tài chính trực tiếp và gián tiếp

39_ Nguyễn Vân Thảo Vy
What are the advantages of direct finance over indirect finance?
Tài chính gián tiếp:
Gián tiếp ở đây được hiểu là người có vốn dư thừa cần cho vay không chuyển vốn trực
tiếp đến người cần vốn phải đi vay mà chuyển qua một người thứ ba. Người thứ ba này
có chức năng làm trung gian mơi giới giữa người muốn cho vay vốn và người cần vay
vốn. Trên thị trường tài chính, các trung gian mơi giới đó được gọi chung là các trung
gian tài chính. Việc làm môi giới trung gian giữa người đi vay với người cho vay của
trung gian tài chính hồn tồn khơng phải là môi giới bằng "nước bọt" để hưởng hoa
hồng, mà họ đi vay vốn của người cần cho vay và tìm người cần vay để cho vay lại. Giá
cho vay - bán vốn của trung gian tài chính bao giờ cũng cao hơn giá đi vay - mua vốn của
họ, bởi lẽ họ cần phần chênh lệch giữa chi phí cho vay và đi vay để trang trải chi phí làm
trung gian và có lợi tức.
Như vậy, trong thị trường tài chính gián tiếp, người có vốn cho trung gian tài chính vay
và người cần vốn đi vay của trung gian tài chính, giữa họ khơng hề quan tâm lẫn nhau.
Người có vốn cho trung gian tài chính vay chỉ quan tâm đến mức lãi thu được, uy tín, khả
năng hồn trả của trung gian tài chính và tình hình ổn định giá trị đồng tiền mà họ đã cho
vay. Trong khi đó, người cần vốn phải đi vay của trung gian tài chính thì quan tâm tới
mức lãi phải trả, số tiền được vay, thời hạn vay, thủ tục
Các trung gian tài chính trên thị trường tài chính gián tiếp bao gồm: ngân hàng thương
mại, tổ chức tín dụng, cơng ty tài chính và các tổ chức tài chính phi ngân hàng khác;
trong đó ngân hàng thương mại đóng vai trị chủ yếu.

Trong đó, có ba hình thức phổ biến là tín dụng ngân hàng, tín dựng thương mại và th
tài chính. Ba hình thức này có ưu điểm như sau:
•

Tín dụng ngân hàng:

+ Về chủ thể: linh hoạt, rộng lớn như là doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân, các tổ chức
xã hội,... Trong quan hệ tín dụng, ngân hàng vừa là người cho vay đồng thời là người đi

vay. Với tư cách là người đi vay, ngân hàng nhận tiền gửi của các nhà doanh nghiệp, cá
nhân hoặc phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu để huy động vốn trong xã hội. Với tư
cách là người cho vay, nó cung cấp tín dụng cho các nhà doanh nghiệp, cá nhân.


+ Do là nguồn vốn huy động của xã hội với khối lượng và thời hạn khác nhau, do đó nó
có thể thoả mãn các nhu cầu vốn đa dạng về khối lượng cũng như thời hạn và mục đích
sử dụng. Nó khơng chỉ đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn để dự trữ vật tư hàng hoá, trang
trải các chi phí sản xuất và thanh tốn các khoản nợ, mà còn tham gia cấp vốn cho đầu tư
xây dựng cơ bản và đáp ứng một phần đáng kể nhu cầu tín dụng tiêu dùng cá nhân.
+ Có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc cung cấp vốn cho nhu cầu kinh doanh của các
doanh nghiệp vừa và nhỏ vì những doanh nghiệp này chưa có đủ điều kiện để tham gia
vào thị trường vốn trực tiếp.
+ Góp phần đẩy nhanh nhịp độ tích tụ, tập trung vốn và tăng cường khả năng cạnh tranh
giữa các doanh nghiệp.
+ Còn được sử dụng như là một công cụ quan trọng để phát triển các ngành kinh tếchiến
lược theo yêu cầu của chính phủ.
+ Trong nền kinh tế thị trường, tiền tệ đóng vai trị vơ cùng quan trọng, việc thắt chặt hay
nới lỏng cung tiền tệ, kiềm chế lạm phát thông qua hoạt động của hệ thống ngân hàng sẽ
tác động trực tiếp đến tình hình nền kinh tế.
•

Tín dụng thương mại

+ Trong nền kinh tế thị trường, hiện tượng thừa thiếu vốn của các nhà doanh nghiệp
thường xuyên xảy ra, vì vậy hoạt động của tín dụng thương mại một mặt đáp ứng nhu cầu
vốn của những nhà doanh nghiệp tạm thời thiếu vốn, đồng thời giúp cho các doanh
nghiệp tiêu thụ được hàng hố của mình.
+ Sự tồn tại của hình thức tín dụng này sẽ giúp cho các nhà doanh nghiệp chủđộngkhai
thác được nguồn vốn nhằm đáp ứng kịp thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

+ Tín dụng thương mại được cấp giữa các doanh nghiệp quen biết, uy tín nên có lợi thếlà
thủ tục nhanh, gọn, đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn và góp phần đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ
sản phẩm của các doanh nghiệp.
+ Tạo điều kiện mở rộng hoạt động của tín dụng ngân hàng thơng qua nghiệp vụ chiết
khấu thương phiếu.
•

Th tài chính

+ Cho th tài chính cho phép bạn sử dụng linh hoạt đồng vốn của mình vào mục đích
khác, nhằm mang lại lợi ích nhiều hơn thay vì phải đầu tư vốn để mua tài sản cố
định,giúp bạn tận dụng được cơ hội kinh doanh.


+ Sử dụng cho th tài chính sẽ khơng làm ảnh hưởng tới hạn mức tín dụng của
doanhnghiệp khi doanh nghiệp đi vay vốn ngân hàng.
+ Cho thuê tài chính có phương thức thanh tốn tiền th linh hoạt phù hợp với
chuchuyển vốn của doanh nghiệp.
+ Phí thuê tài chính được hạch toán vào giá thành sản phẩm giúp doanh nghiệp giảm
nghĩa vụ đối với Ngân sách Nhà nước.
+ Sử dụng tài sản th khơng nhất thiết phải có tài sản thế chấp.
+ Cho th tài chính giúp bạn có nhiều cơ hội chủđộng trong lựa chọn thiết bị, dễ dàng
đổi mới công nghệ, tiếp cận và sử dụng những máy móc, thiết bị hiện đại nhất.., từ đó
nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp tận dụng được cơ hội kinh doanh

Tài chính trực tiếp:
Khác với thị trường tài chính gián tiếp, trên thị trường tài chính trực tiếp, vốn của người
có vốn dư thừa được chuyển trực tiếp đến người thiếu vốn đầu tư. ở đây không có sự xuất
hiện các trung gian tài chính, nhưng để vốn chuyển được từ người có vốn sang người cần
vốn thì bản thân thị trường phải đóng vai trị mơi giới, quản lý và hưởng phí hoa hồng.

Trên thị trường tài chính trực tiếp, người có vốn bỏ tiền ra mua các loại chứng khoán
của người phát hành - người huy động vốn, có thể là doanh nghiệp nhà nước, cơng ty cổ
phần và chính phủ. Doanh nghiệp nhà nước phát hành trái phiếu công ty để huy động
vốn, người mua trái phiếu cơng ty đó là người đầu tư trên thị trường tài chính trực tiếp.
Cơng ty cổ phần phát hành cổ phần, người mua cổ phiếu của công ty là đầu tư trên thị
trường tài chính trực tiếp. Tương tự như vậy, chính phủ phát hành trái phiếu chính phủ,
việc mua trái phiếu chính phủ là đầu tư trên thị trường tài chính trực tiếp. Cũng cần phân
tích rõ rằng, việc mua trái phiếu công ty, trái phiếu chính phủ như nói ở trên của một
người nào đó, thực chất là đầu tư gián tiếp, nhưng về phương diện vận động của luồng tài
chính thì vốn lại được chuyển trực tiếp từ người có vốn sang người cần vốn. Vì vậy, nó là
hoạt động trên thị trường tài chính trực tiếp.
Thị trường tài chính trực tiếp là nơi để doanh nghiệp và chính phủ phát hành trái phiếu
để huy động vốn. Tuy vậy, thị phần lớn của thị trường tài chính trực tiếp chính là nơi để


các công ty cổ phần phát hành cổ phiếu huy động vốn chủ sở hữu. Những người muốn có
thu nhập ổn định và ít rủi ro thường bỏ vốn dư thừa để mua trái phiếu chính phủ và trái
phiếu cơng ty. Ngược lại, những người chấp nhận rủi ro và mong chờ mức lợi tức lớn
thường bỏ vốn mua cổ phiếu.