ÀI THU HOẠCH KHÓA BỒI DƯỠNG THEO TIÊU CHUẨN CHỨC DANH NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN THCS THPT HẠNG II chủ đề dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

BÀI THU HOẠCH
KHÓA BỒI DƯỠNG THEO TIÊU CHUẨN CHỨC DANH NGHỀ
NGHIỆP GIÁO VIÊN THCS/THPT HẠNG II

Họ và tên học viên: HOÀNG THỊ THANH HUYỀN
Ngày sinh: 18-01-1978
Cơ quan công tác: Trường THCS Thị Trấn Thanh Chương
Địa điểm học: Đại học Vinh

TỈNH NGHỆ AN – NĂM 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

BÀI THU HOẠCH
KHÓA BỒI DƯỠNG THEO TIÊU CHUẨN CHỨC DANH NGHỀ NGHIỆP
GIÁO VIÊN THCS/THPT HẠNG II
Chủ đề
Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS.

TỈNH NGHỆ AN – NĂM 2021

1


NỘI DUNG
PHẦN 1. KẾT QUẢ THU HOẠCH KHI THAM GIA KHÓA BỒI DƯỠNG

1. Giới thiệu tổng quan về các chuyên đề học tập Trong đợt tập huấn vừa qua tôi nhận
được sự hướng dẫn, truyền đạt của các thầy, cô giáo phụ trách giảng dạy
Chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên THCS
hạng II, tôi nắm bắt được một số chuyên đề với các nội dung như sau:
Chuyên đề 1: Lí luận về nhà nước và hành chính nhà nước.
Chuyên đề 2: Chiến lược và chính sách phát triển giáo dục và đào tạo.
Chuyên đề 3: Quản lí giáo dục và chính sách phát triển giáo dục trong cơ chế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Chuyên đề 4: Giáo viên với công tác tư vấn học đường trong trường THCS.
Chuyên đề 5: Tổ chức hoạt động dạy học xây dựng và phát triển kế hoạch giáo dục ở
trường THCS.
Chuyên đề 6: Phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II.
Chuyên đề 7: Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường
THCS.
Chuyên đề 8: Thanh tra, kiểm tra và một số hoạt động đảm bảo chất lượng ở
trường THCS.
Chuyên đề 9: Sinh hoạt tổ chuyên môn và công tác bồi dưỡng giáo viên trong
trường THCS.

2


Chuyên đề 10: Xây dựng mối quan hệ trong và ngoài nhà trường để nâng cao
chất lượng giáo dục và phát triển trường THCS.
2. Kết quả thu hoạch qua chuyên đề
Sau khi tham gia khóa học bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II
tôi đã được tiếp thu những kiến thức bổ ích từ các chuyên đề như: các kiến thức về
quản lý nhà nước, chiến lược và chính sách phát triển giáo dục và đào tạo, quản lý
giáo dục và chính sách phát triển giáo dục trong cơ chế thị trường định hướng XHCN,
tổ chức hoạt động dạy học xây dựng và phát triển kế hoạch dạy học ở THCS, phát

triển năng lực nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II
Thanh tra kiểm tra và một số hoạt động đảm bảo chất lượng, dạy học theo định hướng
phát triển năng lực học sinh, giáo viên với công tác tư vấn học sinh. Trong các chuyên
đề trên đều là những kiến thức bổ ích phục vụ cho cơng tác chuyên môn nghiệp vụ
của bản thân mỗi giáo viên. Một trong các chuyên đề của khóa học đã giúp tơi hiểu
sâu hơn và để áp dụng có hiệu quả trong hoạt động dạy học của bản thân đó là chuyên
đề “ Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh” , đây cũng là chuyên đề
mà các đơn vị trường học trong huyện tôi đã triển khai và đang thực hiện trong năm
học 2017-2018.
3. Kết quả thu hoạch về kỹ năng
Sau khi tham gia lớp bồi dưỡng và học xong chuyênđề “Dạy học theo định hướng
phát triển năng lực học sinh ở trường THCS”. Bản thân tôi đã nắm bắt được một
số nội dung cơ bản sau:
1. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực
1.1 Khái niệm năng lực người học

3


Khái niệm năng lực được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau:
Năng lực là sự thành thạo là khả năng thực hiện một cơng việc. Năng lực là một thuộc
tính tâm lí phức hợp, là điểm hội tụ của các yếu tố tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, kinh
nghiệm, sự sẵn sàng hành động và tinh thần trách nhiệm.
Năng lực gắn liền với khả năng hành động cho nên phát triển năng lực chính là phát
triển năng lực hành động.
Trong chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực, khái niệm năng lực được
sử dụng như sau:
1. Năng lực liên quan đến bình diện mục tiêu của dạy học: Mục tiêu dạy học được mô
tả thông qua các năng lực cần hình thành.
2. Trong chương trình, những nội dung học tập và hoạt động cơ bản được liên kết với

nhau nhằm hình thành các năng lực.
3. Năng lực là sự kết nối tri thức, hiểu biết, khả năng, mong muốn.
4. Mục tiêu hình thành năng lực định hướng cho việc lựa chọn, đánh giá mức độ quan
trọng và cấu trúc hóa các nội dung và hoạt động và hành động dạy học về mặt phương
pháp
5. Năng lực mô tả việc giải quyết những đòi hỏi về nội dung trong các tình huống..
6. Các năng lực chung cùng với các năng lực chuyên biệt tạo thành nền tảng chung
cho công việc giáo dục và dạy
7. Mức độ phát triển năng lực có thể được xác định trong các tiêu chuẩn nghề; Đến
một thời điểm nhất định nào đó, HS có thể/ phải đạt được những gì?

4


8. Năng lực được quan niệm là sự kết hợp một cách linh hoạt và có tổ chức kiến thức,
kỹ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân... nhằm đáp ứng hiệu quả một
yêu cầu phức hợp của hoạt động trong bối cảnh nhất định.
9. Năng lực của người học là khả năng làm chủ hệ thống tri thức, kĩ năng, thái độ... và
vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lý vào thực hiện thành công nhiệm vụ học tập,
giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra cho họ trong cuộc sống.
1.2 Phân biệt dạy học theo định hướng phát triển năng lực với dạy học theo
tiếp cận trang bị kiến thức
Dạy học định hướng phát triển năng lực, hay còn gọi là dạy học định hướng
kế quả đầu ra được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỉ XX và ngày nay đã trở
thành xu hướng giáo dục quốc tế.
Dạy học định hướng phát triển năng lực nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra của việc dạy
học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách, chú trọng năng
lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho con người
năng lực giải quyết các tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp. Chương trình này
nhấn mạnh vai trị của người học với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức. Khác

với chương trình định hướng nội dung, chương trình dạy học định hướng phát triển
năng lực tập trung vào việc mô tả chất lượng đầu ra, có thể coi là “sản phẩm cuối
cùng” của quá trình dạy học.
Việc quản lý chất lượng dạy học chuyển từ việc điều khiển “đầu vào” sang điều khiển
“đầu ra”, tức là kết quả học tập của người học.
Để hình thành và phát triển năng lực cần xác định các thành phần và cấu trúc của
chúng. Có nhiều loại năng lực khác nhau. Việc mơ tả cấu trúc và các thành phần năng

5


lực cũng khác nhau. Cấu trúc chung của năng lực hành động được mô tả là sự kết hợp
của 4 năng lực thành phần:
Năng lực chuyên môn, năng lực phương pháp, năng lực xã hội, năng lực cá thể.
Cấu trúc khái niệm năng lực cho thấy giáo dục định hướng phát triển năng lực không
chỉ nhằm mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn bao gồm tri thức, kĩ năng chun
mơn mà cịn phát triển năng lực phương pháp, năng lực xã hội và năng lực cá thể.
Những năng lực này khơng thể tách rời nhau mà có mối quan hệ chặt chẽ. Năng lực
hành động dược hình thành trên cơ sở có sự kết hợp các năng lực này.
1.3 Nội dung và phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực:
Nội dung dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ giới hạn trong tri thức
và kĩ năng chun mơn mà gồm những nhóm nội dung nhằm phát triển các lĩnh vực
năng lực.
Phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực
hóa học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vần đề
gắn với tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với
hoạt động thực hành, thực tiễn.
1.4 Vai trò của người giáo viên, nhà quảm lí trong hoạt động dạy học theo định hướng
phát triển năng lực
Trong hoạt động dạy học theo dịnh hướng phát triển năng lực, giáo viên là yếu tố

quyết định hàng đầu. Sự nhận thức đúng đắn, tinh thần trách nhiệm và sự quyết tâm
cao, kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học và tổ chức hướng dẫn học sinh học tập tốt là
những phẩm chất cần thiết của người giáo viên trong nhà trường.

6


Tri thức của giáo viên là điểm quan trọng trong công tác giáo dục. Giáo viên ở bất cứ
lớp học nào đều phải hội đủ các điều kiện về kiến thức, khả năng giảng dạy, lòng
nhiệt thành và thân thiện. Bên cạnh đó, giáo viên phải có kĩ năng tổ chức, hướng dẫn
học sinh trong lớp học, có kĩ năng sử dụng đồ dùng dạy học, có năng lực tự thu thập
thông tin để phục vụ yêu cầu dạy học. Giáo viên phải nắm vững yêu cầu nội dung
giáo dục, nắm vững kiến thức và kĩ năng cần truyền đạt đến học sinh để thiết kế dẫn
dắt học sinh đi từ đễ đến khó, từ ít đến nhiều.
Giáo viên hiện nay khơng cịn là người truyền thụ kiến thức mà là người hướng dẫn
hỗ trợ học sinh tìm chọn và sử lí thơng tin. Giúp người học sẵn sàng tiếp thu khái
niệm mới, tích cực thể hiện tương tác trải nghiệm,... tăng cường hứng thú, tự tin, kích
thích tư duy sáng tạo của người học.
1.5 Đánh giá năng lực người học trong q trình dạy học
Các tiêu chí đánh giá năng lực người học:
-Người học phải có kiến thức, hiểu biết một cách có hệ thống hoặc chuyên sâu
về lĩnh vực hoạt động nào đó.
-Có khả năng tiến hành hoạt động đó hiệu quả và đạt kết quả phù hợp với mục đích.
-Hành động có kết quả, ứng phó linh hoạt, hiệu quả trong những điều kiện mới, không
quen thuộc.
Đặc điểm của đánh giá năng lực người học:
Đánh giá năng lực người học có xu hướng tập trung vào các nhiệm vụ phức tạp hoặc
gắn với bối cảnh cụ thể. Nó cho phép người học chứng minh năng lực của họ trong
một bối cảnh giả lập.
Các hình thức đánh giá năng lực người học bao gồm:

7


Sản phẩm, dự án học tập, trình diễn, thực hiện.
Các bước xây dựng kiểm tra đánh giá năng lực:
Bước 1: Xác định chuẩn – đều học sinh cần và có thể thực hiện.
Bước 2: Xác định nhiệm vụ.
Bước 3: Xác định các tiêu chí đánh giá việc hồn thành nhiệm vụ.
Bước 4: Xây dựng thang điểm.
2. Một số phương pháp dạy học hiệu quả
2.1Phương pháp dạy học kiến tạo
Con người chủ động tự xây dựng kiến thức cho bản thân. Người học kết nối thông tin
mới với thông tin hiện tại để kiến thức mới có ý nghĩa với cá nhân người đó.
Học tập khơng phải bị động thu nhận mà do người học chủ động kiến tạo thông qua
trải nghiệm và suy ngẫm
2.2 Dạy học phân hóa
Tiến trình dạy học gồm đa dạng các phương tiện, thiết bị và phương pháp giảng dạy,
học tập nhằm cho phép học sinh có các năng lực, kĩ năng, kiến thức, lứa tuổi, hành vi,
thái độ khác nhau đều đạt đến mục tiêu chung của học tập, giáo dục nhưng bằng các
con đường khác nhau.
Phá vỡ hình thức dạy học trực diện, giáo dục với giáo viên là chủ đạo, cả lớp chỉ học
một cách, cùng một bài học cho tất cả học sinh.

8


Tổ chức học tập, hoạt động, làm việc sao cho mỗi học sinh đều có tình huống học tập
tối ưu.
2.3Dạy học tích hợp
Tập trung trên việc học của học sinh; Quan tâm đến sự khác biệt của các học sinh;

Tích hợp kiểm tra, đánh giá việc dạy và học; Điều chỉnh nội dung, quá trình và sản
phẩm học tập theo định hướng tăng hiệu quả học tập cho học sinh và phát huy được
ưu điểm vàphong cách học tập của từng cá nhân; Xây dựng khơng khí học tập mà ở
đó học sinh làm việc cởi mở và tơn trọng mọi người. Hợp tác với học sinh để tối đa
hóa hiệu suất học tập. Ln mềm dẻo, động viên tích cực với học sinh.
2.4 Phương pháp bàn tay nặn bột
Dạy học khoa học dựa trên tìm tịi nghiên cứu. Những nguyên tắc cơ bản của dạy học
dựa trên cơ sở tìm tịi - nghiên cứu: Học sinh cần phải hiểu rõ câu hỏi đặt ra hay vấn
đề trọng tâm của bài học; Tự làm thí nghiệm là cốt lõi của việc tiếp thu kiến thức
khoa học; Tìm tịi nghiên cứu khoa học đòi hỏi học sinh nhiều kĩ năng. Một trong các
kĩ năng cơ bản đó là thực hiện một quan sát có chủ đích,/
2.5 Dạy học theo trạm
Là cách thức tổ chức dạy học đặt dấu nhấn vào việc tổ chức nội dung dạy học thành
từng nhiệm vụ nhận thức độc lập của các nhóm HS khác nhau. HS có thể thực hiện
nhiệm vụ theo cặp, theo nhóm hoặc hoạt động cá nhân theo một thứ tự linh hoạt
Bước 1: Lựa chọn nội dung hệ thống trạm học tập
Bước 2: Xây dựng nội dung các trạm
Bước 3. Tổ chức dạy học theo trạm

9


2.6 Dạy học theo dự án
Là một hình thức dạy học, trong đó HS dưới sự điều khiển và giúp đỡ của GV tự lực
giải quyết một nhiệm vụ học tập mang tính phức hợp khơng chỉ về mặt lý thuyết mà
đặc biệt về mặt thực hành, thơng qua đó tạo ra các sản phẩm thực hành có thể giới
thiệu, công bố được.
2.7 Học tập trải nghiệm
Là một cách học thông qua làm, với quan niệm việc học là quá trình tạo ra tri thức
mới trên cơ sở trải nghiệm thực tế, dựa trên những đánh giá, phân tích trên những

kinh nghiệm, kiến thức sẵn có. Kinh nghiệm đóng vai trị trung tâm trong q trình
học tập. Sự kết hợp đầy đủ các yếu tố trải nghiệm, tiếp thu, nhận thức và hành vi. Trải
qua từ thế giới biểu tượng cụ thể đến kiến tạo trừu tượng tương tác giữa cá nhân và
môi trường. Học tập được tiếp nhận tốt nhất trong q trình, khơng phải ở kết quả.
Học tập là quá trình liên lục khởi nguồn từ kinh nghiệm.
3. Dạy học tích hợp theo chủ đề liên mơn.
Dạy học tích hợp liên mơn là dạy học những nội dung kiến thức liên quan đến hai hay
nhiều mơn học. “Tích hợp” là nói đến phương pháp và mục tiêu của hoạt động dạy
học cịn “liên mơn” là đề cập tới nội dung dạy học. Đã dạy học “tích hợp” thì chắc
chắn phải dạy kiến thức “liên môn” và ngược lại, để đảm bảo hiệu quả của dạy học
liên mơn thì phải bằng cách tích hợp và hướng tới mục tiêu tích hợp. Dạy học tích hợp
thể hiện ở hai mức độ thấp và mức độ cao.
PHẦN II: KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG CỦA BẢN THÂN SAU KHÓA BỒI
DƯỠNG
Vấn đề dạy học gắn với phát triển năng lực học sinh đã được đề cập nhiều và đã được
áp dụng ở nhiều trường học, nhiều cơ sở giáo dục. Là một giáo viên giảng dạy môn
10


Ngữ Văn ở trường cũng như nhiều thầy cô giáo bộ môn khác đang giảng dạy tại đơn
vị tôi đang công tác vấn đề này cũng hết sức được quan tâm và có những thuận lợi
sau:
+ Các hoạt động chuyên môn của nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát
sao từ phía lãnh đạo Phịng giáo dục và đào tạo.
+ Việc đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá được lãnh đạo nhà
trường quan tâm chỉ đạo thực hiện một cách tích cực, có hệ thống, bám sát chủ trương
đổi mới nền giáo dục của Đảng và nhà nước.
+ Các tổ chuyên môn tích cực trao đổi, thảo luận và soạn giảng, dự giờ rút kinh
nghiệm cho đồng nghiệp.
+ Bản thân mỗi giáo viên ln tích cực học tập, tìm hiểu và áp dụng các phương pháp

kĩ thuật dạy học mới để áp dụng trong quá trình dạy học. Tuy nhiên trong thực tế
giảng dạy của bản thân và việc dự giờ đồng nghiệp, tôi thấy việc vận dụng các
phương pháp dạy học tích cực để phát huy năng lực học sinh cịn gặp phải nhiều khó
khăn:
+ Về phía giáo viên: Việc vận dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực còn
chưa mang lại hiệu quả cao. Phương pháp thảo luận nhóm được tổ chức nhưng chủ
yếu vẫn dựa vào một vài cá nhân học sinh tích cực tham gia, các thành viên còn lại
còn dựa dẫm, ỉ lại chưa thực sự chủ động.
+ Về phía học sinh:
Học sinh chủ yếu là học sinh vùng nông thôn mới chuyển sang thị trấn nên việc tiếp
cận và tìm tịi những thơng tin thời sự phục vụ cho bài học còn hạn chế. Một số học
sinh chưa có phương pháp học tập phù hợp, chưa tích cực trong việc tìm tịi nghiên
cứu bài học. Một số học sinh chưa chăm học, thời gian dành cho việc học cịn ít. Một
11


số phụ huynh cũng chưa thực sự quan tâm đến việc học của con cái. Họ cịn có suy
nghĩ phó mặc cho nhà trường, “tất cả nhờ thầy”.
Phịng máy tính có kết nối mạng Internet chưa được trang bị đầy đủ nên việc học sinh
khai thác nguồn thông tin trên mạng để phục vụ cho bài học còn hạn chế.
- Cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy học chưa đáp ứng tốt cho nhu cầu đổi
mới phương pháp dạy học.Từ chuyên đề: “Dạy học theo định hướng phát triển năng
lực học sinh” tôi đã được bồi dưỡng thêm các kiến thức về các phương pháp dạy học
tích cực để sử dụng thành thục, nhuần nhuyễn trong quá trình dạy học như các
phương pháp dạy học nhóm, các kĩ thuật dạy học tích cực... dạy học theo trải nghiệm
sáng tạo, dạy học tích hợp, liên mơn...
Để dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh có hiệu quả thì mỗi giáo
viên phải tự học tự rèn luyện và phải học hỏi các đồng nghiệp khi tham gia dự giờ,
trao đổi rút kinh nghiệm, tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn. Để khắc phục dần
những khó khăn khi thực hiện việc dạy học theo định hướng năng lực học sinh theo

em cần làm một số việc sau:
Việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực bắt buộc cả giáo viên và học sinh
phải có sự chuẩn bị hết sức chu đáo, học sinh phải chủ động và tích cực hợp tác trong
mọi hoạt động.
Yêu cầu giáo viên phải có sự thay đổi về quan điểm, về cách tiếp cận trong việc lựa
chọn phương pháp dạy học, hình thức tổ chức lớp học cũng như thay đổi cách đánh
giá học sinh – dạy học gắn với phát triển năng lực. Muốn làm được điều đó trước hết
người giáo viên phải có sự thay đổi trong cách tiếp cận, phải giúp cho học sinh làm
chủ quá trình học tập.

12


Kết hợp tốt các phương pháp dạy học truyền thống với các phương pháp dạy học tích
cực. Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và CNTT hợp lý hỗ trợ dạy học.
****************************************
GIÁO ÁN MINH HỌA
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
THẠCH SANH
(2 tiết)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Năng lực
- Nhận biết và chỉ ra được một số đặc điểm của truyện cổ tích: cốt truyện, nhân vật,
lời người kể chuyện và lời nhân vật; tóm tắt được truyện Thạch Sanh.
- Chỉ ra và phân tích được các chi tiết kì ảo, một số đặc điểm tiêu biểu của nhân vật
dũng sĩ.
- Xác định được chủ đề, ý nghĩa của truyện Thạch Sanh.
- Biết đọc hiểu văn bản truyện cổ tích.
- Vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để thực hiện một số nhiệm vụ trong
thực tiễn.

2. Phẩm chất: Trân trọng giá trị đích thực của con người, hiểu được niềm tin thiện
thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà của tác giả dân gian.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của GV
- Kế hoạch bài dạy; Phiếu bài tập; Các phương tiện kỹ thuật, tranh ảnh có nội
dung liên quan đến văn bản “Thạch Sanh”, máy tính, tivi…
- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà.
2. Chuẩn bị của HS
SGK, SBT Ngữ văn 6 tập một, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học
bài trong SGK vở ghi, v.v…
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập
của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
13


Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- HS hình dung, tưởng tượng,
GV yêu cầu các nhóm thảo luận và thực hiện nêu suy nghĩ về người anh hùng.
nhiệm vụ: Hãy hình dung, tưởng tượng giới - Giới thiệu về người anh hùng
thiệu cho cả lớp cùng nghe về một người anh (Cao lớn, dũng cảm, nhiều tài
hùng trong một câu chuyện, một bộ phim em đã năng, có phép thần kì, trừ gian
được đọc/xem.

diệt bạo, bênh vực kẻ yếu…)
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện
nhiệm vụ
+ HS tiếp nhận nhiệm vụ.
+ HS nghe và trả lời
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo
luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận. Các nhóm
thuyết minh sản phẩm của nhóm mình.
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV dẫn dắt vào bài
2.2. HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2.1. Đọc – tìm hiểu chung
a. Mục tiêu: Nắm được những thông tin về thể loại, giải nghĩa từ khó trong văn bản.
b.Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV hướng dẫn cách đọc: to, rõ ràng,
nhấn mạnh những chiến công của Thạch
Sanh. Thể hiện giọng của từng nhân vật:
Thạch Sanh thật thà, tin người; mẹ con
Lí Thơng nham hiểm, độc ác.
- GV yêu cầu HS giải nghĩa những từ
khó
- GV yêu cầu HS tóm tắt văn bản
- GV yêu cầu HS nêu ấn tượng chung
câu chuyện Thạch Sanh.

- Xác định: PTBĐ, ngơi kể, nhân vật
chính, bố cục.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực
hiện nhiệm vụ

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Đọc, tóm tắt
Tóm tắt văn bản
1. Ngày xưa, có một chàng trai nghèo
tên là Thạch Sanh, sống một mình, cả
gia tài chỉ có một lưỡi búa.
2. Thạch Sanh kết nghĩa anh em với Lí
Thơng, bị Lí Thông lừa đi canh miếu
thờ thế mạng, TS giết chằn tinh bị Lí
Thơng lừa, TS trở về gốc đa sống bằng
nghề kiếm củi.
3. Lí Thơng cướp cơng TS, được vua
ban thưởng phong cho làm quận công.
4. Công chúa bị đại bàng bắt đi, vua sai
Lí Thơng đi tìm. Lí Thơng nhờ Thạch
14


+ HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến
bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả

lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến
thức

Sanh giúp đỡ, Thạch Sanh xuống hang
giết đại bàng cứu cơng chúa, bị Lí
Thơng lấp kín cửa hang.
5. Thạch Sanh cứu Thái Tử con vua
Thủy Tề, được thưởng cây đàn thần.
6. Hồn chằn tinh và đại bàng lập mưu
hãm hại, Thạch Sanh bị bắt vào ngục.
Chàng gảy đàn, tiếng đàn chữa khỏi
bệnh câm cho công chúa. Thạch Sanh
được giải oan. Thạch Sanh tha tội cho
mẹ con Lí Thông nhưng chúng đã bị sét
đánh chết và biến thành bọ hung.
7. Thạch Sanh cưới công chúa, đánh tan
quân 18 nước chư hầu bằng cây đàn
thần, niêu cơm thần và lên làm vua.
2. Tìm hiểu chung
- Ngơi kể: ngơi thứ ba
- PTBĐ: tự sự
- Nhân vật:
+ Nhân vật chính: Thạch Sanh
+ Nhân vật phụ: Mẹ con Lí Thơng, vua,
cơng chúa…
Bố cục: 4 phần
(Trình chiếu)

2.2. Đọc – hiểu chi tiết văn bản
a. Mục tiêu: Nắm được nội dung và nghệ thuật văn bản.
b. Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1
II. Đọc và tìm hiểu chi tiết
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
1. Nhân vật Thạch Sanh
- GV đặt câu hỏi gợi dẫn:
a. Gia cảnh
- GV đặt câu hỏi:
- Nhà nghèo, sống một mình, làm
+ Gia cảnh Thạch Sanh có gì đặc biệt?
nghề đốn củi kiếm ăn.
GV khuyến khích HS bày tỏ chân thật, hồn => gần gũi với nhân dân, có nguồn
nhiên cảm xúc và suy nghĩ của mình
gốc từ nhân dân lao động.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
15


Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm: HS tóm tắt được các chi
tiết về hồn cảnh ra đời của TS
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm
vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức
Nhiệm vụ 2:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
HS thảo luận theo nhóm: Phiếu bài tập số 1
(bài 1,2)
a. Hãy liệt kê những thử thách TS đã trải
qua. Qua những lần thử thách ấy, em thấy
TS bộc lộ những phẩm chất gì?
b. Nếu sau khi trở về cung, cơng chúa khơng
bị câm thì theo em điều gì sẽ xảy ra?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm
vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức
GV chuẩn kiến thức và bổ sung:
Nhiệm vụ 3:
16

b. Những thử thách và chiến công
của Thạch Sanh
- TS đã trải qua 4 thử thách :
1. TS bị mẹ con Lý Thông lừa đi
canh miếu thờ để thế mạng.  TS
giết chết chằn tinh.
2. TS xuống hang diệt đại bàng cứu
công chúa, bị Lý Thông lừa lấp cửa
hang  TS cứu thái tử con vua
Thủy tề và được vua Thủy tề tặng
cây đàn thần.
3. Hồn chằn tinh và đại bàng bày
mưu báo thù, Thạch Sanh bị bắt hạ
ngục.  Tiếng đàn của Thạch sanh
chữa khỏi bệnh cho công chúa, TS
được giải oan và kết hơn cùng cơng
chúa.
4. Hồng tử 18 nước chư hầu kéo
quân sang đánh.  TS gảy đàn,
quân 18 nước chư hầu xin hàng.
=> Qua các thử thách, TS đã bộc lộ
nhiều phẩm chất đáng quý:
+ Thật thà chất phác,
+ Dũng cảm, tài giỏi,


Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
- GV đặt câu hỏi :
- GV yêu cầu HS:

1. Hãy liệt kê các chi tiết miêu tả hành động
của Lí Thơng? Qua đó em nhận xét gì về
nhân vật này?
2. Hãy chỉ ra sự đối lập giữa TS và LT
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm
vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức
- GV bổ sung: Như vậy, Thạch Sanh và Lí
Thơng đại diện cho 2 tuyến nhân vật thiện và
ác trong truyện cổ tích.
Nhiệm vụ 4
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS làm bài tập 1 trong PBTĐ:
Liệt kê các con vật và đồ vật kì ảo xuất hiện
trong truyện? Ý nghĩa của các chi tiết
- HS tiếp tục thảo luận và nêu ý nghĩa của chi
tiết:
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện
nhiệm vụ

+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm:
Các con vật kì ảo: trằn tinh, đại bàng
17

+ Nhân ái, u hồ bình.
2. Nhân vật Lí Thơng
Hành động:
+ Kết nghĩa với Thạch Sanh để lợi
dụng
+ Lừa, cướp công, hãm hại Thạch
Sanh
Tính cách:
+ Gian trá, xảo quyệt
+ Tiểu nhân, bạc nhược, thấp hèn
+ Tàn nhẫn, bất lương

3. Ý nghĩa của một số chi tiết thân
kì
- Cây đàn thần là đại diện cho công
lý, thể hiện ước mơ về lẽ công bằng
trong xã hội và tinh thần u hồ
bình của nhân dân ta.
- Niêu cơm dù nhỏ nhưng ăn mãi
không hết thể hiện ước mơ về một
cuộc sống no ấm, tượng trưng cho
tấm lịng nhân ái, tư tưởng u hồ
bình của nhân dân ta.

các đồ vật thần kì: chiếc cung tên vàng, cây
đàn thần, niêu cơm thần
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm
vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức
=> Ghi bảng
GV chuẩn kiến thức
Nhiệm vụ 5
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS trả lời:
Truyện kết thúc như thế nào? Qua kết thúc
này nhân dân ta muốn thể hiện điều gì? Kết
thúc này có phổ biến trong truyện cổ tích
khơng? Hãy nêu 1 số ví dụ....
Mẹ con Lý Thơng dù được TS tha mạng
nhưng vẫn bị sét đánh chết, biến thành bọ
hung. Cách kết thúc này có ý nghĩa gì?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm
vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức
GV chuẩn kiến thức:
18

 Các chi tiết tưởng tượng kì ảo
mang lại cho truyện màu sắc thần
kì, đồng thời thể hiện sự tư tưởng
của nhân dân : những người hiền
lành, lương thiện sẽ luôn nhận được
sự giúp đỡ.

4. Kết thúc truyện
- TS cưới công chúa, lên làm vua.
- Mẹ con LT bị sét đánh chết

=> Kết thúc có hậu thể hiện ước mơ
công lý xã hội (ở hiền gặp lành, ở ác
gặp ác) và ước mơ của nhân dân về
sự đổi đời.


Nhiệm vụ 6
III. Tổng kết
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
1. Nội dung, ý nghĩa:
- GV đặt câu hỏi: Truyện có ý nghĩa gì? - Thạch Sanh là truyện cổ tích về

Nêu những đặc sắc nghệ thuật của truyện?
người dũng sĩ diệt chằn tinh, đại
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
bàng cứu người...
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện - Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin
nhiệm vụ
của nhân dân về công lý xã hội, sự
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
chiến thắng cuối cùng của những
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và con người chính nghĩa lương thiện.
thảo luận
b. Nghệ thuật
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
- Kiểu nhân vật dũng sĩ với những
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của chiến công phi thường, tài ba.
bạn.
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm - Hai tuyến nhân vật đối lập sâu sắc
vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức
GV chuẩn kiến thức:
3. HOẠT ĐỘNG 3. LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể.
b. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS: chia lớp thành 3 tổ, yêu cầu hoạt động theo tổ
- Mỗi nhóm chọn một lá thăm trong đó có ghi lại một trong những chiến công của TS:
giết chằn tinh, bắn đại bàng bị thương, đuổi giặc chư hầu bằng tiếng đàn.
- Hãy đóng vai các nhân vật kể lại những chiến công của TS.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS viết đoạn văn, Gv theo dõi, hỗ trợ (nếu cần)
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
- HS đọc đoạn văn, những HS khác theo dõi, nhận xét.
Bước 4. Kết luận, nhận định
- GV nhận xét và chỉnh sửa đoạn văn.
4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tình huống trong thực tiễn.
b. Tổ chức thực hiện:
- GV yêu cầu HS:
1. Trong cuộc sống, đơi khi có người thốt lên câu nói:
19


Thời buổi của khó người khơn
Thạch Sanh thì ít, Lí Thơng thì nhiều
Theo em, những người như thế nào được gọi là Lí Thơng? Thái độ của em với những
hạng người đó như thế nào?
2. Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của
cộng đồng. Viết đoạn văn 5-7 câu kể về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết
qua sách báo, truyện kể.
GV hướng dẫn HS: cần viết đúng chủ đề, cảm xúc chân thật.
- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.
3. Tìm đọc một truyện cổ tích và chỉ ra các yếu tố của truyện cổ tích trong văn bản.
(Thực hiện ở nhà).
PHẦN III: KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
Để ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động dạy và học theo định
hướng phát triển năng lực học sinh, em có một số đề xuất, kiến nghị sau:
- Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng nâng cao trình động chun
mơn nghiệp vụ.
- Phịng giáo dục, nhà trường đầu tư, trang bị tốt hơn về cơ sở vật chất, phương tiện,

thiết bị dạy học hiện đại tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng các phương pháp, kĩ
thuật dạy học tích cực.

LỜI CAM KẾT CỦA HỌC VIÊN
Tơi xin cam kết bài thu hoạch này do chính bản than thực hiện, Nếu vi phạm lời
cam kết trên, tôi xin chịu mọi trách nhiệm theo quy định của trường Đại học Vinh

20