Xây dựng bài giảng điện tử môn học trang bị điện cho hệ trung cấp chuyên nghiệp tại trường đại học kinh tế kỹ thuật công nghiệp nam định theo định hướng mô đun

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

NGUYỄN LỘC CƯỜNG

XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ MÔN HỌC
TRANG BỊ ĐIỆN CHO HỆ TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KINH TẾ – KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP - NAM ĐỊNH
THEO ĐỊNH HƯỚNG MÔ ĐUN
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC (KỸ THUẬT)

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM KỸ THUẬT
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC (KỸ THUẬT)
CHUYÊN SÂU: SƯ PHẠM KỸ THUẬT ĐIỆN

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. THÁI THẾ HÙNG

HÀ NỘI, 2013


LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan những gì tơi viết trong luận văn là do sự tìm hiểu và nghiên
cứu của bản thân. Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả khác,
nếu có đều được trích dẫn cụ thể.
Đề tài của luận văn chưa được bảo vệ tại bất kỳ một hội đồng bảo vệ luận
văn thạc sỹ nào trên toàn quốc cũng như ở nước ngồi; và cho đến nay chưa được
cơng bố trên bất kỳ phương tiện thơng tin truyền thơng nào.
Tơi hồn tồn chịu trách nhiệm về những gì đã cam đoan ở trên.
Hà Nội, ngày 28 tháng 03 năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Lộc Cường


LỜI CẢM ƠN
Sau hơn một năm nghiên cứu và làm việc khẩn trương, được sự giúp đỡ và
hướng dẫn tận tình của thầy giáo PGS.TS Thái Thế Hùng (Viện Sư Phạm Kỹ
Thuật – Trường đại học Bách Khoa Hà Nội) luận văn với đề tài: "Xây dựng bài
giảng điện tử môn học trang bị điện cho hệ trung cấp chuyên nghiệp tại trường
Đại học Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp – Nam Định theo định hướng mơ đun"
đã hồn thành.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
Thầy giáo hướng dẫn: PGS. TS. Thái Thế Hùng đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ
tác giả hồn thành luận văn này.
Viện đào tạo và bồi dưỡng sau đại học, Ban chủ nhiệm và các thầy cô giáo viện
Sư phạm kỹ thuật, tập thể các thầy cô giáo trường đại học Bách Khoa Hà Nội, Ban
Giám hiệu trường đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công nghiệp – Nam Định đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi cho việc học tập, nghiên cứu và tiến hành luận văn của tác giả.
Toàn thể các bạn bè đồng nghiệp, gia đình và người thân đã quan tâm, động
viên giúp đỡ để tác giả hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã rất cố gắng tuy nhiên luận văn khơng thể tránh khỏi thiếu sót. Rất
mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp để
luận văn của tác giả được hồn thiện hơn đóng góp một phần nhỏ vào mục tiêu nâng
cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
Xin trân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 28 tháng 03 năm 2013
Tác giả

Nguyễn Lộc Cường

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUÂN CỦA VIỆC XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN
TỬ MÔN HỌC TRANG BỊ ĐIỆN CHO HỆ TRUNG CẤP CHUYÊN
NGHIỆP TẠI TRƯỜNG ĐHKTKTCN - NAM ĐỊNH .........................................6
1.1. Tổng quan về soạn bài giảng điện tử ............................................................6
1.2. Công nghệ dạy học hiện đại và bài giảng điện tử. .....................................10
1.2.1. Cơng nghệ ................................................................................................10
1.2.2. Q trình dạy học.....................................................................................11
1.2.2.1. Khái niệm quá trình dạy học .............................................................11
1.2.2.2. Các nhân tố cơ bản của q trình dạy học. ......................................12
1.2.3. Cơng nghệ dạy học ..................................................................................12
1.2.4. Bản chất của công nghệ dạy học hiện đại ................................................13
1.2.5. Tác dụng của công nghệ dạy học .............................................................15
1.2.6. Bài giảng theo công nghệ dạy học hiện đại .............................................15
1.2.7. Một số điểm cần lưu ý về công nghệ dạy học .........................................16
1.3. Phương tiện dạy học và vai trò của phương tiện dạy học........................17
1.3.1. Phương tiện ..............................................................................................17
1.3.2. Đa phương tiện ........................................................................................17
1.3.3. Phương tiện dạy học ................................................................................17
1.3.4. Vai trò của phương tiện dạy học ..............................................................18
1.3.5. Các yêu cầu đối với phương tiện dạy học................................................20
1.3.6. Công cụ tạo bài giảng điện tử ..................................................................21
1.4. Biên soạn bài giảng điện tử ..........................................................................22

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................23


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN TRANG BỊ ĐIỆN TẠI
TRƯỜNG ĐHKTKTCN – NAM ĐỊNH ...............................................................24
2.1. Thực trạng đội ngũ giảng viên tại Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Cơng
nghiệp ....................................................................................................................24
2.1.1. Khái qt về nhà trường ..........................................................................24
2.1.1.1. Q trình thành lập ...........................................................................24
2.1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và sứ mệnh Nhà trường .................................25
2.1.1.3. Tổ chức bộ máy của Nhà trường.......................................................27
2.2. Đội ngũ giáo viên trực tiếp tham gia giảng dạy trong khoa Điện. ..........31
2.3. Cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy của Khoa Điện. ...................................31
2.4. Chương trình đào tạo môn học Trang bị điện ...........................................33
2.4.1. Nhận xét chung về chương trình mơn học Trang bị điện. .......................33
2.4.2. Ưu điểm ...................................................................................................33
2.4.3. Nhược điểm .............................................................................................34
2.5. Thực trạng dạy học môn trang bị điện. ......................................................34
2.6. Đánh giá chung và khuyến nghị hướng giải quyết. ...................................39
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................41
CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ MÔN HỌC TRANG BỊ
ĐIỆN CHO HỆ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TẠI TRƯỜNG
ĐHKTKTCN - NAM ĐỊNH THEO ĐỊNH HƯỚNG MÔ ĐUN .........................42
3.1. Những yêu cầu khi thiết kế BGĐT ...............................................................42
3.1.1. Yêu cầu về mặt nội dung ...........................................................................42
3.1.2. Yêu cầu về phương pháp giảng dạy.........................................................42
3.1.3. Yêu cầu về kĩ thuật khi thiết kế BGĐT ...................................................43
3.1.4. Yêu cầu về tính mĩ thuật. .........................................................................43
3.1.5. Phân tích, so sánh và lựa chọn các chương trình phần mềm để xây dựng
bài giảng điện tử mơn học Trang bị điện ...........................................................43

3.2.Quy trình thiết kế BGĐT trên Microsoft FrontPage với sự hỗ trợ của
Internet .......................................................................................................... 51


3.2.1. Xác định mục tiêu dạy học ......................................................................51
3.2.2. Dự kiến nội dung dạy học ........................................................................51
3.2.3. Sưu tập và xây dựng thư viện multimedia ...............................................51
3.2.3.1. Cách khai thác tư liệu từ các phần mềm dạy học .............................52
3.2.3.2. Cách khai thác tư liệu trên Internet ..................................................52
3.2.3.3. Xây dựng thư viện thông tin ..............................................................53
3.2.3.4. Chuẩn bị tài liệu cho thiết kế BGĐT .................................................53
3.3. Thiết kế BGĐT trên Microsoft FrontPage .................................................53
3.3.1. Xác định cấu trúc của bản thiết kế BGĐT ...............................................53
3.3.2.Tạo Web Site cho chương và các trang Web cho các bài trong chương ..54
3.3.3. Các lệnh hỗ trợ trong quá trình thiết kế BGĐT .......................................55
3.3.4. Thiết kế hoạt động dạy học......................................................................56
3.3.5. Liên kết giữa Web Site với các trang Web và các trang Web của bản thiết
kế BGĐT với các file khác ...............................................................................56
3.3.6. Hoàn thiện và kiểm tra việc thiết kế bài giảng ........................................57
3.4. Thiết kế bài giảng điện tử Microsoft FrontPage cho môn học trang bị
điện hệ trung cấp chuyên nghiệp. ......................................................................57
3.4.1. Thiết kế bài giảng điện tử cho bài trang bị: Lắp ráp mạch mở máy tuần tự
hai động cơ dùng rơle thời gian. ........................................................................57
3.4.1.1. Tạo Web Site mới ..............................................................................57
3.4.1.2. Thiết kế trang chủ .............................................................................58
3.4.2. Thiết kế bài giảng điện tử cho bài trang bị: Lắp đặt mạch đảo chiều quay
gián tiếp động cơ không đồng bộ ba pha ...........................................................64
3.5. Phương pháp chuyên gia..............................................................................67
3.5.1. Lấy ý kiến chuyên gia về hiệu quả dạy môn trang bị điện bằng bài giảng
điện tử microsoft_frontpage...............................................................................67

3.5.2. Kết quả lấy ý kiến của các chuyên gia.....................................................67
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................71
KÊT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................72
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................79


DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
TT

Tên viết tắt

Đọc là

1

ĐHKTKT

2

GV

Giáo viên

3

HS

Học sinh

4

SV

Sinh viên

5

PP

Phương pháp

6

BGĐT

Bài giảng điện tử

7

PPDH

Phương pháp dạy học

8

THKT

Thực hành kỹ thuật

9

KĐ-ĐT

Khoa Điện – Điện Tử

Đại học kinh tế kỹ thuật


DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: So sánh đặc điểm của giáo án điện tử và giáo án truyền thống ..................22
Bảng 2.1. Kết quả đánh giá ý nghĩa môn học của SV Khoa Điện , Tổ môn Điện
Công Nghiệp .............................................................................................. 34
Bảng 2.2. Kết quả mức độ phù hợp của nội dung môn học với sự phát triển của
khoa học kỹ thuật. ...............................................................................................35
Bảng 2.3. Kết quả về mức độ sử dụng kiến thức lý thuyết vào quá trình thực
hành trang bị điện tại Tổ Điện cơng nghiệp....................................................35
Bảng 2.4. Kết quả thăm dị GV - SV về mức độ sử dụng các phương pháp dạy
thực hành của GV tại Khoa Điện – Điện Tử...................................................36
Bảng 2.5. Kết quả thăm dò GV - SV về mức độ sử dụng các phương tiện giảng
dạy tích hợp ..........................................................................................................37
Bảng 2.6 Kết quả thăm dò GV và SV về mức độ sử dụng các hình thức tổ chức dạy
học thực hành tại Khoa Điện Trường ĐH KTKT Công Nghiệp Nam Định. ...38
Bảng 3.1.Kết quả về mức độ phù hợp của việc xây dựng bài giảng điện tử vào
giảng dạy môn trang bị điện. .............................................................................67
Bảng 3.2. Kết quả về mức độ vận dụng kiến thức lý thuyết vào quá trình thực
hành khi dạy học bằng bài giảng điện tử dạy học môn Trang bị điện. .......68
Bảng 3.3. Kết quả về hứng thú của sinh viên với môn học Trang bị điện khi khi
vận dụng dạy học bằng bài giảng điện tử vào dạy học môn Trang bị
điện tại trường ĐH KTKTCN Nam Định được đánh giá qua việc quan

sát sự tham gia của người học trong quá trình học tập ..................................69
Bảng 3.4. Kết quả về mức độ phát huy tính tích cực của sinh viên trong quá
trình học khi vận dụng dạy học bằng bài giảng điện tử vào dạy học
môn Trang bị điện. ..............................................................................................69
Bảng 3.5. Kết quả về mức độ vận dụng hiệu quả phương tiện và thiết bị dạy học khi
vận dụng dạy học bằng bài giảng điện tử vào dạy học môn Trang bị điện.......70


DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà trường ................................................................. 30
Hình 1.1 Sơ đồ bản chất của công nghệ dạy học hiện đại ............................................ 14
Hình 2.1. Biểu đồ đánh giá ý nghĩa mơn học thực hành trang bị điện của HS, SV
Khoa Điện-Điện Tử Trường ĐH KTKT Cơng Nghiệp Nam Định ............ 34
Hình 2.2. Biểu đồ về sự phù hợp của nội dung của môn học với sự phát triển của
khoa học kỹ thuật. .............................................................................................. 35
Hình 2.3. Biểu đồ về mức độ sử dụng kiến thức lý thuyết vào quá trình thực
hành tại Tổ Điện Cơng Nghiệp ....................................................................... 36
Hình 2.4 Biểu đồ mơ tả mức độ sử dụng thường xuyên các phương pháp giảng
dạy thực hành ...................................................................................................... 37
Hình 2.5. Biểu đồ mơ tả mức độ sử dụng thường xuyên các phương tiện giảng
dạy tích hợp ......................................................................................................... 38
Hình 2.6. Biểu đồ mơ tả mức độ sử dụng các hình thức tổ chức học tích hợp tại
Khoa Điện............................................................................................................ 39
Hình 3.1 Giao diện chương trình MS Powerpoint ......................................................... 44
Hình 3.2 Giao diện chương trình Microsoft Frontpage ................................................ 46
Hình 3.3 Giao diện chính chương trình Xara Webstyle................................................ 47
Hình 3.4 Giao diện chương trình Macromedia Flash .................................................... 49
Hình 3.5 Giao diện chương trình Hot Potatoes .............................................................. 50
Hình 3.6. Sơ đồ nguyên lý mạch tuần tự hai động cơ dùng rơle thời gian. ............... 59
Hình 3.7. Sơ đồ bố trí thiết bị ............................................................................................ 60

Hình 3.8. Sơ đồ nguyên lý hiện thị trên Frontpage........................................................ 61
Hình 3.9. Sơ đồ nối dây...................................................................................................... 62
Hình 3.10. Sơ đồ bố trí thiết bị hiện thị trên Frontpage ................................................ 63
Hình 3.11. Sơ đồ đi dây hiển thị trên Frontpage ................................................................. 63
Hình 3.12. Các bước thao tác mẫu và link liên kết ảnh động. ........................................... 64
Hình 3.13. Bảng các dạng sai hỏng, nguyên nhân, cách khắc phục .................................. 64
Hình 3.14 Biểu đồ về mức độ phù hợp của việc vận dụng dạy học bài giảng điện tử
vào giảng dạy mơn Trang bị điện ....................................................................... 68
Hình 3.15 Biểu đồ về mức độ vận dụng kiến thức lý thuyết vào quá trình thực hành..... 68
Hình 3.16 Biểu đồ về hứng thú của sinh viên. .................................................................... 69
Hình 3.17 Biểu đồ về mức độ phát huy tính tích cực của sinh viên. ................................. 70
Hình 3.18 Biểu đồ về mức độ vận dụng hiệu quả phương tiện và thiết bị........................ 70


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Định hướng đổi mới đào tạo nghề
Chiến lược phát triển giáo dục năm 2001-2011 [6] của Đảng và Nhà nước đã
xác định rõ mục tiêu dạy học nghề là: “ Hình thành hệ thống đào tạo kỹ thuật thực
hành đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, trong đó chú trọng phát triển nghề
ngắn hạn và đào tạo công nhân kỹ thuật, kỹ thuật viên, nhân viên có trình độ cao
dựa trên nền học vấn trung học phổ thông, hoặc trung học chuyên nghiệp”. Giải
pháp để thực hiện mục tiêu trên: “Đổi mới và chuẩn hố nội dung, chương trình đào
tạo, trong đó đổi mới về phương pháp dạy học có tầm quan trọng đặc biệt. Nhà
nước không chỉ dừng lại ở việc trang bị cho sinh viên (SV) những kiến thức, kỹ
năng đã tích luỹ mà cịn phải bồi dưỡng cho SV năng lực vận dụng kiến thức, năng
lực tự làm việc, năng lực thích ứng với sự biến đổi nhanh chóng của cơng nghệ và
thực tế sản xuất kinh doanh, gắn kết với việc làm trong xã hội, liên thơng với các
trình độ đào tạo khác, và vận dụng kiến thức một cách sáng tạo vào giải quyết
những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn”.

Trong bối cảnh toàn cầu hố, sự phát triển của khoa học cơng nghệ đã tác
động mạnh mẽ tới nội dung lao động kỹ thuật, đòi hỏi hệ thống đào tạo kỹ thuật
nghề nghiệp phải hết sức coi trọng các hoạt động thực hành, đổi mới và hiện đại hoá
phương pháp giáo dục, chuyển từ việc truyền đạt tri thức thụ động (thầy giảng – trò
ghi) sang hướng dẫn người học chủ động tư duy trong quá trình tiếp cận tri thức,
dạy cho người học phương pháp tự học, tự thu nhận thông tin một cách hệ thống,
phát triển và nâng cao năng lực, kỹ năng hoạt động, tính chủ động, tự chủ của SV
trong quá trình học tập, hoạt động tự quản trong nhà trường cũng như trong cuộc
sống và hoạt động xã hội.
Đào tạo nghề theo hướng mở cửa của kinh tế thị trường có nhiều thành phần
kinh tế, dưới sự quản lý của nhà nước là nhằm đáp ứng và thoả mãn nhu cầu của thị
trường lao động, nhu cầu tự do lựa chọn nơi làm việc, tự do tuyển lao động phù hợp
1


với yêu cầu sản xuất kinh doanh và những quy định cụ thể của Bộ Luật Lao Động.
Đào tạo nghề khơng những cần tăng quy mơ, đa dạng hố các loại hình đào tạo, mở
rộng ngành nghề mới đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động
mà cần đặc biệt quan tâm đến chất lượng đào tạo cho dù đào tạo ở loại hình nào.
Tuy nhiên, phương pháp dạy học (PPDH) các bộ môn kỹ thuật nói chung và các
mơn học thực hành, module trong ngành điện nói riêng hiện nay ở các cơ sở đào tạo
nghề, trường cao đẳng, đại học cũng như trong các trường vẫn mang nặng tính
thơng báo - tái hiện. Thực trạng dạy học môn sửa chữa ở các cơ sở đào tạo, các
trường dạy nghề còn nhiều vấn đề cần giải quyết.
Như vậy, bài học lớn nhất cho sự thành cơng của đào tạo nghề ở Việt Nam
nói chung và Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công Nghiệp - Nam Định nói riêng chính
là sự quan tâm, qn triệt nguyên lý giáo dục của Đảng cũng như lãnh đạo nhà
trường thể hiện trong thực tế sinh động “ Học đi đôi với hành; giáo dục đào tạo kết
hợp với lao động sản xuất; lý luận gắn liền với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết
hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội” trong đó có sự nghiệp đào tạo công

nhân kỹ thuật (CNKT), kỹ thuật viên (KTV), sinh viên với yêu cầu mới của xã hội
là đào tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp và hiện đại hoá đất nước. Để
đáp ứng được mục tiêu đó địi hỏi hoạt động đào tạo cơng nhân lành nghề, KTV,
sinh viên nói chung và Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công Nghiệp - Nam Định nói
riêng cần phải có sự đổi mới cả về mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học
trong các hoạt động giảng dạy các môn lý thuyết và thực hành, nhằm không ngừng
nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
1.2. Xây dựng bài giảng điện tử cho môn học trang bị điện nhằm nâng cao
chất lượng dạy học.
Việc đổi mới phương pháp dạy học bộ môn thực hành trong lĩnh vực dạy nghề
ở nước ta đã bắt đầu được chú ý từ những năm 1990. Nhiều tác giả đã trình bày
quan điểm dạy học mới, mặt khác đưa ra các giải pháp đồng bộ giảng dạy cho các
nội dung cụ thể nhưng việc vận dụng vào thực tế còn nhiều hạn chế, chất lượng đào
tạo nghề chưa thực sự được nâng cao.
2


Trong những năm vừa qua trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Cơng Nghiệp
Nam Định nói chung và khoa Điện - Điện tử nói riêng đang tiến hành nghiên cứu
hồn thiện chương trình, nội dung, phương pháp, kết hợp với phương pháp dạy học
mới và tiến hành dần từng bước đưa vào áp dụng và phục vụ giảng dạy trong khoa,
tổ môn. Tuy nhiên việc ứng dụng phương pháp dạy học tích cực cho các mơn học
thực hành trong trường còn nhiều hạn chế, đặc biệt là dạy học trang bị điện.
Về phương pháp giảng dạy, với đặc thù là trường đào tạo các nghề về Điện
có nhiều mơn học có nội dung phức tạp, có tính trừu tượng hố cao và cần cập nhật
nhiều kiến thức cơng nghệ mới nên để hỗ trợ cho việc đổi mới phương pháp giảng
dạy, nhà trường đã đầu tư mua sắm thiết bị phục vụ quá trình giảng dạy, các thiết bị
dạy học hiện đại, khuyến khích ứng dựng CNTT và các phương pháp giảng dạy mới
vào quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Nhà trường đang khuyến
khích giáo viên của tất cả các môn học tiến hành soạn giáo án điện tử, sử dụng bài

giảng điện tử trong q trình dạy các mơn học nói chung và các mơn có tính trừu
tượng hố cao như mơn trang bị điện nói riêng.
Để thực hiện một bài giảng điện tử thể hiện rõ các kiến thức trừu tượng
thì việc kết hợp sử dụng các phần mềm đồ hoạ hay các phần mềm chuyên dụng..
như Autocad, Macromedia Flash, Power Point.. để xây dựng các mơ hình cấu tạo và
ngun lý làm việc của các mạch trang bị điện sẽ tiết kiệm chi phí cho việc chế tạo
mơ hình học cụ và giúp cho tiết học trực quan trở nên sinh động hấp dẫn, các kiến
thức trừu tượng có thể được mô phỏng một cách cụ thể rõ ràng, giúp cho ngươi học
hiểu sâu hơn, từ đó ghi nhớ nhanh và lâu hơn, giảm thời gian truyền đạt lý thuyết
cửa giáo viên, tăng thời gian cho người học rèn luyện tay nghề nhằm đạt mục tiêu
đào tạo.
Được sự đồng ý của PGS. TS. Thái Thế Hùng; xuất phát từ thực tế của thị
trường lao động và xuất phát từ nhu cầu của nhà trường tôi lựa chọn đề tài: "Xây
dựng bài giảng điện tử môn học trang bị điện cho hệ trung cấp chuyên nghiệp

3


tại trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp – Nam Định theo định
hướng mơ đun".
2. Mục đích, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục đích.
Áp dụng và khai thác một số phần mềm đồ họa để xây dựng bài giảng điện
tử môn học Trang bị điện, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn học
tại nhà trường.
2.2. Đối tượng nghiên cứu.
- Bài giảng điện tử môn học Trang bị điện
- Các phần mềm đồ họa chuyên ngành (Microsof - frontpage, Powerpoint,
Macromedia…)
2.3. Phạm vi nghiên cứu.

Đề tài tập trung nghiên cứu lý thuyết xây dựng bài giảng điện tử môn học
Trang bị điện chuyên ngành điện xí nghiệp tại trường ĐHKTKTCN – Nam Định.
3. Giả thuyết khoa học
Xây dựng và sử dụng bài giảng điện tử môn học trang bị điện theo quan điểm
dạy học hiện đại, đáp ứng các yêu cầu sư phạm sẽ nâng cao hứng thú nhận thức và
khả năng hoạt động sáng tạo của học sinh, làm tích cực hóa q trình dạy học góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học môn học này.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Để đạt được mục đích trên tác giả đã xác định và giải các nhiệm vụ cụ thể sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc xây dựng bài giảng điện tử môn trang bị
điện tại trường ĐHKTKTCN – Nam Định. (Tổng quan về bài giảng điện tử, cơng
nghệ dạy học hiện đại, q trình dạy học).
- Khảo sát thực trạng dạy học thực hành môn trang bị điện tại trường
ĐHKTKTCN – Nam Định. (Tình hình giảng dạy, ứng dụng công nghệ vào
trong dạy học, ý kiến của giáo viên và sinh viên trong quá trình dạy học môn
trang bị điện).
- Xây dựng một số bài giảng điện tử của môn học trang bị điện.
4


5. Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết những nhiệm vụ trên tác giả đã sử dụng các phương pháp
nghiên cứu như sau:
5.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Là phương pháp mà trước tiên phải thu thập những thông tin khoa học liên
quan đến đề tài, phân tích tài liệu lý thuyết thành các đơn vị kiến thức, cho phép
người sử dụng phương pháp có thể tìm hiểu những dấu hiệu đặc trưng, bản chất, cấu
trúc bên trong của lý thuyết. Trên cơ sở lý thuyết đã phân tích, tổng hợp chúng lại
để tạo ra một hệ thống, từ đó thấy được mối liên hệ biện chứng của chúng với nhau.
Vì vậy mà hiểu đầy đủ, toàn diện, sâu sắc về lý thuyết đang nghiên cứu.

5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
-

Sử dụng phiếu điều tra trưng cầu ý kiến, trao đổi trực tiếp trên đối tượng là
cán bộ, giáo viên và học sinh CNKT và KTV trung cấp nghề điện

-

Tiến hành quan sát trực tiếp thông qua việc lên lớp để khảo sát, trao đổi,
đánh giá thực trạng giảng dạy của môn học thực hành.

5.3. Phương pháp chuyên gia.
-

Lấy ý kiến của giáo viên dạy thực hành, module các cán bộ chuyên ngành,

cán bộ quản lý để nhận định, đánh giá tính khả thi và hiệu quả của việc xây dựng
bài giảng điện tử môn trang bị điện
-

Lấy ý kiến chuyên gia về phương pháp dạy học, về chương trình giảng dạy,

về nội dung, phương pháp, phương tiện
6. Cấu trúc nội dung luận văn.
Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc xây dựng bài giảng điện tử môn trang bị
điện cho hệ trung cấp chuyên nghiệp tại trường ĐHKTKTCN – Nam Định.
Chương 2: Thực trạng dạy học môn trang bị điện tại trường ĐHKTKTCN –
Nam Định.
Chương 3: Xây dựng bài giảng điện tử môn học trang bị điện cho hệ trung

cấp chuyên nghiệp tại trường ĐHKTKTCN – Nam Định theo định hướng mô đun.
5


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUÂN CỦA VIỆC XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
MÔN HỌC TRANG BỊ ĐIỆN CHO HỆ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
TẠI TRƯỜNG ĐHKTKTCN - NAM ĐỊNH
1.1. Tổng quan về soạn bài giảng điện tử
Với sự phát triển mạnh mẽ về công nghệ thông tin và thông tin qua mạng, việc
biện soạn bài giảng điện tử cũng phát triển rất mạnh mẽ nhưng khái niệm về bài
giảng điện tử thì chưa hồn tồn thống nhất một khái niệm chính xác và cụ thể,
khái niệm này được một số tác giả đưa ra như sau:
- Theo Quách Tuấn Ngọc: "Bài giảng điện tử đơn giản có thể là một đoạn văn
bản, một tệp âm thanh, hình ảnh, một bài trình chiếu hay cũng có thể là một bài
giảng multimedia (có thể kết hợp nhiều đoạn văn bản, âm thanh, hình ảnh) được tạo
ra giúp các giáo viên sử dụng nhằm nâng cao hiệu quả bài dạy".
- Theo Lê Công Chiêm: "Bài giảng điện tử là một hình thức tổ chức bài lên lớp
mà ở đó tồn bộ kế hoạch hoạt động dạy học đều thực hiện thông qua môi trường
Multimedia do máy tính tạo ra". [7,tr44]
Multimedia được hiểu là đa phương tiện, đa môi trường, đa truyền thông.
Trong môi trường Multimedia, thông tin được truyền dưới các dạng: văn bản (Text),
đồ hoạ (Graphics), ảnh động (animation), ảnh tĩnh (image), âm thanh (audio) và
phim video (video clip).
Đặc trưng cơ bản nhất của bài giảng điện tử là toàn bộ kiến thức của bài học,
mọi hoạt động điều khiển của giáo viên đều được multimedia hoá
- Bài giảng điện tử là tập hợp các học liệu điện tử được tổ chức theo một kết
cấu sư phạm để có thể cung cấp kiến thức và kỹ năng cho người học.
Như vậy có thể hiểu bài giảng điện tử là tập hợp những tài nguyên số dưới
hình thức các đối tượng học tập, xâu chuỗi với nhau theo một cấu trúc nội dung,

6


định hướng theo chiến lược giáo dục của nhà thiết kế, bài giảng điện tử cịn được
gọi là khóa học điện tử hay cua học (tiếng anh là course) điện tử.
Có thể thấy rằng các khái niệm chưa hồn tồn thống nhất nhưng có một số
điểm chung đó là đều nêu lên sự tích hợp của nhiều dạng văn bản và hình ảnh được
số hố, và được giáo viên thể hiện thông qua ý tưởng sáng tạo của bản thân, tạo điều
kiện thuận lợi cho quá trình dạy và học nhằm kích thích khả năng học tập của học
sinh. Trong đó một BGĐT phải thoả mãn được một số yêu cầu:
 Bài giảng điện tử bắt buộc phải có các học liệu điện tử đa phương tiện đạt tối
thiểu từ 50% đến 60% thời lượng mơn học tính theo số tiết.
 Bài giảng điện tử tương ứng với một học phần hoặc một môn học.
Trong thời kỳ hiện nay đang đòi hỏi phải nâng cao chất lượng giáo dục, nhất là
phải thay đổi về phương pháp giảng dạy để phát huy hết khả năng sáng tạo, tính tích
cực chủ động tìm hiểu tri thức của học sinh, sinh viên. Nghị quyết TW2 khoá VIII
đã chỉ rất rõ và cụ thể: "Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, khắc
phục lối truyền đạt một chiều, rèn luyện nếp sống tư duy hiện đại vào quá trình dạy
học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, nghiên cứu cho học sinh, sinh viên..." vì
vậy, vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy là một trọng tâm mà giáo dục cần phải
chú ý.
Đã có rất nhiều các cơng trình nghiên cứu về các giải pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên, nâng cao chất lượng đào tạo ở các trường cao đẳng, đại
học và các trường dạy nghề, các đề tài này mới đưa ra một số các giải pháp về bồi
dưỡng giáo viên, về đổi mới phương pháp dạy học. Ví dụ như dạy học bằng phương
pháp nêu vấn đề, dạy học bằng phương pháp thảo luận nhóm... hay kết hợp các
phương pháp. Nhìn chung các phương pháp này mới đưa ra được cách nâng cao
chất lượng một cách chung chung về lý thuyết mà chưa đưa ra cách ứng dụng như
thế nào vào một trường cụ thể để đạt hiệu quả.
Những năm gần đây do sự phát triển của CNTT và sự bùng nổ của Internet

trên toàn cầu làm cho việc tìm hiểu thơng tin trở nên dễ dàng hơn. CNTT phát triển
7


đã góp phần vào sự đổi mới của phương pháp dạy học vì nó bao gồm sự kết hợp
của kỹ thuật đồ hoạ, sự hoà nhập giữa CNTT và truyền thông, công nghệ
Multimedia, công nghệ tri thức, giao tiếp người - máy, phần mềm chuyên dụng,
soạn thảo tài liệu học tập, trình chiếu PowerPoint. Ngồi ra CNTT cịn tạo ra môi
trường học tập mới học trong môi trường tương tác đa phương tiện, và tạo ra nhiều
cơ hội tìm hiểu tri thức cho người học, có thể học mọi nơi, mọi lúc. CNTT hay
cơng nghệ đa phương tiện có ưu điểm là cho phép tích hợp nhiều dạng thơng tin
và dữ liệu như văn bản, âm thanh, hình ảnh, video, đồ hoạ... vào bài giảng nhằm
kích thích hứng thú trong học tập của người học. Ngồi ra CNTT cịn có khả năng
thay thế cơng việc của người thầy gíáo như: góp phần tổ chức, điều khiển q
trình dạy học, hợp lý hố cơng việc của thầy và trị, chấm bài, kiểm tra, đánh giá,
đóng vai trị là học sinh cịn học sinh làm chức năng người dạy máy tính thơng qua
đó lĩnh hội được tri thức, kỹ năng, kỹ xảo... Mặt khác với sự bùng nổ của cơng
nghệ Internet thì người thầy giáo đã tích cực giúp học sinh, sinh viên tiếp cận với
các tài liệu trên mạng, hay tham gia vào các diễn đàn để trao đổi kinh nghiệm kiến
thức, về cách học, cách trình bày ý tưởng khoa học hay tạo ra một môi trường học
tập mới phù hợp có tính tương tác cao.
CNTT tạo ra nhiều mơ hình dạy học mới thay thế mơ hình học tập trung như
trước đây, cụ thể là:
1. Dạy học có sự trợ giúp của máy tính (Computer Based Training - CBT)
2. Dạy học qua mạng (Online Learning Tranining - OLT).
3. Dạy học từ xa (Distance Learning)
4. Dạy học trên nền website(Web Basic Training - WBT)
5. Dạy học trên môi trường ảo (E-learning)
Công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT-TT) là ngành ứng dụng công
nghệ quản lý và xử lý thông tin. Tốc độ phát triển vũ bão của công nghệ làm cho

việc trao đổi thơng tin trở nên nhanh chóng và làm cho vai trị của thơng tin ngày

8


càng trở nên quan trọng, chính những khả năng ưu việt đó đã làm thay đổi cách
sống, cách làm việc, cách học tập, cách tư duy của con người nói chung.Và cùng
với sự thay đổi đó nó đã tác động trực tiếp đến tất cả các vấn đề của xã hội trong đó
phải kể đến giáo dục.
Trong bài phát biểu tại Trường Đại học Bán công Tôn Đức Thắng vào năm
2006, TS. Nguyễn Kim Dung - Viện Nghiên cứu Giáo dục - Trường ĐH Sư phạm
TPHCM đã nhận định về vai trò của của Internet trong giảng dạy và học tập như sau:
1. Giảng viên có thể giao tiếp với tất cả các đối tượng: đồng nghiệp, sinh viên,
cấp trên và các đối tượng với nhau bằng email.
2. Việc giảng dạy khơng những có thể diễn ra trên lớp mà có thể diễn ra ở bất
cứ lúc nào và bất cứ ở đâu.
3. Việc học của sinh viên có thể được cá nhân hóa với sự giúp đỡ của giảng
viên bằng cách trao đổi trực tiếp với giảng viên mà không ngại bị đánh giá.
4. Việc truy cập Internet thường xuyên có thể trang bị thêm cho sinh viên các
kỹ năng khác như tiếp cận và xử lý thông tin, giải quyết vấn đề, hợp tác, sáng
tạo, các kỹ năng về cơng nghệ và ngoại ngữ nói chung.
5. Việc truy cập Internet cũng tạo cho giảng viên và sinh viên niềm say mê,
hứng thú trong học tập và giảng dạy, giúp cho họ có thêm động cơ học tập.
6. Sinh viên có thể chủ động trong việc xây dựng lộ trình học tập của mình và
có thể mở rộng hoặc giới hạn mối quan tâm của mình.
7. Internet là cơng cụ tuyệt vời trong việc giúp sinh viên thực hành khả năng
làm việc và nghiên cứu độc lập.
8. Giảng viên có thể liên kết nhiều ngành, kiến thức, kỹ năng và thái độ trong
một bài giảng có sử dụng Internet.
9. Sinh viên có thể làm việc theo nhóm, độc lập hay kết hợp với nhiều thành

viên bên ngoài lớp học, thành phố thậm chí quốc gia để có thể thực hiện việc
học tập của mình.
Với nhận định trên, có thể kết luận CNTT đã có những ảnh hưởng mạnh mẽ
đến việc dạy và học ngày nay; nó tạo ra mơi trường học có tính tương tác cao, thay
9


đổi vai trò của giáo viên và học sinh trong hoạt động dạy học. Trước đây, việc dạy
và học theo phương pháp truyền thống lấy giáo viên làm trung tâm thì ngày nay đã
thay đổi là lấy học sinh làm trung tâm; giáo viên đóng vai trị định hướng trong quá
trình học tập của học sinh; hướng dẫn học sinh tìm kiếm tri thức qua mơi trường
CNTT và Internet.
Để có được những tài liệu đó thì phải có sự liên kết, tích hợp kho tài liệu
khổng lồ đó lại với nhau; điều này chỉ thực hiện được khi giáo viên biên soạn nguồn
tài liệu dưới dạng số hoá, biên soạn chương trình, giáo án giảng dạy theo cách hồn
tồn mới đó chính là giáo án điện tử.
1.2. Cơng nghệ dạy học hiện đại và bài giảng điện tử.
1.2.1. Công nghệ
Hiện nay khái niệm về công nghệ được nhiều chuyên gia và các tổ chức
nghiên cứu, tuy nhiên khái niệm về cơng nghệ chưa được thống nhất và vẫn có
nhiều định nghĩa khác nhau:
Theo GS.TS Nguyễn Xuân Lạc, khái niệm công nghệ được định nghĩa như
sau: "Công nghệ là một hệ thống những phương tiện, phương pháp và kỹ năng
nhằm vận dụng quy luật khách quan (khoa học) để tác động vào một đối tượng nào
đó, đạt một hiệu quả xác định cho con người" [4. tr1]
Theo Phạm Văn Danh: "Công nghệ nghĩa đơn giản là kỹ thuật hoặc công cụ và
những phương pháp có thể áp dụng được để giải quyết vấn đề cụ thể hoặc thực hiện
một mục tiêu nhất định" (Kỷ yếu hội thảo "Đánh giá năng lực ICT trong dạy học
của đội ngũ giáo viên các trường Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp và Dạy nghề"
tháng 4/2009).

Có thể thấy rằng các khái niệm đưa ra chưa hoàn tồn thống nhất nhưng có
một số điểm chung khi nói về công nghệ là: "công nghệ bao gồm các phương pháp,
phương tiện kỹ thuật để tác động vào một đối tượng cụ thể nhằm đạt một mục tiêu
xác định".

10


1.2.2. Quá trình dạy học
1.2.2.1. Khái niệm quá trình dạy học
Nhiều tác giả cho rằng: Dạy học là toàn bộ các thao tác có mục đích nhằm
chuyển các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các giá trị văn hoá mà nhân loại đã đạt
được vào bên trong một con người".
Với cách hiểu này ta thấy rằng việc dạy học hạn chế mặt sáng tạo của người
học vì nó chỉ nhằm tái hiện những cái đã có, nhất là trong thời đại ngày nay, thời đại
mà xã hội chúng ta đang hướng đến một xã hội tri thức; một xã hội mà tri thức của
con người được số hoá với tốc độ cực lớn làm tri thức trở thành tài sản chung; thời
đại mà tri thức khơng phải chỉ tích hợp lưu trữ để tái hiện mà nó địi hỏi phải nâng
lên thành tri thức mới có chất lượng cao hơn.
Do đó có thể đưa ra một khái niệm mới về dạy học: "Dạy học là một q trình
gồm tồn bộ các thao tác có tổ chức và có định hướng giúp người học từng bước có
năng lực tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh
thần, các hiểu biết, các kỹ năng, các giá trị văn hoá mà nhân loại đã đạt được để
trên cơ sở đó có khả năng giải quyết được các bài tốn thực tế đặt ra trong tồn bộ
cuộc sống của mỗi người học". Khái niệm này đã đề cao hơn vai trò của người học
và vai trò của người thầy, nhấn mạnh việc phát triển năng lực tư duy và kỹ năng
nghề nghiệp, khả năng vận dụng tri thức và kỹ năng vào thực tiễn còn người thầy
đóng vai trị định hướng, tổ chức q trình học của người học.
Từ khái niệm về dạy học, ta đi nghiên cứu về q trình dạy học
Có rất nhiều các quan điểm khác nhau về quá trình dạy học như:

- Quá trình dạy học là quá trình hoạt động của giáo viên nhằm tổ chức và điều
khiển quá trình học tập của học sinh, giúp học sinh lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo
đồng thời giáo dục phẩm chất đạo đức, thái độ nghề nghiệp... theo những mục tiêu
đề ra.

11


- Quá trình dạy học là quá trình hoạt động của học sinh nhằm lĩnh hội tri thức,
kỹ năng, kỹ xảo, thái độ... để hoàn thiện nhân cách và tạo tiền đề cho họ có thể vào
đời hành nghề có năng suất và hiệu quả.
1.2.2.2. Các nhân tố cơ bản của quá trình dạy học.
Quá trình dạy học bao gồm một số nhân tố cơ bản là:
• Mục đích, nhiệm vụ dạy học.
• Nội dung, phương pháp dạy học.
• Giáo viên (người hoạt động dạy)
• Học sinh (người hoạt động học)
• Phương tiện kỹ thuật dạy học.
• Mơi trường kinh tế, xã hội,văn hố, KHKT.
Như vậy có thể tổng kết về quá trình dạy học như sau: Quá trình dạy học là một
hệ thống hồn chỉnh, trong đó tất cả các nhân tố cơ bản tác động qua lại lẫn
nhau theo những quy luật nhất định nhằm đạt được nhiệm vụ dạy học.
1.2.3. Cơng nghệ dạy học
Qua q trình phân tích về q trình dạy học có thể nhận thấy vai trò quan
trọng của giáo viên (người hoạt động dạy) trong việc tổ chức quá trình học; người
dạy dùng phương pháp dạy học - chính là cách thức mà người dạy tuân thủ trong
suốt quá trình dạy - để thực hiện các công việc dạy học (bao gồm tất cả các nhiệm
vụ liên quan đến dạy như: môi trường dạy và học, tổ chức thời gian học, tổ chức
chương trình học, tổ chức đánh giá...) nhằm đạt mục đích của người học. Như vậy
khi nói đến phương pháp dạy học là nói tới cơng nghệ dạy học, điều này đã được Lê

Khánh Bằng thể hiện cụ thể: "Quá trình dạy học có thể xem như một q trình cơng
nghệ đặc biệt, một quá trình sản xuất những sản phẩm cao cấp tinh vi nhất (con
người)". [3, tr84]

12


Theo nghiên cứu của GS.TS Nguyễn Xuân Lạc, Công nghệ dạy học được hiểu
theo hai nghĩa như sau: Theo nghĩa hẹp "Cơng nghệ dạy học là q trình sử dụng
các phương tiện kỹ thuật và các phương tiện hỗ trợ vào việc dạy học nhằm nâng cao
chất lượng học tập"
Theo nghĩa rộng "Công nghệ dạy học là hệ thống các phương pháp, phương
tiện và kỹ năng dạy học hỗ trợ q trình dạy học" (Bài giảng nhập mơn cơng nghệ
dạy học hiện đại của Nguyễn Xuân Lạc) [5,tr2]
"Công nghệ dạy học là quá trình sử dụng những thành tựu của khoa học, kỹ
thuật, cơng nghệ vào q trình dạy học nhằm thực hiện mục tiêu dạy học với hiệu
quả kinh tế cao" (Đặng Vũ Hoạt (chủ biên) Hà Thị Đức - Lý luận dạy học đại học )
[6.tr149].
Vậy công nghệ dạy học có thể hiểu một cách tổng qt chính là việc tổ chức
quá trình của hoạt động dạy, hoạt động học đồng thời với việc tổ chức các thành tố
khác có liên quan tham gia vào hoạt động dạy học đó. Khi nói đến dạy học theo một
cơng nghệ chính là nói đến q trình dạy học đã được thiết kế một cách tỉ mỉ, chia
thành các quy tắc một cách chặt chẽ quy định bởi quá trình dạy học bao gồm việc tổ
chức môi trường dạy- học, phương pháp dạy- học và phương tiện dạy học để đảm
bảo đạt mục tiêu đào tạo.
1.2.4. Bản chất của công nghệ dạy học hiện đại
Vì "Cơng nghệ dạy học hiện đại là một hệ thống phương tiện, phương pháp, kỹ
năng mới tác động vào con người, hình thành một nhân cách xác định" [5, tr2]; do
vậy bản chất của công nghệ dạy học hiện đại được mô tả là sự kết hợp thành tựu của
nhiều khoa học công nghệ khác nhau trong việc tổ chức quá trình dạy học bao gồm:

đầu ra, đầu vào điều kiện, phương tiện, nội dung đào tạo, phương pháp và tiêu
chuẩn đánh giá nhằm đạt mục đích đào tạo với chi phí tối ưu.
GS Lê Khánh Bằng đã mơ tả q trình cơng nghệ theo một sơ đồ như sau :
[3,tr88]

13


Thành tựu
của khoa
học giáo
dục, tâm lý
học, giáo
dục học,
kinh tế học
...

Thành tựu
của khoa
học liên
quan: sinh
học, tin
học, điều
khiển học...

Đầu ra (mục tiêu)

Đầu vào (học sinh)
Tổ
chức

khoa
học
quá
trình
dạy
học

Điều kiện, phương tiện dạy học

Nội dung đào tạo

Đạt
mục
đích
đào
tạo
với
chi
phí
tối ưu

Hệ thống phương pháp

Tiêu chuẩn đánh giá

Hình 1.1 Sơ đồ bản chất của công nghệ dạy học hiện đại
Đặc điểm của Cơng nghệ dạy học hiện đại:
- Tính hiện đại: Thường xuyên áp dụng cập nhật vào thực tiễn dạy học những
đổi mới về giáo dục một cách có khoa học
- Tối ưu hố: Chi phí ít nhất về thời gian và sức lực

- Tính tích hợp: Sử dụng thành tựu của nhiều khoa học vào việc đào tạo
- Tính lặp lại kết quả: Cùng một q trình đào tạo phải đạt được những kết quả
mong muốn gần giống nhau
- Tính khách quan: Có các tiêu chí đánh giá kết quả học tập rõ ràng, khách
quan, kịp thời về định lượng và định tính

14


- Tính hệ thống hố: Chương trình hố hoạt động từ lúc thăm dò nhu cầu xã
hội, tuyển sinh, học tập đều được tiến hành theo những quy trình.
1.2.5. Tác dụng của công nghệ dạy học
* Ưu điểm:
- Nâng cao năng suất và chất lượng của quá trình dạy học
- Người học có thể học mọi lúc, mọi nơi.
- Tăng cường và làm phong phú tài liệu học tập của người học.
- Giảm chi phí trong việc chế tạo mơ hình học cụ cho người học
- Tạo mơi trường học tập tương tác mới.
- Có thể áp dụng được vào tất cả các môn học nếu biết cách khai thác.
* Nhược điểm:
- Phụ thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất và con người.
- Giáo viên phải có trình độ về ngoại ngữ, vi tính và chun mơn để soạn được
một bài giảng đạt chất lượng.
1.2.6. Bài giảng theo công nghệ dạy học hiện đại
Theo nghiên cứu của GS.TS Nguyễn Xuân Lạc, từ trước tới nay GV thường
quen chuẩn bị giáo án (soạn giáo án - soạn bài) như sau: [5, tr3]
Phần chữ: Giáo viên sáng tác một phần dựa vào học vấn và kinh nghiệm của
mình, phần cịn lại thường được biên soạn theo các tài liệu tham khảo như: sách,
báo, bài giảng với phương tiện thông dụng là giấy, bút... một số người dùng phương
tiện sao chụp...

Phần hình: Giáo viên sáng tác một phần theo khả năng của mình, phần cịn lại
được biên soạn theo tài liệu tham khảo với phương tiện thông dụng là giấy, bút, một
số người dùng phương tiện can in, sao chụp.... các phương tiện nghe nhìn như tranh
treo, phim, băng hình... nhưng cũng không phải là thành phần trực tiếp của bài soạn
mà thường được dùng phối hợp trên lớp.
15


Theo GS, một bài giảng theo công nghệ dạy học hiện đại còn được gọi là
BGĐT cần đáp ứng đồng thời hai yêu cầu cơ bản sau: [5,tr5]
• Là một bài giảng giáp mặt đạt chuẩn mực sư phạm
• Là một bài giảng từ xa qua mạng (LAN, WAN...), người học có thể tái hiện
đầy đủ những gì do giáo viên cung cấp.
Chuẩn mực sư phạm nói đến những tiêu chí hay u cầu cơ bản, đảm bảo cho
q trình dạy học, thực hiện tốt các hoạt động tương tác giữa thầy và trò diễn ra khả
thi và hiệu quả.
1.2.7. Một số điểm cần lưu ý về công nghệ dạy học
Theo GS-TS Nguyễn Xuân Lạc, một công nghệ dạy học chỉ có tác dụng tốt khi
được sử dụng trong những điều kiện hoàn toàn xác định, theo quan điểm hệ thống
và quan điểm công nghệ [5,tr8]
- Theo quan điểm công nghệ
 Phải có phương tiện (máy tính, máy chiếu...) thích hợp và điều kiện vận hành
tương ứng.
 Người dạy có tay nghề (phương pháp và kỹ năng về tin học, về ngoại ngữ và
chuyên môn giảng dạy...) đủ để làm chủ quá trình dạy học, như ứng tác linh
hoạt trong những tình huống đột xuất: trục trặc kỹ thuật, thiếu hoặc thừa thời
gian so với dự kiến trong giáo án ...
 Người học phải có học liệu thích hợp và biết ứng xử ngang tầm với những
thuận lợi do công nghệ hiện đại đem lại
- Theo quan điểm hệ thống

Công nghệ dạy học hiện đại là một hệ hống con trong hệ thống cơng nghệ dạy
học nói chung, vì thế phải được sử dụng trong mối tương quan với công nghệ dạy
học truyền thống, theo phương châm đúng lúc, đúng chỗ và đúng độ, để đảm bảo
cho việc hoàn thành nhiệm vụ dạy học khơng chỉ khả thi mà cịn hiệu quả.
16