ω²1 .t/2 t : bước xích
Ta tìm được
Fđ = qm . a . n²1. t / 180000 trong đó Fđ tính bằng N
a : mét
qm : kg/m
n1 : vòng/phút
t : mm
Từ đấy ta thấy khi tăng bước xích và tần số quay của đĩa dẫn, tải trọng
động Fđ sẽ tăng lên
Va đập giữa bản lề xích với răng đĩa sinh ra khi bản lề vào khớp với răng
đĩa với những vận tốc khác nhau .Tại thời điểm vào khớp ,bản lề b có
vận tốc là Vb = Va có phương vuông góc với OA .Còn vận tốc
của răng C là Vc có phương vuông góc với OC .Động năng va đập
tăng lên khi tăng bước xích và tần số quay của đĩa dẫn
Va đập và tải trọng động ảnh hưởng
lớn đến khả năng làm việc và tuổi thọ
Bộ truyền xích , gây tiếng ồn lớn.
Vì vậy cần hạn chế số vòng quay n1
của đĩa dẫn và không nên lấy bước
xích quá lớn
LỰC TÁC DỤNG
Khi chưa làm việc bộ truyền xích chịu lực căng ban đầu do
trọng lượng bản thân xích gây nên. Lực căng ban đầu được tính
theo công thức gần đúng
khối lượng 1 mét xích ;
a – khoảng cách giữa hai trục ;
y – độ võng của xích ;
- góc nghiêng của đường nối hai tâm đĩa xích ;
m/s - gia tốc trọng trường.
Trong tính toán thực tế có thể lấy
0
F
)cos51()8/(
22
0
ψ
+== agqyaqgF
m
m
m
q
10≈g
ψ
aqkF
myO
≈
Trong đó lực vòng
lực tác dụng lên nhánh xích dẫn và nhánh xích
T moment xoắn trên đĩa xích dẫn
21
, FF
Khi bộ truyền làm việc lực vòng được truyền từ răng đĩa dẫn
qua các mắt xích nhánh dẫn ,từ các mắt xích này lên các răng
của đĩa dẫn
Hay
1
21
2
d
T
FFF
t
=−=
)/(10.6/1000
7
ZntvF
t
ℜ=ℜ=
t
F
Khi các mắt xích chạy vòng qua đĩa xích với vận tốc v sẽ sinh ra lực
ly tâm
Lực ly tâm gây nên lực
căng phụ
Lực căng phụ được tinh
Trong đó A diện tích tiết diện ngang trung bình của xích
khối lượng 1 m xích
lực tác dụng lên nhánh xích dẫn F
1
và nhánh bị dẫn F2
d
v
d
d
ddF
mmlt
2
2
2
2
==
ω
α
α
dF
d
FdF
vvlt
≈=
2
sin2
22
vqAvF
mv
==
ρ
Aq
m
ρ
=
vt
FFFFFF +=+=
0221
;
Lực tác dụng lên trục đĩa xích do lực vòng và trọng
lượng xích gây nên, được tinh theo công thức
Trong đó :
hệ số xét đến tác dụng của trọng lượng xích lên trục.
Z,n số răng và số vòng quay trong 1 ph của đĩa dẫn hoặc bị dẫn .
công suất bộ truyền.
t
F
r
F
)/(10.6
7
ZntkFkF
tttr
ℜ==
ℜ
t
k