Tài liệu Các loại thực phẩm phòng, chữa đau khớp doc

Các loại thực phẩm phòng, chữa đau khớp






Trong những ngày mùa đông giá rét hay khi mưa phùn gió bấc, nhiều
người, nhất là người lớn tuổi thường hay than phiền về những cơn đau chân, tay,
đau nhức mình mẩy hay sưng các khớp gối, lên xuống cầu thang khó khăn. Đó có
thể là những biểu hiện tái phát của căn bệnh thoái hóa khớp. Ngoài thuốc, chế độ
ăn uống có thể góp phần phòng, chống chứng bệnh này.
Thoái hóa khớp (THK) là một bệnh khớp của người cao tuổi. Khi cơ thể già
đi, bị lão hóa thì các khớp cũng bị lão hóa theo. Đó chính là bệnh THK. Tuy bệnh
thường xảy ra ở người cao tuổi nhưng không phải người cao tuổi nào cũng mắc
bệnh này. Ngay cả những cụ trên 70 tuổi thì chỉ có 80% mắc bệnh THK. Người ta
chỉ nói về THK khi người cao tuổi có các triệu chứng đau khớp, hạn chế vận động
hay sưng khớp, biến dạng khớp. Những người có dị dạng khớp, thừa cân béo phì,
chấn thương khớp, khi trẻ lao động nặng thì đến tuổi trung niên hoặc về già cũng
dễ mắc bệnh này. Vậy làm thế nào để có được chế độ ăn uống phù hợp để dự
phòng và giảm nhẹ căn bệnh THK?.
Chế độ dinh dưỡng trong bệnh THK
Về thịt thì có thể ăn thịt lợn, thịt gia cầm (gà, vịt), tôm, cua. Đặc biệt là nên
ăn cá nước lạnh như cá hồi, cá ngừ vì chúng chứa nhiều acid béo omega-3. Nhiều
người quan niệm "ăn gì bổ nấy", do vậy để phòng ngừa THK, họ thường ăn những
món ăn nấu từ xương ống hoặc sườn. Về mặt khoa học, nước hầm từ xương ống
hay sụn sườn bò và bê có chứa nhiều glucosamin và chondroitin là những hợp chất
tự nhiên trong sụn, có tác dụng giúp sụn chắc khỏe. Ngoài ra, các món ăn nấu từ
xương ống hoặc sườn còn có thể bổ sung nguồn canxi quí báu cho cơ thể. Việc ăn
các món ăn từ tôm, cá hầm cả xương cũng giúp bổ sung canxi. Những người cao
tuổi nếu có điều kiện thì nên sử dụng những "dược liệu" tự nhiên này.

Về thực vật thì cần ăn đầy đủ các loại ngũ cốc. Ngoài ra, một số thực vật
như đậu nành, rau xanh, hạt mầm có đặc tính chống bệnh tật, tăng cường hệ miễn
dịch, kháng oxy hóa.
Về hoa quả thì nên ăn đu đủ, dứa, chanh, bưởi vì các loại trái này là nguồn
cung ứng men kháng viêm và sinh tố C, hai hoạt chất có tác dụng kháng viêm. Đặc
biệt hiện nay người ta đã phát hiện được tác dụng chữa THK của quả bơ kết hợp
với đậu nành. Các cuộc nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy rằng các chất
trong trái bơ hay đậu nành có thể kích thích tế bào sụn sinh trưởng collagen, một
thành phần protein chủ yếu của gân, sụn và xương. Trong một cuộc nghiên cứu,
những người bị THK gối hay khớp háng được cho uống trái bơ hay đậu nành trong
vòng 6 tháng thấy giảm các triệu chứng của THK và không phát hiện thấy tác
dụng phụ gì cả. Một số gia vị như ớt, hạt tiêu, gừng, lá lốt đều có tác dụng chống
viêm, giảm đau đối với bệnh THK. Thậm chí người ta còn phân tách được từ ớt
hoạt chất capsain có
thể bôi chữa sưng
đau khớp thoái hóa.
Nấm và mộc
nhĩ: có nhiều loại
nấm rất có ích cho
sức khỏe người cao
tuổi. Các món ăn chế
từ nấm như canh nấm
đông cô, lẩu nấm,
nấm hương xào thập
cẩm rất được ưa
chuộng. Không chỉ là
món ăn ngon, các loại nấm còn có tác dụng tăng cường sức đề kháng cơ thể, chống
lão hóa, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh như ung thư, tim mạch là các bệnh
thường hay gặp ở người cao tuổi. Mộc nhĩ và nấm hương là những thực phẩm gia
vị được dùng phổ biến để nấu cỗ, trong các dịp Tết lễ. Tuy nhiên, mộc nhĩ còn có

tác dụng hạ huyết áp, phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch. Mộc nhĩ còn chứa một
loại polysaccharid có khả năng tăng cường miễn dịch trong cơ thể người để chống
chất phóng xạ và ức chế khối u. Nấm hương được mệnh danh là "vua của các loại
nấm" còn có tác dụng chống viêm, chữa cơ thể suy nhược, chứng chân tay tê bại.
Y học hiện đại coi nấm hương như một nguồn bổ sung đáng kể lượng vitamin D2
để phòng và chống bệnh còi xương, trị chứng thiếu máu. Đó là do chất ergosterol
có trong nấm hương, dưới tác dụng của tia cực tím trong ánh nắng mặt trời sẽ
chuyển thành vitamin D2.

Người bệnh khớp ăn cà chua không nên bỏ hạt.
Nấm hương, mộc nhĩ có thể kết hợp với súp lơ xanh, cà rốt, ớt đỏ để tạo
thành món nấm hương xào thập cẩm, không chỉ ngon mà còn có khả năng phòng
bệnh THK. Cà rốt và ớt rất giàu vitamin A và E, hai nhân tố cần thiết để bảo vệ
bao khớp và đầu xương. Súp lơ xanh là thực phẩm giàu vitamin K và C, giúp cho
xương khớp chắc khỏe. Ngoài ra ăn cà
chua cũng rất có lợi cho khớp.
Có quan điểm cho rằng khi chế
biến cà chua phải bỏ hạt vì ăn phải thì dễ
bị viêm xương khớp. Trên thực tế không
đúng như vậy. Ăn cà chua rất có lợi vì có
thể làm bớt đau khớp. Hạt cà chua không
những không có hại mà còn có thể thay
thế aspirin, có tác dụng giảm đau, chống
viêm khớp.
Tuy nhiên có một số thực phẩm
không có lợi cho những người cao tuổi
như các chất béo (dầu, mỡ các loại), chất
ngọt như kẹo, bánh, đồ uống ngọt thì nên
hạn chế.
Về đồ uống, các nghiên cứu của

các nhà khoa học Thụy Điển đã chứng tỏ
uống rượu vang có điều độ có thể làm
giảm một nửa nguy cơ phát triển bệnh
viêm khớp mạn tính.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
rất quan trọng. Hiện nay, các thực
phẩm chức năng đang rất phổ biến,
nhưng giá cả còn tương đối cao,
không phải ai cũng có thể sử dụng
thường xuyên. Tuy nhiên nếu chỉ chú
ý một chút, chúng ta có thể lựa chọn
thực phẩm hàng ngày là các thức ăn
tự nhiên nhưng cũng có các công
dụng phòng chống THK có hiệu quả.
Trong dân gian có rất nhiều thực
phẩm có thể trở thành bài thuốc
phòng ngừa hoặc làm giảm những
cơn đau do viêm xương khớp, trong
khi đó thì nhiều người thường "ngại"
dùng thuốc. Có một số thực phẩm
giúp cho phòng bệnh THK nói riêng
và tốt cho sức khỏe xương khớp nói
chung.
Tóm lại, nếu chúng ta biết cách lựa chọn các thực phẩm bổ dưỡng và phối
hợp sử dụng chúng thường xuyên thì có thể nấu được những món ăn rất ngon
miệng mà lại có tác dụng phòng chống bệnh THK.
PGS.TS.BS. Nguyễn Vĩnh Ngọc
(Khoa Khớp - BV Bạch Mai)