Tài liệu Đồ án tốt nghiệp Hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty Thép Thăng Long docx

Đồ án tốt nghiệp
Hồn thiện cơng tác kế tốn
nghiệp vụ bán hàng tại công
ty Thép Thăng Long

.


Mục lục
Lời mở đầu............................................................................................................................1
Chương 1: Lý luận chung về kế toán nghiệp vụ bán hàng ở các doanh nghiệp thương
mại trong nền kinh tế thị trường........................................................................................3
1.1.Đặc điểm của nền kinh tế thị trường............................................................................3
1.1.1.Thị trường......................................................................................................................3
1.1.2.

Kinh tế thị trường......................................................................................................3

1.1.2.1. Khái niệm kinh tế thị trường.....................................................................................3
1.1.2.2. Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường.............................................................4
1.1.2.3. Vai trò của nền kinh tế thị trường.............................................................................4
1.2. Hoạt động của doanh nghiệp thương mại trong nền kinh tế
thị trường.............................................................................................................................5
1.3.

Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng......................................................................6

1.4.

Nhiệm vụ của kế toán bán hàng..............................................................................6

1.5.

Đặc điểm nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp thuơng mại..........................7

1.5.1. Phương thức và hình thức bán hàng...........................................................................7
1.5.1.1.Bán buôn.....................................................................................................................7
1.5.1.2.Bán lẻ..........................................................................................................................9
1.5.1.3.Phương thức gửi hàng đại lý bán hay ký gửi hàng hoá............................................10
1.5.2. Phạm vi hàng hoá đã bán..........................................................................................11
1.5.3. Thời điểm ghi nhận doanh thu ...................................................................................11
1.6.

Các phương thức thanh toán.................................................................................12

1.6.1.Thanh toán trực tiếp....................................................................................................12
1.6..2 Thanh toán trả chậm ..................................................................................................12
1.7. Kế toán chi tiết nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại............12
1.7.1. Phương pháp thẻ song song.......................................................................................13
1.7..2. Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển.....................................................................14
1.7.3. Phương pháp sổ số dư...............................................................................................15
1.8. Kế toán tổng hợp nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại........16
1.8.1. Kế toán giá vốn hàng bán...........................................................................................16
1.8.1.1. .Phương pháp giá đơn vị bình quân.........................................................................17
1.8.1..2. Phương pháp nhập trước xuất trước.......................................................................18
1.8.1.3. Phương pháp nhập sau xuất trước...........................................................................18


1.8.1.4. Phương pháp giá thực tế đích danh.........................................................................19
1.8.2. Kế tốn doanh thu bán hàng.......................................................................................19
1.8. 2.1. Chứng từ sử dụng...................................................................................................19

1.8.2.2. Tài khoản sử dụng...................................................................................................19
1.8.2.3. Hạch toán nghiệp vụ bán hàng ở các doanh nghiệp thương mại áp dung phương
pháp KKTX để hạch toán hàng tồn kho...............................................................................24
1.8.2.4. Hạch toán nghiệp vụ bán hàng ở các doanh nghiệp thương mại áp dung phương
pháp KKĐK để hạch toán hàng tồn kho...............................................................................31
1.8.3. Kế toán thuế gía trị gia tăng.......................................................................................31
1.8.3.1. Tài khoản sử dụng...................................................................................................31
1.8.3.2. Phương pháp kế tốn...............................................................................................32
1.8.4. Hế thống sổ sách kế tốn ...........................................................................................34
1.8.4.1. Hình thức nhật ký sổ cái..........................................................................................35
1.8.4.2. Hình thức chứng từ ghi sổ.......................................................................................36
1.8.4.3. Hình thức nhật ký chứng từ.....................................................................................37
1.8.4.4. Hình thức nhật ký chung.........................................................................................39
Chương 2: Thưc trạng công tác nghiệp vụ bán hàngtái cơng ty Thép Thăng Long....41
2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty...........................................................41
2.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của công ty.........................................................41
2.2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý....................................................................................41
2.2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý..................................................................................42
2.2. 2.1. Giám đốc................................................................................................................42
2.2.2.2. Phó giám đốc...........................................................................................................42
2. 2.2.3. Trưởng phịng kinh doanh.....................................................................................42
2.2.2.4. Trưởng phịng tổ chức hành chính..........................................................................43
2.2. 2. 5.Trưởng phịn tổ chức kế tốn.................................................................................43
2.2.2.6. Kho Tam Trinh........................................................................................................43
2.3. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty............................................................43
2.4. Chức năng và nhiệm vụ của công ty..........................................................................44
2.4.1. Chức năng...................................................................................................................44
2.4.2. Nhiệm vụ ...................................................................................................................44
2.5. Đặc điểm tổ chức cơng tác kế tốn của công ty Thép Thăng Long.......................45
2.5.1. Tổ chức bộ máy kế toán.............................................................................................45

2.5.1.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán.................................................................................45


2.5.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế tốn...............................................................................46
2.5.2. Hình thức kế tốn.......................................................................................................47
2.5.3. Phương pháp kế tốn..................................................................................................48
2.6. Thực trạng cơng tác kế tốn bán hàng tại cơng ty Thép Thăng Long..........................48
2.6.1. Hình thức bán hàng....................................................................................................48
2.6.1.1. Bán bn..................................................................................................................48
2.6.1.2. Bán lẻ.......................................................................................................................49
2.6.2. Quy trình xuất kho hàng hố......................................................................................49
2.6.3. Kế tốn giá vốn hàng bán...........................................................................................54
2.6.4. Kế tốn chi tiết...........................................................................................................55
2.6.5. Kế tồn doanh thu bán hàng.......................................................................................61
2.6.5.1. Chứng từ sử dụng....................................................................................................61
2.6.5.2. Tài khoản sử dụng...................................................................................................61
2.6.5.3. Phươngpháp kế tốn doanh thu bán hàng tại cơng ty Thép Thăng Long..........................62
2.6.6. Kế tốn giá trị gia tăng tại cơng ty Thép Thăng Long..............................................74
Chương 3: Một số ý kiến đề xuất nhằm hồn thiện cơng tác kế tốn nghiệp vụ bán
hàng tại công ty Thép Thăng Long...................................................................................78
3.1. Sự cần thiết phải hồn thiện cơng tác kế tốn nghiệp vụ bán hàng tại công ty thép
Thăng Long.........................................................................................................................78
3.2. Nhận xét chung về cơng tác kế tốn nghiệp vụ bán hàng tại cơng ty thép Thăng
long.......................................................................................................................................79
3.2.1. Những ưu điểm...........................................................................................................79
3.2.2. Những mặt còn hạn chế..............................................................................................81
3.3. Một số ý kiến đóng góp nhằm hồn thiện công tác nghiệp vụ bán hàng tại công
tyThép Thăng Long............................................................................................................83
Kết luận.

90


lời mở đầu
Trải qua hơn mười năm thực hiện chính sách đổi mới, chuyển nền kinh tế từ cơ chế
kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mơ của nhà nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa, cùng với xu thế toàn cầu hố như hiện nay địi hỏi các doanh
nghiệp phải thích ứng với nhu cầu của xã hội. Có thể nói thị trường là mơi trường cạnh
tranh là nơi ln diễn ra sự ganh đua cọ sát giữa các thành viên tham gia để dành phần lợi
cho mình. Để tồn tại và phát triển các doanh nghiệp phải tập trung mọi cố gắng, nỗ lực vào
hai mục tiêu chính: có lợi nhuận và tăng thị phần của doanh nghiệp trên thị trường. Doanh
nghiệp nào nắm bắt đầy đủ và kịp thời các thơng tin thì càng có khả năng tạo thời cơ phát
huy thế chủ động trong kinh doanh và đạt hiệu quả cao. Kế toán là một lĩnh vực gắn liền
với hoạt động kinh tế tài chính, đảm nhiệm hệ thống tổ chức thơng tin có ích cho các quyết
định kinh tế. Do đó kế tốn là động lực thúc đẩy doanh nghiệp làm ăn ngày càng có hiệu
quả.
Sự phát triển của kinh tế và đổi mới sâu sắc của nền kinh tế thị trường đòi hỏi hệ
thống kế tốn phải khơng ngừng được hồn thiện để đáp ứng được yêu cầu của quản lý.
Doanh nghiệp thương mại đóng vai trò là mạch máu trong nền kinh tế quốc dân,
có q trình kinh doanh theo một chu kỳ nhất định: mua-dự trữ- bán trong đó bán hàng là
khâu cuối cùng và có tính quyết định đến q trình hoat động kinh doanh của doanh
nghiệp. Do đó viêc quản lý q trình bán hàng có ý nghĩa rất lớn đối với các doanh nghiệp
thương mại.
Nhận thức được tầm quan trọng của cơng tác bán hàng, kế tốn bán hàng là phần
hành chủ yếu trong các doanh nghiệp thương mại và với chức năng là công cụ chủ yếu để
nâng cao hiệu quả tiêu thụ thì càng phải được củng cố hồn thiện nhằm phục vụ đắc lực
cho q trình kinh doanh của doanh nghiệp. Qua quá trình thực tập tại cơng ty Thép Thăng
Long cùng với lý luận kế tốn mà em đã được học, em đã lựa chọn đề tài: “Hồn thiện
cơng tác kế tốn nghiệp vụ bán hàng tại công ty Thép Thăng Long” cho luận văn tốt
nghiệp của mình.

Nội dung của luận văn tốt nghiệp này được nghiên cứu dựa theo những kiến thức
lý luận được trang bị ở nhà trường về kế toán thương mại, phân tích hoạt động kinh tế… và
tình hình thực tế tại cơng ty Thép Thăng Long để tìm hiểu nội dung của từng khâu kế toán
từ chứng từ ban đầu cho đến khi lập báo cáo tài chính từ đó thấy được những vấn đề đã
làm tốt và những vấn đề còn tồn tại nhằm đưa ra biện pháp khắc phục để hồn thiện cơng
tác kế tốn nghiệp vụ bán hàng tại công ty.
Bố cục của luận văn gồm ba chương:


Chương 1: Lý luận chung về kế toán nghiệp vụ bán hàng ở các doanh nghiệp
thương mại trong nền kinh tế thị trường
Chương 2: Thực trạng cơng tác kế tốn nghiệp vụ bán hàng tại công ty thép Thăng
Long.
Chương 3: Một số ý kiến đề xuất nhằm hồn thiện cơng tác kế tốn nghiệp vụ bán
hàng tại cơng ty thép Thăng Long.


Chương 1
Lý luận chung về kế toán nghiệp vụ bán hàng
ở các doanh nghiệp thương mại trong nền
kinh tế thị trường
1.1.Đặc điểm của nền kinh tế thị trường.
1.1.1.Thị trường.
Thị trường là nơi mua bán trao đổi các loại hàng hoá; nói cách khác đây là nơi gặp
gỡ giữa cung và cầu. Thị trường cũng là nơi tập trung nhiều nhất các mâu thuẫn của nền
kinh tế, là nơi khởi điểm và kết thúc của quá trình kinh doanh.
Trong thị trường, giá cả là phạm trù trung tâm, là bàn tay vơ hình điều tiết và kích
thích nền sản xuất của xã hội. Thông qua giá cả thị trường, thị trường thực hiện các chức
năng điều tiết và kích thích của mình trong đó cung- cầu là hai phạm trù kinh tế lớn bao
trùm lên thị trường, quan hệ cung- cầu trên thị trường đã quyết định giá cả trên thị trường.

1.1.2. Kinh tế thị trường.
1.1.2.1. Khái niệm kinh tế thị trường.
Cùng với lịch sử phát triển của lồi người thì kinh tế xã hội cũng có bước tiến phù
hợp. Hình thái kinh tế chuyển từ kinh tế tự nhiên lên hình thái kinh tế cao hơn đó là kinh tế
hàng hoá. Kinh tế hàng hoá ra đời đánh dấu sự phát triển của nền kinh tế xã hội, tới nay nó
đã phát triển và đạt tới trình độ cao đó là nền kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường là kiểu tổ chức kinh tế xã hội mà trong đó các quan hệ kinh tế,
phân phối sản phẩm , lợi ích đều do các quy luật của thị trường điều tiết, chi phối.
Kinh tế thị trường là nền kinh tế được vận hành theo cơ chế thị trường mà cơ chế
thị trường là tổng thể các nhân tố quan hệ cơ bản, vận động dưới sự chi phối của quy luật
thị trường trong mơi trường cạnh tranh nhằm mục đích sinh lợi.
1.1.2.2. Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường.
Thị trường và cơ chế thị trường là yếu tố khách quan, từng doanh nghiệp không
thể làm thay đổi thị trường mà họ phải tiếp cận và tuân theo thị trường. Qua thị trường
doanh nghiệp có thể tự đánh giá lại mình và biết được mình làm ăn hiệu quả không.
Trong nền kinh tế thị trường, quan hệ kinh tế của các cá nhân, các doanh nghiệp
biểu hiện qua việc mua bán hàng hoá, dịch vụ trên thị trường. Thái độ cư xử của từng
thành viên tham gia thị trường là hướng tìm kiếm lợi ích của mình theo sự dẫn dắt của giá
cả thị trường.


Trong cơ chế thị trường, những vấn đề có liên quan đến việc phân bổ và sử dụng
nguồn tài nguyên sản xuất khan hiếm như lao động, vốn,…về cơ bản được giải quyết
khách quan thông qua sự hoạt động của các quy luật kinh tế đặc biệt là quy luật cung cầu.
Khách hàng giữ vị trí trung tâm trong nền kinh tế thị trường; quyết định sự tồn tại
và phát triển của các doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải tìm mọi cách để thu hút thoả mãn
nhu cầu của khách hàng với phương trâm “khách hàng là thượng đế”.
Tất cả các mối quan hệ giữa các chủ thể kinh tế được tiền tệ hoá. Tiền tệ trở thành
thước đo hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Lợi nhuận là yếu tố trung tâm, là động lực thúc đẩy phát triển sản xuất, tăng năng

suất lao động và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Thông qua các quy luật kinh tế đặc biệt là sự linh hoạt trong giá cả nền kinh tế thị
trường ln duy trì sự cân bằng giữa cung- cầu của các loại hàng hoá, dịch vụ, hạn chế xảy
ra khan hiếm hàng hoá.
1.1.2.3. Vai trò của kinh tế thị trường.
Cùng với sự phát triển của lực lượng sản xuất, mối quan hệ giữa mục tiêu tăng
cường tự do cá nhân và mục tiêu công bằng xã hội, giữa đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế và
nâng cao chất lượng cuộc sống. Thị trường có vai trò trực tiếp hướng dẫn các đơn vị kinh
tế, các doanh nghiệp và người tiêu dùng lựa chọn lĩnh vực hoạt động, định ra các phương
án kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế cao.
Trong nền kinh tế thị trường, mỗi cá nhân, mỗi đơn vị kinh tế được tự do lựa chọn
sản xuất kinh doanh nằm trong khuôn khổ pháp luật quy định.
Qua đó ta thấy nền kinh tế thị trường có khả năng tập hợp được các loại hoạt
động, trí tuệ và tiềm lực của hàng loạt con người nhằm hướng tới lợi ích chung của xã hội
đó là: thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng năng xuất lao động, tăng hiệu quả kinh tế. Nhưng
nền kinh tế thị trường không phải là một hệ thống được tổ chức hài hồ mà trong hệ thống
đó cũng chứa đựng đầy mâu thuẫn phức tạp. Vì vậy, để khắc phục được và hạn chế những
tác động tiêu cực của cơ chế thị trường cần thiết phải có sự can thiệp của chính phủ vào
nền kinh tế thị trường.
1.2. Hoạt động của doanh nghiệp thương mại trong nền kinh tế thị trường.
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động của các doanh nghiệp thương mại cũng
mang những đặc điểm của thương mại thị trường.
Các doanh nghiệp thương mại đều phải tuân thủ theo giá cả thị trường (là hình
thức biểu hiện của giá trị thị trường). Quy luật cung- cầu, quy luật giá trị, quy luật cạnh
tranh là những yếu tố quyết định tới giá cả thị trường.


Trên thị trường, người bán hàng muốn bán với giá cả cao còn người người mua lại
muốn mua với giá thấp. Do đó phải thơng qua giá cả thị trường để điều hồ lợi ích giữa
người mua và người bán. Giá này có xu hướng tiến tới giá bình qn(giá mà tại đó mức

cung bằng mức cầu).
Thương mại tự do có sự điều tiết vĩ mơ của nhà nước. Các doanh nghiệp được tự
do kinh doanh các mặt hàng (trừ các mặt hàng nhà nước cấm); các doanh nghiệp hoạt động
trong một môi trường cạnh tranh lành mạnh, người mua có quyền lựa chọn người bán cịn
người bán bán gì, bán như thế nào phụ thuộc vào khả năng của mình. Khi chuyển sang cơ
chế thị trường, nhà nước chủ trương hình thành nền kinh tế đa thành phần, Nhà nước
khuyến khích các thành phần kinh tế hoạt động trên cơ sở tuân thủ theo pháp luật. Lợi
nhuận là mục đích chủ yếu taọ ra sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp và cũng do sự cạnh
tranh này mà thị trường ngày càng phát triển.
1.3. Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng
Nghiệp vụ bán hàng tiêu thụ hàng hoá liên quan đến từng khách hàng, từng phương
thức thanh toán và từng mặt hàng nhất định.Do đó, cơng tác quản lý nghiệp vụ bán hàng
đòi hỏi phải quản lý các chỉ tiêu như quản lý doanh thu, tình hình thay đổi trách nhiệm vật
chất ở khâu bán, tình hình tiêu thụ và thu hồi tiền, tình hình cơng nợ và thanh tốn cơng nợ
về các khoản thanh tốn cơng nợ về các khoản phải thu của người mua, quản lý giá vốn
của hàng hoá đã tiêu thụ…quản lý nghiệp vụ bán hàng cần bám sát các yêu cầu sau:
+ Quản lý sự vận động của từng mặt hàng trong quá trình xuất- nhập- tồn kho trên
các chỉ tiêu số lượng, chất lượng và giá trị
+ Nắm bắt theo dõi chặt chẽ từng phương thức bán hàng,từng thể thức thanh
toán,từng khách hàng và từng loại hàng hố tiêu thụ
+ Đơn đốc thanh tốn, thu hồi đầy đủ tiền hàng.
+Tính tốn xác định từng loại hoạt động của doanh nghiêp.
+ Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với nhà nước theo chế độ quy định.
1.4. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng
Hạch tốn kế tốn có vai trị quan trọng trong hệ thống quản lý kinh doanh, nó là
cơng cụ quan trọng phục vụ cho công tác điều hành và quản lý hoạt động sản xuất kinh
doanh, quản lý vốn của các doanh nghiệp. Đồng thời nó là nguồn thơng tin số liệu tin cậy
để nhà nước điều hành vĩ mô nền kinh tế quốc dân, kiểm tra, kiểm soát của các ngành các
lĩnh vực. Do đó, kế tốn bán hàng cần thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau:

Ghi chép phản ánh kịp thời đầy đủ và chính xác tình hình bán hàng của doanh
nghiệp cả về giá trị và số lương hàng bán trên từng mặt hàng, từng địa điểm bán hàng, từng
phương thức bán hàng.
Tính tốn và phản ánh chính xác tổng giá tính tốn của hàng bán ra bao gồm cả
doanh thu bán hàng, thuế giá trị gia tăng đầu ra của từng nhóm hàng, từng hoá đơn khách
hàng, từng đơn vị trực thuộc( theo các của hàng, quầy hàng…).
Xác định chính xác giá mua thực tế của lượng hàng đã tiêu thụ đồng thời phân bổ
phí thu mua cho hàng tiêu thụ nhằm xác định hiệu quả bán hàng.
Kiểm tra, đơn đốc tình hình thu hồi và quản lý tiền hàng, quản lý khách nợ theo dõi
chi tiết theo từng khách hàng, lô hàng số tiền khách nợ, thời hạn và tình hình trả nợ…
Tập hợp đầy đủ, chính xác, kịp thời các khoản chi phí bán hàng, thực tế phát sinh
và kết chuyển (hay phân bổ), cho phép bán hàng cho hàng tiêu thụ làm căn cứ để xác đinh
kết quả kinh doanh.
Cung cấp thơng tin cần thiết về tình hình bán hàng, phục vụ cho việc chỉ đạo và
điều hành kinh doanh của doanh nghiệp.
Tham mưu cho lãnh đạo về các giải pháp để thúc đẩy quá trình bán hàng
1.5. Đặc điểm nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp thương mại
Bán hàng là khâu cuối cùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp thương mại. Thông qua bán hàng , giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá được thực
hiện: vốn của doanh nghiệp thương mại đươc chuyển từ hình thái hiện vật sang hình thái
giá trị, doanh nghiệp thu hồi được vốn bỏ ra,bù đắp được chi phí và có nguồn tíc luỹ để
mở rộng kinh doanh. Nghiệp vụ bán hàng của doanh nghiệp thương mại có đặc điểm cơ
bản như sau:
1.5.1. Phương thức và hình thức bán hàng :
Các doanh nghiệp kinh doanh thương mại có thể bán hàng theo nhiều phương
thức khác nhau: bán buôn, bán lẻ, ký gửi, đại lý…trong mỗi phương thức lại có thể thực
hiện dưới nhiều hình thức khác nhau.
1.5.1.1. Bán bn
Bán bn hàng hố là phương thức bán hàng chủ yếu của các đơn vị thương mại,

các doanh nghiệp sản xuất…để thực hiện bán ra hoặc để gia công chế biến. Đặc điểm của
hàng bán bn là hàng hố vẫn nằm trong lĩnh vực lưu thông, chưa đưa vào lĩnh vực tiêu
dùng, do vậy giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá chưa được thực hiện. Hàng hoá thường
được bán buôn theo lô hoặc được bán với số lượng lớn, giá biến động tuỳ thuộc vào khối


lượng hàng bán và phương thức thanh tốn.Trong bán bn thường bao gồm 2 phương
thức:
a. Bán bn hàng hố qua kho:
Bán bn hàng hố qua kho là phương thức bán bn hàng hố mà trong đó hàng
phải được xuất từ kho bảo quản của doanh nghiệp. Bán bn hàng hố qua kho có thể thực
hiện dưới 2 hình thức:
* Bán bn hàng hố qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp.
Theo hình thức này, bên mua cử đại diện đến kho của bên bán để nhận hàng.
Doanh nghiệp thương mại xuất kho hàng hoá, giao trực tiếp cho đại diện bên mua. Sau khi
đại diện bên mua nhận đủ hàng, thanh toán tiền hoặc chứng nhận nợ, hàng hoá được xác
định là tiêu thụ.
* Bán buôn qua kho theo hình thức chuyển hàng.
Theo hình thức này, căn cứ vào hợp đồng đã ký kết hoặc theo đơn đặt hàng doanh
nghiệp thương mại xuất kho hàng hoá, dùng phương tiện của mình hoặc đi th ngồi,
chuyển hàng đến kho của bên mua hoặc một địa điểm mà bên mua quy định trong hợp
đồng. Hàng hoá chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của bên doanh nghiệp thương mại, chỉ
khi nào được bên mua kiểm nhận, thanh toán hoặc chấp nhận thanh tốn thì số hàng
chuyển giao mới được coi là tiêu thụ; người bán mất quyền sở hữu số hàng đã giao. Chi
phí vận chuyển do doanh nghiệp thương mại chịu hay bên mua chịu là do sự thoả thuận từ
trước giữa hai bên. Nếu doanh nghiệp thương mại chịu chi phí vận chuyển, sẽ được tính
vào chi phí bán hàng. Nếu bên mua chịu chi phí vận chuyển, sẽ phải thu tiền của bên mua.
b. Bán bn hàng hố vận chuyển thẳng.
Doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua không đưa về nhập
kho mà chuyển bán thẳng cho bên mua. Phương thức này có thể thực hiện theo hai hình

thức:
* Bán bn hàng hố vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp
Doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, giao trực tiếp cho đại diện của bên
mua tại kho người bán. Sau khi giao, nhận, đại diện bên mua ký nhận đủ hàng bên mua đã
thanh toán tiền hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá được xác nhận là tiêu thụ.
* Bán bn hàng hố vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng.
Theo hình thức chuyển hàng này, doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng
nhận hàng mua, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài vận chuyển hàng đến
giao cho bên mua ở địa điểm đã được thoả thuận. Hàng hoá chuyển bán trong trường hợp


này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thương mại. Khi nhận tiền của bên mua
thanh toán hoặc giấy báo của bên mua đã nhận đươc hàng và chấp nhận thanh tốn thì
hàng hố chuyển đi mới được xác định là tiêu thụ.
1.5.1.2. Bán lẻ.
Bán lẻ hàng hoá là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng, các đơn
vị kinh tế hoặc các đơn vị kinh tế tập thể mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. Bán
hàng theo phương thức này có đặc điểm là hàng hố đã ra khỏi lĩnh vực lưu thơng và đi
vào lĩnh vực tiêu dùng, giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá đã được thưc hiện. Bán lẻ
thường bán đơn chiếc hoặc số lượng nhỏ, giá bán thường ổn định. Bán lẻ có thể thực hiện
dưới các hình thức sau:
a. Bán lẻ thu tiền tập trung.
Đây là hình thức bán hàng mà trong đó, tách rời nghiệp vụ thu tiền của người mua
và nghiệp vụ giao hàng cho người mua. Mỗi quầy hàng có một nhân viên thu tiền làm
nhiệm vụ thu tiền của khách; viết các hố đơn hoặc tích kê cho khách để khách đến nhận
hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết ca bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ
vào hố đơn và tích kê giao hàng cho khách hoặc kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định
số lượng hàng đã bán trong ngày và lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm giấy nộp
tiền và nộp tiền bán hàng cho thủ quỹ.
b. Bán lẻ thu tiền trực tiếp.

Theo hình thức này, nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền của khách và giao hàng
cho khách. Hết ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng làm giấy nộp tiền và nộp tiền
cho thủ quỹ. Đồng thời, kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán
trong ca, trong ngày và lập báo bán hàng.
c. Bán lẻ tự phục vụ (tự chọn)
Khách hàng tự chọn lấy hàng hố, mang đến bàn tính tiền và thanh toán tiền hàng.
Nhân viên thu tiền kiểm hàng, tính tiền lập hố đơn bán hàng và thu tiền của khách hàng.
Nhân viên bán hàng có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng và quản lý hàng hoá ở quầy
hàng do mình phụ trách.
d. Hình thức bán trả góp
Theo hình thức này, người mua hàng được trả tiền mua hàng thành nhiều lần cho
doanh nghiệp thương mại, ngoài số tiền thu theo giá bán thơng thường cịn thu thêm
người mua một khoản lãi do trả chậm.Về thực chất, người bán chỉ mất quyền sở hữu khi
người mua thanh toán hết tiền hàng. Tuy nhiên, về mặt hạch toán, khi giao hàng cho người
mua, hàng hố bán trả góp được coi là tiêu thụ, bên bán ghi nhận doanh thu.


e. Hình thức bán hàng tư động
Bán hàng tự động là hình thức bán lẻ hàng hố mà trong đó, các doanh nghiệp
thương mại sử dụng các máy bán hàng tự động chuyên dùng cho một hoặc một vài loại
hàng nào đó đặt ở các nơi cơng cộng khách hàng sau khi bỏ tiền vào máy, máy tự động đẩy
hàng cho người mua.
1.5.1.3.Phương thức gửi hàng đại lý bán hay ký gửi hàng hoá
Đây là phương thức bán hàng mà trong đó, doanh nghiệp thương mại giao hàng
cho cơ sở đại lý, ký gửi để cho cơ sở này trực tiếp bán hàng, bên nhận làm đại lý ký gửi sẽ
trực tiếp bán hàng, thanh toán tiền hàng và được hưởng hoa hồng đại lý bán, số hàng
chuyển giao cho các cơ sở đại lý, ký gửi vẫn thuộc về doanh nghiệp thương mại cho đến
khi doanh nghiệp thương mại được cơ sở đại lý, ký gửi thanh toán tiền hay chấp nhận
thanh tốn hoặc thơng báo về số hàng đã bán được, doanh nghiệp mới mất quyền sở hữu số
hàng này.

1.5.2. Phạm vi hàng hoá đã bán
Hàng hoá được coi là đã hoàn thành việc bán trong doanh nghiệp thương mại,
được ghi nhận doanh thu bán hàng phải đảm bảo các điều kiện nhất định. Theo quy định
hiện hành, được coi là hàng hoá đã bán phải thoả mãn các điều kiện sau:
+ Hàng hố phải được thơng qua q trình mua bán và thanh tốn theo một
phương thức nhất định.
+ Hàng hoá phải được chuyển quyền sở hữu từ doanh nghiệp thương mại (bên
bán) sang bên mua và doanh nghiệp thương mại đã thu được tiền hay một loaị hàng hoá
khác hoặc được người mua chấp nhận nợ.
+ Hàng hoá bán ra phụ thuộc diện kinh doanh của doanh nghiệp do doanh nghiệp
mua vào hoặc gia công, chế biến hay nhận vốn góp, cấp phát tặng thưởng.
* Ngồi ra các trường hợp sau đây cũng được coi là hàng bán:
+ Hàng hoá xuất để đổi lấy hàng hoá khác (hàng đối lưu).
+ Hàng hoá xuất để trả lương, thưởng cho cơng nhân viên, thanh tốn thu nhập cho
các thành viên của doanh nghiệp.
+ Hàng hoá xuất làm quà biếu tặng, quảng cáo, chào hàng…
+ Hàng hoá xuất dùng trong nội bộ phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp.
+ Hàng hoá hao hụt, tổn thất trong khâu bán do bên mua chịu.
1.5.3. Thời điểm ghi nhận doanh thu


Thời điểm ghi nhận doanh thu là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu về sản phẩm
hàng hoá, lao vụ từ người bán sang người mua. Nói cách khác, thời điểm ghi nhận doanh
thu là thời điểm người mua trả tiền cho người bán hay người mua chập nhận thanh toán số
hàng hoá sản phẩm hàng hoá, dịch vụ …mà người bán đã chuyển giao.
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (chuẩn mực số 14), doanh thu bán hàng được
ghi nhận khi đồng thời thoả mãn 5 điều kiện:
+ Người bán đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyến sở hữu
sản phẩm hoặc hàng hố cho người mua.

+ Người bán khơng cịn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá như người sở hữu hàng
hoá hoặc kiểm soát hàng hoá.
+ Doanh thu đươc xác định tương đối chắc chắn.
+ Người bán đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng.
+Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
1.6. Các phương thức thanh toán
Sau khi giao hàng cho bên mua và nhận được chấp nhận thanh tốn bên bán có thể
nhận tiền hàng theo nhiều phương thức khác nhau tuỳ vào sự tín nhiệm thoả thuận giữa 2
bên mà lựa chọn các phương thức thanh toán cho phù hợp. Hiện nay các doanh nghiệp
thương mại có thể áp dụng 2 phương thức thanh toán:
1.6.1. Thanh toán trực tiếp
Sau khi khách hàng nhận đươc hàng, khách hàng thanh tốn ngay tiền cho doanh
nghiệp thương mại có thể bằng tiền mặt hoặc bằng tiền tạm ứng, bằng chuyển khoản hay
thanh toán bằng hàng( hàng đổi hàng).
1.6.2. Thanh toán trả chậm
Khách hàng đã nhận được hàng nhưng chưa thanh toán tiền cho doanh nghiệp
thương mại. Việc thanh toán trả chậm có thể thực hiện theo điều kiện tín dụng ưu đãi theo
thoả thuận. Chẳng hạn điều kiện “1/10, n/20”, có nghĩa là trong 10 ngày đầu tiên kể từ
ngày chấp nhận nợ, nếu người mua thanh tốn cơng nợ sẽ được hưởng chiết khấu 10%, kể
từ ngày thứ 11 đến ngày thứ 20 người mua phải thanh tốn tồn bộ công nợ là n. Nếu 20
ngày mà người mua chưa thanh tốn nợ thì họ sẽ phải chịu lãi suất tín dụng.
1.7. Kế tốn chi tiết nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại
Kế toán chi tiết bán hàng đòi hỏi phản ánh cả về giá trị, số lượng, chất lượng của
từng mặt hàng theo từng kho và từng người phụ trách. Thực tế hiện nay có 3 phương pháp
kế toán chi tiết hàng hoá sau:


1.7.1. Phương pháp thẻ song song.
Phương pháp thẻ song song là phương pháp mà tại kho và tại bộ phận kế toán bán
hàng đều cùng sử dụng thẻ để ghi số sản phẩm, hàng hoá.

Tại kho: thủ kho dùng thẻ kho để phản ánh tình hình nhập, xuất, tồn hàng hố về số
lượng. Mỗi chứng từ ghi vào một dịng của thẻ kho. Thẻ kho được mở cho từng địa điểm
bán hàng. Cuối tháng, thủ kho tiến hàng tổng cộng số nhập-xuất, tính ra số tồn kho về mặt
số lượng theo từng danh điểm hàng hố.
Tại phịng kế tốn: kế toán bán hàng mở thẻ chi tiết cho từng danh điểm hàng hoá
tương ứng với thẻ kho mở ở kho. Thẻ này có nội dung tương tự thẻ kho chỉ khác là theo
dõi cả về mặt giá trị hàng ngày hoặc định kỳ, khi nhận được các chứng từ nhập- xuất kho
do thủ kho chuyển tới, nhân viên kế toán bán hàng phải kiểm tra đối chiếu ghi đơn giá hạch
tốn vào và tính ra số tiền, sau đó lần lượt ghi các nghiệp vụ nhập, xuất vào các thẻ kế tốn
chi tiết hàng hố có liên quan. Cuối tháng tiến hành cộng thẻ và đối chiếu với thẻ kho.
Để thực hiện đối chiếu giữa kế toán tổng hợp và chi tiết, kế toán phải căn cứ vào
các thẻ kế toán chi tiết để lập bảng tổng hợp nhập- xuất- tồn kho về mặt giá trị của từng
loại hàng hoá. Số liệu của bảng này được đối chiếu với số liệu của phần kế tốn tổng hợp.
Ngồi ra, để quản lý chặt chẽ thẻ kho, nhân viên kế toán bán hàng còn mở sổ đăng
ký thẻ kho, khi giao thẻ kho cho thủ kho, kế toán phải ghi vào sổ.


Sơ đồ 01: Chi tiết hàng hoá theo phương pháp thẻ song song

Phiếu nhập kho

Thẻ kho

Sổ, thẻ kế toán
chi tiết

Phiếu xuất kho
Ghi chú:

Bảng tổng hợp nhập

xuất, tồn kho hàng
hoá

Kế toán tổng
hợp

Ghi hàng ngày
Quan hệ đối chiếu
Ghi cuối tháng
1.7.2. Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển.
Trong phương pháp này, tại kho thủ kho sử dụng thẻ kế toán chi tiết hàng hố
giống phương pháp thẻ song song.Tại phịng kế tốn, kế tốn khơng mở thẻ chi tiết mà mở
sổ đối chiếu luân chuyển để hạch toán số lượng và số tiền từng danh điểm bán hàng theo
từng kho. Sổ này ghi mỗi tháng một lần vào cuối tháng trên cơ sở chứng từ nhập, xuất phát
sinh trong tháng của từng hàng hố, mỗi thứ chỉ ghi một dịng trong sổ. Cuối tháng đối
chiếu số lượng hàng hoá trên sổ luân chuyển với thẻ kho, đối chiếu số tiền với kế toán tổng
hợp.


Sơ đồ 02: Kế toán chi tiết hàng hoá theo phương pháp sổ đối chiêu luân chuyển

Chứng từ nhập

Bảng kê nhập
hàng hoá

Sổ đối chiếu
luân chuyển

Thẻ kho

Chứng từ xuất

Kế toán tổng
hợp

Bảng kê xuất
hàng hoá

Ghi chú:

Ghi hàng ngày
Quan hệ đối chiếu
Ghi cuối tháng

1.7.3. Phương pháp sổ số dư
Theo phương pháp sổ số dư, tại kho công việc của thủ kho giống như hai phương
pháp trên. Ngoài ra theo định kỳ, sau khi ghi thẻ kho kế toán lập phiếu giao nhận chứng từ
và nộp cho kế toán kèm theo các chứng từ nhập, xuất hàng hố.
Ngồi ra thủ kho cịn phải ghi số lượng hàng hoá tồn kho cuối tháng theo từng danh
điểm hàng hoá vào sổ số dư. Sổ số dư đươc kế toán mở cho từng kho và dùng cho cả năm ,
trước ngày cuối tháng kế toán giao cho thủ kho để ghi vào sổ. Ghi xong thủ kho phải gửi
vào phịng kế tốn và tính thành tiền.
Tại phịng kế toán: nhân viên kế toán theo định kỳ phải xuống kho để hướng dẫn và
kiểm tra việc ghi chép thẻ kho của thủ kho và thu nhận chứng từ. Khi nhận được chứng từ,
kế tốn kiểm tra và tính giá theo từng chứng từ ( giá hạch toán) tổng cộng số tiền và ghi
vào cột số tiền trên phiếu giao nhận chứng từ.
Đồng thời ghi số tiền vừa tính được của từng mặt hàng (nhập riêng, xuất riêng) vào
bảng luỹ kế nhập-xuất-tồn kho hàng hoá. Bảng này được mở cho từng kho, mỗi kho một tờ
được ghi trên cơ sở các phiếu giao nhận chứng từ nhập, xuất hàng hố.

Tiếp đó cộng số tiền nhập , xuất trong tháng và dựa vào số dư đầu tháng để tính ra
số dư cuối tháng của từng mặt hàng. Số dư này được dùng để đối chiếu với số dư trên sổ số
dư.


Sơ đồ 03: Kế toán chi tiết hàng hoá theo phương pháp sổ số dư

Chứng từ
nhập

Thẻ kho

Phiếu giao nhận
chứng từ nhập

Sổ số
dư

Bảng luỹ kế
N-X-T

Chứng từ
xuất
Ghi chú:

Bảng tổng hợp
N-X-T

Phiếu giao nhận
chứng từ xuất

Kế toán
tổng hợp

Ghi hàng ngày
Quan hệ đối chiếu
Ghi cuối tháng
1.8. Kế toán tổng hợp nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại
1.8.1. Kế toán giá vốn hàng bán
Tính giá hàng hố về thực chất là việc xác định giá trị ghi sổ của hàng hoá. Theo
quy định hàng hố được tính theo giá thực tế (giá gốc) tức là hàng hoá khi nhập kho hay
xuất kho đèu được phản ánh trên sổ sách theo giá thị trường.
Giá gốc ghi sổ của hàng hố được tính như sau:
Giá thực tế ghi sổ gồm giá trị mua của hàng hoá (giá mua ghi trên hoá đơn của
người bán đã đươc trừ vào chi phí thương mại và giảm giá hàng mua được hưởng, cộng
các chi phí gia cơng, hồn thiện và cộng các loại thuế khơng được hồn lại) và các chi phí
thu mua thực tế (chi phí vận chuyển, bốc dỡ, chi phí bao bì, chi phí thu nua, chi phí thuê
kho thuê bãi, tiền phạt lưu hàng, lưu kho, lưu bãi….).
Để xác định giá thực tế (giá gốc) ghi sổ của hàng hoá xuất kho trong kỳ, tuỳ theo
đặc điểm hoạt động của từng doanh nghiệp, tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý trình độ nghiệp
vụ kế tốn có thể sử dụng một số phương pháp sau đây theo nguyên tắc nhất quán, nếu
thay đổi phương pháp phải giải thích rõ ràng.
1.8.1.1. Phương pháp giá đơn vị bình qn
Theo phương pháp này, giá gốc hàng hố xuất trong thời kì được tính theo giá đơn
vị bình qn (bình quân cả kỳ dự trữ, bình quân cuối kỳ trước, bình qn mỗi lần nhập).

Giá thực tế hàng
hố xuất dùng

Số lượng hàng

hố xuất dùng

x

Giá trị đơn vị
bình qn hàng
hố xuất


=
a.

Phương pháp đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ
Phương pháp này đơn giản, dễ làm nhưng độ chính xác khơng cao, hơn nữa cơng

việc tính tốn dồn vào cuối tháng gây ảnh hưởng tới cơng tác quyết tốn nói chung

Giá đơn vị bình
quân cả kỳ dự trữ

=

Giá gốc hàng hoá tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ
Số lượng hàng hoá tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ


b. Phương pháp đơn vị bình quân cuối kỳ trước
Phương pháp này khá đơn giản, phản ánh kịp thời biến động của hàng hố tuy
nhiên khơng chính xác vì khơng tính đến sự biến động của hàng hố kỳ này.

Giấ đơn vị bình qn
cuối kỳ trước
c.

=

Giá gốc hàng hố tồn kho đầu kỳ
Số lượng thực tế hàng hoá tồn đầu kỳ

Phương pháp giá đơn vị sau mỗi lần nhập.
Phương pháp này khắc phục được nhược điểm của hai phương pháp trên, laị vừa

chính xác vừa cập nhật. Nhược điểm của phương pháp này là tốn nhiều cơng và phải tính
tốn nhiều lần.

Giá đơn vị
bình quân sau
mỗi lần nhâp

Giá thực tế hàng hoá tồn kho sau mỗi lần nhập
=

Số lượng thực tế hàng hoá tồn sau mỗi lần nhập

1.8.1.2. Phương pháp nhập trước- xuất trước (FIFO)
Theo phương pháp này giả thiết rằng hàng hố nào nhập trước thì xuất trước, xuất
hết số nhập trước rồi mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng xuất.
Nói cách khác, cơ sơ của phương pháp này là giá gốc của hàng hố mua
trước sẽ được dùng làm giá để tính giá hàng hoá mua trước. Do vậy, giá trị hàng hoá tồn
kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của hàng hố mua vào sau cùng. Phương pháp này thích hợp

trong trường hợp giá cả ổn định hoặc có xu hướng giảm.
1.8.1.3. Phương pháp nhập sau- xuất trước (LIFO)
Phương pháp này giả định những hàng hoá mua sau cùng được xuất trước tiên.
Phương pháp này thích hợp trong trường hợp lạm phát.


1.8.1.4. Phương pháp giá thực tế đích danh
Theo phương pháp này, hàng hoá được xác định giá trị theo đơn chiếc hay từng lô
và giữ nguyên từ lúc nhập kho cho đến lúc xuất dùng. Khi xuất hàng hoá sẽ tính theo giá
gốc. Phương pháp này thường sử dụng với các loại hàng hố có giá trị cao và có tính tách
biệt.
1.8.2. Kế tốn doanh thu bán hàng
1.8.2.1. Chứng từ sử dụng
Tuỳ theo phương thức, hình thức bán hàng, hạch toán bán hàng sử dụng các chứng từ kế
toán sau
+ Hoá đơn giá trị gia tăng hay hoá đơn bán hàng.
+ Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ.
+ Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý.
+ Báo cáo bán hàng, bảng kê bán lẻ hàng hoá, dịch vụ, bảng thanh toán hàng đại lý
( ký gửi).
+ Thẻ quầy hàng, giấy nộp tiền, bảng kê nhận hàng và thanh toán hàng ngày.
+Hố đơn bán lẻ
+Các chứng từ khác có liên quan( chứng từ đặc thù như tem, vé, thẻ in sẵn mệnh
giá…)
1.8.2.2 . Tài khoản sử dụng
Để phản ánh các khoản liên quan giá bán, doanh thu và các hoá đơn khoản ghi
giảm doanh thu về bán hàng cùng với doanh thu thuần về bán hàng, kế toán sử dung các
khoản sau đây:
a. TK 511 “doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”
TK này dùng để phản ánh tổng doanh thu bán hàng thực tế cùng các khoản giảm trừ

doanh thu. Từ đó xác định DTT trong kỳ của doanh nghiệp. Nội dung ghi chép của tài
khoản như sau:


Bên nợ
+ Khoản giảm giá hàng bán, chiết khấu thương mại khi bán hàng và doanh thu bán
hàng bị trả lại.
+ Số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế GTGT tính theo phương pháp trực
tiếp phải nộp tính theo DTBH thực tế.
+ Kết chuyển DTT về tiêu thụ trong kỳ.
Bên có: Phản ánh tổng doanh thu tiêu thụ trong kỳ.
Tài khoản 511 cuối kỳ khơng có số dư và chi tiết là 4 tài khoản cấp hai dưới dây:
+ TK 5111 “doanh thu bán hàng hoá”: tài khoản này được sư dụng chủ yếu trong
các doanh nghiệp thương mại.
+ TK 5112 “doanh thu bán các thành phẩm”: tài khoản này được sủ dụng chủ yếu
trong các doanh nghiệp sản xuất vật chất như công nghiệp, nông nghiệp, xây lắp…
+ TK 5113 “ doanh thu cung cấp dịch vụ”: tài khoản này được sử dụng chủ yếu
trong các doanh nghiệp dịch vụ, du lịch, vận tải, bưu điện hàng hoá, dịch vụ khoa học kĩ
thuật, dịch vụ may đo, dịch vụ sửu chữa đồng hồ…
+ TK 5114 “doanh thu trợ cấp, trợ giá”: tài khoản này được sử dụng để phản ánh
khoản mà nhà nước trợ cấp, trợ giá cho doanh nghiệp, trong trường hợp doanh nghiệp thực
hiện nhiệm vụ cung cấp hàng hoá, dịch vụ theo yêu cầu của nhà nước.
Khi phản ánh doanh nghiệp bán hàng, bên có TK 511 cần phân biệt theo từng trường hợp:
. Hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng theo phương pháp
khấu trừ thuế, doanh thu bán hàng ghi theo giá bán chưa thuế GTGT.
. Hàng hố, dịch vụ thc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng theo phương pháp
trực tiếp và hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng theo phương pháp
xuất khẩu, doanh thu bán hàng ghi theo giá tính tốn với người mua gồm cả thuế phải
chịu .
b. TK 512 “doanh thu nội bộ”.

Tài khoản này dùng để phản ánh doanh thu do bán hàng hoá, dịch vụ trong nội bộ
giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một công ty hoặc tổng công ty. Nội dung phản ánh
của TK 512 như sau:
Bên nợ:
+ Khoản giảm giá hàng bán, chiết khấu thương mại khi bán hàng và doanh thu hàng
bán bị trả lại.
+ Số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế GTGT tính theo phương pháp trực
tiếp phải nộp theo DTBH nội bộ .


+Kết chuyển DTT về tiêu thụ trong kỳ.
Bên có: Phản ánh tổng doanh thu tiêu thị nội bộ trong kỳ
Tài khoản 512 cuối kỳ khơng có số dư và gồm 3 tài khoản cấp hai:
+ TK 5121 “doanh thu bán hàng hoá”
+ TK 5122 “doanh thu bán các thành phẩm”
+ TK 5123 “doanh thu cung cấp dịch vụ”
c. TK 531 " hàng bán bị trả lại”
TK này dùng để phản ánh doanh thu của số hàng hoá dịch vụ đã tiêu thụ, bị khách
hàng trả lại do không đúng quy cách, phẩm chất hoặc do vi phạm hợp đồng kinh tế . Nội
dung ghi chép của tài khoản 531 như sau:
Bên nợ: Tập hợp doanh thu của hàng hoá bị trả lại chấp nhận cho người mua trong kỳ
(đã trả lại tiền cho người mua hoặc tính trừ vào nợ phải thu).
Bên có: Kết chuyển số doanh thu hàng bán bị trả lại
Tài khoản 531 cuối kỳ khơng có số dư .
d. TK 532 “ giảm giá hàng bán”
Tài khoản này dùng để phản ánh khoản giảm giá cho khách hàng tính trên giá bán
thoả thuận. Nội dung ghi chép của tài khoản 532 như sau:
Bên nợ: Khoản giảm giá đã chấp nhận với người mua.
Bên có: Kết chuyển khoản giảm giá sang tài khoản liên quan để xác định doanh thu
thuần.

Tài khoản 532 khơng có số dư.
e. TK 521 “chiết khấu thương thương mại”
Sử dụng để theo dõi toàn bộ các khoản chiết khấu thương mại chấp nhận cho khách
hàng trên giá bán đã thoả thuận về lượng hàng hoá, sản phẩm, dịch vụ đã tiêu thụ. Kết cấu
tài khoản này như sau:
Bên nợ: Tập hợp tất cả các khoản chiết khấu thương mại chấp thuận cho người mua trong
kỳ.
Bên có: Kết chuyển tồn bộ số chiết khấu thương mại vào bên nợ tài khoản 511,512
Tài khoản 511 cuối kỳ khơng có số dư và chi tiết thành 3 tiểu khoản:
+ TK 5211 “chiết khấu bán hàng”
+ TK 5212 “chiết khấu thành phẩm”


+ K 5213 “chiết khấu dịch vụ”
Bên cạnh các tài khoản phản ánh doanh thu và các khoản giảm doanh thu, để hạch tốn
nghiệp vụ bán hàng, kế tốn cịn sử dụng các tài khoản liên quan đến việc xác định giá vốn
hàng bán.
f. TK157 “hàng gửi bán”
Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá mua của hàng hoá chuyển bán, gửi bán đại
lý, ký gửi, dich vụ đã hoàn thành nhưng chưa xác định là tiêu thụ. TK 157 được mở chi tiết
theo từng loại hàng hoá, từng lần gửi hàng từ khi gửi cho dến khi chấp nhận thanh toán cho
doanh nghiệp. Nội dung ghi chép của TK 157 như sau:
* Với doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho phương pháp kê khai thường xuyên.
Bên nợ:
+Tập hợp trị giá mua thực tế của hàng hoá đã chuyển bán hoăc giao cho bên nhận
đại lý, ký gửi.
+ Giá thành thực tế dịch vụ đã hoàn thành nhưng chưa được chấp nhận thanh tốn.
Bên có:
+ Kết chuyển trị giá mua thực tế hàng hoáchuyển bán, gửi đại lý,
ký gửi và giá thành dịch vụ được xác định là đã tiêu thụ.

+Trị giá mua thực tế hàng hố khơng bán được đã thu hồi( bi người mua, người
nhận trả lại).
Số dư bên nợ: Trị giá mua hàng hoá đã gửi đi chưa được xác định là tiêu thụ.
* Với doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ.
Bên nợ: Phản ánh mua thực tế của hàng gửi đi chưa tiêu thụ cuối kỳ
Bên có: Kết chuyển trị giá mua thực tế của hàng gửi đi chưa tiêu thụ đâu kỳ
Số dư bên nợ: Trị giá mua của hàng gửi bán chưa tiêu thụ
g. TK 632 “ giá vốn hàng bán”
Dùng để xác định giá trị của vốn hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ tài khoản
632 có số dư và có thể mở chi tiết theo từng mặt hàng, từng dịch vụ, từng thương vụ… tuỳ
theo yêu cầu cung cấp thông tin và trình độ cán bộ kế tốn cũng như phương thức tính tốn
của từng doanh nghiệp. Doanh nghiệp ghi chép TK 623 như sau:
* Với doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên
Bên nợ:


+ Tập hợp giá trị mua của hàng hoá, giá trị thực tế của dịch vụ đã được xác định là
tiêu thụ
+ Thiếu thu mua phân bổ cho hàng tiêu thụ trong kỳ.
Bên có:
+ Trị giá mua của hàng hố bị người mua trả lại
+ Kết chuyển trị giá vốn của hàng đã tiêu thụ trong kỳ
Ngoài các tài khoản trên, trong q trình hạch tốn kế tốn bán hàng cịn sử dụng một số
các tài khoản có liên quan như TK 132, 111, 112, 156, 138, ..
1.8.2.3. Hạch toán nghiệp vụ bán hàng ở các doanh nghiệp thương mại áp dụng phương
pháp kê khai thường xuyên để hạch toán hàng tồn kho.
a. Hạch tốn nghiệp vụ bán bn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp
Khi xuất kho hàng hoá giao cho bên mua, đại diên bên mua ký nhận đủ hàng hoá và
đã thanh toán đủ tiền mua hàng hoặc chấp nhận nợ, kế toán ghi:
+ Ghi nhận tổng giá tính tốn của hàng bán

Nợ TK 111, 112
Nợ TK 131
Có TK511(5111)
Có TK 3331( 33311)
+Phản ánh trị giá mua thực tế của hàng xuất bán
Nợ TK 632
Có TK 156
+Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp về hàng đã bán( nếu có)
Nợ TK 511(5111)
Có TK 333(3332, 3333)
+Khi bên mua được hưởng chiết khấu thanh toán; kế tốn phản ánh
Nợ TK 635
Có TK 111, 112
Có TK 131
Có TK 338(3388)
+Khi phát sinh các khoản chiết khấu thương mại, kế tốn ghi.
Nợ TK 521
Nợ TK 3331(33311)
Có TK 111 , 112, 311, 131…
+Trường hợp phát sinh khoản giảm giá hàng bán
Nợ TK 532