Tài liệu NGƯỜI CAO TUỔI NÊN DÙNG THUỐC KHÁNG SINH NHƯ THẾ NÀO? doc

NGƯỜI CAO TUỔI NÊN DÙNG THUỐC KHÁNG SINH NHƯ THẾ
NÀO?

Nguồn:
www.suckhoedoisong.vn
Hầu hết ở người cao tuổi (NCT) mọi chức năng của cơ thể đều bị suy giảm
dần theo năm tháng, đặc biệt là hệ thống miễn dịch (hệ thống tạo kháng thể để
chống lại các tác nhân lạ đối với cơ thể), não bộ. Trong suốt cuộc đời của một NCT
có thể có ít hoặc nhiều đợt bị nhiễm khuẩn dù nặng hay nhẹ và mỗi một lần như vậy
có thể đã được dùng một loại kháng sinh (KS) nào đó, nay phải dùng lại thì có nhiều
loại KS sẽ mất tác dụng hoặc giảm hẳn tác dụng (chưa kể có khi còn gây nguy
hiểm). Vì vậy, NCT phải hết sức thận trọng khi dùng KS, vì thuốc đưa vào cơ thể
NCT rất khác với thuốc KS đưa vào cơ thể trẻ.
Những trở ngại khi dùng KS cho NCT
Do đặc điểm sinh lý của NCT, cho nên có nhiều điều bất lợi khi dùng thuốc KS.
Khi dùng thuốc KS bằng đường uống thì khả năng hấp thu thuốc KS ở đường tiêu hóa sẽ
giảm, làm ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị (bệnh khỏi chậm hoặc không khỏi). Mức độ
hấp thu thuốc KS giảm nhiều hay ít còn tùy thuộc vào mức độ lão hóa của cơ thể từng
người. Nếu mức độ lão hóa ít thì sự hấp thu tốt hơn nhiều so với cơ thể có sự lão hóa
nhiều, và khi mức độ lão hóa tăng thì khả năng gắn protein vào huyết tương cũng giảm.
Nếu KS gắn vào protein huyết tương giảm thì làm xuất hiện hiện tượng KS lưu hành dưới
dạng tự do và sẽ gây độc hại cho cơ thể.
Sự phân phối thuốc KS trong cơ thể
NCT cũng có nhiều thay đổi, hiện tượng này
tùy thuộc vào tính chất của từng loại thuốc KS
và trạng thái bệnh lý của từng người. Việc đào
thải thuốc KS qua đường thận cũng sẽ giảm,
nhất là các loại thuốc thuộc nhóm beta-lactam,
aminoglycoside, sulfamide, cotrimoxazol do
NCT có hiện tượng suy giảm nephron, kéo theo
suy giảm chức năng của thận. Ngoài ra, ở NCT

thường hay bị thiếu vitamin K, thường do một
số tạp khuNn đường ruột tổng hợp nên, nhưng do dùng các thuốc KS đường uống sẽ tiêu
diệt một số vi khuNn sinh vitamin K, làm cho N CT thiếu đi một lượng vitamin K có thể
dẫn đến rối loạn đông máu. Một số KS dùng lâu ngày có thể gây tiêu chảy kéo dài dễ dẫn
đến hạ kali, đặc biệt đối với những người đang dùng digoxin thì có thể gây ngộ độc
digoxin. Một số thuốc có ảnh hưởng đến chức năng của gan như: sulfamid, lincomycin,
clindamycin, nhóm quinolon khi dùng cho N CT có chNn đoán bị suy gan thì càng nên
thận trọng.
Ảnh minh họa.
Những loại KS cần lưu ý khi dùng cho NCT
Một số KS có chứa N a+, K+ tuy hàm lượng thấp nhưng do dùng liều cao và thời
gian dài như carboxypenicillin, penicillin có thể gây độc cho người bệnh. N hóm
aminoglycoside gây độc cho thận, cơ quan thính giác nên khi dùng cho N CT phải được
theo dõi cNn thận.
Một số thuốc KS như carbenicillin, colistin có khả năng làm giảm kali máu cho
nên cần thận trọng khi dùng kết hợp với các thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu, thuốc
glyccoside trợ tim
N ên hạn chế dùng (hoặc chỉ dùng khi thật cần thiết) đối với nhóm
chloramphenicol, rifamycin, nitrofurantoin, gentamycin, lincomycin.
Khi nào thì chỉ định dùng KS cho NCT?
Trong mọi trường hợp, KS chỉ được dùng khi người thầy thuốc khám bệnh xác
định là có bệnh nhiễm trùng bởi vi khuNn, vi nấm hoặc mắc bệnh nhiễm virus nhưng có
bội nhiễm vi khuNn. Cũng có những trường hợp người ta dùng KS trong việc phòng
nhiễm khuNn trong phẫu thuật. Tuy vậy, trong các bệnh nhiễm khuNn thì việc dùng KS
nào là hoàn toàn do bác sĩ khám bệnh cho người bệnh đó quyết định, trên cơ sở biết được
chắc chắn vi khuNn gì, kết quả của xét nghiệm KS đồ là điều lý tưởng nhất, nếu không sẽ
dựa vào phác đồ điều trị của Bộ Y tế ban hành (bởi vì mỗi cơ thể và mỗi một bệnh nhiễm
khuNn có thể dùng một loại KS khác nhau).
Để hạn chế vi khuNn kháng thuốc KS, ngay từ đầu nên dùng KS phổ hẹp.
Để tránh xảy ra hiện tượng dị ứng nên hỏi kỹ người bệnh về tiền sử sử dụng thuốc

KS và cho làm phản ứng trước lúc sử dụng thuốc KS.
N ên dùng KS sớm khi đã có chNn đoán lâm sàng là bệnh nhiễm khuNn. N ên tránh
các thuốc KS có ảnh hưởng đến chức năng của thận, nếu bắt buộc phải dùng thì cần giảm
liều.