Tài liệu BÀI GIẢNG: "Tiền tệ, tài khóa và lạm phát" pdf

TIỀN TỆ, TÀI KHÓA VÀ LẠM PHÁT
PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH
KHOA TA
Ø
I CHÍNH NHA
Ø
NƯƠ
Ù
C
KHOA

TAI

CHÍNH

NHA

NƯƠC

2/7/2009
1
NỘI DUNG NGHIE
Â
NCƯ
Ù
U
NỘI

DUNG

NGHIEN

CƯU
1
Ca
à
u
tie
à
n
tệ
1
.
Cau
tien
tệ
2. Mô hình ISLM, chính sách tiền tệ và
tài khóa trong mô hình ISLM
3
Tie
à
n
tệ,
ta
ø
i
kho
ù
a
va
ø

lam
pha
ù
t
3
.
Tien
tệ,
tai
khoa
va
la
ï
m
phat
2/7/2009
2
LÝ THUYẾT CẦU TIỀN TỆ
 Tại sao các chủ thể cần tiền ?
 Các chủ thể cần tiền tệ để đáp ứng nhu cầu:
 Cầu đầu tư
 Cầu tiêu dùng
 …
2/7/2009
3
LÝ THUYẾT CẦU TIỀN TỆ
 Nhân tố ảnh hưởn
g
cầu tiền te
ä

:
gä
 Thu nhập

Gia
ù
ca
û
va
ø
lam pha
ù
t
Gia

ca

va

la
ï
m

phat
 Lãi suất

Cơ ca
á
uda
â

nso
á
Va
ê
nho
ù
a
Cơ

cau

dan

so
,
Van

hoa
2/7/2009
4
(
Thu
y
ết số lươ
ï
n
g
tiền te
ä
Fisher 1887-1947

)
(y ïg ä
)
 M.V = P.Y

M
: Khối lượng tiền lưu hành
 P: Giá cả hàng hóa

Y
Kh
á
i
lươ
h
ø
h
ù

Y
:
Kh
o
i
lươ
ïng
h
ang
h
oa

=> M.V = GDP

V
:
To
á
c
độ
vo
ø
ng
quay
đo
à
ng
tie
à
n
(velocity
of
V
:
Toc
độ
vong
quay
đong
tien
(velocity
of

money)
 Phương trình trên gọi là phương trình trao đổi
(
Eti
f
h
)
hó
lø
á
lươ
ti à
tä
(
E
qua
ti
on o
f
exc
h
ange
)
ng
hó
a
l
a
ø
so

á
lươ
ïng
ti
e
à
n
t
e
ä
nhân với số lần mà lượng tiền chi tiêu trong một
năm bằng số thu nhập danh nghóa (P.Y)
2/7/2009
5
(Fisher 1887-1947)
 P
Y
là thu nha
äp
danh n
g
hóa, đươ
ï
c
q
u
y
ết đ
ò
nh bởi

M
.
äp
g
ï
qy
ò
 Nghóa là giá cả hàng hóa biến động tùy thuộc vào lượng cung
tiền M

Fisher
cho
ra
è
ng
V
trong
nga
é
n
la
ø
co
á
đònh
Fisher
cho
rang
V
trong

ngan
la
co
đònh
.
 Từ đó có thể chuyển đổi phương trình trao đổi thành lý thuyết
số lượng tiền tệ. PY được quyết bởi số lượng tiền .
Ví
d
5
PY
lø
5
û
đà
hì
M
1
û
đà

Ví
d
ụ:
V
=
5
;
PY
l

a
ø
5
ty
û
đ
o
à
ng t
hì
M
=
1
ty
û
đ
o
à
ng
 Lý thuyết số lượng tiền tệ cho rằng:

Ne
á
u
ga
á
p
đo
â
i

M
thì
P
cu
õ
ng
ga
á
p
đo
â
i
trong
nga
é
n
han
vì
V
va
ø
Y
Neu
gap
đoi
M
thì
P
cung
gap

đoi
trong
ngan
ha
ï
n
vì
V
va
Y
cố đònh.
 Những thay đổi mức giá kết quả duy nhất là từ thay đổi số
lương
tie
à
n
tệ
2/7/2009
6
lươ
ï
ng
tien
tệ
(Fisher 1887-1947)
 Có thể viết lại phương trình trao đổi : M = PY/V
 Khi thò trường tiền tệ cân bằng thì số lượng tiền tệ mà công
chúng nắm giữ bằng với số lượng cầu tiền tệ M
d
. Gọi k=

1
/
V
,
khi đó
p
hươn
g
trình trên đươ
ï
c viết la
ï
i:
,
pg
ï
ï
 M
d
=kxPY
 Do k là cố đònh, cầu tiền là hàm số của thu nhập danh
nghóa
PY
La
õ
i
sua
á
t
kho

â
ng
co
ù
a
û
nh
hươ
û
ng
đe
á
n
ca
à
u
tie
à
n
tệ
nghóa
PY
.
Lai
suat
khong
co
anh
hương
đen

cau
tien
tệ
.
 Theo Fisher, công chúng nắm giữ tiền là để giao dòch và
cầu tiền tệ phụ thuộc vào:
 Nhu cầu giao dòch PY.
 Cách thức điều hành của các đònh chế tác động đđến
giao
dòch,
tư
ø
đo
ù
quye
á
t
đònh
đe
á
n
V
va
ø
k
.
2/7/2009
7
giao
dòch,

tư
đo
quyet
đònh
đen
V
va
k
.
(Cambridge –Marsall &Pigou)
 Khác với Fisher, Cambridge cho rằng công chúng rất linh
hoạt trong việc nắm giữ tiền và không phụ thuộc hoàn toàn
vào các đònh chế tài chính.

Co
â
ng
chu
ù
ng
ca
à
n
tie
à
n
đe
å
trao
đo

å
i
va
ø
ca
á
t
trư
õ
gia
ù
trò
Tie
à
n
la
ø

Cong
chung
can
tien
đe
trao
đoi
va
cat
trư
gia
trò

.
Tien
la
một tài sản và cầu tiền tệ phụ thuộc vào:
 Mức độ giao dòch của công chúng
 Mức độ giàu có của công chúng .
 k có thể thay đổi trong ngắn hạn. Sự cất trữ tiền phụ thuộc
ø
li
ù
kø
û
ù
øi
û
ù
hù
á
õ
iù
va
ø
o
l
ợ
i
tư
ù
c
k

y
ø
vọng cu
û
aca
ù
cta
øi
sa
û
nco
ù
c
h
ư
ù
c năng ca
á
ttrư
õ
g
i
a
ù
trò
2/7/2009
8
(Ke
y
nes 1884 -1946)

y
 Thuyết ưu thích thanh khoản của Keynes
à
á
 S
ư
ï ưu thích tie
à
nmặ
t
x
ua
át
p
há
t
t
ư
ø:
 Động cơ giao dòch ( Transaction motive)

Tie
à
n
la
ø
phương
tiện
trao
đo

å
i
(tính
lo
û
ng
cao)

Tien
la
phương
tiện
trao
đoi
(tính
long
cao)
 Động cơ dự phòng (Precautionary motive)

Tie
à
n
la
ø
phương
tiện
đa
ù
p
ư

ù
ng
ca
ù
c
nhu
ca
à
u
kho
â
ng
Tien
la
phương
tiện
đap
ưng
cac
nhu
cau
khong
mong đợi ( tính lỏng cao)
 Động cơ đầu cơ (Speculative motive)
Ti à
ø
ùi
hi á
Câ
hù

h
ià
h

Ti
e
à
nva
ø
tra
ùi
p
hi
e
á
u.
C
o
â
ng c
h
u
ù
ng c
h
ọn t
i
e
à
n

h
ay
trái phiếu?

C
ầ
u
ti
ề
n
quan
h
ệ
ngh
ị
ch
v
ớ
i
la
õ
i
su
ấ
t
2/7/2009
9
C
ầ
u

ti
ề
n
quan
h
ệ
ngh
ị
ch
v
ớ
i
lai
su
ấ
t
(Keynes 1884
-
1946)
(Keynes

1884

1946)
2/7/2009
10
(Keynes 1884
-
1946)
(Keynes

1884

1946)

Keynes
pha
â
n
biệt
so
á
lương
tie
à
n
danh
nghia
õ
(
nominal
)
va
ø
so
á
Keynes
phan
biệt
so

lươ
ï
ng
tien
danh
nghia
(
nominal
)
va
so
lượng tiền thực (real).
 Côn
g
chún
g
muốn nắm
g
iữ khối lươn
g
tiền thưc. Ba đo
ä
n
g
cơ
g
g
g
ï
g

ï
äg
giữ tiền có quan hệ đến Y và lãi suất.
 Cầu tiền te
ä
đươ
ï
c biết đến như là hàm số “sở thích tính lỏn
g
”.
äï g
Cầu tiền thực (M/p) có liên quan đến Y và i:
()
d
M
f
(
,
)
d
M
p
f
iy
=
-+
2/7/2009
11
(Keynes 1884
-

1946)
(Keynes

1884

1946)
 N
g
h
ò
ch đảo côn
g
thức trên
1
(, )
d
M
P
f
i
y
=
gò
g
 Nhân 2 vế cho Y ta có
()
M
PY Y
fi
v

==
 Keynes cho rằng v biến đổi. Khi i tăng thì f(i,Y) giảm vì
the
á
=>
v
gia
ta
ê
ng
(
,
)
M
fiy
v
the
=>
v
gia
tang
.
2/7/2009
12
(Keynes 1884
-
1946)
(Keynes

1884

1946)
r
Cung tiền
Cầu tiền L (r)
M/P
M/P
2/7/2009
13
Thuyết số lượng tiền tệ của Milton_Friedman (1950s)
 Nhu cầu tiền mặt là hàm số của nhiều biến: thu nhập, giá cả,
li á á øi û ø híh ù hâ
l
ã
i
sua
á
t, cơ ca
á
u ta
øi
sa
û
n va
ø
sự ưa t
hí
c
h
ca

ù
n
h
a
â
n
(, , , )
d
e
M
p
hmem m
P
f
Yr rr r r
π
=−−−
Trong đó:

ca
à
u
t
i
e
àn
t
h
ưc
d

M
P
+ - - -
cau
te
tư
ï
c
 Y
p
: của cải (tài sản)
 r
m
: tiền lời kỳ vọng của tiền tệ
P
 r
h
: tiền lời kỳ vọng của trái phiếu
 r
e
tiền lời kỳ vọng của cổ phiếu
2/7/2009
14
 tỷ lệ lạm phát kỳ vọng
e
π
Thuyết số lượng tiền tệ của Milton_Friedman (1950s)

Sư

kha
ù
c

nhau

giư
õ
a
K
eyness

va
ø Fr
iedman:
Fri
ed
m
a
n
c
h
o
r
a
èn
g:
Sư
ï
khac

nhau

giưa

Keyness

va

Friedman:

Friedman

cho

rang:
 Có nhiều tài sản có thể thay thế tiền. Tách trái phiếu ra
khỏi cổ phiếu, chúng có mức tiền lời khác nhau
 Tiền và hàng hóa có thể thay thế nhau tùy theo tỷ suất
sinh lợi của chúng.

Mư
ù
c
sinh
lơi
cu
û
a
tie

à
n
tệ
kho
â
ng
co
á
đònh
Sư
thay
đo
å
i
mư
ù
c

Mưc
sinh
lơ
ï
i
cua
tien
tệ
khong
co
đònh
.

Sư
ï
thay
đoi
mưc
sinh lợi của tiền tệ kéo theo sự thay đổi giá cả của trái
phiếu và cổ phiếu.
 Nếu như Keynes cho rằng lãi suất ảnh hưởng quan trọng đến
cầu tiền tệ thì Friedman cho rằng cầu tiền tệ ít bò ảnh hưởng
bơ
û
i
la
õ
i
sua
á
t
va
ø
co
ù
tính
o
å
n
đònh
2/7/2009
15
bơi

lai
suat
va
co
tính
on
đònh
Milton_Friedman (1950s)

Ha
ø
mca
à
u tie
à
ntệcu
û
a Friedman co
ù
the
å
vie
á
ttha
ø
nh:

H

am

cau

tien

tệ

cua

Friedman

co

the

viet

thanh:
()
d
M
fY
()
M
p
P
fY
=
()
Y

fY
v
=
 => Khác với keynes, Friedman cho rằng cầu tiền tệ
chủ yếu phụ thuộc vào thu nhập.
()
p
fY
2/7/2009
16
MÔ HÌNH ISLM
 M
o
âhìnhI
S
LM
đươc
Jo
hn Hi
c
k
s
(
1
937
)
p
h
a
ù

t
o
S
đươ
ï
c
Jo
cs
(
937
)
pat
triển dựa vào phân tích của Keynes (1936)

Mo
â
hình
ISML
gia
û
i
thích
la
õ
i
sua
á
t
va
ø

sa
û
n
lương
Mo
hình
ISML
giai
thích
lai
suat
va
san
lươ
ï
ng
được quyết đònh như thế nào ứng với một mức
gia
ù
cố
đònh
(trong
nga
é
n
han)
gia
co
đònh
(trong

ngan
ha
ï
n)
 Công dụng ISLM:(i)dựbáokinhtế;(ii) kiểm
soa
ù
t
ta
ù
c
động
chính
sa
ù
ch
cu
û
a
chính
phu
û
đe
á
n
hoat
soat
tac
động
chính

sach
cua
chính
phu
đen
hoa
ï
t
động kinh tế tổng thể.
2/7/2009
17
Các khái nie
ä
m cơ bản
 Tổn
g
cầu xã ho
ä
i
ä
g
ä

Keynes
hình
tha
ø
nh
mo
â

hình
so
á
nha
â
n
tre
â
n
cơ
sơ
û
pha
â
n
)( MXGICAE
−
+
+
+
=
Keynes
hình
thanh
mo
hình
so
nhan
tren
cơ

sơ
phan
tách chi tiêu xã hội thành hai loại: (i) chi tiêu tự đònh
(Autonomy expenditures) thay đổi theo những nhân
tố khác, độc lập với thay đổi thu nhập; (ii) Chi
t
iêu
ứng dụ (Induced expenditure) là thành phần chi tiêu
th
đåi
khi
th
hä
th
đåi
th
ay
đ
o
åi
khi
th
un
h
a
ä
p
th
ay
đ

o
åi
.
2/7/2009
18
Các khái nie
ä
m cơ bản
 Khi đó
ä

Trong
đo
ù
:
mpc
Y
AEMXGICAE +
=
−
+
+
+
=
0
)(
Trong
đo
:
 AE

0
là chi tiêu tự đònh (chi tiêu dùng và chi đầu tư);

mpc
:
thie
â
n
hươ
ù
ng
tie
â
u
du
ø
ng
bie
â
n
(Marginal
mpc
:
thien
hương
tieu
dung
bien
(Marginal
propensity to consume);


Y
:
thu
nhập
;
Y
:
thu
nhập
;
 và tích số mpcY chính là chi tiêu ứng dụ.
2/7/2009
19
Các khái nie
ä
m cơ bản
 m
p
c đươc tính:
ä
Y
AE
Y
C
m
p
c
Δ
Δ

=
Δ
Δ
=
p
ï
 Dựa vào mpc, Keynes thiết lập mối quan hệ giữa chi
tiêu của n
g
ười tiêu dùn
g
(
C
)
với thu nha
äp
khả du
ï
n
g
Y
Y
p
Δ
Δ
g
g
(
)
äp

ïg
(disposable income: Y
D
).
 Trong đó, thu nhập khả dụng (Y
D
) được xác đònh bằng
D
tổng thu nhập (
Y
)tr
ư
ø đi thuế (
T
):
Y
D
=
Y
-
T
.
 Hàm số tiêu dùng C được diễn tả qua công thức:
 a là chi tiêu tự đònh của người tiêu dùng.
D
mpcYaC
+
=
2/7/2009
20

Các khái nie
ä
m cơ bản
 Ta
ï
i điểm cân bằn
g
th
ò
trườn
g
ca
ï
nh tranh
,
tổn
g
cun
g
=
ä
ï
g
ò
g
ï
,
g
g
tổng cầu. Trong điều kiện thò trường hoàn hảo, tổng

cầu (AD) Ù tổng chi tiêu xã hội; và tổng cung Ùø
å
å
è
to
å
ng thu nhập xã hội => tại đie
å
mcânba
è
ng của thò
trường ta có:
Tø
đù
AEY
=

Từ
đ
o
ù
,suyra
 Biến đổi phương trình này ta được:
á
mpc
Y
A
E
Y
+

=
0
0
)
1
(
1
AE
mpc
Y ×
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−
=
⎞
⎛
1
gọi là so
á
nhân chi tiêu
)
(
mpc
⎠

⎝
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
− )1(
1
mpc
2/7/2009
21
Các khái nie
ä
m cơ bản
 Chún
g
ta có thể
p
hân tách tổn
g
cầu thành các thành
ä
g
p
g
tố:
⎟

⎞
⎜
⎛
+ )( C Δ
⎟
⎟
⎟
⎟
⎟
⎠
⎜
⎜
⎜
⎜
⎜
⎝
+
+
×
−
=Δ=Δ
M)
-
(X
Δ
)(G Δ
)( I Δ

1
1

mpc
AEY
⎠
⎝
M)
-
(X

Δ
2/7/2009
22
(b)
E
Y = E
E = C + I + G
Y
(a) (c)
r
r
Lãi su
ấ
ttăn
g
=> đ
ầ
u
g
tư giảm=> tổng cầu
giảm => sảnlượng
giảm => Liên kết các

ự
kiệ
hì h
thà h
Y
I
I(r)
IS
s
ự
kiệ
n
hì
n
h
thà
n
h
đường IS
r
Su
pp
l
y
pp y
M
/P
M/P
Demand, L (r)
/

M/P
Thị trường tiềntệ thiếtlậpsự cân bằng cung và cầutiềntệ
2/7/2009
24
r
Su
pp
l
y
Su
pp
l
y
'
pp y
pp y
M
/P
M/P
Demand, L (r,Y)
/
M/P
Cung tiềngiảm, lãi suấttăng => cầutiềntệ giảm
2/7/2009
25