Tài liệu Củ mã thầy mát, bổ, cầm máu pptx

Củ mã thầy mát, bổ, cầm máu

Củ mã thầy là tên gọi ở miền Bắc hoặc củ
năng, củ năng ở miền Nam. So với các loại củ ăn mát
như củ ấu, củ đậu thì mã thầy có giá trị sử dụng làm
thực phẩm và làm thuốc cao hơn.
Trong mã thầy, có 68,52% nước; 18,75% tinh bột; 2,25% protein,

0,19% lipid; đườn
g
; pectin; các muối calci, phospho, sắt; các vitamin A,
B1, B2, C và một hoạt chất gọi là puchiin có tác dụng kháng khuẩn, hạ

huyết áp và phòng ngừa ung thư.
Trong dân gian, củ mã thầy thường được dùng để ăn chơi hoặc trán
g
miệng sau bữa ăn. Củ mềm, giòn, nhiều nước, vị ngọt. Nhiều người s
ử
dụng mã thầy dưới dạng thức ăn - vị thuốc làm cho mát như lấy củ thái

nhỏ, nấu với bột đậu xanh làm chè lục tàu xá hoặc hầm với dạ dày lợn để

thanh nhiệt, bổ dưỡng, tiêu tích, giải độc và dùng dạn
g
bột với tác dụn
g
mát gan, dạ dày và ruột.
Ở Trung Quốc, người ta đã tổng kết cách chữa bệnh bằng mã thầy

như sau: Hằng ngày, ăn củ tươi hoặc nghiền củ lấy nước uốn
g

(có thể phối

hợp với nước ép rễ cỏ tranh hoặc ngó sen tươi) hoặc uốn
g
bột củ để
g
iúp

tiêu hóa, sinh tân dịch, chống háo khát, cầm máu, giải độc rượu, lợi tiểu.

Mã thầy 1-2 củ, đốt, tán nhỏ, uống với rượu chữa băn
g
huyết hoặc bôi để

trị lở loét trong khoang miệng của trẻ em. Dịch ép củ mã thầy hòa với

rượu (lượng bằng nhau) hâm nóng, uống vào lúc đói chữa kiết lỵ ra máu

do nhiệt. Nước sắc củ mã thầy có đường làm tiểu tiện dễ dàng, giảm viêm

nhiệt và nóng buốt; phối hợp với rau câu và râu ngô lại chữa tăn
g
huyết

áp. Mã thầy nấu với thịt rắn biển làm canh ăn rất tốt với tác dụng tiêu

đờm.
Để chữa sởi, ngay ngày đầu tiên, cho trẻ uống nước ép củ mã thầy.

Khi sởi sắp mọc và cả sau khi sởi đã mọc, lấy mã thầy nấu với củ cà rốt và

hạt mùi cho ăn đến khi sởi bay. Tiếp đó vài ngày, uống nước củ mã thầy

để tẩy độc và giúp cơ thể chóng hồi phục.
Dùng ngoài, củ mã thầy rửa sạch, giã nát, trộn với lòng trắn
g
trứn
g
đắp chữa mụn nước.
Ngoài củ, nhân dân còn có kinh nghiệm dùng thân cây mã thầy 10-
20g, phối hợp với rễ cây lau (lô căn) 30g, để tươi, sắc với 400ml nước còn

100ml, uống làm hai lần trong ngày, chữa phù toàn thân, tiểu tiện khó

khăn, khát nước, táo bón.
Chú ý: Người tỳ thận hư hàn, trẻ em hay đái dầm, không được dùn
g
mã thầy. Hơn nữa, vì mọc trong bùn, vỏ ngoài củ mã thầy dễ bị ấu trùn
g
sán lá bám vào, nên phải rửa sạch củ và chần qua nước sôi, rồi mới
g
ọt

ăn.