Bai 24 Cac bang chung tien hoa

KÍNH CHÀO
Q THẦY CƠ GIÁO!

CHÀO CÁC EM HỌC SINH!


Các sinh vật trên Trái Đất hiện nay
do đâu mà có?
Trước thế kỉ XVIII, khoa học chưa phát triển, con người đã
giải thích sự tồn tại của mn lồi do thượng đế, chúa trời tạo ra
… Ngày nay khoa học hiện đại đã chứng minh: Các loài sinh
vật hiện nay có chung nguồn gốc từ Trái Đất và được phát sinh
từ giới vơ cơ.
Phần sáu: “Tiến hóa” - sẽ giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề
này.
Chương I: “Bằng chứng và cơ chế tiến hóa”.
Chương II: “Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên
Trái Đất”.


Bài 24: “Các bằng chứng tiến hóa”- sẽ cung cấp cho
chúng ta những bằng chứng để xác định mối quan hệ họ hàng
giữa các lồi sinh vật.
* Có hai loại bằng chứng tiến hóa:
- Bằng chứng trực tiếp: Hóa thạch – Bài 33.
- Bằng chứng gián tiếp: Bằng chứng giải phẩu so sánh; Bằng
chứng phôi sinh học; Bằng chứng địa lí sinh vật học; Bằng
chứng tế bào học và sinh học phân tử.


PHẦN SÁU: TIẾN HÓA

Chương I: BẰNG CHỨNG VÀ CƠ CHẾ TIẾN HÓA
Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HĨA
Quan sát hình sau đây.

So sánh cấu
tạo xương chi
trước của các
loài?
Giống nhau về tổng thể,
đều gồm có các xương
cánh, cẳng (trụ, quay),
cổ, bàn, ngón (theo thứ
tự từ trong ra ngoài)
Khác nhau về chi tiết
cấu tạo từng xương
(rõ nhất ở xương bàn
và xương ngón).


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HĨA

Cơ
Tiêu quan
chí
Tên thường
gọi

Chân

Vây

Nguồn gốc cơ
quan

Chi trước

Chi trước

Chức năng

Di chuyển,
bắt mồi

Bơi

Cánh

Tay

Chi trước

Chi trước

Bay lượn

Cầm nắm,

linh hoạt

ThếHÃY
nàoHỒN
là cơTHÀNH
quanBẢNG
tương
đồng? Cho ví
TRÊN
dụ minh họa.


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HĨA
MỘT SỐ VÍ DỤ VỀ CƠ QUAN TƯƠNG ĐỒNG

Tuyến nọc độc

Cơ quan
tương đồng

Tuyến nước bọt


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HĨA
MỘT SỐ VÍ DỤ VỀ CƠ QUAN TƯƠNG ĐỒNG

GAI XƯƠNG RỒNG

Cơ quan
tương đồng TUA CUỐN ĐẬU HÀ

Là biến dạng của lá

LAN


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA
Cơ quan ở động vật

Đi
của
động
vật

Cơ quan tương ứng ở người

Tiêu hóa

Khơng

Bảo vệ mắt

Khơng

Thăng bằng

Xương
cụt ở
người

Khơng

Cơ quan thối hóa cũng là cơ quan tương đồng vì chúng bắt
Thế
nàoquan
là cơ
thối
nguồn từ cùng
1 cơ
tổ quan
tiên hiện
nayhóa?
chức năng khơng
cịn hoặc tiêu giảm


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HĨA
Một số ví dụ về cơ quan tương tự

Củ hoàng tinh và củ khoai lang
Nguồn gốc

Chức năng

Củ hoàng tinh Thân

Dự trữ tinh bột

Củ khoai lang Rễ

Dự trữ tinh bột


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA
Nguồn gốc

Cánh bướm và cánh dơi

Chức năng

Cánh
bướm

Chi trước của bò sát Bay lượn

Cánh
dơi

Mặt lưng của phần
ngực ở côn trùng

Nguồn gốc

Bay lượn

Chức năng

Gai xương Lá
rồng

Bảo vệ

Gai hoa
hồng

Bảo vệ

Gai xương rồng và gai hoa
hồng

Biểu bì thân


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

- Cấu tạo chung của tế bào: Gồm có 3
- Phân
đơi.
thành phần
cơ bản:
- Ngun
phân.
+ Màng
tế bào
(màng sinh chất).
- Giảm
phân.
+ Tế
bào chất.
- Thụ(hoặc

tinh. vùng nhân).
+ Nhân


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

- Đơn phân của ADN: A, T, G, X.
- Đơn phân của ARN: A, U, G, X.
- Đơn phân của prôtêin: axit amin (20 loại)
Mã di truyền có
tính phổ biến

Cơ chế nhân đơi ADN, phiên mã, dịch mã,
các quá trình khác trong tế bào ở các loài
khác nhau nhưng đều diễn ra tương tự nhau.


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

 Hãy đưa ra các bằng chứng chứng minh ti thể và
lục lạp tiến hóa từ vi khuẩn?
Gợi ý:
- Ti thể có nguồn gốc từ vi khuẩn hiếu khí nội cộng sinh
với tế bào nhân thực: ADN, ribơxơm; Cơ chế tổng hợp
prơtêin; Có 2 lớp màng.

- Lục lạp của tế bào thực vật có nguồn gốc từ vi
khuẩn lam nội cộng sinh với tế bào thực vật.

Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

CÂU HỎI TỰ LUẬN
Câu 1: Tại sao để xác định mối quan hệ họ hàng giữa các lồi về
các đặc điểm hình thái thì người ta lại hay sử dụng các cơ quan
thối hóa?
TRẢ LỜI
Cơ quan thối hóa thường được sử dụng như bằng chứng về mối
quan hệ họ hàng giữa các lồi vì cơ quan thối hóa khơng có chức
năng gì nên khơng được chọn lọc tự nhiên giữ lại. Chúng được giữ
lại ở các loài, đơn giản là do thừa hưởng các gen ở loài tổ tiên.


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

CÂU HỎI TỰ LUẬN
Câu 2: Tại sao những cơ quan thối hóa khơng cịn giữ chức năng
gì lại được di truyền từ đời này sang đời khác mà không bị chọn
lọc tự nhiên loại bỏ?
TRẢ LỜI
Các gen quy định cơ quan thối hóa khơng bị chọn lọc tự nhiên
đào thải vì những cơ quan này khơng gây hại gì cho cơ thể sinh
vật. Những gen này chỉ có thể loại bỏ khỏi quần thể bởi các yếu tố
ngẫu nhiên vì thế có thể thời gian tiến hóa cịn chưa đủ dài để các
yếu tố ngẫu nhiên loại bỏ các gen này.


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM

Câu 1: Cho các phát biểu sau:
(1) Cánh của chim và cánh của các lồi cơn trùng là cơ quan
tương đồng. S
(2) Tay của người, chi trước mèo, cánh của dơi là cơ quan
tương đồng. Đ
(3) Xương cụt, ruột thừa và răng khơn của người là những cơ
quan thối hóa. Đ
(4) Gai xương rồng và tua cuốn của đậu Hà Lan là cơ quan
tương tự. S
(5) Vây cá voi và vây cá mập là cơ quan tương tự. Đ
Có bao nhiêu phát biểu đúng?
A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.


Bài 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 2: Cho trình tự các nuclêơtít của một đoạn phân tử ADN của
cùng một gen ở một số loài như sau:
Người
- XGA – TGT – TGG – GTT – TGT – TGGGôrila
- XGT – TGT – TGG – GTT – TGT – TAT Tinh tinh
- XGT – TGT – TGG – GTT – TGT – TGGĐười ươi
- TGT – TGG – TGG – GTX – TGT – GATPhát biểu nào sau đây là đúng?

A. Giữa “Người và Gơrila” có quan hệ họ hàng gần gũi hơn giữa
“Người và Tinh tinh”.
B. Giữa “Người và Đười ươi” có quan hệ họ hàng gần gũi hơn giữa
“Người và Tinh tinh”.
C. Giữa “Tinh tinh và Gơrila” có quan hệ họ hàng gần gũi hơn giữa
“Gôrila và Đười ươi”.
D. Giữa “Tinh tinh và Đười ươi” có quan hệ họ hàng gần gũi hơn
giữa “Tinh tinh và Người ”.


CƠ QUAN TƯƠNG ĐỒNG
Là những cơ quan nằm ở vị trí tương
ứng trên cơ thể. Có cùng nguồn gốc
trịng q trình phát triển phơi nên có
cấu tạo giống nhau. Cơ quan tương đồng
có thể thực hiện các chức năng khác
nhau.
Cơ quan tương đồng phản ánh hướng
tiến hóa phân li.
CƠ QUAN THỐI HĨA
Cơ quan phát triển khơng đầy đủ
ở cơ thể trưởng thành.
Cơ quan thối hóa cũng là cơ
quan tương đồng.
CƠ QUAN TƯƠNG TỰ
Là những cơ quan có nguồn gốc khác nhau
nhưng thực hiện chức năng như nhau nên có
hình thái tương tự nhau.
Cơ quan tương đồng phản ánh hướng tiến
hóa đồng quy.

GPSS

CÁC BẰNG
CHỨNG
TIẾN HÓA
TBH VÀ
SHPT

TẾ BÀO HỌC
- Cơ thể sinh vật
đều được cấu tạo
từ tế bào.
- Tế bào của tất
cả các lồi đều
có cấu tạo tương
tự nhau.
- Tất cả các tế
bào đều được
sinh ra từ tế bào
trước nó

SINH HỌC PHÂN
TỬ
- Cơ sở vật chủ yếu
của sự sống là ADN
và prôtêin.
- ADN của tất cả các
loài đều được cấu tạo
từ 4 loại nuclêơtít.

- Prơtêin đều được cấu
tạo từ 20 loại axit
amin


- Học bài và trả lời các câu hỏi ở
cuối bài. Tìm thêm các ví dụ về
cơ quan tương đồng, cơ quan
thối hóa và cơ quan tương tự.
- Nghiên cứu bài tiếp theo:
“HỌC THUYẾT ĐÁCUYN”