Tài liệu Giáo trình Tài chính trong doanh nghiệp xây dựng_Chương 3 docx

Tài chính trong doanh nghiệp xây dựng.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Thủy. -24-




Chổồng III.
THậ TRặèNG TAèI CHấNH.
I. Thở trổồỡng taỡi chờnh.
1. Khaùi nióỷm vóử thở trổồỡng taỡi chờnh.
Coù thóứ dióựn õaỷt vồùi caùc caùch khaùc nhau vóử thở trổồỡng taỡi chờnh:
- Thở trổồỡng taỡi chờnh laỡ nồi dióựn ra caùc hoaỷt õọỹng trao õọứi, mua baùn quyóửn sổớ duỷng
caùc khoaớn vọỳn ngừn haỷn hoỷc daỡi haỷn thọng qua nhổợng phổồng thổùc giao dởch vaỡ nhổợng
cọng cuỷ nhỏỳt õởnh, laỡ tọứng hoaỡ caùc quan hóỷ cung vaỡ cỏửu vóử vọỳn.
- Thở trổồỡng taỡi chờnh laỡ mọỹt thở trổồỡng õỷc bióỷt, maỡ ồớ õoù dióựn ra caùc hoaỷt õọỹng mua
baùn, trao õọứi caùc taỡi saớn taỡi chờnh. Taỡi saớn taỡi chờnh laỡ haỡng hoaù õỷc trổng cuớa thở trổồỡng taỡi
chờnh, noù laỡ mọỹt daỷng õióứn hỗnh cuớa taỡ
i saớn vọ hỗnh.
Taỡi saớn taỡi chờnh coù thóứ laỡ traùi phióỳu kho baỷc, chổùng khoaùn chờnh phuớ, traùi phióỳu cọng
ty, cọứ phióỳu thổồỡng, cọứ phióỳu ổu õaợi
2. Sổỷ hỗnh thaỡnh cuớa thở trổồỡng taỡi chờnh
Sổỷ hỗnh thaỡnh thở trổồỡng taỡi chờnh laỡ xuỏỳt phaùt tổỡ yóu cỏửu khaùch quan cuớa sổỷ phaùt trióứn
nóửn kinh tóỳ vồùi tọỳc õọỹ cao vaỡ khaớ nng cung ổùng vọỳn trong nóửn kinh tóỳ thở trổồỡng laỡ cồ sồớ
khaùch quan laỡm naớy sinh thở trổồỡng taỡi chờnh.
* Ngổồỡi cỏửn vọỳn
- Doanh nghióỷp: caùc doanh nghióỷp thổồỡng coù nhu cỏửu vóử vọỳn vổồỹt quaù khaớ nng taỡi
trồỹ. Nhỏỳt laỡ khi doanh nghióỷp thổỷc hióỷn caùc dổỷ aùn lồùn vóử õỏửu tổ, thay õọứi maùy moùc thióỳ
t bở
cọng nghóỷ, chóỳ taỷo saớn phỏứm mồùi thỗ caỡng trồớ nón thióỳu vọỳn. Vỗ vỏỷy ngoaỡi khaớ nng tổỷ taỡi
trồỹ caùc doanh nghióỷp thổồỡng naỡy sinh nhu cỏửu huy õọỹng vọỳn tổỡ bón ngoaỡi õóứ mồớ rọỹng kinh
doanh.

- Nhaỡ nổồùc: vồùi chổùc nng tọứ chổùc, quaớn lyù caùc hoaỷt õọỹng kinh tóỳ xaợ họỹi, Nhaỡ nổồùc
thổồỡng xuyón cỏửn tióửn õóứ thổỷc hióỷn caùc dổỷ aùn phaùt trióứn kinh tóỳ xaợ họỹi vaỡ cho caùc nhu cỏửu
hoaỷt õọỹng khaùc. Khaớ nng ngỏn saùch Nhaỡ nổồùc chố giồùi haỷn ồớ mọỹt mổùc õọỹ nhỏỳt õởnh, do õoù
Nhaỡ nổồùc cuợng ồớ trong tỗnh traỷng thióỳu huỷt ngỏn saùch. Vỗ vỏỷy Nhaỡ nổồùc cuợng coù nhu cỏửu
huy õọỹng thóm vọỳn õóứ
buỡ õừp sổỷ thióỳu huỷt õoù.
* Ngổồỡi coù khaớ nng cỏỳp vọỳn:
- Doanh nghióỷp.
- Caùc tỏửng lồùp dỏn cổ.
* Coù nhióửu caùch thổùc õóứ ngổồỡi cỏửn vọỳn vaỡ ngổồỡi coù khaớ nng cung ổùng vọỳn gỷp nhau,
thoaớ maợn nhu cỏửu vaỡ lồỹi ờch cuớa nhau.
Tài chính trong doanh nghiệp xây dựng.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Thủy. -25-
- Dổỷa trón quan hóỷ quen bióỳt tờn nhióỷm õóứ vay vaỡ cho vay lỏựn nhau.
- Ngỏn haỡng õoùng vai troỡ trung gian giổợa ngổồỡi cỏửn vọỳn vaỡ ngổồỡi coù vọỳn õaợ laỡm cho
cung vaỡ cỏửu vóử vọỳn trong nóửn kinh tóỳ gỷp nhau dóự daỡng hồn, thuùc õỏứy vióỷc luỏn chuyóứn vọỳn
phaùt trióứn. Tuy nhión sổỷ hoaỷt õọỹng cuớa ngỏn haỡng vỏựn coù nhổợng haỷn chóỳ trong vióỷc õaùp ổùng
nhu cỏửu vaỡ lồỹi ờch cuớa ngổồỡi coù vọỳn vaỡ ngổồỡi cỏửn vọỳn. Laợi suỏỳt ngỏn haỡng khọng phaới luọn
luọn hỏỳp dỏựn ngổồỡi coù tióửn gổới vaỡo ngỏn haỡng. Vóử phờa ngổồỡi cỏửn vọỳn cuợng khọng phaới
luọn luọn dóự daỡng vay vọỳn cuớa ngỏn haỡng nhỏỳt laỡ khi thổỷc hióỷn caùc dổỷ aùn õỏửu tổ coù õọỹ ruớ
i
ro vaỡ maỷo hióứm cao.
- Sổỷ phaùt trióứn maỷnh meợ cuớa nóửn kinh tóỳ haỡng hoaù õoỡi hoới khọỳi lổồỹng vọỳn ngaỡy caỡng
lồùn, tổỡ õoù laỡm naớy sinh nhióửu hỗnh thổùc huy õọỹng vọỳn vồùi nhổợng giỏỳy ghi nồỹ ghi dổồùi caùc
hỗnh thổùc khaùc nhau: cọứ phióỳu (cọng ty cọứ phỏửn), traùi phióỳu kho baỷc (ngừn haỷn), cọng traùi
chờnh phuớ, traùi phióỳu cuớa caùc cồ quan Nhaỡ nổồùc, cuớa chờnh quyóửn õởa phổồng.
3. Vai troỡ cuớa thở trổồỡng taỡi chờnh trong nóửn kinh tóỳ thở trổồỡng.
- Thu huùt, huy õọỹng caùc nguọửn taỡi chờnh nhaỡn rọựi trong xaợ họỹi, goùp phỏửn taỡi trồỹ cho
nhu cỏửu phaùt trióứn kinh tóỳ - xaợ họỹi.
- oùng vai troỡ quan troỹng thuùc õỏứy nỏng cao hióỷu quaớ sổớ

duỷng caùc nguọửn taỡi chờnh,
taỷo õióửu kióỷn thuỏỷn lồỹi, dóự daỡng cho vióỷc luỏn chuyóứn vọỳn tổỡ lộnh vổỷc kinh doanh coù hióỷu
quaớ.
- oùng vai troỡ quan troỹng õóứ thổỷc hióỷn caùc chờnh saùch tióửn tóỷ vaỡ chờnh saùch taỡi chờnh
cuớa nhaỡ nổồùc trong vióỷc õióửu hoaỡ caùc hoaỷt õọỹng kinh tóỳ xaợ họỹi.
- Goùp phỏửn taỷo õióửu kióỷn thuỏỷn lồỹi thu huùt vọỳn õỏửu tổ nổồùc ngoaỡi.
4. Vai troỡ cuớa thở trổồỡng taỡi chờnh õọỳi vồùi doanh nghióỷp.
- Thọng qua thở trổồỡng taỡi chờnh, mọỹt mỷt caùc doanh nghióỷp huy õọỹng vọỳn vồùi caùc kyỡ
haỷn vaỡ caùc caùch thổùc khaùc nhau nhũm phuỷc vuỷ saớn xuỏỳt kinh doanh, mỷt khaùc thở trổồỡng taỡi
chờnh nhổ tỏỳ
m gổồng õóứ doanh nghióỷp thỏỳy õổồỹc giaù trở cuớa mỗnh.
- Sổỷ bióỳn õọỹng haỡng ngaỡy cuớa thở trổồỡng taỡi chờnh cung cỏỳp nhổợng thọng tin hỏỳp dỏựn
cho caùc doanh nghióỷp vaỡ nhaỡ õỏửu tổ. où laỡ nhổợng thọng tin bọứ ờch cho ban laợnh õaỷo doanh
nghióỷp õóứ coù nhổợng quyóỳt õởnh taỡi chờnh õuùng õừn.
- Caùc doanh nghióỷp coỡn chởu aớnh hổồớng cuớa thở trổồỡng taỡi chờnh bồới sổỷ taùc õọỹng cuớa
chờnh phuớ. Thở trổồỡng taỡi chờnh laỡ nồi õóứ chờnh phuớ vay mổồỹn cho ngỏn saùch bũng caùch
mua baùn caùc giỏỳy tồỡ coù giaù trở, nhổng cuợng laỡ nồi õóứ chờnh phuớ taùc õọỹng vaỡo doanh nghióỷp
vaỡ vaỡo nóửn kinh tóỳ noùi chung.
5. Caùc loaỷi thở trổồỡng taỡi chờnh chuớ yóỳu.
a. Thở trổồỡng tióửn tóỷ (thở trổồỡ
ng taỡi chờnh ngừn haỷn)
* Khaùi nióỷm: Thở trổồỡng tióửn tóỷ laỡ thở trổồỡng vọỳn ngừn haỷn, nồi gỷp nhau cuớa cung vaỡ
cỏửu vóử vọỳn ngừn haỷn.
Tài chính trong doanh nghiệp xây dựng.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Thủy. -26-
* ọỳi tổồỹng giao dởch trón thở trổồỡng naỡy laỡ caùc khoaớn vọỳn ngừn haỷn hay noùi khaùc õi laỡ
nguọửn taỡi chờnh coù thồỡi haỷn sổớ duỷng ngừn.
Thở trổồỡng taỡi chờnh coù thóứ chia laỡm 2 loaỷi:
- Thở trổồỡng giổợa caùc ngỏn haỡng: laỡ thở trổồỡng daỡnh cho caùc ngỏn haỡng vaỡ caùc tọứ chổùc
tờn duỷng, kho baỷc nhaỡ nổồùc, ngỏn haỡng trung ổồng vaỡ nhổợng ngổồỡi mọi giồùi chuyón nghióỷp

giổợa bón vay vaỡ bón cho vay.
- Thở trổồỡng chổùng khoaùn ngừn haỷn: õỏy laỡ thở trổồỡng mua baùn caùc loaỷi chổùng khoaùn
ngừn haỷn. Hai loaỷi chổùng khoaùn ngừn haỷn õổồỹc sổớ duỷng phọứ bióỳn trón thở trổồỡng tióửn tóỷ cuớa
nhióửu nổồùc laỡ chổùng chố tióửn gổới cuớa caùc ngỏn haỡng vaỡ tờn phióỳu kho baỷ
c. Ngoaỡi ra coỡn coù
nhióửu loaỷi chổùng khoaùn ngừn haỷn khaùc cuớa caùc doanh nghióỷp, caùc tọứ chổùc taỡi chờnh phi
ngỏn haỡng.
b. Thở trổồỡng vọỳn (thở trổồỡng taỡi chờnh daỡi haỷn).
* Khaùi nióỷm: thở trổồỡng vọỳn laỡ nồi dióựn ra caùc hoaỷt õọỹng giao dởch, mua baùn quyóửn sổớ
duỷng caùc khoaớn vọỳn daỡi haỷn.
* Thở trổồỡng vọỳn laỡ mọỹt bọỹ phỏỷn chuớ yóỳu cuớa thở trổồỡng taỡi chờnh. Thở trổồỡng vọỳn cung
ổùng nhổợng khoaớn vọỳn daỡi haỷn cho nóửn kinh tóỳ, coù mọỳi quan hóỷ khng khờt vồùi thở trổồỡng
tióửn tóỷ.
c. Thở trổồỡng chổùng khoaùn.
* Khaùi nióỷm: Thở trổồỡng chổùng khoaùn laỡ nồi dióựn ra caùc hoaỷt õọỹng mua baùn caùc loaỷi
chổù
ng khoaùn coù giaù trở.
* Dổỷa vaỡo vióỷc mua baùn chổùng khoaùn mồùi phaùt haỡnh vaỡ chổùng khoaùn cuợ ngổồỡi ta phỏn
bióỷt:
- Thở trổồỡng sồ cỏỳp (thở trổồỡng cỏỳp I, thở trổồỡng phaùt haỡnh) laỡ nồi phaùt haỡnh lỏửn õỏửu
caùc chổùng khoaùn õóứ õổa vaỡo lổu thọng. Thở trổồỡng naỡy coù tỏửm quan troỹng õỷc bióỷt vỗ õoù laỡ
giai õoaỷn õọỹng vión caùc nguọửn taỡi chờnh.
- Thở trổồỡng thổù cỏỳp: laỡ thở trổồỡng trao õọứi caùc chổùng khoaùn õaợ phaùt haỡnh trón thở
trổồỡng sồ cỏỳp vaỡ laỡm thay õọứi quyóửn sồớ hổợu chổùng khoaùn.
II. Thở trổồỡng vọỳn
1. Khaùi nióỷm vaỡ mọ hỗnh cuớa thở trổồỡng vọỳn.
* Khaùi nióỷm: thở trổồỡng vọỳn laỡ mọỹt bọỹ phỏỷn cuớa thở trổồỡ
ng taỡi chờnh, laỡ thở trổồỡng maỡ
ồớ õoù tỏỷp trung caùc quan hóỷ cung cỏửu vóử vọỳn daỡi haỷn.
* Mọ hỗnh thở trổồỡng vọỳn: gọửm 3 bọỹ phỏỷn chuớ yóỳu:

- Thở trổồỡng chổùng khoaùn nhaỡ nổồùc.
- Thở trổồỡng traùi phióỳu.
- Thở trổồỡng cọứ phióỳu cọng ty.
Tài chính trong doanh nghiệp xây dựng.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Thủy. -27-
caùc nổồùc phaùt trióứn (Myợ, Anh, Phaùp, Nhỏỷt, ổùc) õaợ thióỳt lỏỷp thở trổồỡng chổùng khoaùn
nhaỡ nổồùc trổồùc, sau õoù laỡ thở trổồỡng traùi phióỳu, rọửi thở trổồỡng cọứ phióỳu.
caùc nổồùc õang phaùt trióứn thỗ quaù trỗnh phaùt trióứn thở trổồỡng vọỳn gừn lióửn vồùi quaù trỗnh
tổ nhỏn hoaù caùc xờ nghióỷp quọỳc doanh. Xỏy dổỷng thở trổồỡng cọứ phióỳu, sau õoù laỡ thở trổồỡng
traùi phióỳu vaỡ cuọỳi cuỡng laỡ thở trổồỡng chổùng khoaùn nhaỡ nổồùc.
2. Caùc cọng cuỷ cuớa thở trổồỡng vọỳn.
a. Thở trổồỡng ngỏửm: laỡ thở trổồỡng hoaỷt õọỹng tổỷ phaùt khọng coù cồ sồớ phaùp lyù õaớm
baớo.
Thở trổồỡng ngỏửm rỏỳt õa daỷng, coù caùc hỗnh thổù
c nhổ chồi hoỹ, chồi huỷi, cho vay lỏựn nhau.
- ặu õióứm:
tọứ chổùc õồn giaớn, chi phờ giao dởch thỏỳp, khaớ nng cung cỏỳp vọỳn nhanh,
goỹn.
- Nhổồỹc õióứm:
tổỷ phaùt, khọng chởu sổỷ quaớn lyù cuớa nhaỡ nổồùc vaỡ khọng coù luỏỷt phaùp
õióửu chốnh nón dóự naớy sinh tióu cổỷc.
b. Thở trổồỡng tờn duỷng.
- Nhổồỹc õióứm:
+ Taùch rồỡi ngổồỡi coù vọỳn vaỡ ngổồỡi cỏửn vọỳn.
+ Mang tờnh õọỹc quyóửn trong quan hóỷ (laợi suỏỳt, õióửu kióỷn cho vay, khọỳi lổồỹng vọỳn
cho vay )
III. Thở trổồỡng chổùng khoaùn
1. Khaùi nióỷm.
Thở trổồỡng chổùng khoaùn coù thóứ hióứu laỡ nồi giao dởch, mua baùn caùc loaỷi chổùng chố õỏửu tổ
hoỷc vay vọỳn vồùi sổỷ õaớm baớo thu õổồỹc mọỹt khoaớn lồỹi tổùc tổỡ sọỳ vọỳn boớ ra.

Thở trổồỡng chổùng khoaùn laỡ mọỹt cọng cuỷ huy õọỹng vaỡ chu chuyóứn vọỳn.
2. Haỡng hoaù cuớa thở trổồỡng chổùng khoaùn.
Chổùng khoaùn coù 2 loaỷi: traùi phióỳu vaỡ cọứ phióỳu.
- Traùi phióỳu laỡ chổùng chố cho vay vọỳn, noù chổùng nhỏỷn ngổồỡi sổớ duỷ
ng traùi phióỳu õaợ
cho ngổồỡi phaùt haỡnh vay mọỹt sọỳ tióửn nhỏỳt õởnh trong mọỹt thồỡi gian nhỏỳt õởnh vaỡ vồùi mọỹt tyớ
lóỷ laợi nhỏỳt õởnh.
- Traùi phióỳu coù nhióửu loaỷi khaùc nhau:
+ Traùi phióỳu cuớa chờnh phuớ.
+ Traùi phióỳu cuớa doanh nghióỷp.
+ Traùi phióỳu cuớa ngỏn haỡng vaỡ caùc tọứ chổùc taỡi chờnh.
+ Traùi phióỳu cuớa chờnh quyóửn õởa phổồng vaỡ caùc tọứ chổùc khaùc.
- Cọứ phióỳu laỡ chổùng chố õỏửu tổ vọỳn, noù chổùng nhỏỷn ngổồỡi sồợ hổợu cọứ phióỳu õaợ goùp
mọỹt sọỳ vọỳn nhỏỳt õởnh vaỡo vióỷc õỏửu tổ cuớa cọng ty cọứ phỏửn.
Thọng thổồỡng cọứ phióỳu õổồỹc chia ra laỡm 2 loaỷi:
Tài chính trong doanh nghiệp xây dựng.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Thủy. -28-
+ Cọứ phióỳu thổồỡng.
+ Cọứ phióỳu ổu õaợi.
Giọỳng nhau: traùi phióỳu vaỡ cọứ phióỳu õóửu laỡ nhổợng phổồng tióỷn taỡi chờnh õóứ huy õọỹng
vọỳn daỡi haỷn.
Khaùc nhau:
Traùi phióỳu Cọứ phióỳu
- Phổồng tióỷn õỏửu tổ vọỳn daỡi haỷn, laỡ
phổồng thổùc vay vọỳn qua thở trổồỡng coù
thồỡi haỷn xaùc õởnh.
- Phổồng tióỷn huy õọỹng vọỳn õỏửu tổ daỡi
haỷn vồùi thồỡi haỷn khọng xaùc õởnh, laỡ
phổồng thổùc hỗnh thaỡnh vaỡ tng thóm
vọỳn tổỷ coù cuớa cọng ty cọứ phỏửn.

- Ngổồỡi sổớ duỷng traùi phióỳu khọng tham
gia vaỡo hoaỷt õọỹng cuớa cọng ty maỡ hoỹ cho
vay vọỳn.
- Ngổồỡi sổớ duỷng cọứ phióỳu coù quyóửn tham
gia vaỡo hoaỷt õọỹng cuớa cọng ty vồùi tổ
caùch laỡ õọửng sồớ hổợu vọỳn taỷi cọng ty.
- Khọng chởu traùch nhióỷm õọỳi vồùi kóỳt
quaớ hoaỷt õọỹng cuớa cọng ty.
- Ngổồỡi coù cọứ phióỳu phaới chởu traùch
nhióỷm hổợu haỷn õọỳi vồùi sọỳ vọỳn õoùng goùp
(khọng õổồỹc pheùp traớ laỷi cọứ phióỳu cho
cọng ty, phaới chởu bỏỳt cổù ruới ro naỡo maỡ
cọng ty gỷp phaới).
















Chổồng IV.

Tỉ CHặẽC VAè QUAN TRậ TAèI CHấNH DOANH NGHIP.