Bài giảng xquang chấn thương xương khớp tứ chi

X-QUANG CHẤN THƯƠNG XƯƠNG KHỚP TỨ
CHI


Nguyên tắc cơ bản để chỉ định phim Xquang xương khớp
Các nguyên tắc cơ bản đọc Xquang xương khớp
Giải phẫu của Xquang xương bình thường
Xquang gãy xương
Xquang trật khớp

2







-

th

al

e

H

Nội dung:

H

3

e
al
th
2
0

I. Nguyên tắc cơ bản để chỉ định phim Xquang xương
khớp:
2
0

•
•
•
•

Cần đánh giá cấu trúc gì?
Cần chụp tư thế nào? So sánh hai bên và phim trước đó
Đối chiếu lâm sàng và phương pháp chẩn đốn hình ảnh khác
Tính an toàn


-

th

al

e

H
4

II. Các nguyên tắc cơ bản đọc Xquang xương khớp


H

5

e
al
th
2
0
2
0

•

Kiểm tra thơng tin bệnh nhân. Thơng

Qui luật số 2:

tin bệnh nhân và Xquang có trùng
khớp, tư thế, ngày chụp, hướng phải

- trái đúng chưa?

•
•
•
•

2 mặt phẳng: Thẳng (AP) và nghiêng
2 khớp: trên và dưới
2 lần: theo dõi
2 bên: đối chiếu


H

6

e
al
th
2

II. Các nguyên tắc cơ bản đọc Xquang xương khớp
0
2
0

•

Chất lượng phim đã tốt chưa? Góc tư thế chụp tốt chưa? Đánh giá cường độ tia và sự cân đối của

phim. Cũng cần đánh giá tư thế bệnh nhân, vùng cần khảo sát?

•

Mơ tả các bất thường bằng ngơn ngữ đơn giản. Tên xương cụ thể (vd. xương chày phải) và mơ tả vị
trí tổn thương (vd gần-giữa-xa, chỏm-cổ-thân, vỏ-tủy xương).


H

7

e
al
th
2

II. Các nguyên tắc cơ bản đọc Xquang xương khớp
0
2
0

• Tiếp cận một cách hệ thống (xương, khớp, sụn, mô mềm)
 Trục của xương – Sự thay đổi về vị trí gợi ý gãy xương, trật khớp?
 Vỏ xương – dò theo bờ của mỗi xương để phát hiện sự mất liên tục vỏ xương gợi ý gãy xương, viêm khớp có bào mịn
xương, phản ứng màng xương.

 Tổ chức xương – Thay đổi đậm độ hoặc mất liên tục trong cấu trúc xương có thể gợi ý bệnh lí.
 Khớp và sụn khớp – Đánh giá cẩn thận khe khớp để phát hiện những thay đổi như hẹp khe khớp do tổn thương sụn
khớp hoặc vơi hóa sụn khớp hoặc tạo xương mới (gai xương trong thối hóa khớp)

H

8

e
al
th
2

II. Các ngun tắc cơ bản đọc Xquang xương khớp
0
2
0

•

Mơ mềm –Tổn thương các mơ mềm: có thể thấy phần mềm chiếm diện tích to hơn bình thường và cản tia
nhiều hơn, hoặc trong phần mềm có nhiều bóng hơi (do vết thương) hoặc có dị vật cản quang.

•
•

Đánh giá tất cả các tư thế chụp, so sánh hai bên và với phim Xquang trước đó.
Kết hợp với lâm sàng, phương pháp chẩn đốn hình ảnh khác


9

H
e
al
th
Các thuật ngữ thuật ngữ mô tả giải phẫu xương
2
0
2
0


1
0

H
e
al
th
Các thuật ngữ thuật ngữ mô tả giải phẫu xương
2
0
2
0


1

-

th

al

e

H
1

III. Giải phẫu của Xquang xương bình thường


2

-

th

al

e

H
1

Bàn tay, phim thẳng AP


1
3

H
e
al
th
2
0
2
0

Cổ tay, phim thẳng AP, phim nghiêng


1
4

H
e
al
th
2
0
2
0


1
5

H
e

al
th
2
0
2
0


1
6

H
e
al
th
2
0
2
0


1
7

H
e
al
th
2
0

2
0


1
8

H
e
al
th
2
0
2
0


1
9

H
e
al
th
2
0
2
0

0

-

th

al

e

H
2

IV. Xquang gãy xương


Đường sáng/thấu quang (màu đen) đi qua xương
Làm mất hình thái bình thường => dễ nhận biết
Mất liên tục vỏ xương
Dải tăng đậm độ: do lún/ phép hình chiếu

1

2

Kèm sưng nề mô mềm

-

th

al

e

H

1. Nhận biết gãy xương trên Xquang:


2

2

0

2

0

2

-

th

al

e

H


3

Nếp gấp da

2

Mảnh xương phụ

-

th

al

e

H

2. Những tổn thương ko phải gãy xương ( phân biệt)


H

2

e

4

al
th

3. Miêu tả tổn thương gãy xương -

2

•

0
2

Tên xương bị gãy Tên xương và vị trí bên trái hay phải của bệnh0 nhân. Kí tự ‘R’ hoặc
‘L’ ln được in trên phim Xquang để chỉ ra xương bên phải hay bên trái của bệnh
nhân.

•
•

Vị trí đường gãy trong xương đó.
Số mảnh gãy Đó là gãy đơi xương hay gãy vụn (nhiều mảnh)? Khi có nhiều mảnh
gãy, thường dùng thuật ngữ gãy nhiều mảnh hoặc gãy phức tạp.

•

Hướng của đường gãy

H

2

e

5

al

Gãy khơng hồn tồn:

•
•
•
•
•

Gãy nứt
Gãy giập
Gãy lún
Gãy phình vỏ xương
Gãy tạo hình( khơng thấy đường gãy chỉ thấy xương cong nhiều
hơn)

•

Gãy cành tươi: Gãy cành tươi thường gặp ở cẳng tay, khi xương
cong trước khi gãy và mảnh ngoài xương chưa đứt rời. Gãy cành
tươi nằm bên trong màng ngoài xương

th
2
0
2
0