Chăm sóc trẻ nhiễm HIV/AIDS tại
gia đình và cộng đồng
Chăm sóc trẻ nhiễm HIV tại TT Lao động số 2 Hà Nội.
Bài 2: Chăm sóc trẻ nhiễm HIV khi bị ốm
Do sức đề kháng của cơ thể yếu hơn những đứa trẻ bình thường khác nên
trẻ nhiễm HIV hay bị đau ốm hơn. Người chăm sóc trẻ cần biết xử lý đúng cách
khi trẻ nhiễm HIV mắc các bệnh thông thường
Trẻ bị bệnh ngoài da
Các bệnh ngoài da rất hay gặp ở trẻ nhiễm HIV do các vi khuẩn, virut, ký
sinh trùng và nấm gây nên.
Mụn nhọt: Tắm rửa sạch, lau khô; bôi thuốc sát khuẩn tại chỗ như thuốc
tím gentian 0,25% hoặc xanh methylen 2% hoặc bethadin 3%. Nếu mụn nhọt lan
rộng, sốt, trẻ lờ đờ, nôn (ói) cần đưa trẻ đến bệnh viện.
Ghẻ: Đối với trẻ nhỏ bôi mỡ lưu huỳnh 5-10%, để 10-12 giờ sau đó tắm
sạch bằng nước và xà phòng. Với trẻ lớn, bôi dung dịch gammbenzen hexachlorite
0,3% hoặc DEP, sau đó tắm sạch. Không để dịch mụn nhọt giây ra môi trường
hoặc người khác.
Trường hợp trẻ bị các bệnh ngoài da nặng cần đưa trẻ đến bệnh viện để
điều trị.
Trẻ bị sốt
Trẻ sốt khi nhiệt độ cặp nách từ 37,50C trở lên. Trẻ nhiễm HIV có thể sốt
do nhiễm khuẩn, virut, ký sinh trùng; do say nắng, dị ứng hoặc do chính tình trạng
nhiễm HIV. Xử trí: cởi bớt quần áo, chườm mắt bằng khăn ẩm, ấm. Nên cho trẻ
uống nhiều nước. Uống hoặc đặt hậu môn thuốc hạ nhiệt paracetamol khi trẻ sốt
trên 38,50C. Trường hợp trẻ uống thuốc hạ nhiệt mà không đỡ, trẻ nôn (ói) hoặc
co giật, sốt kéo dài trên 1 tuần (kể cả sốt nhẹ) cần đưa trẻ đến bệnh viện khám
bệnh. Nếu trẻ ho ít cho trẻ uống các loại thuốc ho dân gian như quất, húng chanh
hấp với mật ong hoặc các thuốc ho bán sẵn (sirô ho trẻ em, thuốc ho gói ), uống
theo chỉ dẫn trên nhãn.
Khi trẻ bị ho
Nếu ho nhiều cần xem trong miệng và họng trẻ có bị tưa hay không. Nếu
có cần đánh tưa.
Khi trẻ ho và khó thở (thở nhanh, co rút lồng ngực, cánh mũi phập phồng,
tím môi), ho kéo dài trên 7 ngày, ho kèm theo sốt, nôn, trớ (ói), lờ đờ, bỏ bú cần
đưa trẻ đến bệnh viện.
Khi trẻ bị tiêu chảy
Khi trẻ bị đi ngoài từ 3 lần/ngày trở lên, phân lỏng, nhiều nước là trẻ bị tiêu
chảy. Trẻ nhiễm HIV dễ bị tiêu chảy, nặng và kéo dài hơn. Tiêu chảy làm cho cơ
thể trẻ bị mất nước, sụt cân, chán ăn và suy kiệt. Nguyên nhân khiến cho trẻ bị tiêu
chảy có thể do nhiễm khuẩn đường tiêu hoá, do chính HIV hoặc do ngộ độc thức
ăn.
Cần bù nước cho trẻ bằng cách cho trẻ uống nhiều nước hơn (nước lọc,
dung dịch oresol, hydrid: pha theo hướng dẫn trên gói). Cho trẻ uống từ từ bằng
thìa (muỗng). Vẫn cho trẻ ăn bình thường, có đủ chất dinh dưỡng, không nên ăn
kiêng. Sau khi ngừng tiêu chảy cho ăn thêm mỗi ngày 1 bữa trong 2 tuần. Cần đưa
trẻ đến bệnh viện khi trẻ tiêu chảy kèm theo sốt, nôn (ói), mất nước nhiều (với các
biểu hiện khát nước, mắt trũng, da khô, quấy khóc hoặc lờ đờ, đái ít hoặc không
đái), phân có máu nhày/đàm hoặc tiêu chảy kéo dài từ 1 tuần trở lên.
Trẻ bị các tai nạn thông thường
Đối với các tai nạn nhỏ như va đập không chảy máu, vết thương không rách
da không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV được xử trí theo cách thông thường.
Đối với các vết bỏng phồng rộp hoặc sưng đỏ da: phủ vết bỏng bằng khăn
mỏng sạch; chườm lạnh giảm đau khoảng 10 phút, không chọc hút hay chích rạch
nốt phỏng nước. Các vết thương sâu hoặc rách da gây chảy máu: người sơ cứu đeo
găng tay cao su hoặc túi nilon để tránh tiếp xúc với máu trẻ. Nếu người nào bị máu
giây vào da cần rửa ngay bằng xà phòng và nước sạch sau đó bôi cồn sát khuẩn,
cồn iod 1%. Bôi dung dịch sát khuẩn như bethaidn 3% vào vết thương của trẻ, sau
đó phủ một lớp gạc mỏng thoáng. Thay gạc và bôi dung dịch sát khuẩn. Cần tẩy uế
sàn nhà và các bề mặt có dính máu của trẻ bằng nước javen 1% sau đó lau bằng xà
phòng và nước sạch.