Bạn là người có tài ăn nói nhất

Bạnlàngườicótàiănnóinhất





















TableofContents
MỤCLỤC
CHƯƠNG1NĨINHƯVẬYLÀKHÉOLÉONHẤT
ĂNNĨICẦNCĨCHỪNGMỰC
1.Trướcđámđơngkhơngđượcnhắcđếnbímậtvàsailầmcủangườikhác
2.Cốýthổiphồnghaynhấnmạnhvàokhuyếtđiểmcủangườikhác
3.Dồnngườikhácvàothếbí
4.Nhanhnóilờithâmgiao

5.Épngườithìgặphoạ
6.Nóikhơngđúnglúc
ĂNNĨICẦNNGẮNGỌN,NĨIÍTNHƯNGĐƯỢCVIỆC,THỐNGNHÌNĐỦHIỂUNHAU
ÝDÀINĨINGẮN,KHƠNGCĨĐỪNGNĨI
ĂNNĨIDỄDÀNG,LƯULỐT
KHINĨIVỚIĐỒNGNGHIỆPCẦNCĨCHỪNGMỰC
KHƠNGNÊNBỘCLỘNHIỀUVỀBẢNTHÂNỞCƠQUAN
KHƠNGNÊNTRANHCÃIỞCƠQUAN
KHƠNGNÊNĐEMCHUYỆNRIÊNGCỦANGƯỜIKHÁCRAĐỂBÌNHLUẬN
KHƠNGNÊNTHỂHIỆNSỰVƯỢTTRỘICỦABẢNTHÂNỞCƠQUAN
KHƠNGNÊNTUỲÝĐÙAVỚICẤPTRÊN
NHỮNGĐIỀUKIÊNGKỊKHIGIAOTIẾPVỚINGƯỜINƯỚCNGỒI
KHƠNGNÊNVƯỢTQGIỚIHẠNKHINĨIVỀGIỚITÍNH
NÊNĂNNĨIUYỂNCHUYỂN,KHƠNGCẦNQHẲNGTHẮN.HỌCCÁCHUYỂNCHUYỂN
1.Cáchnóitránhné
2.Mượnlờinóiuyểnchuyển
3.Cáchnóiquanhco
CẦNHỌCCÁCHNĨIMƠHỒ,TƯƠNGĐỐI
1.Hìnhthứcmởrộngcáchnóimơhồ


2.Cáchnóinétránh
3.Câuhỏihócbúa
CHỊULỖITHAYCHONGƯỜIKHÁC
NĨITRÁNH,KHƠNGTRỰCTIẾPNĨIĐẾNNHỮNGVẤNĐỀNHẠYCẢM
DÙNGTRÍTUỆVÀTÀIĂNNĨIHỐGIẢINHỮNGCÂUHỎIKHĨTRẢLỜI
NĨIRASỰTHỰCCỊNHƠNNĨILỜISÁORỖNG
KHINĨICHUYỆNCẦNTHÀNHTHỰCĐÚNGLÚC
LNHÀIHƯỚCLÀNGHỆTHUẬTĂNNĨIKHÉOLÉO
CHƯƠNG2NĨINHƯVẬYDỄTRÁNHĐƯỢCRẮCRỐI

CÁCHBỔSUNG,CÁCHTHÊMBỚTKHINĨISAI
1.Cáchgánghép
2.Cáchnóirộngra
THẲNGTHẮNXINLỖI
DÙNGSỰHÀIHƯỚCĐỂĐƠNGIẢNNHỮNGĐIỀUKHƠNGVUITRONGCUỘCSỐNG
HÀIHƯỚCLÀSỰCHỈTRÍCHCỦANGƯỜIKHÁC
HÀIHƯỚCHỐMÂUTHUẪN
HÀIHƯỚCHỐGIẢIĐƯỢCTÌNHHUỐNG“NHAIPHẢIDABỊ”
TỰCHẾGIỄUBẢNTHÂNĐỂTRÁNHĐIỀUKHĨXỬ
BỎQUACHONGƯỜIKHÁCSAUKHIĐÃLỠMIỆNG
NỖLỰCCẢITHIỆNHỒNCẢNHBẤTLỢIĐỐIVỚIBẠN
THUẬNCHIỀUNƯỚCĐẨYTHUYỀN
CHỈRAĐƯỜNGĐIĐÚNG
CHƯƠNG3NĨINHƯVẬYDỄĐƯỢCNGƯỜIKHÁCTHƠNGCẢM
SAUKHISAIPHẠMHÃYTHẲNGTHẮNTHỪANHẬN
CHÂNTHÀNHXINLỖI-CHỦĐỘNGCHỊUTRÁCHNHIỆM
1.Tháiđộphảichânthành
2.Đườnghồngnhậnlỗi
3.Xinlỗikịpthời
4.Khikhơngtiệnnóirathìphảibiểuđạtkhéoléo


5.Phảikiêntrìnhậnlỗi
CHƯƠNG4LÀMTHẾNÀOĐỂCĨLỢICHOGIAOTIẾP?
QUANTÂMĐỂCĨMỘTCUỘCGIAOTIẾPCĨHIỆUQUẢ
*Mụcđíchrõràngvàcósựchuẩnbị
*Trướckhivàovấnđềchínhcầnphảicósựmởđầu
*Lờinóiphảithànhkhẩn,tìnhcảmphảichânthành
*Chúýngữkhí,thanhđiệuvànhịpđiệu
TRONGLÚCNĨICHUYỆNCỐGẮNGKHƠNGĐỂNGƯỜIKHÁCHIỂULẦM

*Hãytìmrangunnhâncủaviệchiểulầm
*Mạnhdạnđốimặtvớitìnhtrạngbịmọingườixungquanhhiểulầmvànghingờ
*Khinóichuyệncốgắngđừngđểngườikhácnghingờ.
*Cốgắngbiệnhộ
LÃNHĐẠOCẦNPHẢIBIỂUĐẠTMỆNHLỆNHMỘTCÁCHRÕRÀNG
*Nghiêncứukỹnộidungbảnchỉthị.
*Chúýcáchnóichuyệnvàtháiđộnóichuyện.
*Hãychọnđịađiểmnóichuyệnchophùhợp
HÃYNẮMVỮNGMỨCGIAOTIẾPTHÁIĐỘVÀHÀNHVI
CHƯƠNG5TRẢLỜIPHỎNGVẤNNHƯTHẾNÀOLÀKHÉOLÉONHẤT?
ĐÂYCHÍNHLÀÁPLỰC
*Trướckhiphỏngvấn.
1.Thuthậpđầyđủcáctàiliệu
2.Tìmbạnđểtậpluyện
3.Ănmặcphùhợp
*Trongphỏngvấn.
*Saukhiphỏngvấn
TRONGPHỎNGVẤNNÊNHỎIVẤNĐỀTIỀNLƯƠNGNHƯTHẾNÀO
TRẢLỜITỐT“BẪYPHỎNGVẤN”
CHƯƠNG6ĐÀMPHÁNNHƯVẬYSẼCĨLỢINHẤT
TRÌNHĐỘĐÀMPHÁNNĨQUYẾTĐỊNHTHÀNHBẠIỞMỘTGĨCĐỘRẤTLỚN


LÚCNÀOCŨNGCHUẨNBỊNĨI“KHƠNG”THÌDỄNẮMĐƯỢCQUYỀNCHỦĐỘNG.
GIÂYPHÚTQUYẾTĐỊNHGIỌNGNĨISẮCMẶTKHƠNGHỀTHAYĐỔI
KHIẾNCHOĐỐIPHƯƠNGDÙNGCÁCHSUYNGHĨCỦABẠNĐỂNHÌNNHẬNVẤNĐỀ
SỰIMLẶNGKHƠNGTHỂKHIẾNNGƯỜITAHỐIHẬN
CHƯƠNG7UCẦUNGƯỜIKHÁCNHƯTHẾNÀOĐỂĐƯỢCVIỆCNHẤT?
DÙNGNHỮNGLỜINĨIGIÀUTÌNHCẢMĐỂLÀMMỀMLỊNGNGƯỜIKHÁC
TỪNGBƯỚCTHUYẾTPHỤCNGƯỜIKHÁC

LÀMTHẾNÀOĐỂNGƯỜIKHÁCCĨTHỂGIÚPĐỠMÌNH
KHICẦNNHỜNGƯỜIKHÁCPHẢICHÚÝVỀMẶTNGƠNNGỮ
*Khơngnênnóinhữnglờikhơngtrúngđích
*Khơngnênnóinhữnglờinóitangtóc
*Đừngnóinhữnglờitráchmócbảnthân
*Khơngnênlolắng,nghingờcâunóicủangườikhác.
*Đừngnóinhữnglờilấplửng.
*Khinhờngườikháccầnchúýngữkhívàcáchsắpxếptừngữ
*Dùngcáchnóiphỏngđốnđểnóithật
*Mượnnhữnglờinóiđùanhẹnhàng,hàihướcđểnóinhữnglờinóithật
*Vịngvođểđốiphươngnóichuyện
*Nóibóngnóigióđểđạtđượcmụcđích
*Dùnggiọngđiệumangtínhbànbạc
*Nănnỉkhơngbằngcầuxinkhéoléo,khunbảokhơngbằngdẫndắt
*Nhânlúcvuivẻhãyđềcậpđếnvấnđềmìnhcầnlàm
PHỤLỤC
TỰMÌNHTRẮCNGHIỆM
Liệubạncóphảilàngườibiếtănnóikhơng?
HƯỚNGDẪNLẤYĐIỂM


MỤCLỤC
CHƯƠNG1NĨINHƯVẬYLÀKHÉOLÉONHẤT
CHƯƠNG2NĨINHƯVẬYDỄTRÁNHĐƯỢCRẮCRỐI
CHƯƠNG3NĨINHƯVẬYDỄĐƯỢCNGƯỜIKHÁCTHƠNGCẢM
CHƯƠNG4LÀMTHẾNÀOĐỂCĨLỢICHOGIAOTIẾP?
CHƯƠNG5TRẢLỜIPHỎNGVẤNNHƯTHẾNÀOLÀKHÉOLÉONHẤT?
CHƯƠNG6ĐÀMPHÁNNHƯVẬYSẼCĨLỢINHẤT
CHƯƠNG7UCẦUNGƯỜIKHÁCNHƯTHẾNÀOĐỂĐƯỢCVIỆCNHẤT?
PHỤLỤC

CHƯƠNG1
NĨINHƯVẬYLÀKHÉOLÉONHẤT
ĂNNĨICẦNCĨCHỪNGMỰC
Tụcngữcócâu:Nhấtngơnkhảdĩtrưngbang,nhấtngơnkhảdĩloạnbang.(Ýmuốnnói:Một
lờinóikiếnthànhmộtnước,mộtlờinóicũnglàmluỵmộtnước!).Tuyđólàchuyệncủacố
nhânnhưngđốivớichúngtangàynaythìcâutụcngữấyvẫncịnhữudụng.
Trongcuộcsốnghiệnđại,cóchínhnhânqntửthìcũngcónhữngkẻtiểunhân,cónhững
conđườngbằngphẳngthìcũngcónhữngđoạnđườngchơnggai.Ởvàonhữngtìnhcảnhphức
tạp,nếubạnkhơngchúýđếnnộidung,chừngmựcvàđốitượngcủalờinói,rấtcóthểgâynên
nhữnglỗilầmvơnghĩa,ngườinghekhótiếpthu,thậmchícịndẫntớitaihại.Mỗingườiđềucó
mộtsốphận,nhưngkhigặplúcthíchhợp,thìtàinăngđượcbộclộlàmthayđổitìnhhình,
thuậnlợichobướcđườngthànhcơng.Chonênkhinóichuyệncẩnthậnmộtchút,tơntrọng
ngườinghemộtchútsẽgiúpchobạnliêntụcthànhcơngvàlnnắmquyềnchủđộngquyết
địnhcuộcđờimình.Điềunàylàvơcùngcólợi.Thếnhưngkhivấpphảinhữngtrườnghợpkhó
khăn,thìvớinhữngngườikhơngcóbảnlĩnhvữngvàng,lậptrườngkiênđịnhsẽdễlộranhiều
nhượcđiểm,khơngđượcmọingườihoannghênh.PhươngTâycócâungạnngữrấthay:
“Thượngđếchỉchochúngtamộtcáimồm,nhưnglạichochúngtahaicáitaiđểnghenhiều
hơnnói”.
Khuyếtđiểmtrongviệcănnóituỳtiệnthìcórấtnhiều.Giốngnhưanhtacómộtđiềubíẩn
màkhơngthểnàochongườikhácbiết.Trongkhinóichuyệnlạivơtìnhlàmlộra.Lờinóituylà
vơtình,nhưngngườinghelạicóý.Anhtacóthểchorằng,bạncốýmuốnnóixấuanhtavà
cũngvìchuyệnnàymàốntráchbạn.Chuyệncủangườikhác,bạnđừngnênquantâm,lạicàng
khơngnênđểchonhiềungườibiết.Nếunhiềungườibiếtđược,đươngnhiênvơcùngbấtlợi,
bạncầntuyệtđốikhơngnóilộvớingườikhácbởinếunóilộrabạnđãphụlịnganhtavàanh
tathậmchícịnốnhậnbạn.Bạntuyđãcẩntrọngbảomật,từđókhơngnhắcđếnchuyệnnày
nữa,thếnhưngaiđócótâmđịalạithêmchuyệnđơmđặt,nóirộngrangồi.Lúcnàybạn
khơngthểtránhkhỏiliênlụy.Bạnchỉcómộtcáchtốtnhấtlànóirõvớianhta,bàytỏbảnchất
mộtlịngmộtdạnhưngvìsơýmànóilộrachuyệnấy.Đồngthờitìmhiểurõngunnhâncủa

sựviệc,cịnnếuđốiphươngkhơngtintưởngbạnnữa,bạncầnphảinỗlựclấylạilịngtinvàvì
điềunàymàrútrabàihọckinhnghiệm.Nếubạnứngdụngnhữngcáchtrênmàkhơnghiệu
quảthìnhấtđịnhviệcbạnlàmđãkhiếnanhtabịtổnthươngnặngnề.Mặcdùbạnđãrấtcố
gắng,nhưnganhtavẫnchỉchorằngbạnnhấtthời,bỏquamọinỗlựccảithiệntìnhhìnhcủa
bạn.Lúcnàycáchtốtnhấtbạnkhơngnênnóigìnữavàchờđợithờigiansẽtrảlời.
Bạncóchuyệnvuithìnênnóichuyệnvớingườiđangvui;nếubạncóchuyệnbuồnthìcũng
chỉnênnóichuyệnvớingườiđangbuồn.Lúcnóichuyệncầnnắmbắtđượccơhộicóthíchhợp
vớihồncảnhhaykhơng.Lờinóilàvơtình,nếugặpphảingườikhéođơmđặt,khơngnhững
khơngđạtđượcmụcđíchmàcịngâyhậuhoạ.Cónhiềukẻxấubụng,chỉlợidụngthờicơkhi
ngườikhácnóisai,nóilỡlờilàngaylậptứcnóixấuliền.
Cómộtcâunói:“Taivạtừmồm”,mộtngườikhơnngoanthìphảibiếtnóithếnào?Cầnnói
gì?Cáigìkhơngnêntin?Mọithứđềuxuấtpháttừcáitâm,ngườixấubụngthìkhơngcótâm,
ngườilươngthiệnthìtấmlịngtrongsáng.
Mỗimộtngườiđềucómộtbímậtcủariêngmìnhvàcũngcómongmuốnkhơngđểchoai
biết.Trongchuyệnnày,nỗisợhãibịlộtẩylàrấthợplí.


Bímậtcủabạncóthểlàchuyệnđờitư,cóthểlàchuyệncơngviệc.Nếunhưtronglúcvơý
bạnnóilộra,rấtnhanhchóng,nókhơngcịnlàđiềubímậtnữa.Nócóthểtrởthànhcâu
chuyệnnóiđinóilạicủađồngnghiệp.Nhưthếđốivớibạnlàvơcùngbấtlợi.Cókhilàmcho
đồngnghiệpítnhiềunghingờbạn.Điềunàykhiếnchobạnrấtkhổtâm.
Bímậtcủabạnnếunhưđểmộtngườicótâmđịabiết,tuyanhtakhơngnóiởcơquan,
nhưngtrongnhữnglúcmặtđốimặt,anhtacóthểdùngbímậtấylàmvũkhícơngkíchbạn.
Trongtrườnghợpnày,bạnrấtdễthấtbại.Bởivì,bímậtcótínhriêngtưlnlàmchotaxấu
hổ.Điềunàyđemlạilợithếchongườikhácvàbạnbịmấtđitínhchiếnđấucủamình.
CốcTrườngQnlànhânviêncủacơngtyđĩahátQuangHoa,trongcơngviệc,CốcTrường
Qnlnchămchỉvànỗlựcnênđượcứngtuyểnlàmđộingũkếcậncủacơngty.Chỉvìsơý
nóilộrabímậtcủamìnhmàbịđốithủcạnhtranhcơngkích,khơngcịnđượctrọngdụngnữa.
Saugiờlàmviệc,CốcTrườngQnhayđiuốngrượutángẫucùngđồngnghiệp.Mộtngày
cuốituần,anhtachuẩnbịrượucùngđồnhắmmờiTrungNghĩađếndùng.Haingườingồi

uốngrấtlâu,nóiquanóilại,rượuuốngcũngđãngàsay,anhtađãđểlộrachuyệnmàchưanói
vớiaibaogiờ.
“Khitơivừatốtnghiệpphổthơngtrunghọcnhưngvẫnchưathiđỗđạihọc,cómộtqng
thờigiankhơngcóviệclàm,tâmtínhbuồnchán.Cómộtlầnsaukhiđiuốngrượucùngvới
mấyngườibạnvề,trênđườngvềthấycóchiếcxemáyđangdựngcạnhđường.Nhìnquanh
thấykhơngcóai,sinhlịngthamlấyđemđibán,kếtquảlàbịbắt,rồilĩnhán.Hếtán,tơiđitìm
việclàm,nhưngtìmmãikhơngcóainhận.Cóngườibạngiớithiệutơiđếnđâylàmviệcgác
cổng.Bâygiờthấythậthốihận,tơichỉmộtlịnghếtmìnhvớicơngtythơi!”
CốcTrườngQngáccổngđược3năm,doanhvàTrungNghĩađượcứngtuyểngiúpviệc
choPhógiámđốc.Phógiámđốctìmanhtanóichuyện.CốcTrườngQnbàytỏnguyệnvọng
muốnhếtlịngnỗlựcvìcơngviệcđểkhơnglàmphụlịngBanlãnhđạocơngty.Aingờ,chưa
đầy2hơmTrungNghĩalạiđượcvàovịtrítrợlýđócịnCốcTrươngQnbịđẩysangbộphận
khác.
Sauchuyệnnày,anhtamớibiếtđượcbộmặtthậtcủaTrungNghĩa.VìtrướckhiPhógiám
đốcchọnTrungNghĩavàovịtríấy,TrungNghĩađãđếntìmPhógiámđốcvànóihếtqkhứ
vàlỗilầmcủaQn.
Thậtdễhiểu,mộtngườiđãtừngphạmphápthìsếplàmsaocóthểtindùngđược?Bấtkể
anhtabâygiờcóbộclộthếnàođinữa,thìqkhứấysaocóthểlàmPhógiámđốctrọngdụng
được?
Bímậtlàcủariêngmỗicánhân,bấtkểchuyệngìcũngkhơngthểchongườikhácbiếtđược.
Bạnkhơngnóiranhữngbímậtmangtínhriêngtưthìkhơngcógìcầnlolắng,thếnhưngkhi
bạnnóichongườikhácbiếtthìhọsẽdùngnólàmvũkhícơngkíchkhicần,khiếnbạnphải
“ngậmbồhịnlàmngọt”.
Khigiaotiếpvớimọingười,bạncầnchúýđếnnhữngđiểmsau:

1.Trướcđámđơngkhơngđượcnhắcđếnbímậtvàsailầmcủangườikhác
Cóngườithíchnóimócđếnsailầm,bímậtcủangườikháctrướcđámđơng.Nhữngnghiên
cứutâmlýchothấy:Khơngaithíchbịphơibàybímậtcũngnhưkhuyếtđiểmcủamìnhtrước
đámđơng.Bímậtbịngườikhácpháthiệnra,nhấtđịnhsẽtỏrakhóxửvàbốirối.Chonên
tronggiaotiếp,nếunhưkhơngphảidoyếutốđặcbiệtcầnthiết,tanêntránhđụngchạmđến

điềunhạycảm,tránhlàmlộkhuyếtđiểmcủangườikhácởchỗđơngngười.Nếutrongtrường
hợpvơcùngcầnthiếtthìbạncũngchỉdùngngơnngữmangtínhámhiệuđểnhắcnhởđối


phươngbiếtrằng,bạnđãbiếtđượcbímậtriêngtưcủahọ,khiếnhọcảmthấybịáplực.Hầu
nhưaicũnglnmuốngiữthểdiệnchobảnthânmìnhởchỗđơngngười.Bạnđừngbaogiờ
moimóckhuyếtđiểmcủangườikhácvìnhưthếsẽlàmhọđaulịng,thậmchícịnốnhậnbạn
nữa.Làmrạnnứtmốiquanhệhaibên.

2.Cốýthổiphồnghaynhấnmạnhvàokhuyếtđiểmcủangườikhác
Giaotiếpởnơicộngđồng,chúngtathườnggặpphảitrườnghợpkhinóiramộtcâumàcó
mộttừsai,hoặcnhớsaitênngườiv.v...Trongnhữngtìnhhuốngấyngườinóixấuhổvàcànglo
lắngrằngngườikhácsẽbiết.Nếubạngặpphảitìnhhuốngnày,nếunhưvấnđềkhơngq
quantrọngthìkhơngcầnphảithổiphồnglên.Bạncốýchuyểnsangđềtàikhácvàcũngkhơng
nêncótháiđộxấuhổhayengại,nếukhơngsẽkhiếnchongườikhácnắmđượcđểlàmtrị
cười,lấybéxérato,lấychuyệncủangườikháclàmchuyệnvuichobảnthân.Làmnhưvậythì
lnkhiếnchotìnhhìnhxấuthêm,hơnnữacịnlàmtổnthươngđếnlịngtựtơncủangười
khácvàcũngkhơngcólợichouytín.Chonênthổiphồnghaynhấnmạnhvàokhuyếtđiểmcủa
ngườikháclàviệclàmvừahạingườivừabấtlợivớibảnthân.

3.Dồnngườikhácvàothếbí
Tronggiaotiếp,khithamgianhữnghoạtđộngngoạikhốcótínhcạnhtranh,vídụnhư
đánhcờ,bóngbàn...hầuhếtđóchỉlànhữnghoạtđộngvuichơigiảitrí,nhưngnhữngngườicó
tinhthầncạnhtranhlạilnmuốnmìnhlàkẻchiếnthắng.Hầunhưđólànhữngkẻmêcờ,mê
bóngđá.Vớingườicókinhnghiệmxãgiao,giànhđượcphầnthắngvềmìnhlàđiềukhơngquan
trọng,họkhơngépđốiphươngvàothếbívàthườngchọncơhộitốtđểtạoraấntượng.Để
ngườikhácthắngcũngcóhaicách.Trongtrườnghợpđốiphươnglàngườigiàhaybậcchachú,
bạnkhơngđànhlịngchènéphọ,cịnnếuthắngđượcthìsẽxảyrahậuquảkhơnlường.Thực
ra,chỉtrongnhữngtrườnghợpkhơngphảithiđấuchínhthứcmàlànhữnghoạtđộnggiaolưu,
hữunghịthìviệcthắnghaybạiđâucóýnghĩagì?Trongnhiềuhồncảnhkháccũngtươngtự

nhưvậy,cókhilànhữnghoạtđộngtậpthể.Mặcdùbạnlàngườirấtcónăngkhiếunhưngcũng
cầntạochongườikháccócơhộiđểhọthểhiệnbảnthân.Mặcdùbạntúctríđamưu,nhưng
cũngcầnphảilắngngheýkiếncủangườikhác.Lờinóitựcao,cưxửíchkỷkhơnghềcólợicho
quanhệxãgiao.

4.Nhanhnóilờithâmgiao
Tronggiaotiếp,chúngtanhiềukhicầnkếtbạnmới.Mặcdùbạnđốivớihọcómộttìnhcảm
nhấtđịnh,nhưnglàlầnđầutiên,bạnkhơngnênnóiralờithânmậtqnhanh,điềuấychỉlàm
ngườikhácchúý,cảntrởviệcxãgiao.Nếulàngườitốtthìkhơngsao,nhưngcũngcóngười
chorằngbạnđanglừadốihọ,gâyhậuquảtươngphản.Ngồimộtsốtrườnghợpvềngoạigiao,
bạnkhơngnênnóilờithâmgiaoqnhanh.

5.Épngườithìgặphoạ
Cónhiềukhi,ngườikhácchorằngkhơngthểnàolàmđượcmộtviệcgìđó,bạnlạichorằng
làcóthểlàmđược,hoặchọđanggặprắcrối,bạnlạilàmtìnhhìnhcăngthẳngthêm.Cólửathì
mớicókhói.Anhtasẽchorằngbạnkhơngnênlàmvậy.Lúcnàybạnđừngqbảothủýkiến
củamình.Épthìgặphoạ,điềuđólàvơlễvàngudốt.

6.Nóikhơngđúnglúc
Cónhiềungườikhinóichuyệnkhơngcoiairagì,thaothaobấttuyệtkhơngđểýđếnngười
khác.Khơngđợicócơhộithíchhợp,họcũngchỉnghĩđếnviệcthoảmãnbảnthânlúcđó.Điều
nàylàmchomọiviệcxấuthêmđi.Nóichuyệncầnchúýđếnphảnứngcủađốiphương,liêntục
điềuchỉnhnộidungvàcáchbàytỏvấnđề,đểcâuchuyệncàngnhiềuýnghĩavàmàusắc.


ĂNNĨICẦNNGẮNGỌN,NĨIÍTNHƯNGĐƯỢCVIỆC,THỐNG
NHÌNĐỦHIỂUNHAU
Conngườitatrongnhữngtìnhhuốngnhưtraođổiýkiến,kháiqttìnhhình,diễnđạtquan
điểmhaykhiphátbiểuýkiến...muốnchongườikhácnhanhchónghiểuđượcbảnchấtcủasự
việc,lĩnhhộiđượcquanđiểmcầntruyềnđạtthườngphảisửdụngngơnngữcótínhkháiqt

caovàhếtsứcchắtlọc.Biểuđạttrựctiếpbảnchấtđặctrưngcủavấnđềđóchỉcầnnóimộtlần
màđạthiệuquảcao.Đãcókhơngítvịlãnhtụvậndụngphươngphápnày.Họgiỏibaoqt
tìnhhìnhnắmbắtmấuchốtvấnđề,điềuấycótácdụngvàảnhhưởngrấttolớn.Abraham
Lincon-Tổngthốngthứ16củanướcMỹ,trongmộtlầnđithịsátvàđãgặpgỡthủythủ.Trong
lúcbắttay,cómộtthuỷthủtừchốibắttayơngvàxấuhổnói:“Thưatổngthống,taytơibẩn
q,khơngthểbắttayvớingàiđược”.Tổngthốngnghexongcườivànói:“Hãyđưatayanh
chotơi,bàntayanhđãbẩnvìTổquốcnày!”.Chỉmộtlờinóingắngọn,thoạtnghethấybình
thườngnhưnglạicótínhkháiqtcaohàmchứaýniệmvàtrànđầytìnhcảm.
Trênthựctế,bấtkểlàsựviệccóphứctạpđếnđâu,tưtưởngcóhuyềnbíđếnmứcnào,nói
chocùngchínhlànhậnthứccủabạnđãđượctổnghợphốíthaynhiềumàthơi.Màđiềunày
chínhlàtinhhoa,lànịngcốt,làbảnchất,chỉcầnbạnnắmvữngchúng,sẽcóthểdễdàngbiểu
đạtthuậnlợi.Đólàbiểuđạtcủacâunói:“Nóiítnhưngđượcviệc,thốngnhìnđãhiểunhau”.
FriedrichEngelstừngnói:
“Mộtcâunóingắngọn,chắcchắnsẽđượcnhớlâuvàtrởthànhmộtkhẩuhiệu”.

ÝDÀINĨINGẮN,KHƠNGCĨĐỪNGNĨI
Dohạnchếcủahồncảnhkháchquan,bạnkhơngthểlýluậndàidịng,cầnnóiđĩnhđạc
ngắngọn,kháiqt.Vídụnhưtrênchiếntrận,trườnghợpkhẩncấp,cấpcứu,hoặckhihai
ngườiunhauđứngtrướcsângađểtiễnbiệtnhưngcịitàuđãkéo,lúcấy,khơngcóaicóthể
nóidơngnóidàiđược.
Trongnhữngtìnhhuốngnhưvậy,chỉcólờilẽgọngàngvắntắtmớicóthểbàytỏđượchếtý
niệmcủangườinói.
Năm1812,trướcgiờphútchiếntranhAnh-Mỹphátđộngtồndiện,chínhphủMỹmởcuộc
họpkhẩncấpđểtunchiếnvớinướcAnh.Trongcuộchọp,cómộtnghịsĩphátbiểutừtrưa
đếntậntốichođếnkhitấtcảmọingườiđềuđãthấybuồnngủ.Cuốicùng,mộtnghịsĩkhác
cầmchiếcgạttàngõxuốngbàn.Lúcấy,ơngtamớithơiphátbiểuvànghịviệnthơngqua.Thế
nhưngvàothờiđiểmđóthìqnAnhđãđánhvàocửangõcủanướcMỹ.Thậtdễhiểu,kiểu
thuyếttrìnhMarathonvượtquakhảnăngtiếpthucủangườinghe.Làmchohọkhơngthểnào
hiểuđượclàmộtchuyện,lạicịnlàmhỏngmấtviệcđạisựvàtạoranhữngtổnthấtkhơngthể
nàolườngtrướcđược.Đểkìmchếcáchnóidơngdài,mộtsốnơiởMỹđãquyđịnh:Ngườinói

cầmtrêntaymộtcụcđá.Nếunóicànglâuthìcầmđácànglâu.ChâuMỹcómộtdântộchọquy
địnhđốivớingườinàomuốnnóithìphảiđứngbằngmộtchân.Khiđổichânkiathìkhơng
đượctiếptụcnói.Nhịpsốngngàynaylnbiếnđổinhanhchóng,vớicáchnóidơngdàikhơng
thểtốtchochúngta.

ĂNNĨIDỄDÀNG,LƯULỐT
Lờinóingắngọnđềurấtdễhiểuvàcótínhđạichúng.Nếucứtìmtịithứngơnngữsang
trọng,câunóitrauchuốtthìhẳnphảitốnrấtnhiềuthờigian.Ngày19-10-1936,chỉvớimột
câunói:“Hơmnaymuộnrồi,tơichỉmuốnnóimộtcâuvớingài:Cónhiềungườikhơngcần
đánhcũngđầuhàng,ơnglàngườicóđánhcũngkhơnghàng!”.Trongcâunóingắngọnđó
chúngtathấyđượctínhđạichúng,màtrongtínhđạichúngấythểhiệnrõsựchântình.


Muốnănnóigọngànglưulốt,thìcầnphảilàmcholờinóicủamình“ítnhưngchuẩn”.
Ngắngọnnhưngphongphú.Điềuchủyếulàkhơngngừngbồidưỡngkhảnăngphântíchvấn
đềcủabảnthân,cầnphảihiểuđượchiệntượngbênngồicủasựvật,nắmvữngđặctrưngcơ
bảncủachúng,giỏitổnghợpkháiqt.Ngơnngữhìnhthànhtrênnềnmóngấythìmớicóthể
ănnóichuẩnxác,tinhtếđược,cótrọnglượngvàcósứchấpdẫn.Đồngthờicầntraođổiđểcó
đượcvốntừvựnglớn.
Bấtkỳmộtsựvậtnàođềuchỉcómộtcáchduynhấtđểgọi,đềuchỉdùngmộtđộngtừđểchỉ
độngtáccủanó.Nếunhưvốntừvựngcủangườinóihạnchế,khinói,thậmchícódùnghếtlời
nóicủamìnhthìvẫnkhơngphảilàcáchnóitốtnhấtđểngườinghedễhiểu.Ngồira,bỏbớt
câunóirườmràlàphươngpháphiệuquảđểbồidưỡngcáchănnóilưulốt,dễhiểu.
Điềuquantrọnghơnnữalàănnóingắngọnkhơngphảilàrútgọnmộtcáchbừabãi.Cần
phảicóquytắcrútgọnđơngiảnvàxuấtpháttừhiệuquảthựctế.Đơngiảnnhưngphảithích
hợp,đúngchỗ,đúngmực.Nếukhơng,sẽthànhcắtđầubỏđi,chỉcóthể“giậtgấuvávai”,
khiếnngườinghenhớítqnnhiều.Cũngcầnphảithừanhậnrằng,bấtkỳsựvậtnàocũngcó
haimặtcủanó.Ngơnngữđơngiảnrấtkhócóthểdiễnđạtđượchếtnhữngtưtưởnghaytình
cảmphứctạp.Khigiaotiếp,ngơnngữđãđượcrútgọncũngcảntrởviệchiểubiếtlẫnnhau.

KHINĨIVỚIĐỒNGNGHIỆPCẦNCĨCHỪNGMỰC
Ởcơquanhàngngày,bạnvàđồngnghiệpthườngcókhoảngthờigiandàilàmviệcvới
nhau.Khinóichuyện,cóthểkhơngchỉnóiđếncơngviệcmàcịnrấtnhiềuchuyệnkhácnữa.
Nếunóichuyệnkhơngcóchừngmực,bạncóthểgặpphảirấtnhiềuđiềuphiềnphức.Vìvậy,
khinóichuyệnởcơquannhấtthiếtphảicóchừngmực.

KHƠNGNÊNBỘCLỘNHIỀUVỀBẢNTHÂNỞCƠQUAN
Cónhiềungườitínhtìnhngaythẳng,thíchgiaotiếpcùngđồngnghiệp.Tuynhiên,khinói
chuyệnnhưvậycũngcórấtnhiềungườinhạycảm,thíchthổlộtâmtình,điềuấysẽgiúpcho
chúngtathânmậthơn.Nhưngtheonhữngnghiêncứuđiềutrachothấy,chỉcókhơngđến1%
sốngườilàcóthểgiữbímật.Chonên,khibạnđangthấttìnhhaybuồnbã,tốtnhấtlàkhơng
nêntâmsựvớiđồngnghiệp.Khơngnênbàytỏhếtvớiđồngnghiệpmìnhchỉvì“tìnhhữunghị”
hay“thânmật”,đểkhơngtrởthànhtâmđiểmchúýcủađồngnghiệptrongcơquan,vàcũng
khơngđểcấptrêncóấntượngvớibạn.

KHƠNGNÊNTRANHCÃIỞCƠQUAN
Cónhiềungườithíchtranhluận,nhấtnhấtphảithắngđượcngườikhácmớithoảmãn.Nếu
bạnlàngườithíchthảoluận,vậythìýkiếncủabạntốtnhấtlànóiởngồicơngty,nếukhơng,
mặcdùbạncótranhluậnthắngđượcđồngnghiệpkhác,nhưngtrênthựctếbạnđãlàmtổnhại
đếntựáicủahọ.Cóthểtừviệcnàymàhọơmhậntronglịng.Khơngchắcmộtngàynàođó,họ
sẽdùngcáchkhácđểtrảthùbạn.

KHƠNGNÊNĐEMCHUYỆNRIÊNGCỦANGƯỜIKHÁCRAĐỂBÌNH
LUẬN
Cónhiềungườithíchnóixấungườikhácsaulưng,chỉcầncóvàingườiquenlàđãcóthểnói
ranóivào.Cólúc,bạnkhơngcẩnthậnsẽtrởthànhlắmchuyện.Cókhi,bạnlạitrởthànhđối
tượngđểngườikhácchỉtrích.
Nóixấusaulưng,vínhư:Sếpthíchainhỉ?Ainóinhiều?Aihayngượngngùngđỏmặtv.v...
Nógiốngmộtthứtạpâm,ảnhhưởngđếncơngviệccủangườikhác.Bạnlàngườithơngminh,
cầnphảihiểurằng,điềucầnnóithìhãydũngcảmmànói,điềukhơngcầnnóithìtuyệtđối

khơngbaogiờđượcnóibừa.

KHƠNGNÊNTHỂHIỆNSỰVƯỢTTRỘICỦABẢNTHÂNỞCƠ
QUAN
Nhiềungườithậtthà,thíchchiasẻthànhcơngcủamìnhvớiđồngnghiệp.Điềunàyảnh
hưởngđếnviệcbảomậtthơngtin.Vídụ:Bạntìmđượcmộtkháchhàngquantrọng,sếpkín
đáotặngchobạntấm“huychươngvàng”.Tốtnhấtlàbạnđừngkhoevớingườiđồngnghiệp
khác.Chỉsợtronglúcbạnđangđắcýmàqnrằngcóngườiđangcămhờnnhìnbạn.

KHƠNGNÊNTUỲÝĐÙAVỚICẤPTRÊN
KỷHiểuLamsaukhiđượctiếncửlàmThịĐộchoạsĩ,đượctheohầuHồngđếCànLong
đọcsách.
Mộthơm,KỷHiểuLamdậyrấtsớm,quacổngthànhTrườngAnvàocung,đợikhálâumà
vẫnkhơngthấythánhđếngựgiá.Ơngnóiđùavớinhữngngườikhác:
-“Lãođầunhi(lãogià)saovẫnchưađếnnhỉ?”
Vừamớingắtlời,CànLongđãđứngngaytrướcmặtơng.Vìhơmđó,CànLongkhơngmang
theotuỳtùng,chỉmặcquầnáodânthườngchonênmọingườiđềukhơngchúý.Thánhđếkhi
nghexongcâunóiấy,vơcùngtứcgiậnqt:
-“Lãođầunhicónghĩagì?”.
Mọingườiđềusợvãmồhơi.ChỉduycóKỷKiểuLamvẫnbìnhthảnđáprằng:
-“Sốnglâumntuổigọilà“lão”,Đầuđộitrời,chânđạpđấtgọilà“đầu”.Concủatrờiđất
gọilà“nhi””.
CànLongnghevậythìlấylàmvuivẻlắm,khơngtruycứunữa.
Tronggiaotiếp,khéoléohaykhơngkhéoléo,vậndụngtốttrithứccủabảnthânvàtàiăn
nói,tuỳcơứngbiếnthìcóthểgiảiquyếtđượcmọiphiềnphức,giúpchongườinóithốtkhỏi
nhữnghồncảnhkhókhăn.
KỷHiểuLamđãvậndụngthànhcơngcáchgiảithíchkhéoléobỏđượcnghĩabấtkínhcủa
batừ“Lãođầunhi”(lãogià).Ơngkhéochuyểnthành“Vạnthọvơcương,đỉnhthiênlậpđịa,

phutiênmẫuđịa”.
Trongcuộcsống,nhữngngườinhưKỷHiểuLamquảlàhiếmthấy,biếtthêmbớt,bùđắp
trongmọitrườnghợpmộtcáchtựnhiên.
TổtrưởngVươngcầnphảichủtrìmộtcuộchọpquantrọngcủaxínghiệp,cầnphảichuẩnbị
mộtsốtàiliệu.ƠnggiaochoTiểuTrầnchuẩnbị.VìTiểuTrầnrấtcókinhnghiệmtrongviệc
nàynênđãsớmhồnthànhtàiliệuđểgiaolạichotổtrưởngVương.Đọcxongtàiliệu,ơng
thậntrọnghỏi:
-Mọingườiđềurấtquantâmđếnviệcnày,sốliệucậuđãđốichiếukỹchưa?
-Đạikháithìđềuđúngcả,thưatổtrưởng.
TiểuTrầnvừadứtlờithìtổtrưởngVươngvứttậptàiliệulênbànvàtứcgiậnqt:


-Cậuởđâylàmgì?Tạisaocóthểnóilà“đạikhái”được.
TiểuTrầntronglịngrấttứcgiậnvàthầmnghĩ:“Nóiđùamộtcâucũngkhơngđượcsao?”.
Rõrànglàmộtcâunóiđùa,ngườikháclạitưởnglầmlàthật,kếtquảlàngườinóithìkhơng
vuimàngườinghelạitứcgiận.Cóbangunnhânchínhxảyratìnhhuốngnhưvậy:
1.Đùacợtvớisựviệcmàngườikhácrấtcoitrọng.TrườnghợpcủaTiểuTrầnthuộcvào
loạinày.TổtrưởngVươnggiaocảsốtàiliệuquantrọngđóchoTiểuTrầnchuẩnbịmàanhta
lạidámcoithườngviệcấy,khiếnơngtatứcgiận.
2.Ngườicócátínhthẳngthắnbộctrựclạihaynóingườikhác.
3.Ngườiđangcótâmsựthìkhơngcịnđầuócđâunóiđùanữa.Cũngcịndocácngun
nhânkhácnhư:Tâmtrạngcăngthẳng,tinhthầnkhơngổnđịnh...Mộtcâunóiđùalúcấycũng
cóthểlàmchotinhthầncủamộtngườibìnhthườngrơivàotrạngtháinóngnảy,cáugắt,
khơngchấpnhậnbấtkỳmộtlờinóiđùanào.
Ngồira,vớingườicótínhcáchtựtivàdễbịtổnthươngcũngkhơngnênđùacợt.
Nhưvậy,bạncóthểnghingờ:“Thếkhơngđượcđùaư?”.Thựcrathìcũngkhơnghẳnnhư
vậy.Trongngơnngữ,lờinóiđùaởcơquan,cơngsởlàmchokhơngkhíthêmvuinhộn,cótác
dụnggiảmbớtcăngthẳngtrongcơngviệc.Vấnđềlàởchỗ,bạncónóiđúnglúchaykhơng.
Vậy,saukhinóiđùakhơngđúngchỗnhưTiểuTrần,làmthếnàođểchữađược?Khicấp
trênđãtứcgiậnmàanhtavẫnkhơngnóigìthìlạicànglàmhọtứcgiậnthêm.

Mấuchốtcủavấnđềnàylànóikhơngđúnglúc,TiểuTrầnlạikhơngkhéoléobổsung,thêm
bớt.Anhtađánglẽnênnghiêmchỉnhvàtựtinmànóirằng:
“Tổtrưởngcứntâm,sốtàiliệunàytuyệtđốikhơngcóvấnđềgì!”.
Tổtrưởngcóthểhỏi:“Thếà!Chẳngphảianhvừanóilàđạikháihaysao?”
“Tơixinlỗi,ơngcứxemkỹlạixem,nhấtđịnhkhơngcósaisótgìđâu!”.
Khinói,TiểuTrầnngồilờinóiphảitrànđầytựtinra,trênmặtphảinởnụcười.Saukhi
ngheTiểuTrầngiảithíchcộngvớitháiđộnghiêmchỉnhcủaanhta,chắcchắntổtrưởng
Vươngsẽbìnhtĩnhlại.
Thơngthường,khigiaotiếpvớibạnbèkhơngnhấtthiếtphảibuộcvàonhữngtìnhtiếtnhỏ
nhặt.Mặcdù,lờinóiđượchồtrộnmộtthứchâmbiếmhaychỉlàsơsuấtmànóira,tấtcảđều
khơngphảidochủý.Đươngnhiêntrongnhữngtrườnghợpnhưtrênkiếmcơhộiđểgâysựchú
ývớingườikháchayvênhváokhoekhoangthìkhơngbàntới.Chẳngqua,dùchomụcđíchnhư
thếnào,hànhđộngcóchừngmựcvàbìnhtĩnhlàvơcùngcầnthiết,đặcbiệtởnơilàmviệclại
cầnphảichúýnhiềuhơn.
Bạnphảiýthứcđượcrằng,trongcơngviệctarấtkhótránhđượcnhữngmốiquanhệcólợi
haycóhại.Nhiềukhichỉlàmộtcâunóichâmbiếmvơtưthếnhưnglạiđemđếnchobạnnhiều
phiềnphức.Vìthế,bảnthânlàmộtnhânviêncủacơngty,vềviệcquanhệgiaotiếpvớimọi
người,ítnhấtcũngphảihiểurõchừngmựccủangơntừ.Cầntránhnhữngcâunóikhơngthích
hợpkhiếnchongườikháccóáccảmvớibạn.Nếunhưchỉlàđểgópvuihaylàmchokhơngkhí
thêmnáonhiệtmàtỏrahàihước,dídỏmthìkhơngđượcphépsơsuất.Nếukhơngkhéosẽlàm
chongườikhácphậtý,tứcgiận,đếnlúcấythìkhómàbùđắplạiđược.


NHỮNGĐIỀUKIÊNGKỊKHIGIAOTIẾPVỚINGƯỜINƯỚCNGỒI
TiểuPhụnglàmthưkýchomộtcơngtynướcngồiđặttạiBắcKinh.Cómộthơm,trờitrở
lạnh,cơthấyngườiđồngnghiệpnướcngồimặckhơngđượcấm,cơhỏithăm:“Hơmnaylạnh
lắm,ơngnênmặcthêmáovàochoấm.”Ngườinàythườngngàyrấtqcơ,nhưngkhimới
nghecơhỏiđãquayngoắtđithẳngvàotrongxưởng.Chúngtađềuhiểuđiềunày,bởivìTiểu
Phụngđãnóiđúngvàođiềungườinướcngồikiêngkị.Thơngthường,nhữngvấnđềmàkhi
tiếpxúcvớingườinướcngồitakhơngnênđềcậptớilà:

1.Qquantâmhaybảobanhọ:NgườiÁĐơngthườngquantâmđếnngườikháchơnlà
quantâmđếnbảnthânmình.Ngườinướcngồilạirấtcoitrọngtínhđộclậpcánhân.Nên
khơngthểlấyýtốtcủangườiÁĐơngấybảohọđược.Cókhibạnlạilàmhọphậtlịng.Bạnhỏi
mộtngườibạnngoạiquốc:“Anhăncơmchưa?”Haybạnchàoanhta:“Anhđichơià?”Tất
nhiênlàbạncóýtốt,nhưnganhtalạixemđólàhànhđộngxâmphạmđếntựdocánhân.Có
thểlạicịnnghĩlà:“Anhcứxíavàochuyệncủangườikháclàmgì?”
Nhânviênbánhàngcầnchủđộnggiớithiệuvàquảngcáosảnphẩmvớikháchhàng.Với
ngườinướcngồithìkhơngnhưvậy.Họchorằngmuacáigìlàdohọ,ngườikháckhơngquyết
địnhthayhọđược.Chúngtakhơngnênnóivớihọvềnhữngđềtàinhưthếnày,cầnphảikhéo
léo,uyểnchuyểnmộtchút.Cáchănnóicầnchúý,khơngnêndùngcâumệnhlệnh.Khơngnên
đểhọcócảmgiácbịsaikhiến.
2.Mỗingườiđềucócuộcsốngcánhân.Nóichuyệnvớingườinướcngồi,bạnkhơngthể
hỏithămtuổitác,tìnhtrạnghơnnhânlílịch,thunhậpthậmchílàtìnhhìnhgiađìnhcủahọ
mộtcáchtuỳtiệnđược.Nhữngloạicâuhỏinhưthếđốivớichúngtathìlàbìnhthường,nhưng
đốivớingườinướcngồithìkhơngtếnhịvàhọcholàbạncóđộngcơkhơngtốt.Bạncũng
khơngnênbìnhluậnđếngiátrịhayhìnhdángcủatrangsức,đồdùng,xehơi...củahọ.Những
thứđóliênquanđếnthunhậpvàphạmvicánhân.
3.Ngườinướcngồichorằng,cónhữngvấnđềkhinóichuyệndễlàmchongườikhácmất
hứnglạikhơngcólợi.NgườiphươngĐơngcũngcóquanniệmnhưvậy.Vínhưchúngtaln
muốnhỏithămtìnhtrạngsứckhoẻcủanhau,nhưngtốtnhấtlàkhơngnênhỏimộtngườinước
ngồinhữngvấnđềnhưvậy.Bạncàngkhơngnênđềcậpđếntìnhtrạngsứckhoẻcủamộtbệnh
nhân.
CómộtvịlãnhđạotronglầntiếpmộtvịkháchngườiÚc,tronglúccaohứnghọbàntánvề
chuyệnnấunướng.Ơngnói:“Tơisẽmờiơngmónđặcsảnởnơiđây,khinấuxongbưnglên,
chắccácơngnhìnkhơngchớpmắtđâu.Mónănnàyởnơiđâycựckỳhiếm”.Khơngainghĩrằng
mấyvịkháchnướcngồiấylạicảmthấykhơngvừalịng,lậptứctỏvẻtừchối,kếtquảlàhọbỏ
ravề.Saukhihiểurasựviệc,mấyvịkháchấylạilàthànhviêncủaTổchứcbảotồnđộngvật
hoangdã.Dosựkhácnhauvềphongtụctậpqn,nhữngngườikháchnướcngồiđãcoicái
màhọgọilà“cựckỳhiếmnơiđây”làhànhvitànsátđộngvậthoangdã.
Vớingườinướcngồi,đườnglốichínhtrị,tơngiáotínngưỡng,phongtụctậpqnhaysở

thíchcánhânthìkhơngthểcoithườngđược.ỞnướcAnhngàynay,nếubạnchêbainữhồng
củahọhaycoiviệcsưutậpcủamộtnhàsưutầmlàmấttríthìđềubịcoilàvơlễ.
Tronggiaotiếp,nếugặpnhữngvấnđềnhưtrên,tacầnchúýtránhnhắctớihoặcđãtrót
nhỡlờithìnênchuyểnsangđềtàikhácvàtìmthờiđiểmthíchhợpđểxinlỗihọ.

KHƠNGNÊNVƯỢTQGIỚIHẠNKHINĨIVỀGIỚITÍNH
Trongcuộcsốnghàngngày,giớitínhlàmộtđềtàirấtnhạycảmvàkhónói,nhưnglạilàcái
màngườitarấtthíchbàntới.Khinóivềvấnđềnày,nhấtthiếtphảiđúnglúc,đúngchỗvàcó
chừngmực,nếukhơngsẽlàmchomọingườicảmthấykhóchịu,bảnthânlạibịđộng,thậmchí


dẫnđếncãicọ,lâudầntrởthànhbikịch.Dướiđâylàmộtvàiýkiếnbạncóthểthamkhảo
thêm.
Thờiđiểmđãđến,khơngnênnóngvội.
Ngườixưathườngnói,trongđờicóbốnđiềumàngườitathíchnhất:“Hạnhángặpmưa,về
qgặpbạn,độngphịnghoachúc,tênyếtbảngvàng”.“Độngphịnghoachúc”làniềmvuicủa
đờingười,khơngnhữnglàmchongườibạnđờicủamìnhmặtmàyrạngrỡmàbàconhọhàng
cũngtươicườihớnhở.
Chúngtatrongnhữngngàyvuicủađơivợchồngtrẻ,ngồiviệctặngqmừngchođơilứa,
mọingườicịnthíchtrêuđùacơdâu,chúrể.Nhiềungườihễnói,đãđùavề“Độngphịnghoa
chúc”rồi.Cóngườimớiuốngvàilyrượuđãkhơngcịngiữđượcbìnhtĩnh.Vídụ:TiểuVương
đếnchúcmừngđồngnghiệptrongđámcướinói:“Giờthìcácbạnđãbắtđầucuộcsống“Tình”
rồinhé,vìthếtacạnly”.Cóngườilậptứcphảnđối:“Làcuộcsống“Mới”khơngphảicuộcsống
“Tình”(chữ“TìnhvàMới”trongtiếngTrungQuốccócáchđọcgầngiốngnhau).“À,làtơinói
khơngrõnên“mới”và“tình”nghekhơngphânbiệtđược”-TiểuVươngbiệnbạch.Nghenói
nhưvậy,cơdâuchúrểngượngchíncảngười.Nhữngngườilớntuổiởđócũngkhơngvừalịng.
Đươngnhiên,nếutrêuđùanhãnhặn,lịchsựthìhồntồncóthể.Chỉcầnkhơnglàmhạiđếnai,
nếubiếtcáchnóiđúngthờiđiểmthìcóthểlàmhọcàngthêmphấnkhởi,thíchthú.Vídụ:Mấy
cơgáiđithămhaingườibạnthânvừamớikếthơn;thấyngồichơicũngđãlâu,mộtcơbènnói:
“Muộnqrồikhơnglàmphiềnhaibạnđinghỉnữa”.Vừamớinóixong,mấycơbạnkháccùng

nhaucườivangcảnhà.Đơivợchồngtrẻkhơngnhữngkhơngphảnứngmàlạichođólàmột
cáchđùarấttếnhị.
Vợchồngnóivề“chuyệnấy”cầntơntrọnglẫnnhau.
Vợchồngcómốiquanhệgốichăntựnhiênvàmậtthiếtnhất.Thơngthườngkhinóivề
“chuyệnấy”,tahaynóibónggió.Thựctếthìkhơngnên,cóbađiềurấtrõrànglà:Thứnhất,cho
rằngnóivềtìnhdụclàbẩnthỉu.Thứhai,thậtkhóbắtđầu,thậmchícóngườicịnchorằng
“chuyệnấy”chỉnêntựtìmhiểulẫnnhau,khơngnênnóithẳng.Cầnphảithơngquatrựcgiác,
cảmnhận,thểnghiệm,tìmtịimớicóthểhiểuđược.Nhữngngườinhưvậycóquanniệmrất
cổhủ.Họchorằng:“Trêngiườnglàvợchồng,ngồigiườnglàqntử”.Thứba,nóivềchuyện
ấyqnhiều,họchorằngnếulàvợchồngthìkhơngcịngìlàbímậtnữa,thẳngthắnbàytỏ
khơngcịnngầnngại.Hoặckhikhơnghồhợp,lạikhơngtựmìnhtìmrangunnhân,âmthầm
chịutráchnhiệm,hoặcthấtvọngvềnhau.Nếunóiralúcấy,thìchỉnhưchiếckimđâmvào
ngườibạnđời.Trênthựctế,bấtkểlàngườichồng,hayngườivợvềphươngdiệnnày,cảmxúc
vơcùngmongmanh,yếuớt.Hiểubiếtvàtơntrọnglẫnnhaulàvơcùngcầnthiết.Nếungườivợ
nóivớichồng:“Thậtvơdụng,anhcóphảilàđànơngkhơng?”.Haychồngnóivớivợ:“Emlạnh
nhưbăng,ngườicứngđờnhưcáixác...”Nhữngcâunóinhưvậyđềulàmchongườibạnđờibị
tổnthươngnghiêmtrọng.Khuyếtđiểmthứnhấtcủangườichồnglúcnàylàdotâmlýbịcản
trở,cầncósựđiềuhồtừmỗiphía,cũngcókhiphảiđếnbácsĩ.Thứhai,haingườicóthểcùng
thẳngthắnbàytỏvớinhaunhữngvướngmắcđểcùngnhautháogỡ.Thứba,haingườicùng
quyếttâm,vượtquamọimặccảm,quantâmsănsócđếnnhau,thổlộtâmtìnhgiúpchosức
sốngtrỗidậy,hâmnónglạicảmgiácđangnguộilạnhcủamỗingười.
Namnữnóivềchuyệnấy,cầncóchừngmực.
Cógiảthiếtrằng,khơngcóngườikhácgiới,thìkhơngcótìnhdục.MạnhTửtừngnói:“Nam
nữthụthụbấtthân”làcóýnghĩanhấtđịnh.Tronggiaotiếp,cầnphảitìmhiểurõsựkhácbiệt
giữanamvànữ,đặcbiệtkhinóiđếnvấnđềhếtsứcnhạycảmlàtìnhdục.
Cóbốntrườnghợpcụthể:
Thứnhất,giữanamvànữđềuđãkếthơn.Đốivớitrườnghợpnày,họnóichuyệnvớinhau


tươngđốidễdàng.Cóngườicảmthấymộtvàicâunóimangmàusắc“bơngđùa”thìkhơngsao

cả.Hầuhết,đólànhữngngườisànhsỏi.Cóngườiđặcbiệtănnóihếtsứcthơlỗ,thậmchíđề
cậpđếncảchuyệnriêngmàchỉvợchồngmớinóivớinhau.Kểcảởnhữngnơiđơngngười
cũngnóirađượcmàkhơngchútngượngngùng.Trườnghợpnàythìtháiq,cầnphảinắmbắt
rõchừngmựccủalờinói.
Thứhai,giữanamvànữchưakếthơn.Khinamđãkếthơnvànữchưakếthơnphầnlớntơn
trọnglẫnnhau.Nhưngcũngcómộtsốtrườnghợpcábiệtchorằngbảnthânđãcógiađình,
khơngcầnbiếtphảitrái,hễbắtđầulànóirấtthoảimái.Vídụ:Mộtngườiđànơngđãcóvợnói
vớimộtcơgái:“Emthậtgợicảm,chỉcầnanhsinhramuộnmườinăm,nhấtđịnhanhsẽlấy
em”.Đốivớicongái,từ“gợicảm”ởđâycóthểhiểumộtcáchmiễncưỡnglà“cómùivịđàn
bà”.Nhưnglạicũngđểkhenngợimộtngườicongáithìkhơngthểchấpnhậnđược.Ngườiđàn
ơngđãkếthơncầnphảicólịngtựtơn,tựái,cầnphảihiểurõgiớihạntâmlýchịuđựngcủa
mộtngườicongáichưakếthơn.
Thứba,namchưakếthơnvànữđãkếthơn.Trongtrườnghợpnày,hầunhưngườichủđộng
lànữ.Nhữngngườicongáiđãkếthơnthườngởvịtrí“Chịdâu”vàngườicontraicũngthừa
nhậnnhưvậy.Vàđốivớichuyệnhơnnhân,ngườicontraicũngthừanhậnnhưvậy.Ởmột
người“Chịdâu”ngườicongáithườngkhơngngầnngạigìnữa.Chonên,trongtrườnghợpnày,
họcórấtnhiềucơhộinóivềchuyệnấy,vấnđềcịncóthểđixahơn.Ởđây,ngườicongáirất
vơtư.Giớihạntâmlýchịuđựngcủangườicontraicịncaohơncủacongái.Quađóchothấy,
khiphíanamchưakếthơnvàphíanữđãkếthơnnóivềtìnhdụcthìphạmvithuhẹplại,khơng
nênpháttán,mứcđộcầncóchừngmực.Nếukhơngsẽđemlạichohọrấtnhiềuphiềnphức.
Thứtư,cảnamvànữđềuchưakếthơn.Cócơhộinóichuyện“trựctiếp”trongtrườnghợp
nàyrấtít,nhưngnếucócũnglàdobảnnăngcủaconngười.Mặcdùkhinói,cóthểlàbónggió
đếnngườikhác.Vídụ:MộtnhómthanhniênnamnữđichơiTết.Mộtngườicontrainói:“Tiểu
Triệusaocịnchưađếnnhỉ?”.Mộttrongsốnhữngcơbạngáinói:“Cơấykìa,“cơbạncũ”của
cậuđếnrồikìa!”
Ngườicontraihiểuýngaykhơngchỉởcâunóiđó.Contraivàcongáichưakếthơntốtnhất
làkhơngnênđụngchạmđếnnhữngvấnđềnhưthếnày.Đặcbiệtlàkhichỉcóhaingười,người
congáilạicàngkhơngnênđềcậptới.
Bấtkểtrongtrườnghợpnào,chúngtacầnnhớhaiđiểm:
-Tìnhdụckháchồntồnvớinhữngthứdơbẩn,nhấtthiếtkhơngcầnphảinóibónggió.

-Xétđếncùngthìnêntránhnóichuyệntìnhdục,khơngthểthaothaobấttuyệtđược.

NÊNĂNNĨIUYỂNCHUYỂN,KHƠNGCẦNQHẲNGTHẮN.HỌC
CÁCHUYỂNCHUYỂN
Uyểnchuyểnlàcáchbiểuđạtýnghĩamộtcáchmềmmại,khéoléo.Tronggiaotiếphàng
ngày,córấtnhiềungườihoặckhơngtiện,hoặcngữcảnhkhơngchophépbắtbuộcphảidùng
cáchnóiuyểnchuyển.Khơngnóithẳngrađiềumuốnnóihoặcnóiquanhco,bónggió.Làm
choýnghĩacủalờinóinhẹbớt,tiệnchongườinghetiếpthu.Ngườinóicầncốgắngkhơngđề
cậpthẳngđếnvấnđềmànóiđếnýnghĩatươngquanhaysựvậttươngtự.Đểngườingườigián
tiếphiểuđượcvấnđề.
TrongthờikìCáchmạngVănhốởVũHáncólưutruyềncâunói:“MaoChủtịchbịlừagạt,
chúngtanhớđếnDươngKhaiTuệ!”.Theohồncảnhxãhộilúcbấygiờ,GiangThanhđãchiếm
đượcchứcvụquantrọngtrongBanCáchmạngVănhốTrungương.Mọingườichỉcóthểăn
nóiquanhcođểbàytỏsựbấtmãnvớiGiangThanh.Thếlà,ngườitakhéoléolợidụngquanhệ


đặcbiệtgiữabangười“Mao,Dương,Giang”đểhàmchứasựlogic,thayđổigócđộbiểuđạtý
nghĩa,khéoléochỉtríchGiangThanhđãlàmxáotrộnviệcsắpxếpchiếnlượccủaMaoChủ
tịch.
Uyểnchuyểnlàmộtphươngphápnóibónggiókhinóichuyện.Lờinóiuyểnchuyểncólẽlà
cáchgiaotiếprấtkhó.Làmchongườinghekhónắmbắtvấnđề.Chonên,ngườitachorằng
“uyểnchuyển”lànghệthuậtngơnngữmềmdẻo.Vídụnhưkhéoléodùngtrợtừngữkhinói:
“Anhlàmthếkhơngđược!”thành:“Anhlàmnhưvậythìkhơnghayđâu!”.Cũngcóthểdùng
cáchphủđịnhlinhhoạt.Nói:“Tơithấyanhsairồi!”thành“Tơichorằnganhkhơngđúng!”.
Hoặccóthểdùngcáchnóimềmdẻohơn:“Tơikhơngđồngý!”chuyểnthành:“Trướcmắt,tơi
sợrằnglàmnhưvậyrấtkhó!”.Tấtcảđềucóthểđạtđượcsựmềmdẻotronglờinói.
Cụthểcómộtsốcáchsau:

1.Cáchnóitránhné
Cáchnóitránhlàphươngphápdùngtừngữuyểnchuyểnđểbiểuđạtvấnđềkhơngtiệnnói

rahoặckhinóirasẽlàmngườikháckhóxử.
Vídụ:
CómộtdukháchtrongthờigianđidulịchởTrungQuốcđãtựsát.Đểlàmgiảmbớtkịch
tínhcủacâuchuyện,cáccơquanchứcnăngđãthayđổihaitừ“tựsát”bằng“từtrêncaorơi
xuống”trongthơngbáovềsựviệcnày.ỞmiềnBắcTrungQuốc,khingườigiàyếumấtđi,họ
dùngtừ“đigặptổtiên”thaychotừ“đãchết”.Tươngtựnhưvậy,córấtnhiềucáchđểnói
tránh,nóiuyểnchuyểnđểbiểuđạtýnghĩa.Vớingườigiàthọtchân,nói:“Cáichânấycủaơng
giàrồikhơngcịnnhanhnhẹnnữa!”.Vớingườibịđiếc,nóitránhthành“nặngtai”;vớiphụnữ
cóbầu,nóitránhthành“cóchuyệnvui”.Tómlại,trongngơnngữphảicósựtìmtịi,sángtạo.
Cũngcónghĩalà“Gặpngườilùnthìkhơngthểnóichữlùn!”
Cólúc,mặcdùcóđộngcơtốt,nếunhưlờinóikhơngcósựkiêngnể,cũngrấtdễlàmngười
nghebịphảncảm.Vídụ:Ngườibánvénói:“Xinđồngchínhườngghếchobàbụngtonàynhé!”.
Bấtkểcónhườngchỗhaykhơng,nhưngngườiphụnữnhấtđịnhkhơngngồi.“Bàbụngto”là
mộtcáchnóilàmchongườiphụnữấythấykhóxử.Nếunhưcâunóinàythaybằngcâunóihài
hước:“VìthếhệmaisaucủaTổquốc,xinđồngchívuilịngnhườngchỗchochịđây!”.Khiđó,
tấtsẽcóngườinhườngchỗ,ngườiphụnữmangbầusẽcảmơncơbánvévàvuivẻngồixuống.

2.Mượnlờinóiuyểnchuyển
Làcáchmượnđặctrưngcủamộtvậthaymộtsựvậtđểthaythếchocâutrảlờivấnđề.
Vídụ:
TrongmộtcuộchọpcủaHộiNhàvănQuốctếtạiNewYork.Cóngườihỏivịđạibiểucủa
TrungQuốc–LụcVănPhu:“Thưaơng,ơngthấythếnàovềsựkhácbiệttrongcáctácphẩmvăn
họcgiữaTrungQuốcvàphươngTây?”.LụcVănPhunói:“CácbạnphươngTâykhinhậnq
tặngthườngmởrangaytrướcmặtmọingười.NhưngvớingườiTrungQuốcthìngượclại,hầu
hếthọđềuchờchomọingườivềrồimớimởraxem!”.
LụcVănPhuđãdùngmộtvídụsinhđộngđểminhhoạ.Đâylàmộtvấnđềnhạycảmvàkhó
sosánh.Ơngđãchuyểnbàytỏquanđiểmkhácbiệtcủamìnhvềsựkhácbiệttrongvănhố
phươngTâyvớiTrungQuốc,điềuấycũngthểhiệntrongtínhdântộccủatừngtácphẩm.Với
vídụtrên,thựctếlàcáchnóitừchốikhéoléovớingườihỏi.Hiệuquảcủanólànétránhđược
rắcrốimàvẫntiếptụcđượccâuchuyệnmộtcáchthuậnlợi.

3.Cáchnóiquanhco
Làcáchmượnlờinóivịngvođểlộttảýnghĩa.Vídụ:Phóngviêncủatờbáo“NgườiTrung
niên”cóhỏiTrầmPhỏngMỹ:“Nghenói,bàchưalàđảngviên?Xinhỏi,bànghĩgìvềđiềuấy?”.
Bàtrảlời:“Thơngtincủaanhrấtchínhxác,tơivẫnchưalàđảngviên.Nhưngchồngtơilà
mộtđảngviên,tơivàơngtasốngvớinhaumấychụcnămnaymàvẫnchưacóýđịnhlyhơn.
Điềuấychothấy...”.
Trướchết,bàMỹđãkhơnghềnóithẳng,nhưng:“Cóthểsốngvớimộtngườichồnglàđảng
viênhồthuậntrongmấychụcnăm”điềuấyđãthểhiệntìnhcảmsâusắccủabàđốivớiĐảng
Cộngsản.Cókhi,lờinóiquanhcocịncósứcbiểucảmhơnlànóithẳng.

CẦNHỌCCÁCHNĨIMƠHỒ,TƯƠNGĐỐI
Mơhồlàphươngpháptiếnhànhgiaotiếpvớingơnngữkhơngrõràng,khơngchínhxác.
Vậndụngthíchhợpsựmơhồtrongngơnngữ,chínhlàmộtphươngphápkhơngthểthiếu.Tính
mơhồtronglờinóilàcầnthiết,điềunàythoạtnghechắcbạnsẽthấyhơikìlạ.Nhưng,nếu
chúngtachấpnhậnloạibỏtínhmơhồrakhỏingơnngữ,nhưvậysẽlàmcholờinóivơcùng
nghèonàn,hạnchếgiaotiếpvàbiểuđạtcảmxúc.
Vídụ:
Khimộtgiámđốcthơngbáovớinhânviên:“Thanhniêntrongdoanhnghiệpchúngtơi
tuyệtđạiđasốlànhữngngườihamhọchỏi,mưucầuthăngtiến”.Từ“tuyệtđạiđasố”trong
câunóinàylàsựphánđốnmơhồvềđốitượng.Cũnglànhậnthứcchủquanđốivớikhách
quan.Nhưngđiềunàyđemlạisựdễhiểu.Chonên,dùngtừ“tuyệtđạiđasố”trongtrườnghợp
nàylàthíchhợphơncả.Thậmchítrongquanhệđốingoạicũngcầncótínhmơhồ.Vídụ:“Do
ngunnhânmàmọingườiđãbiết”hay“Ngườinàykhơngđượchoannghênh”...Thếnhưngdo
ngunnhângì,tạisaoanhtalạikhơngđượchoannghênh,nộidungcụthể,mứcđộkhơng
đượchoannghênhthìthậtmơhồ.

1.Hìnhthứcmởrộngcáchnóimơhồ
Hìnhthứcmởrộngcáchnóimơhồlàphươngphápdùngngơnngữđơntính,cóhàmnghĩa

rộngđểchuyểntảinhữngthơngtinchủyếu.
Vídụ:
GiáosưvănhọchiệnđạiTiềnTrungThưlàmộtngườithanhtaonhonhã,cơngviệcu
thíchcủaơnglàngồinhàđọcsáchvànghiêncứu.Ơngsợnhấtlàbịdưluậnsoimóithổiphồng
sựviệc.Thậmchí,ơngkhơngbaogiờdámxuấthiệntrênbáohayvơtuyếntruyềnhình.Cuộc
sốngcủaơngchỉởtrongnhà.Khơngítlầnphóngviêncủacácđài,báomuốnphỏngvấnơng
nhưngđềubịơngtừchối.Mộthơm,cómộtphóngviênngườiAnhkhókhănlắmmớigọiđiện
thoạiđượcchoơng,đềnghịđượcđếnnhàơng.Saumộtlúctừchốikhơngcóhiệuquả,ơngta
mớinóivớiphóngviênngườiAnh:“Nếunhưbàchorằngviệcsống“khépkín”ởnhànhưăn
mộtconvịtquay,thấyrấtngon,thìbàcầngìphảibiếtnólàconvịtđựchayvịtcái?”.Người
phóngviênđànhphảihỗnlạikếhoạchphỏngvấnơng.
TrongcáchtrảlờicủaTiềnTrungThư,câuđầutiênýnghĩađãrõràng,nhưngđếncâusau:
“Ănmộtconvịtquaythấyrấtngon”và“Cầngìphảibiếtđólàvịtđựchayvịtcái?”.Tuylàmột
câunóiđùa,nhưngtathấyhiệuquảtừlờinóicủaơng.Ơngđãđạtđượcmộtmũitêntrúngba
đích:
-Thứnhất,đâylàcáchnóimơhồ,đơntính,nhưnglạikhiếnchongườinghehiểuđượcsự


linhhoạttronglờinói.
-Thứhai,trongkhigiaotiếpvớiphóngviênnướcngồi,ơngkhơngthẳngthắntừchốimà
dùngcáchnóimởrộnghàmý,thểhiệnđượcsựchừngmực,lễphép.
-Thứba,thơngquasựviệcsosánhvớiconvịt,TiềnTrungThưđãbộclộnhâncáchcao
đẹp.Chỉmộtlờinói,khơngchỉlàcơngkíchđốiphương,màkhiếnchongườinghelĩnhhộisâu
sắc.

2.Cáchnóinétránh
Tronghoạtđộngđốingoại,mỗilầnnóichuyệnvớikháchnướcngồi,gặpphảitrườnghợp
khóxửbạnnêndùngkĩxảonày.Vídụ:MộtvịkháchngườiMỹsaukhithamquanqhương
củaMaoTrạchĐơng,buổitrưanghỉăncơm.Khiăncơm,vịkháchtỏravơcùngvừaý.Ơngta
bỗngnhiênnghĩramộtchuyện.

“Bàchủ,nếuMaoChủtịchcịnsống,córađâyăncơmkhơng?”.Điềunàycónghĩalàbiếtrồi
vẫncốhỏi,nhưngcáchhỏicịnrấtmơhồ.Bàtrảlời:
“NếukhơngcóMaoChủtịch,tơiđãchếtđóirồi,làmsaomởtiệmbáncơm!”.Sauđóbànói
thêm:“Ngàynay,đếnĐặngTiểuBình,Đảnggiàu,dânmớicócơmngonđược!”.
Lờibàchủtiệmcóthểđólàdẫnchứngcủaphépmơhồ,nhưnglạitrảlờirấttốtcâuhỏi,vừa
bảovệoainghiêmcủaMaoChủtịch,khenngợichínhsáchcủaNhànước.Dovậy,nhândânở
đâythườngnói:“MaoChủtịchgiúpchúngtơiđứnglên,ĐặngTiểuBìnhgiúpchúngtơigiàu
có!”.
Ngơnngữmơhồtrênthựctếcũngrấtcầnthiết,thườngđượcsửdụngtrongnhữngtrường
hợpkhơngrõrànghaykhơngthểnóithẳng.Lúcnàycầndùngcáchbiểuhiện“Tínhđơn”của
ngơnngữmơhồ.Tuỳcơứngbiến,đólàưuthếcủathứngơnngữnày.
Năm1962,saucuộccơngkíchcủatrinhsátMỹ,khitrảlờihọpbáo,mộtphóngviênhỏiBộ
trưởngNgoạigiaoTrầnHao:“Xinhỏi,TrungQuốcdùngvũkhígìđểbắnhạmáybaydothám
U-2?”.ĐâylàđiềubímậtcủaKhơngqnTrungQuốc,tấtnhiênlàkhơngthểnói.Thếlà,Bộ
trưởngtrảlời:“Chúngtơilấypháotrúcđểbắnmà!”.Tấtnhiên,thựctếkhơngthểdùngpháo
trúcđểbắnđược,mọingườitrongphịnghọpcườiầmlên.

3.Câuhỏihócbúa
Mộtlần,Washingtonbịhàngxómlấytrộmmấtconngựa.Ơngcùngcảnhsátđitìmthìthấy
nóởnơngtrạibênhàngxóm.Nhưnghọlạikhăngkhăngnóiđấylàngựacủamình,khơngchịu
trảlại.Wasingtonnghĩmộtlát,ơngbènlấyhaitaybịthaimắtcủaconngựalại:“Nếulàngựa
củaanh,thếanhnóixemmắtnàocủanóbịmù?”“Mắtphải”,ngườihàngxómtrảlời.
Wasingtonbỏtayphảira,mắtphảicủanóvẫnsáng“À,tơinhớnhầm,làmắttrái!”.Wasington
bènbỏtaytráira,mắtnóvẫnbìnhthường.“Xinlỗi,tơilạinhầmnữarồi!”Ngườihàngxóm
biệnbạch.“Đủrồi,đủrồi!”Cảnhsátnói:“Thếlàđủchứngminhconngựanàylàcủa
Wasington,anhcóthểđemnóvề”.
TạisaongườihàngxómlạibịWasingtonbiếtđượcsựviệc?BởivìWasingtonrấtgiỏidùng
trắcnghiệmtâmlí.Đầutiên,ơnglàmchotrongtưduycủangườihàngxómxuấthiệnconngựa
cómộtmắtbịhỏng.Trongtâmlíhọc,nógọilà“hiệuứng”.Ngườihàngxómnhậnđượcámthị:
“Mắtnàocủaconngựabịhỏng”đãchorằng“conngựacómộtmắtbịhỏng”,nênđốnmắttrái

hoặcmắtphải,nhưnglạikhơngbiếtcảhaimắtcủanóđềukhơnglàmsao.VàthếlàWasington
đãlàmchongườihàngxómlộtẩybộmặtthật.Câuhỏihócbúalàdùnghiệuứng.Nómangý
nghĩacủamộtcâuhỏigiảđịnhsai.Đốivớiloạicâuhỏinày,dùchotrảlờilàkhẳngđịnhhay


phủđịnhthìkếtquảđềulàsai,đềumắcbẫyngườihỏi.Nếumộtngườibịcholàăncắpđồcủa
ngườikhác,nhưngdùchếtvẫnkhơngchịunhận.Lúcđó,cóngườihỏianhta:“Saunàyanhcó
ăncắpđồcủangườikhácnữakhơng?”.Thìdùcótrảlờilàcóhaykhơngcũngbịmắcbẫycủa
ngườihỏilà“anhlàthằngăncắp”.
Vớicâuhỏiloạinày,khơngthểtrảlờiđược,chỉcóthểhỏilại,hoặcgiảvờnhưkhơnghiểu
đốiphươngđangnóigì.

CHỊULỖITHAYCHONGƯỜIKHÁC
“Chịulỗithaychongườikhác”cónghĩathaythếlẫnnhau.
Khinóichuyện,cólúcgặpnhữngcâuhỏikhơngcầnthiếthoặckhơngphảitrảlời,nhưngim
thinthítthìkhơngđược,sửdụngcách“khơngnóigì”trongngoạigiaocókhibịcholàbấtlịch
sự.Lúcnày,cóthểdùngkháiniệm“lặnglẽâmthầm”,cốtìnhlàmchođốiphươnghiểuđượcý
mình,đâygọilàcách“lừagạtngườikhác,chịulỗithaychohọ”.Vídụ:Trongmộtlầntrảlờihọp
báo,phóngviênnướcngồihỏiVươngMơng:“Xinhỏi,trongnhữngnămnămmươivàtám
mươicuộcsốngcủangàicógìkhácnhaukhơng?”.Lúcnàyngườiphóngviênchỉcốýgiảnhư
hỏichơi,nhưngthựcralàkiếmcớđểnóiđếncảmnhậncủaơngvềtìnhhìnhbiếnđộngở
TrungQuốcnhữngnămấy.VươngMơngđươngnhiênhiểuđượcýđồ.Ơngkhơnghềlolắng,trả
lời:“NămnămmươiấytơiđượcgọilàVươngMơng,đólàđiềugiốngnhau,cịnđiểmkhác
nhaulàlúcấytơitrịn20tuổicịnbâygiờtơiđã50tuổirồi!”.
Câuhỏicủaphóngviênchỉđượchiểutheonghĩaphạmvithờigian.VươngMơngtuybiết
đượcdụngý,nhưnglạicốtìnhlígiảitheonghĩađencủacâuhỏi,chỉdựatrêngócđộtuổitácđể
trảlời.Nhưngtrênthựctếthìphóngviênkhơngbiếtđượcbấtkìmộtthơngtingì.
Năm1974,ChuÂnLaihộikiếnThủtướngTháiLan.Lúcravề,ThủtướngTháiLannói:“Có
thểhỏingàimộtcâuhỏicuốicùngđượckhơng?”.“Xinmời!”
ƠngnhìnvàomắtChuÂnLaicườinói:

“Lầnnàyđếnthămqquốc,tơipháthiệnthấymộtchútthayđổinhỏ:Mọingườiđều
khơngđeohuyhiệuMaoChủtịch.Năm1971,khitơiđếnBắcKinh,aiaicũngđeocả?”.“Đấylà
điểmngàithắcmắc?”
“Khơng-ThủtướngTháiLancườithânmật-Vấnđềlàởngài?KhiđạiCáchmạngVănhố
bắtđầu,aicũngđeohuyhiệuMaoChủtịch,cịnngàithìchỉđeohuyhiệu“Vìnhândânphục
vụ”.Dùđólàthờigiancáchmạngđangsơisục,nhưngkhimọingườikhơngđeonữathìngàilại
đeo.Tạisaongàithayhuyhiệu“Vìnhândânphụcvụ”bằnghuyhiệuMaoChủtịch?”.
ChuÂnLainói:“NgàicóvẻrấtquantâmđếnhuyhiệucủaTrungQuốc,tơibiếtngàirất
thíchchiếchuyhiệunày,tặngchongàilàmkỉniệm”.
ThủtướngTháiLanmuốnbiếttháiđộcủaChuÂnLaivềtìnhhìnhthayđổichínhtrịở
TrungQuốc.Đâylàvấnđềchínhtrịrấtnhạycảm.ƠngtalấycớbằngchiếchuyhiệuChuÂnLai
đeotrướcngựcđểdịxétChuÂnLai.Saukhiđãhiểurõýđồ,ChuÂnLaiđãlấythựcthayhư,cố
ýchuyểnhướngcâuchuyệnsangviệcđeohuyhiệu.Trongtìnhhuốngnày,ngồiviệcvuivẻ
nhậnchiếchuyhiệucủaChuÂnLai,ThủtướngTháiLankhơngcịnnóigìđượcnữa.Lầnnày
bằngtrítuệcủamình,ChuÂnlaiđãxửđẹptrongquanhệngoạigiao.

NĨITRÁNH,KHƠNGTRỰCTIẾPNĨIĐẾNNHỮNGVẤNĐỀNHẠY
CẢM


Cómộtcâuchuyệncười:
ThờixưaởTrungQuốc,cómộtquanhuyệnrấtthíchhọcđịi,chodùvẽkhơngđẹp,nhưng
lạirấtthíchvẽ.Ơngvẽhổkhơngrahổ,lạigiốngmèo.Ơngcịnđặtchomỗitácphẩmcủamình
mộtcáitênvàđềuđemtreoởcơngđườngchodânchúngchiêmngưỡng.Ơngtathíchmọi
ngườikhenđẹp,khơngthíchnhữngaidámnóilàxấu.Nếuaidám“phạmthượng”vớiơngta,
thìphảichịuhìnhphạt,nhẹthìphạtroi,nặngthìphảithahươngcầuthực.
Mộthơm,quanhuyệnlạivẽxongmộtbứctranh“hổ”đemtreoởcơngđường,chogọimọi
ngườiđếnthưởngthứckiệttáccủaơng.Quanhuyệnđắcýnói:
-Cácvị,bảnquanvẽhổcógiốngkhơng?
Khơngthấyaitrảlời,quanhuyệnbènchỉvàomộtngườihỏi:

-Ngươinóixem!?
Ngườinàysợhãinói:
-Bẩmquan,tơithấyhơilo.
-Cóbảnquanởđây,ngườicịnsợcáigì?
-Bẩmquan,ngàicũngphảisợ!
-Cáigì?Tacũngphảisợ,tasợcáigì,nóimau!
-Dạ,ngàisợvua.Ngàilàbềtơicủanhàvua,đươngnhiênphảisợvuarồi!
-Đúng,quansợvua,nhưngvuathìcịnsợgìnữa!
-Khơng,vuasợtrời!
-Vualàconcủatrời,sợtrời,đúnglắm.Thếơngtrờisợgì!
-Sợmây,mâychekhuấtbầutrời.
-Thếcịnmây,mâysợgì?
-Sợgió.
-Gió,giósợgì?
-Giósợtường.
-Tườngsợgì?
-Tườngsợchuột,chuộtkhttườnglàmtổ.
-Chuột,chuộtsợgì?
-Chuộtsợnhấtlànó!-Anhtachỉvàobứctranhtrêntường.Mặcdùkhơngtrựctiếpnóibức
tranhcủaquanhuyệngiốngconmèo,nhưngbằngcáchnóivịngvo,mượncớđểthơngquađó
thểhiệnđượcmụcđíchphêbình.Cáchthứckhơngtrựctiếpnóithẳngvấnđềcủaanhtathật
siêuphàm.Tronggiaotiếp,córấtnhiềutrườnghợptanêndùngcách“khơngnóithẳng”này.


Cómộtcâuchuyệnvẫnđượclưutruyền.TướngqnTrươngHọcLươnglàmộtngườinổi
tiếngunước.KhinhândânTrungHoaphảiđốiđầuvớinguycơsinhtử,ơngcùngvớitướng
qnDươngHổThànhphátđộngphongtrào“SựkiệnTâyAn”quyếthuyđộngtồnquốc
khángNhật.Vịtướngsối“ngườicủathếkỉ”nàytừtrướctớinaylàvịtướngqntàinăngvà
cólịngunướcmãnhliệt,ơngcịnlàmộtngườicótàiănnói.Nhữngnăm90củathếkỉtrước,
phóngviênĐàiLoancóphỏngvấnơng,quacâuchuyệndướiđây,tacóthểthấyđượctàiănnói

củaơng.
Phóngviên:“Cóngườinóiơnglàcơngtửbột,ơngthấythếnào?”
TrươngHọcLương:“Tơikhơngphảilàcơngtửbột,chẳngqualàbâygiờcóthểgọitơilà:
“Ơnggiàbộtthơi”.Cácanhxem,thờigianđẹpnhấtcủatơilàởtrêngiường,buổisángcóhơm
11giờmớingủdậy,ăncơmtrưaxonglạiđingủ,mộtmạchđếnbagiờ,anhthấycóhạnhphúc
khơng?”
Phóngviên:“SausựkiệnTâyAn,ơnghầunhưkhơngcịnquantâmđếnchínhtrị,vậnmệnh
củaơngvàTưởngGiớiThạchkhơngthểtáchrời,ơngthấythếnào?”
TrươngHọcLương:“Khiơngtamất,tơiđãviếtvàicâuthếnày:“Âncầnchămsóc,khắccốt
ghitâm,bấtđồngquanđiểm,giốngnhưkẻthù”.
Phóngviên:“ƠngcónghĩđếnviệctrởvềĐạiLụckhơng?”
TrươngHọcLươngcườilớn:“Tơinaynhưconchâuchấucuốithurồichẳngsốngthêmbao
lâunữa.NếucóchẳngquachỉtrởvềthămĐạiLụcthếnào,thămbạnbèthânthiết.Nhưngnay
cáichântráicủatơiđaulắm,khơngcócáchgìđiđược,đợiđỡrồihãybầutơi...!”
Sauhơnnửathếkỷ,TrươngHọcLươngsốngởĐàiLoan.Ơngđãtrởthànhngười“Đạinhân,
đạidũng,đạitrí,đạithọ”.Doơnglàmộtnhânvậtcủalịchsử,ngườichứngkiếnlịchsửnêncó
rấtnhiềuphóngviênđếnphỏngvấn.Nộidungphỏngvấnrấtnhiều,từđờisốngcánhân,lịch
sử,hiệntạihaychínhtrị...Cũngcónhiềuvấnđềnhạycảm.Nhưngdoơnglàngườicóđịavị
tronglịchsử,cảtrướcđâychotớibâygiờ“nhấtcửnhấtđộng”củaơngđềucóảnhhưởnglớn.
Ơngcũngtựbiếtđiềunàynênvớinhữngvấnđềnhạycảm,ơngthườngtuỳcơứngbiến,hoặc
dùngcáchkhéoléobỏquanhữngcâuhỏihócbúa,thểhiệnphongtháivàtrítuệcủamộtvị
tướngqn.

DÙNGTRÍTUỆVÀTÀIĂNNĨIHỐGIẢINHỮNGCÂUHỎIKHĨ
TRẢLỜI
SaukhiTrungQuốcthiếtlậpquanhệngoạigiaovớiSiri,TrươngHiềnLươnglàmtrưởng
đồncácnhàvănlầnđầutiênsangthăm.Trongthờigiannày,cóđàitruyềnhìnhởSiricũng
trựctiếpphỏngvấnTrươngHiềnLương.Trong20phút,chươngtrìnhxemrathuậnlợi,đến
lúcấy,ngườidẫnchươngtrìnhhỏi:“Thưangài,làmộtđảngviênĐảngCộngsảngầnđâyđi
thămnhiềuquốcgiaphươngTây,họchỏikinhnghiệmđãnhiều,ngàicóthấyChủnghĩaTư

bảntốthayChủnghĩaXãhộitốt?”.
Khigặpphảicâuhỏimangtính“tuyểnchọn”nhưthếnày,dùcótrảlờitốthaykhơngtốt,
đềumangnghĩalàthấtlễ.Dùcónóigìđinữathìnhấtđịnhsẽảnhhưởngđếnhìnhtượnggiới
vănnghệsĩTrungQuốc.Nhữngkhinguynanmớihiểurõbảnchấtanhhùng.TrươngHiền
Lươngcườinói:“Vấnđềnàyđốivớimộtđảngviênthìkhơngcógìkhócả,ngườitheochủ
nghĩaduyvậtlịchsửkhơngcóthểcoiđâylàvấnđềlớn.Vìvậy,nhữngngườiđảngviênchúng
tơinhậnthấysựpháttriểncủaxãhộinhưmộtdịngchảytựnhiên.Sauchủnghĩaxãhội
ngunthuỷlàxãhộinơlệ,sauchếđộnơlệlàphongkiến,khixãhộiphongkiếnpháttriểnđến
mộttrìnhđộnhấtđịnh,thìxãhộitưbảnthaythế.Cũngnhưvậy,sựpháttriểncủatưbảnchủ


nghĩađếnmứccaođộ.Lúcđóxãhộichủnghĩasẽrađờimộtcáchtựnhiên.Điềunàycũng
giốngnhưxnquahạtới,hạrồiđếnthu,thuquađơngtớimàthơi.Chúngtakhơngthểnàoso
sánhđượcmùahạtốthaymùađơngtốt.Mỗimùađềucóchỗtốtvànétđặcsắcriêng.Dùtacó
chorằngđólàtốthaykhơngtốt,lầnlượttừngmùađếnrồilạiđi,chúngtacầnthíchứngvới
từngmùa,vớinhiệtđộcủanó.
Ngườidẫnchươngtrìnhvẫncốhỏi:“Xinlỗi,ngàilàđảngviênĐảngCộngsản,điềunàycó
nghĩagì?”
TrươngHiềnLươngbìnhthảntrảlời:“Khơngsai,mộtđảngviênĐảngCộngsản,cịnlàmột
nhàtưbản.Điềunàyđượcquyếtđịnhbởigiaiđoạnlịchsửcủachúngtahiệnnay.Cóthểvínhư
tađangởvàomùađơng,cầnphảimặcnhiềuáoấmvậy,nhưngkhiđếnmùaxn,khơngcần
nóichắccácbạncũngbiết,tơicóthểtựcởiáocủamìnhra!”.
Tuyngườidẫnchươngtrìnhkhơngcóácý,nhưngchỗ“khó”ởđâylàkhiếnchongườitrảlời
rấtdễbịkíchđộngtrướckhángiảxemtruyềnhình.VớitinhthầnđấutranhcủaTrươngHiền
Lương,trướcnhữngvấnđềđượccholà“nhạycảm”ơngđãthểhiệnđượccái“tơi”trựctiếp
quatháiđộchínhtrịcánhânvàtínngưỡng.Vớitrườnghợpnày,ơngđãdùngtrithứcvàtài
ứngbiếnrấtbìnhtĩnhđểtrảlờimộtcáchkhéoléo.Trongcâunói:“Vấnđềnàyđốivớimột
đảngviênthìkhơngcógìcả”.ƠngđãthểhiệnđượcvẻtựtincủamộtđảngviênĐảngCộngsản.
Vớicáchgiảinghĩa“Dịngchảytựnhiên”,đãđơngiảngiảithíchđượcquyluậtpháttriểntự
nhiêncủaxãhội.Ơngđãvíqtrìnhpháttriểntựnhiêncủaxãhộibằngquyluậtcácmùa

“xn,hạ,thu,đơng”cũngnhưviệcsinhhoạtbìnhthườngnhưmặcáohaycởiáo.
Ơngđãliênkếtvấnđềvớinhữngthứbìnhthườngtrongcuộcsống.Lờinóituyđơngiản
nhưnghàmchứanhiềuýnghĩa,câunóituyngắngọnnhưngthểhiệnđượctriếtlý.

NĨIRASỰTHỰCCỊNHƠNNĨILỜISÁORỖNG
Tháng3năm1993,HộithảohợptácthươngmạiĐạiLiênnăm1993đượctổchứctạiHồng
Kơng.ĐâylàmộthoạtđộnggọiđầutưlớndoBạcHi-thịtrưởngthànhphốvừamớinhậnchức
chủtrì.Trongbuổihọpbáotrướclúckhaimạchộithảo,mộtphóngviênhỏi:“Thưangài,cha
ngàilàcánbộcaocấptrongĐảngcộngsản,ngàilàthịtrưởng,điềunàycóảnhhưởngđến
thànhtíchkhơng,ngàicó“nhờcậy”đượcgìkhơng?”Cảhộitrườngđangtậptrungvàothị
trưởng,xemơngtasẽtrảlờinhưthếnào.BạcHicườinói:“Tơirấtthíchtínhthẳngthắncủa
anh,vấnđềanhđưaracólẽchắckhơngchỉmộtmìnhanhmuốnbiết.Tơikhơngphủnhậnviệc
“nhờcậyđượcgì”nhưngtơihãnhdiệnthơngbáochoanhembiết,tơiđãtừngnhờcậyđểcó
đượclợiíchchocảcuộcđời!Khitơicịnlàmộtcậuhọcsinhđangnhậnthứcxãhộivànhân
sinh,vìgiađìnhbịliênluỵ,tơiđãbịvàotù.5nămởđó,tơiđãchịunhiềugiankhổ,rènluyệný
chí,hiểuđượccơngbằng,dânchủ,phápluậtquantrọngnhưthếnàođốivớixãhội,tựdo,hồ
bình,tơnnghiêmquantrọngnhưthếnàođốivớimộtconngười.5nămấyđãgiúptơicóđược
nhiềukinhnghiệmqbáu,khơngphảiaicũngcóđược.Nếunhưkhơngcóbốmẹtơi,chắcgì
tơiđãcóđượcmónqqgiánày,đâychẳngphảilà“nhờcậy”haysao?Nóivềthànhtíchcá
nhânthìtơikhơngbìnhluậncịnchuyệntơilàthịtrưởng,cómộtđiềumàtơimuốnnóilà:Tơi
làthịtrưởngdodânĐạiLiênchọnra,màhọlạikhơngthểcoiquyềnlợicủamìnhnhưchuyện
đùacủatrẻconđược!”.
Vớicáchtrảlờinàyđãlàmchotấtcảphóngviêntronghộitrườnghiểurõđượcphongcách
cứngrắnnhưngkhéoléocủavịthịtrưởngtrẻtuổinày.
Trongtrườnghợpnày,BạcHinóiđếnkhókhăncủaviệc“nhờcậy”,khéoléochuyểnđổi.
Trướctiênơngthừanhậnviệcmìnhnhờcậynhưngđểcóđượchạnhphúcsuốtđờithìđólà
kinhnghiệmsaukhitrảiquabiếtbaogiannan,đaukhổ,cóvậymớirènluyệnđượcýchícho
bảnthân,họccáchtưduynhậnthứcxãhộivàconngười,dầndầnđúckếtkháiniệm“nhờcậy”
ởđâychỉlàtàisảntolớnvềtinhthần,giúpchobảnthâncóđượclợiíchvơgiá.BạcHikhéoléo

giảithích:“Ngườinhờcậy”khơngchỉcơngkíchlạinhữngđiềukhógiảinghĩacủangườihỏivà
cịnthểhiệntrướccơngchúngmộttấmgươngtốt,dànhđượchiệuquảmỹmãn.

KHINĨICHUYỆNCẦNTHÀNHTHỰCĐÚNGLÚC
Cómộtchuyệnnhưthếnày:
Trướckiacómộtngườiănnóirấtthậtthà,chuyệngìanhtacũngđềunóithậtchonênanh
tabịmọingườixalánh.Khơngkiếmđượcchỗnươngthân,cuốicùnganhtađếnmộttuviện,
chỉhivọngmìnhđượcnhậnvào.Chủcủatuviệnsaukhibiếtrõngunnhânvìsaothìcảm
thấyđâylàngườiuchânlý,vàrấtchânthành.Thếlàđồngýchoanhtaởlạituviện.
Trongtuviệncómộtsốgiasúcđãyếu,khơngcịnsứclaođộng,ơngchủđịnhbánchúngđi,
nhưngkhơngdámpháingườiđibánchúngởchợvìsợhọănbớttiền.Ơngtabèngọianhthật
thàtớigiaochoanhtahaiconcừuvàmộtconlừarachợbán.Nhưnganhthậtthàấylạinóivới
nhữngngườiđếnmua:“Concừunàyrấtlườibiếng,chỉthíchănởtrongchuồng”.
Vàthế,anhtacứdắtcừuđicảngày,gặpaicũngnóinhưvậy.
Thếlàanhthậtthàđếntốilạikéogiasúcvềchochủ.Saukhinghekểchuyệnởchợ,người
chủtứcgiậnnóivớianh:“Anhbạn,ngườitaxuađuổianhcũngđúngthơi.Khơngnênđểanhlại
nữa!Tuytơirấtthíchngườithẳngthắnnhưnglạirấtghétngườikhácnóihếtchuyệncủatơi!
Anhđiđi,muốnđiđâuthìđi!”.
Nhưvậy,anhthậtthàlạibịđuổirakhỏituviện.Thựctếcâuchuyệncủa“anhthậtthà”
khơngphảilàhiếmgặp,trongcuộcsốngtarấthaygặpnhữngchuyệntươngtựnhưthếnày.
Trongbấtkỳtìnhhuốngnào,địavịnào,ngườinóilnthíchngườikhácphảinghe,phải
tánthànhvớinhữnggìanhtanói.Chínhxácmộtngườilàmmộtviệckhókhăn,trìnhđộdù
cao,haythấp,haotốnsứclựcthếnàođềuhivọngmọingườivàxãhộicơngnhậnnỗlựccủa
mình,điềunàylàchuyệnbìnhthường.Cóthểlàmvìngườikhácthìlạicàngcầntránhsựcơng
kích,cóthểbạncảmthấyanhtacónhiềuđiểmkhơngtốtcũngkhơngnênnóithẳng.
Vớinhữngngườithànhthật,lúccầnnóithìhãynói.Nếukhơngngườikháccoibạnlàthẳng
thắnqmức,thíchlộliễu.Nếucóchỉtríchthìcũngcầncósứcthuyếtphục.Trongmộtvài
trườnghợpmớicầnthểhiệnrõviệcphêpháncủabảnthân.Nhưngnếuphêbìnhtháiq,
khơngnhữnglàmtổnthươngđếnngườikhác,màcịnlàmhạibảnthânnữa.

Vậylàmthếnàođểnóithậtmàkhơngqlộliễu?
Chúngtacóthểthấyrõnếuxéttrêngócđộcủaconngười,quyluậtcănbảncủahànhvicon
ngườilàcầulợivàtránhhại.Cóthểtưởngtượngthếnày,nếumộtngườilncưxửthànhthật,
lờinóithẳngkhơngkiêngkị,mọingườicoianhtalàmộtngườitốt,đángtincậy,chonênquan
hệrấtvuivẻ,mọingườiđềucangợianhta.Cũngnhờđóanhtacảmthấyvuivẻvàtựhào.Có
nghĩalàtấmlịngthànhthựccủaanhtađãđượcđềnđáp,đemlạinhiềucáilợi.Vậylàmsaolại
khơngvuivẻvềđiềuấyđược.Nếunhưanhtakhơngqthẳngthắnbộctrựcđếncảviệcphê
pháncáchănmặccủađồngnghiệp.“Tuỳtừnglúccơmớinênmặckiểuquầnnày”kếtquảlàcơ
gáiđỏmặt,quayđầuđimấtcịnanhtasữngsờkhơnghiểuchuyệngì.Hoặclàcáchanhtanói
vớitrưởngphịng:“Bảnthảocủaanhsainhiềulắm,lầnsauphảicẩnthận”.
Tấtnhiênnhữngđiềutrênđềulànóithật,nhưngsauđómọingườilạitruyềntainhau:“Anh
taquenthóiđảkíchtrướcmặtngườikhác,tựcaotựđại”.
Nếunhưanhtahiểuđượctínhthànhthậtấykhơngđượcmọingườiủnghộ,nhưvậythìcó
bấtcơngkhơng?.