TIỂU LUẬN KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC LÊNIN TÁC ĐỘNG KINH TẾ XÃ HỘI CỦA ĐẠI DỊCH COVID19 TẠI VIỆT NAM

lOMoARcPSD|11119511

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TÊN CHỦ ĐỀ: TÁC ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
ĐẠI DỊCH COVID-19 TẠI VIỆT NAM

Họ và tên sinh viên

: Trương Ngọc Vy

Mã số sinh viên

: 030336200335

Lớp, hệ đào tạo

: D23, ĐHCQ

CHẤM ĐIỂM
Bằng chữ

Bằng số

TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2021


lOMoARcPSD|11119511

MỤC LỤC
1. Những vấn đề lý luận ................................................................................................ 1
1.1 Khái niệm ............................................................................................................... 1
1.2 Nội dung.................................................................................................................. 1
2. Thực trạng kinh tế - xã hội thời COVID-19 ........................................................... 2
2.1 Những thành tựu .................................................................................................... 2
2.2 Những hạn chế cần khắc phục ............................................................................... 4
2.3 Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................................... 7
3. Giải pháp ................................................................................................................... 8
4. Kết luận....................................................................................................................... 9
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................ 10


lOMoARcPSD|11119511

Đại dịch COVID-19 1đã được phát hiện đầu tiên do một nhóm bệnh nhân
nhiễm bệnh viêm phổi bí ẩn ở Vũ Hán, Trung Quốc. Một bệnh viện ở Vũ
Hán đã thơng báo cho một trung tâm kiểm sốt và phịng ngừa dịch bệnh
địa phương (CDC) vào ngày 27 tháng 12 năm 2019. Vào ngày 31 tháng
12 năm 2019, CDC2 Vũ Hán thừa nhận có một nhóm bệnh viêm phổi
khơng rõ liên quan đế n chợ hải sản Hoa Nam, sự bùng phát dịch bệnh
tiềm tàng đã thu hút sự chú ý của thế giới. Ngày 23 tháng 1 năm 2020,
Việt Nam đã ghi nhận ca mắc đầu tiên của hai bố con người Vũ Hán,
Trung Quốc. Ngay khi dịch bệnh chỉ mới chớm nở thì chính phủ Việt Nam
đã đưa ra thông báo về việc cách ly, theo dõi và hạn chế người từ vùng
dịch, đóng cửa biên giới, triển khai việc khai báo y tế đã diễn ra. Các hoạt
động tập trung đông người, đi lại, buôn bán giữa các địa phương bị hạn
chế. Một số nơi thực hiện đo thân nhiệ t, trang bị chất sát khuẩn, khẩu
trang và siết chặt kiểm sốt. Cũng từ đây thì kinh tế -xã hội Việt Nam đã
bị ảnh hưởng.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, thì nền kinh tế Việt Nam cũng
chịu ảnh hưởng rất lớn như mọi nền kinh tế của các nước khác trên thế
giới. Do đầ u vào của các doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam chủ yếu là
của nguồn cung Trung Quốc nên khi dịch bệnh bùng phát ở quốc gia tỷ
dân này thì chủ các doanh nghiệp khơng tìm kịp các nguồn cung ứng mới
dẫn đến hoạt động kinh tế bị đình trệ hoặc đóng cửa doanh nghiệp tạm
thời chờ nguồn cung mới. Không chỉ bị ảnh hưởng bởi đầu vào mà đầ u
ra của nông, thủy sản Việt Nam cũng bị tác động mạnh mẽ khi tất cả các
cửa khẩu với Trung Quốc đóng cửa dẫn đến việc hàng trăm container
chở nông, thủy sản Việt Nam xuất đi Trung Quốc bị đóng băng tại cửa
khẩu khơng đượ c thơng qua dẫn đến hàng nghìn tấn nơng, hải sản của
người nơng dân khơng có nơi tiêu thụ bị hư, thúi,... Để giải quyết tình
trạng trên thì nhân dân cả nước đồng thời hô hào khẩu hiệu giải cứu
nông, thủy sản Việt Nam như việc các siêu thị bán thanh long, tôm hùm
giá rẻ giải cứu người nông dân và được đồ ng bào trên cả nước hưởng
ứng nhiệt tình. Và cũng nhờ tác độ ng của đại dịch mà chúng ta nhận ra
được bài học quý giá là đã quá tập trung tiêu thụ hàng hóa ở mỗi thị

COVID-19: Là bệnh truyền nhiễm với tác nhân là virus SARS-Cov-2 đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu.
CDC: Là cơ quan bảo vệ sức khỏe quốc gia, làm việc 24/7 để bảo vệ nước Mỹ khỏi các mối đe dọa và
an toàn, cả nước ngoài và trong nước.
1
2


lOMoARcPSD|11119511

trường Trung Quốc, cụ thể: Nông, thủy sản xuất khẩu sang Trung Quốc
chiếm khoảng 27% tổng kim ngạch xuất khẩu 3nơng, thủy sản mỗi năm

và từ đây chính phủ, các doanh nghiệp tư nhân đã tíc h cực tìm kiếm thị
trường tiêu thụ quốc tế. Sau bao nổ lực, cố gắng thì chúng ta cũng nhận
được trái ngọt khi lần đầu tiên trái vải thiều tươi được đặt chân đến Nhật
Bản-một thị trường khó tính bằng đường hàng khơng rồi 20.000 trái dừa
tươi, 12 tấn bưở i da xanh và 3 tấn thanh long xuất khẩu sang EU4,... Và
hàng loạt cơ hội cũng như thách thức đã đế n với nền kinh tế Việt Nam
trong thời COVID-19.

Bên cạnh kinh tế thì xã hội Việt Nam cũng đối mặt với những biến
cố chưa từng xảy ra như kỳ nghỉ tết dài kỷ lục ở Việt Nam hay cuộc đua
công thức F15 lần đầu tiên tổ chức tại Hà Nội bị hoãn lại,... và cũng từ đây
mà chủ đề liên quan đến COVID-19 đã trở thành nguồn cảm hứng của
các nghệ sĩ khi các bài hát cổ động toàn dân chống dịch như: Ghen Cô Vy,
Việt Nam tử tế, ... được ra đời hay việc ra đời của những chiếc máy ATM
gạo,... bên cạnh những điều tử tế đó thì cũng có những tồn tại đáng bị lên
án như việc tăng giá, găm hàng nhữ ng mặt hàng y tế phòng chống dịch
như: Khẩu trang, nước sát khuẩn,... hay việc một số các cá nhân, tổ chức
lên hóa đơn khống 6về việc mua các trang thiết bị phục vụ chống dịch
nhằm chuộc lợi cá nhân cũng đã bị chính phủ xử lý nghiêm.
Qua đây, chúng ta cũng phầ n nào thấy được những biến động về
kinh tế, xã hội Việt Nam trong thời COVID-19.

Kim ngạch xuất khẩu: Lượng tiền thu được từ xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ của một quốc gia tính trong
một thời gian cố định thường là tháng, quý, năm.
4
EU (Liên minh châu Âu) : Là một liên minh chính trị và kinh tế bao gồm 27 quốc gia thành viên tại Châu
Âu và chấp nhận sử dụng đồng tiền chung là đồng Euro.
5
F1: Là một môn thể thao tốc độ chuyên về đua xe hơi bánh hở cao nhất theo định nghĩa của Liên đồn
Ơ tơ Quốc tế.

6
Hóa đơn khống: Là hóa đơn được lập nhưng nội dung được ghi khơng có thực một phần hoặc tồn bộ.
3


lOMoARcPSD|11119511

DANH MỤC CÁC TỪ CẦN VIẾT TẮT

STT

Viết đầy đủ

Từ cần viết tắc

1

Kt

Kinh tế

2

Xh

Xã hội

3

nCoV

Virus corona


lOMoARcPSD|11119511

DANH MỤC BẢNG BIỂU

10.1

26.4

18.6

15.7

16.6
7.9

19.4

7.7

23.2
7.5

6.9
12.7

ASEAN

Nhật Bản
EU
Khác

9.4

Trung Quốc
Hàn Quốc
Hoa Kỳ

2017

17.9

ASEAN
Trung Quốc
Nhật Bản
Hàn Quốc
EU
Hoa Kỳ
Khác
2019

Đồ thị 1: Thể hiện tỉ trọng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam tới các nước năm 2017 và 2019

Bảng biểu 2

Bảng biểu 3

lOMoARcPSD|11119511

1. Những vấn đề lý luận
1.1 Khái niệm
Kinh tế chính trị là một mơn khoa học kt có mục đích nghiên cứu là
tìm ra các quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá
trình hoạt động kinh tế của con người tương ứng với những trình độ
phát triển nhất định cả xh. Từ tiền đề là kinh tế chính trị thì nhiều nền
kinh tế khác ra đời điển hình như kt-xh. Kinh tế - xã hội là một môn
khoa học xh nghiên cứu cách thức mà hoạt động kt ảnh hưởng và được
định hướng bởi các q trình xh. Nó phân tích cách xã hội tiến bộ,
đình trệ hoặc suy thối vì nền kt địa phương hoặc kt tồn cầu. Nó cũng
đề cập cách mà kt-xh ảnh hưởng đến môi trường.
Đại dịch COVID-19: Là sự lây lan, truyền nhiễm từ người sang
người một cách chóng mặt của một loại virus có tên là SARS-Cov-2
được phát hiện đầu tiên tại Vũ Hán, Trung Quốc nhanh chóng lan rộng
sang các nước trong đó có Việt Nam và trở thành một đại dịch toàn
cầu.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 thì nền kt-xh Việt Nam đã chịu
tác động rất lớn từ công-nông-ngư nghiệp đến dịch vụ, du lịch, hàng
không,... làm cho hàng nghìn cơng nhân, người lao động mất viêc làm
hoặc giảm thu nhập, đất nước chậm phát triển.
1.2 Nội dung
Trước sự lây lan mạnh mẽ của đại dịch thì nền kt Việt Nam chịu tác
động từ các ngành như: nông-lâm-ngư nghiệp, giao thông vận tải đến
dịch vụ, du lịch,... bên cạnh kt xuống dốc trầm trọng thì xh cũng lao
đao điêu đứng trước các biện pháp giãn cách xh, phong tỏa, đóng cửa
biên giới của Chính phủ, hàng loạt các giải đấu, sự kiện bị hoãn lại
hoặc hủy bỏ, nạn phân biệt kì thị người tại các quốc gia, vùng có dịch,
hay nhân cách của những người lợi dụng dịch bệnh để chuộc lợi cá

1


lOMoARcPSD|11119511

nhân,... Cũng nhờ đại dịch mà óc sáng tạo, tinh thần đoàn kết, sự giúp
đỡ tương trợ lẫn nhau,... của dân tộc Việt Nam trở nên mạnh mẽ hơn
bao giờ hết, điển hình là sự ra đời của máy ATM gạo, các loại bánh
tráng, bánh mì hoa quả,... ra đời hay các cuộc cứu trợ nông sản được
các doanh nghiệp, người dân trên cả nước nhiệt liệt tham gia hưởng
ứng, rồi quỹ vacxin phịng chống COVID-19 của Chính phủ ra đời
cũng được người dân đóng góp tích cực.

2. Thực trạng kinh tế - xã hội thời COVID-19
2.1 Những thành tựu
Đại dịch COVID-19 đã làm cho không chỉ Việt Nam mà cả thế
giới phải chịu nhiều mất mát về cả kt lẫn xh, song nó cũng là chất xúc
tác thúc đẩy bộ não con người Việt Nam phát triển nhanh hơn bao giờ
hết với các nghiên cứu phát minh đột phá được cả thế giới cơng nhận
như: Cơng trình nghiên cứu nuôi cấy và phân lập thành công nCoV
của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, ra đời bộ kít real-time RT-PCR7
do Học viện Quân y cùng Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên
cứu sản xuất, phát đồ điều trị nCoV ngày càng hoàn thiện và gần đây
nhất là sắp có vacxin COVID-19 made in Vietnam hay việc ơng Lại
Văn Hải phát minh ra chiếc khẩu trang lọc được 99% virus corona.
Bên cạnh sự thành công rực rỡ của lĩnh vực y tế thì các lĩnh vực khác
cũng đạt được những thành tựu to lớn. Về kt, thông qua hiệp định
EVFTA8 đã giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu của
Việt Nam sang thị trường EU như: Cuối tháng 8 năm 2020 hạt gạo
Việt Nam đã lần đầu tiên đặt chân đến thị trường châu Âu và lần đầu

tiên trong lịch sử 30 năm xuất khẩu gạo thì Việt Nam vượt Thái Lan
về giá trị hạt gạo hay việc đẩy mạnh tìm kiếm thị trường tiêu thụ đã
7

Bộ kít real-time RT-PCR: Sinh phẩm xét nghiệm phát hiện virus corona chủng mới (nCoV)
EVFTA: Là một Hiệp định toàn diện, chất lượng cao và đảm bảo cân bằng lợi ích cho cả Việt Nam
lẫn EU.
8

2


lOMoARcPSD|11119511

đem lại lượng kim ngạch xuất khẩu đáng tự hào cho Việt Nam, giúp
kt Việt Nam giảm bớt phần nào sự phụ thuộc vào thị trường Trung
Quốc (biểu đồ 1) (danviet, Hạt gạo Việt, 2020). Đây cũng là thời kỳ
vàng của thương mại điện tử khi người dân đa số chọn đi chợ online,
mua hàng online,...thay vì mua hàng truyền thống và Vỏ Sò Globol
9

của Viettel đã ra đời, lần đầu tiên nông sản Việt Nam xuất khẩu sang

EU bằng mơ hình thương mại điện tử xun biên giới, trên nền tảng
của Việt Nam và do người Việt Nam vận hành (Linh, 2021). Nhờ sự
vào cuộc của toàn dân, toàn quân và sự chỉ huy đúng đắn của Đảng và
Nhà nước thì Việt Nam cũng trở thành một hình mẫu lý tưởng của thế
giới về phòng dịch COVID-19 khi đợt dịch đầu tiên Việt Nam ghi
nhận 16 ca mắc, 0 ca tử vong, 16/16 ca hồi phục trong khi thế giới ghi
nhận 78.671 ca nhiễm, 2.459 ca tử vong, 22.939 ca hồi phục (bảng

biểu 2) , được WHO10 công nhận và đánh giá cao. Việt Nam cũng là
một trong số ít các quốc gia có mức tăng trưởng dương đạt 1.9%
(2020) và 3% (2021) (bảng biểu 3) . Và đây cũng là thời cơ để Việt
Nam chứng tỏ mình là quốc gia an toàn để thu hút FDI11, là cơ hội vơ
cùng lớn khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung nóng lên từng ngày
khiến cho 80% doanh nghiệp ngoại rời Trung Quốc và 20% các doanh
nghiệp còn lại cũng quyết định dời đi do đại dịch COVID-19. Cũng
nhờ đại dịch mà tinh thần đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau của người
dân Việt Nam được đẩy mạnh hơn bao giờ hết với các phần cơm từ
thiện, cây ATM gạo, các bài hát cổ động chống dịch như: Ghen Covy,
Việt Nam tử tế,... cũng được ra đời như liều thuốc tinh thần cho người
dân, động viên các đội ngũ y bác sĩ, chiến sĩ bộ đội, cơng an, dân
9

Vỏ Sị Globol: Gian hàng quốc tế do Viettel xây dựng và vận hành. Khách hàng chỉ cần truy cập vào gian
hàng Voso Globol để tìm mua những sản phẩm chất lượng, có xuất xứ Việt Nam, sau khi sản phẩm được
lên đơn chỉ mất từ 4-5 ngày là người tiêu dùng châu Âu sẽ được giao hàng tận nhà.
10
WHO: Tổ chức Y tế Thế giới, đóng vai trị thẩm quyền điều phối các vấn đề sức khỏe và y tế cộng đồng
Quốc tế.
11
FDI: Là hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân, doanh nghiệp nước này vào nước khác bằng cách thiết
lập cơ sở sản xuất, kinh doanh. Cá nhân công ty nước ngồi đó sẽ nắm quyền quản lý cơ sở sản xuất,
kinh doanh này.

3


lOMoARcPSD|11119511

quân,... lực lượng tuyến đầu chống dịch vững bước hơn. Hay những
chuyến bay mang theo những kiều bào, công dân Việt Nam từ vùng
dịch về với Tổ quốc thân yêu.
2.2 Những hạn chế cần khắc phục
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì cũng có những hạn chế
cần khắc phục. Về kinh tế: TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện
Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho rằng sẽ có 9 ngành kinh tế chịu tác
động mạnh với mức độ thiệt hại "lớn" và 6 ngành chịu tác động ở
mức độ "vừa phải" sau khi chọn 15 ngành kinh tế chịu tác động trực
tiếp của dịch Covid-19 và cũng là các ngành kinh tế quan trọng của
Việt Nam (chiếm khoảng 78% GDP năm 2019). , có thể thấy Việt
Nam là nước chịu tác động mạnh và trực tiếp, cả phía cung và phía
cầu.
Với lĩnh vực nơng nghiệp và phụ trợ: Ngành sản xuất, chế biến
nơng-thủy sản, trong đó tập trung đánh giá một số mặt hàng chịu ảnh
hưởng về hoạt động thương mại (mức độ tăng giảm của kim ngạch
xuất nhập khẩu, phản ánh khó khăn cả đầu vào và đầu ra) như các
loại rau, quả tươi, thủy sản là các sản phẩm tươi hoặc sơ chế, khó có
thể bảo quản lâu dài. Trong giai đoạn cao điểm của dịch, hoạt động
xuất khẩu sang các thị trường lớn này đều diễn ra rất chậm, giảm
mạnh, chủ yếu do các lệnh phong tỏa, hạn chế đi lại – giao thương,
dẫn đến việc hủy hàng loạt hợp đồng xuất khẩu; mặt khác còn do
thiếu nhân lực và các thủ tục kéo dài vì phải tuân thủ các quy định về
kiểm sốt dịch bệnh. Vì lẽ đó, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng
nông-lâm sản giảm 4,5%, thủy sản giảm 11,2% trong quý 1/2020 so
với cùng kỳ; trong đó có nhiều mặt hàng giảm mạnh như cao su
(-26,1%), rau quả (-11,5%), cafe (-6,4%),... Do đó, giá cổ phiếu
ngành thủy sản giảm gần 2% quý 1/2020 so với đầu năm (theo
HSE).. Bên cạnh đó, nhóm cũng đánh giá một số lĩnh vực là đầu vào
4

lOMoARcPSD|11119511

cho sản xuất nơng nghiệp (như hóa chất nơng nghiệp –gồm phân bón,
thuốc bảo vệ thực vật) là các lĩnh chịu tác động gián tiếp khi nông
nghiệp chịu ảnh hưởng. Ngành phụ trợ nông nghiệp chịu ảnh hưởng
gián tiếp, thể hiện qua sản lượng của ngành hóa chất, phân bón, thiết
bị nông nghiệp giảm (-5%) so với cùng kỳ, và giá cổ phiếu ngành
hóa chất giảm mạnh (-13,8%) so với đầu năm.
Với lĩnh vực công nghiệp và xây dựng: Điển hinh 6 ngành chịu tác
động lớn bởi đầu vào và đầu ra (do thiếu nguyên liệu đầu vào và sự
giảm tiêu thụ) của thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU,
Mỹ như: dệt may, da giày; sản xuất giấy; sản xuất sản phẩm từ gỗ;
sản xuất, kinh doanh thép; khai khoáng và xây dựng. Riêng lĩnh vực
điện thoại, điện tử, điện máy và linh kiện: tỷ lệ nội địa hóa rất thấp
(khoảng 5-10%), tỷ trọng đóng góp trong nước trong xuất khẩu cũng
rất thấp (khoảng 8%) và tình hình sản xuất, xuất khẩu trong quý
1/2020 vẫn tăng khá, nên khơng đưa vào mơ hình đánh giá (mức độ
tác động của dịch Covid-19 là tương đối nhỏ).
Với lĩnh vực dịch vụ-lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn nhất : Do biến
động về tổng cầu và xáo trộn hoạt động do dịch bệnh và các biện
pháp phòng chống dịch của Việt Nam cũng như các nước nên tổng
cầu giảm. Theo đó, 7 ngành chính: du lịch; vận tải, kho bãi; bán lẻ;
tài chính – ngân hàng – bảo hiểm; kinh doanh BĐS; dịch vụ y tế; và
giáo dục, đào tạo bị ảnh hưởng rõ nhất. Ngành du lịch, vận tải bị ảnh
hưởng nghiêm trọng nhất khi Cục Hàng khơng ước tính ngành hàng
không bị thiệt hại gần 25.000 tỷ đồng, rơi vào tình trạng xấu nhất
trong lịch sử 60 năm hình thành và phát triển, toàn bộ các đường bay
tạm ngưng. Cục Thuế Hà Nội thống kê có trên 26.000 hộ kinh doanh

giải thể, 64.000 hộ kinh doanh nghỉ kinh doanh, ngân sách Nhà nước
thất thu từ 4.200 đến 16.600 tỷ đồng. Du lịch, dịch vụ trong tháng 3
năm 2020 thu hút 3.7 triệu khách giảm 18.1% lượng khách du lịch
so với cùng kỳ năm ngoái, thị trường du lịch gần như đóng băng hồn
5


lOMoARcPSD|11119511

toàn. Bán lẻ cũng là lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp, chủ yếu do
tổng cầu giảm. Doanh thu bán lẻ tăng nhẹ 4,7% (tăng 1,6% nếu loại
trừ yếu tố giá, thấp hơn nhiều so với mức tăng 9,3% trong q
1/2019). Chính vì vậy, cổ phiếu nhóm ngành bán lẻ giảm rất mạnh (41%) so với đầu năm và số doanh nghiệp bán buôn, bán lẻ tạm ngừng
hoạt động tăng 21% trong quý 1/2020 so với cùng kỳ năm 2019. Tài
chính – ngân hàng – bảo hiểm chứng kiến doanh thu giảm không
nhiều trong quý 1/2020 (-2%) so với cùng kỳ, vì đây là lĩnh vực chịu
tác động gián tiếp nhiều hơn và có độ trễ (khách hàng khi khó khăn,
bắt đầu giảm sử dụng các dịch vụ, hấp thụ vốn kém và nợ xấu có
nguy cơ tăng mạnh) và được nhà đầu tư đánh giá tiềm ẩn rủi ro cao,
khiến giá cổ phiếu giảm mạnh (trên 20%) so với đầu năm. Sàn bất
động sản toàn quốc tạm dừng hoạt động dẫn đến hơn 50% nguồn
nhân sự bất động sản bị cắt giảm. Lĩnh vực dịch vụ y tế chịu tác động
hai chiều, nhưng tiêu cực nhiều hơn. Điểm tích cực là đầu tư và chi
ngân sách cho lĩnh vực này đã và đang tăng (+1,5% so với cùng kỳ
năm 2019), tiềm năng phát triển lâu dài sáng sủa. Tuy nhiên, các
doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ này (nhất là các bệnh viện tư) lại
chịu giảm doanh thu do cầu thị trường giảm, trong khi phải tăng chi
để trang trải các biện pháp phịng ngừa rủi ro dịch bệnh,... Vì lẽ đó,
cổ phiếu các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ y tế giảm 12,7% so
với đầu năm và số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động

tăng 24,2% trong quý 1/2020 so với cùng kỳ năm 2019. Một lĩnh vực
dịch vụ khác chịu tác động lớn từ đại dịch này là ngành giáo dục, đào
tạo. Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, các tỉnh, thành phố
quyết định đóng cửa trường học các cấp và liên tục gia hạn khi dịch
bệnh chưa có dấu hiệu chấm dứt. Nhiều trường học, đặc biệt là các
trường tư đã chịu sự sụt giảm mạnh về doanh thu trong khi vẫn phải
gánh nhiều chi phí về mặt bằng, lương cho giáo viên, nhân viên,...
Ngoài ra, tồn bộ chương trình đào tạo của ngành đã bị xáo trộn, gây
6


lOMoARcPSD|11119511

phát sinh thêm nhiều chi phí để xây dựng, thiết kế lại chương trình.
Theo đó, cổ phiếu lĩnh vực đào tạo và việc làm giảm mạnh (30,5%) so với đầu năm và số doanh nghiệp kinh doanh giáo dục –
đào tạo tạm ngừng hoạt động trong quý 1/2020 tăng 24,5% so với
cùng kỳ.
Về xh, giai đoạn đầu khi dịch mới bùng phát thì xảy ra tình trạng
tăng giá, ghim hàng các mặt hàng y tế như: khẩu trang, nước sát
khuẩn,... học sinh sinh viên Việt Nam có kỳ nghĩ tết dài nhất trong
lịch sử, hàng loạt các sự kiện, giải đấu lớn bị dời lịch hoặc hủy bỏ
như: cuộc đua F112 tại Hà Nội, giải bóng đá V.League 2020 diễn ra
trên sân khơng có khán giả, nhiều chương trình truyền hình bị ngưng
trệ, hỗn phát sóng,... nạn kì thị người từ vùng dịch cũng từ đây mà
hình thành. Do chịu những tác động của đại dịch mà nhân cách của
con người cũng bị tha hóa khi một số ít cá nhân lợi dụng chức vụ,
quyền hạn để kê hóa đơn khống13 mua, trang bị thiết bị y tế phục vụ
công tác chống dịch. Trong lần bùng dịch tại Bắc Giang, Hải Dương,
Hồ Chí Minh thì khả năng kiểm sốt khơng cịn tốt, nhiều ca mắc
khơng truy vết được nguồn lây dẫn đến khó khoanh vùng cách li dẫn

đến dịch lần nữa mạnh mẽ lan mạnh trong cộng đồng.
2.3 Nguyên nhân của những hạn chế
Những hạn chế về kt-xh trong đại dịch COVID-19 chủ yếu là do
các biện pháp phong tỏa, cách ly xã hội, đóng cửa biên giới của các
quốc gia đặc biệt là Trung Quốc – thị trường chủ yếu trong xuất khẩu
nông sản của Việt Nam dẫn đến hàng loạt những biến động về mặt
kt-xh. Nó tạo ra cả cơ hội lẫn rủi ro cho các doanh nghiệp và nhà đầu
tư. Tuy nhiên, trong thời COVID thì cơ hội nó ít q mà rủi ro nó cao

F1: Là một môn thể thao tốc độ chuyên về đua xe hơi bánh hở cao nhất theo định nghĩa của Liên đồn
Ơ tơ Quốc tế.
13
Hóa đơn khống: Là hóa đơn được lập nhưng nội dung được ghi khơng có thực một phần hoặc toàn bộ.
12

7


lOMoARcPSD|11119511

quá dẫn đến việc hầu hết các nhà đầu tư chấp nhận gửi tiền vào ngân
hàng mặt dù nó sinh lợi rất ít chứ khơng muốn mạo hiểm đầu tư vào
các doanh nghiệp, bất động sản hay chứng khoán. Do dịch bùm phát
trên cả thế giới nên ngành hàng không, du lịch, dịch vụ là nhóm
ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất do đây là nhóm ngành liên quan
đến cảm nhận, sự đi lại của con người, bạn có thể shopping online,
học online nhưng không thể đi du lịch hay ở resort online được đúng
khơng nào? Bên cạnh sự khó khăn của hầu hết mọi mặt hàng thì mọi
nhu yếu phẩm, thiết bị y tế lại như một vị cứu tinh bảo vệ mọi người
khỏi COVID-19 nên hàng hóa thuộc lĩnh vực này cũng được tranh

lùng, mua dự trữ, do giá cả chịu ảnh hưởng của quy luật cung-cầu,
cạnh tranh, lưu thông tiền tệ làm cho giá trị và giá cả khơng đồng
nhất mà tách rời nhau dẫn đến tình trạng tăng giá, ghim hàng nhóm
hàng này. Do khả năng lây lan ngày một mạnh mẽ của nCoV nên dẫn
đến tâm lý thà né, kì thị người từ vùng dịch để an tồn cịn hơn giao
lưu, tiếp xúc mà bị bệnh của người dân Việt Nam. Ban đầu do nổ lực
chống dịch của tất cả các ban, ngành mà sự quản lý về vấn đề chi,
tiêu mua nhu yếu phẩm, thiết bị y tế cịn lỏng lẻo dẫn đến tình trạng
kê khống hóa đơn của số ít cá nhân bị đồng tiền tha hóa. Do sự chủ
quan lơ là của người dân và mục tiêu kép phát triển kt của Chính phủ
dẫn đến các đợt bùng dịch sau khó kiểm soát (CafeBiz, 2020).
3. Giải pháp
Tất cả các hạn chế về kt-xh đều xuất phát từ đại dịch COVID-19 nên
muốn khắc phục những hạn chế trên thì cần phải đảm bảo an toàn xh
bằng biện pháp truy vết các ca nhiễm và sớm nghiên cứu, đàm phán mua
vacxin để sớm tạo ra miễn dịch cộng đồng. Đây là mục tiêu dài hạn nhưng
để thực hiện được mục tiêu dài hạn thì cần phải có các mục tiêu ngắn hạn
để người dân có thể trụ qua thời gian này. Thủ tướng Chính phủ ký quyết
định trích ngân sách trung ương hỗ trợ lao động địa phương bị thất nghiệp
do tác động của dịch, các ngân hàng giảm thuế, gia hạn cho các doanh
8


lOMoARcPSD|11119511

nghiệp nhằm hỗ trợ, giảm áp lực phần nào cho các doanh nghiệp. Các
mặt hàng nông sản bị tồn đọng, đóng kho lạnh được Hội Chữ thập đỏ
14

cùng với người dân từ khắp mọi miền đất nước đã tổ chức Chiến dịch

“Chung sức cùng người dân tiêu thụ nông sản” cũng nhờ đại dịch mà sự
sáng tạo của người dân Việt Nam được kích hoạt đến mức tối đa và cho
ra đời những chiếc bánh mì thanh long, mỳ sợi thanh long, dưa hấu,...
nhưng vẫn không đủ đầu ra cho nơng sản Việt Nam nên chính phủ cùng
với các doanh nghiệp tư nhân càng tích cực đẩy mạnh việc tìm kiếm thị
trường tiêu thụ Quốc tế và sau bao nổ lực thì nơng sản Việt Nam cũng đã
đặt chân được đến những vùng đất mới. Lần đầu tiên trái vải thiều tươi
được đặt chân đến Nhật Bản-một thị trường khó tính bằng đường hàng
khơng rồi 20.000 trái dừa tươi, 12 tấn bưởi da xanh và 3 tấn thanh long
xuất khẩu sang EU-một thị trường siêu khó tính mà trước giờ chúng ta
chưa từng tiếp cận được.Về dịch vụ, hàng không, du lịch: Nếu trước đây
máy bay dùng chủ yếu để chở người thì giờ đây có thể dùng để chở hàng
hóa, kích cầu du lịch, nâng cấp các dịch vụ chăm sóc khách hàng online,
khử khuẩn đảm bảo an tồn những khu du lịch,... sẽ phần nào giảm được
những thua lỗ do tác động về kt mà COVID-19 đem lại. Quản lý ngân
sách chặt chẽ và có những biện pháp mạnh tay hơn nữa để trách thất thoát
ngân sách, chuộc lợi cá nhân. Chính phủ cần tích cực mua vacxin của
nước ngoài trong thời gian sớm nhất để tiêm cho người dân và sớm cho
ra thị trường những chai vacxin made in Vietnam,... bên cạnh sự cố gắng
của Chính phủ thì người dân cần cũng phải chung tay nâng cao ý thức
trách nhiệm trong phòng chống dich và nhận thức kì thị người từ vùng
dịch cần phải được tháo gỡ.
4. Kết luận
Đại dịch COVID-19 đem lại cho kt-xh Việt Nam nói riêng và các
nước trên thế giới nói chung những tác động vơ cùng to lớn và với tình
Hội Chữ thập đỏ: Là tổ chức xã hội nhân đạo của quần chúng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và là
Chủ tịch danh dự đầu tiên.
14

9


lOMoARcPSD|11119511

hình khan hiếm của vacxin hiện nay thì có lẽ chúng ta cịn chung sống
với COVID-19 dài dài. Vì vậy, các doanh nghiệp cần tích cực thích nghi,
thay đổi nhanh chóng trong chiến lược phát triển để đáp ứng được thị
trường hàng hóa trong và ngồi nước góp phần làm tăng lượng kim ngạch
xuất khẩu cho nước ta giúp nước ta thu về nguồn ngoại tệ lớn hơn nữa
để sớm hoàn thành mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đã đề ra. Bên cạnh
nổ lực phát triển kt thì phát triển, bình đẳng hóa xã hội cũng cần chú
trọng để hồn thành nhiệm vụ “khơng ai bị bỏ lại” mà Chính phủ đã đề
ra. Để đạt được những mục tiêu, nhiệm vụ này cần có sự vào cuộc quyết
liệt của các ban, ngành, đoàn thể người dân Việt Nam. và trong tương lai
gần, khi đại dịch qua đi thì chúng ta cần cố gắng nổ lực hơn nhiều nhiều
nữa để có thể lắp đầy những chỗ trống mà đại dịch mang lại.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

CafeBiz, T. C. (2020). Retrieved from />danviet. (2020, 09 02). Hạt gạo Việt. Retrieved from
/>Linh, H. (2021, 06 23). Retrieved from />
10