Tuan 5 Uylitxo tro ve

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (122.16 KB, 9 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Uy li xơ trở về

( Trích “Ơ-đi-xê” – sử thi Hi Lạp)

HÔ-ME-RƠ

A/ Tiểu dẫn:

(Vài nét về tác giả, tóm tắt tác phẩm, chủ đề và kiểu nhân vật sử thi vị trí đoạn trích )
Về tác giả , chúng ta cần lưu ý những điểm gì ?

1/ Vài nét về tác gia

Dựa vào sách giáo khoa và sự hiểu biết của em, hãy tóm tắt tác phẩm ?
2/ Tóm tắt tác phẩm

Nêu chủ đề của tác phẩm

3/ Chủ đề và kiểu nhân vật sử thi
4/ Vị trí đoạn trích : Khúc ca 23
Giáo viên nhấn mạnh :

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Hai sử thi
B/ Văn ban
I/ Đọc – hiểu

1/ Nhan đề đoạn trích :

_ Đoạn trích có tên là Uylixơ trở về, tiêu đề này thực ra khơng chính xác so với nợi dung
của đoạn trích

Xét trong tởng thể, ơđixê là câu chuyện trở về quê hương của Uylixơ. Ở mức độ hẹp hơn, 
từ khúc ca XIII đến khúc ca XXIV là sự trở về quê hương tại ngôi nhà của mình. Đoạn

trích thuộc chương XXIII vào thời điểm mà Uy lixơ đã có mặt trong ngôi nhà của mình. 
Hơn thế, vào thời điểm này, Uylixơ đã giàng lại được quyền là chủ nhân của ngôi nhà, đã 
đánh đuổi được bọn cầu hôn, đã tiêu diệt và trừng trị được lũ gia nô phản bội. Do đó :
_ Đoạn trích đề cập đến mợt vấn đề quan trọng : C̣c gặp mặt chính thức giữa mợt 
người vợ hai mươi năm kiên trinh chờ đợi và một người chồng hai mươi năm đằng 
đẵng biệt li. Sở dĩ gọi là c̣c gặp mặt chính thức, bởi lẽ trước cuộc gặp này, Uylixơ đã 
có mặt trong gia đình trước đó ít nhất mợt ngày. Và dưới hình thức cai tranh thành một
người người hành khất, Uylĩơ đã kể lại cho Pênêlốp nghe những gì anh biết về chồng 
nàng

2/ Tình huống sử thi và màn gặp mặt

Uylixơ trai qua bao gian lao thử thách mới được trở về quê hương. Chàng phai chiến 
đấu chống 108 vị cầu hôn.

_ Cuộc chiến thắng lợi nhưng Pênêlôp vẫn chưa chấp nhận. Uylixơ phai tiếp tục trai 
qua thử thách, phai giai mã được bí mật mà Pênêlớp đưa ra, điều đó không dễ vì thời 
gian xa cách đã 20 năm, khiến chàng có thể quên nhiều điều. àTình huống đầy kịch 
tính.

Và chính tình h̀ng đầy kịch tính đã dẫn đến màn gặp mặt cũng đầy kịch tính.
Vậy màn gặp mặt này có vai trò ý nghĩa như thế nào với Pênêlốp và Uylixơ ?

Trong cuộc thi bắn cung chọn chồng, Uylixơ đã thực hiện được mọi yêu cầu của cuộc 
thi.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

hướng về người chồng đã rời nhà 20 về trước. Đây là một hoàn canh oái oăm tiêu biểu 
cho nghệ thuật lựa chọn chi tiết điển hình của Homerơ

_ Thời gian diễn ra canh gặp mặt không dài. Vấn đề đặt ra buộc Uylixơ phai tra lời

khơng khó, khơng nguy hiểm tới tính mạng song liên quan đến sự bền vững của hạnh 
phúc gia đình.

Cho nên chỉ một sơ suất nhỏ, tất dẫn đến sự nghi ngờ lẫn nhau. Mà trong gia đình, bất 
luận một sự nghi ngờ nhỏ nào giữa vợ và chồng, không sớm thì muộn sẽ dẫn tới bất hạnh 
chia lìa. Về việc làm này, Pênêlốp chứng tỏ bản lĩnh của người vợ thủy chung kiên định, 
biết yêu tha thiết nhưng cũng rất kiên cường trong việc bảo vệ phẩm giá và hạnh phúc gia
đình.

Và cũng từ màn gặp mặt này, diễn biến tâm trạng của Pênêlốp và Uylixơ diễn ra như 
thế nào, chúng ta cùng xem xét.

3/ Diễn biến tâm trạng của Pênêlốp và Uylixơ
a/ Diễn biến tâm trạng của Pênêlơp

Trong đoạn trích, lần lượt có những sự việc nào tác động đến diễn biến tâm trạng của 
Pênêlốp

( Nhũ Mẫu báo tin, nhũ mẫu đưa ra chứng cớ và đánh cược cả cuộc đời mình, khi

Pênêlốp ngồi đối diện với chồng, Têlêmác trách mẹ, Uyli xơ lên tiếng trách cứ, khi Uylixơ 
vượt qua thử thách)

*/ Trước khi Uylixơ trở về (trước khi vào đoạn trích)
Hai mười năm đằng đẵng xa chờng, Pênêlốp đã phai
_ Chịu bao sự thúc ép tái giá

của cha mẹ, sự bủa vây cầu hôn của 108 vị vương tôn công tử.

Nàng đã phai tìm mọi cách trì hoãn bằng tấm tham ngày dệt đêm tháo.

Mòn mỏi chờ chồng trong tuyệt vọng, nay

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Nhưng qua giây phút bùng phát ấy có nghĩa là
*/ Sau khi nhũ mẫu báo tin

thì tâm trạng thái độ của Pênêlốp dường như hoàn toàn ngược lại : “Pênêlốp thận trọng
nói :Già ơi, già hãy khoan hí hửng reo cười ….câu chuyện già kể không hoàn toàn đúng 
sự thật ”

Vậy theo em sự kìm nén tình cam của nhũ mẫu ở đây có ý nghĩa gì ?

Qua giây phút bồng bột của tình cam khát khao, mòn mỏi đợi chờ, dường như Pênêlốp 
có thời gian để suy xét để cân nhắc thận trọng. Và :

_ Pênêlốp đang kìm nén tình cam của nhũ mẫu hay cũng chính là nàng đang tự kìm nén
nỗi lòng của mình. Nàng đang trấn an nhũ mẫu hay cũng chính là đang trấn an chính 
ban thân mình.

Nhưng vấn đề là ở chỗ vì sao Pênêlốp lại có sự thay đổi thái độ đột ngột đến vậy ?
Hai mươi năm cô độc chờ chồng –>Canh ngộ của nàng không cho phép nàng dễ dãi tin 
ở người khác

Nàng “luôn lo sợ có người đến đây dùng lời đường mật đánh lừa’. Hơn nữa chính nàng 
cũng ln tin rằng : “phần Uylixơ ở nơi đất khách quê người, chàng cũng hết hi vọng 
trở lại đất Acai, chính chàng cũng đã chết rời”.

Còn mợt lí do nữa khiến Pênêlớp ln phai thận trọng, đó là
–> Tính phức tạp của thời đại.

“Đời chẳng thiếu gì người xảo quyệt, chỉ làm điều ác”, Đến như người anh hùng Uylixơ

khi trở về cũng phải cải trang thành người hành khất, phải ngụy trang, phải trá hình trên 
chính quê cha đất tổ. Những hiểm nguy luôn đe dọa, hỏi rằng Pênêlốp có thể tin được ai, 
chia sẻ cùng ai. Điều đó lí giải vì sao nàng luôn phải thận trọng. Và sự thận trọng ấy càng
chứng tỏ àlòng chung thủy, sự kiên trinh chờ chông của nàng

Trước thái độ của Pênêlốp,

*/ Nhũ mẫu đưa bằng chứng vết sẹo ở chân Uylixơ và đem cuộc đời ra đánh cuộc để 
thuyết phục ( T49)

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

già sáng suốt đến đâu cũng không sao hiểu thấu những ý định huyền bí của thần linh 
bất tử

_ Nàng xuống lầu… xem xác bọn cầu hôn và người giết chúng

Đến đây ta bắt gặp một Pênêlốp àluôn ung dung bình tĩnh tự tin, không hề nôn nóng, 
không hề vội vã, luôn chủ động vai trò chủ nhà trong mọi tình huống.

Theo lẽ thường tình, bà chủ nhà sẽ nói những lời cam ơn. Nhưng khi xuống nhà :
_ Lòng nàng rất đỗi phân vân .

“nàng không biết nên đứng xa xa hỏi chuyện người chồng u q của mình hay nên lại 
gần , ơm lấy đầu, cầm lấy tay mà hôn?”

Vì sao nàng lại phân vân đến vậy ?

Nàng phân vân bởi, người giết bọn cầu hôn, người mà nhũ mẫu thông báo là “chồng” 
không ai khác chính là ông hành khất đã kể những câu chuyện về chồng nàng trong 
những ngày trước đó. àBao nhiêu câu hỏi đang quay cuồng trong đầu nàng. Nếu ông 
hành khất là chồng nàng thực thì sao ? nếu thực tại sao trong lần gặp đầu tiên người đó

không nói ra. Còn nếu không phải thì lúc đó danh dự của nàng sẽ thế nào ? Một loạt câu 
hỏi ấy đã khiến nàng phân vân, lúng túng không biết nên đứng xa hay lại gần, không biết 
nên ôm đầu hay cầm tay…

–>Thận trọng, ghìm nén tình cam cố trấn an, lúng túng khó xử.
Và khi vào đên nhà, bước qua ngưỡng cửa bằng đá

*/ Nàng đối diện với chồng ( T49 )
Tận mắt nhìn thấy chồng, nhưng

_ Nàng vẫn ngồi lặng thinh trên ghế hồi lâu
_ Lòng sửng sốt

_ Khi thì đăm đắm âu yếm nhìn chồng, khi lại không nhận ra chồng dưới bộ quần áo 
rách mướp

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Rằng người ngồi trước mặt nàng đây là người chồng yêu quí đã biền biệt 20 năm. Bao 
nhiêu kỉ niệm, bao nhiêu nỗi niềm ẩn chứa trong cái nhìn đăm đăm âu ́m. Nhưng rớt 
c̣c

–>Chính sự cẩn trọng lòng nghi ngại đã không cho nàng nhận ra người chồng trong bộ 
quần áo rách mướp

Trước sự bình than đến lạnh lùng của Mẹ,
*/ Têlêmac đã cất lời trách cứ gay gắt: ( T49 )

Pênêlốp đã giãi bày tâm trạng của mình như thế nào ? Lời giãi bày ấy hướng tới ai ? Nó 
hé mở điều gì ?

_ Lòng mẹ kinh ngạc quá chừng, mẹ không sao nói được một lời, mẹ không thể hỏi han,

cũng không thể nhìn thẳng mặt người

_ Nếu qua thực đây chính là Uylixơ bây giờ đã trở về, thì con có thể tin chắc rằng thế 
nào cha con và mẹ cũng sẽ nhận ra nhau một cách dễ dàng, vì cha và mẹ có những dấu 
hiệu riêng, chỉ hai người biết với nhau, còn người ngoài không ai biết hết.

Luôn ý thức được danh dự của mình, ý thức được trách nhiệm của mình trước mọi người,
trước con cái, giờ đây Têlêmác lại trách cứ mẹ gay gắt như thế

–>Pênêlốp đã không ngần ngại thú nhận lòng mình

Rằng nàng đang bàng hoàng, kinh ngạc xúc động đến cao độ.
Nhưng dù xúc động đến cao độ, nàng vẫn không quên

–> Động viện con thế nào cha con và mẹ cũng sẽ nhận ra nhau một cách dễ dàng Đồng 
thời

–>Hé mở dấu hiệu thử thách.

Cho dù nhũ mẫu có đưa ra chứng cớ xác thực, có đánh cược cả cuộc đời vẫn chưa đủ sức
thuyết phục Pênêlốp. Nàng cần tới dấu hiệu riêng, chỉ hai người biết với nhau, còn người 
ngoài không ai biết hêt. Và khi hé mở tín hiệu thử thách, hẳn Pênêlốp đã hướng tới bí mật
về chiếc giường “ngoài chàng với thiếp và Áctôrít còn lại không ai biết cả. Và như thế, bẫy
đã được giăng ra liệu Uylixơ có bị sập bẫy ?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Nhận được tín hiệu thử thách, dù chưa biết đó là gì, nhưng chàng tin “thế nào rồi mẹ 
cũng nhận ra, chắc chắn là như vậy. Từ phòng tắm đi ra , trông chàng đẹp như một vị 
thần, nhưng oái oăm thay, Pênêlốp vẫn thận trọng, khôn ngoan, không vồ vập, không 
thừa nhận, khiến

*/ Uylixơ buông lời hờn dỗi trách móc và bực dọc đòi khênh giường ra ngủ một mình 
( T50 )

Đòi khênh giường ngủ một mình cũng có nghĩa là Uyliixơ đã rơi vào bẫy của Pênêlốp, 
Còn Pênêlốp dù phân vân kinh ngạc bàng hoàng xúc động, nàng cũng không rối chí, vẫn 
đủ thông minh để theo đà mượn cớ, ngay lập tức đưa ra dữ kiện tiếp theo của bài toán 
nhận mặt : “ già hãy khiêng chiếc giương chắc chắn ra khỏi phòng vách kiên cố do chính 
tay Uylixơ xây nên”.

_ Sai nhũ mẫu khiêng chiếc giường kiên cớ do chính Ulixơ làm –>Nói với nhũ mẫu 
nhưng cố ý cho Ulixơ nghe –>khôn ngoan

*/Sau khi Uylixơ vượt qua thử thách ( T51 )
_ Bủn rủn chân tay

_ Chạy ngay lại, nước mắt chan hòa
_ Ơm lấy cở chờng, hơn lên trán chờng
_ Thanh minh về thái độ đối xử…

–>Loạt động từ và từ chỉ tính chất diễn ta nỡi xúc đợng và hạnh phúc tợt cùng.
–>Đa cam, dịu hiền giàu nữ tính.

–>Nghệ thuật miêu ta tâm lý nhân vật – Pênêlôp là hình anh lí tưởng của người phụ nữ 
Hy Lạp cổ đại: Xinh đẹp, thông minh, khôn khéo, giàu ban lĩnh nhưng cũng hết sức dịu 
dàng, giàu tình cam.

2/ Nhân vật Uylixơ:

Tiêu diệt 108 vị cầu hôn nhưng vẫn chưa được vợ chấp nhận
–>Hoàn canh giàu kịch tính

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

_ Mắt nhìn xuống đất, chờ đợi
–>Nhẫn nại, bình than

*/ Khi nghe con trai trách mẹ:

_ Can gián con ” đừng làm rầy mẹ …”
_ Khẳng khái, tự tin

_ Khuyên con ” nên suy nghĩ…”
*/ Trước thử thách:

_ Nhẫn nại mỉm cười , ngồi đối diện…
_ Nói cặn kẽ về bí mật chiếc giường
_ Sẵn sàng, đờng tình

–>Trí nhớ tuyệt vời, tình yêu sâu nặng, sắt son

–>Tình thế giàu kịch tính, nghệ thuật miêu ta tâm lý nhân vật thông qua dáng điệu, cử 
chỉ, thái độ . Uylixơ mang phẩm chất của ngừoi anh hùng: khẳng khái, kiêu hãnh, tài ba
*/ Vượt qua thử thách:

_ Nghe vợ phân trần: càng thêm ḿn khóc
_ Ơm lấy vợ – khóc dầm dề

–>Giàu tình cam

–>Nghệ thuật miêu ta tâm lý nhân vật , giàu tính kịch – Uylixơ là hình anh người anh 
hùng mang những phẩm chất lý tưởng vừa trí dũng , khẳng khái vừa giàu tình cam
3/ Ý nghĩa của sự đoàn tụ của Uylixơ và Pênêlơp:

_ Trong c̣c đấu trí giữa Uylixơ và Pênêlơp không có ai là người thắng kẻ bại.
_ Sự đoàn tụ của gia đình Uylixơ là chiến thắng của tình yêu thủy chung son sắt
Em hãy nhận xét về nhân vật Uylixơ và nghệ thuật xây dựng nhân vật

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

III/ Kết luận
1/ Nội dung:
2/ Nghệ thuật:

Giàu tính kịch, miêu ta tâm lý nhân vật, xây dựng nhân vật lý tưởng, lối so sánh mở 
rộng…

</div>