Tài liệu Trên sa mạc và trong rừng thẳm Q2)_921 ppt

Trïn sa maåc vaâ Trong rûâng thùèm 1

MUÅC LUÅC
CHÛÚNG 22 2
CHÛÚNG 23 12
CHÛÚNG 24 25
CHÛÚNG 25 37
CHÛÚNG 26 57
CHÛÚNG 27 62
CHÛÚNG 28 70
CHÛÚNG 29 80
CHÛÚNG 30 84
CHÛÚNG 31 91
CHÛÚNG 32 100
CHÛÚNG 33 108
CHÛÚNG 34 116
CHÛÚNG 35 123

HENRICH SIENKIEVICH 2



CHÛÚNG 22
Khi Xtas vâ cêåu thiïëu niïn da àen kếo àûúåc thêy ca nhûäng
tïn Ẫ Rêåp cng cấi xấc nùång trõch ca con sû tûã bõ giïët sang hai
bïn khe ni thò mùåt trúâi àậ hẩ xëng thêëp hún vâ chùèng mêëy chưëc
nûäa àậ lâ àïm. Tuy nhiïn, khố mâ ng àïm bïn cẩnh xấc chïët,
nïn mùåc d Cali vûâa chó vâo con th bõ giïët vûâa xoa xoa bưå ngûåc vâ
tùåc lûúäi lùåp ài lùåp lẩi: “Msuri nyama” (tưët, thõt tưët), Xtas vêỵn khưng
àïí cho nố lo cấi khoẫn “nyama” êëy mâ bẫo nố phẫi ài tốm bổn ngûåa
àậ bõ tiïëng sng khiïën cho hoẫng súå chẩy bẩt ài. Cêåu bế da àen

giẫi quët chuån nây khế
o lếo vư cng, thay vò chẩy dổc khe ni
àíi theo chng (nïëu lâm theo cấch nây thò hùèn lâ ngûåa sệ câng
chẩy xa hún), cêåu bế àậ leo lïn ni vâ rt ngùỉn àûúâng bùçng cấch
bỗ qua cấc chưỵ quanh co cakhe, chùỉn ngang àûúâng chẩy ca l
ngûåa. Bùçng cấch àố, nố lể lâng tốm ngay àûúåc hai con, côn hai con
nûäa àíi quay trúã lẩi phđa Xtas. Chó cố nhûäng con ngûåa ca
Ghebúrú vâ Khamix lâ khưng thïí bùỉt àûúåc, tuy thïë cng vêỵn côn
bưën con, chûa kïí àïën ch lûâa àang thưì nùång hâng vâ cấi lïìu, ch
nây àậ tỗ ra cố mưåt sûå bònh thẫn hoân toân triïë
t hổc àưëi vúái nhûäng
biïën cưë kinh khng vûâa xêíy ra. Bổn trễ tòm àûúåc ch ta ngay sau
khc ngóåt, lc ch àang rûát cỗ mổc trong lông khe ni mưåt cấch
rêët tó mêín, khưng cht vưåi vậ.
Nối chung giưëng lûâa ngûåa Xan vưën quen thêëy cấc loâi dậ
th, nhûng lẩi súå sû tûã, do vêåy phẫi vêët vẫ lùỉm múái cố thïí àûa
chng vûúåt ngang qua cẩnh tẫng àấ núi hậy côn àổng mưåt vng
mấu àỗ. Ngûåa vûâa thúã phò phô, lưỵ mi múã rưång, vûâa vûún cưí vïì
phđa nhûäng tẫng àấ àêỵm mấu; tuy nhiïn, khi thêëy ch lûâa chó húi
cu
åp tai mưåt tđ, bònh thẫn bûúác qua,thò chng cng bûúác qua. Àïm
àậ gêìn bng xëng, nhûng bổn trễ côn ài àïën gêìn mưåt cêy sưë múái
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 3

dûâng lẩi úã khe ni phònh rưång thânh mưåt cấi thung lng nhỗ,
giưëng nhû mưåt nhâ hất cố nhiïìu bêåc hònh vông trôn, mổc àêìy cêy
gai gốc vâ nhûäng khốm trinh nûä nhiïìu gai.
- Ưng ch úi! - Cêåu bế da àen nối. - Cali àưët lûãa, àưët mưåt àưëng
lûãa to.
Rưìi lêëy thanh gûúm Xan rưång bẫn tûúác àûúåc tûâ xấc

Ghebúrú, nố bùỉt àêìu chùåt gai gốc vâ cẫ nhûäng cêy gưỵ nhỗ nûäa. Sau
khi nhốm lûãa lïn, nố côn chùåt tiïëp, cho túái khi àûúåc mưåt khưëi lúán,
cố thïí dng cẫ àïm.
Sau àố, cng vúái Xtas, nố dûång tp lïìu nhỗ dânh cho Nen
ngay dûúá
i mưåt vấch àấ cao dûång àûáng ca thung lng, rưìi lâm mưåt
hâng râo gai cao vâ rưång hònh bấn nguåt - gổi lâ deriba - vêy
quanh. Qua chuån ca nhûäng nhâ thấm hiïím Phi chêu, Xtas biïët
rùçng khấch bưå hânh thûúâng dng cấch nây àïí tûå vïå chưëng lẩi sûå
têën cưng ca cấc loâi dậ th. Tuy vêåy, ngûåa thò khưng thïí nhưët
trong hâng râo àûúåc, nïn bổn trễ thấo n cûúng ra, lêëy cấc ti
hâng vâ àưì hưåp khỗi lûng chng vâ båc giùçng hai chên àïí chng
khưng ài quấ xa khi lêìn ài kiïëm cỗ ùn vâ nûúác ëng. Mïa lẩ
i tòm
àûúåc nûúác ngay gêìn àêëy, trong mưåt khe àấ trưng giưëng nhû mưåt cấi
bïí chûáa nhỗ, giûäa nhûäng tẫng àấ úã phđa bïn àưëi diïån. Cố nhiïìu
nûúác, à cho ngûåa ëng, à àïí nêëu thõt chim mâ Khamix bùỉn àûúåc
lc sấng. Trong gi hâng cng chưỵ vúái cấi lïìu ca Nen do con lûâa
thưì, bổn trễ côn tòm thêëy gêìn ba nưìi ngư vâ vâi nhm mëi, cng
chm c sùỉn khư nûäa.
Ngêìn êëy quấ à cho mưåt bûäa ùn thõnh soẩn. Tuy nhiïn, chó
cố Cali vâ Mïa lâ ùn nhiïìu. Cêåu bế da àen vưën bõ Ghebúrú bùỉt
nhõn àối mưåt cấch tân nhêỵn, giúâ àêy ùn mưåt lûúång thûá
c ùn bùçng cẫ
hai ngûúâi thûúâng. Song cng vò vêåy nố thânh têm biïët ún cư cêåu
ch múái ca mònh, vâ ngay sau bûäa ùn, nố qu sất àêët trûúác mùåt
Nen vâ Xtas, ra dêëu rùçng nố mong mën àûúåc lâ nư lïå ca hổ cho
túái trổn àúâi; sau àố, nố cng bây tỗ lông thânh kđnh àưëi vúái khêíu
sng ca Xtas, vò hùèn nố nghơ rùçng, tưët hún hïët, hậy lêëy lông mưåt
“ưng v khđ” nhiïìu sûác mẩnh nhû vêåy lâ hún. Sau rưët, nố nối rùçng

sệ cng vúái Mïa canh cho lûãa khỗi tùỉt trong khi “ưng lúán” vâ cư bế
HENRICH SIENKIEVICH 4

ng, rưìi ngưìi xïëp bùçng cẩnh àưëng lûãa, nố bùỉt àêìu lêím nhêím mưåt
bâi ca gò àố, lc lc lẩi lấy ài lấy lẩi nhûäng chûä: “Simba kufa!
Simba kufa”, mâ trong ngưn ngûä Kixvahili cố nghơa lâ: sû tûã bõ
giïët.
Song cẫ “ưng lúán” lêỵn cư bế khưng cố lông nâo nghơ túái chuån
ng. Theo lúâi u cêìu khêín khoẫn ca Xtas, Nen cố nët vâi miïëng
thõt chim vâ mêëy hẩt ngư nêëu mïìm. Cư bế bẫo rùçng khưng mën
ùn cng khưng bìn ng, mâ chó khất thưi. Xtas thoẩt àêìu lo lùỉng
rùçng cư bế bõ sưët, nhûng em thêëy tay cư bế rêët lẩnh, thêåm chđ quấ
lẩnh nûäa. Tuy nhiïn, em cng nâi àûúåc Nen vâo lïìu, núi em àậ
ch
ín bõ sùén chưỵ nùçm cho cư bế, trûúác àố em àậ tòm rêët kơ xem
trong cỗ cố bổ cẩp hay khưng. Xtas ngưìi xëng tẫng àấ vúái khêíu
sng trong tay, bẫo vïå cho cư bế khỗi bõ dậ th têën cưng, nïëu nhû
lûãa khưng à khiïën chng súå. Em vư cng mïåt vâ kiïåt sûác. Em cûá
lùåp ài lùåp lẩi trong lông: “Ta àậ giïët chïët Ghebúrú vâ Khamix, ta
àậ giïët bổn Bïàuin, àậ giïët con sû tûã vâ àậ àûúåc tûå do”. Nhûng
nhûäng lúâi êëy dûúâng nhû lâ ca ai àố thò thêìm vúái em, chûá bẫn thên
em khưng hiïíu thêåt rộ nghơa ca chng. Em chó cố cẫm giấc rùçng
cẫ hai àậ àûúåc tûå do, nhûng àưìng thúâ
i cng àậ cố mưåt cấi gò àố thêåt
kinh khng xêíy ra, khiïën em lo lùỉng khưng n, vâ àê nùång lïn
ngûåc em nhû mưåt tẫng àấ. Vïì sau, nhûäng nghơ ca em bùỉt àêìu
àúâ ra.
Em nhòn thêỵn thúâ mưåt lc lêu nhûäng con thiïu thên àang
quay vông quanh ngổn lûãa, rưìi bùỉt àêìu ng gêåt vâ thiïëp ài nhûäng
giêëc ngùỉn. Cali cng ng gâ ng gêåt, nhûng cûá chưëc chưëc lẩi tónh

giêëc àïí nếm thïm cânh cêy vâo àưëng lûãa.
Àïm sêu thùèm vâ rêët tơnh mõch, àiïìu thêåt hiïëm thêëy trong
vng nhiïåt àúái. Chó nghe tiïëng lấch tấch ca nhûäng cânh gai àang
chấy vâ tiïëng rế
o ph ph ca ngổn lûãa soi sấng nhûäng rẩn àấ vêy
quanh thânh mưåt vông bấn nguåt. Mùåt trùng khưng chiïëu àûúåc
ấnh sấng xëng lông khe, nhûng trïn trúâi nhêëp nhấnh nhûäng vò
sao vư danh dêìy àùåc. Khưng khđ trúã nïn mất lẩnh, khiïën Xtas chúåt
tónh, cưë r bỗ cẫm giấc nùång nïì ngấi ng vâ bùỉt àêìu lo lùỉng, khưng
hiïíu Nen cố bõ lẩnh hay khưng.
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 5

Song em lẩi n têm ngay khi nhúá ra rùçng em àậ àûa cư bế
vâo lïìu vâ cho ng trong têëm chùn dẩmâ bâ Àina mang theo tûâ
Phaium. Em côn nghơ ra rùçng, sët ngêìn êëy ngây ài tûâ sưng Nin
theo àûúâng dưëc lïn mậi - mùåc d àưå dưëc khưng nhiïìu - nhûng hùèn
giúâ àêy chng àậ lïn àïën vng khấ cao, núi bïånh sưët rết khưng côn
àe dổa nhû úã vng lng sưng êím thêëp nûäa. Cấi lẩnh cẫm thêëy àûúåc
trong àïm hònh nhû cng khùèng àõnh àiïìu nây.
Vâ nghơ êëy khiïën em thïm vûäng lông. Em tiïën àïën gêìn lïìu
àïí nghe xem Nen ng cố say khưng, rưìi quay lẩi, ngưìi xëng bïn
àưëng lûãa vâ lẩi bùỉt àêìu thiu thiu ng, rưìi thiïë
p ài.
Bưỵng nhiïn tiïëng gêìm gûâ ca Xaba - con chố trûúác àố nùçm
ng ngay dûúái chên em - khiïën em choâng tónh.
Cali cng múã mùỉt vâ cẫ hai lo lùỉng nhòn con chố àang cùng
thùèng toân thên nhû mưåt súåi dêy àân, tai vïính lïn, mi phêåp
phưìng àấnh húi vïì phđa mâ cẫ bổn vûâa ài àïën, mùỉt nhòn àùm àùm
vâo bống tưëi. Lưng cưí vâ lưng lûng nố x lïn, ngûåc phưìng khưng
khđ mâ vûâa gêìm gûâ, nố vûâa hđt vâo.

Châng nư lïå trễ tíi vưåi vâng nếm thïm cânh khư vâo àưëng
lûãa.
- Ưng ch! - Nố thò thâo. - Cêìm sng ài! Cêìm lêëysng ài ưng
ch!
Xtas cêìm lêëy khêíu sng bûúá
c ra àûáng phđa trûúác lûãa àïí trưng
rộ hún khe ni tưëi mõt. Tiïëng gêìm gûâ ca Xaba àậ chuín thânh
tiïëng sa rúâi rẩc. Sët mưåt hưìi lêu khưng thïí nghe àûúåc gò hïët, rưìi
tai Xtas vâ Cali nghe vổng lẩi tûâ xa tiïëng vố trêìm àc, dûúâng nhû
cố nhûäng con th to lúán nâo àố àang phi nhanh vïì phđa ngổn lûãa.
Tiïëng chên êëy, giûäa cấi tơnh mõch ca àïm thanh, àêåp vâo àấ vổng
lẩi thânh nhûäng tiïëng vang mưỵi lc mưåt to hún.
Xtas hiïíu rùçng mưåt nưỵi nguy hiïím chïët ngûúâi àang tiïën lẩi.
Nhûng àố lâ cấi gò. Cố thïí lâ trêu rûâng, cng cố thïí lâ mưåt àưi tï
giấc àang tòm lưëi thoất ra khỗ
i khe ni? Trong trûúâng húåp êëy, nïëu
nhû tiïëng sng khưng lâm chng súå mâ quay ài, thò cẫ bổn khưng
thoất chïët, búãi vò nhûäng giưëng vêåt nây, vưën khưng đt dûä túån vâ
HENRICH SIENKIEVICH 6

hùng mấu hún bổn th ùn thõt, hoân toân khưng súå lûãa, sệ châ àẩp
têët thẫy mổi thûá chng gùåp trïn àûúâng
Nhûng nïëu nhû àố lẩi lâ toấn qn ca gậ Xmainú, sau khi
gùåp nhûäng cấi thêy ngûúâi trong khe ni, àang sùn tòm kễ giïët
ngûúâi thò sao? Bẫn thên Xtas cng khưng biïët giûäa cấi chïët nhanh
chống vâ mưåt cẫnh nư lïå múái - cấi nâo lâ tưët hún. Em thoấng nghơ,
nïëu nhû chđnh gậ Xmainú cố mùåt trong toấn qn nây, thò y sệ
khưng giïët chng, nhûng nïëu nhû khưng cố mùåt y thò bổn tđn àưì
Hưìi giấo êëy sệ giïët chng trong chúáp mùỉt, hóåc tïå hún, côn hânh
hẩ chng mưåt cấch tân nhêỵn trûúác khigiïët chïë

t nûäa kia. “Ưi, - em
nghơ thêìm, - lẩy Cha hậy cho àố lâ th chûá àûâng lâ ngûúâi!”
Trong khi àố, tiïëng vố cêu mẩnh lïn rưìi chuín thânh tiïëng
sêìm sêåp ca nhûäng mống gëc - vâ cëi cng, tûâ trong bống tưëi
hiïån ra nhûäng cùåp mùỉt lêëp lấnh sấng, nhûäng cấi mi dận rưång,
cng nhûäng chiïëc búâm rưëi búâi do chẩy nhanh.
- Ngûåa! - Cali kïu lïn.Àố chđnh lâ nhûäng con ngûåa ca
Ghebúrú vâ Khamix. Cẫ hai lao túái vúái tưëc àưå khng khiïëp, rộ râng
chng bõ mưåt nưỵi súå hậi nâo àố àíi theo, nhûng sau khi vâo àûúåc
trong ấnh sấ
ng vâ trưng thêëy nhûäng ngûúâi bẩn ca mònh, chng
liïìn nhẫy dûång trïn hai chên sau, rưìi vûâa kïu rûâ rûâ vûâa bưí mống
xëng mùåt àêët vâ àûáng n lùång nhû thïë mưåt lc lêu. Song Xtas
khưng rúâi sng khỗi mấ. Em chùỉc rùçng, ngay sau l ngûåa sệ như
ra cấi àêìu x lưng ca mưåt con sû tûã hay cấi sổ bểt ca con bấo
gêëm. Nhûng em chó hoâi cưng chúâ àúåi. L ngûåa dêìn dêìn bònh tơnh
trúã lẩi, hún nûäa, mưåt lc sau Xaba cng thưi khưng côn àấnh húi,
mâ khoanh khoanh mêëy vông mưåt chưỵ nhû loâi chố thûúâng lâm,
nùçm xëng cån mònh thânh mưåt vông trôn vâ nhùỉ
m mùỉt lẩi. Hùèn
lâ, nïëu nhû cố mưåt con dậ th nâo àố àíi theo l ngûåa, thò khi
cẫm thêëy húi khối hóåc trưng thêëy ấnh lûãa, nố àậ rt lui tûâ xa rưìi.
- Chùỉc phẫi cố gò àố khiïën chng nố súå lùỉm, -
Xtas nối vúái Cali, - nïëu khưng, chng nố àậ chùèng dấm chẩy
ngang qua xấc ngûúâi vâ sû tûã àêu.
- Ưng ch úi! - Cêåu bế nối. - Cali biïët chuån gò xẫy ra.
Nhiïìu, nhiïìu linh cêíu vâ lang ni ài vâo khe, àïën chưỵ cấc xấc chïët.
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 7

Ngûåa chẩy trưën chng, nhûng linh cêíu khưng àíi theo chng, vò

côn ùn thõt Ghebúrú vâ nhûäng tïn kia
- Cng cố thïí, nhûng bêy giúâ cêåu hậy ài thấo n cûúng
ngûåa, cúãi cấc bònh vâ ti mang lẩi àêy! Àûâng cố súå, cố khêíu sng
nây bẫo vïå rưìi!
- Cali khưng súå. - Cêåu bế àấp.Rưìi xư mưåt đt râo gai ngay sất
vấch, nố bûúác ra ngoâi hâng râo; trong khi àố, Nen bûúác ra khỗi
lïìu.
Lêåp tûác Xaba nhưím dêåy vâ cổ mi vâo cư bế àïí àôi àûúåc vët
ve nhû thûúâng lïå, song cư bế vûâa chòa tay ra àậ rt lẩi ngay nhû
kinh túãm àiïìu àố.
- Anh Xtas, cố chuån gò vêåy? - Cư bế hỗi.
- Chù
èng cố gò. Mêëy con ngûåa kia quay trúã lẩi thưi. Tiïëng chên
chng khiïën em thûác dêåy àêëy â?
- Em àậ dêåy tûâ trûúác vâ mën ra khỗi lïìu, nhûng
- Nhûng sao?
- Em súå rùçng anh sệ giêån.
- Anh? Giêån em?
Nen ngûúác mùỉt lïn nhòn cêåu bế bùçng mưåt cấi nhòn lâ lẩ trûúác
àố chûa hïì cố bao giúâ. Trïn nết mùåt Xtas thoấng qua mưåt nưỵi ngẩc
nhiïn lúán, vò trong lúâi nối vâ cấi nhòn ca cư bế, cêåu àổc thêëy mưåt
nưỵi súå sïåt rộ râng.
“Con bế súå mònh rưìi”! - Em thêìm nghơ.
Vâ trong giêy lất àêìu tiïn, em cẫm thêëy nhû thoấng lïn mưåt
ấnh hâi lông. nghơ rùçng sau hânh àưång mâ em vûâa lâm, ngay cẫ

Nen cng àậ xem em khưng chó lâ ngûúâi hoân toân khưn lúán, mâ
côn lâ mưåt chiïën sơ gieo rùỉc nưỵi súå hậi hng chung quanh mònh -
khiïën em thêëy thu th. Nhûng cẫm giấc àố chó tưìn tẩi trong chưëc
lất, vò cẫnh sưëng àau khưí àậ khiïën cho trđ tụå em phất triïín vâ

nêíy núã ốc nhêån xết. Do vêåy, em thêëy àûúåc rùçng, trong cùåp mùỉt àêìy
lo lùỉng ca cư bế, bïn cẩnh nưỵi súå hậi, dûúâng nhû côn cố cẫ sûå ghï
túãm àưëi vúái nhûäng gò vûâa xẫy ra, àưëi vúái mấu vûâa àưí, àưëi vúái sûå tân
HENRICH SIENKIEVICH 8

bẩo mâ hưm nay cư bế àûúåc chûáng kiïën. Em chúåt nhúá lẩi rùçng vûâa
múái rưìi cư bế rt tay lẩi khưng mën vët ve Xaba, con chố àậ cùỉn
chïët hùèn mưåt tïn Bïàuin. Phẫi! Chđnh Xtas cng cẫm thêëy trïn
ngûåc mònh àê nùång mưåt cún ấc mưång. Hưìi úã Port Xaiàú, àổc sấch vïì
nhûäng châng sùn th ngûúâi M úã miïìn Viïỵn Têy giïët hâng tấ
ngûúâi Inàian da àỗ lâ mưåt chuån, côn tûå tay lâm viïåc àố vâ phẫi
trưng thêëy cẫnh nhûäng ngûúâi vûâa múái àêy côn sưëng, giúâ àậ lùn lưån
giûäa nhûäng cún co giêåt trong vng mấu lẩi lâ chuån hoân toâ
n
khấc. Phẫi! Chùỉc hùèn Nen àang mang trong tim àêìy nưỵi súå hậi,
song àưìng thúâi cẫ sûå ghï túãm nûäa, sûå ghï túãm sệ côn lẩi mậi mậi.
“Con bế súå mònh - Xtas nghơ thêìm - nhûng trong àấy lông, khưng
hïì ch , Nen sệ khưng bao giúâ thưi oấn trấch mònh vïì chuån àố,
vâ àố lâ phêìn thûúãng mâ mònh àûúåc nhêån sau khi àậ lâm têët cẫ
mổi viïåc vò cư bế”.
Nghơ thïë, mưåt nưỵi cay àùỉng ghï gúám cìn cån dêng lïn
trong lưìng ngûåc em, em hiïíu rêët rộ rùçng, giấ nhû khưng cố Nen,
thò hóåc lâ em àậ bõ giïët tûâ lêu, hóåc lâ àậ trưën thoất tûâ àúâi nâo
rưìi. Chđnh vò cư bế, em àậ chõu àûång têët cẫ
nhûäng gò mâ em phẫi
chõu, êëy thïë mâ têët cẫ nhûäng nưỵi khưí hẩnh vâ àối khất àố chó àïí
mang lẩi mưỵi mưåt viïåc lâ giúâ àêy àûáng trûúác mùåt em hònh nhû
khưng phẫi lâ cư em bế bỗng kia nûäa, mâ lâ mưåt àûáa bế kinh
hoâng àang ngûúác mùỉt nhòn em, khưng phẫi vúái vễ tin cêåynhû xûa
mâ lâ vúái nưỵi súå hậi àấng ngẩc nhiïn. Àưåt nhiïn, Xtas cẫm thêëy

thêëm thđa thïë nâo lâ nưỵi ti thên. Mùåc d khưng mën, lïå vêỵn ûáa
ra mùỉt vâ giấ nhû khưng cố chuån d thïë nâo ài nûäa, võ “chiïën sơ
dûä túån” nây cng khưng àûúåc khốc - hùèn em àậ khố
c ôa lïn rưìi.
Song em cưë nến vâ hỗi lẩi cư bế:
- Em súå û, Nen?
Cư bế khệ àấp:
- Cûá súâ súå thïë nâo êëy.
Xtas bên bẫo Cali mang têëm nïåm dûúái n lẩi, dng mưåt têëm
ph lïn tẫng àấ lc nậy em ngưìi ng gêåt, chiïëc thûá hai trẫi xëng
àêët vâ nối:
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 9

- Ngưìi xëng àêy cẩnh anh bïn àưëng lûãa Àïm lẩnh quấ
phẫi khưng em? Nïëu em bìn ng thò tûåa àêìu vâo anh mâ ng.
Song Nen vêỵn nhùỉc lẩi:
- Cûá súâ súå thïë nâo êëy
Xtas cêín thêån dng têëm chùn bổc lêëy ngûúâi cư bế, vâ mưåt hưìi
lêu chng cûá ngưìi lùång ài nhû thïë, tûåa vâo nhau, àûúåc ấnh lûãa
hưìng chiïëu sấng, ấnh lûãa chêåp chúân trïn cấc tẫng àấ vâ nhống
nhấnh phẫn chiïëu tûâ nhûäng mẫnh mica trïn cấc hôn àấ.
Tûâ bïn ngoâi hâng râo vổng lẩi tiïëng thúã rûâ rûâ ca ngûåa vâ
tiïë
ng cỗ sưåt soẩt trong miïång chng.
- Nghe anh àêy, Nen - Xtas cêët tiïëng. - Anh båc phẫi lâm
nhû thïë Ghebúrú dổa lâ sệ àêm chïët chng mònh nïëu nhû con sû
tûã khưng chõu dûâng úã xấc Cali mâ tiïëp tc àíi theo chng. Em cố
nghe khưng? Em hậy biïët lâ hùỉn khưng nhûäng chó àe dổa riïng
anh, mâ cẫ em nûäa. Vâ hùỉn sùén sâng lâm chuån àố. Nối thêåt vúái
em, nïëu nhû khưng cố lúâi àe dổa àố, thò d àậ tûâ lêu anh hùçng

nghơ túái chuån nây, anh cng sệ khưng bùỉn chng nố àêu. Anh
nghơ lâ mònh khưng thïí Nhûng hùỉn àậ vûúåt quấ mûác rưìi! Em
thêëy trûúác àố hùỉn hâ
nh hẩ Cali túái mûác nâo rưìi chûá? Côn Khamix?
Hùỉn bấn àûáng chng mònh múái àïíu giẫ lâm sao! Thïm nûäa, em cố
biïët nïëu nhû khưng tòm thêëy Xmainú thò chng nố sệ lâm gò
khưng? Ghebúrú sệ hânh hẩ chng ta, hânh hẩ em hïåt nhû àưëi vúái
Cali thưi. Thêåt kinh khng khi nghơ rùçng hùỉn sệ dng roi ngûåa
àấnh em, hùỉn sệ giây vô cẫ hai àûáa mònh, rưìi sau khi chng mònh
chïët, hùỉn sệ quay vïì Phasưàa mâ nối rùçng chng mònh bõ chïët vò
sưët rết Nen, khưng phẫi anh lâm nhû thïë vò tân bẩo àêu, nhûng
anh phẫi nghơ cấch cûáu em Anh chó nghơ àïën em mâ thưi
Trong giổng nối ca Xtas lưå rộ sûå ti thên àang trân ngêåp
lông em. Nen cẫm nhêån àûúå
c àiïìu àố, cư bế nếp sất vâo ngûúâi em,
côn em, sau khi nến nưỵi xc àưång, bên nối tiïëp:
- Anh nâo cố thay àưíi gò àêu, anh sệ chùm lo vâ bẫo vïå em
nhû trûúác kia thưi; khi chng nố côn sưëng thò chng mònh khưng cố
mưåt cht hi vổng nâo thoất thên. Nhûng giúâ chng mònh cố thïí
HENRICH SIENKIEVICH 10

chẩy trưën túái Abixinia, ngûúâi Abixinia lâ ngûúâi da àen vâ hoang
dậ, nhûng hổ lâ tđn àưì Thiïn cha vâ lâ kễ th ca bổn phiïën loẩn.
Chó cêìn em khỗe mẩnh thò chùỉc chùỉn chng mònh sệ lâm àûúåc
chuån àố, vò tûâ àêy túái Abixinia khưng bao xa. Thêåm chđ, nïëu nhû
chng mònh khưng thânh cưng ài nûäa, d cho chng mònh cố rúi
vâo tay Xmainú, thò em cng àûâng súå lâ hùỉn sệ trẫ th chng
mònh. Trong àúâi hùỉn chûa bao giúâ àûúåc gùåp Ghebúrú cng nhû bổn
Bïàuin êëy cẫ, hùỉn chó biïët cố mưỵi mònh Khamix nhûng Khamix àưëi
vúái hùỉn cố lâ gò àêu! Chng mònh cng khưng cêìn phẫi nối vúái

Xmainú lâ Khamix ài cng vúái chng mònh lâm gò. Nïëu nhû ch
ng
mònh túái àûúåc Abixinia thò chng mònh sệ thoất, mâ d khưng
thoất ài nûäa, thò đt nhêët em cng sệ khưng bõ khưí hún, chó sûúáng
hún thưi, so vúái vûâa rưìi, vò trïn thïë giúái cố lệ khưng cố ai ấc hún
bổnchng Àûâng súå anh nhế, Nen!
Vâ mën cư bế thïm tin tûúãng, àưìng thúâi cng mën cưí v
thïm, em bùỉt àêìu vët tốc cư bế. Nen vûâa lùỉng nghe vûâa rt rê
ngûúác cùåp mùỉt lïn nhòn em. Rộ râng cư bế mën nối gò àêëy, nhûng
cư chêìn chûâ, do dûå vâ lo súå. Mậi sau, ci thêåt thêëp mấi àêìu, khiïën
tốc xộa che mêët hoân toân khn mùåt, cư bế múái hỗi bùçng giổng
côn khệ
hún lc trûúác vâ húi run run:
- Anh Xtas
- Sao hẫ em?
- Bổn hổ cố túái àêy khưng?
- Ai kia? - Xtas ngẩc nhiïn hỗi lẩi.
- Bổn kia Nhûäng ngûúâi bõ giïët êëy.
- Em nối gò thïë, Nen?
- Em súå, em súå lùỉm!

Vâ àưi mưi nhúåt nhẩt ca cư bế run lïn.
Im lùång. Xtas khưng tin lâ nhûäng ngûúâi chïët cố thïí trúã dêåy,
nhûng vò àang lâ àïm, xấc chïët ca bổn chng lẩi cấch àêëy khưng
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 11

xa, nïn em cng chúåt cẫm thêëy rúân rúån: mưåt cún rng mònh chẩy
dổc sưëng lûng.
- Em nối gò thïë, Nen? - Cêåu nhùỉc lẩi. - Àêëy hùèn lâ bâ Àina
dẩy em súå ma Nhûäng ngûúâi chïët khưng

Em khưng kõp nối hïët cêu, vò chđnh vâo giêy pht êëy diïỵn ra
mưåt chuån thêåt rng rúån. Giûäa àïm trûúâng tơnh mõch, trong cấi
thùèm sêu ca khe ni, tûâ phđa nhûäng cấi xấc àang nùçm, chúåt vang
lïn mưåt tiïëng cûúâi kinh rúån, khưng phẫi ca con ngûúâi, trong tiïëng
cûúâi àố rung lïn cẫ nưỵi tuåt vổng lêỵn niïìm sung sûúáng, cẫ sûå tân
nhêỵn, cẫ nưỵi àúán àau, cẫ tiïëng nûác núã vâ sûå giïỵu cúåt, tiïë
ng cûúâi
chối tai vâ bïånh hoẩn ca nhûäng ngûúâi àiïn khng vâ mêët trđ.
Nen thết lïn, dng hïët sûác bêëu chùåt lêëy cấnh tay Xtas. Tốc
Xtas cng dûång àûáng cẫ lïn. Con chố Xaba bêåt dêåy sa vang.
Song cêåu bế Cali ngưìi cấch àêëy khưng xa vêỵn bònh thẫn
ngêíng àêìu lïn vâ nối gêìn nhû vui vễ:
- Àố lâ linh cêíu àang cûúâi giïỵu Ghebúrú vâ sû tûã àêëy.
HENRICH SIENKIEVICH 12

CHÛÚNG 23
Nhûäng sûå kiïån lúán lao ca ngây hưm trûúác cng nhûäng êën
tûúång ban àïm khiïën Xtas vâ Nen mïåt àïën nưỵi, khi àậ thiïëp ài, cẫ
hai ng mưåt giêëc say nhû chïët, mậi àïën gêìn trûa hưm sau cư bế
múái tónh giêëc bûúác ra khỗi lïìu: Xtas bêåt dêåy súám hún mưåt cht trïn
têëm àïåm trẫi gêìn àưëng lûãa, vâ trong khi chúâ àúåi cư bẩn nhỗ, em
bẫo Cali chín bõ bûäa ùn sấng, bûäa ùn vò quấ mån nïn àưìng thúâi
cng lâ bûäa trûa.
Ấnh sấng chối lổi ban ngây xua tan nhûäng nưỵi hậi hng ca
àïm, cẫ hai tónh dêåy khưng nhûäng chó àûúåc nghó ngúi mâ côn àûúåc
cng cưë
tinh thêìn. Nen trưng khấ hún vâ cẫm thêëy ngûúâi khỗe
hún, vâ vò cẫ hai àïìu mën ài câng xa chưỵ bổn Xan bõ bùỉn chïët
câng tưët, nïn ngay sau khi ùn, cẫ bổn lïn ngûåa tiïën vïì phđa trûúác.
Vâo giúâ nây, têët cẫ nhûäng ngûúâi bưå hânh trïn àêët Phi chêu

àïìu dûâng lẩi nghó trûa, thêåm chđ cẫ nhûäng àoân chó gưìm toân
ngûúâi da àen cng phẫi nêëp dûúái bống cấc cêy to, vò àố lâ nhûäng
“giúâ trùỉng”
- tûác lâ giúâ nống bûác vâ im ùỉng - nhû ngûúâi ta thûúâng gổi.
Trong nhûäng giúâ àố, mùåt trúâi thiïu àưët khưng thûúng tiïëc, vâ tûâ
trúâi cao chông chổc dôm xëng, dûúâ
ng nhû xoi mối tòm ngûúâi àïí
giïët vêåy. Mổi loâi th àïìu lêín vâo nhûäng bi cêy lúán nhêët, tiïëng
chim hốt ngûâng hùèn, tiïëng cưn trng nó non cng vùỉng bùåt, toân
thïí thiïn nhiïn chòm trong im lùång nđn húi lẩi, dûúâng nhû mën
êín nấu thêåt kđn trûúác cùåp mùỉt ca lậo trúâi giâ dûä túån. Côn bổn trễ
thò vêỵn ài theo khe ni, trong àố, mưåt vấch àậ ngẫ bống mất che
kđn, nïn chng cố thïí ài nhû thïë lïn phđa trûúác mâ khưng bõ chấy
nùỉng. Xtas khưng mën rúâi khe ni dïỵ tòm thêëy nûúác ëng tẩi cấc
hộm àấ lúán, côn úã nhûäng núi lưå thiïn, nûúác bõ ngêëm vâo àêët, hóåc
bõ a
ánh nùỉng mùåt trúâi biïën thânh húi.
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 13

Con àûúâng liïn tc dêỵn lïn cao - mùåc d khưng nhiïìu lùỉm.
Trïn vấch àấ úã nhiïìu chưỵ, cố thïí trưng thêëy nhûäng vïåt lûu hunh
mâu vâng. Nûúác trong cấc khe àấ cng nhiïỵm mi lûu hunh,
khiïën hai trễ nhúá lẩi Omàuaman vúái cấc tin àưì ca Mahúài dng
múä trưån vúái lûu hunh àïí bưi lïn àêìu. Ngûúåc lẩi, tẩi mưåt sưë chưỵ
khấc lẩi thoẫng mi mêo xẩ, côn nhûäng núi dêy leo nhiïìu têìng r
xëng tûâ cấc rẩn àấ cao lẩi ngâo ngẩt mi hûúng vani thúm ngất.
Cấc võ khấch bưå hânh tđ hon rêët sùén lông dûâng chên trong bống
mấ
t ca nhûäng bûác rêm che àiïím hoa àỗ thùỉm vâ hưìng lam êëy;
cng vúái cấc loẩi lấ cêy, chng cung cêëp thûác ùn cho ngûåa.

Khưng thêëy bống dấng mưåt loâi vêåt nâo, chó thónh thoẫng,
trïn cấc àónh àấ múái cố nhûäng con khó ngưìi chưìm chưỵm, trïn nïìn
trúâi trưng chng giưëng nhû nhûäng võ thêìn linh ngoẩi àẩo
huìnthoẩi mâ úã ÊËn Àưå ngûúâi ta thûúâng trang trđ riïìm ca cấc
thấnh àûúâng. Nhûäng con àûåc, àêìu b x nhûäng lưng, nhe rùng ra
vúái Xaba hóåc chm mưi lẩi thânh hònh trôn vo biïíu lưå sûå kinh
ngẩc vâ tûác giêån àưìng thúâi nhẫy nhốt khưng n, vûâa hêëp hấy mùỉ
t
vûâa gậi sûúân. Côn Xaba, àậ quấ quen vúái hònh bống thûúâng xun
ca chng, hoân toân chùèng thêm àïí túái nhûäng àiïìu àe dổa êëy.
Bổn trễ ài hùng hấi. Niïìm vui giânh lẩi àûúåc tûå do trt khỗi
lưìng ngûåc Xtas cún ấc mưång thûúâng vêỵn khiïën em nghểt thúã àïm
àïm. Giúâ gêy, em chó nghơ xem phẫi lâm gò nûäa, phẫi lâm gò àïí
àûa Nen vâ bẫn thên ra khỗi àõa phêån, trong àố chng bõ àe dổa
phẫi quay trúã lẩi kiïëp sưëng nư lïå trong tay bổn phiïën loẩn, lâm sao
àïí cố thïí xoay trúã trong chuën ài dâi ngây vûúåt qua vng rûâng
thùèm khỗi bõ chïët àối chïët khất, vâ sau nûäa: ài àêu bêy giúâ? Nhúâ
ưng Hatim, em biï
ët rùçng tûâ Phasưàa àïën biïn giúái Abixinia tđnh
theo àûúâng thùèng thò khưng quấ nùm ngây àûúâng, vâ em tđnh rùçng
khoẫng cấch àố dâi khoẫng mưåt trùm dùåm Anh
1
. Kïí tûâ ngây khúãi
hânh khỗi Phasưàa àïën giúâ àậ gêìn hai tìn lïỵ trưi qua, nïn hùèn lâ
cấc em àậ khưng ài theo àûúâng thùèng, mâ vò ài tòm Xmainú, chng
àậ phẫi vông nhiïìu vïì phđa Nam. Em nhúá lẩi rùçng, ngây ài àûúâng


1
Mưỵi dùåm Anh (àûúâng bưå) bùçng 1609,344 mết.

HENRICH SIENKIEVICH 14

thûá sấu, cấc em vûúåt qua mưåt con sưng khưng phẫi sưng Nin, rưìi
sau àố trûúác khi miïìn àêët bùỉt àêìu ài lïn cao dêìn, chng ài ngang
qua gêìn mưåt vng lêìy lưåi rưång lúán nâo àố. Trong trûúâng hổc úã Port
Xaiàú, ngûúâi ta dẩy àõa lđ chêu Phi rêët kơ, vâ trong trđ nhúá Xtas
côn àổng lẩi cấi àõa danh Balorú, tïn ca vng ngêåp nûúác thåc
mưåt con sưng đt ngûúâi biïët tïn lâ Xưëpbat, àưí vâo sưng Nin. Tuy em
khưng hoân toân chùỉc chùỉn lâ àậ ngang qua chđnh vng ngêåp nûúác
nổ, nhûng em cho rùçng cố lệ lâ nhû thïë. Em nghơ rùçng, mën bùỉt
nư lïå thò Xmainú khưng thïí tòm úã phđa Àưng Phasưàa, vò vng àố
àậ hoân toân bõ cẩn ngûúâi búãi qn phiïën loẩn vâ dõch àêåu ma,
hùỉn phẫ
i tiïën vïì phđa Nam, trong vng cho túái nay chûa cố cåc
cân ngûúâi nâo hïët. Tûâ àố, Xtas rt ra kïët lån lâ àoân em ài theo
vïët ca Xmainú vâ thoẩt àêìu nghơ êëy khiïën cho em bâng hoâng
hoẫng súå.
Em bùỉt àêìu cên nhùỉc xem cố nïn bỗ khe ni hay khưng (búãi
khe ni mưỵi lc mưåt vông vïì phđaNam) àïí tiïën thùèng vïì phđa
Àưng. Song sau mưåt lc suy nghơ em bỗ àõnh àố. Phẫi, theo em,
viïåc ài theo dêëu vïët bê l Xmainú (nhûng cấch chng chûâng hai ba
ngây àûúâng) lâ an toân nhêët, búãi lệ Xmainú khưng khi nâo lẩi
mang mốn hâng ngûúâi àố quay trúã lẩi theo con àûúâng quanh co àậ
ài mâ khưng hûúáng thùèng túái sưng Nin. Xtas cng hiïíu rù
çng chó cố
thïí túái àûúåc Abixinia tûâ phđa Nam, vïì phđa êëy àêët nûúác nây tiïëp
giấp vúái rûâng hoang, chûákhưng phẫi tûâ biïn giúái phđa Àưng, núi
àang bõ qn phiïën loẩn canh phông nghiïm ngùåt.
Suy nghơ nhû vêåy, em quët àõnh sệ ài thêåt xa vïì phđa Nam.
Rêët cố thïí vïì phđa êëy sệ chẩm trấn vúái ngûúâi da àen, nhûäng ngûúâi

tûâ búâ sưng Nin chẩy trưën àïën, hóåc lâ nhûäng ngûúâi bẫn xûá. Nhûng
giûäa hai cấi dúã thò Xtas thâ chổn phẫi àûúng àêìu vúái ngûúâi da àen
hún lâ vúái cấc tđn àưì ca Mahúài. Thïm vâo àố, em cng tđnh àïën
chuån nïëu gùåp nhûäng ngûúâi chẩy trưën, hóåc cû dên bẫn xûá, thò
Cali vâ Mïa sệ cố thïí lâ
nhûäng ngûúâi trúå th àùỉc lûåc. Chó cêìn nhòn
thoấng qua cư thiïëu nûä da àen cng cố thïí àoấn àûúåc cưthåc vïì bưå
lẩc Àinca hóåc Sinlc, vò cư cố cùåp chên rêët dâi vâ rêët mẫnh mai,
àưi chên àùåc th cho cấc bưå lẩc nây, nhûäng bưå lẩc sinh sưëng dổc hai
búâ sưng Nin vâ lùån lưåi nhû cô sïëu trong nhûäng vng ngêåp nûúác ca
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 15

dông sưng. Ngûúåc lẩi, Cali mùåc d dûúái tay Ghebúrú àậ trúã nïn
giưëng nhû mưåt bưå xûúng - lẩi cố vốc dấng hoân toân khấc. Thên
hònh chùỉc nõch vâ lûåc lûúäng, hai cấnh tay khỗe mẩnh, côn hai bân
chên thò lẩi nhỗ so vúái chên Mïa.
Vò nố hoân toân khưng nối àûúåc tiïëng Ẫ Rêåp, côn tiïëng
kixvahili - thûá tiïëng gêìn nhû cố thïí dng àïí nối chuån vúái toân
bưå Phi chêu, thûá tiïëng mâ Xtas àậ hổc àûúåc cht đt nhúâ nhûäng
ngûúâi Dandiba lao àưång úã vng kïnh àâo - thò nố nối rêët kếm, nïn
hùèn lâ qụ nố úã mưåt vng xa xưi nâo àố.
Xtas quët àõnh tòm hiïíu xem no
á thåc àõa phûúng nâo.
- Cali nây, dên tưåc ca cêåu lâ gò? - Em hỗi.
- Vahima. - Cêåu bế da àen àấp.
- Dên tưåc àố cố lúán khưng?
- Dên tưåc vơ àẩi lùỉm, àấnh nhau vúái nhûängngûúâi Xamburu
xêëu bng vâ lêëy trêu bô ca chng
1
.

- Lâng ca cêåu úã àêu?
- Xa, xa lùỉm! Cali khưng biïët úã àêu.
- ÚÃ àố cố giưëng nhû vng nây khưng?
- Khưng. ÚÃ àố cố con nûúác lúán vâ nhiïìu ni lùỉm.
- Cấc cêåu gổi tïn con nûúác êëy lâ gò?
- Chng tưi gổi lâ “con nûúác Àen”.
Xtas nghơ thêìm rùçng cố thïí cêåu bế qụ úã vng sưng Anbe
Nianda, cho túái nay vêỵn nùçm trong tay pasa Emin, nïn mën kiïím
tra xem cố àng thïë khưng, bên hỗi tiïëp:
- ÚÃ vng àố cố phẫi cố th lơnh da trùỉng, ngûúâicố nhûäng cấi
thuìn nhẫ khối àen vâ nhiïìu qn lđnh hay khưng?


1
Cali nối sai ngûä phấp hoân toân. ÚÃ àêy chng tưi cưë gùỉng diïỵn àẩt sûå thư sú trong
ngưn ngûä cêåu bế trong chûâng mûåc cố thïí (N.D)
HENRICH SIENKIEVICH 16

- Khưng àêu. Ngûúâi giâ úã chưỵ chng tưi nối rùçng àậ trưng
thêëy ngûúâi da trùỉng (nối túái àêy Cali xôe cấc ngốn tay ra àïëm),
mưåt, hai,. ba lêìn! Àng thïë! Cố ba ngûúâi mùåc nhûäng cấi ấo dâi
trùỉng. Hổ ài tòm ngâ Cali khưng àûúåc trưng thêëy hổ, vò chûa cố
trïn àúâi, nhûng cha Cali àậ tiïëp hổ vâ cho hổ nhiïìu ngâ lùỉm.
- Cha ca cêåu lâ ai?
- Lâ vua ca ngûúâi Vahima.
Àiïìu nây khiïën Xtas khoấi chđ, vò nhû thïë cêåu ta cố ngûúâi
hêìu vưën lâ mưåt hoâng tûã.
- Cêåu cố mën gùåp cha khưng?
- Cali mën gùåp mể.
- Cêåu sệ lâm gò khi gùåp ngûúâi Vahima, vâ hổ sệ lâm gò?

- Ngûú
âi Vahima sệ phc xëng lẩy Cali.
- Thïë thò cêåu hậy dêỵn chng túá túái chưỵ hổ, cêåu sệ úã lẩi vúái hổ
vâ sệ trõ vò kïë võ vua cha, côn chng túá sệ tiïëp tc ài thùèng túái biïín.
- Cali khưng biïët àûúâng ài túái chưỵ hổ vâ sệ khưng úã lẩi vúái hổ,
vò Cali u mïën ưng lúán vâ con gấi ca mùåt trùng.
Xtas vui vễ quay lẩi nối vúái cư bẩn:
- Nen, em àûúåc phong lâ con gấi ca mùåt trùngrưìi àêëy.
Song nhòn thêëy cư bế, em lẩi bìn xóu ài, vò em chúåt nghơ
rùçng, vúái khn mùåt tấi nhúåt vâ gêìn nhû trong sët ca mònh, cư
bế gêìy gô nây quẫ thûåc cố vễ lâ mưå
t sinh linh tûâ mùåt trùng xëng
hún lâ ngûúâi trêìn thïë.
Cêåu bế da àen im lùång mưåt lc rưìi nhùỉc lẩi:
- Cali u bvana kubva, vò bvana kubva khưng giïët Cali, chó
giïët Ghebúrú, lẩi cho Cali ùn nhiïìu nhiïìu.
Vâ bùỉt àêìu vûâa xoa xoa bưå ngûåc, nố vûâa lùåp lẩi vúái vễ khoấi
chđ lưå rộ trïn mùåt.
- Nhiïìu thõt, nhiïìu nhiïìu thõt!
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 17

Xtas côn mën biïët thïm tẩi sao cêåu bế lẩi trúã thânh nư lïå
ca bổn phiïën loẩn, nhûng hốa ra, kïí tûâ cấi àïm ngûúâi ta tốm àûúåc
nố trong cấi hưë àâo dânh cho nhûäng ngûúâi mùỉc bïånh sưët rết, nố àậ
qua khưng biïët bao nhiïu tay ch, àïën nưỵi khưng thïí nâo lån ra
nưíi tûâ cêu chuån kïí ca nố xem nố àậ phẫi lang thang qua nhûäng
nûúác nâo vâ ngûúâi ta àậ àûa nố qua nhûäng chùång àûúâng nâo àïí túái
têån Phasưàa. Xtas chó lûu túái nhûäng àiïìu nố nối vïì “con nûúác
Àen”, búãi vò nïëu nố gưëc ngûúâi vng Abe Nianda, Anbe Etvac
Nianda hóåc Victoria Nianda, nhûäng vng thåc cấc qëc gia

Uniưrư vâ Uganàa, thò chùỉc hùèn nố phẫi nghe nối túái Pasa Emin,
túái qn àưåi vâ cấc tâu chiïën ca ưng ta, nhûäng chiïëc tâu chiïën
lâm cho ngûúâi da àen kinh ngẩc vâ súå hậi. Tanganaica thò quấ xa,
nïn chó côn cố giẫ thuët rùçng dên tưåc ca Cali cû tr úã àêu àố gêìn
hún. Vò lệ àố, viïåc gùåp gúä ngûúâi Vahima khưng phẫi hoân toân lâ
chuån khưng thïí xẫy ra.
Sau mêëy giúâ àûúâng, mùåt trúâi bùỉt àêìu hẩ xëng thêëp. Cấi
nống giẫm ài àấng kïí. Bổn trễ àïën àûúåc mưåt lông thung rưång rậi,
cố nûúác vâ hún chc cêy vẫ dẩi, chng bên dûâng lẩi cho ngûå
a nghó
vâ lêëy thïm dûå trûä. Vò núi àêy vấch àấ àậ thêëp hún trûúác, Xtas bẫo
Cali leo lïn cao àïí xem thûã chung quanh àêy cố vïët khối nâo hay
khưng.
Cali thûåc hiïån ngay mïånh lïånh, vâ trong chúáp mùỉt nố àậ leo
lïn àónh vấch àấ. Sau khi ngùỉm nhòn kơ tûá phđa nố tåt xëng theo
mưåt thên dêy leo to tûúáng vâ nối rùçng khưng thêëy vïët khối, nhûng
lẩi thêëy cố nyama (thõt). Dïỵ àoấn ra rùçng nố khưng nối vïì loâi
chim pentấcca mâ mën nối túái loâi th nâo àố to hún, vò nố trỗ
vâo khêíu sng ca Xtas rưìi lẩi àùåt hai ngốn tay lïn àêìu ra dêëu
rùçng àêëy lâ sc vêåt cố sûâng.
Àïën lûúå
t Xtas trêo lïn cao, thêån trổng như àêìu lïn khỗi àónh
vấch àấ, quan sất khu vûåc trûúác mùỉt. Khưng cố vêåt gò chùỉn têìm
nhòn xa ca em, vò rûâng rêåm cêy cao trûúác kia àậ bõ chấy, côn rûâng
non mổc lïn tûâ mùåt àêët mâu tro xấm thò múái chó cao àûúåc vâi
phên. Nhòn ht têìm mùỉt chó thêëy cố vâi cêy gưỵ lúán mổc thûa thúát,
vúái nhûäng cấi thên ấm khối. Dûúái bống mưåt trong nhûäng cêy nhû
thïë cố mưåt àân linh dûúng gúnu àang gùåm cỗ, loâi linh dûúng nây
HENRICH SIENKIEVICH 18

cố thên mònh giưëng nhû ngûåa, côn àêìu lẩi giưëng trêu. Mùåt trúâi
chiïëu qua nhûäng chiïëc lấ bao bấp rẫi nhûäng vïåt nùỉng nhẫy nhốt
linh àưång trïn nhûäng cấi búâm mâu nêu ca chng. Cố chđn con cẫ
thẫy.
Khoẫng cấch khưng quấ mưåt trùm bûúác chên, nhûng vò giố
àang thưíi tûâ phđa chng vâo khe ni nïn chng vêỵn gùåm cỗ bònh
thẫn, khưng hïì ngúâ túái nguy hiïím úã gêìn. Mën cung cêëp thõt cho
cẫ àoân, Xtas bùỉn hẩ con vêåt àûáng gêìn nhêët, con vêåt ngậ lùn ra
àêët nhû bõ sết àấnh. Nhûäng con côn lẩi chẩy ta ài, cng vúái chng
la
â mưåt con trêu rûâng àưì sưå mâ trûúác àêëy cêåu bế khưng nhêån ra, vò
nố nùçm khët sau mưåt tẫng àấ. Khưng phẫi vò cêìn thiïët mâ chùèng
qua chó vò mấu thúå sùn, nïn cêåu bế nhên lc con vêåt giú sûúân ra
liïìn phống cho nố mưåt phất àẩn. Sau tiïëng nưí, con trêu loẩng
choẩng rêët dûä, kếo lï thên sau, nhûng vêỵn chẩy tiïëp àûúåc, vâ trûúác
khi Xtas kõp thay àẩn, nố àậ khët sau nhûäng chưỵ lưìi lộm ca àõa
hònh.
Trûúác khi khối kõp tan hïët, Cali ngûå lïn mònh con linh dûúng
vâ dng lûúäi dao ca Ghebúrú phanh bng nố ra. Mën nhòn kơ
hún con vêåt, Xtas tiïën lẩi phđa nố - vâ em kinh ngẩc quấ àưỵi, vò
ngay lc àố, thùçng bế
da àen àûa cho em lấ gan hậy àang côn bưëc
húi nống hưíi ca con linh dûúng trong hai bân tay àêỵm mấu.
- Sao cêåu lẩi àûa cho túá? - cêåu bế hỗi.
- Msuri, msuri! (Tưët, tưët!). Bvana kubva ùn ngay ài!
- Mây ùn thò cố! - Xtas àấp, phêỵn nưå vò lúâi àïìnghõ êëy.
Cali chùèng cêìn phẫi àúåi nhùỉc túái lêìn thûá hai, ngay lêåp tûác nố
bùỉt àêìu dng rùng rûát tûâng miïëng gan tûúi nët mưåt cấch thêm
thìng, vâ khi thêëy Xtas àang nhòn nố vúái vễ kinh túãm, nố liïìn
nhùỉc ài nhùỉc lẩi giûäa hai lêìn nët chûãng: “Msuri! Msuri!”

Nố chến nhû thïë hïët giâ nûãa lấ gan, sau àố bùỉt tay vâo viïåc
xễ thõt con linh dûúng. Nố lâm viïåc àố cûåc kò thânh thẩo vâ nhanh
nhe
ån, chùèng mêëy chưëc têëm da àậ àûúåc lổc ra, cấc tẫng thõt àûúåc
tấch ra khỗi lûng. Khi àố Xtas húi ngẩc nhiïn, lâ tẩi sao Xaba
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 19

khưng cố mùåt bïn cẩnh cấi cưng viïåc nây, liïìn hut sấo miïång gổi
nố tham gia bûäa tiïåc trổng thïí gưìm thên trûúác ca con vêåt.
Song Xaba hoân toân khưng xët hiïån, ngûúåc lẩi Cali àang
ci mònh trïn con linh dûúng lẩi ngêíng àêìu lïn nối:
- Con chố lúán chẩy theo con trêu rưìi.
- Cêåu trưng thêëy â? - Xtas hỗi.
- Cali trưng thêëy.
Nối rưìi, nố àùåt tẫng thõt thùn ca con linh dûúng lïn àêìu, hai
ài mang trïn hai tay, bûúác vïì khe ni. Xtas côn hut sấo thïm
vâi lêìn nûäa vâ chúâ con chố, song thêëy rùçng lâm chuån àố chó vư
đch, em cng ài trúã vïì theo sau thùçng bế. Trong khe, Mïa àang bêån
chùåt cêy gai lâm hâng râo, côn Nen àang dng nhûäng ngốn tay
nhỗ
nhùỉn ca mònh vùåt lưng con chim pentấcca cëi cng.
- Anh hut giố gổi Xaba àêëy â? Nố chẩy theo cấcanh â.
- Nố àíi theo con trêu rûâng mâ anh bùỉn trng, vâ anh àang
rêët lo àêy. - Xtas àấp. - Àố lâ mưåt loâi vêåt rêët hùng mấu, vâ khỗe
àïën nưỵi sû tûã cng khưng dấm têën cưng. Sệ khưng lânh àưëi vúái
Xaba nïëu nố àấnh nhau vúái mưåt àưëi th nhû thïë.
Nghe thêëy thïë, Nen vư cng lo lùỉng, cư bế nối rùçng sệ khưng
ài ng, chûâng nâo Xaba chûa quay vïì. Nhòn thêëy nưỵi lo phiïìn ca
cư bế, Xtas àêm ra tûå trấch mònh àậ khưng biïët giêëu nưỵi nguy
hiïím àố vâ cưë tòm cấch an i Nen.

- Lệ
ra anh àậ mang sng ài theo nố, - em nối,
- nhûng chùỉc lâ cẫ hai àậ ài rêët xa, àïm lẩi sùỉp àïën, sệ khưng
trưng rộ vïët àêu. Con trêu àậ bõtrổng thûúng, anh tin rùçng nố sệ
gc thưi. Mâ đtnhêët nố cng bõ ëu ài nhiïìu vò mêët mấu, nïëu nốcố
lao vâo Xaba thò Xaba cng côn kõp bỗ chẩy Phẫi! Cố thïí phẫi
àïën àïm nố múái quay trúã vïì, nhûng thïë nâo nố cng sệ quay vïì.
Nối thïë, song em khưng hoân toân tin vâo nhûäng àiïìu mònh
nối, vò em nhúá lẩi nhûäng àiïìu àậ àổc àûúåc vïì sûå hùng mấu vư cng
ca giưëng trêu rûâng Phi chêu, ngay cẫ khi àậ bõ thûúng rưìi, con
vêå
t cố thïí chẩy àûúâng vông quay trúã lẩi phc cẩnh àûúângthúå sùn
HENRICH SIENKIEVICH 20

ài, rưìi bêët ngúâ têën cưng, chổc sûâng vâo ngûúâi anh ta vâ tung bưíng
lïn khưng. Vúái Xaba cng dïỵ dâng xẫy ra chuån nhû thïë, chûa nối
túái nhûäng mưëi nguy hiïím khấc àang àe dổa con chố trïn àûúâng trúã
vïì trong àïm tưëi.
Chó mưåt lất sau, mân àïm bng xëng. Cali vâ Mïa lâm
hâng râo, àưët lïn mưåt àưëng lûãa vâ lo bûäa tưëi, Xaba vêỵn chûa thêëy
vïì.
Nen mưỵi lc mưåt thïm bìn phiïìn, vâ sau cng bêåt khốc.
Xtas phẫi bùỉt båc cư bế ài nùçm vâ hûáa sệ thûác chúâ Xaba, rưìi
khi trúâi rẩng sấng sệ thên chinh ài tòm con chố dêỵn vïì. Nen àânh
ài vâo lïìu, nhûng chưëc chưëc lẩi lố àêìu ra khỗi cûãa lïìu hỗ
i xem con
chố àậ vïì chûa. Mậi àïën quấ nûãa àïm, khi Mïa bûúác rathay cho
Cali canh lûãa, cư bế múái thiïëp ài.
- Tẩi sao con gấi ca mùåt trùng lẩi khốc? - Calihỗi Xtas, khi
cẫ hai ngẫ lûng xëng têëm vẫi ph mưng ngûåa - Cali khưng mën

thïë.
- Cư bế thûúng Xaba, con chố chùỉc lâ àậ bõ trêu giïët rưìi.
- Cng cố thïí chûa bõ giïët chïët àêu. - Cêåu bế da àen nối.
Rưìi cẫ hai im lùång, vâ Xtas ng thiïëp ài, rêët say. Song em
thûác dêåy ngay khi trúâi hậy côn tưëi, vò cấi lẩnh bùỉt àêìu hânh hẩ.
Lûãa àậ li. Mïa, ngûúâi cố nhiïåm v canh giûä lûãa, àậ ng qụn, vâ
mưåt lc nâo àố àậ khưng tiïëp thïm cânh khư vâo àưë
ng lûãa nûäa.
Têëm àïåm núi Cali nùçm trưëng rưỵng. Xtas tûå mònh tiïëp thïm
ci rưìi lay cư gấi da àen vâ hỗi:
- Cali àêu rưìi?
Cư bế nhòn em mưåt lc lêu chûa tónh hùèn, sau múái bẫo:
- Cali lêëy kiïëm ca Ghebúrú ài ra ngoâi hâng râo. Em nghơ lâ
nố mën chùåt thïm ci, nhûng sau àố nố khưng quay vïì.
- Nố ài àậ lêu chûa?
- Lêu rưìi.
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 21

Xtas chúâ mưåt lất, nhûng vêỵn khưng thêëy cêåu bế da àen àêu,
em vư tònh tûå hỗi thêìm:
- Nố trưën rưìi chùng?
Vâ trấi tim em thùỉt lẩi búãi mưåt cẫm giấc khố chõu, cẫm giấc
mâ sûå vư ún ca con ngûúâi thûúâng gêy ra. Chđnh em àậ bïnh vûåc
vâ bẫo vïå Cali khi sët ngây tïn Ghebúrú hânh hẩ thùçng bế, rưìi
sau àố cng chđnh em àậ cûáu thùçng bế thoất chïët. Bao giúâ Nen
cng tưët bng àưëi vúái Cali vâ thûúâng khốc thûúng cho sûå bêët hẩnh
ca nố, cẫ hai àưëi xûã vúái thùçng bế thêåt hïët lông. ÊËy thïë mâ nố lẩi
bỗ trưën! Chđnh nố
àậ nối rùçng nố khưng biïët lâng mẩc ca ngûúâi
Vahima nùçm vïì phûúng nâo, rùçng nố khưng biïët àûúâng ài túái àố,

thïë mâ nố vêỵn bỗ trưën. Xtas chúåt nhúá lẩi chuån àổc hưìi côn úã Port
Xaiàú vïì cấc cåc hânh trònh úã Phi chêu, cng nhû chuån kïí ca
cấc lûä khấch vïì sûå ngu ngưëc ca ngûúâi da àen, nhûäng kễ nếm cẫ
hâng hốa vâ bỗ chẩy ngay trong nhûäng trûúâng húåp sûå chẩy trưën
mang túái cho hổ cấi chïët cêìm chùỉc. Dơ nhiïn, chó vúái mưåt thanh
gûúm Xan ca tïn Ghebúrú lâ thûá v khđ duy nhêët trong tay,
Cali sệ phẫi chïët àối, hóåc trúã
thânh mưåt miïëng mưìi cho cấc loâi dậ
th, nïëu nhû khưng rúi lẩi vâo tay ca bổn phiïën loẩn.
Ưi! Thùçng vư ún vâ ngưëc nghïëch!
Xtas bùỉt àêìu suy nghơ xem cåc hânh trònh thiïëu Cali sệ khố
khùn vêët vẫ hún bao nhiïu, côn cưng viïåc thò lẩi nùång nhổc hún
bao nhiïu. Cho ngûåa ëng nûúác vâ thẫ ài ùn bíi tưëi, cùng lïìu,
dûång hâng râo, cẫnh giúái khi ài àûúâng àïí lûúng ùn vâ àưì àẩc
khưng bõ rúi mêët, lưåt da vâ xễ thõt th sùn - têët cẫ nhûäng cưng viïåc
êëy, thiïëu châng thiïëu niïn da àen, sệ trt lïn vai em, vâ tûå trong
thêm têm em phẫi tûå nhêån rùçng em khưng cố khấi niïåm gò vïì mưåt
sưë cưng viïåc, thđ d
nhû viïåc xễ thõt th.
“Ha! Biïët lâm thïë nâo àûúåc? - Em tûå nh. - Phẫi lâm thưi! ”
Lc àố, mùåt trúâi àậ như lïn tûâ sau àûúâng chên trúâi vâ ngây
bùỉt àêìu ngay trong chúáp mùỉt, nhû vêỵn thûúâng thêëy úã vng nhiïåt
àúái. Mưåt lc sau, nûúác rûãa mâ Mïa àậ chín bõ ban àïm cho cư ch
bùỉt àêìu reo lốc bốc dûúái mấi lïìu bấo hiïåu Nen àậ dêåy vâ àang mùåc
HENRICH SIENKIEVICH 22

qìn ấo. Lất sau, cư bế bûúác ra, àậ ùn mùåc chónh tïì nhûng hậy côn
àang cêìm lûúåc trïn tay vâ àêìu tốc hậy côn b x.
- Xaba àêu? - Cư bế hỗi.
- Nố vêỵn chûa vïì.Àưi mưi ca cư bế bùỉt àêìu run run.

- Cố thïí nố sệ vïì. - Xtas nối. - Em cố nhúá lâ hưìi qua sa mẩc,
àưi khi nố bỗ ài nhûäng hai ngây liïìn, nhûng sau àố bao giúâ cng
theo kõp chng ta chûá?
- Anh bẫo lâ anh sệ ài tòm nố cú mâ?
- Anh khưng thïí.

- Vò sao, anh Xtas?
- Vò anh khưng thïí àïí mưåt mònh em vúái Mïa úã lẩi trong khe
ni.
- Côn Cali?
- Khưng cố Cali.
Vâ em nđn lùång, khưng biïët cố nïn nối cho cư bế biïët toân bưå
sûå thêåt hay khưng. Song vò chuån àố khưng thïí giêë
u àûúåc, nïn
em nghơ rùçng tưët hún hïët lâ nối ngay lêåp tûác.
- Cali lêëy thanh kiïëm ca Ghebúrú, - em nối, - vâ bỗ ài mêët
tûâ hưìi àïm, khưng hiïíu ài àêu. Ai biïët àûúåc lâ nố cố trưën ài hay
khưng. Ngûúâi da àen thûúâng lâm vêåy àêëy, nhiïìu khi àïí àấnh àưíi
lêëy cấi chïët. Anh tiïëc cho nố Nhûng rêët cố thïí lâ nố sệ hiïíu rùçng
nố lâm chuån ngưëc nghïëch vâ
Lúâi ca cêåu bế bõ giấn àoẩn búãi tiïëng sa àêìy mûâng rúä ca
Xaba, tiïëng sa trân ngêåp trong khe ni. Nen vûát ngay cấi lûúåc
xëng àêët chẩy ra àốn, nhûng gai gốc ca hâng râo àậ giûä cư bế
lẩi.
Xtas vư
åi vâng dúä tung hâng râo, nhûng trûúác khi cêåu kõp múã
thưng hùèn thò trûúác mùỉt cêåu àậ hiïån ra trûúác tiïn lâ Xaba, rưìi sau
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 23

àố lâ Cali, long lanh ûúát àêỵm sûúng nhû vûâa qua mưåt trêån mûa to
vêåy.
Mưåt niïìm vui sûúáng to lúán trân ngêåp trong lông hai trễ khi
Cali mïåt khưng kõp thúã, vâo àûúåc bïn trong hâng râo, thò Nen àậ
dang hai vông tay trùỉng mët ca mònh ưm vông lêëy cấi cưí mâu
àen vâ dnghïët sûác siïët chùåt lêëy nố.
Côn Cali thò nối:
- Cali khưng mën thêëy cư bế khốc, nïn Cali ài tòm àûúåc con
chố.
- Cali tưët quấ! - Xtas vûâa àấp vûâa vưỵ vưỵ vâo vaithùçng bế. -
Thïë cêåu khưng súå gùåp sû tûã hay bấo ban àïm hay sao?

- Cali súå, nhûng Cali cûá ài, - cêåu bế àấp lẩi.
Nhûäng lúâi nây câng khiïën cho trấi tim bổn trễ u mïën nố

hún nûäa. Theo lúâi u cêìu ca Nen, Xtas lêëy trong bõ ra mưåt chỵi
cûúâm bùçng thy tinh mâ ưng lậo Hy lẩp Caliưpuli àậ cung cêëp cho
bổntrễ khi rúâi Omàuaman vâ dng nố trang àiïím cho cấi cưí ca
Cali, côn cêåu bế da àen, sung sûúáng vò mốn quâ tùång, rêët tûå hâo
nhòn Mïa vâ nối:
- Mïa khưng cố chỵi hẩt cûúâm, côn Cali cố, vò Cali lâ “àẩi
thïë giúái”.
Nhû thïë lâ sûå qụn mònh ca cêåu bế da àen àậ àûúåc tùång
thûúãng, côn Xaba thò lẩi bõ mùỉng mưåt trêån nïn thên, trong àố, lêìn
thûá hai kïí tûâ khi phc v cư ch Nen, nố àûúåc biïët rùçng nố lâ mưåt
con chố rêët xêëu xđ vâ nïë
u nhû lêìn sau nố côn lâm mưåt chuån
tûúng tûå thïë nây thò nố sệ bõ båc dêy dùỉt ài nhû mưåt ch chố con.
Vûâa nghe nhûäng lúâi mùỉng mỗ àố, nố vûâa ngoe ngíy ài, khiïën
ngûúâi ta cố thïí hiïíu theo cấch nâo cng àûúåc. Tuy nhiïn. Nen

khùèng àõnh rùçng, qua mùỉt nố, cố thïí thêëy rộ lâ nố xêëu hưí, vâ rộ
râng lâ nố àậ àỗ mùåt, cố àiïìu khưngthêëy àûúåc vò ngûúâi nố ph àêìy
lưng àố thưi.
HENRICH SIENKIEVICH 24

Sau àố lâ bûäa ùn sấng gưìm cố nhûäng quẫ vẫi dẩi ngon tuåt
vâ thõt linh dûúng. Trong bûäa ùn sấng, Cali thåt lẩi chuën phiïu
lûu ca mònh. Xtas thò dõch cêu chuån tûâ tiïëng Kixvahili mâ Nen
khưnghiïíu sang tiïëng Anh. Hốa ra con trêu côn chẩy rêët xa. Cali
khố tòm thêëy vïët vò àïm qua khưng trùng. May thay hai hưm trûúác
trúâi àưí mûa vâ mùåt àêët khưng rùỉn lùỉm, nïn dêëu chên ca con vêåt
bõthûúng in hùçn sêu trong àêët. Cali tòm theo dêëu chên bùçng cấch
lêìn mô bùçng ngốn chên ca mònh vâ ài mậi rêët lêu. Mậi sau con
trêu ngậ xëng vâ hùèn lâ nố ngậ xëng chïët ngay, vò khưng hïì cố
dêëuvïët gò nối lïn cố trêån àêëu giûäa nố vúái Xaba. Khi Cali tòm thêëy
cẫ hai, Xaba àậ xúi hïët mưåt phê
ìn chên trûúác ca con trêu, vâ mùåc
d khưng thïí ùn thïm nûäa, nố vêỵn khưng cho phếp hai con linh
cêíu vâ mêëy con lang ni tiïën lẩi gêìn miïëng mưìi, bổn nây àânh
àûáng chêìu ròa chung quanh, chúâ cho con th ùn thõt khỗe hún nây
kïët thc bûäa tiïåc vâ bỗ ài.
Cêåu bế than phiïìn rùçng, con chố gêìm gûâ cẫ vúái nố nûäa,
nhûng nố dổa rùçng “ưng lúán” vâ cư bế sệ giêån, vâ nùỉm lêëy cưí dïì kếo
con chố rúâi khỗi contrêu, vïì túái khe ni múái bỗ tay ra.
Cêu chuån vïì chuën phiïu lûu ban àïm ca Cali kïët thc
tẩi àố, cẫ bổn vui vễ lïn lûng ngûå
a tiïëp tc lïn àûúâng.
Chó riïng cư Mïa chên dâi, mùåc d lùång lệ vâ nhêỵn nhc, vêỵn
ghen tõ ngùỉm nghđa chỵi vông cưí ca châng da àen trễ tíi vâ
bìn bậ nghơ thêìm:

“Cẫ hai ngûúâi lâ ”àẩi thïë giúái", côn mònh chó cố mưåt cấi vông
bùçng àưìng àeo úã mưỵi mưåt chên thưi!"
Trïn sa mẩc vâ Trong rûâng thùèm 25

CHÛÚNG 24
Sët ba ngây sau àố bổn trễ toân ài theo khe ni ngûúåc lïn
mậi. Ban ngây nối chung lâ nống bûác, ban àïm hóåc lânh lẩnh
hóåc lâ oi nưìng. Àậ gêìn túái ma mûa. Phđa sau àûúâng chên trúâi
àn lïn àêy àố nhûäng àấm mêy trùỉng ngêìn nhû sûäa nhûng dêìy
àùåc têìng têìng lúáp lúáp. Nhiïìu phđa trưng thêëy nhûäng lân mûa vâ
nhûäng chiïëc cêìu vưìng xa xa. Gêìn sấng ngây thûá ba, mưåt àấm mêy
nhû thïë vúä ra nhû mưåt chiïëc thng chûáa bõ tåt mêët àai ngay trïn
àêìu chng, tùỉm cho cẫ bổn mưåt trêån mûa âo ẩt vâ êëm ấp, nhûng
may mùỉn lâ khưng kếo dâi.
Sau àố thúâi tiïët lẩi àể
p tuåt vâ cẫ bổn cố thïí tiïëp tc ài L
chim pentấcca xët hiïån vúái sưë lûúång nhiïìu àïën nưỵi, khưng cêìn
phẫi xëng ngûåa Xtas cng bùỉn hẩ àûúåc nùm con, quấ à cho cẫ
bổn
- kïí cẫ Xaba - mưåt bûäa no nï. Cåc hânh trònh trong bêìu
khưng khđ trong lânh hoân toân khưng mïåt nhổc cht nâo, àưìng
thúâi sûå phong ph vïì th vêåt vâ nûúác ëng àêíy xa ấm ẫnh ca nưỵi
lo àối khất. Nối chung, mổi chuån àïìu thån lúåi hún lâ chng
mong, vò thïë Xtas lc nâo cng vui vễ, vâ ài bïn cẩnh cư bẩn nhỗ,
cêåu trô chuån, thónh thoẫ
ng lẩi nối àa:
- Em biïët khưng, Nen, - cêåu nối khi cẫ bổn dûâng chên nghó
dûúái mưåt cêy mđt to tûúáng, trong lc Cali vâ Mïa àang cùỉt nhûäng
quẫ mđt trưng giưëng nhû nhûäng quẫ dûa búã khưíng lưì - àưi khi anh
cûá ngúä nhû mònh lâ mưåt hiïåp sơ giang hưì lang thang vêåy.

- Hiïåp sơ lang thang lâ gò hẫ anh? - Nen quay mấi àêìu tuåt
àểp ca mònh hỗi lẩi Xtas.
- Hưìi xûãa hưìi xûa, vâo thúâi trung cưí, cố nhûäng võ hiïåp sơ nhû
thïë. Hổ chu du khùỉp thïë giúái àïí tòm kiïëm nhûäng chuån mẩo
hiïím. Hổ àấnh nhau cẫ vúái rưìng vâ bổn khưíng lưì, vâ em biïët