tuan 34 tiet 67 li 9

Tuần: 34
Tiết : 67

Ngày soạn: 14/04/2018
Ngày dạy : 17/04/2018
Bài 60: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN
NĂNG LƯỢNG

I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: - Phát biểu được định luật bảo tồn và chuyển hố năng lượng.
2. Kĩ năng: - Giải thích một số hiện tượng và quá trình thường gặp trên cơ sở vận dụng định luật bảo
tồn và chuyển hố năng lượng.

3. Thái độ:
- Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả công việc.
II. Chuẩn bị:
1. GV: - Thiết bị biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.
2. HS: - Thiết bị biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.
III. Tổ chức hoạt động dạy và học:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp.
9A1
9A2
9A3
Có phép:……………
Có phép:……………… Có phép:……………
Khơng phép:………
Khơng phép:…………
Khơng phép:…………
2. Kiểm tra bài cũ:
- Nêu kết luận 1 và 2? Làm bài tập 59.2 SBT?
3.. Tiến trình:

GV tổ chức các hoạt động

Hoạt động của học sinh

9A4
Có phép:…………
Khơng phép:……

Kiến thức cần đạt

Hoạt động 1: Phát hiện vấn đề cần nghiên cứu. Vì sao con người không thực hiện được ước
mơ chế tạo động cơ vĩnh cửu, không cần cung cấp năng lượng mà vẫn chạy được
- Kể câu chuyện lịch sử: Nhiều - Suy nghỉ các nhân trả lời
người đã mơ ước chế tạo được câu hỏi của GV đưa ra dự
động cơ có thể chạy được mãi đốn và khơng cần thảo luận.
mãi mà không cần cung cấp
cho động cơ một nhiên liệu
ban đầu nào cả. Ta hãy tìm
hiểu xem, xét về phương diện
năng lượng. Vì sao mơ ước ấy
khơng thực hiện được.
Hoạt động 2: Tìm hiểu sự biến đổi thế năng thành động năng và phát hiện luôn sự hao hụt
cơ năng và xuất hiện nhiệt năng
- Yêu cầu hs làm TN như hình a) Làm việc theo nhóm.
I. Sự chuyển hóa năng
60.1 SGK để tìm hiểu xem - Thực hiện TN và trả lời C1, lượng trong các hiện tượng
trong quá trình viên bi chuyển C2, C3
cơ nhiệt điện:
động thì thì năng lượng bị biến C1: Từ A đến C: Thế năng biến 1) Biến đổi thế năng thành

đổi từ dạng nào sang dạng đổi thành động năng .
động năng và ngược lại, hao
nào? và tổng cơ năng của viên C2: Thế năng của viên bi ở A hụt cơ năng:
bi có thay đổi khơng?
lớn hơn thế năng cùa viên bi ở C1: Từ A đến C: Thế năng
- Y/c HS lần lượt trả lời C1, B
biến đổi thành động năng .
C2, C3
C3:Viên bi khơng thể có thêm C2: Thế năng của viên bi ở A


Gọi một hs trình bày điều quan nhiều năng lượng thế năng mà lớn hơn thế năng cùa viên bi
sát được và lập luận để chứng ta đã cung cấp cho nó lúc ban ở B
tỏ có sự biến đổi thế năng đầu. Ngồi cơ năng cịn có C3: Viên bi khơng thể có
thành động năng và ngược lại , nhiệt năng xuất hiện do ma sát. thêm nhiều năng lượng thế
có sự hao hụt cơ năng, có sự b) Thảo luận chung cả lớp
năng mà ta đã cung cấp cho
xuất hiện nhiệt năng?
Trong khi lập luận , chỉ rõ dấu nó lúc ban đầu . Ngồi cơ
Nêu câu hỏi: Điều gì chứng tỏ hiệu nào chứng tỏ vật có thế năng cịn có nhiệt năng xuất
năng lượng khơng tự sinh ra năng , động năng , nhiệt năng
hiện do ma sát .
được mà do một dạng năng c) làm việc cá nhân . Tìm hiểu Kết luận :SGK
lượng khác biến đổi thành? thông báo trong SGK .
Trong một quá trình biến đổi, Rút ra kết luận (SGK)
nếu thấy một phần năng lượng Trả lời câu hỏi của GV
bị hao hụt đi thì có phải là nó
biến đi mất khơng?
Hoạt động 3: Tìm hiểu sự biến đổi cơ năng thành điện năng và ngước lại. Phát hiện sự hao
hụt cơ năng và phát hiện dạng năng lượng khác ngoài điện năng

- Hướng dẫn hs tiến hành làm
TN
- Chỉ cho hs máy phát điện và
động cơ điện
- Cuốn dây treo quả nặng A
của máy phát điện và quả
năng B của động cơ điện sao
cho khi A ở vị trí cao nhất Thì
B ở vị trí thấp nhất chạm mặt
bàn mà vẫn kéo căng dây treo
- Đánh dấu vị trí cao nhất của
A khi bắt đầu thả rơi ở vị trí
cao nhất của B khi được kéo
lên cao .
Nêu câu hỏi : Hãy phân tích
q trình biến đổi cơ năng
thành điện trong TN trên và so
sánh năng lượng ban đầu ta
cung cấp cho quả năng A và
năng lượng cuối cùng mà quả
năng B nhận được .
- Gọi đại diện của một số
nhóm trả lời C4 , C5 và thảo
luận chung cho cả lớp .
- Nêu câu hỏi : Trong TN trên
ngoài cơ năng và điện năng
còn xuất hiện thêm dạng năng
lượng nào nữa ?Phần năng
lượng mới xuất hiện này do
đâu mà có .

- a) Làm việc theo nhom
- Tìm hiểu TN theo hình 60.2
SGK
- Quan sát thu thập xử lý thơng
tin để trả lời C4, C5. Thảo luận
chung ở lớp về nội dung trả lời
C4: Trong máy phát điện cơ
năng biến đổi thanh điện năng.
Trong động cơ điện, điện năng
biến đổi thành cơ năng
C5: Thế năng ban đầu của quả
nặng A lớn hơn thế năng mà
quả nặng B thu được . Khi quả
năng A rơi xuống thì chỉ có một
phần thế năng biến thành động
năng của chính quả nặng. Khi
dịng điện làm cho động cơ
điện quay , kéo quả năng B lên
thì chỉ có một phần điện năng
chuyển hố thành cơ năng ,
cịn một phần biến thành nhiệt
năng làm nóng dây dẫn . Do
những hao phí như trên nên thế
năng của quả B thhu được nhỏ
hơn thế năng ban đầu của quả
cầu A
b) Rút ra kết luận 2 trong
SGK :Cá nhân tự đọc SGK và
trả lời câu hỏi của GV

2) Biến đổi cơ năng thành
điện năng và ngược lại , hao
hụt năng lượng:
C4 : Trong máy phát điện cơ
năng biến đổi thanh điện năng
. Trong động cơ điện, điện
năng biến đổi thành cơ năng

C5 :Thế năng ban đầu của
quả nặng A lớn hơn thế
năng mà quả nặng B thu
được . Khi quả năng A rơi
xuống thì chỉ có một phần
thế năng biến thành động
năng của chính quả nặng
.Khi dịng điện làm cho
động cơ điện quay , kéo
quả năng B lên thì chỉ có
một phần điện năng chuyển
hố thành cơ năng , cịn
một phần biến thành nhiệt
năng làm nóng dây dẫn .
Do những hao phí như trên
nên thế năng của quả B
thhu được nhỏ hơn thế năng
ban đầu của quả cầu A


Hoạt động 4: Tiếp thu thông báo của GV về định luật bảo toàn năng lượng

- Đặt vấn đề :Những kết luận a) cá nhân nghe thông báo của II. Định luật bảo toàn năng
vừa thu được khi kháo sát sự GV . Tự đọc định luật bảo toàn lượng :
biến đổi cơ năng , điện năng ở năng lượng trong SGK
Năng lượng khơng tự sinh
trên liệu có đúng cho sự biến Trả lời câu hỏi đặt vấn đề của rahoặc mất đi mà chỉ
đổi thành các dạng năng lượng GV . Chỉ ra được nhiệt năng đã chuyển hóa từ dạng này
khác không ?
truyền đi đâu không trái với sang dạng khác , hoặc
- Thông báo các nhà khoa học định luật bảo toàn năng lượng
truyền từ vật này sang vật
đã khào sát rất nhiều quá trình b)Cá nhân suy nghĩ, thảo luận khác .
biến đổi năng lượng khác có chung ở lớp để trả lời câu hỏi
trong tự nhiên và thấy rằng kết của GV .
luận trên luôn luôn đúng trong
mọi trường hợp và được nêu
lên thành định luật bảo toàn
năng lượng
Ngày này định luật này được
gọi là định luật tổng quát nhất
của tự nhiên , đúng ho mọi quá
trình biến đổi . Mọi phát minh
mới trái với định luật này đều
là sai .
- Nêu vấn đề Trong TN đun
nước nóng bằng điện , điện
năng đã biến đổi thành nhiệt
năng , sau khi ngừng dun
nước nguội đi và trở lại nhiệt
độ ban đầu , điều đó có phải là
nhiệt năng đã tự mất đi , trái

với định luật bảo tồn năng
lượng khơng ? tạo sao ?
Hoạt động 5: Vận dụng
- Ý định chế tạo động cơ vĩnh - Thảo luận câu bổ sung của III. Vận dụng :
cữu trái với định luật bảo toàn GV
C6: Động cơ vĩnh cửu không
năng lượng ở chỗ nào ?
C6: Động cơ vĩnh cửu khơng thể hoạt động được vì trái với
- Khi đun bếp , nhiệt năng bị thể hoạt động được vì trái với định luật bảo tồn năng
hao hụt , mất đi rất nhiều . Có định luật bảo tồn năng lượng . lượng. Động cơ hoạt động
phải ở đây định luật bảo toàn Động cơ hoạt động được là có được là có cơ năng. Cơ năng
năng lượng khơng đúng nữa cơ năng. Cơ năng này không này không thể tự nó sinh ra.
khơng ?
thể tự nó sinh ra. Muốn có cơ Muốn có cơ năng này bắt
năng này bắt buộc phải cung buộc phải cung cấp cho máy
cấp cho máy một năng lượng một năng lượng ban đầu
ban đầu (dùng năng lượng của (dùng năng lượng của khí
khí đốt, than, dầu
đốt , than , dầu
C7: Nhiệt năng do củi đốt cung C7: Nhiệt năng do củi đốt
cấp một phần vào nôi làm nước cung cấp một phần vào nơi
nóng lên , phần cịn lại truyền làm nước nóng lên , phần còn


cho mơi trương xung quanh
theo định luật bảo tồn năng
lượng . Bếp củi tiến có vạch
cách nhiệt, giữ cho nhiệt năng ít
truyền đi ra ngồi, tận dụng
được nhiệt năng để đun hai nồi

nước.

lại truyền cho môi trương
xung quanh theo định luật
bảo tồn năng lượng. Bếp củi
tiến có vạch cách nhiệt, giữ
cho nhiệt năng ít truyền đi ra
ngồi, tận dụng được nhiệt
năng để đun hai nồi nước.

IV. Củng cố:
- Gọi một đến 2 hs đọc phần ghi nhớ SGK?
V. Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài tập 60.1 và 60.2 SBT.
- Đọc mục có thể em chưa biết.
VI. Rút kinh nghiệm:
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….