Bai 13 Lang

Ngày soạn: 25/11/2017
Tiết theo PPCT: 66

Văn bản:
LÀNG
(KIM LÂN)

A. Mục tiêu bài học:

Giúp HS:

1/Kiến thức: Cảm nhận được tình yêu làng quê thắm thiết, thống nhất với
lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến ở nhân vật ông Hai trong truyện. Qua đó
thấy được một biểu hiện cụ thể, sinh động về tinh thần yêu nước của nhân dân ta
trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Thấy được những nét đặc sắc trong NT truyện: xây dựng tình huống tâm
lý miêu tả sinh động diễn biến tâm trạng, ngôn ngữ của nhân vật quần chúng
2/Kĩ năng: Rèn luyện năng lực, phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự,
đặc biệt là phân tích tâm lý nhân vật.
3/Thái độ: GD học sinh tình cảm gắn bó với quê hương sâu sắc
- Thái độ tự giác, tích cực, chủ động trong học tập
B. Chuẩn bị:
- GV: MC
- HS: chuẩn bị bài theo câu hỏi đọc- hiểu.
Lưu ý: Truyện ngắn “Làng” khai thác một tình cảm bao trùm và phổ biến
trong con người thời kì kháng chiến: tình cảm quê hương, đất nước, đây là một
tình cảm mang tính cộng động, nhưng thành cơng của Kim Lân là đã diễn tả tình
cảm, tâm lý chung ấy trong sự thể hiện cụ thể sinh động ở một con người, trở
thành một nét tâm lý đặc biệt ở nhân vật ơng Hai, vì thế nó là tình cảm chung
mà lại mang rõ màu sắc riêng, in rõ cá tính của nhân vật
Truyện là loại có cốt chuyện tâm lý khơng xây dựng trên các biến có, sự

kiện bên ngồi mà chú trọng đến các tình huống bên trong nội tâm nhân vật, MT
các diễn biến tâm lý, từ đó làm nổi rõ tình cảm nhân vật và chủ đề của tác phẩm
C. Phương pháp và KT dạy học
- Đàm thoại, thảo luận nhóm
D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:
I/ Ổn định lớp:
II/ Kiểm tra: (3’)
Khởi động: Trò chơi Ai nhanh hơn.
H: Em hãy sắp xếp lại các thông tin sau cho đúng thứ tự kể về nhân vật ơng Hai
trong phần 1 đoạn trích truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân?
1. Nghe đọc báo

2. Nhớ làng

3. Ruột gan cứ múa cả lên


4. Vào phịng thơng tin.
Thứ tự đúng là: 2.4.1.3
III/ Bài mới: 40’
- Giới thiệu bài: (1’) Câu chuyện về ông Hai với tấm lòng yêu làng sâu
sắc, bền chặt đã được lớp ta tìm hiểu trong tiết 1 (Những nét chính về nhà văn
Kim Lân, hồn cảnh ra đời của truyện ngắn, cấu trúc và phương thức biểu đạt
của truyện...); Hình ảnh một lão nơng cần cù chất phác u làng đến độ ngấm
sâu vào tâm trí và trở thành thói quen hay khoe khoang về làng đã dần được
phác họa; Ở tiết này chúng ta tiếp tục tìm hiểu những đặc sắc về nội dung và
nghệ thuật mà truyện ngắn đem lại để có thể thấy thật rõ nét bức chân dung và
tình cảm của lão nơng u làng, yêu nước đó.
Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức
I. Tìm hiểu chung.

GV: Nhắc lại một số kiến thức ở tiết 1 II. Đọc- hiểu văn bản
của bài.
1. Cuộc sống của ông Hai ở nơi tản
cư.
Hoạt động 1: 30’
H: Để khắc hoạ nổi bật chủ đề của
truyện, tính cách của nhân vật. Nhà
văn đặt nhân vật chính vào một tình
huống đặc biệt làm bộc lộ rõ nét tình
yêu làng q và u nước của nhân vật
đó là tình huống nào? Tình huống ấy
có tác dụng gì?
- Ơng Hai nghe thấy tin dữ về làng
của mình: Làng chợ Dầu theo tây
- GV: Tình huống đó tạo nên một nút
thắt của câu chuyện, gây ra một mâu
thuẫn giằng xé trong tâm nhân vật.
Điều ông nghe thấy trái ngược với suy
nghĩ của ông về làng của mình, đi
ngược lại với niềm tin và lịng tự hào
bấy lâu của ơng lão;
Tình huống đó đã tạo ra điều kiện
thể hiện tâm trạng và phẩm chất, tính
cách của nhân vật thêm chân thực và
1. Diễn biến tâm trạng và hành động
sâu sắc, giúp phần giải quyết chủ đề
của ông Hai khi nghe tin làng chợ

của tác phẩm.->
Dầu theo Tây.
- HS: theo dõi VB từ: “Ông Lão náo
nức bước ra khỏi phịng thơng tin...->


Ơng lão ngả mình nằm xuống, khơng
nhúc nhích.” và tìm hiểu tâm trạng của
ông Hai từ khi được nghe tin xấu về
làng của mình.(HS thực hiện trong 2’)
H: Diễn biến tâm trạng nhân vật ông
Hai khi nghe tin làng theo Tây được
nhà văn khắc họa qua mấy thời điểm?
Đó là những thời điểm nào?
- Khi nghe tin dữ
- Về đến nhà
- Buổi chiều, nói chuyện với bà Hai
- Những ngày sau đó
H: Tìm những chi tiết miêu tả tâm
trạng và hành động của ông Hai khi + Khi nghe tin: "Cả làng ... theo tây"
nghe tin làng mình theo Tây?
“Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt
tê rân rân, ông lão lặng đi, tưởng như
đến không thở được...giọng lạc hẳn đi,
- Liệu có thật khơng hở Bác?...
H:Quan sát các từ: nghẹn ắng hẳn
lại... nhận xét về cách dùng từ ngữ và
cho biết tác dụng của việc sử dụng các
từ ngữ đó? (Qua đó thấy cảm xúc gì
của ơng Hai ngay lúc đ)

- Từ ngữ miêu tả cụ thể, gợi cảm-> thái
độ ngạc nhiên đến sững sờ, tâm trạng
đau xót, hụt hẫng của nhân vật khi nghe
tin dữ về làng của mình.

GV: Đang háo hức vì tin thắng trận dồn
dập của kháng chiến, tin dữ về làng chợ
Dầu làm cho ông Hai sững sờ, bình
tĩnh lại ông ngờ vực hỏi lại - Liệu có
thật khơng hở Bác?...- Rồi lại nghe
người dân tản cư giải thích rõ ràng,
rành mạch và lời khẳng định chúng tôi
vừa ở dưới ấy lên... làm ông không thể
không tin.
H: Hành động tiếp theo của ông là gì?
- Trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp
miệng, cười nhạt một tiếng, nói to: Hà,
nắng gớm, về nào-> Lảng đi chỗ khác, - Lảng đi chỗ khác
- Cúi gằm mặt xuống đất mà đi
rồi đi thẳng.
H: Em hình dung như thế nào về cảm
xúc của ơng Hai khi tự nói với chính


mình để lảng đi chỗ khác trong tư thế
cúi gằm mặt xuống đất mà đi?
- Xấu hổ, nhục nhã ê chề.

-> Lảng tránh vì xấu hổ và nhục nhã.

- Cái cười nhạt thếch của sự bẽ bàng....
H: Về đến nhà tâm Ơng Hai có hành + Khi về đến nhà:
động, tâm trạng gì?
- Nằm vật ra giường
- Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông
lão cứ giàn ra....
- Nắm chặt hai bàn tay lại mà rít lên:
H: Các từ ngữ... miêu tả hành động,
tâm trạng của nhân vật, em có nhận xét
gì về việc sử dụng từ ngữ của tác giả,
tác dụng của việc sử dụng những từ
ngữ ấy trong việc miêu tả tâm trạng
nhân vật?

- Từ ngữ miêu tả cụ thể, giàu hình ảnh,
ngơn ngữ độc thoại, độc thoại nội tâm
-> Tâm trạng đau khổ, uất ức, ám ảnh và
dằn vặt trong nội tâm của nhân vật.

Thương con, căm giận những kẻ đã làm
- GV: Trong đau khổ, xấu hổ và nhục
cái việc nhục nhã: Việt gian bán nước.
nhã, ông nghĩ đến sự hắt hủi, khinh bỉ
của mọi người dành cho những đứa trẻ
của cái làng “Việt gian”. Thương con,
ông thoắt vô cùng căm giận những kẻ
mà ông gọi là “chúng bay” một cách
căm ghét và khinh bỉ....Thoáng chút
ngờ vực có vẻ gì khơng đúng lắm, ơng

kiểm điểm lại từng người trong
làng...Hàng loạt câu hỏi ông tự đặt ra,
rồi lại tự trả lời, đỉnh điểm của đau khổ
ông tự thốt lên: Chao ôi! cực nhục
chưa, cả làng Việt gian! và những nỗi
lo lắng ám ảnh vây quanh ông lão.
- Cho H đọc đoạn truyện từ: “chiều
hôm ấy bà Hai về” đến “Khơng nhúc
nhích”.
H: Qua đoạn trị truyện của ơng Hai
với vợ, em thấy ơng có thái độ và tâm + Khi trị chuyện với vợ: ơng vừa bực
bội, vừa đau đớn, cố kìm nén, ơng gắt
trạng như thế nào?
vợ vô cớ, trằn trọc không ngủ được,rồi
H: Những ngày sau đó , tâm trạng và lo lắng đến mức chân tay nhũn ra....
thái độ của ông tiếp tục biểu hiện
như thế nào?
- HS phát hiện chi tiết SGK.


"1 đám đông túm lại ông cũng để ý,
dăm bảy tiếng cười núi ông cũng chột + Những ngày sau đó:
dạ...cứ nghe thấy tiếng Tây, việt
gian ,...là ơng lủi ra góc nhà, nín - Quanh quẩn, nơm nớp lo sợ.
thít.........”
- Tin dữ về cái làng mà ông hết mực
yêu quý, tự hào trở thành nỗi ám ảnh
- Sợ mụ chủ nhà đuổi.
sâu xa.
( Nỗi sợ mà ông ghê rợn nhất là .gì?

Giữa lúc tột đỉnh của sự ám ảnh và lo
sợ thì suy nghĩ nào hiện ra trong tâm
trí ơng lão)
H: Trong lúc quẫn bách nhất vì lo chủ
- Suy nghĩ: Hay là trở về làng -> Lập
nhà đuổi, ông có suy nghĩ gì?
tức bác bỏ ( vì về làng là bỏ k/c, bỏ Cụ
H: Suy nghĩ và quyết định của ông cho Hồ).
ta thấy phẩm chất nào của ông lão?
- Quyết định: Yêu làng thì yêu thật,
- Tình cảm rõ ràng: Yêu làng, yêu nước nhưng làng theo Tây...thì phải thù->
- Quyết định: Sáng suốt-> Lịng trung Tình u nước rộng lớn hơn, bao trùm
lên tình cảm với làng quê.
thành.
GV: Đoạn văn diễn tả cụ thể xung đột .
nội tâm, nỗi ám ảnh nặng nề biến thành
sự sợ hãi thường xuyên, cùng với sự
xấu hổ, đau đớn luôn đeo đẳng, ám ảnh
ơng.
Đến đây tình cảm tự do, tình cảm cách
mạng, lịng u làng, u nước đó thực
sự hồ quện trong tâm hồn người lão
nông tản cư, trong lúc này nduy nhất
ơng có thể trị chuyện là cậu con út....
- HS đọc diễn cảm đoạn ơng Hai trị
chuyện với thằng Húc.

+ Trị chuyện với đứa con út.
H: Vì sao ơng Hai trò truyện với đứa
con nhỏ? Qua lời trò truyện ấy em

cảm nhận được tình cảm nào của
nhân vật?
- Muốn con ghi nhớ cái làng chợ Dầu
- Nhà ta ở làng chợ Dầu..
- Dạy con tấm lòng thủy chung với CM,
- Ừ đúng rồi, ủng hộ cụ Hồ Chí Minh với k/c.
con nhỉ...
- Anh em đồng chí có biết cho bố con


ông.
- Cụ Hồ trên đầu trên cổ có soi sáng
cho bố con ơng...
=> Thể hiện sinh động, sâu sắc tình u
- Chết thì chết có báo giờ giám đơn sai. làng q gắn liền với tình u đất nước,
GV: Ơng Hai nói với con, cũng là giãi trung thành với lãnh tụ và cuộc kháng
chiến của nhân dân
bày tấm lòng mình.
GV: Đến đỉnh điểm của câu chuyện,
tỏc giả tìm cách giải quyết mâu thuẫn
và tâm trạng của nhân vật ông Hai như
thế nào? ->

3. Sự thay đổi tâm trạng của ông Hai
khi tin dữ về làng được cải chính.

- HS: đọc nhanh đoạn cuối.
H: Tìm chi tiết miêu tả dáng điệu,
hành động, lời nói của ơng Hai sau khi
biết tin làng chợ Dầu theo Tây được cải

chính
- Cái mặt bỗng tươi vui, rạng rỡ
- Mồm bỏm bẻm nhai trầu
- Mắt hung hung đỏ, hấp háy
- Lật đật đi khoe Tây đốt nhà tơi rồi,
đốt nhẵn
- Vén quần tận bẹn nói chuyện về
làng.
H: Ơng Hai khoe Tây đốt nhà tơi
rồi, đốt nhẵn để làm gì? Qua đó
thấy được thái độ nào của ông
Hai?
- Cho học sinh phát biểu - GV bổ sung
- Minh chứng cho truyền thống cách
mạng của Làng mình.

- Lật đật chạy đi khắp nơi, múa tay lên
khoe tin làng mình được cải chính, kể cả
cái tin nhà mình bị đốt nhẵn... một cách
tự hào.
=> Khẳng định thái độ tự hào vì truyền
thống cách mạng của làng quê.

* Tổng kết
- Nghệ thuật:

H: Qua đọc - hiểu VB em thấy truyện
ngắn có những đặc sắc nào về
nghệ thuật:
* Xây dựng tình huống truyện

* Miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật
- Đặt nhân vật vào tình huống thử thách
bên trong để bộc lộ chiều sâu tâm trạng
- MT rất cụ thể diễn biến nội tâm thông
qua ý nghĩ, cảm giác, hành vi, ngôn ngữ... - Nội dung:
- Diễn tả rất đúng, gây ấn tượng mạnh về


sự ám ảnh, day dứt trong tâm trạng nhân
vật.
* Ngôn ngữ:
- Mang đậm tính khẩu ngữ và lời ăn tiếng
nói của người nông dân.
- Lời trần thuật và lời nhân vật có sự thống
nhất về sắc thái, giọng điệu
- Ngơn ngữ nhân vật ơng Hai vừa có nét
chung của người nông dân, lại mang đậm * Ghi nhớ ( SGK - 174)
cá tính của nhân vật nên rất sinh động...

Truyện ngắn mang lại cho ta những
hiểu biết gì?
* Tình yêu làng quê, gắn liền, thống
nhất với tình yêu quê hương đát nước, * Luyện tập
yêu lãnh tụ và tinh thần k/c.
- HS: TB
- GV+ HS khỏc bổ sung.
H: Trình bày diễn biến tâm lí nhân
vật ơng Hai.
IV/ Hướng dẫn học ở nhà:
- Học bài và đọc lại truyện, tập kể tóm tắt truyện

- Trả lời câu hỏi số 2 trong phần luyện tập
- Chuẩn bị bài: Chương trình địa phương - phần Tiếng Việt
* yêu cầu: Đọc kĩ bài trong SGK- thựchiện các yêu cầu trong bài
 Rút kinh nghiệm:
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
...........................................................................................