Cau hoi on tap va huong dan lam bai van ban Vuot thac

Câu hỏi ôn tập và hướng dẫn làm bài
bài Vượt thác Ngữ Văn lớp 6
( 2/04/2020)
1. Em hãy cho biết điểm nhìn quan sát, miêu tả của tác giả trong văn bản
Vượt thác là ở đâu ? Vị trí đó có thích hợp khơng, vì sao ?
2. Cảnh dịng sơng và hai bên bờ qua sự miêu tả ở trong bài đã đổi thay như
thế nào theo từng chặng đường của con thuyền? Hãy nhận xét về điều đó ?
3. Ở đoạn đầu và đoạn cuối của bài có hai hình ảnh miêu tả những cây cổ thụ
trên bờ sơng. Đó là các hình ảnh nào ? Chỉ ra đặc điểm khác nhau của các
hình ảnh những cây cổ thụ đó ? ( sự khác nhau về biện pháp nghệ thuật, ý
nghĩa của hình ảnh )
4. Cho đoạn văn sau :
“ Những động tác thả sào, rút sào nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng
Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm
răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống
như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư vượt
thác khác hẳn
Dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng
vâng, dạ dạ. ”
a. Đoạn văn trên trích từ văn bản nào, tác giả là ai ?
b. Nêu xuất sứ của văn bản chứa đoạn trích trên ?
c. Đoạn trích trên có nội dung là gì ?
d. Nhân vật Dượng Hương Thư được khắc họa với những đặc điểm nổi bật nào ,
em hãy chỉ rõ ?
e. Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật có trong đoạn văn và nêu tác dụng của các biện
pháp nghệ thuật đó ?
5. Hai bài Sơng nước Cà Mau và Vượt thác tuy đều miêu tả cảnh sông nước
nhưng phong cảnh thiên nhiên ở mỗi bài lại có những nét riêng và nghệ thuật
miêu tả của mỗi nhà văn cũng vậy. Em hãy chỉ ra nét riêng đó trong mỗi văn
bản ?

Hướng dẫn làm bài
1. Em hãy cho biết điểm nhìn quan sát, miêu tả của tác giả trong văn bản
Vượt thác là ở đâu ? Vị trí đó có thích hợp khơng, vì sao ?
- Điểm nhìn quan sát, miêu tả : trên con thuyền đi giữa sơng.
- Vị trí đó thích hợp vì: Đó là vị trí có thể quan sát trực tiếp được sự thay đổi của
cảnh vật, có thể nhìn bao qt ra chung quanh và là vị trí mang lại nhiều trải
nghiệm chân thực nhất trong cuộc vượt thác.
2. Cảnh dịng sơng và hai bên bờ qua sự miêu tả ở trong bài đã đổi thay như
thế nào theo từng chặng đường của con thuyền? Hãy nhận xét về điều đó ?
Trả lời:
Trình
tự

Khúc sơng

Hình ảnh hai bên bờ

1

Ngã ba sông

những bãi dâu trải ra bạt ngàn

2

Gần thác

những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước

3

Trong khu vực
thác

nước từ trên cao phóng xuống hai vách đá dựng đứng

4

Phía trên của
thác

núi cao sừng sững, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp, qua nhiều lớp
núi, đồng ruộng mở ra

- Cảnh dịng sơng có sự thay đổi liên tục, ở mỗi chặng đường khung cảnh không giống
nhau.

3. Ở đoạn đầu và đoạn cuối của bài có hai hình ảnh miêu tả những cây cổ thụ
trên bờ sơng. Đó là các hình ảnh nào ? Chỉ ra đặc điểm khác nhau của các


hình ảnh những cây cổ thụ đó ? ( sự khác nhau về biện pháp nghệ thuật, ý
nghĩa của hình ảnh )
Trả lời:

 Dọc sơng, những chịm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn
xuống nước.
 Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những
cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.

 Với câu trước, tác giả sử dụng biện pháp nhân hố hình ảnh chịm cổ thụ
dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước (chuyển nghĩa theo
biện pháp ẩn dụ): thiên nhiên như cùng có tâm trạng lo lắng trước thử thách
mà những người trên thuyền sắp phải đương đầu.
 Với câu sau, tác giả sử dụng biện pháp so sánh hình ảnh những cây to mọc
giữa những bụi lúp xúp như những cụ già vung tay hô đám con cháu
(chuyển nghĩa theo cơ chế hốn dụ): thiên nhiên như cũng phấn khích trước
niềm vui chinh phục và chiến thắng những thử thách cam go để tiến về phía
trước.
4. Cho đoạn văn sau :
“ Những động tác thả sào, rút sào nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng
Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm
răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống
như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư vượt
thác khác hẳn
Dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng
vâng, dạ dạ. ”
a. Đoạn văn trên trích từ văn bản nào, tác giả là ai ?
b. Nêu xuất sứ của văn bản chứa đoạn trích trên ?
c. Đoạn trích trên có nội dung là gì ?
d. Nhân vật Dượng Hương Thư được khắc họa với những đặc điểm nổi bật nào ,
em hãy chỉ rõ ?
e. Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật có trong đoạn văn và nêu tác dụng của các biện
pháp nghệ thuật đó ?
Trả lời:

a. - Đoạn văn trên trích từ văn bản Vượt thác


- Tác giả : Võ Quảng

b.Xuất sứ : Văn bản Vượt thác được trích từ chương XI của truyện Quê nội của
nhà văn Võ Quảng
c. Nội dung chính : Đoạn văn miêu tả cảnh Dượng Hương Thư đối đầu với thác
dữ.
d. Nhân vật Dượng Hương Thư chủ yếu được khắc họa ở hai phương diện :
 Ngoại hình ( vẻ đẹp cường tráng, gân guốc, dũng mãnh ) :
o Đánh trần
o Như pho tượng đồng đúc
o Các bắp thịt cuồn cuộn
o Hai hàm răng cắm chặt
o Quai hàm bạnh ra
o Cặp mắt nảy lửa…
 Hành động ( nhanh, mạnh, dứt khốt )
o Co người phóng sào
o Ghì chặt đầu sào
o Thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt
e. Các biện pháp nghệ thuật chủ yếu :
- So sánh
“ Những động tác thả sào... như cắt ”
“Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc ”
“giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.”
- Tác dụng :
+ Gợi vẻ đẹp dũng mãnh, đầy sức mạnh của Dượng Hương Thư.
+ Gợi liên tưởng đến vẻ đẹp huyền thoại của những người anh hùng xưa với tầm
vóc và sức mạnh phi thường.
- Thủ pháp đối lập :


Dượng Hương Thư vượt thác khác hẳn Dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ
nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng, dạ dạ. ”

- Tác dụng : khẳng định một phẩm chất đáng quí của người lao động: khiêm tốn,
nhu mì đến nhút nhát trong cuộc đời thường, nhưng lại dũng mãnh, nhanh nhẹn,
quyết liệt trong công việc, trong khó khăn, thử thách.

5. Hai bài Sơng nước Cà Mau và Vượt thác tuy đều miêu tả cảnh sông nước
nhưng phong cảnh thiên nhiên ở mỗi bài lại có những nét riêng và nghệ thuật
miêu tả của mỗi nhà văn cũng vậy. Em hãy chỉ ra nét riêng đó trong mỗi văn
bản ?
 Cảnh Sơng nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, gợi về cái sức sống
đầy hoang dã. Cảnh sơng ngịi chằng chịt và cảnh chợ nổi Năm Căn tấp nập,
trù phú cũng là những nét riêng về phong cảnh trong tác phẩm này. Những
trang văn Sông nước Cà Mau cho thấy bút pháp miêu tả đặc sắc của nhà văn
Đoàn Giỏi. Cảnh vật, con người và cuộc sống biến ảo khơng ngừng. Nó hiện
lên vừa cụ thể lại vừa bao quát dưới ngòi bút của nhà văn.
 Vượt thác lại tập trung miêu tả vẻ đẹp hũng dũng của người lao động trên
nền cảnh thiên nhiên hoành tráng và hùng vĩ. Giọng văn trong sáng, tươi
đẹp, lúc thì mạnh mẽ hào hùng, lúc thì hồn nhiên thơ mộng.