Tài liệu Hà Giang doc

Hà Giang
Hà Giang là một tỉnh thuộc vùng
Đông Bắc Việt Nam. Phía Đông
giáp tỉnh Cao Bằng, phía Tây giáp
tỉnh Yên Bái và Lào Cai, phía
Nam giáp tỉnh Tuyên Quang. Về
phía Bắc, Hà Giang giáp châu tự
trị dân tộc Choang và Miêu Văn
Sơn thuộc tỉnh Vân Nam và địa
cấp thị Bách Sắc thuộc tỉnh
Quảng Tây của Cộng hòa Nhân
dân Trung Hoa.
Vị trí địa lý
Hà Giang, mảnh đất địa đầu cực
Bắc của Việt Nam, nơi có những
ngọn núi cao lưng trời và nhiều
sông suối.
Địa hình của tỉnh Hà Giang khá
phức tạp, có thể chia làm 3 vùng.
Vùng cao núi đá phía bắc nằm sát
chí tuyến bắc, có độ dốc khá lớn,
thung lũng và sông suối bị chia
cắt nhiều. Khí hậu mang nhiều sắc
thái ôn đới, chia làm 2 mùa, mùa
mưa và mùa khô. Vùng cao núi
đất phía tây thuộc khối núi thượng
nguồn sông Chảy, sườn núi dốc,
đèo cao, thung lũng và lòng suối
hẹp. Khí hậu vùng này chia làm 2
mùa, mùa mưa và mùa khô. Vùng
thấp trong tỉnh gồm vùng đồi núi,

thung lũng sông Lô và thị xã Hà
Giang.
Hà Giang có nhiều núi non hùng
vĩ, có đỉnh Tây Côn Lĩnh (2419
m) và ngọn Kiều Liêu Ti (2402m)
là cao nhất. Về thực-vật, Hà
Giang có nhiều khu rừng nguyên
sinh, nhiều gỗ quý, và có tới 1000
Tỉnh Hà Giang
Tỉnh
Chính trị và hành chính
Bí thư tỉnh ủy Hoàng Minh Nhất
Chủ tịch HĐND Nguyễn Viết Xuân
Chủ tịch UBND Nguyễn Trường Tô
Địa lý
Tỉnh lỵ Thị xã Hà Giang
Miền Đông Bắc
Diện tích 7.884,3 km²
Các thị xã /
huyện
10 huyện
Nhân khẩu
Số dân
• Mật độ
660.700 người
83,8 người/km²
Dân tộc Việt, Tày, H'Mông, Dao, Sán Dìu
Mã điện thoại 219
Mã bưu chính: 29
ISO 3166-2

Website [1]
Biển số xe: 23
loại cây dược liệu quý hiếm. Động vật thì có hổ, công, trĩ, tê tê, và hàng trăm loại chim
thú khác.
Hà Giang có cao nguyên Đồng Văn nên thơ hùng vĩ, có chợ tình Khâu Vai hấp dẫn du
khách trong và ngoài nước.
Dân số
Dân số tỉnh Hà Giang là trên 680.000 người[2].
Hành chính
Tỉnh Hà Giang bao gồm 1 thị xã và 10 huyện:
• Thị xã Hà Giang
• Huyện Bắc Mê
• Huyện Bắc Quang
• Huyện Đồng Văn
• Huyện Hoàng Su Phì
• Huyện Mèo Vạc
• Huyện Quản Bạ
• Huyện Quang Bình
• Huyện Vị Xuyên
• Huyện Xín Mần
• Huyện Yên Minh
Lịch sử
Đất Hà Giang xưa thuộc bộ Tân Hưng, một trong 15 bộ của nước Văn Lang. Về sau, Hà
Giang nằm trong phạm vi thế lực của ba Tộc tướng xứ Thái. Trong giai đoạn Minh thuộc
đầu thế kỷ 15, được gọi là huyện Bình Nguyên, đổi thành châu Bình Nguyên từ năm
1473, sau lại đổi tên thành châu Vị Xuyên.
Vào cuối thế kỷ 17, tộc trưởng người Thái dâng đất cho Trung Hoa, đến năm 1728,
Trung Hoa trả lại cho Đại Việt một phần đất từ vùng mỏ Tụ Long đến sông Lô. Năm
1895, ranh giới Hà Giang được ấn định lại như trên bản đồ ngày nay.
Trước năm 1975, Hà Giang có các huyện Đồng Văn, Vị Xuyên, Xin Mằn, Yên Minh,

Hoàng Su Phì, Bắc Quang, Thanh Thủy và Quản Bạ.
Thắng cảnh
• Hang Phương Thiện: cách thị xã Hà Giang 7 km (4,38 dặm) xuôi về phía nam.
Đây là nơi có nhiều phong cảnh đẹp, nhiều hang động tự nhiên tuyệt đẹp. Nhiều
hoa trái đặc sản: mận, lê, cam, táo và các loại chè tuyết san cổ thụ mọc trên độ cao
900 m (2.700 ft).
• Hang Chui: cách thị xã Hà Giang 7 km (4,38 dặm) về phía nam. Hang ăn sâu vào
lòng núi khoảng 100 m (300 ft). Cửa hang hẹp phải lách người mới qua được.
Vào trong lòng hang mở rộng, vòm hang cao vút, nhiều nhũ đá rủ xuống đủ mọi
hình thù. Đặc biệt hang có nhiều dơi, có dòng suối dâng cao đổ xuống thành thác
trông rất đẹp.
• Suối Tiên: Cách thị xã Hà Giang 2 km (1,25 dặm) về phía bắc, là thắng cảnh Suối
Tiên đẹp nổi tiếng. Phong cảnh ở đây rất nên thơ, nước trong xanh. có thể đến đây
nghỉ ngơi, tắm mát và ngắm cảnh.
• Động Én: Động cách thị xã Hà Giang 60 km (37,5 dặm) thuộc địa phận huyện
Yên Minh. Từ thị xã Hà Giang qua cổng trời Quản Bạ, qua những cách rừng
thông ngập chìm trong sương sẽ tới động Én. Hang động còn mang nhiều nét
hoang sơ nhưng đẹp.
• Đồng Văn - "Cổng Trời": Là một huyện vùng cao biên giới của Hà Giang. Độ cao
vùng khoảng 1.000 m (3.000 ft) so với mặt biển, địa hình hầu như chỉ thấy núi đá.
Huyện lỵ cách thị xã Hà Giang 146 km (91,25 dặm) giao thông rất khó khăn.
Huyện có 19 xã thì 9 xã có đường biên giới với Trung Quốc. Mùa đông nhiệt độ
có lúc xuống đến 1° C, nhưng mùa hè nóng nhất chỉ khoảng 24° C. Bầu trời hầu
như quanh năm mưa và mù nên ở đây người dân có câu: "thấy nhau trong tầm
mắt, gặp nhau mất nửa ngày" và "đất không ba bước bằng, trời không ba ngày
nắng". Đồng Văn có điểm cực bắc của Việt Nam tại xã Lũng Cú. Người ta nói
rằng nếu chưa lên Lũng Cú thì coi như chưa đến Đồng Văn, bởi Lũng Cú là "nóc
nhà của Việt Nam" nơi mà "cuối mặt sát đất, ngẩng mặt đụng trời". Đồng Văn nổi
tiếng về trái ngon quả ngọt: đào, mận, lê, táo, hồng về dược liệu quý: tam thất,
thục địa, hồi, quế Đồng Văn còn nổi riếng về phong cảnh như núi non, hang

động, những rừng hoa đủ sắc màu
• Thung lũng Quản Bạ
• Núi đá Mèo Vạc
Lễ hội
Hà Giang là nơi có nhiều sản phẩm văn hóa đặc sắc từ truyền thống lâu đời của hơn 20
dân tộc, một địa danh du lịch đáng nhớ bởi cảnh quan thiên nhiên và con người ở đây.
Không giống với bất kỳ một nơi du lịch nào ở Việt Nam, đến Hà Giang, du khách có thể
thấy được những sản phẩm kết tinh từ truyền thống văn hóa độc đáo của đồng bào miền
núi, đó là các loại khăn thêu, túi vải, áo váy với các loại hoa văn rực rỡ. Du khách sẽ
tham dự những phiên chợ vùng cao đầy thơ mộng.
Lễ mừng nhà mới dân tộc Lô Lô: Lễ mừng nhà mới kéo dài khoảng 2 ngày 2 đêm ở ngôi
nhà mới của người dân tộc Lô Lô. Cả bản kéo tới ăn mừng cho ngôi nhà mới. Thầy cúng
đi hát, sau đó cùng ăn uống vui chơi, hòa tấu kèn sáo và hát giao duyên nam nữ.
Lễ hội mùa xuân: Đây là lễ hội vui xuân của dân tộc H'mông và dân tộc Dao, thường
được tổ chức vào những ngày sau Tết Nguyên Đán và kéo dài từ 3 đến 7 ngày. Lễ hội
mang tính chất tổng hợp mừng công, cầu mưa, cầu con trai. Lễ hội có thi bắn nỏ, hát giao
duyên, ném pa páo, uống rượu, mở tiệc đãi khách.
Di tích
Động Tiên: Động cách thị xã Hà Giang 2 km (1.25 dặm). Động có Suối Tiên rất đẹp.
Tương truyền xưa, các tiên nữ vẫn thường xuống động này để tắm vào dịp Tết nên được
đặt tên là Động Tiên. Nhân dân quanh vùng vẫn thường đến Động Tiên lấy nước và cầu
may mắn vào lúc giao thừa.
Cổng Trời Quản Bạ: Cách thị xã Hà Giang khoảng 40 km (25 dặm) về phía bắc. Đây là
một vùng núi non trùng điệp, có truyền thuyết về núi Cô Tiên đầy thơ mộng. Khí hậu mát
mẻ quanh năm rất tốt cho việc nghỉ dưỡng.
Thị xã Hà Giang: Thị xã Hà Giang là một thị xã đẹp nằm trong một thung lũng, bốn bên
là núi, có dòng sông Lô chảy qua thị xã. Thị xã Hà Giang là trung tâm kinh tế, chính trị,
văn hóa của tỉnh. Thị xã có khu di chỉ khảo cổ học Đồi Thông nằm ngay trong lòng thị
xã, nơi đây đã tìm thấy hàng ngàn di vật từ thời tiền sử và được xác định là một trong
những vùng văn hóa sớm nhất của Việt Nam.

Dinh Họ Vương: Tại huyện Đồng Văn xa xôi, hiện có một điểm du lịch lý thú đó là dinh
họ Vương (Vương Chí Sình) thuộc địa phận xã Sà Phìn. Quy mô của dinh không lớn
nhưng đây là một công trình kiến trúc đẹp hiếm có và rất độc đáo của vùng cao nguyên
này. Đoạn đường dẫn vào dinh chỉ dốc thoai thoải, được lát bằng những phiến đá lớn
vuông vức, phẳng lỳ. Dinh được bao bọc bởi hai vòng tường thành xây bằng đá hộc.
Vòng thành ngoài là một bức tường dày khoảng 40 cm, cao khoảng 2 m (6 ft). Vòng
thành trong dày và kiên cố hơn vòng thành ngoài. Cả hai vòng thành đều có lỗ châu mai.
Giữa hai vòng thành là một dải đất rộng khoảng 50 m (150 ft), trồng toàn trúc.
Dinh có ba ngôi nhà sàn. Ngôi nhà chính quay mặt ra cổng thành, hai ngôi nhà phụ song
song nhau và vuông góc với ngôi nhà chính. Cả ba ngôi nhà được làm bằng gỗ, từ cột,
kèo, sàn, vách, mái đều làm bằng gỗ quý. Ngôi nhà chính là nơi ở của "vua" họ Vương, ở
đó hiện vẫn còn bức hoàng phi với bốn chữ "Biên chinh khả phong" được vua Nguyễn
ban cho. Hai ngôi nhà kia dành cho những người phục vụ và lính bảo vệ.
Dinh họ Vương là một điểm dừng chân đáng để bạn quên đi mọi vất vả sau những chặng
đường cheo leo hiểm trở; bởi toàn bộ cảnh trí dinh họ Vương toát lên vẻ thâm nghiêm
trong khung cảnh tĩnh mịch nơi vùng cao biên giới.
Chợ tình Khâu Vai: Chợ chỉ họp mỗi năm một lần vào ngày 27 tháng 3 âm lịch tại xã
Khâu Vai, huyện Mèo Vạc.
Truyện kể rằng, ngày xưa có một đôi trai gái thuộc hai bộ lạc yêu nhau. Người con gái rất
xinh đẹp, bộ lạc của cô không muốn cô lấy chồng sang bộ lạc khác; còn bộ lạc bên chàng
trai lại muốn cô về làm dâu bộ lạc của mình. Chính vì vậy mà hiềm khích giữa hai bộ lạc
xảy ra. Mối thù của hai bộ lạc càng nhân lên khi tình yêu của họ càng thắm thiết. Một
ngày kia, khi người con trai đang ngồi với người yêu của mình trên núi thì nhìn thấy cảnh
tượng hai bộ lạc đang đánh nhau rất quyết liệt ở phía dưới. Họ biết tình yêu của họ là
nguyên nhân chính. Để tránh đổ máu giữa hai bộ lạc, hai người đau đớn quyết định chia
tay và hẹn sẽ gặp nhau mỗi năm một lần đúng vào ngày ấy. Địa điểm gặp nhau tại nơi họ
vẫn thường hò hẹn - Khâu Vai. Dần sau đó, Khâu Vai trở thành nơi hò hẹn chung cho tất
cả những người yêu nhau trong vùng.
Chợ Khâu Vai ban đầu họp không có người mua, không có người bán. Họ đến đây chỉ
nhằm để nhìn bóng dáng mà lòng mình đã trao thương gửi nhớ. Nếu gặp lại người xưa thì

trò chuyện cho thỏa lòng nhớ mong; nếu chưa biết thì làm quen, kết bạn. Bất kể tuổi tác,
già hay trẻ. Họ mang đến đây thức ăn sẵn, khi đến bữa bỏ ra cùng ăn với nhau gói cơm
nếp, củ sắn, miếng bánh tất cả đều là sản phẩm tự làm mang đi từ nhà và những bữa ăn
như vậy càng làm cho họ có thêm những giờ phút hạnh phúc bên nhau.
Là người ở xa, người ta đến chợ từ chiều hôm trước để sáng sớm hôm sau đã có mặt ở
chợ. Họ chờ đợi suốt một năm ròng cho nên tâm trạng của người đi chợ thật háo hức.
Sáng sớm là lúc họ dớn dác tìm nhau. Người tìm được bạn rồi thì trò chuyện với nhau
không dứt. Người chưa tìm được bạn thì bồn chồn ngóng đợi, mỏi mắt chờ mong. Còn
những người mới đến lần đầu để tìm bạn thì muốn nhanh chóng tìm được một người bạn
để tâm tình. Khi có bạn rồi cũng là lúc họ say đắm bên nhau
Buồn nhất là lúc chiều về, lúc họ phải chia tay, thật bịn rịn chẳng muốn rời nhau. Dẫu
sao, sự hội ngộ đã để lại trong họ một điều gì đó rất thiêng liêng. Với đôi bạn trẻ biết đâu
năm đó họ sẽ nên vợ nên chồng, hoặc có khi phải hẹn nhau chợ phiên năm tới
Khoảng chục năm trở lại đây, do nhu cầu cuộc sống nên ngày chợ họp ngoài việc hò hẹn,
gặp gỡ, người ta mang cả hàng hóa đến bán ở chợ. Do vậy đến chợ Khâu Vai, người ta
cũng có thể mua, bán, trao đổi những sản vật. Hy vọng, Khâu Vai sẽ mang lại cho bạn
những hoài niệm về một địa danh gắn với câu chuyện tình đã đi vào huyền thoại
Kinh tế
Hà giang là vùng miền núi nên dân số trong tỉnh không đông, đồng bào Kinh chiếm đa
số, còn lại là đồng bào các sắc dân Thổ, Mèo, Tày, Dao, Mán, Nùng, Giấy và Lô Lô.
Phần đông đều thờ cúng tổ tiên, thần linh; và đều có những sắc thái văn hóa đặc thù.
Cũng vì địa thế toàn rừng núi nên kinh tế Hà Giang tương đối kém phát triển. Lâm sản
chính là vài loại gỗ quý như lát hoa, lát da đồng; và các loại gỗ cứng như lim, sến, trai,
táu, đinh. Củ nâu, vầu, nứa ở đâu cũng có. Nông sản gồm lúa, ngô, khoai và các loại đậu
đỗ. Vùng chân núi Tây Côn Lĩnh trồng nhiều trà. Dân chúng cũng trồng cây ăn trái, mận
và lê ở vùng Đồng Văn, Hoàng Xu Phì rất nổi tiếng. Nghề nuôi ong lấy mật khá thịnh
hành. Rừng Hà Giang có nhiều dã cầm, dã thú như phượng hoàng, trăn, rắn, công, trĩ
Khoáng sản có mỏ chì, đồng, thủy ngân và cát trộn vàng. Sông Năng và Bảo Lạc có các
kỹ nghệ lọc vàng nhưng vẫn còn thô sơ, ngoài ra chỉ toàn những tiểu công nghệ sản xuất
vật dụng hàng ngày. Nền thương mại Hà Giang chỉ giới hạn ở sự trao đổi lâm sản với

miền xuôi và với Trung Quốc.
Các vùng núi thấp như Vị Xuyên, Bắc Quang có kinh tế phát triển hơn vùng núi. Dựa vào
sông Lô và lượng mưa lớn, các ngành nông nghiệp ở khu vực này rất phát triển, không
kém gì vùng núi trung du. Nơi đây có vùng trồng cam sành nổi tiếng, những cánh đồng
phì nhiêu
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia