You can win Bí quyết của người chiến thắng

Winnersdon’tdodifferentthings.
Theydothingsdifferently.
Ngườichiếnthắngkhơnglàmnhữngđiềukhácbiệt.
Màchínhcáchhọlàmtạonênsựkhácbiệt!

1


LỜIGIỚITHIỆU
Thànhcơngkhơngcónghĩalàkhơngcóthấtbại,màlàđạtđượcmụctiêucuối
cùng:thắnglợitồncục,chứkhơngphảitừngtrậnriênglẻ.
–EdwinC.Bliss

Với cách đặt vấn đề dễ hiểu, thiết thực và sâu sắc, You can win - Bí quyết của
ngườichiếnthắngsẽgiúpbạntránhrơivàocảmgiácmấtphươnghướng,biếtxác
địnhmụctiêuvànhữnggiátrịcầnưutiêntrongcuộcsống.
Cóthểxemcuốnsáchnàynhưmộtquyểnsổtayliệtkênhữngcơngcụcầnthiếtđể
kiếntạothànhcơngvàgiúpbạntạolậpmộtcuộcsốngtốtđẹp.Cũngcóthểxemnó
nhưmộtcuốncẩmnangdạynấuăn,baogồmnhữngchỉdẫnvềngunliệu,cơng
thứcvàcáchphatrộntheotỉlệthíchhợpđểcóđượcthànhcơng.
Nhưngtrênhết,đâylàcuốnsáchtừngbướcdẫndắtbạnđitừmơước,khátvọng
thànhcơngđếnkhámphánănglựccủabảnthânvàbiếnướcmơthànhhiệnthực.
Youcanwin-Bíquyếtcủangườichiếnthắngsẽgiúpbạnxâydựngmụctiêumới,
hìnhthànhýniệmmớivềmụcđíchsống,pháttriểntưtưởngmớivềbảnthânvà
tươnglai.
Nếuchỉđọclướtquamộtvàitrang,hoặclậtgiởcuốnsáchmộtcáchvộivàng,bạn
khócóthểtiếpthuhếtđượcnhữngvấnđềcuốnsáchđưara.Nênđọctừtừvàsuy
ngẫm,từngchươngmột.Chỉđọcchươngtiếptheokhichắcchắnbạnđãhiểucác
vấnđềcủachươngtrước.
MộttrongnhữngmụcđíchcủacuốnsáchlàgiúpbạnđềraKếhoạchhànhđộng

chotươnglai.
Nếuchưabaogiờlàmvậy,bạnhãyxácđịnhxem:
-Bạnmuốnđạtđượcđiềugì?
-Bạnmuốnđạtđượcmụctiêubằngcáchnào?
-Thờiđiểmbạnmuốnđạtđượcmụctiêulàkhinào?
2


Những nguyên tắc trình bày trong cuốn sách đều mang tính phổ qt, áp dụng
chomọitìnhhuống,tổchứchoặcquốcgia.Hyvọngcuốnsáchsẽmanglạichobạn
nhiềuđiềumớimẻvànhữngkhámpháthúvị!
-ShivKhera

3


TẦMQUANTRỌNGCỦATHÁIĐỘ
Xâydựngtháiđộtíchcực

Cómộtchàngtraikiếmsốngbằngnghềbánbongbóngngồichợ.Hàngcủaanhđủ
mọisắc màu: xanh, đỏ,tím, vàng...Mỗikhi ế ẩm, anh thường thả lên khơng trung
mộtquảbongbóngcăngtrịn.Nhìnbóngbaytrêncao,trẻconlạixúmxíttớimua.
Hàngcủaanhlạiđơngkháchtrởlại.Cứthế,mỗikhivắngkhách,anhlạitiếptụcthả
bongbóng.Mộthơm,thấycóngườikéoáomình,anhquaylại,thìrađólàmộtchú
nhócdađen.Cậubétầnngầnhỏi:“Nếuchúthảbongbóngmàuđenthìnócũngbay
ạ?”.Vẻngâythơvàsựbănkhoăncủacậubékhiếnanhthấythươngcảm.Anhmỉm
cườiđáp:“Cậubéà,quảbóngbayđượckhơngphảidomàusắc,màlàdochấtkhí
bêntrongnó”.
Ngunlýấycũngđúngtrongcuộcsốngchúngta:Thựcchấtmớiquyếtđịnhvấn
đề.Thựcchấtgiúptathănghoatrongđờichínhlàtháiđộcủamình.Triếtgia,nhà

tâmlýhọcWilliamJames(1842–1910)từngnói:“Khámphálớnnhấtcủathếhệ
chúngtơilàconngườicóthểthayđổiđờimìnhthơngquaviệcthayđổitháiđộ”.
THÁIĐỘCỦABẠNGĨPPHẦNVÀOTHÀNHCƠNG
NghiêncứucủaĐạihọcHarvardchothấyngườitatìmđượcviệclàmhoặcđược
thăngchức,85%lànhờtháiđộcủahọ,chỉcó 15% là do trí thơng minh và kiến
thứcthựctiễn.Trongkhiđó,gầnnhư100%tiềnbạcđượcđầutưvàoviệcgiảng
dạykiếnthứcthựctiễn-điềuchỉđảmbảođược15%khảnăngthànhcơngtrong
cuộcsống.Quảlàđángngạcnhiên!
Hầu như tồnbộnội dung cuốn sách YOU CAN WIN - Bí quyết của người chiến
thắngbànvề85%khảnăngthànhcơngcịnlại.Tháiđộlàyếutốquantrọngtrong
mọilĩnhvựccuộcsống,từđờitưchođếncơngviệc.Giámđốccóthểlàmtốtnhiệm
vụcủamìnhkhơngnếukhơngcótháiđộtốt?Họcsinhcóthểhọcgiỏikhơngnếu
khơngcótháiđộtíchcực?Bốmẹ,thầycơ,ngườibánhàng,thủtrưởng,hoặcnhân
viên có thểhồn thành tốt vai trị được giao hay khơng nếu thiếu thái độ đúng
đắn?
4


Trongbấtcứlĩnhvựcnàochăngnữathìnềntảngcủathànhcơngvẫnlàtháiđộ.
Mộtkhitháiđộlànhântốquantrọngđốivớithànhcơngnhưvậy,chúngtacũng
nênxemxétlạitháiđộcủamìnhđốivớicuộcsống,tựhỏinóảnhhưởngnhưthế
nàođếnmụctiêuđờimình?
Cánhđồngkimcương
Hafiz là một nơng dân châu Phi, anh sống vui vẻ và bằng lịng với cuộc sống của
mình.Mộtngàykia,cóngườiđànơnglịchduyệtghéquanhàanhvàkểchuyệnvề
kimcương,vềsựgiàusangvàquyềnlựcmànómanglại.Ngườiđànơngnọchoanh
biết rằng: “Chỉ cần viên kim cương to bằng ngón tay cái thơi là anh đủ sức mua
ngunmộtthànhphố.Cịnnếukimcươnglớnnhưnắmtay,chắcchắnanhsẽlàm
chủcảmộtvươngquốc”.Đêmđó,Hafizkhơngtàinàochợpmắt.Anhbuồnrầuvà
bấtmãn-buồnvìkhơngcóđượcthứmìnhmuốnvàbấtmãnvìbiếtmìnhkhơngthể

vuivẻnhưtrước.
SánghơmsauHafizthuxếpbánnơngtrại,nhờngườichămlogiađìnhrồilênđường
tìmkiếmkimcương.AnhđikhắpchâuPhinhưngtuyệtnhiênkhơngthấycó.Sangcả
châuÂucũngvậy.KhiđếnTâyBanNha,cảtâmhồnlẫnthểxácvàtiềnbạccủaanh
đềukiệtquệ.AnhnảnlịnggieomìnhxuốngsơngBarcelonatựvẫn.
Ởqnhà,ngườimualạitrangtrạicủaHafizthườngdẫnlũlạcđàratắmởdịng
suốichảy ngang trước nhà. Phía bờđốidiện, ánh mặt trời chiếu vào một viên đá
sánglonglanhnhưcầuvồngbảysắc.Anhnghĩđểviênđáấytrangtríphịngkhách
cũnghay.Thếlàanhđemvềnhà và đặt trên bệlịsưởi. Chiều đó, người đàn ơng
từngtrảinămxưalạighéquavàthấyviênđálấplánh.Ơnghỏi:“Hafizvềrồi à?”.
Ngườichủmớiđáp:“Khơng,saobáclạihỏivậy?”.Ơngđáp:“Vìđâylàkimcươngchứ
saonữa.Mớinhìnlàtanhậnrangay”.Anhnơngdânthậtthàbảo:“Khơngphải,đó
chỉlàhịnđácháunhặtởbờsuốithơimà.Đểcháuchỉbácxem.Cịnnhiềulắm”.Họ
cùngrasuốinhặtvàiviênrồigửi đi phân tích. Đương nhiên, chúng là kim cương.
Cuốicùnghọpháthiệntrangtrạiquảthậtlàmộtmỏkimcương.
Ýnghĩacủacâuchuyện
5


1.Khicótháiđộđúng,tasẽthấymìnhđangđitrêncánhđồngkimcương.Cơ
hộilnngayđâuđóbêncạnhta,chẳngcầntìmkiếmđâuxa.
2.Ngườitathườngđứngnúinàytrơngnúinọ.Khitangắmnhìnngọnnúibên
cạnh,cũngcóngườithèmthuồngchỗđứngcủatavàsẵnsàngđổichỗ.
3.Ngườikhơngbiếtcáchnhậnracơhộithườnghaythanphiềnvềtiếngồnkhi
cơhộigõcửa.
4.Thườngconngườichỉnhậnthấycơhộikhichúngđãrờibỏmìnhhơnkhi
chúngtìmđến.
5.Cơhộichỉgõcửamộtlần.Cơhộitiếptheocóthểtốthoặcxấuhơn,nhưng
khơngcócơhộinàonhưnhaucả.Vìvậycầnbiếtlựachọnđúnglúc.Quyếtđịnh
hợplýtạithờiđiểmkhơngthíchhợpsẽtrởthànhquyếtđịnhsai.

ChàngtíhonDavidvàkẻkhổnglồ
KinhThánhcócâuchuyệnkểvềDavid và Goliath. Goliath là tên khổng lồ khiến
mọingườiđềukinhhãi.Mộthơm,chàngchăncừutrẻtuổiDavidđếnthămngười
anhtrai,thấymọingườiđềusợGoliathnênhỏi:“Saomọingườikhơngđứnglên
đánhlạihắn?”.VìrấtsợGoliathmọingườiđều nói: “Em không thấy hắn quá to
lớnvàchúngtasẽchẳngthểnàochọinổi sao?”. David điềm nhiên bảo: “Khơng,
chínhvìhắnqtonênhắnkhómànétránhsựtấncơngcủata”.Phầncịnlạithì
bạnđãrõ.Davidhạgụckẻkhổnglồchỉbằnggiànná.Cùngnhìnmộtgãkhổnglồ,
nhưnggiữahọlạicónhữngnhậnthứckhácnhau.
Tháiđộquyếtđịnhcáchnhìnnhậntrởngạicủamỗichúngta.Với những người
suynghĩtíchcực,tháiđộsẽtrởthànhmộttấmvángiậmnhảy,tạođàđưahọđến
thành cơng. Ngược lại, với những người ln suy nghĩ tiêu cực, thái độ sẽ trở
thànhchướngngạivật khó mà vượt qua. Vì vậy, có thể nói, mọi vấn đề đều ẩn
chứacảcơhộilẫnkhókhăn.
TẦMQUANTRỌNGCỦATHÁIĐỘTRONGMƠITRƯỜNGLÀMVIỆC
Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao một số cá nhân, tổ chức hay quốc gia lại có được
nhữngthànhcơngvượtbậcnhưvậykhơng?
6


Câutrảlờilà:chẳngcógìbímậtcả.Họthànhcơngvìhọcócáchsuynghĩvàhành
độnghiệuquảhơn,cụthể là họ biết đầu tư vào tài sản giá trị nhất của mình –
nguồnnhânlực.
Mỗikhicódịpnóichuyệnvớicácgiámđốcđiềuhànhởnhữngtậpđồnlớntrên
thế giới, tơi đều hỏi: “Đâu là phép màu đem lại lợi thế cạnh tranh trên thương
trường,nângcaonăngsuấtvàlợinhuận?”.Vàcâutrảlờitơinhậnđược ln là:
Hãythayđổitháiđộlàmviệccủanhânviên.Khicótháiđộlàmviệctốt,nhânviên
sẽcótinhthầnhợptáctốt,giảmlãngphívàgắnbóvớitổchứchơn.Khiđó,cơng
tysẽlàmộtmơitrườnglàmviệctuyệtvời.
Thựctếchothấynhânlựcchínhlànguồntàisảnqgiánhấtcủabấtcứdoanh

nghiệpnào.Nhưngthậtđángtiếckhinhânlựccũnglànguồntàingunbị lãng
phínhiềunhất.
Conngườicóthểlàtàisảnhoặccũngcóthểlàmónnợlớnnhất.
TQP–TOTALQUALITYPEOPLE(Nhânlựchộiđủchấtlượng)
Từngthamdựnhiềuchươngtrìnhtậphuấnvềdịchvụkháchhàng,kỹnăngbán
hàngvàhoạchđịnhchiếnlược,tơinhậnthấyrằnghầuhếtnhữngchươngtrìnhđó
sẽkhơngmấyhiệuquảnếukhơngquantâmđúngmứcđếnTQP.VậyTQPlàgì?
TQPlàkýtựviếttắtcủaTotalQualityPeopletứcNhânlựchộiđủchấtlượng.Điều
nàycầnngườilaođộngcóđủnănglực,đạođứcvàtháiđộlàmviệctốt.
Quả thực, những chương trình tập huấn hay đào tạo là điều cần thiết, nhưng
chúngchỉthựcsựhiệuquảkhicónềntảnglàNhânlựchộiđủchấtlượng.Chẳng
hạn,mộtvàichươngtrìnhđàotạovềdịchvụkháchhàngkhunthànhviêntham
dựnói“làmơn”và“cảmơn”đồngthờimỉmcười,bắttaykháchhàng.Nhưngthực
tếthìnụcườiấysẽduytrìđượcbaolâunếunhânviênkhơngnhiệttìnhphụcvụ?
Đấylàchưakể,nụcườigiảtạothườngsớmbịlộtẩyvàcàngkhiếnngườikháckhó
chịuhơn.
Có một câu chuyện về một người đến gặp triết gia nổi tiếng của Pháp - Blaise
7


Pascalvàtrầmtrồbảo:“Nếucóđượcbộócnhưngài,tơisẽthànhngườigiỏihơn!”.
Pascalđáp:“Làngườigiỏihơnrồianhsẽcóđượcbộócnhưtơi”.
Thướcđogiátrịcủanhữngtổchứcdanhtiếngkhơngphảilàđồnglươngvàđiều
kiệnlàmviệcmàchínhlàcảmxúc,tháiđộvàmốiquanhệ.Câunói“Tơikhơnglàm
được” của nhân viên có thể bao hàm hai ý nghĩa: họ không biết cách làm hoặc
không muốn làm. Nếu đó là khơng biết cách làm thì chỉ là vấn đề tập huấn kỹ
thuật,nhưngnếukhơngmuốnlàmthìvấnđềkhókhănhơnnhiều,vìđólàvềthái
độ(họkhơngquantâm),hoặctưcách(họchorằngmìnhkhơngnênlàmviệcấy).
ThápCalgary1cóđộcao190,8mét,nặng10.884tấn,trongđóphầnđếngầmdưới
đấtlà6.349tấn,tứcchiếmgần60%tổngtrọnglượng.Điềunàychứngtỏnhững

cơngtrìnhvĩđạiđềucónềnmóngcựckỳvữngchắc.Tịanhàlớnđứngtrênmóng
vững,thànhcơngcũngthế.
Vànềnmóngđóchínhlàtháiđộ.
PHƯƠNGPHÁPTIẾPCẬNTỒNDIỆN
Khơngchỉcósựkếthợpgiữataychân,taimắt, tim não, mà mỗingười chúng ta
cịnlàmộtsựkếthợphồnhảo.Thựcthểngunvẹnấyđilàmvàcũngngun
vẹnthựcthểấytrởvềnhà.Tađemtheoviệcnhàđếncơquanvàngượclại.Điềugì
sẽxảyrakhitađưachuyệngiađìnhđếnnơilàmviệc?Mứcđộstresssẽtănglênvà
năngsuất suy giảm. Tương tự,những vấn đề gặp phải trong công việc cũng tác
độngđếngiađìnhvàmọikhíacạnhcủacuộcsống.Tấtcảcácvấnđềcánhân,cơng
việccũngnhưxãhộiđềucóảnhhưởnglẫnnhau.
NHÂNTỐNÀOQUYẾTĐỊNHTHÁIĐỘ?
Vậytháiđộthuộcvềbẩmsinhhayđượcpháttriểntrongqtrìnhtrưởngthành
củaconngười?Nhữngnhântốnàogópphầnhìnhthànhtháiđộởchúngta?Nếu
vìnhữngngunnhânnhấtđịnhnàođókhiếntacócáinhìntiêucựcđốivớicuộc
sống,liệutacóthểthayđổitháiđộấykhơng?
Câutrảlờilà:Hầuhếttháiđộcủachúngtađượcđịnhhìnhquanhữngnămđầu
8


đời.
Bêncạnhmộtsốyếutốbẩmsinhảnhhưởngđếntháiđộsốngcủachúngta,cịncó
banhântốbênngồiquyếtđịnhsựhìnhthànhtháiđộ.Đólà:
1.Mơitrường(Environment)
2.Trảinghiệm(Experience)
3.Giáodục(Education)
Cụthểtừngyếutốnhưsau:
Mơitrường
Mơitrườngbaogồm:
•Giađình:cóảnhhưởngtíchcựchoặctiêucực

•Trườnghọc:áplựctừcácbạnđồngtranglứa
•Cơngviệc:đượccấptrênhỗtrợhoặcngượclại-bịchỉtríchqmức
•Phươngtiệntruyềnthơng:truyềnhình,báochí,truyềnthanh,phimảnh
•Nềntảngvănhóa
•Tơngiáo
•Truyềnthốngvàniềmtin
•Mơitrườngxãhội
•Tưtưởngchínhtrị
Dùởbấtcứđâu(ởnhà,cơquan,hayquốc gia) đều có những nét văn hóa nhất
định.Chẳnghạn:cónhữngcửahàngmàngườiquảnlýcũngnhưnhânviênởđó
rấtlịchsự,thânthiện,nhiệttình,vuivẻ.Ngượclại,cũngcónhữngcửahàngnhân
viênứngxửbấtnhãvàháchdịch.
Tươngtự,tronggiađình,cónhữnggiađìnhchamẹvàconcáicưxửvớinhaugần
gũi,uthương;lạicũngcónhữnggiađìnhchamẹvàconcáihànhxửvớinhau
chẳngkhácgìngườixalạ.
Quốcgianàocóchínhphủvàmơitrườngchínhtrịtrungthực,nhìnchungbạnsẽ
thấyngườidânrấtđỗilươngthiện,âncầnvàcóýthứcluậtpháptốt.Ngượclại,
9


trongmơitrườngthamnhũng,ngườilươngthiệngặpnhiềucamgo.Trongkhiđó,
ởmơitrườngtrungthực,kẻxấucũngrấtkhósống.“Trongmơitrườngtíchcực,
thànhquảcủangườicónăngsuấttrungbìnhsẽđượctănglên.Trongmơitrường
tiêucực,thànhquảcủangườicónăngsuấttốtsẽgiảmxuống”.
Nềnvănhóaởbấtkỳnơiđâucũngảnhhưởngtừtrênxuống,chứkhơngbaogiờ
từdướilên.Tacầnngẫmxemmìnhđãtạonênmơitrườngnhưthếnàochobản
thânvànhữngngườichungquanh.Rấtkhócóđược hành vi tích cực trong một
mơitrườngtiêucực.Mộtkhixãhộithiếuluậtpháp,kỷcương,ngườilươngthiện
rấtdễbịbiếnthànhkẻgianlận,lừađảohoặctrộmcướp.
Hãy dành chútthời gian đánh giá môi trườnghiệntại ảnh hưởng đến bản thân

bạnnhưthếnàovàtácđộngđếnngườikhácrasao.
Trảinghiệm
Hành vi thay đổi tùy theo những trải nghiệm ta có được. Nếu đó là những trải
nghiệm tích cực, thái độ ta dành cho người khác sẽ tích cực và ngược lại, trải
nghiệmtiêucựckhiếntacóxuhướngthậntrọngvàđềphịngtrướcngườikhác.
Cóthểnói,trảinghiệmvàbiếncốtrongcuộcsốngchínhlànhữngđiểmthamchiếu
giúptarútrabàihọcđểứngxửtrongtươnglai.
Giáodục
Giáodụckhơngchỉgóigọntrongviệchọcởtrường mà cịn mởrộng ra các mơi
trườngxãhộikhác.Ngàynay,conngườichìmngậptrongbiểnthơngtinnhưnglại
lnkhátkhaotìmkiếmtrithứcvàsựthơngtuệ.Nếuđượcvậndụngđúngcách,
kiếnthứcsẽchuyểnhóathànhsựthơngtuệvàđưađếnthànhcơng.
Nhàgiáodụccóvaitrịvàảnhhưởngcựckỳtolớn.
Trọngtâmgiáodụclàkhơngnhữngchoconngườibiếtcáchkiếmsốngmàcịnchỉ
chohọnênsốngnhưthếnào.
NHẬNDIỆNNGƯỜICĨTHÁIĐỘTÍCHCỰCBẰNGCÁCHNÀO?
Khơnggặpvấnđềvềsứckhỏekhơngcónghĩalàđãkhỏemạnh;tươngtự,khơng
10


cótháiđộtiêucựcchưathểnóilàngườitíchcực.
Rấtdễnhậnbiếtngườicótháiđộtíchcựcquamộtsốnéttínhcáchđiểnhìnhởhọ
như:hayquantâmmọingười,tựtin,kiênnhẫn,khiêmtốn.Đặtkỳvọngcaocho
bảnthâncũngnhưngườikhác,họđồngthờicũngmongđợikếtquảkhảquan.
Ngườicótháiđộtíchcựcvínhưloạitráicâycóquanhnămvậy:họlnđượcchào
đón,trântrọng.
ÍCHLỢICỦATHÁIĐỘTÍCHCỰC
Duytrìtháiđộtíchcựccórấtnhiềucáilợi.
Lợiíchchobảnthân:
•Tạotínhcáchvuivẻ

•Tăngsứcsống
•Thănghoaniềmvuitậnhưởngcuộcsống
•Truyềncảmhứngchonhữngngườixungquanh
•Giúptathànhngườicóíchchoxãhội,đấtnước
Lợiíchchomơitrườnglàmviệc:
•Tăngnăngsuất
•Thắtchặttinhthầntậpthể
•Nhanhnhạytrongcáchgiảiquyếtvấnđề
•Nângcaochấtlượng
•Tạobầukhơngkhíthânái
•Nidưỡnglịngtrungthành
•Tănglợinhuận
•Giúpquanhệgiữanhânviênvớicấptrênhoặcnhânviênvớikháchhàngtốt
hơn
•Giảmcăngthẳng
HẬUQUẢCỦATHÁIĐỘTIÊUCỰC
11


Cuộcsốnglàhànhtrìnhđanxennhiềutrởngại,trongđótrởngạilớnnhấtchính
làbảnthânchúngtakhitacótháiđộtiêucực.Ngườicótháiđộtiêucựckhóduy
trìtìnhbạn,cơngviệc,hơnnhân,cũngnhưcácmốiquanhệkhác.Tháiđộtiêucực
dẫnđến:
•Đaukhổ
•Cămphẫn
•Cuộcsốngkhơngcómụcđích
•Sứckhỏekém
•Giatăngcăngthẳngđốivớibảnthânvàngườikhác
Tháiđộtiêucựcdễdẫnđếnbầukhơngkhíkhóchịutronggiađìnhcũngnhưnơi
làmviệc.Từmộtngười,nócóthểlantruyềnsangnhữngngườixungquanhvàcả

thếhệtươnglai,đồngthờitrởthànhhànhvitiêucực.
KHINHẬNRATHÁIĐỘTIÊUCỰC,SAOTAKHƠNGTHAYĐỔI?
Nóichung,conngườicóxuhướngchốnglạisựthayđổi.Thayđổikhiếnngườita
cảmthấykhóchịuvàcăngthẳng,chodùkếtquảcủanhữngthayđổiấycónhưthế
nàođinữa.Đơikhingườitasẵnsàngchấpnhậnhạnchếcủa bản thân chỉ vì cố
chấpvàlườilàmmớichínhmình.
Trongmộttácphẩm,nhàvănCharlesDickentừngkểvềmộttùnhânbịgiamcầm
nhiềunămtrongngụctối.Mãnán,anhđượcthảtựdo. Khi thốt khỏi xà lim và
bướcrangồicuộcsốngvớinắng,vớigióvàthếgiớibaola,anhtangơngác,cảm
giáctựdomớimẻnàykhiếnanhkhóchịuđếnnỗianhđịiđược đưa trởvào xà
lim.Vớianhta,ngụctối,dâyxíchvàbóngđêmthânthuộc,antồnvàdễchịuhơn
vạnlầnsovớithếgiớitựdobênngồi.
Ởmộtkhíacạnhnàođó,lựachọncủanhânvậttrongtruyệncũnglàlựachọncủa
khơngítngườitrongcuộcsống.Căngthẳngkhiđứngtrướcmơitrườngmớikhiến
họcốtìnhphạmsailầmnàođóđểđượctrởlại “nhà tù” - nơi tựdo bị hạn chế,
nhưnghọítphảiquyếtđịnhđạisự.
Tháiđộtiêucựcsẽgiớihạncuộcsốngcủabạn.Thànhcơngtrongsựnghiệpcủa
12


bạnsẽbịhạnchế,bạnsẽcóítbạnbè,vàniềmvuitậnhưởngcuộcsốngcũngvìthế
màsuygiảm.Trongchươnghai,chúngtơisẽchiasẻvớibạnđơiđiềuvềcáchxây
dựngtháiđộtíchcực.Chắcchắn,việcchủđộng xây dựng thái độnày sẽ đưa lại
nhữngkếtquảtốtđẹp,xứngđángvớinhữngcăngthẳngvàsựbấtổntạmthờimà
bạngặpphảikhichấpnhậnthayđổi.

13


CÁCHXÂYDỰNGTHÁIĐỘSỐNGTÍCHCỰC

Dùchuyệngìxảyrachăngnữacũngkhơngquantrọngbằngtháiđộcủatatrước
sựviệcđó,bởitháiđộquyếtđịnhsựthànhbại.
-NormanVincentPeale

Tháiđộhìnhthànhtừtuổiấuthơvàảnhhưởngsuốtđờingười.Nếutínhkhíbẩm
sinhkếthợpnhữngtrảinghiệmthờithơấumangđếnchobạntháiđộtíchcựcthì
bạnlàmộtngườimaymắn.Ngượclại,nếutháiđộtiêucực,cóthểdobẩmsinhhay
domơitrường đeo đẳngbạn thì liệu thái độ ấy có theo bạn suốt đời khơng? Dĩ
nhiênlàkhơng.Bạnvẫncóthểthayđổi!Mặcdùkhơngdễ,nhưngđángphảilàm
nhưvậy.
Vậy,chúngtacóthểxâydựngvàduytrìtháiđộtíchcựcbằngcáchnào?
•Cóýthứcvềnhữngnguntắchìnhthànhtháiđộtíchcực.
•Mongmuốntrởthànhngườitíchcực.
•Traudồitínhkỷluậtvàtậptrungthựchiệnnhữngnguntắcấy.
Với người trưởng thành, cho dù mơi trường, điều kiện giáo dục và trải nghiệm
sốngrasaothìchínhhọphảilàngườichịutráchnhiệmtrướctháiđộvàcáchhành
xửcủabảnthân.Tháiđộsốnghàngngàynhưthếnàotùythuộcvàolựachọncủa
mỗingười.Ngườicótháiđộtiêucựcthườngtìmcáchđổlỗichongườikhác–bố
mẹ,thầycơ,chồng(vợ),cấptrên,sốphận,xuixẻo,chínhsáchkinhtế,v.v.
Cầnđoạntuyệtvớitháiđộsốngấyđểhịanhậpvàodịngchảytíchcựccủacuộc
đời.Hãynhìnnhậnlạinhữngmơướccủamìnhmộtcáchnhấtqnvàbắttayvào
hànhđộng.Suynghĩmộtcáchlạcquan,chânthànhvàsốnghếtmình,đóchínhlà
cáchgiúpbạnhìnhthànhtháiđộtíchcực.
8BƯỚCGIÚPTHAYĐỔITHÁIĐỘ
Đểxâydựngvàduytrìtháiđộtíchcực,bạncầntậptrungthựchiệncácbướcsau:
Bước1:Thayđổitrọngtâmcuộcsống–tìmkiếmgiátrịtíchcực
Bạnphảilàngườiđitìmcáitốttrongđờisốngbằngcáchtậptrungvàomặttích
14

cực.Bắtđầutừviệctìmkiếmđiềutốt,hợplýởconngườihoặctìnhhuốngcụthể
thayvìchỉđểýđếnnhữngcáixấu.Dobảnnăngvàqntính,phầnlớnchúngta
haybắtlỗivàchútrọngcáisaicủangườikhácmàqnnhìnnhậngiátrịtíchcực
ởhọ.
Tìmvàng

AndrewCarnegie,ngườigốcScotlanddicưsangMỹtừnhỏ.Ơngtừnglàmđủmọi
việcvặttrướckhitrởthànhmộttrongnhữngnhàsảnxuấtthéplớnnhấtHoaKỳ.
Cóthờiđiểm,43nhàtriệuphúcùnglàmviệcchoơng.Ngàynaymộttriệuđơ-la
vẫnlàsốtiềnlớn,vàothậpniên1920nócịngiátrịgấpnhiềulần.
CóngườitừnghỏiCarnegievềcáchđốinhânxửthếcủaơng.AndrewCarnegietrả
lờiđơngiảnrằng:“Đốinhânxửthếcũnggiốngnhưviệctìmvàng.Tìmmộtounce2
vàngthơinhưngngườitaphảididờihàngtấnđấtđá”.
Thậtvậy,đơikhibảntínhtốtđẹpcủaconngườivìmộtlýdogìđómàbịchìmlấp,
chúngtacầnđàosâuđểtìmchođượcgiátrịtíchcựcởhọ.
Bản chất tốt đẹp chính là thứ vàng rịng ẩn giấu trong mỗi con người. Nếu chỉ
chămchămnhìnvàokhuyếtđiểmcủangườikhác,tasẽchẳngbaogiờthấyđược.
Đấylàchưakểtasẽphảisốngtrongtâmtrạngbựcdọc,khóchịu.Xétnétngười
khácMộtsốngườigặpchuyệngìcũngchỉtrích.Dùsựviệctiếntriểnhếtsứctốt
đẹp, họ vẫn tìm cách bắt lỗi. Có thể xem họ là những chuyên gia trong việc chỉ
tríchvìhọphêbìnhnhưthểđangtranhgiảithưởng.Kiểungườinàycóthểxuất
hiện trong bất cứ gia đình hoặc môi trường làm việc nào. Họ đi loanh quanh,
khôngngừng ca cẩm và đổlỗi cho mọingười.Họ chính là nguyên nhân hút cạn
nănglượngsốngcủanhữngngườixungquanh.Họraqnnước,uốngcaféhoặc
hútthuốcláliêntụcvìcáicớ:họđangcốgắngthưgiãn.Thựcchất,họchỉgâythêm
căng thẳng cho chính mình và những người xung quanh mà thơi. Những thơng
điệptiêucựctừhọgiốngnhưmộtthứbệnhdịch,dầndầnhìnhthànhmơitrường
chỉtồnđemlạikếtquảtiêucực.
RobertFulton-nhàphátminhtàuhơinước,cólầntổchứctriểnlãmphátminh
15

củamìnhtrênbờsơngHudson.Trongsốđámđơngtụtậpquansátsựkiệnnày,có
kẻhồinghichorằngcontàusẽchẳngbaogiờchạyđược.Nhưngthậtkỳlạ,tàuđã
chạy.Khitàuđangxidịng,dùtậnmắtchứngkiếnđiềuđó,kẻhồinghikiavẫn
héttốnglênlàtàukhơngbaogiờngừngđược.Quảlàtháiđộvơlý!
Mộtanhthợsăntậuđượcchúchótàiba,biếtđitrênnước.Anhnơnnóngchờdịp
khoebáuvậtcủamìnhvớibạnbè.Anhrủmộtngườibạncùngđisănvịttrời.Một
lúcsau,họbắnhạđượcvàiconvàanhlậptứcralệnhchochúchóđemconmồi
về.Suốtngàyhơmđó,mỗikhicầnđemmồivề,chúchólạichạytrênnướcđểthực
hiệnýchủ.Anhthợsănsốtruộtchờbạnmìnhcólờikhenhoặcnhậnxétvềkhả
năngkỳdiệuấy,nhưngtuyệtnhiênbạnanhkhơngnóimộtlời.Khicảhaicùngvề
nhà,anhmớihỏibạncóthấygìkháclạởconchónàykhơng.Ngườiấyđáp:“Có
chứ,đúnglàmìnhthấynócóđiềukhácthường.Conchócủacậukhơngbiếtbơi”.
Cónhữngngườilúcnàocũngchỉnhìnthấycáitiêucực.Họlà ai? Sau đây là đặc
điểmcủahọ-nhữngngườibiquan:
•Mấtvuikhikhơngcóvấnđềgìchohọchỉtrích.
•Bực mình khi trong lịng thấythoải mái. Họsợ rằng cảm xúc sẽ xấu đi sau
nhữngphútgiâyvuivẻbấtthường.
•Phầnlớnthờigianchỉdànhchothanphiền.
•Khơngbiếttậnhưởngsứckhỏecủabảnthânvìcứnghĩngàymaimìnhsẽbị
ốm.
•Khơngchỉcầumongđiềuxấuxảyramàcịnkhiếnmọiviệctồitệhơn.
•Chỉthấythiếusótmàkhơngnhìnracơhộitiềmẩn.
•Tinrằngchuyệntốtđẹpcũngmauchóngthànhtinxấumàthơi.
•Qnmấtphúclộcđangcómàchỉchútrọngrắcrối.
•Biếtsựnỗlựcrấtíchlợichomọingườinhưnglntựhỏi“Saomìnhphảicố
vậy?”.
Lưuý:Tìmgiátrịtíchcựckhơngcónghĩalàxemnhẹsailầm.
Trởthànhngườilạcquan

16


Làmthếnàođểtrởthànhngười lạc quan? Đoạn văn sau đây trong quyển “The
Bestof…BitsandPieces”củaChristianD.Larsensẽlàlờigiảiđápchobạn:
Hãymạnhmẽđểkhơnggìcóthểkhuấyđộngsựbìnhntronglịng.Nóichuyện
vềsứckhỏe,hạnhphúcvàsựthànhđạtvớinhữngngườimìnhgặp.Gieovàolịng
bạn bè cảm giác mình trân trọngphẩmchất tốt đẹp và sở trường của họ. Ln
nhìnsựviệcởkhíacạnhtươisáng.Nghĩvàlàmnhữnggìtốtđẹpnhất.Nhiệttình
chiasẻniềmvuithànhcơngcủangườikhácnhưthểmìnhđangđónnhậnthắng
lợi.Qnđilỗilầmqkhứvànỗlựchịnggặtháithànhquảlớnhơntrongtương
lai.Mỉmcườithânthiệnvớimọingười.Dànhnhiềuthờigianhồnthiệnbảnthân
để khơng cịn thời gian rảnh rỗi phê bình người khác nữa. Hãy là người rộng
lượng,khơngbậntâmâulo,hãycaothượngvàkhơngbaogiờnổigiận.
Bước2:Tạothóiquenlàmngaymọiviệc
Ngườingủdướiánhtrăng
Phơimìnhtrongánhnắng
Chỉbiếtnibaodựđịnhđếnchếtchẳnglàmđượcgì.
-JamesAlbery

Chúng ta đều có những lúc chầnchừvà khơng ít lầnhối tiếc vì sự chần chừ ấy.
Lưỡnglựdẫnđếntháiđộtiêucực.Thóiquenchầnchừkhiếntamệtmỏihơncảnỗ
lựcbỏrađểhồntấtcơngviệc.
Hồnthànhcơngviệcđemlạicảmgiácmãnnguyệnvàtiếpthêmsinhlực;ngược
lạiviệcdangdởsẽbịnrútsinhlựccủamỗingười.
Vìvậy,đểxâydựngvàduytrìtháiđộtíchcực,hãytậpthóiquensốngchohiệntại
vàlàmmọiviệcngaybâygiờ.
“Khinàoconlớn…”

Câunóinàylàmchúngtadễliêntưởngđếnhìnhảnhchúnhócconvơtưbảo“Khi

nàolớnlên,làmđượcchuyệnnày,chuyệnnọconmớithựcsựhạnh phúc”. Đến
khithànhthiếuniên,cậulạibảotốtnghiệpđạihọcrồicậumớithấyvui.Xongđại
học,cậunóitìmđượccơngviệctốtmớithấythỏamãn.Cóđượcviệclàmlạibảo
17


khinàokếthơnrồimớithấyhạnhphúc.Lấyvợxongthìnóiconcáihọcthànhtài
rồi mình mớithấy hài lịng. Con tốt nghiệp rồi lại bảo lúc nào về hưu mới thấy
thanhthản.Tớilúcvềhưu,ngườiấythấyđượcđiều gì? Chỉthấycuộc sống trơi
quangaytrướcmắtmìnhtừlúcnàokhơngbiết.
Cóngườiquenthóichầnchừbằngcáchnấpsaunhữngcâunóiđaotobúalớn,đại
loại như “Mình đang phân tích tình hình” và sáu tháng sau họvẫncứ phân tích
nhưvậy.ĐiềuhọkhơngnhậnralàmìnhđangmắcphảicănbệnhmangtênTêliệt
dophântích(Paralysisbyanalysis)vàchẳngbaogiờcóđượcthànhcơng.
Chầnchừcũngthểhiệnởmộtsốngườivớithóiquenbiệnminhrằng“Tơiđang
chuẩnbị”.Mộtthángsauhọvẫn“đangchuẩnbị”vànửanămsaucũngvẫn“đang
chuẩnbị”.Họkhơngnhậnramìnhmắcphảichứng“việncớ”nêncứliêntụcbào
chữachosựchầnchừcủamình.
Sốngtronghiệntại

Cuộcsốngkhơngphảilàbuổitổngduyệttrênsânkhấu.Cóthểbạncótriếtlýsống
khác–nhưngchúngtachỉcómộtlượtđitrongtrịchơicótênlàcuộcđờimàthơi.
Vốnliếngdồnvàotrịchơinhiềuđếnmứcchúngtakhơngthểnàolãngphícuộc
sốngcủachínhmìnhvìvốnliếngấybaohàmcảnhữngthếhệnốitiếpchúngta.
Hoạtđộngsốngcủachúngtabaogiờcũngdiễnratronghiệntại. Vì thếhãy tận
dụngtốtnhấtmỗithờikhắcbạn đang sống và sốngmột cách trọn vẹn cho giây
phúthiệntại.Điềunàykhơngcónghĩalàtakhơngcầnlậpkếhoạchchotươnglai;
màngượclạitavẫncầnhoạchđịnhnhữnggìsắptới.Khibiếttậndụngtừngphút
giâycủahiệntạitứclàtađanggieomầmchomộttươnglaitốtđẹphơn.
Đểxâydựngtháiđộtíchcực,bạnhãybắttayvàolàmnhữngviệccầnthiếtngay

lúcnàyvàchấmdứtthóiquentrìhỗn.
Nhữngcâunóiđángbuồntrongcuộcsốnglà:
•“Lẽracóthểnhưvậy.”
•“Lẽramìnhnênlàmthế.”
•“Đúngramìnhcóthểlàmđược.”
18


•“Ướcgìmìnhđãlàm.”
•“Phảichimìnhcóthêmchútnữa.”
Tơidámchắchầuhếtnhữngngườithànhcơngđềucónhững lúc muốn trì hỗn
nhưnghọkhơngbaogiờngảtheonó.
Đừngđểđếnngàymainhữngviệcbạncóthểlàmhơmnay.-Benjamin
Franklin”
Cóngườicứchờđènxanhbậthếtrồimớirakhỏinhà.Tìnhhuốnghồnhảoấyrất
hiếmcónênhọđãbịthấtbạidùchưabắttayvàoviệc.Quảlàđángbuồn.
Hãychấmdứtthóichầnchừbởiđãđếnlúcchúngtacầngạtbỏthóiquentrìhỗn!
Bước3:Xâydựngtháiđộbiếtơn
Chúng ta thường than phiền về những điều mình khơng có đến mức qn đi
nhữnggiátrịmìnhđangcó.Cuộcsốngcórấtnhiềuđiềuđángđểtabiếtơn.Vìvậy,
hãytậnhưởngvàcảmơnnhữngphúclànhtađangđượcđónnhận.Quantâmđến
nhữngđiềutốtlànhtađangcókhơngcónghĩalàtựmãn.Hiểuđượcthơngđiệpấy,
bạnsẽbiếtlắngnghemộtcáchcóchọnlọc.
Xinnêuvídụlắngnghecóchọnlọcquacâuchuyệnkểcủamộtvịbácsĩsauđây.
Đượcmờinóichuyệnvớimộtnhómngườinghiệnrượu,vịbácsĩnàymuốntạoấn
tượngđểkhángiảnhậnthứcrõtáchạicủabiarượuđốivớisứckhỏe.Ơnglấyhai
chiếcly,mộtcáiđựngnướcsạchvàmộtcáichứarượu.Ơngthảmộtcongiunvào
lynướcsạch,nóbơingoengoảyrồingoilênmặtnước.Ơngthảchúgiunkhácvào
ly rượu, thân thể nó nhanh chóng rã rời ngay trước mắt mọi người. Sau thí
nghiệmchứngminhbiarượucũngcótáchạitươngtựđốivớinộitạngconngười,

ơngđềnghịnhữngngườithamdựđưarasuynghĩcủahọ.Ngaylậptức,mộtngười
ởhàngghếcuốiđáp:“Nếuuốngrượuthìđâucóbịbệnhgiun”.
Đó có phải là thơng điệpvịbác sĩ muốn đưa ra hay khơng? Tất nhiên là khơng.
Điềunàychothấy,ngườitachỉngheđiềumìnhmuốnnghechứkhơngđónnhận
nộidungđượctruyềnthụ.
19


Bước4:Họchỏisuốtđời
Nhiềungườixưanayvẫnchorằngchúngtađượcgiáodụcnhờnhữngnămtháng
ngồi trên ghếnhàtrường. Khi tham dựmột số hội thảo quốc tế, tơi thường hỏi
khángiả:“Thựcsựcóphảichúngtađượcgiáodụctrongnhàtrườngphổthơngvà
đạihọckhơng?”.Câutrảlờiđaphầnlàkhơng.
Vậyýnghĩađíchthựccủagiáodụclàgì?

Giáodụctrítuệảnhhưởngđếnnhậnthức,cịngiáodụctrênnềntảnggiátrịtác
độngvàotráitimconngười.Khigiáodụckhơngtậptrungvàotráitim,nócóthể
sẽdẫnđếnnhiềuhiểmhọa.Khimuốnxâydựngnhâncáchởcơngsở,giađìnhvà
xãhội, ta phảiđạtđược văn hóa đạođức và ln lý ở mức độ tối thiểu nào đó.
Nhiệmvụquantrọngcủagiáodụclàxâydựngchoconngườinhữngđứctínhtốt
đẹpnhưlươngthiện,vịtha,canđảm,nhẫnnạivàtráchnhiệm.
Cóthểkhơngcầnthêmgiáodụcmangtínhhọcthuậtnữa;nhưngrấtcầnmộtnền
giáodục đi sâu vào giá trịconngười. Lý do là vì giáo dục đạo đức ln là hành
trangđắclựcgiúpconngườithăngtiếnvàthànhđạttrongđời,khácvớinhữngkẻ
cókiếnthứchọcthuậtcaosiêunhưngtinhthầnsađọa.
Giáodụckhơngđisâuvàogiátrịnhânphẩm

Ngàynay,mộtsốtrườngđạihọc đang tạo ra nhữngkẻ “mọi rợ” có kỹ năng lao
độngcaonhưngthiếugiátrịnhânphẩmdokhơngđượctrangbịhệthốnggiátrị
đạođứccầnthiết.-StevenMuller,HiệutrưởngtrườngĐạihọcJohnsHopkins

Nềngiáodụcchânchínhlànềngiáodụcđàotạoconngườicảvềkhốióclẫntrái
tim.Kẻtrộmthiếuhọcthứccóthểchỉtrộmđồởtoachởhàng,nhưngnếucóhọc
vấn,têntrộmấycóthểtínhchuyệntrộmcảđồntàu.Điềuchúngtacầnthiđuaở
nhàtrườngchínhlàkiếnthức,sựthơngtuệchứkhơngphảiđiểmsố.Kiếnthứclà
thựctiễnđược đúc kết, cịn sựthơngtuệchính là khả năng vận dụng kiến thức
đơngiảnhóavàocuộcsống.Cóngườiđạtđiểmcao,bằngcấpgiỏinhưngkiếnthức
trongđầuchẳngcóbaonhiêu.Ngàynay,khơngítngườivẫncịnhiểunhầmgiáo
dụcvớikhảnăngghinhớsựviệc.Khigiáodụckhơngdựatrêncácgiátrịđạođức,
20


nósẽtạoranhữngkẻlậpdịtrongxãhội.
Kiếnthứcchưahẳnđãlàsứcmạnh
Tavẫnthườngnghenóikiếnthứclàsứcmạnh.Khơnghẳnvậy.Kiếnthứclànhững
thơngtincầnthiếtvànóchỉpháthuysứcmạnhkhiđượcchúngtavậndụngvào
thựctiễn.
Ngườikhơngbiếtđọcchữvàngườibiếtchữnhưngkhơngđọckhácnhaunhưthế
nào?NóinhưBenFranklinthì:“Chẳngkhácnhaulàmấy!”.
Họctậpcũngkhágiốngviệcănuống.Ănnhiềuthếnàokhơngquantrọngmàvấn
đềlàtatiêuhóađượcbaonhiêu.
Kiếnthứclàsứcmạnhtiềmẩn;sựthơngtuệmớilàsứcmạnhđíchthực.-Shiv
Khera”
Giáodụccónhiềuhìnhthứcchứkhơngchỉthểhiệnquađiểmsố,bằngcấp.Giáo
dụclà:
•Traudồisởtrườngcánhân
•Rènluyệnkỷluậttựgiác
•Lắngnghe
•Nhiệttìnhhọchỏi
Đầuócconngườicũngnhưcơbắpvậy,tâmtrípháttriểnhaycùnmịnđiđềutùy
thuộcvàomứcđộđượcrènluyệníthaynhiều.

Nếunghĩphảitrảgiáqđắtchogiáodục,bạnhãythửngudốtmàxem.-Derek
Bok”
CókiếnthứckhơngcónghĩalàgiỏisuyxétChuyệnkểvềngườibánbánhhotdog
bênđường.Domùchữnênơngkhơngbaogiờcầmtớitờbáo.Lạibịnặngtai,nên
ơngcũngkhơngkhinàongheđài.Mắtyếu,nênơngchưabaogiờxemtruyềnhình.
Nhưngbằngsựnhiệttìnhcủamình,cơngviệcbnbáncủaơngrấtphátđạt.Lợi
nhuậntăngvùnvụt.Ơngmuathêmnhiềuthịtvàmộtchiếclịnướnglớntốthơn.
Giữalúckinhdoanhtiếntriểnthuậnlợi,contraiơngvừamớitốtnghiệpđạihọc
21


đãđếnphụgiúpbố.
Bỗngcóchuyệnlạxảyra.Ngườiconhỏi:“Bốơi,bốkhơngthấydạonàytìnhhình
suy thối nghiêm trọng đang ảnh hưởng đến chúng ta hay sao?”. Ơng đáp: “Bố
khơngbiết,conphântíchrõchobốnghexemnào”.Ngườiconbảo:“Nềnkinhtế
thếgiớiđangcựckỳbiđát.Trongnướclạicàngtồitệhơn.Giađìnhtanênchuẩn
bịcholúckhốnkhódầnđilàvừabốạ”.Ngườibốnghĩconmìnhhọcđạihọc,biết
đọc báo, nghe đài nên hẳn là hiểu biết hơn rồi, vì thế khơng nên xem nhẹ lời
khuncủacontrai.Ngàyhơmsau,ơngbắtđầurútbớtsốlượngthịtvàbánhmì
lạivàcũngkhơngmấynhiệttìnhbnbánnữa.Chẳngmấychốc,kháchghétiệm
hotdogcủaơngthưadần,lợinhuậnvìthếnhanh chóng giảm sút. Người bố bảo
con:“Contraibốnóichíphải. Chúng ta đang sốnggiữa lúc suy thối. Cũng may
conđãcảnhbáotrướcchobố”.
Ýnghĩacủacâuchuyện

1.Đừngnhầmlẫntríthơngminhvớikỹnăngsuyxét.
2.Nhiềungườicóthểrấtthơngminhnhưngkhảnăngsuyxétkém.
3.Cẩnthậnkhichọnngườitưvấnchomình.Cầncóchínhkiếnriêngcủabản
thân.
4.Conngườicókhảnăngvàchắcchắnsẽthànhcơngdùđượchọchànhđàng

hồnghaykhơngnếuhọhộiđủcácđiềukiện sau (trong tiếng Anh gọi tắt là
5C):
•nhâncách(character)
•sựtậntâm(commitment)
•niềmtin(conviction)
•nhãnhặn(courtesy)
•canđảm(courage)
5. Bi kịchlàởchỗ nhiều người uyên bác giống như pho bách khoa tồn thư
sốngnhưnglạithấtbạitrongcuộcđời.
Khác với trí thơng minh - giúp người ta tiếp thu rất nhanh, kỹ năng là vấn đề
22


thuộcvềkhảnăng.Nănglựclàkhảnăngkếthợpvớithiệnchívàmongmuốnvận
dụngkiếnthứcđãhọc.
Nhiệmvụđầutiêncủamộttrườngđạihọclàtruyềndạysựthơngtuệ,chứkhơng
phảicáchkiếmsống,đạođức,haycácmơnkhoahọckỹthuật.-WinstonChurchill
Mong muốn chính là thái độ giúp người có kỹ năng phát triển năng lực. Nhiều
ngườicókỹnăng nhưng lại bất tài. Cho nên, khả năng khơng đi đơi với thái độ
thíchhợpsẽbịlãngphí.
Thếnàolàngười“cógiáodục”?
Trướchết,ngườicógiáodụcphảilàngườibiếtxửlýtốttìnhhuốnggặpphảihàng
ngày;biếtsuyxéttìnhhìnhmộtcáchhợplýkhiphátsinhvấnđềvàítkhibỏlỡ
dịphànhđộngthíchhợp.
Tiếptheo,họphảikhéoléotrongcáchđốinhânxửthế,biếtđónnhậnđiềungười
kháccholàkhóchịuhayxúcphạmvàbiếtphânbiệtphảitráivớiđồngsự.
Hơnnữa,họcịnphảibiếtkiềmchếlạcthúvàkhơngbịảnhhưởngqmứctrước
sónggiócuộcđời,biếtchịuđựngmộtcáchkiêncườngvàxứngđángvớibảnchất
conngười.
Quantrọngnhất,họlàngườikhơngbịthànhcơngcủabảnthânlàmchobiếnchất,

khơngtừbỏcáitơiđíchthực,màlngiữvữnglậptrườngnhưngườithơngtuệvà
tỉnhtáo.Vớihọ,nhữngđiềutốtđẹpđếntrongcuộcsốngnhờmaymắnthìcũng
giátrịgiốngnhưkếtquảđạtđượcbằngchínhphẩmcáchvàtríthơngminhbẩm
sinhcủamình.
Ngườicógiáodụclàngườicótínhcáchdunghịatấtcảnhữngyếutốtrên,chứ
khơngphảichỉthểhiệnmộtđiểm.Họhộitụmọiđứchạnhtốtđẹptrênđời.
-Socrates(470-399trướcCơngngun)

Nóitómlại,ngườicógiáodụclàngườibiếtchọnlựakhơnngoanvàcanđảmtrong
bấtkỳtìnhhuốngnào,biếtphânbiệtsựthơngtuệvớingốcnghếch,tốtvớixấu,
đứchạnhvớithơtục.
Thếnàolàgiáodụctồndiện?
23


Truyệnkểrằng,trongmộtkhurừngnọ,lồivậtquyếtđịnhmởtrường.Họcviên
gồmchim,sóc,cá,chó,thỏvàmộtchúlươnchậmpháttriển.Bangiámhiệuđược
thành lập để lên chương trình đào tạo. Họ quyết định sẽ xốy vào giáo dục đa
năngvớicácngànhbaylượn,leocây,bơilộivàđàohang.Mọihọcviênđềuphải
họcđủtấtcảcácmơnnày.ChimbayrấtgiỏinênđượcnhậnđiểmAtrongmơnhọc
này,nhưngđếnmơnđàohangthìliêntụcgãymỏ,trậtcánhvàbịđánhrớt.Chẳng
baolâu,nóchỉđạttồnđiểmCởmơnbayvàđươngnhiên,điểmFchohaimơnleo
câyvàbơilội.Sóctrèocâyrấttài,nhưngrớtmơnbơi.Cábơigiỏinhấtnhưnglại
khơnglênbờđượcnênchỉđạtđiểm F trong các mơn học khác. Chó khơng chịu
học,ngừnglnnghĩavụđónghọcphívàliêntụcđấutranhđịibanquảnlýnhà
trườngphảiđưamơnsủavàochươngtrìnhđàotạo.ThỏđạtđiểmAmơnđàohang
nhưngleocâyquảlàvấnđềnangiảivớinó.Chútaliêntụcbịtévàchấnthương
não,nênsauđócũngkhơngđàohangtốtđượcvàrốtcuộccũngbịđiểmCởmơn
sởtrườngnày.
Riêngchúlươnchậmpháttriển,dohọcmơnnàocũngởmứctrungbình,chonên

được tun dương là tấm gương tiêu biểu của lớp. Ban giám hiệu lấy làm vui
mừngvìmọihọcsinhđãđượcgiáodụcmộtcáchtồndiện.
Tơirấtthíchcâuchuyệnnày,đólàmộtcâuchuyệnthúvịvàsâusắc.Nóchothấy
giáodụctồndiệnđúngnghĩalàphảitrangbịchongườihọcnhữngkiếnthứccơ
bảntrước khi bước vào cuộcsống mà khơng làm mất đi sở trường và năng lực
riêngcủamỗingười.
Sởtrườngbẩmsinh

Kíchthước và trọnglượngnhỏbécủa chim ruồikhiến cho lồi vật này trở nên
linh hoạt và có thể thực hiện được những thao tác phức tạp như đập cánh 75
lần/giây.Điềunàygiúpchúnghútmậthoatronglúcbaydùkhơngthểvútlêncao,
lượnhaynhảynhưnhữnglồichimkhác.Ngượclại,vớitrọnglượnggần150kg,
đàđiểulàlồichimnặngcânnhất,nhưnglạikhơngbiếtbay.Tuyvậy,vớiđơichân
tokhỏe,chúngcóthểchạytớivậntốc80km/giờ,mỗisảichântừ3,5-4mét.
Sựdốtnát
24