Bai mau Tu van tam ly hoc duong

I. Tình huống:
Hoa là một bạn gái 16 tuổi rất xinh đẹp có lực học rất tốt, con một gia đình khá
giả, nên có nhiều bạn bè rủ rê lơi kéo. Bố mẹ của Hoa làm kinh doanh rất thành đạt
nên bận rộn, khơng có nhiều thời gian chăm sóc Hoa, bỏ mặc Hoa cho ông bà và người
giúp việc quản lý. Điều kiện vật chất dư thừa, nhưng lại thiếu tình thương, sự chia sẻ
của ba mẹ. Hoa dần lơ là việc học, đua đòi ăn chơi nhằm gây sự chú ý của ba mẹ mình.
Gần đây, bố mẹ Hoa thường mâu thuẫn với nhau. Hoa trở nên hoang mang mất
phương hướng về bản thân, gia đình và tìm đến phịng tư vấn tâm lí học đường với
mong muốn được giúp đỡ bản thân vượt qua khó khăn tâm lí mà em đang mắc phải.
II. Q trình tham vấn:
1. Thiết lập mối quan hệ:
Khi Hoa đến phòng tư vấn:
- Tiếp đón ân cần, thân thiện, tạo sự tin tưởng, cảm giác an toàn, thoải mái cho Hoa.
- Chào hỏi, mời ngồi, mời nước (kẹo bánh,…tùy theo điều kiện tại phòng tham vấn)
tạo cảm giác thân thiện, thoải mái.
- Nhà tham vấn giới thiệu bản thân, uy tín, đạo đức nghề nghiệp(bảo mật tuyệt đối),
tạo cảm giác tin tưởng, an toàn.
- Giành thời gian tương tác giúp Hoa mạnh dạn, thoải mái trình bày những khó khăn
về tâm lí mà bản thân em đang mắc phải.
2. Thu thập thông tin. Xác định vấn đề:
2.1. Đặc điểm của thân chủ
- Quan hệ với gia đình:
+ Bố mẹ quá bận mãi lo việc kiếm tiền nên khơng có thời gian để ý đến Hoa,
phó mặc Hoa cho ơng bà và người giúp việc chăm sóc. Gần đây họ lại hay có mâu
thuẫn.
+ Ông bà Hoa được bố mẹ nhờ trông nom nhưng Hoa không nghe theo ý của
ông bà.
- Quan hệ bạn bè:
Nhà Hoa bố mẹ làm ăn buôn bán nên gia đình cũng có điều kiện nên Hoa chơi với
nhiều bạn bè ăn chơi đua đòi. Hoa quen biết với rất nhiều bạn không tốt.

- Bản thân Hoa hiện tại: Hoa đang cảm thấy cơ đơn, khơng có người chia sẻ , gia
đình lại bất hòa nên em càng cảm thấy buồn chán, dẫn đến suy nghĩ tiêu cực.
2.2. Phân tích nguyên nhân:
-Thiếu sự quan tâm chăm sóc và dạy dỗ của gia đình:
Trẻ có cha mẹ thường xuyên bận rộn, sẽ thiếu đi sự quan tâm, chăm sóc, đặc biệt là
sự tương tác giao tiếp của cha mẹ. Bố mẹ Hoa dành hầu hết thời gian của mình vào
cơng việc mà qn đi nghĩa vụ của mình với con cái. Họ nghĩ rằng việc kiếm tiền cho
con một cuộc sống tốt nhất có thể, yêu thương Hoa bằng cách cho con tiền để mua gì,
làm gì con thích. Cha mẹ ln làm việc và hầu như mọi sự quan tâm của cha mẹ chỉ
dành cho công việc. Cha mẹ không biết hôm nay con vui hay buồn hoặc thậm chí khi
nói chuyện cơng việc với ai đó lại cảm thấy vui hơn là nói chuyện với con, phó thác
cuộc sống của con cho ông bà và người giúp việc.
Mọi thứ tình yêu của cha mẹ đều thể hiện bằng việc đáp ứng mọi nhu cầu về vật
chất của em. Dần dần, sợi dây liên kết của cha mẹ và con cái sẽ ngày càng dài ra,
khoảng cách sẽ ngày càng rộng.
Hơn nữa, sự đáp ứng mọi thứ của cha mẹ khi Hoa cần càng làm cho em thấy mình
chẳng cần phải cố gắng gì cả mà vẫn được thỏa mãn về vật chất. Em dần mất đi những
ước mơ, hồi bão thậm chí là khơng có mục tiêu để phấn đấu trong cuộc sống. Thay
vào đó là tâm lý thích hưởng thụ, thụ động, ln phụ thuộc vào người khác.
- Sự gắn bó, sẻ chia:
Công việc kéo dài khoảng cách cha mẹ và con cái. Hoa không thấy sự gần gũi của
sợi dây gắn kết tình cảm gia đình. Những thắc mắc, băn khoăn của Hoa không được
cha mẹ giải đáp kịp thời chính vì thế mà Hoa bị sai lệch về tinh thần, có hiểu biết sai
lầm về cuộc sống bởi sự thiếu thốn quan tâm, chia sẻ và định hướng của người thân,
đặc biệt là cha mẹ. Ông bà và người giúp việc khơng thể thay được vị trí của cha mẹ
nên cũng chỉ quan tâm em được một phần nào đó.
-Xung đột giữa hai bố mẹ:
Hoa đã thiếu tình thương yêu của cả bố và mẹ lại chứng kiến cảnh họ cãi nhau
khiến em càng trở lên u uất, tổn thương tâm hồn và hằn sâu suy nghĩ tiêu cực.

- Hoa đang trong độ tuổi dậy thì:


Hoa đang trong độ tuổi dậy thì nên có rất nhiều rối nhiễu tâm lý trong các mối quan
hệ bạn bè, sinh lý cá nhân... Nhưng Hoa lại không được sự chỉ dẫn dạy dỗ sát sao của
cha mẹ nên đã dần nhiễm những thói hư tật xấu bên ngồi xã hội, muốn khám phá
những cái mới nhưng không được hướng dẫn đúng cách. Em đang trong độ tuổi rất
nhạy cảm về mặt tâm lý rất thiếu thốn tình cảm lại chứng kiến cảnh bố mẹ cãi nhau,
nên em cảm thấy càng tổn thương hơn và muốn tự khẳng định chính mình, muốn tìm
người có thể chia sẻ bù đắp lại cho mình sự yêu thương nên đã kết giao với nhiều bạn
bè nhưng khơng có sự sàng lọc do thiếu kinh nghiệm sống.
2.3. Nhóm kỹ năng thu thập thơng tin, xác định vấn đề :
2.3.1. Kỹ năng đặt câu hỏi:
Gợi ý một số câu hỏi người tham vấn sử dụng trong q trình tư vấn:
- Gia đình em có mấy thành viên? Tuổi tác và công việc của mỗi người trong gia
đình?
- Buổi tối là lúc gia đình quay quần bên nhau ăn tối, trò chuyện, tâm sự cùng nhau,
vậy ở gia đình em thì có thường xun như vậy khơng?
- Mặc dù em nói bố mẹ khơng quan tâm nhưng em có thể cho cơ biết người có ảnh
hưởng nhiều nhất đến em là ai(có thể là trước khi em phát hiện ra mối quan hệ của bố
mẹ)?
- Cảm nhận của em về mối quan hệ giữa bố và mẹ như thế nào? Mong muốn của em
về bố mẹ là gì?
- Qua câu chuyện,được biết em có nhóm bạn than, thế em có hay tâm sự về vấn đề
học tập, gia đình, với nhóm bạn em hay khơng?
- Em có cảm thấy mình nhận được sự chia sẻ và cảm thơng từ nhóm bạn của mình
sau khi em tâm sự khơng?
- Ở một khía cạnh nào đó, em có cảm nhận được em chọn bạn để chơi hay các bạn
tự tìm đến em. Em cảm thấy các bạn chọn em làm bạn theo tiêu chí nào …( Gợi ý để
cho Hoa nhận thức được nhóm bạn đối xử với em thật long hay chỉ lợi dụng hoàn cảnh

và điều kiện vật chất tốt ở em )
- Một ngày em dành bao nhiêu thời gian cho việc học tập? Mơn học em u thích là
mơn nào? Khi em căng thẳng em thường chọn cách nào để giải tỏa?
- Mong muốn của em hiện giờ là gì? ( về gia đình, bạn bè, bản thân)
- ….


2.3.2. Kỹ năng lắng nghe học sinh:
- Người tham vấn thu nhận, phân tích, đánh giá thơng tin; Ghi chép lại thông tin nội
dung sự việc; Quan sát tinh tế, hiểu tâm lý của Hoa.
- Trong quá trình lắng nghe Hoa chia sẻ nhà tham vấn thể hiện sự tán đồng và sẵn
sàng chia sẻ với Hoa.
2.3.3. kỹ năng phản hồi:
- Nhà tham vấn gợi mở, khuyến khích – sử dụng câu hỏi mở - khuyến khích – tóm
tắt
2.3.4. Kỹ năng thấu cảm:
Nhà tham vấn lắng nghe, đặt mình vào vị trí của Hoa để thấu hiểu những cảm xúc
của em.
2.3.5. Kỹ năng đánh giá tâm lí học sinh:
Nhà tham vấn dùng tri thức và kinh nghiệm để thu thập chính xác về đặc điểm tạm
lý của Hoa ( Em Hoa là một người sống nội tâm, bề ngoài rất mạnh mẽ, nhưng bên
trong thì rất yếu đuối)
3. Xác định mục đích, kế hoạch thực hiện:
3.1. Biện pháp can thiệp
Sử dụng hình thức can thiệp tâm lý (Tham vấn).
3.2. Hình thức can thiệp
Người tư vấn gặp gỡ và trò chuyện với tất cả các thành viên trong gia đình để thu
thập thơng tin, phân tích và lập kế hoạch can thiệp em Hoa thơng qua các buổi nói
chuyện có mục đích.
3.3.Các nguyên tắc cần được tuân thủ nghiêm ngặt trong q trình can thiệp

-Về phía thân chủ:
+ Khơng áp đặt những mong muốn và can thiệp cách khác.
+ Cung cấp thơng tin trung thực
- Về phía nhà tham vấn: phải tn thủ đầy đủ những ngun tắc (bí mật thơng tin,
chấp nhận thân chủ, thân chủ tự quyết, cá nhân hóa… và quy định của đạo đức nghề
nghiệp.
3.4. Giải pháp và xây dựng kế hoạch thực hiện:
3.4.1. Kế hoạch thực hiện:
Thời gian

Người chịu

Người phối


Bước 1: Gặp gỡ Hoa để xác định mục 30p

trách nhiệm
Nhà tham vấn

hợp
Hoa

đích của Hoa và thu thập thơng tin.
Bước 2: Gặp gỡ thỏa thuận hình thức Linh động

Nhà tham vấn

Hoa

vào Nhà tham vấn

Hoa

tương tác và cách thức tiến hành các
buổi trị chuyện.
Bước 3: Phân tích các phương án hành Tùy

động, lựa chọn phương án tối ưu và mức độ hợp
quyết định cách thực hiện.
tác
Bước 4: Đạt được những thỏa thuận Linh động

Nhà tham vấn

Hoa

Nhà tham vấn

Gia

Nhà tham vấn

Hoa
Hoa

với Hoa về những điều gì nên làm và
khơng nên làm để cải thiện tình cảm,
mối quan hệ với các thành viên gia
đình

Bước 5: Làm việc với gia đình về biện Linh động
pháp cải thiện mối quan hệ gia đình.
Bước 6: Đánh giá kết quả
3.4.2. Tiến trình thực hiện kế hoạch:

60p

đình

Bước 1: Gặp gỡ Hoa để xác định mục đích của Hoa và thu thập thông tin.(đã thực
hiện - Theo mục thiết lập mối quan hệ và thu thập thông tin như ở trên - mục B.II.1,
B.II.2 và B.II.3)
Bước 2: Gặp gỡ thỏa thuận hình thức tương tác và cách thức tiến hành các buổi trò
chuyện. ( Làm quen, dự kiến thời gian tham vấn, hẹn thời gian của buổi tham vấn kế
tiếp)
Bước 3: Phân tích các phương án hành động, lựa chọn phương án tối ưu và quyết
định cách thực hiện.
Tham vấn các phương án cho Hoa lựa chọn:
-

Phối kết hợp với phụ huynh, Hoa trong quá trình tham vấn.

-

Tham vấn cho cá nhân Hoa

Bước 4: Đạt được những thỏa thuận với Hoa về những điều gì nên làm và khơng
nên làm để cải thiện tình cảm, mối quan hệ với các thành viên gia đình
Bước 5: Làm việc với gia đình về biện pháp cải thiện mối quan hệ gia đình.
Sau khi Hoa đã chọn phương án giải quyết: nhà tham vấn sẽ phối hợp với gia

đình để giải quyết những khó khăn tâm lý cuả Hoa


Nhà tham vấn gặp bố mẹ Hoa: thảo luận vấn đề và đề xuất phương án giải quyết
vấn đề
+ Trao đổi về những khó khăn tâm lý Hoa đang gặp phải.
+ Phân tích những nguy cơ nếu để kéo dài tình trạng này cho phụ huynh hiểu.
+ Tham vấn một số giải pháp giúp phụ huynh chọn được giải pháp tốt nhất để giải
quyết vấn đề:
* Ví dụ như:
+Cả hai nên sắp xếp công việc một cách hợp lý giành nhiều thời gian ở nhà với em
để Hoa thấy được khơng khí của một gia đình thật sư. Dành nhiều thời gian quan tâm,
trị truyện, dành tình u thương lớn và trở thành người bạn thực sự, có thể đặt mình
vào vị trí của em để hiểu và chia sẻ những khó khăn những vấn đề con đang gặp phải.
+ Nên giành những bữa cơm, những lúc cùng ngồi xem ti vi nói chuyện có đơng đủ
thành viên trong gia đình. Tổ chức những buổi đi chơi dã ngoại .
+ Mẹ nên có những lúc riêng tư ngồi nghe con tâm sự, chia sẻ với em những điều
cần biết về giáo dục giới tính khi trong đang độ tuổi dạy thì và cũng định hướng cho
Hoa. Dạy cho Hoa những bài học đầu tiên về cuộc sống và cảnh báo cho con cuộc
sống ngày nay rất nhiều cạm bấy, tiêu cực.
+ Bố có thể đưa đón con những buổi sáng đi học để tạo sự gần gũi thể hiện tình yêu
thương với con. Đồng thời cũng là quản lý quỹ thời gian của con.
+ Nên quản lý con về mặt tài chính khơng nên cho con tiền một cách bừa bãi , nên
biết được số tiền cho con sử dụng vào mục đích gì.
- Gặp lại Hoa để trao đổi kết quả thu được sau khi tiến hành kế hoạch tham vấn.
Tiếp tục thu thập những thông tin và ghi nhận nhu cầu tiếp tục tư vấn của Hoa.
4. Tìm kiếm giải pháp thay thế:
Giả sử quá trình thực hiện kế hoạch như quá trình tham vấn trên ( bố mẹ không
hợp tác , hoặc Hoa không chấp nhận nhà tham vấn gặp bố mẹ) thì nhà tham vấn sẽ
đưa ra giải pháp thay thế như sau:

- Nhà tham vấn sẽ tham vấn riêng cho Hoa để định hướng cho Hoa hướng vào một
mục tiêu mà Hoa hứng thú và có năng lực thực hiện giúp hoa vượt qua những khó
khăn tâm lý đang gặp phải.
- Hoặc chuyển ca cho trung tâm tư vấn chuyên nghiệp hơn.


* Lưu ý:Luôn lắng nghe để thân chủ dẫn dắt quá trình. Chia vấn đề thành những vấn
đề nhỏ. Giúp thân chủ hình dung về tương lai và các kết quả của lựa chọn thay thế có
ích cho q trình tham vấn.
5. Đánh giá và kết thúc tham vấn:
- Nếu Hoa và gia đình hợp tác tốt thì nhà tư vấn đã tháo gỡ được nút thắt trong suy
nghĩ của em, giúp em có khả năng tự ứng xử, điều chỉnh được cảm xúc của mình. Hoa
sẽ cảm thấy nhà tham vấn là một người bạn đáng tin cậy, có thể là chỗ dựa tinh thần để
Hoa có những suy nghĩ tích cực hơn sau này.
- Nếu gia đình em không hợp tác: Hoa sẽ cảm thấy nhà tham vấn là một người bạn
đáng tin cậy, có thể là chỗ dựa tinh thần để Hoa. Và nhà tham vấn chuyển hồ sơ của
em cho các cơ sở chuyên nghiệp để em tiếp tục nhận được sự giúp đỡ để vượt qua
những rào cản tâm lý mà em gặp phải.

C. NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ:
Thơng qua q trình tư vấn như trên, nhà tham vấn đã thực hiện đầy đủ quá
trình tham vấn gồm 5 giai đoạn, bốn nguyên tắc tham vấn cho một thân chủ. Đồng thời
áp dụng linh hoạt một số kỹ năng tư vấn phù hợp với tình huống tham vấn, để giúp cho
thân chủ có những định hướng và suy nghĩ tích cực nhằm vượt qua những khó khăn
tâm lý đang gặp phải.
Việc xây dựng và thực hiện kế hoạch tham vấn đảm bảo cơ sở lý thuyết và có
tính khoa học.
Đây là một tình huống khá phổ biến trong xã hội hiện nay. Qua quá trình giải
quyết tình huống trên nhà tham vấn đã có thêm kinh nghiệm, cách nhìn nhận vấn đề
một cách sâu sắc hơn.