Tải bản đầy đủ (.pdf) (127 trang)

báo cáo thực tập tại Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.19 MB, 127 trang )

Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

MỤC LỤC
MỤC LỤC............................................................................................................... 1
MỤC LỤC HÌNH .................................................................................................... 6
MỤC LỤC BẢNG ................................................................................................... 8
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... 9
LỜI MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 10
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH NHÀ MÁY BIA HEINEKEN
VIỆT NAM ĐÀ NẴNG ............................................................................................. 12
1.1. Công ty TNHH Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam ....................................... 12
1.1.1. Lịch sử phát triển ...................................................................................... 12
1.1.2. Tình hình hoạt động.................................................................................. 12
1.2. Công ty TNHH Nhà máy bia HEINEKEN Việt Nam - Đà Nẵng ................ 13
1.2.1. Lịch sử hình thành .................................................................................... 13
1.2.2. Các tiêu chuẩn ISO ................................................................................... 14
1.2.3. Nội quy công ty ........................................................................................ 14
CHƯƠNG 2. NGUYÊN LIỆU ............................................................................. 17
2.1. Nguyên liệu ................................................................................................... 17
2.1.1. Malt .......................................................................................................... 17
2.1.2. Hoa Houblon ............................................................................................ 17
2.1.3. Nước ........................................................................................................ 18
2.1.4. Nấm men ................................................................................................. 18
2.1.5. Nguyên liệu thay thế ................................................................................. 19
2.1.6. Một số chế phẩm enzyme trong sản xuất .................................................. 19
CHƯƠNG 3. KHU VỰC BREWING .................................................................... 21
3.1. Nhà Silo chứa Gạo, Barley và Malt. ............................................................. 21
3.1.1. Dây chuyền công nghệ tải gạo và barley vào silo chứa ............................. 22
Page 1




Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

3.1.2. Dây chuyền công nghệ tải Malt vào silo chứa. .......................................... 23
3.2. Hệ thống nghiền nguyên liệu ....................................................................... 24
3.2.1. Thuyết minh quy trình .............................................................................. 24
3.2.2. Thiết bị ..................................................................................................... 24
3.3. Nhà nấu ........................................................................................................ 28
3.3.1. Quá trình nấu ............................................................................................ 28
3.4. Lên men bia Tiger ......................................................................................... 37
3.4.1. Quá trình gây men .................................................................................... 37
3.4.2. Quá trình lên men ..................................................................................... 38
3.4.3. Thiết bị ..................................................................................................... 40
3.5. Lọc bia .......................................................................................................... 43
3.5.1. Mục đích .................................................................................................. 43
3.5.2. Sơ đồ quy trình lọc bia.............................................................................. 43
3.5.3. UBT (Unfiltered Beer Tank) ..................................................................... 44
3.5.4. Beer cooler ............................................................................................... 44
3.5.5. BMF (Beer Membrane Filter) ................................................................... 44
3.5.6. FBT (Filtered Beer Tank) và SF (Security Filter) ..................................... 46
3.5.7. BBL (Bright Beer Line) ............................................................................ 47
3.5.8. BBT (Bright Beer Tank) ........................................................................... 47
CHƯƠNG 4. KHU VỰC PACKAGING ............................................................... 48
4.1. Dây chuyền chiết chai – Bottling Line: ........................................................ 48
4.1.1. Depalletizer: ............................................................................................. 48
4.1.2. Crate Unpacker:........................................................................................ 48
4.1.3. Crate Washer ............................................................................................ 50

4.1.4. Bottle Washer ........................................................................................... 51
4.1.5. EBI (Empty Bottle Inspector) ................................................................... 54
Page 2


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

4.1.6. Filler + Crowner ....................................................................................... 55
4.1.7. FHI (Filling Height Inspector) .................................................................. 58
4.1.8. Pasteurizer ................................................................................................ 59
4.1.9. Bottle Dryer.............................................................................................. 61
4.1.10. Labeller .................................................................................................. 61
4.1.11. LBI (Labeller Bottle Inspector) ............................................................... 63
4.1.12. Wax Station ............................................................................................ 64
4.1.13. Packer..................................................................................................... 64
4.1.14. FCI (Full Crate Inspection) ..................................................................... 65
4.1.15. Palletizer ................................................................................................ 66
4.2. Sơ đồ quy trình canning line ........................................................................ 67
4.2.1 Depalletizer ............................................................................................... 68
4.2.2 Vacuum Conveyor ..................................................................................... 68
4.2.3 ECI ............................................................................................................ 69
4.2.4. Rinser ....................................................................................................... 70
4.2.5 Filler and Seamer...................................................................................... 70
4.2.6

FHI 1 ..................................................................................................... 74

4.2.7


Pasteuriser ............................................................................................. 75

4.2.8

Dryer 1 / Dryer 2 ................................................................................... 76

4.2.9

FHI 2 / FHI 3 ......................................................................................... 77

4.2.10

Can Coder 1 / Can Coder 2 ................................................................ 78

4.2.11

Dryer 3 / Dryer 4 ................................................................................ 78

4.2.12

Wrap Around 1 / Wrap Around 2 ........................................................ 78

4.2.13

Carton Coder 1 / Carton Coder 2 ....................................................... 79

4.2.14

Anti-Slip 1 / Anti-Slip 2 ....................................................................... 79


4.2.15 FCI 1 / FCI 2 ........................................................................................... 80
Page 3


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

4.2.16

Divider ................................................................................................. 80

4.2.17

Palletizer ............................................................................................ 81

CHƯƠNG 5. CÁC PHƯƠNG PHÁP KIỂM NGHIỆM, ĐÁNH GIÁ NGUYÊN
LIỆU VÀ SẢN PHẨM .............................................................................................. 82
5.1. Các chỉ tiêu hóa lý ........................................................................................ 82
5.1.1. Đo FAN (Free Amoni Nitrogen) ............................................................... 82
5.1.2. Đo màu ..................................................................................................... 84
5.1.3. Đo FA ...................................................................................................... 86
5.1.4. Đo OE - Original Extract .......................................................................... 87
5.1.5. Đo pH....................................................................................................... 89
5.1.6. Độ bền keo (7-days test) ........................................................................... 90
5.1.7. Đo độ đục ................................................................................................. 92
5.1.8. Đo hàm lượng CO2 và khí lạ ..................................................................... 93
5.1.9. Đo độ đắng ............................................................................................... 94
5.1.10. Đo VDK – Vicinal Diketone................................................................... 95

5.1.11. Đo độ bọt (Foam) ................................................................................... 97
5.2. Các chỉ tiêu vi sinh........................................................................................ 98
5.2.1. Nuôi cấy và phân lập vi sinh vật ............................................................... 98
5.2.2. Đối tượng ............................................................................................... 100
5.2.3. KOH TEST ............................................................................................ 103
5.2.4. CATALASE TEST ................................................................................. 103
5.2.5. OXIDASE TEST .................................................................................... 104
5.2.6. LACTOSE FERMENT ........................................................................... 105
5.3. Các chỉ tiêu cảm quan ................................................................................ 105
5.3.1. Giới thiệu ............................................................................................... 105
5.3.2. GO/NO Test ........................................................................................... 110
Page 4


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

5.3.3. Test xu hướng sản phẩm (OIT) ............................................................... 111
CHƯƠNG 6. UTILITY ....................................................................................... 112
6.1. Hệ thống xử lý nước cấp............................................................................. 112
6.1.1 Mục đích ................................................................................................. 112
6.1.2. Thuyết minh ........................................................................................... 113
6.2. Hệ thống lạnh ............................................................................................. 116
6.2.1. Mục đích ............................................................................................... 116
6.2.2 Thuyết minh ............................................................................................ 117
6.3. Hệ thống thu hồi CO2 ................................................................................. 118
6.3.1. Mục đích ................................................................................................ 118
6.3.2. Thuyết minh ........................................................................................... 119
6.4. Hệ thống khí nén ........................................................................................ 120

6.4.1 Mục đích ............................................................................................... 120
6.4.2 Sơ đồ quy trình ...................................................................................... 120
6.4.3 Thuyết minh ............................................................................................ 120
6.4.4. Các thơng số vận hành ............................................................................ 121
6.5. Hệ thống lò hơi ........................................................................................... 121
6.5.1. Mục đích ................................................................................................ 121
6.5.2. Các thiết bị ............................................................................................. 121
6.5.3. Quy trình cơng nghệ ............................................................................... 122
6.5.3.Các tiêu chuẩn nước ................................................................................ 123
6.6. Hệ thống xử lý nước thải ........................................................................... 123
6.6.1. Mục đích ................................................................................................ 123
6.6.2. Thành phần hệ thống xử lý nước thải ...................................................... 123
6.6.3. Sơ đồ quy trình cơng nghệ ...................................................................... 124
6.6.4 Thuyết minh quy trình ............................................................................. 125
Page 5


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

MỤC LỤC HÌNH
Hình 1. 1. Các nhà máy do Heineken góp vốn đầu tư tại Việt Nam ................... 12
Hình 1. 2. Một số loại bia được Heineken sản xuất ............................................ 13
Hình 2. 1. Malt……………………………….……………………………………………………..17
Hình 2. 2. Hoa Houblon .................................................................................... 17
Hình 2. 3. Nấm men .......................................................................................... 18
Hình 2. 4. Gạo và Barley ................................................................................... 19
Hình 3. 1. Sơ đồ hoạt động chung của khu vực Brewing…………………………...….21
Hình 3. 2. Dây chuyền công nghệ tải gạo và barley vào silo chứa ...................... 22

Hình 3. 3. Dây chuyền cơng nghệ tải malt vào silo chứa.................................... 23
Hình 3. 4. Sơ đồ quy trình chuẩn bị nguyên liệu ................................................ 24
Hình 3. 5. Trống sàng quay ............................................................................... 25
Hình 3. 6. Cấu tạo máy nghiền búa .................................................................... 26
Hình 3. 7. Sơ đồ phối trộn ................................................................................. 27
Hình 3. 8. Các cơng đoạn nấu ........................................................................... 28
Hình 3. 9. Q trình lọc dịch đường .................................................................. 30
Hình 3. 10. Quá trình tiền nâng nhiệt ................................................................. 32
Hình 3. 11. Quá trình houblon hóa..................................................................... 33
Hình 3. 12. Thiết bị làm lạnh dạng bản mỏng ................................................... 36
Hình 3. 13. Sơ đồ quy trình thực hiện quá trình gây men ................................... 37
Hình 3. 14. Sơ đồ quy trình lên men 1 ............................................................... 38
Hình 3. 15. Cấu tạo thiết bị lên men FST ........................................................... 41
Hình 3. 16. Thiết bị YPT ................................................................................... 42
Hình 3. 17. Thiết bị PT ...................................................................................... 42
Hình 3. 18. Thiết bị YST ................................................................................... 43
Hình 3. 19. Sơ đồ quy trình lọc bia .................................................................... 44
Hình 3. 20. Sơ đồ chứa bia trước khi lọc ........................................................... 44
Hình 3. 21. Sơ đồ thiết bị lọc màng ................................................................... 45
Hình 3. 22. Sơ đồ của 1 skid .............................................................................. 45
Hình 3. 23. Tank chứa bia đã lọc và máy lọc sót ................................................ 46
Hình 3. 24. Sơ đồ đường ống Bright Beer .......................................................... 47
Hình 3. 25. Sơ đồ tank bia chờ chiết rót............................................................. 47
Hình 4. 1. Sơ đồ dây chuyền chiết chai - Bottling line………………………………….49
Page 6


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng


Hình 4. 2. Thiết bị Crate Unpacker .................................................................... 50
Hình 4. 3. Thiết bị Crate Washer ....................................................................... 51
Hình 4. 4. Đầu vào thiết bị Bottle Washer ......................................................... 52
Hình 4. 5. Phân vùng thiết bị Bottle Washer ...................................................... 52
Hình 4. 6. Thiết bị EBI ...................................................................................... 54
Hình 4. 7. Quy trình chiết bia ............................................................................ 57
Hình 4. 8. Thiết bị Bottle Filler & Crowner ....................................................... 58
Hình 4. 9. Thiết bị FHI ...................................................................................... 59
Hình 4. 10. Thiết bị Pasteurizer ......................................................................... 60
Hình 4. 11. Thiết bị Bottle Dryer ....................................................................... 61
Hình 4. 12. Cấu tạo thiết bị dán nhãn chai. ........................................................ 62
Hình 4. 13. LBI ................................................................................................. 64
Hình 4. 14. Thiết bị Packer ................................................................................ 65
Hình 4. 15. FCI ................................................................................................. 66
Hình 4. 16. Sơ đồ quy trình canning line ........................................................... 67
Hình 4. 17. Depalletizer..................................................................................... 68
Hình 4. 18. Vacuum Conveyor .......................................................................... 69
Hình 4. 19. Thiết bị ECI .................................................................................... 69
Hình 4. 20. Rửa lon ........................................................................................... 70
Hình 4. 21. Filler ............................................................................................... 74
Hình 4. 22. FHI 1 .............................................................................................. 75
Hình 4. 23. Biểu đồ PU GRAPHS của bia Tiger. ............................................... 76
Hình 4. 24. Pasteuriser ...................................................................................... 76
Hình 4. 25. Can dryer ........................................................................................ 77
Hình 4. 26. FHI 2,3 ........................................................................................... 77
Hình 4. 27. Can coder........................................................................................ 78
Hình 4. 28. Sensor và carton coder ................................................................... 79
Hình 4. 29. Anti slip .......................................................................................... 80
Hình 4. 30. FCI ................................................................................................ 80

Hình 4. 31. Divider ............................................................................................ 81
Hình 4. 32. Palletizer ......................................................................................... 81
Hình 5. 1. Sơ đồ định danh vi khuẩn………………………………………………………..102
Hình 5. 2. Phương pháp đánh giá cảm quan. .................................................... 106
Hình 5. 3. Ngửi hơi ngắn. ............................................................................... 106
Hình 5. 4. Ngửi hơi dài. ................................................................................... 107
Page 7


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

Hình 5. 5. Nếm bia. ......................................................................................... 107
Hình 6. 1. Sơ đồ hệ thống xử lý nước cấp…………………………………………………112
Hình 6. 2. Thiết bị lọc cát ................................................................................ 114
Hình 6. 3. Thiết bị lọc than hoạt tính ............................................................... 115
Hình 6. 4. Sơ đồ hệ thống lạnh ........................................................................ 117
Hình 6. 5. Sơ đồ hệ thống thu hồi CO2............................................................. 118
Hình 6. 6. Sơ đồ hệ thống khí nén ................................................................... 120
Hình 6. 7. Sơ đồ hệ thống lị hơi ...................................................................... 122
Hình 6. 8. Sơ đồ hệ thống nước thải. ............................................................... 125
Hình 6. 9. Các chỉ tiêu nước thải ..................................................................... 127

MỤC LỤC BẢNG
Bảng 3. 1. Mô tả tank room ............................................................................... 39
Bảng 4. 1. Nhiệt độ setup mong muốn ở các khoang khi thanh trùng bia Tiger...76
Bảng 5. 1. Môi trường nuôi cấy vi sinh vật……………………………………………….. 98
Bảng 5. 2. Môi trường kiểm tra nấm men bia .................................................. 100
Bảng 5. 3. Môi trường nuôi cấy của các mẫu phân tích .................................... 100

Bảng 5. 4. Kết quả định danh vi sinh vật ......................................................... 101
Bảng 5. 5. Bảng điểm đánh giá chất lượng cảm quan....................................... 107
Bảng 5. 6. Các chỉ tiêu cảm quan của sản phẩm............................................... 107
Bảng 5. 7. Các mẫu lấy từ một số bộ phận ....................................................... 110
Bảng 5. 8. Sự mô tả cảm quan của các nhãn hiệu bia khác nhau ...................... 111
Bảng 6. 1 Chỉ tiêu nước sau khi qua lọc cát………………………………………………115
Bảng 6. 2. Chỉ tiêu nước sau khi lọc than ........................................................ 116

Page 8


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

LỜI CẢM ƠN

Chúng em xin chân thành cảm ơn.
Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý ban lãnh đạo Nhà máy
bia HEINEKEN Việt Nam - Đà Nẵng đã tạo cơ hội cũng như điều kiện thuận lợi cho
chúng em được thực tập tại Nhà máy. Đây là cơ hội để em có thể học tập, củng cố kiến
thức đã được học trên trường và vận dụng vào thực tiễn.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các cô chú, anh chị trong công ty đã tận tình
giúp đỡ và hướng dẫn chúng em hồn thành tốt kì thực tập này. Cảm ơn các cô chú,
anh chị đã chia sẻ những kiến thức bổ ích, những kinh nghiệm quý báu, tác phong làm
việc chuyên nghiệp và cả những kỹ năng mềm cần có để làm việc trong môi trường
chuyên nghiệp. Trong thời gian thực tập ở nhà máy khơng tránh khỏi những sai sót,
những lúc làm phiền cô chú, anh chị, gây ảnh hưởng đến cơng việc của mọi người, em
cảm ơn vì mọi người đã bỏ qua và giúp chúng em sửa đổi.
Cuối cùng, em xin cảm ơn thầy cơ trong khoa Hóa – Đại học Bách khoa Đà Nẵng

đã truyền đạt cho chúng em những kiến thức bổ ích và hướng dẫn tận tình cho chúng
em trong đợt thực tập này.

Page 9


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

LỜI MỞ ĐẦU

Bia là sản phẩm lên men, có độ cồn nhất định (2÷12%), được lên men nhờ nấm
men từ các nguyên liệu malt, đại mạch, hops. Mỗi một loại bia có cơng nghệ sản xuất
khác nhau, đem đến cho bia nhưng hương vị đặc trưng riêng. Hiện nay, bia đã dần trở
thành loại thức uống phổ biến, được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng do các giá trị
dinh dưỡng mà nó đem lại. Văn hóa uống bia cũng đã được hình thành ở nhiều nước
trên thế giới như: Czech, Đức, … và Việt Nam chúng ta là nước tiêu thụ bia đứng thứ
ba trên thế giới.
Ngành Công nghệ Thực phẩm nói chung có liên quan mật thiết với công nghệ
sản xuất bia. Trong bối cảnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa hiện nay, cơng nghệ sản
xuất bia đã mang trên mình một diện mạo mới, trữ lượng bia sản xuất ra không ngừng
tăng lên qua các năm, trong đó có một phần cơng khơng nhỏ bởi sự góp sức của Cơng
nghệ thực phẩm trong việc nghiên cứu, nhân giống, cải tạo, bảo quản và hoạt hóa
giống nấm men cho nấu bia.
Nhằm giúp cho sinh viên trong ngành , có những cái nhìn thực tế sau các giờ học
lý thuyết tại nhà trường, các thầy cô Bộ mơn Cơng nghệ Sinh học, Thực Phẩm thuộc
khoa Hóa của Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng đã tư vấn, tạo điều kiện giúp em
hoàn thành hồ sơ xin thực tập công nhân Nhà máy bia Heiniken Đà Nẵng. Được sự
chấp thuận của quý công ty, chúng em với chức danh thực tập sinh đã có cơ hội được

tham quan, làm công nhân tại nhà máy tại bộ phận nấu bia, đóng gói, cơng nghệ và bộ
phận kỹ thuật trong thời gian bốn tuần.
Qua thời gian thực tập, chúng em đã có thể biết được quy trình cơng nghệ sản
xuất hai loại bia Larue và bia Tiger, đi từ nguyên liệu đầu vào cho tới khi ra được bia
thành phẩm, trong đó có sự liên kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận trong nhà
máy. Dưới đây là bài báo cáo thực tập công nhân của em tại nhà máy, ghi lại tất cả
những gì em học được trong q trình thực tập, bao gồm có sáu chương:
- Chương 1: Giới thiệu về Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken Việt Nam Đà
Nẵng.
- Chương 2: Nguyên liệu sản xuất bia.
- Chương 3: Brewing Section - Bộ phận nấu bia.
- Chương 4: Packaging Section - Bộ phận đóng gói.
Page 10


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

- Chương 5: Technology - Bộ phận công nghệ.
- Chương 6: Utility – Bộ phận phụ trợ
Em rất sẵn lịng đón nhận những góp ý từ các anh, chị trưởng bộ phận tại quý
công ty và các thầy cơ ở bộ mơn, giúp em hồn thành tốt bài báo cáo thực tập công
nhân này hơn nữa.
TRÂN TRỌNG!

Page 11


Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng


Báo cáo TTTN

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH NHÀ MÁY BIA
HEINEKEN VIỆT NAM ĐÀ NẴNG
1.1. Công ty TNHH Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam
1.1.1. Lịch sử phát triển
Công ty TNHH Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam là công ty liên doanh được
thành lập vào năm 1991 giữa Công ty TNHH HEINEKEN Châu Á Thái Bình Dương
(HAP) (tiền thân là Cơng ty TNHH Asia Pacific Breweries), có trụ sở chính tại
Singapore và Tổng Cơng ty Thương mại Sài Gịn (SATRA). Hiện nay, HEINEKEN
đang điều hành và quản lý 5 nhà máy đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Đà
Nẵng, tỉnh Quảng Nam, tỉnh Tiền Giang, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Hình 1. 1. Các nhà máy do Heineken góp vốn đầu tư tại Việt Nam
1.1.2. Tình hình hoạt động
Hiện nay, HEINEKEN sản xuất và kinh doanh các sản phẩm bia HEINEKEN,
Tiger, Tiger Crystal, Desperados, Biere Larue, Biere Larue Export, Strongbow, BGI
và Bivina tại thị trường Việt Nam. Tất cả các thương hiệu trên đều được người tiêu
dùng thế giới và Việt Nam ưa chuộng.

Page 12


Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

Báo cáo TTTN

Hình 1. 2. Một số loại bia được Heineken sản xuất
HEINEKEN là đơn vị đầu tiên trên toàn quốc thiết lập một hệ thống xử lý nước

thải đạt tiêu chuẩn quốc tế. Hệ thống này có nhiệm vụ xử lý tồn bộ nước thải cơng
nghiệp và nước thải sinh hoạt bằng các phương pháp xử lý cơ học và sinh học. Các
chất thải rắn đều được tách riêng để xử lý, giấy và thủy tinh được tái chế nhằm giảm
thiểu tối đa việc gây ô nhiễm môi trường. Ở cuối hệ thống xử lý nước thải,
HEINEKEN còn xây dựng một bể thủy sinh để minh chứng cho sự hoàn hảo của chất
lượng nước sau khi xử lý, đảm bảo mọi thông số đều đạt tiêu chuẩn do Bộ Công
Nghiệp và Môi trường quy định. Nhờ áp dụng các biện pháp bảo vệ mơi trường có
hiệu quả cao, nên HEINEKEN đã vinh dự nhận được chứng chỉ ISO 14001:2004 về
quản lý môi trường. Hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn loại A nhằm đảm bảo
nguồn nước trả về thiên nhiên được trong sạch và an toàn.
Những cải tiến mạnh mẽ của HEINEKEN trong thời gian qua đang giúp công ty
ngày càng khẳng định thương hiệu riêng của mình với các chủng loại sản phẩm có
mẫu mã đẹp, chất lượng ổn định và đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh.
1.2. Công ty TNHH Nhà máy bia HEINEKEN Việt Nam - Đà Nẵng
1.2.1. Lịch sử hình thành
Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng có tiền thân là Cơng ty liên doanh
giữa Công ty BGI (Société des Brasseries et Glacieres Internationales) và Nhà Máy
Bia - Nước ngọt Đà Nẵng được thành lập từ tháng 1 năm 1994. Năm 1997, BGI được
cấp phép chuyển đổi thành công ty 100% vốn nước ngồi với tên gọi là Cơng ty
TNHH Foster’s Đà Nẵng.
Năm 2007, Công ty TNHH Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam đã mua lại tồn bộ
Cơng ty TNHH Foster’s Đà Nẵng và trở thành là một trong những Công ty Thành viên
của Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam với công suất sản xuất là 85 triệu lít bia/ năm.

Page 13


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng


Và năm 2010, Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng khởi công dự án mở rộng
công suất lên 150 triệu lít bia/ năm.
Hiện nay, Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng có diện tích 7,7 héc ta,
nằm tại Đường số 6 và số 2, Khu Công nghiệp Hòa Khánh - Liên Chiểu - Đà Nẵng.
Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng đã chính thức sản xuất thương phẩm bia
Larue vào năm 1995 và bia Tiger vào tháng 10 năm 2011.
Nhà Máy Bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng đã ln gặt hái được nhiều thành tích
xuất sắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh và không ngừng là một trong những đơn
vị có nhiều đóng góp vào sự phát triển văn hóa, kinh tế xã hội tại địa phương, nhất là
một đơn vị luôn đi đầu trong cơng tác hồn thành trách nhiệm đóng góp ngân sách nhà
nước liên tục từ nhiều năm qua.
1.2.2. Các tiêu chuẩn ISO
ISO (International Stander Organization), hay gọi là tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc
tế, là cơ quan thiết lập tiêu chuẩn quốc tế bao gồm các đại diện từ các tổ chức tiêu
chuẩn của các quốc gia, để cho các nước muốn giao lưu thương mại phải tuân theo.
HEINEKEN Đà Nẵng có các hệ thống ISO về quản lý chất lượng, về mơi trường và an
tồn thực phẩm.
ISO 9001:2008 là hệ thống tiêu chuẩn hóa về quản lý chất lượng sản phẩm, gồm
các yêu cầu về quản lý nguồn lực, hoạch định sản phẩm và kiểm soát phương pháp đo
lường sản phẩm.
ISO 14001:2004 là hệ thống tiêu chuẩn về môi trường, khẳng định việc công ty
đã đạt được kết quả hoạt động môi trường hợp lý thông qua việc kiểm sốt các tác
động xấu đến mơi trường của sản phẩm, dịch vụ và hoạt động của mình.
ISO 22000:2005 là hệ thống tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm gồm các yêu cầu về
thiết kế, vệ sinh nhà xưởng và thiết bị, khử trùng, kiểm sốt cơn trùng,…
1.2.3. Nội quy cơng ty
Khi đến cơng ty phải qua phịng bảo vệ để xuất trình CMND hoặc giấy tờ tuỳ
thân khác để nhận thẻ đeo rồi mới vào công ty và trả thẻ khi ra khỏi công ty. Thẻ phải
đeo trên áo vào phía ngực trái một cách ngay ngắn.

- Phải đăng ký tất cả các loại dụng cụ thi công, trang thiết bị, vật tư vào giấy tạm
nhập hoặc sổ tạm nhập tại phịng bảo vệ rồi mới được mang vào cơng ty thi công.

Page 14


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

- Tuyệt đối khơng có mùi rượu, bia khi vào công ty làm việc, không ở trần,
không mặc quần đùi, không mắc võng, không ngủ trong nhà máy.
- Người bị nghiện ma tuý hoặc trẻ em dưới 18 tuổi không được phép vào làm
việc tại công ty.
- Làm việc đúng khu vực quy định hoặc khu vực đăng ký, không tự ý đi đến khu
vực khác.
- Phải đăng ký thời gian làm việc tại công ty và thời gian làm việc trong ngày tại
phòng bảo vệ.
- Khi cần làm việc ngồi giờ hành chính (sau 17h) phải có giấy đăng ký làm việc
ngoài giờ (giám đốc sản xuất sẽ quyết định) rồi gửi giấy đăng ký cho phòng bảo vệ.
- Không được tự ý sử dụng các trang thiết bị, dụng cụ, vật tư của nhà máy khi
chưa được phép của trưởng bộ phận tại khu vực đó.
- Đồ dùng cá nhân, trang thiết bị, vật tư thi cơng xong mỗi ngày phải được cất
nơi an tồn, đúng nơi quy định ban đầu, không để bừa bãi và cuối ngày phải vệ sinh
sạch sẽ khu vực làm việc.
- Không hút thuốc tại nơi làm việc, chỉ được phép hút thuốc tại những khu vực
dành riêng trong khung màu xanh đậm và có đặt bảng “khu vực cho phép hút thuốc”.
- Phải mang giày bảo hộ và mũ cứng khi làm việc.
- Khi sử dụng hoá chất phải mang găng tay chống hoá chất trước khi tiếp xúc với
hoá chất, mang khẩu trang và trang bị mặt nạ phòng hơi độc khi cơng việc phải tiếp

xúc với hố chất nguy hiểm dạng hơi.
- Phải trang bị kính bảo hộ khi làm việc với thiết bị gia cơng cơ khí và kính che
bảo hộ đối với khi cắt hàn.
- Khơng được phép ăn uống trong công ty và nước uống tự trang bị, không được
phép vào các xưởng để lấy nước.
- Đi vệ sinh đúng nơi quy định.
- Không được phép đấu nối vào dây dẫn, thiết bị điện, trừ thợ điện của cơng ty.
- Phải có người giám sát chịu trách nhiệm trước khi thực hiện công việc.
- Không được phép đổ các loại dầu nhờn, sơn, dung môi và hoá chất vào cống
rãnh.
Page 15


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

- Xe được phép vào công ty phải có giấy phép lái xe và đảm bảo khơng rị rỉ dầu
nhớt, không được rửa xe trong công ty và khi có nhu cầu sửa chữa do hư hỏng đột xuất
phải báo phụ trách an toàn để được hướng dẫn cụ thể.
- Các đối tác và xe đậu lại qua đêm tại công ty phải xin phép và được sự đồng ý
của Ban giám đốc.
- Tốc độ lái xe trong nhà máy không được vượt quá 10km/h, các chỗ rẽ, ngã
khuất khơng được vượt q 3km/h, sử dụng cịi hợp lý, đậu đổ xe theo chỉ dẫn của bảo
vệ.
- Phải xin giấy phép làm việc đối với sáu công việc sau:
+ Làm việc ở độ cao trên 2m.
+ Làm việc tại các khu vực nóng (hàn cắt ở các kho, xưởng,…). Làm việc tại các
khu vực không gian hạn chế (bồn, bể, tank,…)
+ Công việc đào xới.

+ Công việc với cẩu tải.
+ Công việc phá hủy, phá dỡ.
- Phải tuân thủ các bảng báo an toàn của nhà máy.
- Trường hợp có hoả hoạn, tìm cách thơng báo ngay với người có trách nhiệm
của cơng ty tại khu vực đó hoặc điện thoại số nội bộ 105, 136.
- Trường hợp khẩn cấp, khi có báo động sơ tán (3 tiếng kẻng liên tiếp nhau), tìm
đường ngắn nhất tập trung đúng nơi quy định tại khu vực sân sau phòng bảo vệ và phải
tuân theo sự hướng dẫn, sắp xếp của những người có trách nhiệm.
- Tất cả các tai nạn, bệnh tật nếu xảy ra phải báo ngay với phụ trách an tồn mơi
trường và lao động.

Page 16


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

CHƯƠNG 2. NGUYÊN LIỆU
Các nguyên liệu chung để sản xuất bia gồm: malt, houblon, nước, nấm men.
Ngoài ra, còn sử dụng một số nguyên liệu thay thế như gạo, barley.
2.1. Nguyên liệu
2.1.1. Malt
Malt
được làm
kiện nhiệt
nhất định.

là hạt đại mạch đã
nảy mầm trong điều

độ, độ ẩm nhân tạo
Nó là sản phẩm rất

giàu các chất dinh dưỡng và hầu
như các chất đều chuyển về dạng
dễ tiêu hóa như: đường, các acid
amin, các chất khống, các nhóm
vitamin và cịn có các hệ thống
enzyme phong phú - chủ yếu là

Hình 2. 1. Malt

protease và amylase.
Malt vừa là nguyên liệu đặc trưng để sản xuất bia, vừa là tác nhân cho quá trình
đường hóa nhờ enzyme có trong nó. Vì vậy, malt sản xuất bia phải sạch, có mùi thơm
đặc trưng, có vị ngọt, có màu vàng sáng và kích thước đồng đều.
Nhà máy Heineken Việt Nam Đà Nẵng nhập khẩu malt từ nước ngoài và bảo
quản theo nhiệt độ thường với độ ẩm khoảng 4 – 5 % để tránh ẩm mốc. Phụ thuộc vào
thành phần các chất có trong malt và độ trích ly (thường phải đạt 75 – 80 %) thì malt
nhập về được chia làm 3 loại A, B và C. Ngồi ra cịn có loại malt chocolate là malt
(barley) được rang cháy dùng để tạo màu cho bia.
2.1.2. Hoa Houblon
Hoa houblon là nguyên liệu
không thể thiếu trong công nghệ
sản xuất bia hiện nay và chưa có
một loại nguyên liệu nào có thể
thay thế được. Hoa Houblon có tác
dụng làm cho bia có vị đắng dịu,
tạo hương thơm đặc trưng, làm
Hình 2. 2. Hoa Houblon

Page 17


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

tăng khả năng tạo bọt và giữ bọt, tăng tính sát trùng và ổn định thành phần sinh học
trong sản phẩm.
Nhà máy bia Heineken Việt Nam Đà Nẵng sử dụng hoa Houblon dạng cao (Hops
IKE và Hops ISolon). Hops IKE là loại Hops đã được đồng phân hóa, dùng loại này để
tăng hàm lượng α-acid đắng, rút ngắn thời gian đun để giảm lượng sử dụng và ít tạo
cặn nóng, đồng thời dễ bảo quản hơn so với hoa tươi. Hops Isolon có độ đắng lớn hơn
IKE và được sử dụng trong hai dòng bia Tiger Crystal và Larue Special. Hops thường
được bảo quản ở nhiệt độ từ 0 – 40C.
2.1.3. Nước
Nước là một nguyên liệu quan trọng trong cơng nghệ sản xuất bia, nó chiếm 90 –
92% trong bia nên có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của bia.
Trong nhà máy có nhiều loại nước khác nhau phụ thuộc vào yêu cầu của từng
khu vực như cấp lò hơi, vệ sinh thiết bị, nước cho làm lạnh, nước cho sinh hoạt,… Tuy
nhiên nước cho công đoạn này người ta sử dụng nước brewing là loại nước đã khử kim
loại, khử mùi, tách cặn bẩn tạp chất và tiệt trùng bằng chlorine, đảm bảo các chỉ tiêu
hóa lý và vi sinh.
2.1.4. Nấm men
Trong công nghệ sản xuất bia nấm men có vai
trị quan trọng trong q trình chuyển hóa đường
thành ethanol và CO2 và các sản phẩm phụ tạo nên
hương vị hoàn thiện cho bia.
Nhà máy sử dụng chủng nấm men chìm ở
dạng khơ, trước khi sử dụng cần phải trải qua bước

hoạt hóa giống. Loại nấm men này có đặc điểm:
- Nấm men có dạng hình trịn hoặc bầu dục.

Hình 2. 3. Nấm men

- Tốc độ sinh trưởng nhanh.
- Hoạt lực lên men cao.
- Khả năng tái sử dụng cao.
-Tiết kiệm.

Page 18


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

2.1.5. Nguyên liệu thay thế
Nhà máy sử dụng 2 ngun liệu thay thế chính đó là gạo và barley với vai trị
cung cấp tinh bột cho q trình đường hóa sử dụng cho lên men. Sử dụng nguyên liệu
thay thế này nhằm mục đích giảm giá thành sản phẩm, đồng thời tạo ra sự đa dạng của
sản phẩm, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và chủ động được nguồn nguyên liệu trong
nước.

Hình 2. 4. Gạo và Barley
2.1.6. Một số chế phẩm enzyme trong sản xuất
2.1.6.1. Termamyl
Bản chất: Termamyl có bản chất là α-amylaza, một enzyme thủy phân liên kết
alpha glycoside của các polysaccharide như tinh bột và glycogen, tạo ra glucose và
maltose.

Các yếu tố ảnh hưởng
- pH: Termamyl hoạt động trong khoảng pH = 5.5 - 7, tối ưu nhất là 6 - 6.5
- Nhiệt độ: nhiệt độ tăng thì khả năng hoạt động tăng. Termamyl là enzyme
thương mại nên có khả năng chịu được nhiệt độ cao. Khi nhiệt độ vượt quá 95oC thì
enzyme bị bất hoạt.
- Cơ chất: tinh bột, các cơ chất có kích thước càng nhỏ, cấu trúc càng nhỏ thì
phản ứng xúc tác diễn ra càng nhanh.
- Tái sử dụng: sử dụng enzym nhiều lần thì hoạt tính của chúng giảm dần, đến lần
sử dụng thứ 10 thì hoạt tính giảm đi một nửa.
Sử dụng trong sản xuất bia bằng cách bổ sung vào các nồi nấu nguyên liệu thay
thế để quá trình dịch hóa diễn ra dễ dàng.
Page 19


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

2.1.6.2. Ceremix
Cơ chế
- Alpha glucanase: là enzym thủy phân liên kết 1,4-glycoside trong amylose và
amylopectin, nhờ đó tinh bột được chuyển thành dextrin và oligo saccharide.
- Beta glucanase: là enzym thủy phân beta glcan thành các oligo saccharide.
Ứng dụng:
- Enzyme β- glucanase trong Ceremix sẽ thủy phân tinh bột thành glucoza, phá
vỡ thành tế bào nội nhũ của đại mạch tạo điều kiện cho các enzyme khác tấn công vào
mạch tinh bột, đồng thời làm giảm độ nhớt và tăng hiệu quả lọc.
2.1.6.3. Enzyme Bioproteaza
Enzyme Bioproteaza hoạt động thủy phân protein thành các aminoaxit góp phần
tạo melanoidin, tạo bọt, giữ bọt làm cho bia có hương vị đậm đà, màu sắc đặc trưng,

đồng thời là nguồn dinh dưỡng cho nấm men hoạt động.

Page 20


Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

Báo cáo TTTN

CHƯƠNG 3. KHU VỰC BREWING
Brewing là một khu vực chiếm giữ vai trò chủ đạo trong nhà máy, là phân xưởng
sản xuất chính bao gồm nhiều cơng đoạn có liên kết chặt chẽ với nhau, đảm bảo giúp
quá trình sản xuất trong nhà máy được diễn ra liên tục và ổn định. Sơ đồ hoạt động
chung tại khu vực:
Silo nguyên liệu thô
Nghiền nhỏ
Trộn với nước
Nấu bột gạo

Nấu bột malt
Lọc dịch nha

Bã hèm

Bồn trung gian
Tiền gia nhiệt
Cao hoa

Houblon hóa
Thùng lắng


ZnSO4

Làm lạnh
Nấm men

O2
Lên men
Lọc bia

Bia trong
Đóng chai/ lon
Hình 3. 1. Sơ đồ hoạt động chung của khu vực Brewing

Page 21


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

3.1. Nhà Silo chứa Gạo, Barley và Malt.
Nhà máy hiện nay có 12 silo chứa nguyên liệu: 2 silo chứa gạo, 2 silo chứa
barley, 8 silo chứa malt, dùng để chứa nguyên liệu phục vụ cho quá trình sản xuất hai
loại bia Larue và Tiger.
Điều kiện bảo quản được quan tâm hàng đầu, tại đây được kiểm soát ở nhiệt độ
phòng, tránh ẩm, tránh mốc tối đa bởi các hệ thống sục CO2 và kế hoạch vệ sinh thiết
bị. Gạo sẽ được bảo quản trong silo không quá 7 ngày. Malt và Barley có thể bảo quản
trong silo không quá 120 ngày.
3.1.1. Dây chuyền công nghệ tải gạo và barley vào silo chứa


Hình 3. 2. Dây chuyền cơng nghệ tải gạo và barley vào silo chứa
Gạo và Barley là hai nguyên liệu thay thế, phối trộn theo tỉ lệ nhất định cho hai
quá trình sản xuất bia Tiger (70 malt : 30 gạo) và Larue (55 malt : 45 gạo). Gạo được
nhà máy mua từ ba nhà cung cấp: gạo SATRA, gạo Hòa Thắng và gạo Lộc Quang.
Barley là malt tươi chưa qua nảy mầm, được mua từ nước ngoài về giống như malt. Tất
cả gạo/barley được mua theo container, được cơ cấu nâng nâng lên và đổ xuống hố
chứa ngầm Hopper, trên miệng hố có gắn lưới để phân bố đều nguyên liệu đồng thời
giữ những rác lớn (gỗ, …) bên trên, sau đó được vít tải nghiêng tải rơi qua một nam
châm điện (hút bỏ các kim loại có lẫn, xả kim loại qua túi gom khi tắt điện) rồi đi vào
gàu tải lên trống sàn. Gàu tải tải Gạo/ Barley lên và rơi vào trống sàn theo chiều từ trên
Page 22


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

xuống. Các hạt đủ tiêu chuẩn về kích thước lỗ trên sàn sẽ lọt sàn và đi xuống cân kiểm
tra, các tạp chất có kích thước như sạn hay dây lớn sẽ được giữ lại phía trên. Mỗi lần
cân, cân đủ 69 kg, hai pittong hoạt động ngược chiều sẽ hoạt động và tháo Gạo/Barley
xuống băng tải, tải qua gàu tải từ đáy silo lên đỉnh silo. Nhờ vít tải và băng tải tải vào
bốn silo, bốn silo được chia làm hai, hai silo để chứa Gạo và hai silo chứa Barley. Mỗi
silo có sức chứa 350 tấn ngun liệu. Phía dưới bốn silo có bố trí các vít tải để tải gạo/
barley quay trở lại gàu tải và đưa ra ngoài khi nguyên liệu bị hư hỏng.
3.1.2. Dây chuyền cơng nghệ tải Malt vào silo chứa.

Hình 3. 3. Dây chuyền công nghệ tải malt vào silo chứa
Malt được nhà máy mua từ nước ngoài và là malt đã qua malting hóa, có ba loại:
malt A, malt B, malt C. Malt đóng thùng container theo loại và vận chuyển về nhà

máy, conteiner sẽ được kiểm tra, đạt chuẩn sẽ được cơ cấu nâng nâng lên và đổ malt
xuống hố chứa ngầm Hopper, sau đó được băng tải nghiêng tải rơi qua một nam châm
điện (hút bỏ các kim loại có lẫn, xả kim loại qua túi gom khi tắt tiện) rồi đi vào gàu tải
từ đáy lên trống sàn. Gàu tải tải malt lên và rơi vào trống sàn theo chiều từ trên xuống.
Các hạt đủ tiêu chuẩn về kích thước lỗ sàn sẽ lọt sàn và đi xuống cân kiểm tra. Mỗi lần
cân cân đủ 120 kg, hai pittong hoạt động ngược chiều sẽ hoạt động và tháo malt xuống
băng tải, tải qua gàu tải từ phía dưới lên đỉnh tháp, sau đó qua băng tải, tải vào trong
tám silo khác nhau, mỗi silo chỉ chứa duy nhất một loại malt nhất định với sức chứa
450 tấn nguyên liệu.

Page 23


Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

Báo cáo TTTN

3.2. Hệ thống nghiền nguyên liệu

Hình 3. 4. Sơ đồ quy trình chuẩn bị nguyên liệu
3.2.1. Thuyết minh quy trình
Malt/ Gạo/ Barley được hệ thống băng tải/ gàu tải chuyển từ hệ thống silo chứa
qua 2 bồn định lượng theo công thức nấu đã xác định trước. Sau khi kết thúc tải đúng
khối lượng yêu cầu, hệ thống hút chân không (suction flower) sẽ chuyển hạt Malt/
Gạo/ Barley từ 2 bồn định lượng này đi qua trống sàng để một lần nữa loại đá và tạp
chất lớn hơn kích cỡ lỗ sàng. Sau khi qua trống sàng hạt được di chuyển tới máy
nghiền búa nhờ cơ cấu gàu tải dạng đĩa ống. Qua máy nghiền, hạt được búa nghiền phá
vỡ tới kích cỡ theo yêu cầu để đảm bảo trích ly tốt nhất và khơng tác động đến công
suất của máy lọc bã. Sau khi bột qua máy nghiền được chứa trong phễu chuẩn bị cho
quá trình phối trộn với nước.

3.2.2. Thiết bị
3.2.2.1. Trống sàng
Mục đích: Loại bỏ tạp chất ra khỏi nguyên liệu đảm bảo nguyên liệu sạch trước
khi vào Mashing.
Cấu tạo:

Page 24


Báo cáo TTTN

Công ty TNHH Nhà máy Bia HEINEKEN Việt Nam- Đà Nẵng

Hình 3. 5. Trống sàng quay

Nguyên tắc hoạt động: Hạt được đưa vào tại phễu (5) sau đó được phân phối vào
trống sàng. Bụi và các tạp chất nhẹ được quạt (10) rút theo ống (6) vào khoang khuếch
tán (13) và đi ra tại khoang xả (12). Hạt vào trống sàng sẽ qua các khoang quay với
kích thước lỗ từ nhỏ đến lớn, hạt có kích thước phù hợp sẽ rơi xuống dưới đưa đi xử lý
tiếp, hạt kích thước lớn, đá, tạp chất được lấy ra phía cuối trống.
3.2.2.2. Máy nghiền
a. Mục đích
Phá vỡ cấu trúc của tế bào hạt nhằm tạo kích cỡ hạt nghiền thích hợp, tăng bề
mặt tiếp xúc với nước và enzyme. Ngoài ra cịn tạo điều kiện cho q trình đường hóa,
hoạt động của enzyme thủy phân ở quá trình nấu nhanh và triệt để hơn.
b. Thiết bị
Page 25



×