Tài liệu Chương III: Hàng hóa trên thị trường chứng khoán và vai trò của các tổ chức tài chính ppt

CHƯƠNG III
HÀNG HOÁ TRÊN THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN & VAI TRÒ CỦA
CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH
I. Các sản phẩm và đặc điểm các sản
phẩm trên thị trường chứng khoán
II. Các loại TTCK và các thành viên
tham gia TTCK
III. Vai trò của NH và các tổ chức tài
chính trung gian đối với TTCK

I. HÀNG HÓA VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA
HÀNG HÓA TRÊN TTCK
1. Hàng hóa trên TTCK
-
HH trên TTCK là các loại Ckhoán
-
CK là bằng chứng, bằng khoán chứng
nhận cho người cầm giữ có quyền nhất
định liên quan đến một loại TS nào đó.
-
CK theo nghĩa hẹp bao gồm: TP, CP
và SP phái sinh từ TP, CP.
-
Như vậy HH trên TTCK có 3 loại

1.1 Trái phiếu
- TP là một hợp đồng nợ được ký kết giữa
chủ thể phát hành và người cho vay
-

Đặc điểm của tờ trái phiếu
+ Hưởng lãi suất cố định
+ Ít rủi ro
+ Được thu hồi vốn gốc khi đáo hạn
+ Ưu tiên trả nợ trước khi công ty giải thể


- TP gồm có các loại:
+ Trái phiếu Chính phủ:
CP phát hành để bù đắp thiếu hụt do bội
chi NS
Thời hạn: trung và dài hạn
Lãi suất thấp, ít rủi ro
+ Trái phiếu công ty
Do các công ty phát hành nhằm huy động
vốn để đáp ứng nhu cầu HĐ của cty

* Các loại trái phiếu công ty
- Trái phiếu thế chấp
-
Trái phiếu tín chấp
-
Trái phiếu cầm cố
-
Trái phiếu có khả năng chuyển đổi
-
Trái phiếu có lãi suất thả nỗi

* Mệnh giá trái phiếu và các nhân tố ảnh
hưởng đến giá trái phiếu

-
Mệnh giá (Parvalue) là giá trị danh nghĩa
được in trên tờ TP sẽ được trả lại cho người
cầm giữ vào ngày đáo hạn
-
MG = VHĐ/SPH trong đó: MG là mệnh
giá trái phiếu, VHĐ là số vốn cần huy động
và SPH là số trái phiếu phát hành.
-
Các nhân tố ảnh hưởng đến giá TP: Khả
năng Tchính của người cung cấp TP, thời
gian đáo hạn, dự kiến về lạm phát, biến động
LSuất thị trường, thay đổi tỷ giá hối đoái.

1.2 Cổ phiếu
1.2.1 Cổ phiếu phổ thông (Common Stock)
-
Người mua cổ phiếu thì được gọi là cổ đông của
Cty Cphần, là người chủ của Cty Cphần nên được
trực tiếp thụ hưởng kết quả và lãnh chịu mọi rủi ro
trong HĐ SX – KD của DN.
-
Cổ phiếu có những đặc điểm như sau:
+ Không có thời gian đáo hạn
+ Cổ tức của CP tùy thuộc vào kết quả HĐ SX-KD
của doanh nghiệp
+ Cổ đông là người cuối cùng được chia TS khi
công ty bị giải thể
+ Giá CP biến động rất nhanh do nhiều nhân tố
nhất là hiệu quả KD và giá thị trường của Cty

- Các loại giá của cổ phiếu
+ Mệnh giá (Par- value): là giá trị danh nghĩa ghi
trên tờ cổ phiếu, mệnh giá này ít có ý nghia kinh
tế
Khi Cty thành lập mệnh giá được tính như sau:
MG = Vốn điều lệ của Cty/Tổng số Cphần đăng
ký phát hành
Ví dụ: Năm 2005 Cty CP A thành lập với vôn ĐL
30 tỷ đồng, Số cổ phần đăng ký phát hành là
3.000.000 thì ta có
MG = = 10.000đ/cphần
Theo thời gian, giá trị thật trên thị trường thoát ly
rất xa với mệnh giá tùy vào kqủa hđộng của Cty.
000.000.3
30

+ Thư giá (Book value)
Là giá Cphiếu ghi trên sổ sách kế toán, phản ảnh vốn cổ
phần của Cty ở một thời điểm nhất định
Theo ví dụ trên, năm 2006 Cty A quyết định tăng thêm vốn
bằng cách phát hành 1.000.000 CP, mệnh giá 10.000đ/CP
nhưng giá bán trên TT là 25.000đ/CP, biết rằng quĩ tích lũy
dùng cho đầu tư còn lại cuối năm 2006 là 10tỷ đồng.
Trên sổ sách kế toán ngày 31/12/2006 là
Vốn cổ phần theo mệnh giá:
10.000 đ/CP x (3 +1)triệu CP = 40 tỷ đồng
Vốn thặng dư: 1 triệu CP x (25.000 – 10.000) = 15 tỷ đồng
Quĩ tích lũy: 10 tỷ đồng.
Tổng vốn cổ phần: 65 tỷ đồng

Vậy thư giá = 65/4 = 16.250 đồng/cổ phần

1.2.2 Cổ phiếu ưu đãi cổ tức (Preferred
Stock)
- CPƯĐ là loại Ck lai tạp, có những đặc điểm
vừa giống CPPT vừa giống trái phiếu.
Là CK vốn không có thời hạn và không được
hoàn vốn, người sở hữu nó là cổ đông
Nó giống như trái phiếu là được ấn định tỷ lệ
lãi cố định tính trên mệnh giá
Nhưng việc trả cổ tức cho cổ đông là việc phân
phối lợi nhuận trong nội bộ công ty

- Các loại cổ phiêu ưu đãi cổ tức
•
CPƯĐ tích lũy: là loại CP khi Cty không
có lãi để trả hoặc trả không đủ thì phần
còn thiếu này sẽ được tích lũy sang năm
sau
•
CPƯĐ không tích lũy: là loại CP khi Cty
không có lãi để trả hoặc trả không đủ thì
không được tích lũy sang năm sau.
•
CPƯĐ có chia phần: Ngoài phần cổ tức
được chia cố định, khi Cty có lãi nhiều sẽ
được hưởng thêm.

- Các loại cổ phiếu ưu đãi cổ tức (tt)
•

CPƯĐ có thể chuyển đổi thành CP PT: là
loại CP sau một thời gián được chuyển đổi
thành CP PT theo một tỷ lệ nhất định.
•
CPƯĐ có thể chuộc lại: Trong tình trạng
khẩn cấp Cty cần một số vốn lớn trong thời
gian ngắn thì Cty phát hành loại CP này
với mức lãi cao để thu hut vốn đầu tư.
Khi tình hình tài chính của Cty ổn định Cty
trả lại tiền và nhận lại cổ phiếu như đã ấn
định.

- SỰ KHÁC NHAU GIỮA NGƯỜI MUA
CỔ PHIẾU VÀ TRÁI PHIẾU CTY
Mua Cổ phiếu Mua Trái phiếu
-
Người chủ sở hữu 1 - Người cho cty vay
phần cty
tiền
-
Tham dự ĐHĐCĐ - Chỉ được quyền
nhận
lợi tức
-
Không được rút vốn - Được hoàn vốn khi

đáo hạn
-
Lợi tức thay đổi - Lợi tức cố định
-

Mức rủi ro cao hơn - Mức rủi ro thấp hơn

1.3 Công cụ phái sinh
1.3.1 Hợp đồng tương lai (Future
Contract)
Là hợp đồng mua bán chứng khoán
Ngày giao dịch người mua và người bán
thoả thuận với nhau về số lượng và giá cả CK
trong tương lai
Việc thanh toán và giao ck sẽ diễn ra
vào 1 ngày được định trước trong tương lai

Ví dụ: Hợp đồng tương lai
HĐ tương lai
HH: CP của Cty X
Slượng: 10.000CP
Giá: 80.000đ/CP
Ngày TT-GH:
Tiền cọc:10%=80triệu
Ngày giao dịch:
Người bán Người mua
(A) (B)
Đến ngày t.hiện hđồng
Nếu giá CK là:
85.000đ/CP
+ B lời 50 triệu
+ A lỗ 50 triệu
76.000đ/CP
+ B lỗ 40 triệu
+ A lời 40 triệu

1.3.2 Option
Một dạng HĐTL đặc biệt, cho phép
người mua Option có quyền thực hiện hoặc
không thực hiện hợp đồng vào ngày thanh
toán giao hàng
Option có giá trị dựa trên giá trị của tài
sản tài chính gốc. Trong truyền thống, quyền
chọn CP có số lượng của một loại CP nào đó
Không giống như HĐTL quyền và nghĩa
vụ của người mua và người bán không tương
xứng nhau

Ví dụ: quyền chọn mua
Option
HH: CP Cty X
lượng: 10.000CP
Giá: 80.000đ/CP
Ngày TT- GH:
Phí quyền chọn
2% = 16 triệu
Ngày giao dịch:
Người ký
phát:
*Ng. Bán
-
Ng. mua
Người mua option:
*Quyền chọn mua
-

Quyền chọn bán
Đến ngày TT-GH, nếu
-
Giá CK: 85.000 (1)
-
Giá CK: 76.000 (2)
(1) Người mua lời 50Triệu, lời thuần: 50.000 -16.000 =
34.000
(2) Người bán quyền chọn mua được 16triệu nên chỉ còn
lỗ: 40.000 – 16.000 = 24.000triệu

2.ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC SẢN PHẨM
TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
- Tính thanh khoản
- Tính rủi ro
- Tính sinh lợi
Những đặc tính trên có mối quan
hệ hỗ tương với nhau

4. PHÂN LOẠI CHỨNG KHOÁN
Căn cứ vào nội dung: Cổ phiếu & Trái phiếu
Căn cứ vào tính chuyển nhượng: CK vô
danh & CK ký danh
Căn cứ vào thu nhập: CK có thu nhập cố
định & CK có thu nhập biến đổi
Căn cứ vào độ rủi ro:
+ CK ít rủi ro (A)
+ CK trung bình (B)
+ CK ít có uy tín (C)
+ CK không thanh toán được (D)

II.CÁC LOẠI THỊ TRƯỜNG CKHOÁN
Người mua
Cty CK
Tổng đơn đặt
hàng
Người bán
Cty CK
Tổng đơn đặt
hàng
CK chưa
đăng ký
CK đã
đăng ký
CK đã
đăng ký
CK chưa
đăng ký
Sở GDCK
TT phi t-trung
TT OTC

III. VAI TRÒ CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI
CHÍNH TRUNG GIAN
1. Phân loại các tchức tài chính trung gian
Xét về phương thức hoạt động:
♣ Các tổ chức tín dụng ngân hàng: NH
thương mại, cty tài chính, hợp tác xã TD
♣ Các tổ chức tài chính phi ngân hàng:
Cty bảo hiểm, quỹ hưu trí, nhà môi giới,

Xét về mặt pháp lý:
♦ Tổ chức tài chính chính thức
♦ Tổ chức tài chính không chính thức

2. Đặc điểm các tổ chức tài chính
trung gian
 Các tổ chức TC trung gian hợp lại
thành một hệ thống
 Là một hệ thống năng động, nhanh
nhại; đồng thời mỏng manh, dễ chọc thủng
 Tuân thủ các qui luật của KT – XH;
tuân thủ các yếu tố tâm lý

3. Vai trò của các tổ chức tài chính
trung gian
Vai trò của NH thương mại:
 Phát triển thị trường chứng khoán (sơ
cấp và thứ cấp)
 Là nơi lưu giữ và quản lý chứng
khoán cho khách hàng
 Tổ chức thanh toán các chứng khoán

Vai trò của các công ty tài chính
Vai trò của được thể hiện thông qua
các nghiệp vụ của cty
* Các nghiệp vụ của cty tài chính:
- Dịch vụ tín dụng
- Vay của công chúng bằng tín phiếu
- Cầm cố hàng hoá, ngoại tệ, giấy tờ
có giá,

- Tư vấn tài chính
- Thực hiện các nghiệp vụ CK./.