Tài liệu Bài giảng Nhập môn internet và E-learning ppt

BÀI GING
NHP MÔN INTERNET
VÀ E-LEARNING

Biªn so¹n: Ths. NguyÔn Duy Ph−¬ng
Ths. D−¬ng TrÇn §øc
KS. §μo Quang chiÓu
KS. Ph¹m thÞ huÕ
KS. NguyÔn ThÞ Ngäc H©n






0 LI NÓI U

Ngày nay, Internet tr nên gn gi và quen thuc vi hàng triu ngi  Vit Nam, đc bit 
khu vc thành th, trong gii trí thc và gii tr. S tn ti ca Internet đã thay đi cách thc làm
vic, trao đi thông tin, k c cách hc tp, nghiên cu ca nhiu ngi. Trên phm vi toàn cu,
Internet cha mt khi lng thông tin khng l phân tán  hàng chc ngàn mng con thuc hàng
trm nc trên th gii. Các dch v Internet cng ngày càng tr nên đa dng và hu ích hn. Chính
vì th, s hiu bit v Internet và kh nng s dng, khai thác thông tin trên Internet cng ngày càng
tr nên quan trng và thit thc cho mi ngi.
 trin khai đào to h đi hc t xa qua mng tin hc- vin thông, Hc vin Công ngh
Bu chính Vin thông đã xây dng mt h thng đa dng các bài ging trên mng, các bài ging
đin t đa phng tin, và s dng Internet nh mt trong các phng tin chính đ truyn ti và
to môi trng dy và hc cho bc đi hc t xa. Do đó, Internet đóng mt vai trò quan trng
trong quá trình vic cung cp hc liu, bài ging và t chc hng dn hc tp, trao đi qua mng.
Chính vì vy, vic biên son tp sách hng dn hc tp môn “Nhp môn Internet và E-
Learning” cho các sinh viên nm th nht nhm trang b cho sinh viên nhng kin thc và k
nng c bn v Internet, cách s dng các dch v ca Internet đ phc v cho quá trình t hc, t
nghiên cu và trao đi kin thc theo hình thc giáo dc t xa là mt vic làm cn thit. Tài liu
cng gii thiu các kin thc c bn v E-Learning, các khái nim, các đc đim, cu trúc ca h
thng cng nh phng pháp và quy trình hc E-Learning.
Tài liu có cu trúc gm 3 chng. Chng 1 gii thiu tng quan v Internet, các khái
nim, đnh ngha, kin trúc chung ca mng Internet. Chng 2 gii thiu v các dch v trên
Internet, hng dn chi tit cách s dng các dch v. Chng cui cùng gii thiu tng quan v
E-Learning giúp cho sinh viên nm đc các kin thc v công ngh đào to s dng E-learning
mà các c s đào to hin đang s dng.
Cng cn nhn mnh rng, ni dung chính ca tp tài liu ch đ cp đn nhng vn đ có
liên quan thit thc nht đn vic khai thác, s dng Internet cho vic hc tp trong môi trng
giáo dc đin t. Sinh viên có th tham kho, nghiên cu sâu hn v nhng ni dung có liên quan
 nhng giáo trình, tài liu và trang Web mà cui mi chng nhóm tác gi đã lit kê. Sinh viên
cng có th nghiên cu nhng ni dung ca môn hc này thông qua vic s dng b bài ging
đin t đc đóng gói trong đa CD-ROM do Hc vin Công ngh Bu chính vin thông

biên son.
Mc dù các tác gi cng đã có nhiu c gng, song do nhiu lý do các thiu sót còn tn tài
trong tp tài liu là điu khó tránh khi. Nhóm tác gi xin chân thành ch đón s đóng góp ý kin
ca các bn đng nghip, sinh viên xa gn và xin cm n v điu đó đ tp tài liu ngày càng hoàn
thin hn  nhng ln xut bn sau.
Nhóm tác gi
Chng 1: Tng quan v Internet
0 CHNG 1: TNG QUAN V INTERNET

GII THIU
Vào nhng thp k trc, rt ít ngi trong chúng ta bit v Internet. Cho ti nm 1997, khi
Internet chính thc đc đa vào cung cp cho ngi s dng  Vit Nam, thut ng Internet bt
đu đc nhiu ngi bit ti, và tr thành mt dch v truyn thông hu ích cho nhiu ngi.
Ngày nay, Internet tr nên gn gi và quen thuc vi hàng triu ngi  Vit Nam, đc bit
 khu vc thành th, trong gii trí thc và gii tr. S tn ti ca Internet đã thay đi cách thc
làm vic, trao đi thông tin, k c cách hc tp, nghiên cu ca nhiu ngi. Trên phm vi toàn
cu, Internet cha mt khi lng thông tin khng l phân tán  hàng chc ngàn mng con thuc
hàng trm nc trên th gii. Các dch v Internet cng ngày càng tr nên đa dng và hu ích
hn. Chính vì th, s hiu bit v Internet và kh nng s dng, khai thác thông tin trên Internet
cng ngày càng tr nên quan trng và thit thc cho mi ngi.
Trong chng này, chúng ta s cùng tng bc nghiên cu, tìm hiu nhng ni dung c bn
nht, cng nh ng dng Internet trong đi sng và công vic, đc bit là vic s dng Internet
trong trao đi thông tin, nghiên cu và hc tp.
Ni dung chng này s đ cp đn bao gm
• Các kin thc tng quan v Internet, lch s phát trin
• Cu trúc ca Internet, các giao thc trên Internet, v.v…
• Các khái nim và đnh ngha có liên quan đn Internet, các cách kt ni, các khái nim
v đa ch IP, tên min,
 nm đc ni dung ca chng này mt cách tt nht, ngi đc cn có mt s vn t
ting Anh cng nh đã bit các thao tác s dng máy tính đn gin.

Cui chng, ngi đc có th t đánh giá nhng kin thc đã thu lm đc ca mình
bng cách tr li các câu hi và làm mt s bài tp.
1.1.
KHÁI QUÁT
1.1.1. Lch s phát trin
Internet đc hình thành t cui thp k 60 ca th k trc, t mt d án nghiên cu ca
B quc phòng M. Tháng 7 nm 1968, C quan qun lý d án nghiên cu cp cao ca B Quc
phòng M (ARPA-Advanced Research Project Agency) đã đ ngh liên kt 4 đa đim: Vin
Nghiên cu Standford, Trng i hc tng hp California  LosAngeles, UC - Santa Barbara và
Trng i hc tng hp Utah. Bn đim trên đc ni thành mng vào nm 1969 đã đánh du
s ra đi ca Internet ngày nay. Mng này đc bit đn di cái tên ARPANET.

5
Chng 1: Tng quan v Internet
ARPANET là mt mng th nghim phc v các nghiên cu quc phòng. Mt trong nhng
mc đích ca nó là xây dng mt mng máy tính có kh nng khc phc các s c. Mng máy
tính này có nhng đc trng sau :
• Có th tip tc hot đng ngay khi có nhiu kt ni b h hng.
• Phi đm bo các máy tính vi các phn cng khác nhau đu có th s dng mng.
• Có kh nng t đng điu chnh hng truyn thông tin, b qua nhng phn b
h hng.
• Có đc tính là mng ca các mng máy tính, ngha là có kh nng m rng liên kt
d dàng.
Ban đu, máy tính và đng liên lc có kh nng x lý rt chm, vi đng dây dài thì tc
đ chuyn tín hiu nhanh nht là 50 kbits/giây. S lng máy tính ni vào mng rt ít (ch 200
máy ch vào nm 1981).
ARPANET càng phát trin khi có nhiu máy ni vào - rt nhiu trong s này là t các c
quan ca B quc phòng M hoc nhng trng đi hc nghiên cu vi các đu ni vào B quc
phòng. ây là nhng giao đim trên mng. Trong khi ARPANET đang c gng chim lnh mng
quc gia thì mt nghiên cu ti Trung tâm nghiên cu Palo Alto ca công ty Xerox đã phát trin

mt k thut đc s dng trong mng cc b là Ethernet.
Theo thi gian, Ethernet tr thành mt trong nhng chun quan trng đ kt ni trong các
mng cc b. Cng trong thi gian này, DARPA (đt li tên t ARPA) chuyn sang hp nht
TCP/IP (giao thc đc s dng trong vic truyn thông trên Internet) vào phiên bn h điu hành
UNIX ca trng đi hc tng hp California  Berkeley. Vi s hp nht nh vy, nhng trm
làm vic đc lp s dng UNIX đã to nên mt th mnh trên th trng, TCP/IP cng có th d
dàng tích hp vào phn mm h điu hành. TCP/IP trên Ethernet đã tr thành mt cách thc thông
dng đ trm làm vic ni đn trm khác.
Trong thp k 1980, máy tính cá nhân đc s dng rng rãi trong các công ty và trng
i hc trên th gii. Mng Ethernet kt ni các máy tính cá nhân (PC) tr thành ph bin. Các
nhà sn xut phn mm thng mi cng đa ra nhng chng trình cho phép các máy PC và
máy UNIX giao tip cùng mt ngôn ng trên mng.
Vào gia thp k 1980, giao thc TCP/IP đc dùng trong mt s kt ni khu vc-khu vc
(liên khu vc) và cng đc s dng cho các mng cc b và mng liên khu vc.
Thut ng "Internet" xut hin ln đu vào khong 1974 trong khi mng vn đc gi là
ARPANET. Vào thi đim này, ARPANET (hay Internet) còn  qui mô rt nh.
Mc lch s quan trng ca Internet đc chn vào gia thp k 1980, khi Qu khoa hc
quc gia M NSF (National Science Foundation) thành lp mng liên kt các trung tâm máy tính
ln vi nhau gi là NSFNET. Mng này chính là mng Internet. im quan trng ca NSFNET là
cho phép mi ngi cùng s dng. Trc NSFNET, ch các nhà khoa hc, chuyên gia máy tính và
nhân viên các c quan chính ph đc kt ni Internet.
Nhiu doanh nghip đã chuyn t ARPANET sang NSFNET. Chính vì vy, sau gn 20 nm
ARPANET tr nên không còn hiu qu và đã ngng hot đng vào khong nm 1990.

6
Chng 1: Tng quan v Internet
Ngày nay, mng Internet phát trin mnh m hn các phng tin truyn thông truyn
thng khác nh phát thanh và truyn hình, do s ci tin và phát trin không ngng. Các công
ngh đang áp dng trên Internet giúp cho Internet tr thành mng liên kt vô s kho thông tin toàn
cu, có dch v phong phú v ni dung, hình thc. ó cng chính là điu thúc đy chúng ta nên

bt đu ngay vi hành trình khám phá th gii mi - th gii Internet.










11 triu máy tính kt ni
NSFNET thay th ARPANET
ARPANET s dng b giao thc TCP/IP
ARPANET đc thành lp
1
1
9
9
6
6
9
9


1
1
9
9
8

8
3
3


1
1
9
9
8
8
6
6
1
1
9
9
9
9
6
6
Hình 1.1: S đ lch s phát trin Internet
2
2
0
0
0
0
4
4

800 triu máy tính
kt ni

1.1.2. Internet là gì ?
Internet (Inter-network) là mt mng máy tính rt rng ln kt ni các mng máy tính khác
nhau nm ri rng khp toàn cu. Mt mng (Network) là mt nhóm máy tính kt ni nhau, các
mng này li liên kt vi nhau bng nhiu loi phng tin, tc đ truyn tin khác nhau. Do vy
có th nói Internet là mng ca các mng máy tính. Các mng liên kt vi nhau da trên b giao
thc (nh là ngôn ng giao tip) TCP/IP (Transmision Control Protocol
- Internet Protocol): Giao
thc điu khin truyn dn- giao thc Internet. B giao thc này cho phép mi máy tính liên kt,
giao tip vi nhau theo mt ngôn ng máy tính thng nht ging nh mt ngôn ng quc t (ví d
nh Ting Anh) mà mi ngi s dng đ giao tip.
Mng Internet không ch cho phép chuyn ti thông tin nhanh chóng mà còn giúp cung cp
thông tin. Nó cng là din đàn trao đi và là th vin toàn cu đu tiên.
1.1.2.1. Cu trúc mng Internet
Internet là mt liên mng, tc là mng ca các mng con.  kt ni hai mng con vi
nhau, có hai vn đ cn gii quyt :
- Vn đ th nht: V mt vt lý, hai mng con ch có th kt ni vi nhau khi có mt thit
b có th kt ni vi c hai mng này. Vic kt ni đn thun v vt lý cha th làm cho hai mng
con có th trao đi thông tin vi nhau.
- Vn đ th hai: Thit b kt ni đc v mt vt lý vi hai mng con phi hiu đc c hai
giao thc truyn tin đc s dng trên hai mng con này và các gói thông tin ca hai mng con s
đc gi qua nhau thông qua thit b đó. Thit b này đc gi là cng ni Internet (Internet
Gateway) hay B đnh tuyn (Router).

7
Chng 1: Tng quan v Internet

Hình 1.2: Hai mng Net 1 và Net 2 kt ni thông qua Router R.

Khi kt ni mng đã tr nên phc tp hn, các Router cn phi bit v s đ kin trúc ca
các mng kt ni.
Ví d trong hình sau đây cho thy nhiu mng đc kt ni bng 2 Router.

Hình 1.3: 3 Mng kt ni vi nhau thông qua 2 router

Nh vy, Router R1 phi chuyn tt c các gói thông tin đn mt máy nm  mng Net 2
hoc Net 3. Vi kích thc ln nh mng Internet, vic các Router quyt đnh chuyn các gói
thông tin cho các máy trong các mng s tr nên phc tp hn.
 các Router có th thc hin đc công vic chuyn mt s ln các gói thông tin thuc
các mng khác nhau, ngi ta đ ra quy tc là: các Router chuyn các gói thông tin da trên đa
ch mng ni đn, ch không phi da trên đa ch ca máy nhn. Nh vy, da trên đa ch mng
nên tng s thông tin mà Router phi lu gi v s đ kin trúc mng s tuân theo s mng trên
Internet ch không phi là s máy trên Internet.
Trên Internet, tt c các mng đu có quyn bình đng cho dù chúng có t chc hay s
lng máy có s khác nhau. B giao thc TCP/IP ca Internet hot đng tuân theo quan đim sau:
tt các các mng con trong Internet nh là Ethernet, mt mng din rng nh NSFNET Backbone
hay mt liên kt đim-đim gia hai máy duy nht đu đc coi nh là mt mng. iu này xut
phát t quan đim đu tiên khi thit k giao thc TCP/IP là có th liên kt gia các mng có kin
trúc hoàn toàn khác nhau. Khái nim "mng" đi vi TCP/IP b n đi phn kin trúc vt lý ca
mng. ây chính là đim giúp cho TCP/IP tr lên rt mnh. Nh vy, ngi dùng trong Internet
hình dung Internet là mt mng thng nht và bt k hai máy nào trên Internet đu đc ni vi
nhau thông qua mt mng duy nht.
Hình sau mô t kin trúc tng th ca Internet.

8
Chng 1: Tng quan v Internet

Các máy đc ni vi nhau thông qua mt mng duy nht.
(a) Mng Internet di con mt ngi s dng.
Máy
ch
Mng
v

t l
ý

Máy
ch
(b) Kin trúc tng quát ca mng Internet.
Các RRouter cung cp các kt ni gia các mng.
Hình 1.4: Kin trúc tng th ca Internet

9
Chng 1: Tng quan v Internet
1.1.2.2. Gii thiu các giao thc kt ni mng
a) c đim mt s b giao thc kt ni mng :
Ü NetBEUI
- B giao thc nh, nhanh và hiu qu đc cung cp theo các sn phm ca hãng IBM,
cng nh s h tr ca Microsoft.
- Bt li chính ca b giao thc này là không h tr đnh tuyn và s dng gii hn  mng
da vào Microsoft.

Ü IPX/SPX
- ây là b giao thc s dng trong mng Novell.
- u th: nh, nhanh và hiu qu trên các mng cc b đng thi h tr kh nng đnh
tuyn.
Ü DECnet
- ây là b giao thc đc quyn ca hãng Digtal Equipment Corpration.
- DECnet đnh ngha mô t truyn thông qua mng cc b LAN, mng MAN (mng đô th),
WAN (mng din rng). Giao thc này có kh nng h tr đnh tuyn.
Ü TCP/IP
- u th chính ca b giao thc này là kh nng liên kt hot đng ca nhiu loi máy tính
khác nhau.
- TCP/IP đã tr thành tiêu chun thc t cho kt ni liên mng cng nh kt ni Internet
toàn cu.
Hin nay, TCP/IP đc s dng rng rãi trong các mng cc b cng nh trên mng
Internet. Vì vy chúng ta s tìm hiu tng quan v b giao thc TCP/IP.
b) TCP/IP- ( Transmission Control Protocol / Internet Protocol)
: Là mt tp hp các giao
thc kt ni s dng cho vic truyn thông tin t máy tính này sang máy tính khác và t mng
máy tính này sang mng máy tính khác.
Mt máy tính tng tác vi th gii thông qua mt hoc nhiu ng dng. Nhng ng dng
này thc hin các nhim v c th và qun lý d liu vào-ra. Nu máy tính đó là mt phn ca h
thng mng thì mt trong s các ng dng trên s có th giao tip vi các ng dng trên các máy
tính khác thuc cùng h thng mng. B giao thc mng là mt h thng các quy đnh chung giúp
xác đnh quá trình truyn d liu phc tp. D liu đi t ng dng trên máy này, qua phn cng
v mng ca máy, ti b phn trung gian và đn ni nhn, thông qua phn cng ca máy tính đích
ri ti ng dng.
Các giao thc TCP/IP có vai trò xác đnh quá trình liên lc trong mng và quan trng hn
c là đnh ngha “hình dáng” ca mt đn v d liu và nhng thông tin cha trong nó đ máy tính
đích có th dch thông tin mt cách chính xác. TCP/IP và các giao thc liên quan to ra mt h

10
Chng 1: Tng quan v Internet
thng hoàn chnh giúp qun lý quá trình d liu đc x lý, chuyn và nhn trên mt mng
s dng TCP/IP. Mt h thng các giao thc liên quan, chng hn nh TCP/IP, đc gi là b
giao thc.
Thc t ca quá trình đnh dng và x lý d liu bng TCP/IP đc thc hin bng b lc
ca các hãng sn xut. Ví d, Microsoft TCP/IP là mt phn mm cho phép Windows NT x lý
các d liu đc đnh dng (format) theo TCP/IP và vì th có th hoà vào mng TCP/IP. Tuy
nhiên có s khác bit gia các chun TCP/IP nh sau :
• Mt chun TCP/IP là mt h thng các quy đnh qun lý vic trao đi trên các mng
TCP/IP.
• B lc TCP/IP là mt phn mm có chc nng cho phép mt máy tính hoà vào mng
TCP/IP.
• Mc đích ca các chun TCP/IP là nhm đm bo tính tng thích ca tt c b lc
TCP/IP thuc bt k phiên bn nào hoc ca bt k hãng sn xut nào.
• Mt h thng giao thc nh TCP/IP phi đm bo kh nng thc hin nhng công vic
sau:
o Ct thông tin thành nhng gói d liu đ có th d dàng đi qua b phn truyn
ti trung gian.
o Tng tác vi phn cng ca card mng.
o Xác đnh đa ch ngun và đích: máy tính gi thông tin đi phi có th xác đnh
đc ni gi đn. Máy tính đích phi nhn ra đâu là thông tin gi cho mình.
o nh tuyn: h thng phi có kh nng hng d liu ti các mng con, cho
dù mng con ngun và đích khác nhau v mt vt lý.
o Kim tra li, kim soát đng truyn và xác nhn: đi vi mt phng tin
truyn thông tin cy, máy tính gi và nhn phi xác đnh và có th sa cha
li trong quá trình vn chuyn d liu.
o Chp nhn d liu t ng dng và truyn nó ti mng đích.  có th thc
hin các công vic trên, nhng ngi sáng to ra TCP/IP đã chia nó thành
nhng phn riêng bit, hot đng đc lp vi nhau. Mi thành phn đm

nhim mt chc nng riêng bit trong h thng mng.
TCP/IP bao gm bn tng nh sau :
• Tng truy cp mng (Network Access Layer)- Là tng thp nht trong mô hình
TCP/IP, bao gm các thit b giao tip mng và chng trình cung cp các thông tin cn thit đ
có th hot đng, truy cp đng truyn vt lý qua thit b giao tip mng đó.
• Tng liên mng (Internet Layer)- Cung cp đa ch logic, đc lp vi phn cng, đ d
liu có th lt qua các mng con có cu trúc vt lý khác nhau. Cung cp chc nng đnh tuyn đ
gim lu lng giao thông và h tr vic vn chuyn liên mng. Thut ng liên mng đc dùng

11
Chng 1: Tng quan v Internet
đ đ cp đn các mng rng ln hn, kt ni t nhiu LAN. To s gn kt gia đa ch vt lý và
đa ch logic. Các giao thc ca tng này bao gm: IP (Internet Protocol), ICMP (Internet Coltrol
Message Protocol), IGMP (Internet Group Message Protocol).
• Tng giao vn (Transport Layer) - Giúp kim soát lung d liu, kim tra li và xác
nhn các dch v cho liên mng. Tng này đóng vai trò giao din cho các ng dng mng. Tng
này có hai giao thc chính: TCP (Transmisson Control Protocol) và UDP (User Datagram
Protocol).
• Tng ng dng (Application Layer) - Là tng trên cùng ca mô hình TCP/IP. Cung
cp các ng dng đ gii quyt s c mng, vn chuyn file, điu khin t xa, và các hot đng
Internet, đng thi h tr Giao din Lp trình ng dng (API) mng, cho phép các chng trình
đc thit k cho mt h điu hành nào đó có th truy cp mng.
c) Mô hình OSI (Open Systems Interconnection):
là tp hp các đc đim k thut mô t
kin trúc mng dành cho vic kt ni các thit b không cùng chng loi. Mô hình đc chia thành
7 tng. Mi tng bao gm nhng hot đng, thit b và giao thc mng khác nhau.
Chc nng chính ca by tng trong mô hình OSI nh sau:
• Tng vt lý (Physical Layer) Chuyn đi d liu sang các dòng xung đin, đi qua b
phn truyn ti trung gian và giám sát quá trình truyn d liu.
•

Tng liên kt d liu (Data Link Layer) Cung cp giao din cho b điu hp mng,
duy trì kt ni logic cho mng con.
• Tng mng (Network Layer) H tr đa ch logic và đnh tuyn.
•
Tng giao vn (Transport Layer) Kim tra li và kim soát vic lu chuyn liên mng.
•
Tng phiên (Session Layer) Thit lp các khu vc cho các ng dng tng tác gia các
máy tính.
• Tng trình din (Presentation Layer) Dch d liu sang mt dng tiêu chun, qun lý
vic mã hoá và nén d liu.
• Tng ng dng (Application Layer) Cung cp giao din cho các ng dng; h tr ng
dng gi file, truyn thông…
TCP/IP vi OSI :
Khi kin trúc tiêu chun OSI xut hin thì TCP/IP đã trên con đng phát trin. Xét mt
cách cht ch, TCP/IP không tuân theo OSI. Tuy nhiên, hai mô hình này có nhng mc tiêu ging
nhau và do có s tng tác gia các nhà thit k tiêu chun nên hai mô hình có nhng đim tng
thích. Cng chính vì th, các thut ng ca OSI thng đc áp dng cho TCP/IP.
Mi tng trong TCP/IP có th là mt hay nhiu tng ca OSI. Mi quan h gia chun
TCP/IP bn tng và mô hình OSI by tng đc th hin nh  trong hình sau.

12
Chng 1: Tng quan v Internet
Mô hình OSI TCP/IP

Hình 1.5: Mi quan h gia OSI và TCP/IP

1.1.3. Các nhà cung cp dch v Internet
• ISP (Internet Service Provider) - Nhà cung cp dch v Internet.
Nhà cung cp dch v Internet cp quyn truy cp Internet qua mng vin thông và các
dch v nh: Email, Web, FTP, Telnet, Chat. ISP đc cp cng truy cp vào Internet bi IAP.

Hin ti  Vit Nam có 16 ISP đng ký cung cp dch v, trong đó có các ISP đã chính thc
cung cp dch v là: Tng Công ty Bu chính Vin thông Vit Nam (VNPT), Công ty đu t phát
trin công ngh FPT, Công ty Netnam - Vin công ngh thông tin, Công ty đin t vin thông
quân đi (Viettel), Công ty c phn dch v Internet (OCI), Công ty c phn dch v Bu chính
Vin thông Sài Gòn (SPT), Công ty c phn vin thông Hà Ni (HANOITELECOM).
• IAP (Internet Access Provider) - Nhà cung cp dch v đng truyn đ kt ni vi
Internet (còn gi là IXP-Internet Exchange Provider).
Nu hiu Internet nh mt siêu xa l thông tin thì IAP là nhà cung cp phng tin đ đa
ngi dùng vào xa l. Nói cách khác IAP là kt ni ngi dùng trc tip vi Internet. IAP có th
thc hin c chc nng ca ISP nhng ngc li thì không. Mt IAP thng phc v cho nhiu
ISP khác nhau.
Các IXP (IAP) ti Vit nam bao gm: Tng Công ty Bu chính Vin thông Vit Nam
(VNPT), Công ty đu t phát trin công ngh FPT, Công ty đin t vin thông quân đi (Viettel),
Công ty vin thông đin lc (ETC), Công ty c phn dch v Bu chính Vin thông Sài Gòn
(SPT), Công ty c phn vin thông Hà Ni (HANOITELECOM).

13
Chng 1: Tng quan v Internet
• ISP dùng riêng
ISP dùng riêng đc quyn cung cp đy đ dch v Internet. iu khác nhau duy nht gia
ISP và ISP dùng riêng là ISP dùng riêng không cung cp dch v Internet vi mc đích kinh
doanh. ây là loi hình dch v Internet ca các c quan hành chính, các trng đi hc hay vin
nghiên cu.
• ICP (Internet Content Provider) - Nhà cung cp dch v ni dung thông tin Internet.
ICP cung cp các thông tin v: kinh t, giáo dc, th thao, chính tr, quân s (thng xuyên
cp nht thông tin mi theo đnh k) đa lên mng.
• OSP (Online Service Provider) - Nhà cung dch v ng dng Internet.
OSP cung cp các dch v trên c s ng dng Internet (OSP) nh: mua bán qua mng, giao
dch ngân hàng, t vn, đào to,….
• USER - Ngi s dng Internet.

Ngi s dng dch v Internet là t chc, cá nhân s dng dch v Internet thông qua nhà
cung cp dch v Internet (ISP).
Ngi s dng cn tho thun vi mt ISP hay mt ISP dùng riêng nào đó v các dch v
Internet đc s dng và cách thc thanh toán.
Hin nay có hai cách kt ni ph bin cho ngi dùng:
- Kt ni trc tip đn đn nhà cung cp dch v qua đng đin thoi,
- Kt ni thông qua mng cc b đã có ni kt Internet.

Hình 1.6: Các phng thc kt ni Internet ph bin.

14
Chng 1: Tng quan v Internet
Mi liên quan gia các IAP-ISP-ICP- USER đc mô t tng quát theo s đ sau:

Hình 1.7: Mi liên quan gia các IAP-ISP-ICP- USER
Leased line: Kênh
thuê riêng
PSTN: Mng đi
n

thoi công cng
Leased line
Leased line
Leased line
Modem
USER

1.2. KHÁI NIM VÀ NH NGHA
1.2.1. Các phng thc kt ni
Có nhiu phng thc kt ni mt máy tính vi Internet. Các phng thc này khác nhau

tu theo kiu ca h thng máy tính đang đc s dng.
Ü Kt ni trc tip
Trong kt ni trc tip, các chng trình Internet chy trên máy tính cc b, và máy tính
này s dng các giao thc TCP/IP đ trao đi d liu vi mt máy tính khác thông qua Internet.
Dng kt ni này là mt tu chn dành cho mt máy tính đc lp vn không kt ni ti Internet
thông qua mt nhà cung cp dch v Internet. Hin nay, các kt ni trc tip ít ph bin.
Ü Kt ni thit b cui  xa
Mt kt ni thit b cui  xa ti Internet s trao đi các lnh và các d liu  đnh dng
vn bn ASCII vi mt máy tính ch s dng UNIX hoc mt h điu hành tng t. Các chng
trình ng dng TCP/ IP và các giao thc TCP/IP đu chy trên máy ch. Kiu kt ni này hot
đng đc đi vi mt s kiu máy tính đc lp, nhng không ph bin.

15
Chng 1: Tng quan v Internet
Ü Kt ni cng ni
Mt mng cc b không s dng các lnh và các giao thc TCP/IP, nó vn có th cung cp
mt s dch v Internet, chng hn nh th đin t hoc truyn tp tin. Các mng nh vy s dng
các cng ni đ chuyn đi các lnh, d liu t đnh dng TCP/IP.
Ü Kt ni thông qua mt LAN ( mng cc b)
Khi mt LAN có mt kt ni Internet, kt ni đó m rng ti mi máy tính trên LAN. Dng
kt ni này thng đc các t chc kinh doanh s dng đ cung cp kh nng truy cp Internet
cho nhng ngi dùng ca LAN.
Ü Kt ni thông qua mt Modem
Nu không có LAN ti ch, mt máy tính có th kt ni ti Internet thông qua mt cng
truyn thông d liu và mt Modem. Các nhà cung cp dch v (ISP) cung cp các dch v kiu
này cho nhng ngi dùng gia đình và các t chc kinh doanh mun kt ni ti Internet.
a s nhng ngi dùng riêng l đu kt ni ti Internet bng cách s dng mt đng dây
đin thoi, mt modem và mt tài khon (account). Khi đó, tu thuc vào nhà cung cp dch v,
máy tính ca khách hàng có th đc gán mt đa ch IP c đnh, hoc đa ch IP ca nó và có th
thay đi mi ln khách hàng đng nhp vào máy phc v ca ISP.

1.2.2.
a ch IP và tên min
1.2.2.1. a ch IP
Các máy tính trên Internet phi làm vic vi nhau theo giao thc chun TCP/IP nên đòi hi
phi có đa ch IP và đa ch này tn ti duy nht trong mng. Cu trúc ca đa ch IP bao gm 32
bit và đc chia thành 4 nhóm; các nhóm cách nhau bi du chm (.), mi nhóm gm 3 ch s có
giá tr 0 đn 255:
xxx.xxx.xxx.xxx. Ví d: 206.25.128.123
a ch IP đang đc s dng hin ti là (IPv4) có 32 bit. Hin nay mt s quc gia đã đa
vào s dng đa ch IPv6 nhm m rng không gian đa ch và nhng ng dng mi, Ipv6 bao
gm 128 bit dài gp 4 ln ca IPv4. Version IPv4 có kh nng cung cp 2
32
= 4 294 967 296 đa
ch. Còn Version IPv6 có kh nng cung cp ti 2
128
đa ch.
Hin nay đa ch IP đc mt t chc phi chính ph - InterNIC ( Internet Network Center)
cung cp đ đm bo không có máy tính kt ni Internet nào b trùng đa ch.
()
1.2.2.2. Tên min
Ngi s dng s khó nh đc đa ch IP dn đn vic s dng dch v t mt máy tính
nào đó là rt khó khn vì th h thng DNS (Domain Name System - DNS) đc gii thiu 
phn tip theo) s gán cho mi đa ch IP mt cái tên tng ng mang mt ý ngha nào đó, d nh
cho ngi s dng mà thut ng Internet gi là tên min.

16
Chng 1: Tng quan v Internet
Ví d: Máy ch Web Server ca VNNIC có đa ch là 203.162.57.101, tên min ca nó là
www.vnnic.net.vn. Thc t ngi s dng không cn bit đn đa ch IP mà ch cn nh tên min
này là truy cp đc.

Nh vy, tên min là mt s nhn dng v trí ca mt máy tính trên mng Internet. Nói cách
khác, tên min là tên ca các mng li, tên ca các máy ch trên mng Internet. Mi đa ch dng
ch này luôn tng ng vi mt đa ch IP dng s.
a) Gii thiu v h thng qun lý tên min (Domain Name System-DNS)
Mi máy tính khi kt ni vào mng Internet thì đc gán cho mt đa ch IP xác đnh. a
ch IP ca mi máy là duy nht và giúp máy tính xác đnh đng đi đn mt máy tính khác mt
cách d dàng. H thng DNS ra đi nhm giúp chuyn đi t đa ch IP khó nh mà máy s dng
sang mt tên d nh cho ngi s dng, đng thi giúp h thng Internet ngày càng phát trin.
H thng DNS s dng h thng c s d liu phân tán và phân cp hình cây. Vì vy, vic
qun lý s d dàng và thun tin cho vic chuyn đi t tên min sang đa ch IP và ngc li. H
thng DNS ging nh mô hình qun lý công dân ca mt nc. Mi công dân s có mt tên xác
đnh đng thi cng có đa ch chng minh th đ giúp qun lý con ngi mt cách d dàng hn.
- Mi công dân đu có s cn cc đ qun lý, ví d: Ông Nguyn Vn A có chng minh
th: 111200765.
- Mi mt đa ch IP tng ng vi tên min, ví d: trang ch ca nhà cung cp dch v ISP
ln nht Vit Nam hin ti là VDC có tên min là: home.vnn.vn , tng ng vi đa ch IP là:
203.162.0.12.
b) Hot đng ca h thng DNS :
Gi s ngi s dng mun truy cp vào trang web có đa ch là
Tin trình hot đng ca DNS nh sau:
• Trc ht chng trình trên máy ngi s dng gi yêu cu tìm kim đa ch IP ng vi
tên min www.google.com ti máy ch qun lý tên min (Name Server) cc b thuc mng ca
nó (ISP DNS Server).
• Máy ch qun lý tên min cc b này kim tra trong c s d liu ca nó xem có cha
c s d liu chuyn đi t tên min sang đa ch IP ca tên min mà ngi s dng yêu cu
không. Trong trng hp máy ch qun lý tên min cc b có c s d liu này, nó s gi tr li
đa ch IP ca máy có tên min nói trên (
www.google.com
)
• Trong trng hp máy ch qun lý tên min cc b không có c s d liu v tên min

này, nó thng hi lên các máy ch qun lý tên min  cp cao nht (máy ch qun lý tên min
làm vic  mc Root). Máy ch qun lý tên min  mc Root này s tr v cho máy ch qun lý
tên min cc b đa ch ca máy ch tên min qun lý các tên min có đuôi .com.
• Máy ch qun lý tên min cc b gi yêu cu đn máy ch qun lý tên min có đuôi
(.com) tìm tên min www.google.com. Máy ch qun lý tên min qun lý các tên min.com s gi
li đa ch ca máy ch qun lý tên min google.com.

17
Chng 1: Tng quan v Internet
• Máy ch qun lý tên min cc b s hi máy ch qun lý tên min google.com này đa
ch IP ca tên min www.google.com. Do máy ch qun lý tên min google.com có c s d liu
v tên min www.google.com nên đa ch IP ca tên min này s đc gi tr li cho máy ch
qun lý tên min cc b.
• Máy ch tên min cc b chuyn thông tin tìm đc đn máy ca ngi s dng.
• Máy tính ca ngi dùng s s dng đa ch IP này đ m mt phiên kt ni TCP/IP đn
máy ch cha trang web có đa ch />.
T chc H thng DNS theo s phân cp tên min trên Internet đc cho  hình di đây.

c) Cu to tên min (Domain Name):
 qun lý các máy đt ti nhng v trí vt lý khác
nhau trên h thng mng nhng thuc cùng mt t chc, cùng lnh vc hot đng… ngi ta
nhóm các máy này vào mt tên min (Domain). Trong min này nu có nhng t chc nh hn,
lnh vc hot đng hp hn… thì đc chia thành các min con (Sub Domain). Tên min dùng
du chm (.) làm du phân cách. Cu trúc min và các min con ging nh mt cây phân cp.
Ví d www.home.vnn.vn
là tên min máy ch web ca VNNIC. Thành phn th nht
‘www‘ là tên ca máy ch, thành phn th hai ‘home‘ thng gi là tên min cp 3 (Third Level
Domain Name), thành phn th ba ‘vnn‘ gi là tên min mc 2 (Second Level Domain Name)
Domain com.vn
Domain sieuthi.com.vn la
domain con ca com.vn
khác
Hình 1.8: T chc ca h thng qun lý tên min

18
Chng 1: Tng quan v Internet
thành phn cui cùng ‘vn‘ là tên min mc cao nht (ccTLD - Country Code Top Level Domain
Name).
Hình nh mô t s phân cp ca tên min


www. yahoo.com 204.23.43.121 -> đa ch IP å

tên min

Cp cao nht :










Phân loi theo t chc
Gov edu mil com org net int vn
Theo vùng đa lý
msn
yahoo
investor onsale
fpt
vnn
edu
vnu
Hình 1.9: S phân cp ca tên min

Qui tc đt tên min:
Tên min nên đc đt đn gin và có tính cht gi nh, phù hp vi mc đích và phm vi
hot đng ca t chc, cá nhân s hu tên min.
Mi tên min đc có ti đa 63 ký t bao gm c du “.”. Tên min đc đt bng các ch
s và ch cái (a-z A-Z 0-9) và ký t “-“.
Mt tên min đy đ có chiu dài không vt quá 255 ký t

19
Chng 1: Tng quan v Internet
Di đây là các tên min thông dng :
Domain Mô t
com Các t chc thng mi, doanh nghip (Commercial)
edu Các t chc giáo dc ( Education)
gov Các t chc chính ph (Government)
int Các t chc Quc t (International Organisations)
mil Các t chc quân s (Military)
net Mt mng không thuc các loi phân vùng khác (Network)
org Các t chc không thuc mt trong các loi trên (Other orgnizations)
Ngoài ra, mi Quc gia còn có mt min gm hai ký t. Ví d: “vn” (Vit Nam), “us”
(M), “ca” (Canada)…
Bng sau là các ký hiu tên vùng ca mt s nc trên th gii:
Domain Quc gia tng ng
at Áo
be B
ca Canada
fi Phn Lan
fr Pháp
de CHLB c
il Israel
it Italia
jp Nht
vn Vit Nam
* Chi tit hn tham kho ti Website: http:www.iana.org/cctld/cctld-whois.htm
1.2.3. Web và HTML
1.2.3.1. Web

World Wide Web (gi tt là Web hay WWW): là mng li ngun thông tin cho phép khai
thác thông qua mt s công c, chng trình hot đng di các giao thc mng.
WWW là công c, phng tin, hay đúng hn là mt dch v ca Internet.
Mt tài liu siêu vn bn - đc gi ph bin hn là mt trang web -, là mt tp tin đc mã
hoá đc bit, s dng ngôn ng đánh du siêu vn bn -HTML (HyperText Markup Languages).

20
Chng 1: Tng quan v Internet
Ngôn ng này cho phép tác gi ca mt tài liu nhúng các liên kt siêu vn bn (còn đc gi là
các siêu liên kt -hyperlink) vào trong tài liu. Các liên kt siêu vn bn là nn móng ca World
Wide Web.
Khi đc mt trang web, có th nhp chut vào mt t hay mt hình nh đc mã hoá nh
mt liên kt siêu vn bn và s lp tc chuyn ti mt v trí khác nm bên trong tài liu đó hoc
ti mt trang Web khác. Trang th hai có th nm trên cùng máy tính vi trang đu, hoc có th
nm bt kì ni nào trên Internet.
Mt tp hp các trang Web có liên quan đc gi là WebSite. Mi WebSite đc lu tr
trên trên mt máy phc v Web, vn là các máy ch Internet lu tr hàng ngàn trang Web riêng
l. Vic sao chép mt trang lên mt Web Server đc gi là ti (hoc np) lên (uploading) hay
công b ( publishing).

Hình 1.10: Hình nh ca 1 trang Web
Web cung cp thông tin rt đa dng bao gm vn bn, hình nh, âm thanh, video. Hin nay
các trang Web s dng đ phân phi tin tc, các dch v giáo dc, thông tin, danh mc sn phm,
cùng nhiu th khác. Các trang Web tng tác cho phép các đc gi tra cu c s d liu, đt
hàng các sn phm và các thông tin, gi s tin thanh toán bng th tín dng …
Web là mt phn ca Internet, là mt loi dch v đi vi nhng ngi truy cp tài nguyên
ca Internet. Di đây là mt hình nh ca mt trang Web :
Các trình duyt Web
Mt trình duyt Web là mt phn mm ng dng đc thit k đ tìm các tài liu siêu vn
bn trên Web ri m các tài liu đó trên máy tính ngi s dng. Hin nay, các trình duyt thông

21
Chng 1: Tng quan v Internet

Hình 1.11: Hình nh ca ca s trình duyt Internet Explorer

Hình 1.12: Hình nh ca ca s trình duyt Netscape Navigator.

22
Chng 1: Tng quan v Internet
Ngôn ng ca WWW đc gi là gi là ngôn ng đánh du siêu vn bn - HTML. Vì vy,
chúng ta cn tìm hiu HTML là gì và hc cách s dng các th (tag) ca HTML trong phn
tip theo.
1.2.3.2. Gii thiu v HTML
• HTML - Hyper Text Markup Language : ngôn ng đánh du siêu vn bn
HTML cho phép to các trang Web phi hp hài hoà vn bn thông thng vi hình nh âm
thanh, video, các mi liên kt đn các trang siêu vn bn khác …
Tên gi ngôn ng đánh du siêu du siêu vn bn phn ánh thc cht ca công c này. Các
thut ng đó có th đc hiu nh sau:
- Hyper - (siêu): HTML cho phép liên kt nhiu trang vn bn ri rác khp ni trên
Internet. Nó có tác dng che du s phc tp ca Internet đi vi ngi s dng. Ngi dùng
Internet có th đc vn bn mà không cn bit đn vn bn đó đang nm  đâu, h thng đc
xây dng phc tp nh th nào. HTML đã thc s vt ra khi khuôn kh khái nim “vn bn”
kinh đin.
- Text –vn bn: HTML đu tiên và trc ht là đ trình bày vn bn và da trên nn tng
là mt vn bn.
- Language - Ngôn ng: HTML là mt ngôn ng tng t nh các ngôn ng lp trình, tuy
đn gin hn. Nó có cú pháp cht ch đ vit các lnh nhm thc hin vic trình din vn bn.
- Markup - đánh du: HTML là ngôn ng ca các th (Tag) đánh du. Các th này xác đnh
cách thc trình bày đon vn bn tng ng trên màn hình.

• Gii thiu các th HTML
Trang mã ngun HTML là vn bn bình thng bao gm các kí t ASCII, có th đc to
ra bng bt c b son tho thông thng nào. Theo quy c, tt c các tp mã ngun ca ca
trang siêu vn bn phi có đuôi là.html hoc.htm
Khi b duyt (Browser) đc trang mã ngun HTML, din dch các th lnh và hin th nó
lên màn hình máy tính thì ta thng gi là trang Web. Vy trang Web không tn ti nguyên gc
trên đa cng ca máy tính. Nó là cái th hin ca trang mã ngun qua x lí ca b duyt. Nh sau
này ta s thy, các b duyt khác nhau có th hin th cùng mt trang mã ngun không hoàn toàn
ging nhau.
Nói son tho siêu vn bn tc là to ra trang mã ngun HTML đúng quy đnh đ b duyt
hiu đc và hin th đúng.
Hin nay có nhiu công c son tho siêu vn bn mnh nh Frontpage2003, Macromedia
Dreamweaver MX,….vi giao din trc quan và t đng sinh mã cho phép son tho siêu vn bn
nh son tho thông thng.
Tuy nhiên, vic tìm hiu cú pháp ca HTML, nm vng ý ngha ca các th khác nhau vn
rt cn thit đ to ra các trang Web đng, đ tng tác vi ngi s dng, đ phc v các ng
dng Internet sau này.

23
Chng 1: Tng quan v Internet
• Các th HTML
Các th (Tag) dùng đ báo cho trình duyt cách thc trình bày vn bn trên màn hình hoc
dùng đ chèn mt mi liên kt đn các trang khác, mt đon chng trình khác Mi th gm
mt t khoá - KEYWORD- bao bc bi hai du "bé hn" (<) và "ln hn" (>). Hu ht các lnh
th hin bng mt cp hai th: th m (<KEYWORD >) và th đóng (</KEYWORD>). Du gch
xiên("/") kí hiu th đóng. Lnh s tác đng vào đon vn bn nm gia hai th.
<KEYWORD> on vn bn chu tác đng ca lnh </KEYWORD>
Mt s th không có cp, chúng đc gi là các th rng hay th đn. Ch có th m
<KEYWORD > mà thôi.
Cu trúc ca mt trang vn bn HTML

Mi tài liu HTML đu có khung cu trúc nh sau:
<HEAD><TITLE></TITLE></HEAD>
<BODY>
</BODY>
</HTML>
trong đó: <HTML>, </HTML>: m đu và kt thúc mt chng trình
<HEAD>, </HEAD>: m đu và kt thúc phn đu chng trình; <BODY>, </BODY>:
m đu và kt thúc thân chng trình;
Bài tp ví d :

 hiu v HTML, chúng ta s bt đu vi vic son tho mt tài liu HTML đn gin nht.
- Chn mt b son tho bt kì : NotePad, WordPad, Word
- Hãy nhp vào chính xác nh di đây, thay ni dung (phn in nghiêng) vào ch cn thit

<HTML>
<HEAD><TITLE>Thanh tiêu đ </TITLE></HEAD>
<BODY>
Ni dung ca tài liu nm  đây: bao gm các hình nh, âm thanh, text, video,….

</BODY>
</HTML>


- Ghi lu vi tên tp là index.htm. Lu ý dùng ch in thng cho tên tp và phn đuôi phi
là .htm
- Khi đng b duyt Web và m tp HTML va son xong đ xem kt qu.
Các mc đu đ trong HTML
Di đây s gii thiu mt s th c bn ca HTML :
- Các tag s dng cho toàn b cu trúc : <html >, <head>, <body>

24
Chng 1: Tng quan v Internet
- Các tag s dng cho các tiêu đ và các paragraph : <title>, <h1> đn <h6>, <p>
- Các tag s dng cho phn bình chú <! … >
- Các tag s dng cho các danh sách <ol>, <ul>, <li> và <dd>
- Tag liên kt HTML (<a> … </a>) và các thành phn khác nhau ca nó
- Tag <img > dùng đ liên kt hình nh trong các trang Web
- Tag <table> dùng đ to bng
V cách s dng các th HTML đ tìm hiu sâu hn có th tìm đc tài liu tham kho có
liên quan v lp trình Web vi HTML (xem tài liu tham kho).
1.2.4.
Gii thiu v các dch v ch yu trên Internet
Các dch v Internet ngày càng phong phú và đc b sung, ci tin không ngng. n nay,
các dch v chính ca Inernet là:
1.2.4.1. Dch v đng nhp t xa Telnet
Telnet cho phép ngi s dng đng nhp t xa vào h thng t mt thit b đu cui nào
đó trên mng. Vi Telnet ngi s dng hoàn toàn có th làm vic vi h thng t xa nh th h
đang ngi làm vic ngay trc màn hình ca h thng. Kt ni Telnet là mt kt ni TCP dùng đ
truyn d liu vi các thông tin điu khin.
1.2.4.2. Dch v truyn tp (FTP)
Dch v truyn tp (FTP) là mt dch v c bn và ph bin cho phép chuyn các tp d
liu gia các máy tính khác nhau trên mng. FTP h tr tt c các dng tp, trên thc t nó không
quan tâm ti dng tp cho dù đó là tp vn bn mã ASCII hay các tp d liu dng nh phân. Vi
cu hình ca máy phc v FTP, có th qui đnh quyn truy nhp ca ngi s dng vi tng th
mc d liu, tp d liu cng nh gii hn s lng ngi s dng có kh nng cùng mt lúc có
th truy nhp vào cùng mt ni lu tr d liu.
1.2.4.3. Dch v Gopher
Trc khi Web ra đi, Gopher là dch v rt đc a chung. Gopher là mt dch v truyn
tp tng t nh FTP, nhng nó h tr ngi dùng trong vic cung cp thông tin v tài nguyên.
Client Gopher hin th mt thc đn, ngi dùng ch vic la chn cái mà mình cn. Kt qu ca

vic la chn đc th hin  mt thc đn khác.
Gopher b gii hn trong kiu các d liu. Nó ch hin th d liu di dng mã ASCII mc
dù có th chuyn d liu dng nh phân và hin th nó bng mt phn mm khác.
1.2.4.4. Dch v WAIS
WAIS (Wide Area Information Serves) là mt dch v tìm kim d liu. WAIS thng
xuyên bt đu vic tìm kim d liu ti th mc ca máy ch, ni cha toàn b danh mc ca các
máy phc v khác. Sau đó WAIS thc hin tìm kim ti máy phc v thích hp nht. WAIS có
th thc hin công vic ca mình vi nhiu loi d liu khác nhau nh vn bn ASCII, PostScript,
GIF, TIFF, đin th,…
1.2.4.5. Dch v World Wide Web
World Wide Web (WWW hay Web) là mt dch v tích hp, s dng đn gin và có hiu
qu nht trên Internet. Web tích hp c FTP, WAIS, Gopher. Trình duyt Web có th cho phép
truy nhp vào tt c các dch v trên.

25
Chng 1: Tng quan v Internet
Tài liu WWW đc vit bng ngôn ng HTML. Siêu vn bn là vn bn bình thng cng
thêm mt s lnh đnh dng. HTML có nhiu cách liên kt vi các tài nguyên FTP, WAIS server,
Gopher Server và Web Server. Web Server là máy phc v Web, đáp ng các yêu cu v truy nhp
tài liu HTML. Web Server trao đi các tài liu HTML bng giao thc HTTP (HyperText Transfer
Protocol) hay còn gi là giao thc truyn siêu vn bn.
Trình duyt Web (Web Client) là chng trình đ xem các tài liu Web. Trình duyt Web
gi các đa ch URL (URL-Uniform Resource Locator: B đnh v tài nguyên đng dng) đn các
máy phc v Web sau đó nhn trang Web t máy phc v Web phiên dch và hin th chúng. Khi
giao tip vi máy phc v Web thì trình duyt Web s dng giao thc HTTP. Khi giao tip vi
Gopher Server thì trình duyt Web hot đng nh mt Gopher Client và s dng giao thc
Gopher. Khi giao tip vi FTP Server thì trình duyt Web hot đng nh mt FTP client và s
dng giao thc FTP. Trình duyt Web có th thc hin các công vic khác nh ghi trang Web vào
đa, gi Email, tìm kim xâu ký t trên trang Web,… Hin nay có hai trình duyt Web đc s
dng nhiu nht là Internet Explorer và Netscape. Ngoài ra, còn có mt s trình duyt khác nh

Opera, Mozilla,…
1.2.4.6. Dch v th đin t (E-mail)
Dch v th đin t là mt dch v thông dng nht trong mi h thng mng dù ln hay
nh. Th đin t đc s dng rng rãi nh mt phng tin giao tip hàng ngày trên mng nh
tính linh hot và ph bin ca nó. T các trao đi th tín thông thng, thông tin qung cáo, tip
th, đn nhng công vn, báo cáo, hay k c nhng bn hp đng thng mi, chng t, tt c
đu đc trao đi thông qua th đin t.
H thng th đin t đc chia làm hai phn: MUA (Mail User Agent) và MTA (Message
Transfer Agent). MUA thc cht là mt h thng làm nhim v tng tác trc tip vi ngi
dùng cui, giúp h nhn bn tin, son tho bn tin, lu các bn tin và gi bn tin. Nhim v ca
MTA là đnh tuyn bn tin và x lý các bn tin đn t h thng ca ngi dùng sao cho các bn
tin đó đn đc đúng h thng đích.
• a ch th đin t
H thng đa ch th đin t hot đng cng ging nh đa ch th trong h thng th bu
chính. Mt bn tin (message, bn tin) đin t mun đn đc đích thì đa ch ngi nhn là mt
yu t không th thiu. Trong mt h thng th đin t, mi ngi có mt đa ch th. T đa ch
th s xác đinh đc thông tin ca ngi s hu đa ch đó trong mng. Nói chung không có mt
quy tc thng nht cho vic đánh đa ch th, bi vì mi h thng th li có th s dng mt qui
c riêng v đa ch.  gii quyt vn đ này, ngi ta thng s dng hai khuôn dng đa ch là
đa ch min (Domain-Base Address) đc s dng nhiu trên h điu hành Windows, và đa ch
UUCP (Unix to Unix Copy Command) đc s dng nhiu trên h điu hành Unix. Ngoài hai
dng đa ch trên, còn có mt dng đa ch na to thành bi s kt hp ca c hai dng đa ch
trên, gi là đa ch hn hp.
a ch min là dng đa ch thông dng nht. Không gian đa ch min có cu trúc hình cây.
Mi nút ca cây có mt nhãn duy nht cng nh mi ngi dùng có mt đa ch th duy nht. Các

26
Chng 1: Tng quan v Internet
đa ch min xác đnh đa ch đích tuyt đi ca ngi nhn. Do đó, dng đa ch này d s dng
đi vi ngi dùng: h không cn bit đích xác đng đi ca bn tin nh th nào.

a ch tên min có khuôn dng nh sau:
Thông_tin_ngi_dùng@thông_tin_tên_min
Phn “thông_tin_tên_min” gm mt xâu các nhãn cách nhau bi mt du chm (.).
Ví d :


• Cu trúc ca mt bn tin (Message)
Mt bn tin đin t gm có nhng thành phn chính sau đây:
Ü u bn tin (Header): cha đa ch th ca ngi nhn. MUA s dng đa ch này đ
phân bn tin v đúng hp th ca ngi nhn.
To : a ch ca ngi nhn bn tin.
From : a ch ca ngi gi bn tin.
Subject : Mô t ngn gn ni dung ca bn tin.
Cc : Các đa ch ngi nhn bn tin ngoài ngi nhn chính  trng “To:”.
Bcc : Các đa ch ngi nhn bn tin bí mt, khi ngi gi không mun các ngi
nhn  trng “To:” và “Cc:” bit.
Ü Thân bn tin (Body): cha ni dung ca bn tin.
Chng 2 chúng ta s tìm hiu k hn v các dch v thông tin trên mng Internet và cách
s dng, khai thác các dch v trên.
1.2.4.7. Dch v Internet Relay Chat (IRC-Nói chuyn qua Internet)
IRC là hình thc hi thoi trc tip trên Internet. Vi dch v này hai hay nhiu ngi có
th cùng trao đi thông tin trc tip qua bàn phím máy tính. Ngha là bt k câu đánh trên máy
ca ngi này đu hin th trên màn hình ca ngi đang cùng hi thoi.
Có nhiu chng trình h tr cho phép chat trc tip (nhng ngi chat đang Online) hoc
gián tip (nhng ngi chat đang Offline) vi đi phng. Ngi s dng có th chat bng ch
(text), chat bng âm thanh (voice) hoc bng hình nh (web-cam) Ngoài chat trên Internet ngi
s dng còn có th chat vi nhau trên mng LAN.
Textchat và Voice chat
Text chat là gõ phím trên mt chng trình chat nào đó mt li nhn, sau đó gõ Enter. Li
nhn lp tc đc gi ti máy ca ngi đc gi và sau đó ngi gi có th nhn ngc li các

li nhn t ngi bn chat đó.

27