Tài liệu Viêm phổi do S.pneumoniae doc

Viêm phổi do S.pneumoniae

S. pneumoniae là một tác nhân gây bệnh nguy hiểm đối với nhiều bộ phận
của cơ thể, trong đó viêm phổi, màng phổi là bệnh nghiêm trọng có thể gây tử
vong. Đặc biệt trong mùa đông giá rét, bệnh viêm phổi loại này càng có nguy cơ
phát triển.
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh
Nhiều nghiên cứu cho thấy S. pneumoniae là vi khuẩn gây bệnh chính ở
người, trong đó viêm phổi hay gặp nhất ở trẻ em và người cao tuổi cũng như đại
đa số người lớn bị viêm phổi. Hầu hết những người bị viêm phổi loại này đều bị
nhiễm virut trước đó làm giảm sức đề kháng. Những người nghiện rượu, suy dinh
dưỡng, bệnh phổi mạn tính, hút thuốc lá, nhiễm HIV, đái tháo đường, xơ gan,
thiếu máu, suy thận, bệnh mạch vành, khí hậu giá rét làm giảm sức đề kháng là
yếu tố nguy cơ nhiễm bệnh đều có nguy cơ nhiễm pneumoniae.
Biểu hiện bệnh
Các triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm phổi do Pneumococcus là:
ho và khạc đờm; sốt; có hình ảnh thâm nhiễm trên phim Xquang. Bệnh nhân
thường có một bệnh lý hô hấp trước, sau đó bệnh tiến triển xấu đi rõ rệt. Bệnh
nhân có vẻ đau yếu và sắc diện hơi xám, lo lắng khác với bệnh nhân bị viêm phổi
do các nguyên nhân khác. Sốt 38,9-39,4oC, mạch 90-110 nhịp/phút, thở nhanh.
Khám phổi: Đau có thể làm giảm cử động hô hấp phía phổi bị bệnh; gõ độ trong
giảm khoảng 50% số trường hợp, và rung thanh tăng. Nghe phổi có thể thấy kiểu
thở ống hoặc thở khí quản, và tiếng ran nổ trong hầu hết các trường hợp. Nếu gõ
đục ở đáy phổi và không thấy được mức độ di động của cơ hoành gợi ý có dịch
màng phổi, hay có mủ màng phổi. Nếu bệnh nhân có tiền sử viêm phế quản mạn
tính, ho có nhiều đờm màu vàng hay xanh lá cây và đặc hơn bình thường, sốt cao
hơn trong vòng 48-72 giờ. Một số ít trường hợp, bệnh nhân đột ngột rét run, rồi sốt
và ho có đờm lẫn máu. Ở người cao tuổi, bệnh khởi phát âm thầm và thường
không có gợi ý nào nghĩ đến viêm phổi: có thể không sốt hoặc sốt nhẹ. Cần chú ý
rằng nhiệt độ giảm thường liên quan với tăng tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong.
Những người trong độ tuổi 80, biểu hiện bệnh chỉ là các dấu hiệu: ho ít, không

đờm và không sốt, có vẻ mệt mỏi hay lú lẫn. Đôi khi gặp diễn tiến bất ngờ ở bệnh
nhân đã cắt lách: có thể từ tình trạng sức khỏe tốt đến tử vong chỉ trong vòng 24
giờ. Các triệu chứng khác có thể có là: đau ngực kiểu màng phổi có thể do viêm
lan rộng tới lá tạng của màng phổi, đau kéo dài; buồn nôn và nôn; tiêu chảy xảy ra
ở 20% các trường hợp. Như vậy triệu chứng thì nhiều nhưng không có biểu hiện
đặc trưng nào giúp phân biệt viêm phổi do Pneumococcus với các loại viêm phổi
do vi khuẩn khác.
Xquang phổi có thể gặp các tổn thương ở một phân thùy phổi hay đa thùy
hay thấy đông đặc phế nang; khoảng 50% số trường hợp có tràn dịch màng phổi.
Cấy đờm, cấy máu có thể thấy Pneumococcus.
Điều trị như thế nào?
Vấn đề quan trọng trong điều trị viêm phổi là phải lấy mẫu đờm để tìm vi
khuẩn gây bệnh. Kháng sinh được khuyến cáo gồm ceftriaxon, cefotaxim,
ampicillin, quinolon, azithromycin, clindamycin Bệnh nhân dị ứng nặng với các
kháng sinh b-lactam nên dùng vancomycin hoặc quinolon. Biến chứng thường gặp
nhất trong viêm phổi do Pneumococcus là viêm mủ màng phổi chiếm khoảng 2%
số trường hợp do vi khuẩn đến khoang màng phổi theo đường máu, lây lan trực
tiếp hoặc qua hệ bạch huyết. Điều trị cần mở ngực, dẫn lưu tích cực làm giảm tỷ lệ
tử vong.
Phòng bệnh
Dùng vaccin ở người dưới 55 tuổi, tỷ lệ bảo vệ đạt ít nhất 85% hơn 5 năm
sau chủng ngừa. Mức độ và thời gian bảo vệ giảm theo tuổi. Nên chủng ngừa cho
tất cả trẻ trên 2 tuổi, hoặc nhóm nguy cơ cao gồm: người trên 65 tuổi; người đã cắt
lách; đái tháo đường; nghiện rượu; xơ gan; suy thận mạn tính; bệnh phổi mạn tính
hay bệnh tim mạch tiến triển; suy giảm miễn dịch, như đa u tuỷ, u bạch huyết,
bệnh Hodgkin, nhiễm HIV, ghép cơ quan, dùng glucocorticoid kéo dài