Tài liệu Sắt - cần thiết để tạo máu & trí thông minh pptx

Sắt - cần thiết để tạo máu & trí
thông minh

Sắt là một vi chất quan
trọng tham gia trong quá
trình tạo máu và một phần
cấu trúc của bộ não. Sắt
trong các Hemoglobin (Hb)
và myoglobin có thể gắn
với oxy phân tử rồi
chuyển chúng vào trong
máu và dự trữ ở trong cơ.
Hb có trong tế bào hồng
cầu và làm hồng cầu có màu đỏ. Myoglobin chỉ có
ở cơ vân, có tác dụng như là nơi dự trữ oxy,
chúng kết hợp với các chất dinh dưỡng để giải
phóng năng lượng cho hoạt động cơ bắp. Vì vậy,

Ch
ất sắt có nhiều trong thịt
bò
thiếu sắt sẽ dẫn đến giảm phát triển về trí tuệ và
khả năng lao động.
Chất sắt thường được dự trữ trong một cái “kho”, gọi
là gan, để khi cơ thể thiếu thì lấy ra sử dụng. Nếu kho
dự trữ này cũng cạn kiệt thì người ta sẽ bị thiếu máu.
Một nghiên cứu ở Mỹ cho thấy đối với các em học
sinh chỉ mới thiếu dự trữ sắt trong “kho” mà chưa có
biểu hiện thiếu máu (nghĩa là chỉ mới thiếu nguyên
liệu tạo máu nhưng chưa có thiếu máu) thì khả năng
toán học cũng đã thấp hơn các em học sinh có dự trữ

sắt đầy đủ. Mà đã đến mức thiếu máu thì sự phát
triển thể chất của các em sẽ chậm lại, các em sẽ rất
dễ “oải”, lười hoạt động, học kém tập trung, và còn dễ
ngủ gật trong lớp.
Ảnh hưởng của sắt đến hoạt động trí não không chỉ vì
sắt cung cấp oxy cho não mà còn vì sắt cũng tham
gia trực tiếp vào phát triển chức năng não bộ. Nhiều
cấu trúc trong não có hàm lượng sắt cao như ở gan.
Do đó, sắt cần được cung cấp cho tế bào não trong
giai đoạn sớm của quá trình phát triển não bộ. Nếu
thiếu sắt xảy ra sớm (từ giai đoạn hình thành & phát
triển não) có thể dẫn đến tổn thương tế bào não
không hồi phục. Lúc sinh, sắt ở não chỉ có khoảng
10%, đến 10 tuổi não chỉ đạt 50% lượng sắt bình
thường, và sắt chỉ đạt tối ưu trong não ở độ tuổi 20-
30.
Thiếu hụt sắt lâu dài làm giảm khả năng hoạt động
thể lực, đặc biệt là các hoạt động đòi hỏi sức bền
(chạy điền kinh, bơi lội, bóng đá, đua xe đạp…). Tuy
nhiên, khi bổ sung đủ sắt thì khả năng này sẽ được
hồi phục.
Thiếu sắt còn làm giảm sức đề kháng của cơ thể đối
với nhiễm trùng. Mặc dù khả năng miễn dịch sẽ hồi
phục lại bình thường sau 4-7 ngày cung cấp sắt
nhưng vấn đề là phải giải quyết tình trạng và mức độ
nghiêm trọng của nhiễm trùng hiện mắc.
Chất sắt có nhiều trong các loại thịt cá “đỏ” như là thịt
bò, thịt heo, cá ngừ… (thịt “trắng” như thịt gia cầm thì
ít sắt hơn), chất sắt còn có nhiều ở gan, huyết, hoặc
rau xanh như rau dền, bồ ngót và các loại đậu hạt.

Sắt từ thức ăn có nguồn gốc động vật sẽ dễ hấp thu
hơn nguồn gốc thực vật. Ăn thêm trái cây tươi giàu
vitamin C sau bữa ăn chính như cam, chanh, bưởi,
táo, sơ-ri, đu đủ, chuối… sẽ giúp hấp thu tốt chất sắt
từ bữa ăn. Ngược lại, chất tanin trong trà sẽ hạn chế
việc hấp thu chất sắt. Do vậy, không nên có thói quen
uống nước trà quá gần bữa ăn.
Nhu cầu chất sắt ở thanh thiếu niên & phụ nữ là 20-
24mg mỗi ngày, nhu cầu sắt ở nam trưởng thành thì
thấp hơn (11mg/ngày). Để không bị thiếu máu thì cần
ăn đủ năng lượng với đa dạng các loại thực phẩm. Ví
dụ 100g thịt heo chỉ có 1mg sắt, 100g thịt bò có 3mg
sắt, nhưng 100g gan thì có đến 12mg sắt, và 100g
huyết luộc có đến 25mg sắt. Do đó, chỉ cần ăn nhiều
loại thực phẩm (chú ý thực phẩm giàu chất sắt), ăn
đủ nhu cầu năng lượng là sẽ bổ sung lẫn nhau và cơ
thể sẽ không bị thiếu sắt nên sẽ không bị thiếu máu
do chế độ ăn thiếu.