Tài liệu Basic Studio Lighting và Artificial Light ppt

Basic Studio Lighting và
Artificial Light
1. Key light: Là nguồn ánh sáng chính quyết định phần nào của chủ đề
được "chiếu sáng" (illuminate). Đây là nguồn sáng chính quyết định sự khác nhau
giữa các thể loại ánh sáng setting trong studio.
2. Fill light: Mục đích chính của Fill Light là làm nhẹ đi phần shadow tạo
bởi Key Light. Vì vậy, Fill Light luôn luôn "nhẹ" hơn (less powerful) Key light,
còn nhẹ hơn như thế nào quyết định cái "mood" của ảnh.
Tỉ lệ thông thường giữa Key và Fill là 3:1. Tỉ lệ càng lớn (4:1, 5:1, và ngay
cả no fill light) thì nhìn kịch tính hơn (more dramatic). Những tỉ lệ này thuộc về
nhóm "high contrast" (chênh lệch cao giữa highlight và shadow).
Tỉ lệ càng nhỏ thì nhìn "dịu" hơn (pleasing). Ví dụ như: 3:2.
3. Hair Light: Đúng theo tên gọi của nó, Ánh sáng này "illuminate" phần
tóc của chủ đề. Đèn nay thường được đặt hơi chếch ra phía sau để ánh sáng không
"lọt" vào mặt chủ đề và làm cho tóc nổi bật lên nền background.

4. Background Light: Là loại ánh sáng rọi thẳng vào trung tâm của
background để tạo thành "Vignette effect" (trung tâm sáng trong khi 4 góc tối đi)
nhằm mục đích hướng mắt người nhìn vào chủ đề.
5. Kicker: Ngoài 4 loại chính kể trên, kicker là loại ánh sáng mạnh tương
đương Key Light và đặt đối lại Key Light đề làm nởi bật cái "contour" và
"roundness" (tạm dịch là "Đường viền không gian 3 chiềuTính đa dạng của Studio
Lighting là do sự kết hợp của các loại ánh sáng trên. Ngoại trừ Key Light bắt buộc
phải có, những nguồn sáng còn lại thì tùy theo sự sáng tạo và sở thích của người
chụp có thể dùng hết hoặc dùng vài loại hoăc không dùng củng được (chụp với
một nguồn sáng). Phần trên nói về các loại đèn dùng trong studio: Key light (phải
có), fill light, hair light, background light, kicker (optional), đôi khi reflector củng
được dùng như key light.
Trong studio có 5 loại setting chính: Paramount, Loop, Rembrandt, Split,
và Profile.
Để dễ hiểu cho bài viết, các bạn cứ tưởng tượng studio setting giống như

cái mặt đồng hồ (xin đừng xài đồng hồ digital :lol: ). Chủ để được ngồi ở trung
tâm đồng hồ, camera được đặt ở vị trí 6 giờ, và tùy theo thể loại ánh sáng được
dùng mà các đèn được thay đổi cho phù hợp.
1. Paramount Lighting: Ánh sáng này tái tạo ánh sáng gần giữa trưa khi mà
mặt trời gần như trên đỉnh đầu. Key light được đặt ngay trên đầu và chính diện với
chủ đề. Ánh sáng này làm nổi bật phần mặt (frontal) của chủ đề và "de-
emphasize" phần hông (sides) của đầu. Vì key light được đặt đối diện và phía trên
của chủ đề nên ánh sáng này tạo nên 2 cái shadows trên hốc mắt và một cái
shadow ngay dưới mũi (đôi khi nó tạo nên dạng hình con bướm nên Paramount
Lighting còn được gọi là Butterfly Lighting). Để làm giảm nhẹ những cái shadows
này, fill light (hay reflector) được đặt ngay dưới Key Light (trường hợp duy nhất
mà 2 loại đèn này được đặt cùng phía và theo hàng dọc trên dưới).

Ảnh trên, chủ đề nhìn thẳng vào ống kính, tuy nhiên hướng ngồi quay về
phía ví trí 8 giờ . Key light được đặt ở vị trí 8 giờ ngay phía trên đầu, reflector
được đặt ngay phía dưới Key light. Vì mắt chủ đề không sâu nên ta không thấy cái
shadow trên hốc mắt rõ lắm, tuy nhiên ta vẫn thấy shadow ngay dưới mũi. Loại
ánh sáng này thích hợp cho nữ (vì mắt nam thường sâu hơn mắt nữ).
2. Loop Lighting: Loại setting này hơi khác với Paramount ở chỗ là Key
light vẫn để ở trên cao nhưng hơi thấp xuống để làm mất đi cái shadow trên hốc
mắt, và chếch về một bên để tạo nên cái shadow hình "loop" trên má của chủ đề.
Ánh sáng này thích hợp để làm "ốm" đi (slim) mặt của chủ đề.3. Rembrandt
Lighting: Hay còn được gọi là 45-degree lighting. Đặc điểm của ánh sáng này là
nó tạo nên một cái tam giác nhỏ trên má của chủ đề (ở bên phía ngược lại của Key
light). Ánh sáng này bắt nguồn từ họa sĩ Rembrandt người Hà lan, ông ta thích vẽ
chủ đề đứng cạnh cửa sổ. Ánh sáng này thường được coi là cổ điển, kịch tính
(classic, dramatic look), thích hợp cho nam.
Để tạo được tác dụng Rembrandt Lighting, Key light được đặt thấp xuống
nữa gần như ngang tầm mắt của chủ đề (để tránh tác dụng loop-shadow) và gần
như là tạo một góc 45 độ đối với chủ đề.4. Split Lighting: Loại ánh sáng này chỉ

"chiếu" (illuminate) đúng nữa mặt của chủ đề, nữa còn lại hoàn toàn trong vùng tối.
Ánh sáng này dùng để làm "ốm" đi (slim) những người có khổ mặt hay mũi "rộng".
Ánh sáng này ít được dùng trong nhiếp ảnh thương mại (commercial photography).
Nếu dùng thì tỉ lệ Key và Fill thường là 3:2.5. Profile Lighting: Loại ánh sáng này
thì hướng nhìn của chủ đề và camera tạo nên một góc 90 độ. Key light được đặt
hơi chếch ra phía sau chủ đề để làm nổi bật đường viền trên sống mũi. Fill light
(optional) được đặt đối diện với Key để làm nhẹ đi phần shadow. Loại ánh sáng
này ít được dùng vì nó giới hạn về mặt hình thức (chủ đề bị bó buộc về hướng
nhìn và "posing").
Một đèn flash dùng trong studio thường có những nút (buttons, slider) cơ
bản sau (xem ảnh dưới):

Cái slider trên cùng "control" lượng ánh sáng đánh ra từ "flash ring", bạn có
thể set từ 1/8 đến F (full power). Đây là nguồn sáng thực quyết định lượng ánh
sáng mà mình muốn "đánh" (illuminate) lên chủ đề.
Cái slider ngay kế phía dưới "control" lượng ánh sáng đánh ra từ "modeling
light", bạn củng có thể set từ 1/8 đến "full power". Thực chất đây chỉ là bóng đèn
vàng (light bulb), nên không mạnh lắm so với "flash ring" nên dù có set full power
củng không "át" (over-power) được "flash ring". Mục đích của modeling light là
cho ta "coi thử" (preview) ánh sáng sẽ "đánh" vào chỗ nào một khi ta bấm máy
chụp.
Ngay vùng trung tâm, ta có nút "slave". Khi nút này "on" thì phần "sensor"
hoạt động làm cho đèn "fire" khi có nguồn sáng "kích thích" nó. Mục đích để làm
cho đèn "work" như là "fill light".
Kế bên là nút "sound". Sau khi flash "fire", thì nó cần thời gian để nạp điện
lại, khi nó "ready" thì nó sẽ phát ra tiếng "bíp" (nếu ta để nó "on") báo cho ta biết
là đèn có đủ power cho shot kế tiếp.
Nút "M.L." là nút "công tắc" của đèn "modeling light".
Nút Power là nút "công tắc" của flash ring.
Lỗ cắm "sync" là nơi cắm dây để nối flash với camera (trường hợp flash

đóng vai trò Key light nguồn sáng chính).Sau khi nắm được các loại ánh sáng cơ
bản thường dùng trong studio và cách xử dụng đèn flash, vấn đề kế tiếp là đo sáng
và chỉnh các setting trên camera (tốc độ, khẩu độ, ISO ) để có được một exposure
như ý.
Nếu có thể được thì bạn có thể dùng light metering để quyết định một
exposure lý tưởng. Tuy nhiên, nếu biết "set up" ta vẫn có thể chụp được một tấm
ảnh đủ sáng mà không cần dùng light-metering (well, this tip can save you 200
dollars from buying that device :lol: ).
Có 2 loại yếu tố ảnh hưởng đến một tấm ảnh đúng sáng là:
1. Những yếu tố liên quan đến studio setting (độ mạnh của đèn flash, ví trí
đặt của đèn, diện tích studio, tone của background).
2. Những yếu tố setting trên máy ảnh (khẩu độ, tốc độ, ISO)
Hai loại yếu tố này ảnh hưởng qua lại và trực tiếp tới nhau. Vì ta không
dùng light-metering nên ta sẽ giữ những thông số trên camera cố định (nhóm yếu
tố 2) và điều chỉnh flashes (nhóm yếu tố 1) sao cho có được một exposure lý tưởng.
Những setting lý tưởng trên camera trong studio:
1. ISO: Vì ta hoàn toàn làm chủ ánh sáng nên để tránh ảnh bị noise, luôn
luôn set ở 100.
2. Khẩu độ: Trong studio, thì background không còn là "problem", vì
background thường là một màu trơn, kết hợp với background light (để tạo vignette
effect) nên ta không phải lo lắng nhiều về những cái lỉnh kỉnh làm phân tâm người
nhìn khi chụp tại "location". Vì thế, set khẩu độ nhỏ để ảnh có độ nét cao và
"chiều sâu ảnh trường" (DOF) rộng.3. Tốc độ: Set tốc độ cao để tránh ảnh bị nhòe
do rung tay.
Nhóm thông số sau được dùng để minh họa cho kỹ thuật set up ánh sáng
này ISO:100, tốc độ: 1/125s, khẩu độ: f/8
Sau khi set những thông số này cố định trên camera, bước kế tiếp là set
lượng ánh sáng đánh ra từ key light (ta không phải lo lắng về fill light vì khi key
light mà đúng thì fill light phải đúng).
Vì có nhiều loại đèn flash khác nhau (với công suất khác nhau) nên ví dụ

sau chỉ có tính cách tượng trưng.
Đầu tiên set key light "đánh" 3/4 công suất của đèn.
Test Shot: Chụp thử một tấm, trên camera, bật histogram lên (xin coi tip 1
về cách đọc histogram). Nếu ảnh dư sáng thì ta có những cách điều chỉnh sau:
giảm công suất đèn xuống, hoặc di chuyển key light xa ra, hoặc tăng tốc độ trên
máy, hoặc đóng khẩu độ nhỏ lại.
Nếu ảnh thiếu sáng thì (bạn có thể đoán): tăng công suất đèn lên, hoặc di
chuyển flash gần lại, hoặc giãm tốc độ trên máy (nhưng đừng giãm dưới 1/60s),
hoặc mở khẩu độ lớn lên (nhưng đừng lớn hơn f/5.6).
Tới đây, hi vọng bạn đã có khái niệm về cách thực hiện một "test shot". Nói
chung là cần phải linh động quyết định cần phải hiệu chỉnh những setting của
"nhóm yếu tố 1" (flash), hoặc "nhóm yếu tố 2" (camera).
Tip 5: Basic Studio Lighting và Artificial Light (tiếp theo)
Sau khi key light đã set được như ý rồi (ví dụ như 3/4 công suất của đèn)
thì vấn đề còn lại là fill light, background light, hair light (những đèn này có tính
cách "optional").
Tùy theo ý thích mà ta chọn tỉ lệ thích ứng giữa key light và fill light. Tỉ lệ
1:3 là thông dụng nhất. Vậy nếu key light là 3/4 thì fill light sẽ là 1/3 của 3/4 (bác
nào có calculator thì tính giùm đi :lol: , nói vậy thôi, chứ ước lượng là được rồi)
Những tỉ lệ 1:4, 1:5, thì sẽ cho ảnh có độ tương phản cao, nên nhìn kịch
tính (dramatic). Thích hợp cho phái nam.
Tỉ lệ 1:2 thì sẽ cho độ tương phản thấp nên nhìn "pleasing" hơn. Thích hợp
cho phái nữ.
Nếu hair light và background light được dùng thì công suất của đèn chỉ nên
set 1/2 của key light (1/2 của 3/4 là bao nhiêu hở các bác?)
Lưu ý quan trọng: Khi chụp trong studio nên tắt hết các đèn, chỉ để
modeling light của key light thôi, và để đủ sáng để có thể thấy vùng highlight và
shadow. Ánh sáng của model light (ánh sáng preview) phải đủ sáng để ta có thể
lấy nét (lấy nét ở mắt).