sinh 8

TIẾT 33: CHUYỂN HĨA
I. Chuyển hóa vật chất và năng lượng:
Dựa vào sơ đồ sau và thông tin 2 SGK:
TẾ BÀO
Chuyển hóa vật chất và năng lượng
Đồng hóa
*Tổng hợp chất
*Tích lũy năng
lượng

>

>

Chất
dinh
dưỡng
đã hấp
thụ

Dị hóa

*Phân giải chất
*Giải phóng năng lượng

O2
CO2
Chất
thải

H: Quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế

bào gồm những quá trình nào?


Q trình chuyển hố vật chất ở tế
bào gồm 2 q trình đồng hố và dị hố.


? Phân biệt trao đổi chất ở tế bào với sự
chuyển hóa vật chất và năng lượng


Chuyển hố vật chất và năng lượng

Chất
dinh
dưỡng
đã hấp
thụ

Ơxi

TẾ
BÀO

Khí
cacbonic

TẾ BÀO

Đồng hố

Dị hoá

* Tổng hợp chất * Phân giải chất

Chất
thải

Sơ đồ trao đổi chất ở tế
bào

* Tích luỹ năng
lượng

*Giải phóng
năng lượng

Sơ đồ chuyển hoá vật chất
và năng lượng


Trao đổi chất ở tế
bào: là trao đổi các
chất giữa tế bào và
mơi trường trong.

Chuyển hố vật chất
và năng lượng: là q
trình biến đổi chất có
tích luỹ và giải phóng
năng lượng.

? Năng lượng giải phóng ở tế bào
được sử dụng vào các hoạt động
nào?
- Các hoạt động co cơ
- Các hoạt động sinh lí
- Sinh nhiệt.


Đờng đơn

Quá trình đồng hoá các chất
Gluxít đặc trng
Enzim

Axít amin
Protein đặc trng
Enzim

Lipít đặc trng

Axít béo và glixerin

Enzim


Gluxít đặc trng

Quá trình dị hoá các chất

CO2

Oxi hoá

+Q
Sản phẩm phân hủy

CO2

Protein đặc trng
Oxi hoá

+Q
Sản phẩm phân hủy

CO2

Lipít đặc trng

+Q

Oxi hoá

1

Sản phẩm phân hủy


Câu 1

Đồng hố
Tổng hợp các chất
Tích luỹ năng lượng
Xảy ra trong tế bào

Dị hố
Phân giải các chất
Giải phóng năng lượng
Xảy ra trong tế bào

Mối quan hệ: Đồng hoá tạo nguyên liệu cho dị hố.
Dị hố giải phóng năng lượng cung cấp cho đồng hoá.
Đồng hoá và dị hoá tuy trái ngược nhau nhưng thống
nhất với nhau.
Câu 2: - Tỉ lệ đồng hoá và dị hoá khác nhau tuỳ:
+ Lứa tuổi: ở trẻ em, đồng hoá > dị hoá. Ở người lớn
ngược lại.
+ Thời điểm lao động, dị hoá > đồng hố. Lúc nghỉ ngơi
thì ngược lại.


TIẾT 33: CHUYỂN HĨA
I. Chuyển hóa vật chất và năng lượng:
- Q trình chuyển hóa vật chất và năng lượng
trong tế bào gồm hai q trình đồng hóa và dị hóa.
Đồng hóa:
Dị hóa:
- Phân giải các chất.
- Tổng hợp các chất.

- Giải phóng năng lượng
- Tích lũy năng lượng.
- Cung cấp cho hoạt
- Cung cấp nguyên
động sống của tế bào
liệu xây dựng tế bào
-Mối quan hệ: đồng hóa tạo nguyên liệu cho dị hóa.
Dị hóa giải phóng năng lượng cung cấp cho đồng hóa.
Đồng hóa và dị hóa là hai quá trình đối lập nhưng
thống nhất, xẩy ra đồng thời và liên quan mật thiết
với nhau.


TIẾT 33: CHUYỂN

HĨA

I. Chuyển hóa vật chất và năng lượng:
Các em hãy điền từ “ít” hoặc “ nhiều” vào bảng
sau?
Độ tuổi, trạng thái:
Trẻ em
Người già
Nghỉ ngơi
Làm việc

Đồng hóa
nhiều
ít
nhiều

ít

Dị hóa
ít
nhiều
ít
nhiều


II. Chuyển hoá cơ bản.
? Cơ thể người ở trạng thái nghỉ ngơi có
tiêu dùng năng lượng khơng? Tại sao?
Đáp án:
Khi nghỉ ngơi, cơ thể vẫn tiêu hao năng
lượng để duy trì các hoạt động cơ bản
như: hoạt động của tim, hơ hấp và duy trì
thân nhiệt.


• Năng lượng dùng cho chuyển hoá khi
cơ thể nghỉ ngơi là chuyển hoá cơ bản.
? Vậy chuyển hoá cơ bản là gì? Tại sao
phải xác định chuyển hố cơ bản?
Đáp án:
- Chuyển hoá cơ bản là năng lượng tiêu dùng khi
cơ thể nghỉ ngơi hoàn toàn.
- Sau khi kiểm tra chuyển hoá cơ bản ở một người và
so sánh với thang chuẩn, người ta có thể chuẩn đốn
tình trạng bệnh lí của người đó.

III. Điều hồ sự chuyển hố vật
chất và năng lượng:
? Trình bày các điều kiện ảnh hưởng đến
sự chuyển hố vật chất và năng lượng
trong cơ thể.
Đáp án:
- Sự điều khiển của hệ thần kinh: các trung khu ở
não bộ điều khiển trao đổi gluxit, lipit, nước, muối
khoáng và tăng giảm nhiệt độ cơ thể.
- Các hoocmôn điều tiết: insulin, glucagon.


Hãy hồn thành sơ đồ sau:
Chất dinh
dưỡng
đã hấp
thụ.

Tế bào
Chuyển hố vật chất và năng lượng

Khí
?
ơxi
Đồng hóa
><
Đồng
? chất
hố

* Tổng
hợp
* Tích luỹ năng lượng

Dị hố
Dị
hố
?
* Phân giải chất
* Giải phóng năng lượng

Khí
?
Cacbonic
Chất thải
Chất thải