BDHS GIOI HOA HOC THCS LTBT DA

<span class='text_page_counter'>(1)</span>BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS CHƯƠNG I:CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ CHƯƠNG II :KIM LOẠI I. TÓM TẮT KIẾN THỨC A. TÓM TẮT KIẾN THỨC 1. Tính chất hóa học của oxit, khái quát về sự phân loại -Đơn chất là chất do một nguyên tố hóa học cấu oxit taïo neân. -Oxit là hợp chất của oxi với một nguyên tố hóa học -Đơn chất có 2 loại là: kim loại và phi kim. khaùc. I. Tính chất vật lý của kim loại -Tên của oxit kim loại: TÊN CỦA NGUYÊN TỐ KIM -Ở dạng tự do và điều kiện thường là chất rắn (trừ LOẠI (kèm theo hóa trị) + OXIT. Ví dụ: Fe2O3 tên sắt thuyû ngaân laø chaát loûng). (III) oxit. -Tính dẻo: kim loại có thể rèn, kéo sợi, dát -Teân cuûa oxit phi kim: TEÂN CUÛA NGUYEÂN TOÁ PHI moûng… KIM (kèm theo tiền tố chỉ số nguyên tử) + OXIT. Ví dụ: -Tính dẫn điện P2O5 ñiphotpho pentaoxit. -Tính dẫn nhiệt: kim loại có tính dẫn điện tốt -Caùc tieàn toá: mono laø moät, ñi laø hai, tri laø ba, tetra laø thường dẫn nhiệt tốt. boán, penta laø naêm… -Tính ánh kim: ứng dụng làm đồ trang sức. 1.1 Tính chaát hoùa hoïc cuûa oxit II. Tính chất hóa học của kim loại a) Oxit bazô 1. Tác dụng với phi kim -Tác dụng với nước: một số oxit bazơ (Na2O, CaO, K2O, -Phần lớn kim loại tác dụng với oxi tạo thành BaO..) tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ oxit, với phi kim tạo thành muối. (kieàm). a) Tác dụng với oxi Na2O + H2O 2NaOH -Tác dụng với axit: oxit bazơ tác dụng với axit tạo muối K, Na, Ba, Zn, Fe, Sn, Ag, Pt, và nước. Ca, Mg, Al Pb, Cu, Hg Au Na2O + H2 SO4 Na2SO4 + H2O - Phản ứng - Phản ứng Khoâng -Tác dụng với oxit axit: một số oxit bazơ (Na2O, CaO, không đều khi nung. phản ứng K2O, BaO..) tác dụng với oxit axit tạo thành muối. kieän. - Đốt: không Na2O + CO2 Na2CO3 - Đốt: cháy cháy, trừ sắt. b) Oxit axit saùng. Chú ý: oxit axit ngoài cách gọi tên như trên còn cách gọi là: Ví dụ: 4Na + O2 2Na2O (natri oxit) ANHIDRIC của axit tương ứng. b) Kim loại khi đun nóng với lưu hùynh tạo Ví dụ: SO2 anhidric sunfurơ (axit tương ứng là H 2SO3 thành sunfua kim loại. axit sunfurô) Ví duï: Fe + S FeS (saét (II) sunfua) -Tác dụng với nước: nhiều oxit axit tác dụng với nước c) Tất cả các kim loại đều phản ứng với clo taïo thaønh dung dòch axit. 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (saét (III) clorua) SO3 + H2O H2SO4 2. Dãy hoạt động của kim loại -Tác dụng với bazơ: oxit axit tác dụng với bazơ tạo -Người ta sắp xếp dãy hoạt động kim loại như muối và nước. sau: CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O K, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Ag, -Tác dụng với oxit bazơ: một số oxit axit tác dụng với Hg, Pt, Au. oxit bazô taïo thaønh muoái. -Tính kim giảm dần từ trái sang phải. CaO + CO2 CaCO3 -Các kim loại mạnh như: K, Na, Ca tác dụng với 1.2 Phân loại oxit nước ở nhiệt độ thường tạo thành kiềm và khí H2. -Oxit bazơ: là những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo Ví duï: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 thành muối và nước. 3. Kim loại tác dụng với axit Ví duï: Na2O, CaO, FeO… -Oxit axit: là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo -Những kim loại đứng trước hidro trong dãy hoạt động hóa học tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS Ví duï: CO2, SO2, SO3… muối và khí hidro (trừ axit HNO3 và H2SO4 đậm -Oxit lưỡng tính: là những oxit có thể tác dụng với dung ñaëc). dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối Ví duï: Fe + HCl FeCl2 + H2 và nước. Chú ý: các kim loại nhiều hóa trị sẽ tạo muối hóa Ví duï: Al2O3, ZnO… hoùa trò thaáp. -Oxit trung tính: oxit không tạo muối, là những oxit Ví duï: saét coù hoùa trò II vaø III nhöng: không tác dụng với axit, bazơ, nước. Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Ví duï: CO, NO… 4. Kim loại tác dụng với dung dịch muối tạo 2. Moät soá oxit quan troïng thành muối mới và kim loại mới. 2.1 Canxi oxit Công thức hóa học: CaO.Phân tử khối: -Từ Mg về sau trong dãy hoạt động hóa học, kim 56Tên gọi thông thường: vôi sống loại đứng trước đẩy kim loại đứng sau ra khỏi a) Tính chaát vaät lyù dung dòch muoái. Chất rắn, màu trắng, nhiệt độ nóng chảy khoảng Ví duï: Fe + CuS FeS + Cu 2585oC. Chú ý: ở điều kiện thường các kim loại Li, K, Ba, b) Tính chaát hoùa hoïc Canxi oxit laø moät oxit bazô. Ca, Na phản ứng với nước tạo bazơ và giải phóng - Tác dụng với nước tạo thành canxi hidroxit khí hidro. Ca(OH)2, phản ứng III. Những kim loại quan trọng voâi toâi CaO + H2O Ca(OH)2 1. NhômKí hiệu hóa học: Al Nguyên tử khối: 27 Tác dụng với axit CaO + H2 SO4 CaSO4 + Teân goïi: nhoâm H2O a) Tính chaát vaät lyù - Tác dụng với oxit axit CaO + CO2 CaCO3 c) Ứng dụngDùng trong công nghiệp luyện kim.Nguyên -Nhô m là kim loạ i mà u trắ n g bạ c3, có á n h i lượ n g riê n g d = 2,7g/cm , nóng chảy liệu cho công nghiệp hóa học.Khử chua đất trồng trọt.Xử kim, khố o ở 660 C, dễ dát mỏng, dẫn nhiệt, dẫn điện tốt lí nước thải công nghiệp, sát trùng, diệt nấm. chỉ kém hơn đồng và bạc. d) Saûn xuaát : b) Tính chất hóa học Nhôm là kim loại đứng 0 t trước hidro. CaCO3 CaO + CO2 -Tác dụng với phi kim. 2.2 Lưu huỳnh đioxit Công thức hóa học: SO2Phân tử Ví duï: 2Al + 3Cl2 2AlCl3 (nhoâm clorua) khối: 64Tên gọi thông thường: khí sunfurơ -Tác dụng với axit HCl, H2SO4 loãng giải phóng a) Tính chất vật lý Chất khí không màu, mùi hắc, độc, khí hidro naëng hôn khoâng khí. Ví duï: 2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 b) Tính chaát hoùa hoïc : -Tác dụng với axit HNO3 loãng tạo khí N2O Löu huyønh ñioxit laø moät oxit axit. Ví duï: 8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3N2O + Tác dụng với nước tạo thành axit sunfurơ H2SO3 + 15H O 2 SO2 + H2O H2SO3 -Al khoâ ng tác dụng với axit HNO3 và H2SO4 đặc + Tác dụng với bazơ. nguoäi. Ca(OH)2 + SO2 CaSO3 + H2O + Tác dụng với oxit bazơt tạo thành muối sunfit (SO 3) -Tác dụng với muối. Ví duï: 2Al + 3ZnCl2 2AlCl3 + 3Zn CaO + SO2 CaSO3 -Tính chất đặc biệt của nhôm là tác dụng với c) Ứng dụng dung dòch bazô giaûi phoùng khí hidro. - Saûn xuaát axit sunfuric: SO2 SO3 H2SO4 - Taåy traéng boät goã trong coâng nghieäp giaáy. - Diệt nấm, mốc và dùng làm chất bảo quản thực phaåm. d) Ñieàu cheá – Saûn xuaát Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 c) Saûn xuaát -Ñieän phaân noùng chaûy quaëng boxit coù thaønh phaàn chuû yeáu laø Al2O3 ñpnc Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS ⃗ 4Al + 3 O2 Ñieàu cheá trong phoøng thí nghieäm 2Al2O3 ❑ d) Ứng dụng Dùng làm dây dẫn điện..Đồ dùng Na2SO3 + H2SO4 Na2SO4 + H2O + SO2 gia ñình.. 2. Sắt Kí hiệu hóa học: Fe Nguyên tử khối: 56Tên hoặc Na2SO3 + 2HCl 2NaCl + H2O + SO2 goïi: saét -Saûn xuaát a) Tính chaát vaät lyù 0 t Đốt lưu huỳnh trong không khí: S + O2 SO2 Sắt là kim loại màu trắng hơi xám, khối lượng 0 riêng d = 7,9g/cm3, nóng chảy ở 1539oC, có tính t hoặc đốt quặng pirit sắt (FeS2): 4FeS2 + 11O2 nhiễm từ. 2Fe2O3 + 8SO2 b) Tính chất hóa học: sắt là kim loại đứng trước 3. Tính chaát hoùa hoïc cuûa axit hidro. -Axit là hợp chất mà phân tử gồm có một gốc axit liên -Tác dụng với phi kim. kết với một hay nhiều nguyên tử hidro. 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (saét (III) clorua) -Hóa trị của gốc axit bằng số nguyên tử hidro Fe + S FeS -Axit khoâ n g coù oxi: teâ n axit = axit + teâ n phi kim 3Fe + 2O2 Fe3O4 (oxit sắt từ) + HIDRIC. Ví duï: HCl teân laø axit clohidric -Tác dụng với axit HCl, H2SO4 loãng giải phóng -Axit có oxi và phi kim ứng với hóa trị cao nhất: tên axit khí hiđro = axit + teân phi kim + ic. Ví duï: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Ví duï: HNO3 teân laø axit nitric -Tác dụng với axit HNO3 loãng tạo khí NO -Axit có oxi và phi kim ứng với hóa trị thấp: tên axit = Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O axit + teân phi kim + ô. -Fe không tác dụng với axit HNO3 và H2SO4 đặc Ví duï: HNO2 teân laø axit nitrô nguoäi. Tính chaát hoùa hoïc -Tác dụng với muối. -Dung dịch axit làm đổi màu qùi tím thành đỏ. Ví duï: Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu -Tác dụng với kim loại: trừ dung dịch axit HNO3, H2SO4 3. Điều chế kim loại đậm đặc, các dung dịch axit tác dụng với kim loại đứng -Dùng kim loại đứng trước đẩy kim loại đứng sau ra trước hidro tạo thành muối và giải phóng H2. khoûi dung dòch muoái. Ví duï: Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 - Điện phân nóng chảy oxit tương ứng. -Tác dụng với bazơ: axit tác dụng với bazơ tạo thành ñpnc muối và nước. Phản ứng này gọi là phản ứng trung hòa. 2Al2O3 4Al + 3 O2 Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2 + 2H2O - Dùng CO khử oxit tương ứng. -Tác dụng với oxit bazơ: axit tác dụng với oxit bazơ tạo FeO + CO Fe + CO2 thành muối và nước. IV Hợp kim của sắt CaO + 2HCl CaCl2 + H2O 1. GangGang là hợp kim của sắt với cacbon 4. Moät soá axit quang troïng trong đó hàm lượng cacbon 2 – 6%, ngoài ra còn 4.1 Axit clohidric Công thức hóa học: HClPhân tử khối: một số nguyên tố khác. 36,5Teân goïi: axit clohidric -Gang có hai loại: gang xám và gang trắng. -Dung dịch axit clohidric đậm đặc là dung dịch bão hòa -Sản xuất: dùng CO khử quặng sắt ở nhiệt độ cao. hidro clorua, có nồng độ khoảng 37%. 2. Theùp -Tính chaát hoùa hoïc: axit clohidric laø moät axit maïnh. -Thép là hợp kim của sắt với cacbon trong đó +Dung dịch axit clohidric làm đổi mà qùi tím thành đỏ. hàm lượng cacbon nhỏ hơn 2%, ngoài ra còn một + Tác dụng với kim loại đứng trước hidro tạo thành soá nguyeân toá khaùc. Neáu caùc nguyeân toá khaùc laø Ni, muoái clorua vaø giaûi phoùng H2. Cr ta coù theùp khoâng ræ (inox). Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 + Tác dụng với bazơ tạo thành muối clorua và nước. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. -Sản xuất: oxi hóa gang để loại phần lớn cacbon, mangan, silic, photpho löu huyønh. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2 + 2H2O -FeO coù trong quaëng seõ oxi hoùa cacbon, mangan, + Tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối clorua và nước. silic, photpho lưu huỳnh thành các oxit. Chúng CaO + 2HCl CaCl2 + H2O tách ra khỏi gang dưới dạng xi hoặc khí thải. 4.2 Axit sunfuric Công thức hóa học: H2SO4Phân tử V. Ăn mòn kim loại khoái: 98Teân goïi: axit sunfuric 1. Thế nào là ăn mòn kim loại a) Tính chất vật lý Chất lỏng không màu, sánh như dầu -Sự phá hủy kim loại do tác dụng hóa học của môi trường gọi là sự ăn mòn kim loại. thực vật, không bay hơi, dễ tan trong nước và tỏa rất nhiều nhiệt. Nguyên tắc pha loãng axit sunfuric là rót từ 2. Vì sao kim loại bị ăn mòn -Nguyên nhân: kim loại tác dụng với những chất từ axit sunfuric đậm đặc vào nước. mà nó tiếp xúc trong môi trường.Những yếu tố b) Tính chất hóa học Axit sunfuric loãng + Dung dịch axit sunfuric loãng làm đổi màu quỳ tím ảnh hưởng đến ăn mòn kim loại: -Thành phần các chất trong môi trường. thành đỏ. -Nhiệt độ của môi trường. + Tác dụng với kim loại đứng trước hidro tạo thành 3. Bảo vệ kim loại khỏi sự ăn mòn muoái sunfat vaø giaûi phoùng H2. -Không cho kim loại tiếp xúc với môi trường. Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 -Chế tạo những hợp kim ít bị ăn mòn hóa học. + Tác dụng với bazơ tạo thành muối sunfat và nước. CHƯƠNG III :PHI KIM – SƠ LƯỢC VỀ Ca(OH)2 + H2SO4 CaSO4 + 2H2O BẢNG TUẦN HOAØN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA + Tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối sunfat và nước. HOÏC CaO + H2SO4 CaSO4 + 2H2O A. TÓM TẮT KIẾN THỨC - Axit sunfuric ñaëc, noùng I. Tính chaát cuûa phi kim + Dung dịch axit sunfuric đậm đặc, nóng làm đổi màu quỳ -Ñôn chaát laø chaát do moät nguyeân toá hoùa hoïc caáu tím thành đỏ. taïo neân. + Tác dụng với kim loại hầu hết các kim loại tạo thành -Đơn chất có 2 loại là: kim loại và phi kim. muoái sunfat vaø khoâng giaûi phoùng H2. 1. Tính chaát vaät lyù cuûa phi kim Cu + 2H2SO4 ñaëc, noùng CuSO4 + SO2 + 2H2O -Ở dạng tự do và điều kiện thường phi kim tồn tại caû 3 traïng thaùi: raén, loûng, khí. + Tác dụng với bazơ tạo thành muối sunfat và nước. Ví duï: traïng thaùi raén: cacbon; traïng thaùi loûng: brom; Ca(OH)2 + H2SO4 CaSO4 + 2H2O + Tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối sunfat và nước. trạng thái khí: oxi. -Phi kim thường không có ánh kim, không dẫn CaO + H2SO4 CaSO4 + 2H2O nhieät, khoâng daãn ñieän ( neáu coù thì raát keùm )… + Axit sunfuric đặc rất háo nước. 2. Tính chất hóa học của kim loại c) Saûn xuaát 2.1. Tác dụng với kim loại S +O2 t⃗0 SO2 ↑ - Tác dụng với kim loại tạo thành muối. ¿ ⃗ 2SO 2 +O2 V 2 O5 2 SO3 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (saét (III) clorua) ¿ Fe + S FeS SO3 + H2O H2SO4 - Oxi tác dụng với kim loại tạo thành oxit. -Nhaän bieát axit sunfuric vaø muoái sunfat: Duøng BaCl2 3Fe + 2O2 Fe3O4 hoặc Ba(NO3)2 tạo kết tủa BaSO4. Để phân biệt axit và 2.2. Phi kim tác dụng với hidro muoái sunfat, coù theå duøng Mg, Zn... axit taïo ra khí coøn o t muoái thì khoâng taïo khí. 2H2 + O2 2H2O 5. Tính chaát hoùa hoïc cuûa bazô H2 + Cl2 2HCl -Bazơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim H2 + S H2S loại liên kết với một hay nhiều nhóm hidroxit (OH). 2.3. Phi kim loại tác dụng với oxi -Hóa trị của kim loại bằng số nhóm hidroxit Nhiều phi kim tác dụng với oxi tạo ra oxit. Tên bazơ = tên kim loại(thêm hóa trị, nếu kim loại có C + O2 CO2 Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS nhieàu hoùa trò) + hidroxit S + O2 SO2 Ví duï: NaOH: natri hidroxit Fe(OH)2: saét (II) hidroxit Chuù yù: Tính chaát hoùa hoïc -Trong các phi kim flo hoạt động mạnh nhất, sau -Dung dịch bazơ làm đổi màu qùi tím thành xanh đó là oxi và clo. -Dung dòch bazô laøm dung dòch phenolphtalein khoâng -S, P, C, Si.. là những phi kim họat động yếu hơn. màu thành màu đỏ. III. Những phi kim quan trọng -Tác dụng với axit: bazơ tác dụng với axit tạo thành 1. Clo Cl (M = 35,5) Kí hieäu hoùa hoïc: ClNguyeân muối và nước. Phản ứng này gọi là phản ứng trung hòa. tử khối: 35,5Công thức phân tử: Cl2Tên gọi: clo Ca(OH)2 + H2SO4 CaSO4 + 2H2O a) Tính chaát vaät lyù -Tác dụng với oxit axit: bazơ tác dụng với oxit axit tạo -Clo laø chaát khí maøu vaøng luïc, muøi haéc. thành muối và nước. -Clo naëng hôn khoâng khí. Ca(OH)2 + SO2 CaSO3 + 2H2O -Clo ít tan trong nước. -Bazô khoâng tan bò nhieät phaân huûy: taïo thaønh oxit vaø -Clo là khí độc, khi hít nhiều có thể tử vong. nước. b) Tính chất hóa học: clo là phi kim hoạt động 0 maïnh. t Cu(OH)2 CuO + H2O -Tác dụng với kim loại. Kim loại nhiều hóa trị 6. Moät soá bazô quan troïng cho hoùa trò cao nhaát. 6.1 Natri hidroxit Công thức hóa học: NaOHPhân tử o t 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (saét (III) clorua khoái: 40 Teân goïi: natri hidroxit a) Tính chất vật lý Chất rắn, không màu, hút ẩm mạnh, -Không tác dụng trực tiếp với oxi. -Tính chất đặc biệt của clo là tác dụng với nước tan nhiều trong nước và tỏa nhiệt. và với bazơ b) Tính chaá t hoù a hoï c : natri hidroxit laø moä t bazô H2O + Cl2 2HCl + HClO ( axit tan trong nướ c . hipoclorô) -Dung dịch natri hidroxit làm đổi màu quì tím -Hỗn hợp Cl2 ,HCl, HClO tan trong nước gọi là thaønh xanh nước clo.Nước clo có tính hóa học mạnh, tiệt -Dung dòch NaOH laøm dung dòch phenolphtalein khoâng truøng, taåy maøu vì: màu thành màu đỏ. - Tác dụng với axit tạo thành muối và nước. as HClO HCl + O 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O Và oxi nguyên tử có hoạt tính mạnh. -Tác dụng với oxit axit tạo thành muối và nước. Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O 2NaOH + SO2 Na2SO3 + 2H2O -Hỗn hợp sản phẩm này gọi là nước Javen, nước c) Ứng dụng Sản xuất xà phòng, giấy, . . . Chế biến dầu Javen cuõng coù tính taåy maøu, tieät truøng vì NaClO moû.Saûn xuaát tô nhaân taïo (natri hipoclorit) laø chaát oxi hoùa maïnh. d) Sản xuất Điện phân dung dịch muối ăn đậm đặc (có - Ñieàu cheá trong saûn xuaát: maøng ngaên) 2NaCl + 2H2O ñpdd_mn Cl2 + H2 + 2NaOH 2NaCl + 2H2O 2NaOH + Cl2 2. Cacbon Kí hiệu hóa học: C Nguyên tử khối: 12 + H2 Teân goïi: Cacbon Chú ý: nhận biết natri hidroxit bằng qùi tím hoặc dung a) Tính chaát vaät lyù dòch -Cacbon coù 3 daïng thuø hình laø: Kim cöông, than phenolphtalein. chì vaø cacbon voâ ñònh hình. Cacbon voâ ñònh hình 6.2 Canxi hidroxit Công thức hóa học: Ca(OH)2Phân tử khối: 74 Tên gọi: canxi hidroxi Tên thông thường: vôi tôi có tính hấp phụ cao. b) Tính chaát hoùa hoïc Cacbon voâ ñònh hình laø a) Tính chaát hoùa hoïc : can xi hidroxit laø moät bazô tan một phi kim hoạt động yếu trong nước. -Tác dụng với kim loại phản ứng rất khó khăn. -Dung dịch canxi hidroxit làm đổi màu qùi tím thành Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS xanh 2C + Ca CaC2 -Dung dịch Ca(OH)2 làm dung dịchphenolphtalein không -Tác dụng với hidro phản ứng rất khó khăn màu thành màu đỏ. - Tác dụng với axit tạo thành muối và nước. C + 2H2 CH4 Ca(OH)2 + H2SO4 CaSO4 + 2H2O - Chaùy trong oxi vaø toûa nhieät. -Tác dụng với oxit axit tạo thành muối và nước C + O2 CO2 Ca(OH)2 + SO2 CaSO3 + 2H2O -Tính chất đặc biệt của cacbon là tính khử, ở b) Ứùng dụng :Làm vật liệu xây dựng, khử chua, khử nhiệt độ cao cacbon khử nhiều oxit kim loại thành trùng...Bảo vệ môi trường: khử chất thải. Chú ý: nhận biết canxi hidroxit bằng qùi tím hoặc dung dịch kim loại tự do. phenolphtalein. 7. Thang pH pH = 7: trung tính.pH < 7: axit. - pH > 7: bazô.. 8. Tính chaát hoùa hoïc cuûa muoái -Muối là hợp chất mà phân tử gồm nguyên tử kim loại liên kết với gốc axit. Ví dụ: NaCl. KCl, NaNO3…. -Trong hợp chất muối: tổng số hóa trị kim loại = tổng số hóa trị gốc axit (vẫn dựa vào quy tắc hóa trị). Ví dụ: Fe2(SO4)3: tổng số hóa trị kim loại là 2.III = 6, toång soá hoùa trò cuûa goác axit: 3 . II = 6 -Tên muối = tên kim loại (thêm hóa trị, nếu kim loại có nhieàu hoùa trò) + goác axit Ví duï : goá c axit laø : -NO 3 teâ n nitrat, NaNO 3: muoá i natrinitrat -Phân loại muối: muối trung hòa (trong gốc axit không coù hidro), Muoái axit (trong goác axit coù hidro) Ví dụ: NaNO3, NaCl. KCl... muối trung hoà NaHSO4, NaHCO3... moái a xít Tính chaát hoùa hoïc -Tác dụng với một số kim loại tạo thành muối mới và kim loại mới.Zn + CuSO4 ZnSO4 + Cu -Tác dụng với axit tạo thành axit mới và muối mới, điều kiện phản ứng: muối mới không tan trong axit mới hoặc axit taïo thaønh yeáu hôn vaø deã bay hôi hôn. Na2CO3 + 2HCl NaCl + H2O + CO2 -Tác dụng với bazơ tạo thành bazơ mới và muối mới, điều kiện phản ứng: muối mới và bazơ mới không tan. Na2CO3 + Ca(OH)2 NaOH + CaCO3 -Tác dụng với dung dịch muối tạo thành 2 muối mới, ñieàu kieän phaûi taïo ra muoái keát tuûa. AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3 -Một số muối bị phân hủy ở nhiệt độ cao. CaCO3. CaO + CO2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. t. 0. 3C + Fe2O3 3CO + 2Fe c) Ứùng dụng -Kim cương làm đồ trang sức, dao cắt kiếng.. -Than chì: làm điện cực, ruột bút chì.. -Than voâ ñònh hình: nhieân lieäu, chaát haáp phuï.. 3. Silic Si (M = 28) -Silic là nguyên tố phổ biến thứ hai trên trái đất (sau oxi) thường gặp silic ở trạng thái hợp chất như cát (SiO2), các silicat tự nhiên như đất sét.. -Tính chaát vaät lyù: silic laø chaát raén, khoù noùng chaûy, daãn ñieän keùm. -Tính chất hóa học: silic hoạt động yếu + Tác dụng với oxi ở nhiệt độ cao. t. 0. Si + O2 SiO2 -Ứng dụng: trong công nghiệp gốm, sứ, xi măng, thuûy tinh... IV Caùc oxit cuûa cacbon 1. Cacbon oxit Kí hiệu hóa học: COPhân tử khối: 28Teân goïi: cacbon oxit a) Tính chaát vaät lyù -Cacbon oxit laø chaát khí khoâng maøu, ít tan trong nước, nhẹ hơn không khí, rất bền với nhiệt. CO là khí độc (vì CO kết hợp với chất hemoglobin trong máu thành hợp chất bền, làm cho hemoglobin maát taùc duïng vaän chuyeån khí oxi ñi khaép cô theå người và động vật) b) Tính chaát hoùa hoïc: CO laø oxit trung tính, CO là chất khử -CO không tác dụng với axit, kiềm ở nhiệt độ thường. -CO khoâng taïo muoái. -CO khử được nhiều oxit kim loại ở nhiệt độ cao tạo thành kim loại tự do. Trường THCS Hòa Lạc. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 0 9. Moät soá muoái quan troïng t CO + FeO CO2 + Fe 9.1 Natri clorua Công thức hóa học: NaClPhân tử khối: -CO chaùy trong oxi: 58,5Tên gọi: natri cloruaTên thông thường: muối ăn 0 a) Trạng thái tự nhiên t 2CO + O 2CO2 2 Hòa tan trong nước biển hoặc kết tinh trong các mỏ c) Ứng dụng :Làm nhiên liệu, chất khử..Nguyên muoái. lieäu trong coâng ngheä hoùa. b) Caùch khai thaùc 2. Cacbon ñioxit CO2 Kí hieäu hoùa hoïc: CO2 Phaân + Cho bay hơi nước biển sẽ thu được muối kết tinh. tử khối:44 Tên gọi: cacbon đioxit hay anhidric + Moû muoái: khai thaùc moû vaø tinh cheá. cacbonic Tên thông thường: khí cacbonic c) Ứng dụng Trong công nghiệp hóa chấtTrong công a) Tính chaát vaät lyù nghiệp thực phẩm... Chuù yù: nhaän bieát natri clorua baèng dung dòch AgNO3 taïo -Cacbon ñioxit laø chaát khí khoâng maøu, khoâng muøi, nặng hơn không khí. CO2 không duy trì sự sống và keát tuûa traéng AgCl. sự cháy. 9.2 Kali nitrat Công thức hóa học: KNO3Phân tử khối: b) Tính chất hóa học: CO2 là oxit axit, có đầy đủ 101Tên gọi: kali nitratTên thông thường: diêm tiêu tính chaát hoùa hoïc cuûa moät oxit axit. a) Tính chaát Bò phaân huûy thaønh kali nitrit vaø giaûi phoùng -Tác dụng với nước: CO2 tác dụng với nước tạo thành khí oxi. dung dòch axit H2CO3 0 t CO2 + H2O H2CO3 2KNO3 2KNO2 + O2 -Tá c dụ n g vớ i bazơ: CO 2 tá c dụ n g vớ i bazơ - KNO3 coù tính oxi hoùa maïnh. tạ o muố i và nướ c . b) Ứng dụngChế tạo thuốc nổ đenLàm phân bónLàm CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O chất bảo quản trong thực phẩm. -Tác dụng với oxit bazơ: CO2 tác dụng với oxit 10. Phaân boùn hoùa hoïc bazô taïo thaønh muoái. -Phân bón hóa học là những hợp chất chứa các nguyên CO2 + CaO CaCO3 tố hóa học cần thiết cho thực vật phát triển. c) Ñieàu cheá trong phoøng thí nghieäm: -Những loại phân cơ bản: CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2 + Phân đạm: các muối có chứa nguyên tố nitơ (N): urê d) Ứùng dụng Chữa cháy Bảo quản thực phẩm, ... CO(NH2)2; NH4NO3.. + Phân lân: các muối có chứa nguyên tố photpho (P): Pha chế nước uống có ga, sản xuất soda.. V. Axit cacbonic vaø muoái cacbonat Ca3(PO4)2; Ca(H2PO4)2... 1. Axit cacbonic H2CO3, M = 62 + Phaân kali: caùc muoái kali: KNO3; KCl... + Phân vi lượng: là phân bón có chứa một lượng nhỏ các -Axit cacbonic là một axit yếu. -Dung dòch H2CO3 laøm quøi tím chuyeån thaønh maøu nguyên tố cần thiết cho sự phát của thực vật như bo, đỏ nhạt. mangan.. -H2CO3 khoâng beàn bò phaân huûy thaønh CO2 vaø CHÖÔNG IV :HIDROCACBON VAØ NHIEÂN LIEÄU nước. I. Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ H2CO3 CO2 + H2O 1. Khái niệm về hợp chất hữu cơ 2. Muối cacbonat: có 2 loại muối: muối cacbonat -Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon, trừ CO, CO2, axit vaø muoái cacbonat trung hoøa. muoái cacbua, muoái cacbonat... Muối cacbonat trung hòa được gọi là muối -Hợp chất hữu cơ được chia thành hai: cacbonat Ví duï: Na2CO3, CaCO3... + Hidrocacbon: hợp chất hữu cơ chỉ chứa hidro và -Muối cacbonat axit được gọi là muối cacbon hidrocacbonat Ví duï: NaHCO3, KHCO3... + Dẫn xuất của hidrocacbon: trong phân tử, ngoài hai a) Tính chaát vaät lyù Caùc muoái cacbonat tan goàm: nguyên tố C và H còn có những nguyên tố khác như O, K2CO3, Na2CO3 ... caùc muoái cacbon oxit. Caùc N, S, Cl... muối cacbonat của kim loại hóa trị II không tan. -Các chất hữu cơ là vật liệu cơ bản tạo nên cơ thể động Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS vật và thực vật, có trong thức ăn hàng ngày của con b) Tính chaát hoùa hoïc: muoái cacbonat laø moät muoái người. voâ cô. 2. Khái niệm về hóa học hữu cơ Hóa học hữu cơ là -Tác dụng với axit tạo thành CO2, nước và muối ngành nghiên cứu các hợp chất hữu cơ. mới II. Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O 1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử -Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử phải được -Tác dụng với bazơ tạo thành bazơ mới và muối sắp đặt theo một trật tự xác định, phù hợp với hóa trị của cacbonat mới không tan. caùc nguyeân toá. Na2CO3+Ca(OH)2 2NaOH + CaCO3khoângtan -Trong chất hữu cơ, cacbon có hóa trị IV. -Tác dụng với dung dịch muối tạo thành 2 muối -Các nguyên tử cacbon có thể liên kết với nhau tạo mới, điều kiện phải tạo ra muối kết tủa. thaønh: maïch thaúng, maïch nhaùnh, maïch voøng. Na2CO3+Ca(NO3)2 2NaNO3+ CaCO3khoângtan 2. Công thức phân tử và công thức cấu tạo - Một số muối bị phân hủy ở nhiệt độ cao. -Công thức phân tử cho biết: 0 t + Số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong phân tử. CaCO3 CO2 + CaO + Phân tử khối. -Tính chất của các chất hữu cơ không chỉ phụ thuộc vào c) Ứng dụng: dùng làm nguyên liệu sản xuất vôi, thành phần nguyên tố cấu tạo, số nguyên tử của các xi maêng... nguyeân toá, maø coøn tuøy thuoäc vaøo caáu taïo cuûa chaát aáy. VI. Silic ñioxit SiO2 laø oxit axit khoâng tan trong -Công thức cấu tạo cho biết: nước. + Thành phần của phân tử và phân tử khối. -Không tác dụng với nước. + Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử. -Tác dụng với oxit bazơ tan tạo thành muối III. Metan silicat. - Công thức phân tử của metan: CH4 Na2O + SiO2 Na2SiO3 H -Tác dụng với kiềm tạo thành muối silicat. H C H 2NaOH + SiO2 Na2SiO3 + H2O VII. Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố H - Công thức cấu tạo: hoùa hoïc - Phân tử khối: 16 1. Nguyeân taéc saép xeáp caùc nguyeân toá trong baûng 1. Tính chaát vaät lyùMetan laø chaát khí khoâng maøu, raát ít tan tuaàn hoøan trong nước, nhẹ hơn không khí. Nguyeân taéc saép xeáp caùc nguyeân toá trong baûng 2. Tính chaát hoùa hoïc tuaàn hoøan, o t saép xeáp caùc nguyeân toá theo chieàu taêng daàn Phản ứng với oxi: CH4 +2O2 CO2 + 2H2O cuûa soá ñieän tích haït nhaân. - Phản ứng thế với clo 2. Cấu tạo bảng tuần hoàn askt -Bảng tuần hoàn biểu diễn sự tương quan giữa CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl 3. Ứng dụngNhiên liệu quan trọng trong công nghiệp và các nguyên tố hóa học theo số điện tích hạt nhân, goàm 2 daïng chính: trong đời sống.Metan là nguyên liệu cho ngành công -Baûng ngaén goàm 8 coät. nghieäp hoùa chaát. -Baûng daøi goàm 16 coät. IV. Etilen Sau đây chỉ quan tân đến bảng dài gồm 16 cột. - Công thức phân tử của etilen: C2H4 a) Ô nguyên tố Bảng tuần hoàn có khoảng 110 ô, H H C C moãi oâ xeáp moät nguyeân toá. H H - Công thức cấu tạo: -Mỗi ô cho biết: số hiệu nguyên tử, kí hiệu, tên - Phân tử khối: 28 và nguyên tử khối của nguyên tố. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 1. Tính chất vật lýEtilen là chất khí không màu, rất ít tan -Số hiệu nguyên tử là số thứ tự của nguyên tố trong bảng hệ thống tuần hoàn. Số hiệu nguyên trong nước, nhẹ hơn không khí. tử có trị số bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và 2. Tính chaát hoùa hoïc bằng số electron trong nguyên tử. a) Phản ứng với oxi o Ví dụ: o thứ 11, xếp nguyên tố natri (Na). Ta có: t + Số hiệu nguyên tử = số proton = số C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O electron = 11 + Kí hieäu hoùa hoïc: Na b) Phản ứng cộng với brom + Teân nguyeân toá: natri askt Br  CH2  CH2  Br C2H4 + Br2 + Nguyên tử khối: 23 (dibrom metan) b) Chu kì Chu kì goàm caùc nguyeân toá maø nguyeân Dung dòch Br2 maøu da cam. tử của chúng có cùng số lớp electron và được xếp - Dung dòch dibrom metan khoâng maøu. thaønh haøng theo chieàu taêng daàn ñieän tích haït c) Phản ứng trùng hợp: nhaân. -Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron trong nCH2 = CH2 (–CH2 = CH2 nguyên tử của các nguyên tố nằm trong chu kì. –)2 Ví dụ : chu kì II, tấ t cả cá c nguyê n tử đề u có 2 lớ p electron. 3. Điều chế và ứng dụng -Trong bả n g tuầ n hoà n gồ m 7 chu kì (mỗ i chu -Ñieàu cheá C2H4: kì laø moä t haø n g). -Trừ chu kì I, các chu kì còn lại đều bắt đầu là H2SO4ñ + H O CH2 2 CH2 kim loại kiềm và kết thúc là khí hiếm. CH3 CH2 OH o 180 C -Ví dụ: chu kì 3: bắt đầu là kim loại kiềm Na và Ứng dụng Nguyên liệu sản xuất rượu etilic, axit axetic, keát thuùc laø khí trô: Ar (agon) chaát deûo PE.. Duøng kích thích quaù trình chín cuûa quaû. c) Nhóm Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử V. AxetilenCông thức phân tử của axetilen: C2H2 của chúng có số electron lớp ngoài cùng bằng nhau và được xếp thành cột theo chiều tăng dần CH CH Phân tử khối: 26 Công thức cấu tạo: của điện tích hạt nhân nguyên tử. 1. Tính chaát vaät lyùAxetilen laø chaát khí khoâng maøu, raát ít tan -Số thứ tự của nhóm bằng số electron lớp ngoài trong nước, nhẹ hơn không khí. cùng của nguyên tử của các nguyên tố trong 2. Tính chaát hoùa hoïc nhoùm. a) Phản ứng với oxi -Ví dụ: nguyên tử của các nguyên tố nhóm II, có o t 2 electron ở lớp vỏ ngoài cùng. 2C2H2 + 5O2 4CO2 + 2H2O 3. Sự biến đổi tính chất của nguyên tố trong bảng b) Phản ứng cộng với brom tuần hoàn C2H2 + Br Br – CH =CH –Br a) Trong một chu kì Khi đi từ đầu chu kì đến cuối Br – CH=CH –Br + Br2 Br2CH- CHBr2 chu kì theo chieàu taêng daàn ñieän tích haït nhaân, ta 3. Điều chế và ứng dụng coù: - Ñieàu cheá -Số electron ngoài cùng của nguyên tử tăng dần O 3000 C từ 1 đến 8 (trừ chu kì 1) 2C + H2 C2H2 -Tính kim loại của nguyên tố giảm dần, đồng thời O 1500 C tính phi kim tăng dần. Có nghĩa đầu chu kì là kim C2H2 + 3H2 2 CH4 loại mạnh (kim loại kiềm), cuối chu kì là phi kim C2H2 + Ca(OH)2 CaC2 + 2 H2O maïnh (halogen: flo, clo..), keát thuùc chu kì laø khí hiếm.Ví dụ: chu kì 3: đầu chu kì là kim loại kiềm Ứng dụng Nhiên liệu cho đèn xì. Nguyên liệu cho Na (kim loại mạnh) cuối chu kì là phi kim mạnh ngành công nghiệp tổng hợp hữu cơ. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS clo, keát thuùc chu kì laø khí hieám agon (Ar) VI. Benzen - Công thức phân tử của benzen: C6H6 b) Trong một nhóm Khi đi từ trên xuống theo - Phân tử khối: 78 chiều tăng điện tích hạt nhân, ta có: số lớp 1. Tính chất vật lýChất lỏng không màu, linh động.Nhẹ electron của nguyên tử tăng dần, tính kim loại hơn nước, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong của các nguyên tố tăng dần, đồng thời tính phi các dung môi hữu cơ như rượu, ete... kim giaûm daàn. Benzen laø dung moâi cuûa nhieàu chaát nhö chaát beùo, 4. Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố caosu..Bezen độc. hoùa hoïc -Biết vị trí của nguyên tử suy ra cấu tạo nguyên 2. Tính chaát hoùa hoïc tử và tính chất của nguyên tố. a) Phản ứng với oxi o Ví dụ:nguyên tố A có số thứ tự là 11 trong bảng t 2C6H6 + 15O2 12CO2 + 6H2O hệ thống tuần hoàn. Từ vị trí này ta biết: + Nguyên tố A có số hiệu nguyên tử là 11, đó là b) Phản ứng thế với brom Na. boät Fe C6H6 + Br2 C6H5 -Br + HBr + Điện tích hạt nhân của nguyê tử bằng +11, số brom benzen electronchuyển động xung quanh hạt nhân là 11e. c) Phản ứng cộng với hidro + Nguyên tố A ở chu kì 3, do đó có 3 lớp o electron. Ni, t C6H6 + 3H2 C6H12 (xiclohexan) + Nguyên tố A ở nhóm I có 1e lớp vỏ ngoài 3. Ứng dụngBenzen là dung môi.Benzen là nguyên cùng, nguyên tố A ở đầu chu kì nên có tính kim lieäu trong neàn coâng nghieäp nhuoäm, chaát deûo.. loại mạnh. -Biết cấu tạo nguyên tử suy ra vị trí và tính chất cuûa nguyeân toá. + Nguyên tố B, có 4 lớp electron, có 1e ở lớp ngoài cùng. + Từ đó ta biết nguyên tố A ỡ chu kì IV, nhóm 1. Nguyeân toá B laø kali (K). Chương 1 . BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG CAO Bài tập 1 :Viết các phương trình phản ứng hóa học theo sơ đồ sau:Na2O  NaOH  Na2SO3  SO2  K2SO3 Bài tập 2:Lập công thức hóa học của một oxit kim loại hóa trị II biết rằng cứ 30ml dung dịch HCl nồng độ14,6% thì hòa tan hết 4,8g oxit đó. Bài tập 3:Viết phương trình phản ứng hóa học của KOH tác dụng với: a/ Silic oxit b/ Löu huyønh trioxit c/ Cacbon ñioxit d/ Ñiphotpho pentaoxit Bài tập 4 :Viết phương trình phản ứng hóa học của nước với: a/ Löu huyønh trioxit b/ Cacbon ñioxit Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Chương 2. BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG CAO Baøi taäp 1 Neâu phöông phaùp nhaän bieát 4 loï khoâng nhãn đựng các dung dịch sau: CuSO4, AgNO3, HCl vaø NaCl. Bài tập 2 :Cho 2,5g hỗn hợp hai kim loại là Zn và Al tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng dư, thu được 1792ml khí (đktc). Tính khối lượng từng kim loại trong hỗn hợp. Bài tập 3:Cho 27,36g muối sunfat của kim loại Y tác dụng vừa đủ với 416g dung dịch BaCl2 nồng độ 12%. Lọc bỏ kết tuả thu được 800ml dung dịch muối clorua 2M của kim loại Y. Xác định A. Bài tập 4: Tìm công thức của muối sắt clorua biết raèng khi hoøa tan 3,25g muoái naøy vaøo dung dòch bạc nitrat dư thì thu được 8,61g kết tủa. Bài tập 5:Cho 2g hỗn hợp gồm Fe và một kim loại Z hóa trị II vào dung dịch HCl dư thì thu được Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS c/ Ñiphotpho pentaoxit 1,12 lít khí (đktc). Xác định kim loại Z biết rằng d/ Canxi oxit 500ml dung dịch HCl hòa tan dư 4,8g kim loại đó. e/ Natri oxit Bài tập 6:Một lọ đựng 50ml bạc nitrat được cho Bài tập 5: Viết các phản ứng hóa học theo chuỗi vào một miếng đồng. Sau phản ứng đem miếng sau: đồng đi cân thấy khối lượng tăng thêm 3,12 gam. CaCO3  CaO  Ca(OH)2  CaCO3  Ca(NO3)2 Hãy xác định nồng độ mol dung dịch bạc nitrat. Baøi taäp 6:Trung hoøa 300ml dung dòch H2SO4 1,5M Baøi taäp 7 a/ Tìm công thức phân tử của một oxít sắt biết baèng dung dòch NaOH 40% rằng sau khi khử 16g oxit sắt này bằng CO ở a/ Tính khối lượng dung dịch NaOH cần dùng. nhiệt độ cao thì khối lượng chất rắn giảm 4,8g. b/ Neáu thay dung dòch NaOH baèng dung b/ Khí sinh ra được dẫn vào bình đựng NaOH dư. dòch KOH 5,6% Hỏi khối lượng của bình thay đổi như thế nào? (D = 1,045g/ml) thì lượng KOH cần dùng c/ Tính thể tính CO cần dùng trong trường hợp laø bao nhieâu? Bài tập 7 Có 6 lọ không nhãn đựng các hóa chất sau: trên biết hiệu suất sử dụng CO chỉ đạt 80%. Bài tập 8:Cho thanh kim loại A (hóa trị 2) vào HCl, H2SO4, CaCl2, Na2SO4, Ba(OH)2, KOH. Chæ dùng qùi tím hãy nhận biết hóa chất đựng trong mỗi dung dịch Cu(NO3)2 thì sau phản ứng khối lượng thanh giảm 0,2%. Cũng thanh kim loại trên nếu loï. cho vào dung dịch Pb(NO3)2 thì khối lượng lại Baøi taäp 8: Cho 12,4g muoái cacbonat cuûa moät kim tăng 28,4%. Xác định kim loại A. loại hóa trị II tác dụng hoàn toàn với dung dịch Bài tập 9:Hoà tan hoàn toàn a gam kim loại M có H2SO4 loãng dư thu được 16g muối. Tìm công thức hóa trị không đổi vào b gam dung dịch HCl được của kim loại đó. dung dòch D. Theâm 240g dung dòch NaHCO3 7% Bài tập 9:Cho 5,6g CaO vào nước tạo thành dung dịch A. Tính số gam kết tủa tạo thành khi đem dung vào D thì tác dụng vừa đủ với lượng HCl dư, thu được dung dịch E trong đó nồng độ phần trăm của dịch A hấp thụ hoàn toàn 2,8 lít khí cacbonic. NaCl và muối clorua kim loại M tương ứng là Bài tập 10 Viết phương trình điều chế xút từ vôi 2,5% và 8,12%. Thêm tiếp lượng dung dịch soáng vaø soâña. Bài tập 11: Cho 50g hỗn hợp gồm hai muối NaHSO3 NaOH vào E sau đó lọc lấy kết tủa, rồi nung đến khối lượng không đổi thì thu được 16 gam chất vaø Na2CO3 vaøo 200g dung dòch HCl 14,6%. Hoûi rắn. Viết các phương trình phản ứng.Xác định kim phản ứng có xảy ra hoàn toàn không loại M và nồng độ phần trăm của dung dịch HCl Bài tập 12:Viết phản ứng hóa học giúp phân biệt đã dùng.(Trích đề thi tuyển sinh vào lớp 10 caùc caëp dung dòch sau: chuyên Hóa trường ĐH KHTN năm 2001). a)Dung dòch saét (II) sunfat vaø saét (III) sunfat. Baøi taäp 10 :Phaân bieät caùc chaát raén: Na2O, Al2O3, b) Dung dịch natri sunfat và đồng sunfat. Bài tập 13 :Nhận biết 4 lọ hóa chất mất nhãn chứa 4 Fe3O4, Al. Điều kiện chỉ được dùng nước. Bài tập 11:Hòa tan 13,2g hỗn hợp X gồm hai kim muoái sau: Na2CO3, MgCO3, BaCO3, vaø CaCl2. Bài tập 14 :Cho 32g một oxit kim loại hóa trị III tan loại có cùng hóa trị vào 200ml dung dịch HCl 3M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 22,06g hết trong 294g dung dịch H2SO4. Tìm công thức của hỗn hợp muối khan. oxit kim loại trên. o o a/ Hỏi hai kim loại có tan hết không ? Bài tập 15 : Độ tan của NaCl ở 90 C là 50g và ở 0 C b/ Tính theå tích hidro sinh ra. là 35g. Tính lượng NaCl kết tinh khi làm lạnh 900g o Bài tập 12:Hòa tan hết 11,2g hỗn hợp gồm hai dung dịch NaCl bão hòa ở 90 C. Bài tập 16 : Tính khối lượng các muối thu kim loại X (hóa trị x) và Y (hóa trị y) trong dung được sau khi cho 28,8g axit photphoric tác dịch HCl rồi sau đó cô cạn dung dịch thu được dụng với 300g dung dịch KOH nồng độ 39,6g muối khan.Thể tích khí hidro sinh ra là: a. 17,92 lít b. 0,896 lít c. 0,86 lít d. 8,4%. Bài tập 17 : Từ các chất sau: P, CuO, Ba(NO 3)2, 0,698 lít Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS H2SO4, NaOH, O2, H2O haõy ñieàu cheá caùc chaát sau: Bài tập 13:Hỗn hợp X gồm 2 kim loại Mg và Zn. a/ H3PO4 b/ Cu(NO3)2 c/ Na3PO4 d/ Cu(OH)2 Y là dung dịch H2SO4 có nồng độ x mol/l. Bài tập 18Nêu phương pháp hóa học để nhận biết 3 Trường hợp 1: cho 24,3g (X) vào 2 lít (Y) sinh muoái NaNO3, NaCl, Na2SO4. ra 8,96 lít khí H 2. Bài tập 19 : Dung dịch X chứa 6,2g Na2O và 193,8g Trường hợp 2: cho 24,3g (X) vào 3 lít (Y) sinh nước. Cho X vào ra 11,2 lít khí H 2. 200g dung dòch CuSO4 16% thu a gam keát tuûa Hãy chứng minh trong trường hợp 1 thì hỗn hợp a/ Tính nồng độ phần trăm của X. kim loại chưa tan hết, trong trường hợp 2 axit còn b/ Tính a. dö. c/ Tính lượng dung dịch HCl 2M cần dùng để hòa Tính nồng độ x mol/l của dung dịch (Y) và % khối tan hết a gam kết tủa sau khi đã nung thành chất rắn lượng mỗi kim loại trong X (cho biết khí H2 sinh ñen. ra ở đktc) Bài tập 20 : a/ Cho từ từ dung dịch X chứa x mol Baøi taäp 14: HCl vào dung dịch Y chứa y mol Na2CO3 (x< 2y) thì Thí nghiệm 1: cho a gam Fe hòa tan trong dung dịch HCl, sau khi cô cạn dung dịch thu được 3,1 thu được dung dịch Z chứa V lít khí. Tính V. b/ Nếu cho dung dịch Y vào dung dịch X thì thu được gam chất rắn. dung dịch E và V1 lít khí. Các phản ứng xảy ra hoàn Thí nghiệm 2: cho a gam Fe và b gam Mg vào dung dịch HCl (cùng với lượng như trên) sau khi toàn và thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Tìm cô cạn dung dịch thì thu được 3,34g chất rắn và mối quan hệ giữa V1 với x, y. 448ml H2. Bài tập 21 : Chỉ dùng qùi tím để nhận biết các ống nghiệm mất nhãn chứa các dung dịch sau: NaHSO4, Tính a, b và khối lượng của các muối. Bài tập 15:Cho 13g hỗ n hợ p A gồ m Al, Mg và Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S. Bài tập 22 : Cho A gam dung dịch H2SO4 loãng nồng Cu và o dung dịch HCl dư, phản ứng xong thu được 4 gam chất rắn không tan và 10,08 lít khí H2 độ C% tác dụng hoàn toàn với hỗn hợp K và Fe (dư). Sau phản ứng khối lượng chung giảm 0,0457A (đktc). Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của từng kim loại trong hỗn hợp. gam. Tìm nồng độ dung dịch axit. Bài tập 16:Lấy 20,05 gam hỗn hợp Al + Fe2O3 Bài tập 23 : Hai bình thủy tinh đựng HCl cân bằng cho tác dụng với axit sunfuric loãng, dư thì có trên 2 đĩa cân. Thả vào bình thứ nhất a gam miếng 5,04 lít khí sinh ra. Trộn 20,05g hỗn hợp đầu trong kim loại Mg và bình thứ hai a gam miếng kim loại bình kín rồi nung nóng để thực hiện phản ứng Zn. Sau khi keát thuùc thí nghieäm hoûi caân coøn caân nhiệt nhôm. (Thể tích khí đo ở đktc). Tính khối baèng nhö cuõ khoâng? lượng các chất thu được sau phản ứng nhiệt nhôm. Baøi taäp 24 : Duøng dung dòch Ca(OH)2 laøm theá naøo Bài tập 17:Tính nồng độ mol dung dịch HCl biết để nhận biết được 3 loại phân bón: KCl, NH4NO3, rằng 200ml dung dịch axit này tác dụng vừa đủ Ca(H2PO4)2. Bài tập 25 : Tính lượng nhôm nguyên chất điều chế với 6 gam hỗn hợp CaCO3 và CaSO4 thì thu được 448ml khí (ñktc). Phaàn traêm moãi muoái laø trong được từ 1 tấn quặng boxit. Biết rằng trong quặng hỗn hợp là bao nhiêu? boxit chứa 50% là nhôm oxit và kim loại luyện từ Bài tập 18:Một hỗn hợp 4,15g chứa Fe và Al tác oxit đó còn chứa 2,5% tạp chất. dụng với 200ml dung dịch CuSO4 0,525M. Khuấy Bài tập 26 : Cho 1,6g đồng (II) oxit tác dụng với kỹ để phản ứng xảy ra hoàn toàn. Thu được kết 100g dung dịch axit sunfuric có nồng độ 20%. tủa gồm hai kim loại có khối lượng 7,48g. Tìm số a)Vieát phöông trình hoùa hoïc mol các kim loại trong hỗn hợp ban đầu và trong b)Tính nồng độ phần trăm của các chất có trong keát tuûa. dung dịch sau khi phản ứng kết thúc. Bài tập 19:Khử X gam oxit sắt bằng khí H2 nóng Bài tập 27 : 200ml dung dịch HCl có nồng độ 3,5M dư. Hơi nước tạo ra cho hấp thụ vào100g dung hòa tan vừa hết 20g hỗn hợp CuO và Fe2O3. dịch axit H2SO4 98% thì nồng độ axit giảm đi a)Viết phương trình phản ứng. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS b)Tính khối lượng mỗi oxit trong hỗn hợp ban đầu. 3,405%. Dùng dung dịch H2SO4 loãng hòa tan hết Bài tập 28 : Dẫn 112ml khí SO2 (đktc) đi qua 700ml chất rắn thu được thì có 3,36 lít khí H2 (đktc) bay ra. Xác định công thức của oxit sắt. dung dịch Ca(OH)2 có nồng độ 0,01M, sản phẩm là muoái sunfit. Bài tập 20:Nêu phương pháp hóa học để nhận a)Vieát phöông trình hoùa hoïc. biết 3 lọ đựng hỗn hợp dạng bột bị mất nhãn như b)Tính khối lượng các chất sau phản ứng. sau: (Al + Al2O3), (Fe + Fe2O3) vaø (FeO + Fe2O3). Bài tập 29: Hòa tan hoàn toàn 12,1g hỗn hợp bột Bài tập 21:Từ Mg điều chế: MgO, MgSO4, CuO vaø ZnO caàn 100ml dung dòch HCl 3M. Mg(NO3)2, MgS, MgCl2 a)Vieát phöông trình hoùa hoïc Bài tập 22:Ngâm một lá đồng trong 20ml dung b)Tính phần trăm theo khối lượng của mỗi oxit trong dịch bạc nitrat cho đến khi đồng không thể tan hỗn hợp đầu. thêm được nữa. Lấy lá đồng ra, rửa nhẹ, làm khô c)Hãy tính khối lượng dung dịch H2SO4 nồng độ 20% và cân thì khối lượng lá đồng tăng thêm 1,52g. để hòa tan hỗn hợp các oxit trên. Hãy xác định nồng độ mol của dung dịch bạc Bài tập 30 : Có 4 lọ không nhãn, mỗi lọ đựng một nitrat đã dùng (giả thiết toàn bộ bạc giải phóng ra dung dòch khoâng maøu sau: NaCl, Ba(OH)2, NaOH bám hết vào lá đồng). và Na2SO4. Chỉ dùng qùi tím, làm thế nhận biết từng Bài tập 23: Ngâm một lá sắt trong 100ml dung dung dòch. dịch đồng nitrat cho đến khi sắt không thể tan Bài tập 31: Trộn 30ml dung dịch có chứa 2,22g CaCl2 thêm được nữa. Lấy lá sắt ra, rửa nhẹ, làm khô và với 70ml dung dịch chứa 1,7g AgNO3. cân thì khối lượng lá sắt tăng thêm 1,6g. Hãy xác a)Hãy cho biết hiện tượng quan sát được và viết định nồng độ mol của dung dịch đồng nitrat đã phöông trình hoùa hoïc. dùng (giả thiết toàn bộ đồng giải phóng ra bám b)Tính khối lượng chất rắn sinh ra. heát vaøo laù saét). c)Tính nồng độ mol của chất còn lại trong dung dịch Bài tập 24: sau phản ứng. Cho rằng thể tích dung dịch thay đổi a)Viết phương trình hóa học: Điều chế CuSO4 từ Cu không đáng kể. b) MgCl2 từ Mg, MgSO4, MgO, MgCO3 Chương 3 . BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG CAO Bài tập 25:Cho 10,5g hỗn hợp 2 kim loại Cu, Zn Bài tập 1 :Điều chế HCl, Cl2 từ 4 chất sau: KCl, vào dung dịch H2SO4 loãng dư, người ta thu được H2O, MnO2, H2SO4 ñaëc. 2,24 lit khí (ñktc) Bài tập 2:Nung 10,23 gam hỗn hợp hai oxit là CuO a) Viết phương trình phản ứng. và PbO với cacbon dư. Toàn bộ lượng khí CO2 sinh b) Tính khối lượng chất rắn còn lại sau phản ứng. ra được dẫn vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư. Phản ứng xong thu được 5,5 gam kết tủa. Tính thành Bài tập 26 :Để xác định thành phần phần trăm khối lượng của hỗn hợp A gồm bột nhôm và bột phần trăm theo khối lượng của mỗi oxit kim loại magiê, người ta thực hiện hai thí nghiệm sau: trong hỗn hợp. Thí nghiệm 1: cho mg hỗn hợp A tác dụng với Baøi taäp 3:Suïc 5,6 lít khí CO2 (ñktc) vaøo X lít khí dung dịch H2SO4 loãng dư, người ta thu được NaOH 0,2M. Tìm X và nồng độ mol của muối tạo 1568ml khí (ñktc) thành trong hai trường hợp: Thí nghiệm 2: cho mg hỗn hợp A tác dụng với a/ Taïo muoái trung hoøa. NaOH dư, sau phản ứng thấy có 0,6g chất rắn. b/ Taïo muoái axit. Tính thành phần phần trăm khối lượng c/ Neáu taïo caû hai muoái thì theå tích NaOH naèm trong các chất trong phản ứng. khoảng bao nhiêu? Baø i taä p 27:Tính khối lượng quặng hematite chứa Bài tập 4:Cho A gam hỗn hợp sắt và đồng tác dụng 60% Fe2O3 cần thiết để sản xuất được một tấn với Clo (đun nóng), thu được 18,9375 gam hỗn hợp gang chứa 95% Fe. Biết hiệu suất quá trình 80%. sản phẩm. Hòa tan sản phẩm vào nước rồi cho tác Bài tập 28:Ngâm một lá sắt có khối lượng 2,5g dụng với dung dịch NaOH dư, thu được 12,925 gam kết tủa. Tính số gam mỗi kim loại trong hỗn hợp ban trong 25ml dung dịch CuSO4 15% có khối lượng Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS đầu. riêng là 1,12g/ml. Sau thời gian phản ứng, người ta lấy lá sắt ra rửa nhẹ, làm khô thì cân nặng Bài tập 5:Nêu cách nhận biết từng chất khí trong 2,56g. hỗn hợp gồm các khí: CO2, SO2, C2H4, CH4. Bài tập 6:Hãy xác định công thức hóa học của muối a)Viết phương trình phản ứng. b)Tính nồng độ phần trăm của các chất trong dung natri cacbonat ngậm nước biết rằng khi nung 3,1 dịch sau phản ứng. gam tinh thể này đến khối lượng không đổi, được Bài tập 29:Cho 0,83g hỗn hợp gồm nhôm và sắt chất rắn có khối lượng là 2,65 gam. Bài tập 7 : Dùng dung dịch NaOH dư hòa tan hoàn tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng dư, người ta thu được 0,56lit khí (đktc) toàn 5,94g Al thu được khí A. Khí B thu được bằng a)Viết phương trình phản ứng. caùch laáy axit HCl ñaëc, dö hoøa tan heát 1,896g KMnO4. Nhiệt phân hoàn toàn 12,25g KClO3 có xúc b)Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp đầu. tác thu được khí C. Cho A, B và C vào một bình kín rồi đốt cháy để các Bài tập 30:Cho 10g dung dịch muối sắt clorua 32,5% tác dụng với dung dịch bạc nitrat dư thì tạo phản ứng xảy ra hoàn toàn. Sau đó bình được làm lạnh để ngưng tụ hết hơi nước và giả sử các chất tan thành 8,61g kết tủa. Hãy tìm công thức của muối hết vào nước thu được dung dịch D. Tính nồng độ % sắt đã dùng. cuûa D. Bài tập 31:Có thể loại bỏ các khí độc: HCl, H2S, Bài tập 8:Đốt cháy hoàn toàn 20 lít hỗn hợp khí gồm SO2, CO2 bằng chất nào: nước vôi trong, dung CO và CO2, cần 8 lít khí oxi (các khí đo ở cùng điều dịch HCl, dung dịch NaCl, nước. Viết phương trình phản ứng. liện nhiệt độ và áp suất). Haõy xaùc ñònh thaønh phaàn phaàn traêm theo theå tích Chương 4 . BAØI TAÄP NAÂNG CAO của các khí trong hỗn hợp. Đối với bài toán xác định công thức phân tử của Bài tập 9:Trình bày phương pháp hóa học nhận biết hợp chất hữu cơ A có dạng CxHyOx được tiến hành 6 lọ thủy tinh không nhãn đựng các chất khí sau: H2, như sau, khối lượng của A mang đi phản ứng hoặc CO2, HCl, Cl2, CO, O2. phaân tích laø mA Bài tập 10:Đốt cháy hoàn toàn 7,2 gam than, thu Bước 1: xác định khối lượng C: mC =nCO . 12 được hỗn hợp khí gồm CO2 và CO. Dẫn hỗn hợp khí -Bước 2: xác định khối lượng H: mH =nH O .2 thu được vào ống nghiệm đựng CuO (dư) nung nóng. -Bước 3: xác định khối lượng O: mo = mA – mC Khi phản ứng xong, cho toàn bộ lượng khí thu được mH vào nước vôi trong (lấy dư) thu được a gam kết tủa. -Nếu bài toán cho phân tử khối của A (MA) thì: Viết các phương trình phản ứng. Tính a. 12 x y 16 z mA = = = ⇒ x, y, z m C m H mO M A Bài tập 11:Tìm một hóa chất để chỉ qua một lần thử là phân biệt được 3 lọ mất nhãn đựng chất rắn màu Nếu bài toán không cho phân tử khối của A thì: m m m đen: bột than, bột đồng (II) oxit và bột mangan x : y : z= C : H : O ⇒ suy ra công thức ñioxit. 12 1 16 nguyeân(ví duï nhö baøi 31) Bài tập 12Khí A thu được khi cho 87 gam MnO2 tác dụng với axit clohiđric đặc, dư. Dẫn A vào 500ml Bài tập :1Phân tử hợp chất A có hai nguyên tố. dung dịch NaOH 5M (D = 1,25 g/lml), thu được dung Khi đốt 7g chất A thu được 9g nước. Xác định dịch B. Tính nồng độ phần trăm, nồng độ mol của công thức phân tử của A, biết khối lượng phân tử caùc chaát trong dung dòch B. Bieát theå tích dung dòch cuûa A laø 70g. thay đổi không đáng kể. Bài tập 2: Viết công thức cấu tạo của C5H10 Bài tập 13:Tìm A biết phi kim A có hóa trị 3 với Bài tập 3: Một hỗn hợp gồm có khí etilen, khí hidro. Trong hợp chất oxit cao nhất chứa 56,34% oxi CO2 và hơi nước. Trình bày phương pháp thu được theo khối lượng. khí etilen tinh khieát. Bài tập 14:5 lít khí X (đktc) có khối lượng là 7,59 Bài tập 4:Viết phương trình phản ứng điều chế gam. Đốt 3,4 gam khí X, thu được 2,24 lít khí lưu C2H2, C2H4 từ canxi cacbua. 2. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS huỳnh đioxít (đktc) và 1,8 gam nước. Bài tập 5:Khi đốt cháy: a) Tìm công thức hóa học của X. -Metan cháy thành ngọn lửa xanh mờ. b) Tính thể tích oxi (đktc) cần thiết để đốt -Axetilen cháy thành ngọn lửa sáng. cháy hoàn toàn 5 lít khí X. -Benzen cháy thành ngọn lửa kém sáng hơn Bài tập 15:600g dung dịch KClO3 bão hòa ở axetilen và có nhiều khói đen. Hãy giải thích các o hiện tượng trên. 20 C, nồng độ 6,5% được cho bay hơi nước sau đó o Bài tập 6:Cho 6g hỗn hợp gồm metan và etilen, để ở 20 C thì có khối lượng 413g. chiếm thể tích 6,72 lit ở đktc. a/ Tính khối lượng chất rắn kết tinh. a) Tính thaønh phaàn phaàn traêm caùc chaát trong hoãn b/ Tính thaønh phaàn caùc chaát trong dung dòch sau. hợp theo số mol và theo khối lượng. Bài tập 16:Có những chất sau: Cu, CuO, Mg, b) Khi dẫn 13,44 lit khí hỗn hợp đi qua dung dịch MgCO3. a/ Hãy cho biết chất nào tác dụng với dung dịch axit nước brom, nhận thấy dung dịch bị nhạt màu và bình chứa dung dịch tăng thêm m(g) tính m? sunfuaric loãng sinh ra: Bài tập 7:Hợp chất hữu cơ A có thành phần khối – Chaát khí nheï hôn khoâng khí lượng các nguyên tố như sau :40% C, 6,7% H, – Chaát khí naëng hôn khoâng khí b/ Hãy cho biết chất nào tác dụng với dung dịch axit 53,3% O. Xác định công thức phân tử của hợp chất hữu cơ A, biết khối lượng phân tử của A là sunfuarit ñaëc sinh ra chaát khí laø nguyeân nhaân gaây 60. möa axít. Bài tập 8:Đốt cháy hoàn toàn 11,2 lit khí hỗn hợp c/ Dung dịch H2SO4 loãng có thể phân biệt được metan và axetilen. Lấy toàn bộ khí CO2 sinh ra CuO và MgO được không? cho vào dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 60g kết Bài tập 17:Nêu hiện tượng và giải thích cho các thí tủa. Tính % số mol của hai khí ban đầu. nghieäm sau: Bài tập 9:Cho benzen tác dụng với brom tạo a/ Suïc khí SO2 vaøo dung dòch Ca(HCO3)2. brom benzen. Tính khối lượng benzen cần dùng b/ Sục khí CO2 vào nước có nhuộm qùiø tím, sau đó để điều chế 47,1g brom benzen, biết hiệu suất đun nhẹ.(Trích đề thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong TP.HCM năm phản ứng là 80%. 2003 – 2004). Bài tập 10:Tính thể tích khí etilen cần thiết để tổng hợp 280g PE. Bài tập 18:Tìm công thức thủy tinh sau (viết dưới daïng oxit): Bài tập 11:Để đốt cháy hòan toàn một chất hữu a/ Loại thủy tinh có thành phần: 75% SiO2, 12% cơ A phải dùng 0,3mol oxi thu được 4,48 lit CO2 ở CaO, 13% Na2O. đktc và 5,4g nước. Tỉ khối hơi của A đối với H2 là b/ Loại thủy tinh chịu nhiệt có thành phần: 18,43% 23. Tìm công thức phân tử của A. K2O, 10,89% CaO vaø 70,56% SiO2. Bài tập 12:Đốt cháy hoàn toàn 10,6g hỗn hợp A Bài tập 19:Nung hỗn hợp gồm 5,6g sắt và 1,6g lưu gồm khí metan, axetilen và etilen, ta thu được huỳnh trong môi trường không có không khí. Sau 26,4g CO2 Mặt khác khi cho hỗn hợp A đi qua phản ứng thu được hỗn hợp chất rắn A. Cho dung dung dịch brom dư thì chỉ có 48g brom phản ứng. dịch HCl 1M phản ứng vừa đủ với A thu được hỗn Tính thaønh phaàn phaà n traê m theo theå tích cuû a hợp khí B. mỗ i chấ t khí trong hỗ n hợ p . a) Vieát phöông trình hoùa hoïc. Bài tập 13:Đốt cháy hoàn toàn ag chất hữu cơ A b) Tính thể tích dung dịch HCl 1M đã tham gia phản cần hết 56 lit khí O2 ở đktc. Sả n phẩ m sau phả n ứng. ứ n g gồ m CO 2 và H 2O đượ c chia là m đô i . Bài tập 20:Cho 10,8g kim loại hóa trị III tác dụng -Phần I cho qua H2SO4 đậm đặc thấy khối lượng với clo dư thì thu được 53,4g muối. Hãy xác định bình H2SO4 taêng leân laø 9g. kim loại M đã dùng. -Phần II cho qua CaO thấy khối lượng tăng lên là Bài tập 21:Tính thể tích dung dịch NaOH 1M để tác 53g. Tìm công thức phân tử của A biết A có số C  2 dụng hoàn toàn với 1,12 lit khí clo (đktc). Nồng độ Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS mol của các chất sau phản ứng? Giả thiết thể tích Bài tập 14:Phân tích 0,9g hợp chất hữu cơ A thu dung dịch thay đổi không đáng kể. được 672cm3 (đktc) và 0,54g nước. Tìm công thức Bài tập 22:Trong công nghiệp, người ta sử dụng phân tử của A biết khi hóa hơi A thu được thể tích cacbon để làm nhiên liệu. Tính nhiệt lượng tỏa ra khí đúng bằng ½ thể tích của khí NO có khối khi đốt cháy 5kg than chứa 90% cacbon, biết 1mol lượng tương đương trong cùng điều kiện nhiệt độ. cacbon chaùy toûa ra 394kJ. Bài tập 15:Cứ phân tích một chất hữu cơ A, thấy Bài tập 23:Viết phương trình hóa học của CO2 với cứ 4,2g cacbon, lại có 5,6g oxi và 0,7g hidro. Xác dung dịch NaOH, trong các trường hợp: định công thức phân tử, biết 2g chất hữu cơ A a) Tæ leä soá mol CO2 vaø NaOH laø 1:1 chiếm thể tích 746,6cm3 ở đktc. b) Tæ leä soá mol CO2 vaø NaOH laø 1:2 Bài tập 16:Đốt cháy hoàn toàn 0,42g hợp chất A c) Tæ leä soá mol CO2 vaø NaOH laø 2:3 thu được CO2 và nước. Khi dẫn toàn bộ sản phẩm Baøi taäp 24:Haõy xaùc ñònh thaønh phaàn % veà theå tích qua bình nước vôi trong thì khối lượng bình tăng của mỗi khí trong hỗn hợp CO, CO2, biết các số liệu lên là 1,86g và 3g kết tủa. Khi hóa hơi mg A thì thực nghiệm sau: VA = 40V của mg N2 (ở cùng điều kiện). Xác định -Dẫn 16 lit hỗn hợp CO, CO2 qua nước vôi trong dư công thức phân tử của A. thu được khí A. Bài tập 17:Phân tích 1,5g một chất hữu cơ A thu -Để đốt cháy hoàn toàn khí A cần 2 lit khí oxi.Các được 0,896 lit CO2, 0,224 lit N2 (ở đktc) và 0,9g thể tích khí đo ở cùng điều kiện, nhiệt độ áp suất. nước. Xác định công thức phân tử của A biết tỉ Bài tập 25:Hãy tính thể tích khí CO2(đktc) tạo thành khối của A đối với hidro là 18,75. để dập tắt đám cháy nếu trong bình chữa cháy có Bài tập 18:Phân tích 0,9g A thu được 1,76g CO2, dung dịch chứa 980g H2SO4 tác dụng hết với dung 1,26g nước, 224cm3 khí nitơ ở đktc. Xác định công dòch NaHCO3. thức phân tử của A, biết tỉ khối của A đối với NO Bài tập 26:a) Hãy xác định công thức của hợp chất laø 1,5. khí A, biết:A là hợp chất của lưu huỳnh chứa 50% Bài tập 19:Đốt cháy 0,9g chất hữu cơ X thu được oxi. 2,64g CO2 và 1,62g nước. Xá c định cô n g thứ c -1g khí A chieám theå tích laø 0,35lit ñktc phâ n tử X. Biế t số cacbon nhỏ hơn 4. b) Hòa tan 12,8g hợp chất A vào 300ml dung dịch Bài tập 20: Đốt cháy 0,9g chất hữu cơ A thu được NaOH 1,2M. Hãy cho biết muối nào thu được sau CO2, nước và khí nitơ. Cho sản phẩm qua dung phản ứng. Tính nồng độ mol của muối (giả thiết thể dịch Ca(OH)2 khối lượng bình tăng 3,02g, xuất tích dung dịch thay đổi không đáng kể). hiện 4g kết tủa và 0,224l khí thoát ra ở đktc. Xác Baøi taäp 27 định công thức A. a) Hãy xác định công thức của một loại oxít sắt, biết Bài tập 21:Viết công thức cấu tạo rút gọn của các rằng khi cho 32g oxit sắt này tác dụng hoàn toàn với chất sau:CH4O, C2H6, C2H4O2 khí cacbon oxit thì thu được 22,4g chất rắn. Biết khối Bài tập 22:Phân tử hợp chất hữu cơ có 2 nguyên lượng mol của oxit sắt là 160g. tố. Khi đốt cháy 3g chất A thu được 5,4g nước. b) Chất khí sinh ra được hấp thu hoàn tòan bằng Hãy xác định công thức phân tử của A, biết khối dung dịch nước vôi trong dư. Tính khối lượng kết tủa lượng mol của A là 30g. thu được. Bài tập 23: Đốt cháy hoàn toàn 11,2 lit khí metan. Bài tập 28:Cho 69,6g MnO2 tác dụng với dung dịch Haõy tính theå tích khí oxi caàn duøng vaø theå tích khí HCl đặc dư thu được một lượng khí X. Dẫn khí X cacbonic tạo thành. Biết các thể tích khí đo ở vào 500ml dung dịch NaOH 4M thu được dung dịch ñktc. A. Tính nồng độ mol của các chất trong dung dịch A. Bài tập 24 Nêu phương pháp hóa học để loại bỏ Giả thiết rằng thể tích dung dịch sau phản ứng thay khí etilen có lẫn trong khí metan để thu được đổi không đáng kể. metan tinh khieát. Bài tập 29:Hoàn thành chuỗi phản ứng: Bài tập 25:Để đốt 4,48 lit khí etilen cần dùng: NaCl → Cl2 → FeCl3 → BaCl2 → NaCl → Cl2 a) Bao nhieâu lít oxi. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS Bài tập 30:Cho hỗn hợp khí CO và CO2 đi qua dung b) Bao nhiêu lít không khí (tất cả các khí đo ở dịch Ca(OH)2 dư, thu được 1g kết tủa trắng. Nếu cho đktc) hỗn hợp qua CuO nóng dư, thu được 0,64g Cu. Baøi taäp 26:Bieát 0,1 lit khí etilen (ñktc) laøm maát a) Viết phương trình phản ứng. maøu toái ña 50ml dung dòch brom. Neáu duøng 0,1 lít b) Xaùc ñònh thaønh phaàn phaàn traêm theo theå tích caùc khí axetilen (ñktc) thì coù theå laøm maát maøu toái ña khí trong hỗn hợp. bao nhieâu ml dung dòch brom treân. Bài tập 27 :Đốt cháy 28ml hỗn hợp khí metan và axetilen caàn phaûi duøng 67,2ml oxi. a) Tính phaàn traêm theå tích cuûa moãi khí trong hoãn hợp. b) Tính thể tích khí CO2 sinh ra (các khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất) Bài tập 28:Cho 0,56lit (đktc) hỗn hợp gồm C2H4, C2H2 tác dụng với dung dịch brom dư, lượng brom đã tham gia phản ứng là 5,6g. a) Haõy vieát phöông trình hoùa hoïc. b) Tính phaàn traêm theå tích cuûa moãi khí trong hỗn hợp. Bài tập 29:Cho benzen tác dụng với brom tạo ra brom benzen: a)Vieát phöông trình hoùa hoïc. b)Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế 15,7g brom benzen. Bieát hieäu suaát 80%. Bài tập 30:Đốt cháy V lít khí thiên nhiên chứa 96% CH4, 2% N2 vaø 2% CO2 veà theå tích. Toàn bộ sản phẩm được dẫn qua dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 4,9g kết tủa. a) Vieát phöông trình hoùa hoïc. b) Tính V (ñktc) Bài tập 31:Đốt cháy 3g chất hữu cơ A, thu được 8,8g khí CO2 và 5,4g nước. a)Trong chất hữu cơ A có những nguyên tố nào? b)Biết phân tử khối của A nhỏ hơn 40. Tìm công thức A c)Chaát A coù laøm maát maøu dung dòch brom. d)Viết phương trình A với clo khi có ánh sáng.. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS. Chương 1 . HƯỚNG DẪN GIẢI BAØI TẬP NÂNG CAO Baøi taäp 1 -Na2O + H2O  2NaOH -SO2 + 2 NaOH  Na2SO3+ H2O -Na2SO3 + H2SO4  Na2SO4 + SO2  + H2O -SO2 + K2O  K2SO3 Bài tập 2:Đặt công thức hóa học của kim loại cần tìm là: MO. -Phương trình hóa học của phản ứng: MO + 2HCl  MCl2 + H2O 30 .14 ,6 =0 , 12 mol -Soá mol axitHCl: nHCl = 100 .36 ,5 0 , 12 =0 , 06 mol -Soá mol oxit: nMO = 2 4,8 =80 -Phân tử lượng của oxit: M = 0 , 06 -Nguyên tử khối của M bằng: 80 – 16 = 64 đvc.Vậy M là Cu. Oxit caàn tìm laø CuO. Baøi taäp 3 a/ 2KOH + SiO2  K2SiO3 + H2O b/ 2KOH + SO3  K2SO4 + H2O c/ 2KOH + CO2  K2CO3 + H2O d/ 6KOH + P2O5  2K3PO4 + 3H2O Baøi taäp 4 Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Chương 2 . GIAÛI BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG CAO Baøi taäp 1 -Lần 1: dùng Cu nhận biết được AgNO3 Cu + AgNO3  Cu (NO3)2 + 2Ag ¯ -Lần 2: dùng Fe để nhận biết 3 dung dịch còn lại. + Coù boït khí bay ra laø dung dòch HCl: Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 + Có kim loại màu đỏ xuất hiện là dung dịch CuSO4. CuSO4 + Fe  FeSO4 + Cu ¯ + Không có hiện tượng gì là dung dịch NaCl. Baøi taäp 2 Zn + H2SO4  ZnSO4 + H2. (1) 3Al + 3 H2SO4  Al2(SO4)3 + 3 H2 (2) 1792 =0 , 08 mol Số mol khí H2 thu được: n H = 22400 Gọi a và b lần lượt là số mol Zn và Al trong hỗn hợp. 3 a  b  0, 08 2 Từ (10 và (2) ta có: 2. 65a + 27 b = 2,5 - Giải hệ phương trình để tìm a, b rồi từ đó tính khối lượng từng kim loại. Baøi taäp 3 Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS a/ SO3 + H2O  H2SO4 - Soá mol BaCl2 = 0,24 mol. b/ CO2 + H2O  H2CO3 - Soá mol muoái clorua cuûa Y = 0,16 mol. c/ P2O5 + 3H2O  2H3PO4 - Goïi hoùa trò cuûa Y laø a. d/ CaO + H2O  Ca(OH)2 Y2(SO4)a + a BaCl2  2YCla + a BaSO4¯ e/ Na2O + H2O  2NaOH 0,08 0,24 mol 0,16 mol Baøi taäp 5 a 2 o 2 . 0 ,24 - CaCO3 t CaO + CO2 =3 Vaäy a= 0 , 16 - CaO + H2O  Ca(OH)2 - Soá mol muoái sunfat laø 0,08 mol Ca(OH)2 + CO2  CaCO3¯ + H2O 27 , 36 =342 CaCO3 + 2HNO3  Ca(NO3)2 + CO2 + H2O - Ta coù: 2Y + 288 = 0 ,08 Baøi taäp 6 Vậy Y = 27 tức nhôm. Phöông trình hoùa hoïc: H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + Baøi taäp 4 2H2O - Goïi hoùa trò cuûa Fe laø x. a/ Soá mol H2SO4 laø: n H SO = 0,3 . 1,5 = 0,45 mol FeClx + x AgNO3  Fe(NO3)x + xAgCl ¯ Khối lượng NaOH cần dùng: m = 2. 0,45. 40 = 36g. - Soá mol AgCl sinh ra = 0,06 mol. Khối lượng dung dịch NaOH 40%: - Ta coù (56 + 35,5x) gam FeClx tham gia phaûn 36 . 100 mdd= =90 g ứng thì có x mol AgCl tạo thành. 40 - Tương tự 3,25 g muối tạo thành 0,06 mol kết b/ Phương trình phản ứng: H2SO4 + 2KOH  K2SO4 + 2 tuûa. H2O Vaäy 3,25. x = (56 + 35,5x) Khối lượng KOH cần dùng: m = 2 . 0,45 . 56 = 50,4g  x = 3. Vậy muối đó là FeCl3. Khối lượng dung dịch KOH: Baøi taäp 5 50 , 4 . 100 mdd= =900 g Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 5,6 a mol a mol Theå tích dung dòch KOH caàn duøng: m Z + 2HCl  ZCl2 + H2 900 V dd= dd = =861 , 2 ml b mol b mol D 1 , 045 1,12 Baøi taäp 7 n H2  a  b   0, 05 22, 4 Laàn 1: duøng quøi tím seõ chia ra thaønh 3 nhoùm: (1) Nhóm 1: làm qùi tím hóa đỏ: HCl, H2SO4. - 56a + Zb = 4 (2) Nhoùm 2: laøm quøi tím hoùa xanh: Ba(OH)2, KOH. 0, 8 b  Nhóm 3: không làm qùi tím đổi màu: CaCl 2, 56  Z - Từ (1) và (2) giải được Na2SO4. - Vì 0 < b < 0,05 neân  Z < 40. Lần 2: dùng 1 trong 2 lọ của nhóm 2 cho tác dụng với từng - Z có hóa trị 2 nên chỉ có Mg (M=24) là đúng. loï trong nhoùm 3: Baøi taäp 6 Neáu khoâng taïo keát tuûa thì loï nhoùm 2 laø KOH vaø Cu + 2AgNO3  Cu(NO3)2 + 2Ag¯ lọ còn lại là Ba(OH)2 hay ngược lại. 1 mol 2 mol 2 mol Lọ tạo kết tủa ở nhóm 2 là Ba(OH)2 với lọ 64g 216g Na2SO4 ở nhóm 3. Từ đó tìm ra lọ CaCl2. - Số mol AgNO3 tham gia phản ứng: Lần 3: dùng Ba(OH)2 tác dụng lần lượt với 2 lọ của 3 , 04 n= . 2=0 ,04 mol nhoùm 1. Loï taïo keát tuûa laø H 2SO4, loï coøn laïi laø 216− 64 HCl. 0 , 04 =0,8 - Nồng độ mol dung dịch: C M = Bài tập 8: Gọi kim loại cần tìm là M. 0 , 05 MCO3 + H2SO4  MSO4 + CO2 + H2O M. 16− 12 , 4 Baøi taäp 7 =0,1 mol Soá mol muoái taïo thaønh: n= 96 −60 2. 4. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 1.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS y Ta coù: (M + 60).0,1 = 12,4 a/ FexOy  xFe + O2 2 Vậy M = 64 tức Cu. Khối lượng chất rắn giảm là chính là giảm lượng Baøi taäp 9 oxi. 5,6 nCaO= =0,1 mol , Số mol từng chất như sau: 56 Trong (56x + 16y)g oxit thì có y/2 mol phân tử oxi tức y 2,8 mol nguyên tử oxi. nco = =0 , 125 mol 22 , 4 4,8 =0,3 Số mol nguyên tử oxi trong 16g oxit là: CaO + H2O  Ca(OH)2 16 0,1 mol 0,1 mol mol. x 2 Ca(OH)2 + CO2  CaCO3¯ + H2O =  0,3.(56x + 16y) = 16y  y 3 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol - Soá mol CO2 dö: 0,125 – 0,1 = 0,025 mol, seõ tieáp tuïc Vaäy oxit caàn tìm laø: Fe2O3. b/ Phương trình phản ứng: phản ứng như sau: o 2Fe2O3 + 3CO t 3CO2 + 2Fe. CaCO3 + H2O + CO2  Ca(HCO3)2. 16 0,025mol 0,025mol 0,025mol n Fe2 O3   0,1 nCO =nCO =0,3 160 Soá gam keát tuûa CaCO 3 laø: (0,1 – 0,025).100 = mol; 7,5g. mol Baøi taäp 10 Khí CO2 sinh ra được hấp thu vào bình. - CaO + H2O  Ca(OH)2 Khối lượng bình tăng = 0,3 . 44 =13,2g. Ca(OH)2 + Na2CO3  CaCO3 ¯ + 2NaOH. c/ Vì hiệu suất sử dụng CO chỉ đạt 80% nên cần lấy Baøi taäp 11 dö 20% CO. - Ta coù: NaHSO3 (M= 104) Na2CO3 (M=122). Soá mol CO caàn duøng laø: 0,3.(1 + 0,2) = 0,36 NaHSO3 + HCl  NaCl + H2O + SO2 mol. x mol x mol  VCO = 0,36 . 22,4 = 8,064 lít. Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + H2O + CO2 Baøi taäp 8 y mol 2y mol A + Cu(NO3)2  A(NO3)2 + Cu. (1) 200. 14 , 6 A + Pb(NO3)2  A(NO3)2 + Pb. (2) =0,8 mol - Soá mol HCl: n= 100. 36 , 5 -Sự tăng giảm khối lượng thanh kim loại là do sự 50 thay thế của A vào muối và đẩy kim loại ra dạng tự =0 , 48< nHCl - nhh hai muoái 104 do. Vậy axit HCl dư, phản ứng xảy ra hoàn toàn. - Goïi a laø soá mol cuûa A. Baøi taäp 12 (1)  a(A – 64) = 0,2. 2NaOH + FeSO4  Na2SO4 + Fe(OH)2 ¯ 6NaOH + (2)  a(207 – A) = 28,4. Fe2(SO4)3  3Na2SO4 + 2Fe(OH)3 Giải hệ phương trình ta được: a = 0,2mol; A = 65. b/ NaOH + Na2SO4  không phản ứng Vaäy A laø Zn. NaOH + CuSO4  Na2SO4 + Cu(OH)2 ¯ Baøi taäp 9 Baøi taäp 13 - Soá mol NaHCO3 = 0,2 mol. -Dùng dung dịch H2SO4 để nhận biết. Lọ vừa có khí vừa - Goïi hoùa trò M laø a. coù keát tuûa traéng laø BaCO3. 2M + 2aHCl  2MCla + a H2 H2SO4 + BaCO3  Ba SO4 ¯ + H2O + CO2 NaHCO3 + HCl  NaCl + CO2 + H2O. -Lọ không có hiện tượng gì là CaCl2. 0,2 mol 0,2 mol 0,2 mol -2 loï coøn laïi coù khí bay leân laø Na2CO3, MgCO3 - mNaCl = 0,2. 58,5 = 11,7g tương ứng 2,5%. H2SO4 + Na2CO3  Na2SO4 ¯ + H2O + CO2 100 .11 , 7=468 Khối lượng dung dịch E = H2SO4 + MgCO3  MgSO4 ¯ + H2O + CO2 25 -Duøng dung dòch NaOH cho vaøo 2 loï naøy, loï naøo coù keát g tủa trắng (MgOH) là lọ chứa MgCO3. mMCla = 8,12% = 8,12%. 468 = 38g. 2. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS MgCO3+2NaOH  Mg(OH)2 ¯ + Na2CO3 - Cho NaOH vaøo E roài thu keát tuûa ñem nung diễn tiến theo chuỗi phản ứng: MCl a  Baøi taäp 14 -Công thức cần tìm: X2O3 M(OH)a  M2Oa 20 . 294 - Chất rắn thu được là M2Oa khối lượng 16g. =58 ,8 g Khối lượng H2SO4: m= 100 - Ta thaáy 2MCla  M2Oa cho soá mol M2Oa = Soá mol H2SO4 = 0,6 mol. 38 −16 0,4 = mol - Phương trình phản ứng: 71 a− 16 a a X2O3 + 3H2SO4  X2 (SO4)3 + 3H2O Vaäy x =2, M=24 (Mg) thì thoûa maõn. 0,2 mol 0,6mol - Lượng dung dịch HCl = lượng dd E + lượng Phân tử lượng của oxit: M =160.Vậy oxit đó là Fe 2O3. H2 + lượng CO2 – lượng dd NaHCO3 – lượng M. Baøi taäp 15 o - Dung dịch NaCl bão hòa ở 90 C chứa: - Ta coù: soá mol M = 0,4; soá mol H 2 = 0,4; soá 50 .900 mol CO2 = 0,2. mNaCl = =300 g 100+50  khối lượng dd HCl = 228g. mH O = 900 – 300 = 600g Soá mol HCl = 0,2 + 0,4 . 2 = 1 mol. - Dung dịch NaCl bão hòa ở 0 oC có  C% HCl = 16%. 600 .35 Baøi taäp 10 mNaCl = =210 g 100 -Lần 1: dùng nước tìm ra được Na 2O vì chất này tan - Lượng NaCl kết tinh: 300 – 210 =90g. trong nước Na2O + 2H2O  2NaOH. Baøi taäp 16 -Lần 2: dùng NaOH vừa tạo thành cho tác dụng với 28 ,8 n H PO = =0,3 mol , các chất còn lại. Al phản ứng tạo khí. 96 2NaOH + 2Al + 2 H2O  2NaAlO2 + 3H2 8,4 .300 nKOH = =0 , 45 + Chaát raén tan laø Al2O3 100. 56 Al2O3 + 2NaOH  2NaAlO2 + H2O H3PO4 + KOH  KH2PO4 + H2O + Chaát raén khoâng tan laø Fe3O4. 0,3mol 0,3mol 0,3mol Baøi taäp 11 - Soá mol KOH dö: 0,45 – 0,3 = 0,15 mol -Gọi M và N là kí hiệu của 2 kim loại và x, y là số KH2PO4 + KOH  K2HPO4 + H2O mol của 2 kim loại. n là hóa trị. 0,15mol 0,15mol 0,15mol - Phương trình phản ứng: - Khối lượng muối thu được sau phản ứng: 2M + 2nHCl  2MCln + nH2 m KH2PO4 = (0,3 – 0,15).136 =20,4g x 2nx x 0,5nx m K2HPO4 = 0,15 . 174 = 26,1 2N + 2nHCl  2NCln + nH2 Baøi taäp 17 y 2ny y 0,5ny a/ 4P + 5O2  2P2O5 nHCl = 0,2 x 3 = 0,6 mol = 2n(x+y) P2O5 + 3 H2O  2H3PO4 -Theo đề bài, ta có: (N + 35,5n)y + (M + 35,5n)x = b/ Ba(NO3)2 + H2SO4  BaSO4 ¯ + 2HNO3 22,6 CuO + 2 HNO3  Cu(NO3)2 + H2O (Ny + Mx) + 35,5n(x + y) = 32,7 c/ H3PO4 + 3NaOH  Na3PO4 +3 H2O Ny + Mx = 11,41< 13,2 d/ CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O -Nên hỗn hợp X không tan hết trong dung dịch HCl CuSO4 + 2NaOH  Cu(OH)2 ¯ + Na2SO4 V H = 22,4 x 0,5n(x+y) = 3,36 lít Baøi taäp 18 Baøi taäp 12 - Duøng BaCl2 seõ nhaän ra Na2SO4 do keát tuûa traéng -Goïi Z laø kí hieäu chung cuûa X vaø Y coù hoùa trò trung cuûa BaSO4 Dùng AgNO3 để phân biệt NaCl do AgCl kết tủa. bình là n và a là tổng số mol của 2 kim loại, phương trình phản ứng: Baøi taäp 19 Z + nHCl → ZCln + n/2H2 - Soá mol Na2O = 0,1 mol. a an a 0,5an 2. 3. 4. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 200 . 16 - Theo đề bài ta có hệ phương trình: nCuSO = =0,2 mol ¿ 100 . 160 Za=11 , 2 a/ Na2O + H2O  2NaOH (Z +35 , 5 . n) a=39 ,6 0,1 mol 0,2 mol ¿{ - Nồng độ X (tức dung dịch NaOH) ¿ 0,2. 40 . 100 % Giaû i heä phöông trình naøy ta coù na = 0,8 C= =4 % 6,2+193 , 8 - Theo phương trình phản ứng b/ 2NaOH + CuSO4  Cu(OH)2 ¯ + Na2SO4 na 0,8 nH = = = 0,4 mol 0,2 mol 0,1 mol 0,1 mol 2 2 a = 0,1. 98 = 9,8g - Theå tích khí hiñro : V H = 0,4. 22,4 = 0,896 o t c/ Cu(OH)2 ¯ CuO + H2O lít. Vậy b đúng. 0,1 mol 0,1 mol Baøi taäp 13 2HCl + CuO  CuCl2 + H2O Phương trình phản ứng khi cho (X) vào dung dịch 0,2 mol 0,1mol (Y): Theå tích dung dòch HCl 2M : M + H2SO4  MSO4 + H2 n 0,2 Trường hợp 1: 24,3g X vào 2 lít Y, sinh ra 8,96 lít H 2 V dd= = =0,1 lít . V 2 (0,4 mol) (1) Bài tập 20 :a/ Cho từ từ HCl vào Na 2CO3 thì phản ứng Trường hợp 2: 24,3g X vào 3 lít Y, sinh ra 11,2 lít H 2 nhö sau:HCl + Na2CO3  NaHCO3 + NaCl (1) (0,5 mol). (2) -hưng theo đầu bài có khí bay ra nên phản ứng tiếp:HCl Như vậy khi hòa tan cùng một lượng X vào dung + NaHCO3  NaCl + CO2 + H2O (2) 3 n H SO (2) = n H SO (1) thì n H Muốn phản ứng (2) xảy ra thì x > y. Phản ứng (1) sẽ xảy dịch Y với 2 3 ra hoàn toàn, sinh ra y mol NaHCO 3. Do đề bài cho x < n H (1) = 0,6 mol. (2) = 2 2y neân (2) xaûy ra theo soá mol cuûa HCl coøn laïi.Vaäy V = Nhưng thực tế nH2 (2) chỉ bằng 0,5 mol nên trong 22,4.(x – y) trường hợp 1, X còn dư; còn ở trường hợp 2 thì axit b/ Khi cho Na2CO3 vaøo HCl: coøn dö. Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + CO2 + H2O Trường hợp 1: n H SO = n H (1) = 0,4 mol. 1 mol 2 mol 0,4 y mol x mol CM = = 0,2 mol/l 2 Đề bài cho x < 2y nên tính số mol khí sinh ra theo HCl: Trường hợp 2: gọi a, b lần lượt là số mol Mg và Zn x V 1= . 22, 4 l trong 24,3g hỗn hợp. Ta có: nhỗn hợp X = n H (1) = 0,5 y mol. Baøi taäp 21 ¿ Làm qùi tím hóa đỏ: NaHSO4 a=0,2 mol a  b  0, 5 Laøm quøi tím hoùa xanh: Na2CO3, Na2SO3, Na2S.  ⇒ b=0,3 mol ⇒ 24a  65b  24, 3 Không làm đổi màu qùi tím: BaCl2. ¿{ Duøng NaHSO4 cho vaøo 3 loï Na2CO3, Na2SO3, Na2S. ¿ ¿ Lọ Na2S: có mùi trứng thối bay ra do sinh khí H 2S. Na2S mMg =4,8 g(% Mg=19 , 75 %) + NaHSO4  Na2SO4 + H2S mZn=19 , 5 g (% Zn=80 , 25 %) Loï Na2SO3: khí coù muøi haéc do sinh khí SO2. ¿{ Na2SO3 + NaHSO4  Na2SO4 + H2O + SO2 ¿ -Loï Na2CO3: boït khí khoâng muøi. Baøi taäp 14 Na2CO3 + 2NaHSO4  2Na2SO4 + H2O + -Ở thí nghiệm 1: Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 CO2 1mol 2mol 1mol 1mol Baøi taäp 22 -Neáu Fe heát thì soá mol chaát raén laø FeCl2 nFeCl = 0,024mol = n H - 2K + H2SO4  K2SO4 + H2 (1) 4. 2. 2. 2. 4. 2. 4. 2. 2. 2. 4. 2. 2. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. 2. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS - Fe+ H2SO4  FeSO4 + H2 (2) -Ở thí nghiệm 2: Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1) - K + H2O  KOH + ½ H2 (3) Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 (2) Vậy dung dịch giảm khối lượng là do khí H2 bay đi. - Số mol H2 sinh ra từ cả hai phản ứng: n H 0 ,0457 A 0 , 448 nH = =0 , 02285 A =0 , 02 mol = 2 22 , 4 Ta có 100g dung dịch gồm C gam chất tan và (100 – C) -Ngoài a mol Fe như thí nghiệm 1 lại thêm b mol gam H2O. Mg maø chæ giaûi phoùng 0,02 mol H 2 nhoû hôn soá mol CA A gam dung dòch goàm gam chất tan và H2 của thí nghiệm 1 chứng tỏ dung dịch chỉ chứa 100 0,04 mol axit HCl và suy ngược là thí nghiệm 1 dư (100 −C) . A Fe. gam H2O. 100 Thí nghieäm 1: Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 CA mol ; soá mol H2O = 0,02mol 0,04mol 0,02 mol 0,02 mol - Soá mol chaát tan ¿ 9800 (127. 0,02) + m Fe dö = 3,1 ⇒ m Fe dö = 56g = 0,01 (100 −C) . A . mol 1800 - mFe = (0,02 + 0,01). 56 = 1,68g nH2O - Dựa vào (1), (2), (3) ta thấy n H =naxit + -Thí nghiệm 2: giả sử chỉ có Mg tham gia phản ứng: 2 Mg + 2HCl  MgCl2 + H2 CA (100 −C) . A mol + ½ - 0,025A ¿ 0,02 mol 0,02 mol 9800 1800 mMgCl2 = 95. 0,02 = 1,9g - Suy ra C = 28%. m chaát raén = 1,68 + 1,9 = 3,58g > 3,34 ⇒ giaû Baøi taäp 23 thieát sai. - Mg + 2HCl  MgCl2 + H2 (1) Mg + 2HCl  MgCl2 + H2 - Zn + 2HCl  ZnCl2 + H2 (2) x mol 2x mol x mol x mol Nếu lượng kim loại dư thì HCl phản ứng hết và Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 lượng H2 thoát ra là như nhau do đó cân vẫn y mol 2y mol y mol y mol thaêng baèng.  x  y  0, 02mol - Nế u lượ n g HCl ở hai bình đề u dư thì kim  ⇒ loạ i tá c dụ n g hế t . 95x  127y  1, 68  56y  3, 34 a Phản ứng (1) thoát ra mol H2.  x  0, 01 24  a  y  0, 01 Phản ứng (2) thoát ra mol H2. 65 a = (0,02 + 0,01).56 = 1,68g Caân khoâng coøn caân baèng nhö cuõ. b = 0,01 .24 = 0,24g Baøi taäp 24: mFeCl2 ở thí nghiệm 1: 0,02 . 127 = 2,54 g. Cho 3 loại phân bón vào 3 ống nghiệm chứa dung dịch mMgCl2 Ca(OH)2 được đun nóng nhẹ. ở thí nghiệm 2: 0,01 . 95 = 0,95 g. - OÁng nghieäm coù khí khai bay ra laø NH4NO3 mFeCl2 ở thí nghiệm 2: 0,01 . 127 = 1,27 g. Ca(OH)2 + 2NH4NO3  2 NH3 + Ca(NO3)2 + 2H2O Baøi taäp 15 OÁng nghieäm coù keát tuûa traéng laø Ca(H2PO4)2. - 2Al + 6HCl  2AlCl3 + H2 (1) Ca(OH)2 + Ca(H2PO4)2  Ca3(PO4)2¯ + 4H2O. Mg + 2HCl  2MgCl2 + H2 (2) Bài tập 25:Lượng nhôm oxit có trong 1 tấn quặng = 50%. -Cu không tác dụng nên chất rắn thu được là Cu. 1 taán = 500kg. - Khối lượng Al và Mg là: 13 – 4 = 9 g. 2 Al2O3 ñpnc 4Al + 3O2. 10, 08 n H2   0, 45mol 2. 102 4. 27 22, 4 500kg xkg Goïi a vaø b laø soá mol Al vaø Mg. - Theo lý thuyết lượng nhôm thu được là: 2. 2. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS ¿ 500 . 4 . 27 ¿ x= =264 , 7 kg 27 a+24 b=9 2 .102 a=0,2 3 - Lượng nhôm thu được thực tế: (1 – 0,025). 264,7 a+b=0 , 45 b=0 ,15 ⇒ 2 ¿{ = 258 kg. ¿{ ¿ Baøi taäp 26 ¿ 100 .20 4 =20 g % Cu= .100 %=30 , 77 % - Khối lượng axit sunfuric: 100 13 0,2 . 27 a) Phương trình phản ứng: % Al= . 100 %=41 , 54 % 13 CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O % Mg = 27,69%. b) Tính noàng ñoâ phaàn traêm caùc chaát: CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O Baøi taäp 16 80g 98g n H = 0,225 mol 1,6g 20g 2Al + 3H2SO4 (loãng)  Al2(SO4)3 + 3H2 - CuO thieáu, tính caùc chaát theo CuO. 0,15 mol 0,225 CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O mol 80g 98g 160g mAl = 4,05 g 1,6g ? ? Phản ứng nhiệt nhôm - Tính khối lượng H2SO4 tham gia phản ứng: 1,6 . 98 2Al + Fe2O3 → Al2O3 + 2Fe =1 , 96 g 80 54g 160g 102g 112g - Khối lượng H2SO4 sau phản ứng: 20 –1,96 = 4,05g x? y? z? 18,04g x = 12g y = 7,65g z = 8,4 g - Khối lượng dung dịch sau phản ứng: - Khối lượng Fe2O3 trong hỗn hợp ban đầu = mdd = mCuO + mdd axit = 1,6 + 100=101.6g 20,05 – 4,05 = 16 g - Phần trăm khối lượng H2SO4: - Khối lượng Fe2O3 dư = 16 – 12 = 4 g. 18 , 04 Baøi taäp 17 100 ≈ 17 ,75 % 101 ,6 - CaSO4 không tác dụng với HCl. - Khối lượng CuSO4 sau phản ứng là: CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + CO2 + H2O. 1,6 . 160 0 , 448 =3,2 g =0 , 04 mol. nHCl = 2. nCO = 2. 80 22 , 4 - Phần trăm khối lượng CuSO4 là : 0 , 04 C M= =0,2 M. 3,2 0,2 100 ≈ 3 , 15 % 101 ,6 nCaCO = nCO = 0,02 mol. Baøi taäp 27:Soá mol HCl: 0,2.3,5= 0,7mol. mCaCO = 0,02. 100 = 2 gam a) Phương trình phản ứng: mCaSO = 6 – 2 = 4 g. CuO + 2HCl CuCl2 + H2O 2 . 100 %=33 ,33 % ; % % mCaCO = 1mol 2mol 6 xmol 2x mol mCaSO = 66,67% Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O Baøi taäp 18 1mol 6mol -Al mạnh hơn Fe nên nếu trong kết tủa có 2 kim loại y mol 6y mol thì Al taùc duïng heát coøn Fe dö vaø Cu sinh ra. b) Gọi x, y lần lượt là số mol CuO và Fe2O3 trong 20g -Gọi a là số mol Al ban đầu, b là số mol Fe ban đầu hỗn hợp: và c là số mol Fe đã phản ứng. - Phương trình khối lượng hỗn hợp: 80x + 160y = 27a + 56b = 4,15. (1) 20 (I) 2Al + 3CuSO4  Al2(SO4)3 + 3Cu - Phöông trình soá mol HCl: 2x + 6y = 0,7 (II) 3 a 3 a mol amol mol a - Giaûi heä phöông trình I, II suy ra x = 0,05, y = 0,1 2 2 2 2. 2. 3. 2. 3. 4. 3. 4. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS - Khối lượng CuO: 0,05.80 = 4g mol - Khối lượng Fe2O3: 20 – 4 = 16g Fe + CuSO4  FeSO4 + Cu c mol c mol c mol c mol Baøi taäp 28 Trong phản ứng hóa học, nếu cả 2 chất tham gia - Khối lượng kết tủa: 3 phản ứng đều đã được cho biết số mol thì số mol (b – c)56 + ( a + c)64 = 7,48g (2) 2 cuûa saûn phaåm taïo thaønh tính theo soá mol chaát nCuSO đã phản ứng = 0,525 . 0,2 = 0,105 = thiếu. Để biết chất nào thiếu sau phản ứng ta làm 3 nhö sau: ( a + c) (3) 2 Phương trình phản ứng (ptpư): Giaûi (1), (2) vaø (3) ta coù: a = 0,05; b = 0,05, c aA + bB cC + dD = 0,03. Theo ptpö a(mol) b(mol) c(mol) d(mol) Baøi taäp 19 Theo đề bài cho x(mol) y(mol) FexOy + yH2  xFe + yH2O x y , Ta laäp tæ soá : vaø so saùnh Fe + H2SO4  H2SO4 + H2 a b -Nồng độ dung dịch H2SO4 sau khi hấp thụ hơi nước: x 98 a C %= =0 , 98 −0 ,03405=0 , 94595 - Neáu thì sau phản ứng chất A dư (chất thiếu 100+ mH 2O y b mH2O = 3,6g ⇒ nH2O = 0,2 mol = nO trong laø B) FexOy = y ¿ 3 ,36 nH = =0 , 15 mol= nFe = x y 22 , 4 b nFe 0 , 15 3 - Neáu x thì sau phản ứng chất B dư ( chất = = ⇒ công thức oxit là ¿ nO 0,2 4 a Fe3O4. ¿ thieáu laø A) Baøi taäp 20 x y -Lần 1: dùng NaOH cho tác dụng lần lượt với 3 hỗn = - Neáu thì sau phản ứng cả A và B đều a b hợp. Hỗn hợp nào có khí bay ra là (Al + Al2O3). heát. 2Al + 2NaOH + 2H2O  2NaAlO2 +3 H2 0 ,112 Al2O3 + 2NaOH  2NaAlO2 + H2O. =0 , 005 mol - Soá mol SO2: 22 , 4 -Lần 2: dùng HCl để phân biệt 2 hỗn hợp còn lại. - Soá mol Ca(OH)2: 0,7.0,01=0.007 mol Hỗn hợp nào có khí bay ra là (Fe + Fe2O3). a) Phương trình phản ứng: Fe + 2HCl  FeCl2 + H2. SO2 + Ca(OH)2 CaSO3 + H2O FeO + 2HCl  2FeCl2 +H2O 1mol 1mol Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O. 0,005mol 0,007mol Bài tập 21Từ Mg điều chế: MgO, MgSO 4, ¿ Mg(NO3)2, MgS, MgCl2 0 , 007 o t 1 2Mg + O2 2MgO ⇒ b) So saùnh: SO2 thieáu, saûn phaåm 0 ,005 - Mg + H2SO4 MgSO4 + H2 ¿ 1 Mg + Fe(NO3)2 Mg(NO3)2 + Fe ¿ o t Mg + S MgS tính theo soá mol SO2. - Mg + Cl2 MgCl2 SO2 + Ca(OH)2 CaSO3 + H2O Baøi taäp 22 1mol 1mol 1mol - Phương trình phản ứng: Phản ứng: 0,005mol 0,005mol Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag Sau phản ứng: 0mol 0,002mol 0,005mol 64g 2. 170g 2.108g - Khối lượng Ca(OH)2 sau phản ứng: 0,002. 74= Khi 64g đồng phản ứng tạo ra 2.108 = 216g bạc. 0,148g 4. 2. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS - Khối lượng CaSO3 sinh ra: 0,005. 120=0,6g Có nghĩa: khi lá đồng mất đi 64g thì sẽ được bù vào 216g baïc. Baøi taäp 29 Soá mol HCl: 3.0,1=0,3mol Khi đó khối lượng lá đồng tăng lên: 216 – 64 = a) Phöông trình hoùa hoïc: 152g. ZnO + 2HCl ZnCl2 + H2O Khi 2.170=340g AgNO3 (hay 64g Cu) phản ứng lá đồng xmol 2xmol seõ taêng 152g. CuO + 2HCl CuCl2 + H2O Giả thiết lá đồng tăng 1,52g thì khối lượng AgNO 3 1 , 52. 340 ymol 2ymol =3,4 g caàn: 152 b) Giả sử số mol của ZnO, CuO là x, y 3,4 Ta coù heä phöông trình: =0 , 02 mol Soá mol AgNO3: 170 ¿ ¿ 0 ,02 2 x +2 y=0,3 =1 M x =0,1 Nồng độ mol của dung dịch AgNO3: 81 x +80 y =12, 1 0 ,02 y=0 , 05 ⇒ Baøi taäp 23 ¿{ ¿{ - Phương trình phản ứng: ¿ ¿ - Fe + Cu(NO3)2 Fe(NO3)2 + Cu %ZnO = - 56g 1mol 64g 0,1. 81 . 100≈ 66 ,9 % ⇒% CuO=100 −66 , 9=¿ 33,1% - Khi 56g đồng phản ứng tạo ra 64g. 12 ,1 c) Số mol H2SO4 cần = ½ số mol HCl = 0,15 mol. -Có nghĩa: khi lá sắt mất đi 56g thì sẽ được bù vào 64g đồng. Khối lượng H2SO4 cần: 0,15.98 = 14,7g - Khi đó khối lượng lá sắt tăng lên: 64-56 = Khối lượng dung dịch H2SO4 nồng độ 20%: 8g. 14 , 7 .100=73 , 5 g 20 - Khi 1mol Cu(NO3)2 (hay 56g Fe) phản ứng laù saét seõ taêng 8g. Baøi taäp 30 - Khi duøng quøi tím seõ phaân thaønh 2 nhoùm: - Giaû thieát laù saét taêng 1,6g thì soá mol Cu(NO 3)2 1,6 . 1 - Nhoùm 1: Ba(OH)2, NaOH quøi tím hoùa xanh. =0,2 mol caàn: 8 - Nhóm 2: Na2SO4 , NaCl qùi tím không đổi màu. - Nồng độ mol của dung dịch Cu(NO 3)2: - Sau đó cho các nhóm tác dụng với nhau ta 0,2 coù baûng sau: =2 M 0,1 Ba(OH)2 NaOH Baøi taäp 24 Na2SO4 Taïo keát tuûa traéng: BaSO4 Không xảy ra phản ứng Vieát phöông trình hoùa hoïc: NaCl Không xảy ra phản ứng Không xảy ra phản ứng a) Điều chế CuSO4 từ Cu (chú ý Cu đứng sau H - Vậy khi đổ lần lượt nhóm 1 và nhóm 2, cốc nào nên không thể tác dụng với H2SO4 loãng): Cu có hiện tượng kết tủ a trắ n g xuấ t hiệ n là : + Ag2SO4 CuSO4 + 2Ag nhoù m 1: Ba(OH) 2 , nhoù m 2: Na 2 SO 4 o Hoặc: 2Cu + O2 t 2CuO Phả n ứ n g: Ba(OH) 2 + Na 2 SO 4 CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O BaSO 4 ¯ + 2NaOH Hoặc: Cu + 2H2SO4đđ CuSO4 + SO2 + 2H2O Baøi taäp 31a) Keát tuûa traéng xuaát hieän b) MgCl2 từ Mg, MgSO4, MgO, MgCO3 2AgNO3 + CaCl2 2AgCl ¯ + Ca(NO3)2 - Mg + Cl2 MgCl2 2 , 22 =0 , 02 mol , b) Soá mol CaCl2 vaø AgNO3: - MgSO4 + BaCl2 BaSO4 ¯ + MgCl2 111 - MgO + 2HCl MgCl2 + H2O 1,7 =0 , 01 mol MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 + 170 H2O 2AgNO3 + CaCl2 2AgCl ¯ + Ca(NO3)2 Baø i taä p 25 2mol 1mol 2mol 1mol a) Viết phương trình phản ứng. 0,02mol 0.01mol 0,02mol 0,01mol - Cu đứng sau Cu đứng sau H nên không thể Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 0 ,02 0 , 01 tác dụng với H2SO4 loãng. = Laäp tæ soá: , phản ứng đủ. 2 1 - Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 Chaát raén sinh ra laø AgCl: mAgCl = 0,02.143.5=2,87g - ymol ymol c) Chất còn lại trong dung dịch sau phản ứng là: Ca(NO3)2: b) Chất rắn còn lại sau phản ứng là Cu. 0,01mol Gọi x, y lần lượt là số mol của Cu và Zn. Ta Thể tích dung dịch sau phản ứng: 70 + 30 =100ml coù heä phöông trình: 0 , 01 ¿ =0,1 M Nồng độ mol của Ca(NO3)2: C M = 2 , 24 0,1 ¿ y= =0,1 mol x=0 , 0625 22 , 4 E. HƯỚNG DẪN GIẢI BAØI TẬP NÂNG CAO y =0,1 64 x +65 y=10 , 5 Baøi taäp 1Ñieàu cheá HCl: ¿{ o ⇒ 2KCl + H2SO4 ñaëc t K2SO4 + 2HCl ¿ ¿{ Sục khí HCl vào nước thu được dung dịch HCl. ¿ -Điều chế Cl2:Cho MnO2 tác dụng với dung dịch HCl đặc Khối lượng đồng: 0,0625.64 = 4g thu được ở trên. Baøi taäp 26 o t - Gọi x, y lần lượt là số mol của Al, Mg. 4HCl + MnO2 MnCl2 + 2H2O + Cl2 1 , 568 Baøi taäp 2:Caùc phöông trình hoùa hoïc: =0 , 07 mol - Soá mol khí H2: o 22 , 4 2CuO + C t 2Cu + CO2 (1) - Thí nghiệm 1:Phản ứng: a mol 0,5.a mol o 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2 2PbO + C t 2Pb + CO2 (2) xmol 3/2xmol b mol 0,5.b mol Mg + H2SO4 MgSO4 + H2 CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3¯ + H2O (3) ymol ymol 5,5 n =n Theo (1), (2) vaø (3) : CO = = 0,055mol CaCO - Thí nghieäm 2: 100 Phản ứng: -Ñaët x vaø y laø soá mol CuO vaø PbO coù trong 10,23 gam hỗn hợp. 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 Ta coù: 80a + 223b = 10,23 Chaát raén trong thí nghieäm 2 laø: magieâ, khoái 0,5a + 0,5b = 0,05 lượng magiê là: 0,6g. Giaûi heä phöông trình treân ta coù: a = 0,1 ; b = 0,01 - Ta coù heä phöông trình: - Thành phần phần trăm theo khối lượng của các oxit 0, 6   0, 025 mol y  trong hỗn hợp:   y  0, 025 mol 24   %CuO = 78,2%; % PbO = 21,8%. 3 / 2x  y  0, 07  x  0, 03 mol Baøi taäp 3 - Khối lượng Al : 0,03.27=0,81g 5,6 nCO = =0 , 25 mol - Khối lượng hỗn hợp A : 0,81 + 0,6 = 1,41g 22 , 4 0 ,81 a/ CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O 100=57 , 4 % , %Mg = 100 – - %Al ¿ 1 , 41 0,25 mol 0,5mol 0,25 mol 57,4 = 42,6% ⇒ theå tích NaOH = 2,5 lít. CM muoái = 0,1M. Baøi taäp 27 b/ CO2 + NaOH  NaHCO3 Khối lượng Fe trong 1 tấn gang chứa 95%: 0,25mol 0,25mol 0,25mol 1000. 95 =950 kg VNaOH = 1,25 lít, CM muoái = 0,2M 100 c/ Trong trường hợp tạo cả 2 muối thì: - Phản ứng sản xuất gang: nNaOH o 1< <2 - 3CO + Fe2O3 t 3CO2 + 2Fe nCO 160kg 2.56kg Baøi taäp 4 ? 950kg 2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3 (1) - Khối lượng Fe2O3 cần theo phản ứng: amol amol 2. 3. 2. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 950 .160 Cu + Cl2 → CuCl2 (2) ≈ 1357 , 1 kg 2. 56 bmol bmol - Vì hiệu suất 80% nên khối lượng Fe2O3 cần: 1357 , 1. 100 FeCl3 + 3 NaOH → Fe(OH)3¯ + 3NaCl (3) ≈ 1696 , 4 kg 80 a mol a mol - Khối lượng quặng hematite chứa 60% Fe2O3 cần: CuCl2 + 2NaOH → Cu(OH)2¯ + 2NaCl 1696 , 4 100 ≈ 2827 , 4 kg (4) 60 bmol b mol Baøi taäp 28 Từ (1) và (2) :162,5x + 135y = 18,9375 gam (I) a) Viết phương trình phản ứng Từ (3) và (4): 107x + 98y = 12,925 gam (II) - Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu Giải hệ phương trình (I), (II) ta được: a = 0,75 ; b= 0,05. - 56g 160g 64g Số gam mỗi kim loại trong hỗn hợp là: b) Tính nồng độ phần trăm của các chất trong mFe = 56.0,75 = 4,2 gammCu = 64.0,05 = 3,2 gam. dung dịch sau phản ứng. Baøi taäp 5 - Khi 56g đồng phản ứng tạo ra 64g. -Cho hỗn hợp khí đi qua dung dịch Ca(OH)2 thấy có kết - Coù nghóa: khi laù saé t maá t ñi 56g thì seõ tuûa vaø khí bay ra. đượ c bù và o 64g đồ n g. CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 ¯ + H2O - Khi đó khối lượng lá sắt tăng lên: 64-56 = SO2 + Ca(OH)2  CaSO3 ¯ + H2O 8g. -Daãn khí bay ra vaøo dung dòch brom, C 2H4 laø maát maøu Vaäy khi 160g CuSO 4 (hay 56g Fe) phaûn dung dòch brom. Khí bay ra laø CH4. ứng lá sắt sẽ tăng 8g. -Phần kết tủa cho tác dụng với HCl, thu khí bay ra vào - Giaû thieát laù saét taêng 2,56-2,5 = 0,06g thì khoái dung dòch brom. Khí SO2 laøm maát maøu dung dòch brom, lượng CuSO4 caàn phaûn ứng: khí coøn laïi laø CO2. 0 ,06 . 160 =1,2 g SO2 + Br2 + 2 H2O  H2SO4 + 2HBr. 8 - Khí CO2 làm đục nước vôi trong. - Theo giả thiết khối lượng CuSO4 là: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 ¯ + H2O 25 .1 , 12. 15 =4,2 g Bài tập 6:Đặt CTPT của muối cacbonat ngậm nước là: 100 x.Na2CO3.yH2O. Khi nung thu được muối khan: Sau phản ứng trong dung dịch có: CuSO4 dư, FeSO4 o t sinh ra. x.Na2CO3.yH2O xNa2CO3 + yH2O - Khối lượng CuSO4 dư: 4,2 – 1,2 = 3g mH O = 3,1 – 2,65 = 0,45 gam. 2 , 65 0 , 45 : Tæ leä: x : y = =1 : 1 106 18 - Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu Vậy CTPT của muối cacbonat ngậm nước là: - 56g 160g 152g 64g Na2CO3.H2O. 1,2g ? - Khoái lượng FeSO4 sinh ra: Baøi taäp 7 1,2 . 152 2Al + 2H2O + 2NaOH → 2NaAlO2 + 3H2 (1) =1 , 14 g 160 2 KMnO4 + 16HCl → 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O (2) - Khối lượng dung dịch sau phản ứng: - 2 KClO3 → 2KCl + 3O2 (3) mdd sau = mdd đầu + mFe pu - mCu sinh ra 5 , 94 3 (1) ⇒ soá mol H2 = 27 . 2 =0 ,33 = mdd đầu – khối lượng lá sắt tăng = 1 , 896 5 25.1.12 – 0.06 = 27,94g (2) ⇒ soá mol Cl2 = 158 . 2 =0 , 03 1 ,14 . 100=4 , 08 % - % FeSO4 = 12 ,25 3 27 , 94 (3) ⇒ soá mol O2 = 122 ,5 . 2 =0 ,15 3 . 100=10 , 74 % - % CuSO4 dö = - Khi đốt cháy: 27 , 94 H2 + Cl2 → 2HCl. Baøi taäp 29 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 0,03 mol 0,06 mol - Gọi x, y lần lượt là số mol của Al, Fe. 0 ,56 2H2 + O2 → 2H2O =0 , 025 mol - Soá mol khí H2: 22 , 4 0,33 mol 0,33 mol a) Viết phương trình phản ứng. mHCl = 0,06 . 36,5 = 2,19g 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2 mH O = 0,33 . 18 = 5,94 g xmol 3/2xmol 2, 19 C %= . 100 %=26 , 94 % Fe + H2SO4 FeSO4 + H2 2 ,19+5 , 94 ymol ymol Bài tập 8:Phản ứng xảy ra khi đốt hỗn hợp: 2CO + O 2 b) Tính thành phần phần trăm theo khối lượng → 2CO2 của mỗi kim loại trong VCO = 2 V O = 2.8 = 16 lít hỗn hợp đầu. ⇒ V CO (trong hh) = 20 – 16 = 4 lít ¿ 16 ¿ .100 %=80 % . % V CO = 20%. %VCO = 27 x+56 y=0 , 83 20 y=0 , 01 mol 3 /2 x + y=0 ,025 x =0 , 01 mol Bài tập 9:Khí làm đục nước vôi trong : CO2 ⇒ ¿{ CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 ¯ + H2O ¿{ ¿ ¿ -Khí làm qùi tím ẩm chuyển sang màu đỏ: HCl. 0 ,01 . 27 -Khí làm bay màu mực trên giấy: Cl2. . 100 ≈32 , 5 % - % Al = 0 . 83 -Khí cháy trong không khí cho ngọn lửa xanh nhạt: H 2. - % Fe =100-32,5= 67,5% O2 + 2H2  2H2O Baøi taäp 30 - Khí laøm taøn than buøng chaùy: O2. - Giả sử công thức của muối sắt: FeClx O2 + C  CO2 - Khoái lượng muoái saét clorua: Khí cháy trong không khí cho sản phẩm làm đục nước vôi 10 .32 , 5 =3 , 25 g trong: CO. 100 O2 + 2CO  2CO2 8 ,61 =0 , 06 mol - Soá mol AgCl: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 ¯ + H2O 143 ,3 Baøi taäp 10:a) Caùc phöông trình hoùa hoïc: FeClx + xAgNO3 xAgCl¯ + Fe(NO3 C + O2 → CO2 (1)2C + O2 → 2CO (2) 1mol xmo CuO + CO → Cu + CO2 (3) ? 0,06mol -Như vậy toàn bộ cacbon đã chuyển thành khí CO2. - Soá mol muoái saét clorua: -Dẫn khí CO2 vào nước vôi trong, xảy ra phản ứng: 0 ,06 . 1 0 ,06 = mol Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3¯ + H2O (4) x x b) Theo (1), (2), (3) vaø (4): - Phân tử khối của muối sắt clorua: M = 7,2 3 , 25 3 ,25 . x nCaCO = nCO =¿ nC = =0,6 = 12 0 , 06 0 , 06 (1) mCaCO =0,6 . 100=60 g . x Baøi taäp 11:Duøng dung dòch HCl. Sắt có hóa trị II, III. Thay x = 2, hoặc 3 vào phương trình (1) - Chất không tác dụng với HCl là bột than. Chaát tan trong dung dòch HCl taïo dung dòch maøu xanh laø - Ta coù: x = 2 suy ra M = 108,33 ; x= 3 suy ra M = 162,5 choïn. CuO. CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O. - Công thức muối sắt là : FeCl3, M = 162,5. Chất tác dụng với dung dịch HCl sinh khí là MnO2. Bài tập 31 :Có thể loại bỏ các khí độc: HCl, H2S, MnO2 + 4HCl → MnCl2 + 2H2O + Cl2 SO2, CO2 bằng chất nào: nước vôi trong. Viết Baøi taäp 12:A laø khí clo (Cl2) phương trình phản ứng. 87 2HCl + Ca(OH)2 CaCl2 + H2O =1 mol. Tính soá mol caùc chaát: nMnO = 87 H2S + Ca(OH)2 CaS + 2H2O nNaOH = 0,5.5 = 2,5 mol SO2 + Ca(OH)2 CaSO3 + H2O 2. 2. 2. 2. 3. 2. 3. 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 2.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS - Caùc phöông trình hoùa hoïc CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O MnO2 + 4HCl → MnCl2 + 2H2O + Cl2 Chương 4 . HƯỚNG DẪN GIẢI VAØ ĐÁP SỐ BAØI 1 mol 1 mol TAÄP NAÂNG CAO Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O (2) Baøi taäp 1 1 mol 2mol 1 mol 1 mol -Khi đốt A thu được nước. Vậy chất A có nguyên tố 1 H. Vậy A là hidrocacbon, gọi công thức của A là CM(NaCl) = CM(NaClO) = = 2M 0,5 CxHy 2,5 − 2 7 =1 M - CM(NaOH dö) = - Soá mol chaát A: n A = =0,1 mol 0,5 70 Để tính nồng độ phần trăm (C%) của các chất trong dung 9 - Số mol nước: n= =0,5 mol dịch B, ta tính khối lượng dung dịch B và khối lượng các 18 chaát NaCl, NaClO vaø NaOH dö. CxHy + (x + y/4)O2 xCO2 + y/2H2O Bài tập 13:Phi kim A có hóa trị III với hidro do đó công 1mol y/2mol thức oxit cao nhất có công thức A2O5. 0,1mol 0,5mol 1 y - %A = 100% - 56,34% = 43,66%. = ⇒ y=10 ; Ta coù CxH10 M = 12.x + 0,1 0,5 .2 Ta có 56,34% phân tử khối ứng với 16 . 5 = 80 đvc. 10 = 70 suy ra x = 5 43 , 66 . 80 =62 ñvc. Vậy 43,66% phân tử khối ứng với 56 , 34 - Công thức phân tử của A : C5H10 62 Bài tập 2 : Viết công thức cấu tạo của C5H10 =31 .Vaäy A laø phoát pho Nguyên tử khối của A = 2 H H H H H (P). H C C C C C H Bài tập 14:a) Khối lượng mol phân tử của khí X: H H H H H 7 ,59 . 22, 4 =34 g MX = 5 H H H H H 3,4 Số mol X đem đốt cháy : nX = = 0,1 mol. H C C C C C H 34 H H H H H Số mol các chất sinh ra sau khi đốt: 2, 24 1,8 nSO = = 0,1mol; n H O = = 22 , 4 18 H H H H 0,1mol H C C C C H Như vậ y : 1 mol X đố t chá y tạ o thà n h 1 mol SO 2 H H + 1 mol H 2 O H C H Vậy trong nguyên tử X có 1 nguyên tử S và 2 nguyên tử H H. X laø H2S. b) Phương trình phản ứng đốt cháy H2S: H H H 2H2S + 3O2 → 2SO2 + H2O H C C C C H 3 V H H Theo phương trình phản ứng: = O H 2 H C H V H S = 7,5 lít. H Bài tập 15:a/ Khối lượng KClO3 trong dung dịch ban đầu 2. 2. 2. 2. = 6,5%. 600 = 39 g. Gọi lượng muối kết tinh là a gam. Khối lượng dung dòch sau keát tinh laø b gam.. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. H H H H C C C C H H H H H C H H Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS ¿ H H H H ¿ a+b=413 a=13 H C C C C H 6,5 a+ b=39 b=400 ⇒ 100 H H ¿{ ¿{ H C H ¿ ¿ H b/ Khối lượng dung dịch còn lại là 400g.Khối lượng Bài tập 3: Phương pháp thu được khí etilen tinh chaát tan trong dung dòch coøn laïi baèng 6,5%. khieát. 400 = 39 -13 = 26g. -Khí CO2 là oxit axit nên bị hấp thu bởi dung dịch kiềm Bài tập 16:a/ Chất tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng theo phöông trình: sinh ra: Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O - Khí H2 nheï hôn khoâng khí. MgCO3 + H2SO4 → MgSO4 + H2O + CO2 - H2SO4 đậm đặc rất háo nước. Khí CO2 naëng hôn khoâng khí b/ Chất không tác dụng với dung dịch H 2SO4 loãng -Vì vậy để thu được khí etilen tinh khiết, ta dẫn hỗn nhưng tác dụngvới H2SO4 đặc, sinh ra chất khí là nguyên hợp lần lượt qua bình I chứa Ca(OH) 2 dư, bình II nhaân gaây möa axít laø Cu: đựng H2SO4 đậm đặc dư. Cu + 2H2SO4 → CuSO4 + SO2 + 2H2O Bài tập 4:Viết phương trình phản ứng điều chế Khí SO2 laø nguyeân nhaân gaây möa axít. C2H2, C2H4 từ canxi cacbua. c/ Có thể dùng dung dịch H 2SO4 loãng để phân biệt CuO CaC2 + 2H2O Ca(OH)2 + C2H2 vaø MgO: Cho 2 ôxit trên tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng: C2H2+ H2 C2H4 CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O Bài tập 5:Khi đốt cháy: MgO + H2SO4 → MgSO + H2O Dung dịch CuSO4 có màu xanh lam, dung dịch MgSO 4 -Metan cháy thành ngọn lửa xanh mờ. -Axetilen cháy thành ngọn lửa sáng. khoâng maøu -Benzen cháy thành ngọn lửa kém sáng hơn axetilen và Baøi taäp 17:a/ Taïo keát tuûa maøu traéng vaø coù boït khí bay lên:SO2 + H2O + Ca (HCO3)2  CaSO3 ¯+ 2H2O + 2CO2 có nhiều khói đen. Giải thích các hiện tượng b/ Qùi tím đổi màu hồng, sau đó trở lại màu tím như ban trên.Trong 3 chất trên metan chỉ có 1 cacbon nên khi cháy ngọn lửa kém sáng nhất. đầu: Benzen có nhiều cacbon nhưng bezen ở thể lỏng và CO2 + H2O  H2CO3. o cần phải có số phân tử oxi nhiều hơn 3 lần so với H2CO3 t CO2 + H2O axetilen. Nên benzen thường cháy không hòan toàn, CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 ¯ + H2O moät phaàn cacbon khoâng chaùy taïo thaønh muoäi ñen vaø Bài tập 18:a/ Đặt công thức của thủy tinh là: ngọn lửa kém sáng. aNa2O.bCaO.cSiO2. Baøi taäp 6 Ñieàu kieän: 6 ,72 =0,3 mol - Số mol hỗn hợp: n= - a, b, c: laø soá nguyeân döông. 22, 4 - Tyû leä a: b: c laø toái giaûn. - Ñaët x laø soá mol cuûa CH4 vaø y laø soá mol C2H4 Theo đầu bài ta có tỉ lệ: - Ta có hệ phương trình số mol và khối lượng 13 12 75 : : =¿ 0,21: 0,21: 1,25 của hỗn hợp: a: b: c = 62 56 60 x + y = 0.3 Vậy công thức cần tìm là: Na2O.CaO.6SiO2. 16x + 28y = 6,0 b/ Giải tương tự: K2O.CaO.6SiO2. - Suy ra x = 0.2mol, y = 0,1mol. Baøi taäp 19 a) Phần trăm số mol các khí trong hỗn hợp: - Soá mol saét vaø löu huyønh: 66,7% CH4 vaø 33,3% C2H4. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 5, 6 1, 6 Phần trăm khối lượng các khí trong hỗn hợp : nFe   0,1mol, nS   0, 05mol 0,2 . 16 56 32 % CH 4 = . 100 ≈53 , 3 % 6 a) Phản ứng: Fe + S FeS %C 2 H 4 =100 −53 , 3=46 , 7 % 1mol 1mol b) Theo caâu a, ta coù: 0,1mol 0,05mol -Trong 6,72 lit khí hỗn hợp có 0,1mol etilen 0,1 0 , 05 > b) Laäp tæ leä: suy ra saét dö. 1 1 13,44 lít 0,2mol etilen Chất rắn sau phản ứng: Fe, FeS. - Khi dẫn hỗn hợp khí qua bình chứa dung dịch - Phản ứng: Fe + S FeS nước brom, dung dịch bị nhạt màu do xảy ra 1mol 1mol 1mol phản ứng : Ban đầu: 0,1mol 0,05mol asktBr – CH2 – CH2 – Br Phản ứng: 0,05mol 0,05mol C2H4 + Br2 Sau (pö): 0,05mol 0 0,05mol - Khối lượng bình tăng lên, do etilen kết hợp - Số mol các chất sau phản ứng: n Fe = 0,05mol, nFeS với brom trong dung dịch, khối lượng tăng = 0,05mol lên bằng khối lượng etilen. - Chất rắn A là Fe dư, FeS phản ứng với HCl: - m = 0,2. 28 = 5,6g - Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1) Bài tập 7 :Đặt công thức phân tử của A là CxHyOz, 0,05mol 0,1mol theo đầu bài ta có : 12 x 40 - FeS + 2HCl FeCl2 + H2S (2) = ⇒ x=2 60 100 0, 05mol 0,1mol y 6,7 Số mol HCl ở phản ứng (1), (2): 0,1 + 0,1 = = ⇒ y=4 60 100 0,2mol. 16 z 53 , 3 = ⇒ x=2 - Tính thể tích dung dịch HCl 1M đã tham gia phản 60 100 0,2 1000=200 ml ứng: Công thức phân tử của A: C2H4O2 1 Bài tập 20:Giả sử số mol kim loại M là x, khối lượng Bài tập 8 11 ,2 =0,5 mol nguyên tử là A. - Số mol hỗn hợp: n= 22, 4 Phương trình phản ứng: - Ñaët x laø soá mol cuûa CH4 vaø y laø soá mol C2H2 2M + 3Cl2 2MCl3 - Phương trình số mol hỗn hợp: x + y = 0,5 2mol 2mol - Phương trình phản ứng cháy xảy ra: xmol xmol CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O (I) -Phương trình khối lượng kim loại: A.x = 10,8 (1) 1mol 1mol -Phương trình khối lượng muối: (A + 106,5)x = 53,4 (2) xmol xmol - Lấy phương trình (2) trừ (1) vế theo vế: 2C2H2 + 5O2 4CO2 + 2H2O (II) Ax + 106,5x – Ax = 53,4 – 10,8 = 42,6 2mol 4mol 106,5x = 42,6 suy ra x = 0,4 ymol 2ymol Theá x = 0,4 vaøo phöông trình (1) suy ra A = 10,8/0,4 = 27. Vaäy A laø Al, muoái: AlCl3 Baøi taäp 21 - Số mol CO2 ở phương trình (I), (II): x + 2y 1 ,12 =0 , 05 mol - Soá mol clo: nCl = (mol) 22 , 4 Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 1mol 2mol 1mol 1mol 1mol 1mol 0,05mol 0,1mol 0,05mol 0,05mol x + 2y(mol) x + 2y(mol) - Theå tích dung dòch NaOH 1M caàn: Ta có phương trình khối lượng kết tủa 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS 0,1 (CaCO3): V= . 1000=100 ml 1 100. (x + 2y) = 60 Các chất sau phản ứng là: NaCl (0,05mol), NaClO - Giaûi heä phöông trình: (0,05mol), thể tích hỗn hợp là: V = VNaOH = 0,1 lit. 100. (x + 2y) = 60 0 , 05 x + y = 0,5 C M /NaCl =C M / NaClO= =0,5 M 0,1 - Suy ra : x = 0,4mol, y = 0,1mol Bài tập 22:Hướng dẫn - Phần trăm số mol hai khí ban đầu: - Soá mol cacbon coù trong 5kg than 90% : 0,4 % CH 4 = 100=80 % ⇒%C 2 H 2=100 −80=20 % 5000. 90 5 =375 mol 12. 100 Baøi taäp 9 : o. t Phản ứng cháy: C + O2 CO2 + Q 1mol 394kJ 375mol ? - Nhiệt lượng tỏa ra khi đốt cháy 5kg than chứa 375 .394 =147750 kJ 90% cacbon: 1 Bài tập 23:Viết phương trình hóa học của CO2 với dung dịch NaOH, trong các trường hợp: a) Tæ leä soá mol CO2 vaø NaOH laø 1:1. Taïo ra muoái axit. NaOH + CO2 NaHCO3 b) Tæ leä soá mol CO2 vaø NaOH laø 1:2. Taïo ra muoái trung tính. CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O 1 3 2 < < c) Tæ leä soá mol CO 2 vaø NaOH laø: 2:3. 1 2 1 neân taïo 2 muoái. CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O NaOH + CO2 NaHCO3 Bài tập 24:Gọi a, b lần lượt là thể tích của CO 2 và COĐối với chất khí cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất, tỉ leä mol baèng theå tích: CO2 + Ca(OH)2 →CaCO3 ¯ + H2O. a lit. -. -. Hieäu suaát: H  100% Hieäu suaát tính theo saûn phaåm: H = Lượng sản phẩm thực tế .100% / lượng sản phẩm tính theo phản ứng -Hiệu suất tính theo chất tham gia phản ứng: H = Lượng chất tham gia phản ứng .100% / lượng chất ban đầu. Phương trình phản ứng: C6H6 + Br2 C6H6Br2 78g 157g m(g) 47,1g - Khối lượng bezen tham gia phản ứng: 47 ,1 .78 m= =23 , 4 g 157 Vì hiệu suất 80%, khối lượng benzen cần (mbd):. m pu 23 , 4 23 , 4 . 100 100= =80 % ⇒ mbd = =29 ,25 g m bd m bd 80 Baøi taäp 10: Phương trình tổng hợp PE: H %=. nCH2 = CH2. Ni, t0. (–CH2 = CH2 –)2. etilen. poli etilen. nmol 28n (g) O2 + 2CO →2CO2 xmol 280g b/2 lit b lit Suy ra : Ta coù: b/2 = 2 lit suy ra b = 4, a = 16 -4 =12. 280 . n 4 x= =10 mol ⇒ V C H =x .22 , 4=10 . 22 , 4=224 lit % V CO = 100=25 % , suy ra %VCO2 = 100 – 28 n 16 Bài tập 11Khối lượng CO2: 25 =75%. 4 , 48 Bài tập 25 :Phương trình phản ứng: n= =0,2 mol ⇒ m=0 .2 . 44=8,8 g 22, 4 H2SO4 + 2NaHCO3 → Na2SO4 + CO2 + H2O - Khối lượng oxi: 0,3.32=9,6g 98g 22,4 lit - Theo định luật bảo toàn ta có: 980g ? mA + mO2 = mCO2 + mH2O ⇒ mA = mCO2 + Theå tích khí CO2(ñktc) taïo thaønh: mH2O - mO2 980. 22 , 41 V= =224 lit mA = 8,8 + 5,4 - 9,6 = 4,6g 98 - Khối lượng cacbon trong A: 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. 4. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS mC =0,2 .12=2,4 Bài tập 26:a) Gọi công thức A: SxOy 0 , 35 - Khối lượng hidro trong A: =0 , 015625 mol - Soá mol cuûa 1g khí A: 22 , 4 5,4 mH = .2=0,6 g 1 18 =64 - Phân tử khối của khí A: M = 0 , 015625 - Khối lượng oxi trong A: - A là hợp chất của lưu huỳnh chứa 50% oxi: mO=m A − mC − mO =4,6 − 2,4 −0,6=1,6 g 16 y 50 - Giả sử công thức phân tử cuả A là: CxHyOz ta = ⇒ y=2 64 100 có tỉ lệ kết hợp của các nguyên tố: Công thức A: SxO2: M = 32.x + 32 = 64 suy ra 12 x y 16 z 46 = = = ⇒ x=2 , y =6 , z=1 x = 32. 2,4 0,6 1,6 4,6 - Công thức A: SO2 Công thức phân tử A: C2H6O 12 ,8 Baøi taäp 12 =0,2 mol b) Soá mol SO2: 64 26 , 4 =0,6 mol - Soá mol CO2: n= - Soá mol NaOH: 0,3.1,2 = 0,36mol. 44 nNaOH 0 , 36 48 = < 2 taïo ra 2 muoái =0,3 mol Ta coù tæ leä: 1< - Soá mol Br2: n= nSO 0,2 160 - Ñaët x laø soá mol cuûa CH4, y laø soá mol cuûa C2H4 trung hoøa vaø axit. vaø z laø soá mol C2H2 SO2 + 2NaOH Na2SO3 + H2O (1) CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O (I) amol 2amol amol 1mol 1mol NaOH + SO2 NaHSO3 (2) xmol xmol bmol bmol bmol Gọi a, b lần là số mol SO 2 tham gia phản ứng (1) C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O (II) vaø (2) 2mol 4mol - Ta coù heä phöông trình: ¿ ymol 2ymol ¿ 2 a+b=0 , 36 C2H4 + Br2 BrCH2- CH2Br a=0 , 16 a+b=0,2 b=0 , 04 1mol 1mol ⇒ ¿{ ymol ymol ¿{ ¿ 2C2H2 + 5O2 4CO2 + 2H2O (II) ¿ 0 ,16 16 2mol 4 mol = M - Noàng doä mol cuûa Na2SO3 : 0,3 3 zmol 2z mol 0 ,04 4 C2H2 + 2Br2 Br2CH- CHBr2 = M - Noàng doä mol cuûa NaHSO3 : 0,3 30 1mol 2mol Baøi taäp 27 zmol 2zmol - Gọi công thức của môt loại oxi sắt: Fe xOy - Ta coù heä phöông trình: - Goïi soá mol oxit saét trong 32g laø a mol 16x + 28y + 26z = 10,6 - Phương trình phản ứng: x + 2y + 2z = 0,6 FexOy + yCO xFe + yCO2 y + 2z = 0,3 amol axmol aymol - Giaûi heä phöông trình ta coù : x = 0,2mol, y = z = - Ta coù heä phöông trình: 0,1mol ¿ - Phaàn traêm veà theå tích cuõng baèng phaàn traêm veà ¿ 160 a=32 a=0,2 soá mol. ax . 56=22, 4 x=2 %CH4 = 50%, % C2H2 = % C2H4 = 25% ⇒ ¿{ Baøi taäp 13 ¿{ ¿ ¿ - Khối lượng H2SO4 tăng là khối lượng nước, 160 = 56.2 + 16y suy ra y = 3 mH2O = 9g - Công thức: Fe2O3 2. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS b) Soá mol CO2: n = y =0,6mol - Khối lượng CaO tăng là: mH2O + mCO2 suy ra CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 ¯ + H2O mCO2 = 44g 0,6mol 0,6mol - Đốt cháy hợp chất cho sản phẩm là CO 2 và - Khối lượng kết tủa: 0,6.100 = 60g H2O nên hợp chất có C, H và có thể có O. Baøi taäp 28 9 44 56 69 , 6 mO( A )=m O (H O) +mO (CO ) −mO (pu)=¿= . 16+ .32 − =0,8 mol Soá mol MnO2: 18 44 22 , 4 87 - Vậy trong A không có O, giả sử công thức của Soá mol NaOH: 0,5.4 = 2mol A laø CxHy o t 4HCl + MnO2 MnCl2 + 2H2O + Cl2 44 9 0,8mol 0,8mol nC =nCO = .=1 mol ; n H =2 nH O =2. =1 mol 44 18 Soá mol NaOH dö, tính caùc chaát theo soá mol clo. - Ta có: x:y = 1 : 1. Vậy công thức của A là Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O (C1H1)n theo đầu bài số 0,8mol 0,8mol 0,8mol nguyên tử C  2, công thức A là C2H2 0,8 0,8 C NaCl= =1,6 M , CNaClO = =1,6 M Baøi taäp 14 Caùch 1 0,5 0,5 Ở cùng nhiệt độ và áp suất: tỉ lệ thể tích bằng tỉ lệ Bài tập 29:Hoàn thành chuỗi phản ứng: soá mol. NaCl →Cl2 → FeCl3 → BaCl2 → NaCl → Cl2 - Giaû thieát: VA = 1/2VNO vaø mA = mNO suy ra nA 2NaCl + 2H2O ñpdd_mn Cl2 + H2 + 2NaOH = 1/2nNO - 3Cl2 + 2Fe → 2FeCl3 m A 1 m NO - 2FeCl3 + 3Ba(OH)2 → 2Fe(OH)3 ¯ + 3BaCl2 ⇒ = ⇒ M A =2 . M NO =60 M A 2 M NO BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaCl. 2. 2. 2. 2NaCl + 2H2O Baøi taäp 30. ñpdd_mn. Cl2 + H2. + 2NaOH. 1 =0 , 01 mol 100 0 ,64 =0 , 01 mol - Soá mol Cu: 64 - Gọi x, y lần lượt là số mol của CO2 và CO. a) Viết phương trình phản ứng. CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ¯ + H2O. 0,01mol 0,01mol -. Soá mol CaCO3:. 2. 0 , 672 0 , 54 .12=0 ,36 g , mH = .2=¿ 0 , 06 g , mO = 22 , 4 18 - Giả sử công thức A: CxHyOz mC =. 12 x y 16 z 60 = = = ⇒ x=2 , y=4 , z =2 0 ,36 0 , 06 0 , 48 0,9 - Công thức A: C2H4O2 Caùch 2 12x : y : z = 0,36 : 0,06 : 0,48 0 ,36 0 , 06 0 , 48 x : y : z= : : =1 :2:1 12 1 16 CuO + CO →Cu + CO2 Công thức của A: (CH2O)n mà MA =60 suy ra n = 0,01mol 0,01mol 2. Công thức của A: C2H4O2 b) Xaùc ñònh thaønh phaàn phaàn traêm theo theå tích caùc khí Baøi taäp 15 trong hỗn hợp.Đối với chất khí cùng điều kiện nhiệt độ, 2. 22 , 4 . 1000 =60 g - Phân tử khối A: M = aùp suaát, phaàn traêm theå tích cuõng laø phaàn traêm soá mol: 746 , 6 0 , 01 . 100=50 % - Phân tích một chất hữu cơ A, thấy cứ 4,2g %CO = 0 ,01+0 ,01 cacbon, laïi coù 5,6g oxivaø %CO2 = 100 – 50 = 50%. 0,7g hidro: khối lượng chất A là 4,2 + 5,6 + 0,7 = 10,5g 12 x y 16 z 60 = = = ⇒ x=2 , y=4 , z =2 4,2 0,7 5,6 10 , 5 Đáp số: C2H4O2 Bài tập 16Hướng dẫn: làm tương tự bài 14 Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS Đáp số: C5H12 Bài tập 17Đáp số: C2H5O2N Bài tập 18Đáp số: C2H7N Baøi taäp 19 2, 64 1, 62 mC  .12  0, 72g, mH  .2  0,18g 44 18 mO  0, 9  0, 72  0,18  0g Công thức của A: CxHy 12 x : y=0 , 72: 0 ,18 ⇒ x : y=1 : 3 Công thức A: (CH3)n N Công thức A. 1 2 CH3 C2H6 Số hidro phải chẵn nên công thức của A là: C2H6 Bài tập 20Đáp số: C2H7N Bài tập 21:Viết công thức cấu tạo rút gọn của các chaát sau: CH4O, C2H6, C2H4O2 CH4O: CH3OH - C2H6: CH3-CH3 C2H4O2: CH3- COOH Baøi taäp 22 Phân tử hợp chất hữu cơ có 2 nguyên tố, khi đốt cháy thu nước vậy A là một hidrocacbon: CxHy 5,4 . 2=0,6 g Khối lượng H trong 3g chất hữu cơ: 18 Khối lượng H trong 3g chất hữu cơ: 3 – 0,6 = 2,4g 12 x y 30 = = ⇒ x=2 , y=6 - Ta coù: 2,4 0,6 3 - Công thức phân tử của A: C2H6 Bài tập 23 :Phương trình phản ứng cháy: t. o. CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O 22,4 lit 2.22,4 lit 22,4 lit 11,2 lit ? ? - Theå tích khí oxi caàn duøng: 11 , 2. 2. 22 , 4 =22 , 4 lit 22 , 4 - Theå tích khí cacbonic taïo thaønh: 11 , 2. 22 , 4 =11 , 2 lit 22 , 4 Baøi taäp 24 - Dẫn hỗn hợp khí qua dung dịch nước brom dư, khi đó etilen sẽ bị giữ lại, còn khí metan tinh khiết sẽ thoát ra. C2H4 + Br2 C2H4Br2 Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS Bài tập 25:Phương trình phản ứng: t. o. C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O 22,4 lit 3.22,4 lit 4,46 lit ? 4, 48.3.22, 4 13, 44 22, 4 a) Theå tích oxi caàn: lít 13, 44.5  67, 2 1 b) Theå tích khoâng khí caàn: lít. Baøi taäp 26 - C2H4 + Br2 1mol 1mol. C2H4Br2. - C2H2 + 2Br2 C2H2Br4 1mol 2mol 0,1lit khí etilen (ñktc) laøm maát maøu toái ña 50ml dung dòch brom. Neáu duøng 0,1lít khí axetilen (ñktc) thì coù theå laøm maát maøu toái ña 100ml dung dòch brom treân. Baøi taäp 27 a) Tính phaàn traêm theå tích cuûa moãi khí trong hoãn hợp. Gọi a ml, b ml lần lượt là thể tích của CH4 và C2H2 Phản ứng cháy: -. -. CH4 + aml. 2O2 2.aml. t. o. CO2 + 2H2O aml t. o. 2C2H2 + 5O2 4CO2 + 2H2O bml 5b/2ml 2bml - Ta coù heä phöông trình: ¿ a+ b=28 ¿ 5 a=5,6 2 a+ b=67 , 2 b=22 , 4 2 ¿{ ⇒ ¿ ¿{ ¿ 5,6 100=20 %, %C2H2 = 100 – - % CH 4= 28 20 = 80% b) Tính thể tích khí CO 2 sinh ra (các khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất) VCO2 = a + 2b = 5,6 + 2.22,4 = 50,4ml Baøi taäp 28 - Gọi x, y lần lượt là số mol của C2H4 và C2H2 Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS -. Số mol của hỗn hợp:. 0 ,56 =0 , 025 mol 22 , 4. a) Phản ứng: - C2H4 + Br2 C2H4Br2 xmol xmol - C2H2 + 2Br2 C2H2Br4 - ymol 2ymol b) Tính phaàn traêm theå tích cuûa moãi khí trong hoãn hợp. Ta coù heä phöông trình: ¿ ¿ x+ y =0 , 025 x=0 , 015 (x+2 y )160=5,6 y =0 , 01 ⇒ ¿{ ¿{ ¿ ¿ 0 , 015 100=60 %, %C2H2 = 100 - % C2 H 4 = 0 , 025 – 60 = 40% Baøi taäp 29 Cho benzen tác dụng với brom tạo ra brom benzen: a) Vieát phöông trình hoùa hoïc. boät Fe C6H6 + Br2 C6H5 – Br + HBr 78g 157g ? 15,7g b) Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế 15,7g brom benzen. Bieát hieäu suaát 80%. 15 , 7 . 78. 100 mC H = =9 ,75 g 157 . 80 Baøi taäp 30 a) Vieát phöông trình hoùa hoïc 6. 6. -. CH4 + 2O2 CO2 + Ca(OH)2 b) Tính V (ñktc). -. Soá mol CaCO3 :. -. t. o. CO2 + 2H2O CaCO3 + H2O. 4,9 =0 , 049 mol 100 Giả sử số mol của V lit khí là xmol. t. o. CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O (1) 0,96xmol 0,96x mol Số mol CO2 tham gia phản ứng (2) là: 0,96x + 0,02x = 0,98xmol - CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O (2) 0,98xmol 0,98xmol - Ta coù: 0,98x = 0,049 suy ra x = 0,05 mol Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC THCS - Thể tích CO2 ở đktc : 0,05.22,4 = 1,12 lit Baøi taäp 31 Đố t chá y 3g chất hữ u cơ A, thu đượ c 8,8g khí CO 2 và 5,4g nướ c . a) Trong chất hữu cơ A có những nguyên tố nào: 8,8 12=2,4 g - Khối lượng cacbon: 44 5,4 2=0,6 g - Khối lượng hidro: 18 - Khối lượng oxi: 3 – 2,4 -0,6 = g - Trong chất hữu cơ A có C, H. b) Biết phân tử khối của A nhỏ hơn 40. Tìm công thức AGiả sử công thức của A là CxHy 2,4 0,6 x: y= : =2 :6 khi đó A có công thức: 12 1 (C2H6)nmaø: (12.2 + 6)n = 30n <40 suy ra n = 1 Công thức của A: C2H6 c) Chaát A khoâng maát maøu dung dòch brom. d) Viết phương trình A với clo khi có ánh sáng. askt C2H6 + Cl2 C2H5Cl + HCl. Giáo viên : Nguyễn Thụy Tường Vân. Trường THCS Hòa Lạc. 3.

<span class='text_page_counter'>(40)</span>