TIỂU LUẬN CUỐI KỲ HỌC PHẦN TƯ DUY SÁNG TẠO VÀ THIẾT KẾ ý TƯỞNG

lOMoARcPSD|11617700

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
HỌC PHẦN: TƯ DUY SÁNG TẠO VÀ
THIẾT KẾ Ý TƯỞNG

Giảng viên

: ThS. Nguyễn Hương Ngọc

Học phần

: Tư duy sáng tạo và thiết kế ý tưởng

Mã học phần

: LIT1054 4

Họ và tên

: Lê Thu Uyên

Mã sinh viên

: 20030155

Hà Nội – 12/2021

i


lOMoARcPSD|11617700

ĐỀ BÀI

Câu 1: Anh/chị hãy phân tích những lợi ích của tư duy sáng tạo và tư
duy thiết kế.
Câu 2: Trình bày dự định của anh/chị về việc vận dụng quy trình tư
duy thiết kế để cải thiện một phương diện trong cuộc sống của bản
thân.

ii


lOMoARcPSD|11617700

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn đến Trường Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân văn vì đã đưa học phần “Tư duy sáng tạo và thiết kế ý tưởng” vào chương
trình học của sinh viên. Sau một thời gian học tập lý thuyết, cùng với q trình
nghiên cứu tài liệu, em đã hồn thành bài tiểu luận cuối kỳ học phần Tư duy sáng
tạo và thiết kế ý tưởng.
Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến giảng viên ThS. Nguyễn
Hương Ngọc. Nhờ những bài giảng của cô và những buổi học được làm việc
nhóm, được thuyết trình, em đã có cơ hội tìm hiểu về sự tư duy và sự sáng tạo
cùng với tầm quan trọng của hai yếu tố đó trong cuộc sống, từ đó áp dụng vào bài
tiểu luận cuối kỳ của mình.

Trong suốt các buổi học, em đã rất cố gắng trau dồi thêm kiến thức để hoàn
thành bài tiểu luận này. Tuy nhiên, do năng lực và trải nghiệm thực tế của em cịn
hạn chế, nên khơng thể tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong cơ giúp đỡ, góp
ý để bài tập cuối kỳ của em thêm hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên của cô,
Lê Thu Uyên

iii


lOMoARcPSD|11617700

MỤC LỤC
Câu 1: Anh/chị hãy phân tích những lợi ích của tư duy sáng tạo và tư duy
thiết kế.
Tư duy sáng tạo................................................................................................5
Tư duy thiết kế.................................................................................................6
Câu 2: Trình bày dự định của anh/chị về việc vận dụng quy trình tư duy thiết
kế để cải thiện một phương diện trong cuộc sống của bản thân......................7
Quy trình tư duy thiết kế :................................................................................7
Vận dụng quy trình tư duy thiết kế để cải thiện phương diện “tự học” của bản
thân.........................................................................................................................8

iv


lOMoARcPSD|11617700

[NỘI DUNG]
Câu 1: Anh/chị hãy phân tích những lợi ích của tư duy sáng tạo và tư duy thiết
kế.
 Tư duy sáng tạo
Về định nghĩa, Design Thinking (tư duy sáng tạo) là dạng hoạt động trí não
cao nhất với tiêu chí của sáng tạo là "tính mới lạ và tính giá trị hơn". Tư duy
sáng tạo là kiểu giải quyết vấn đề dựa trên quá trình động não để tìm ra những
phương án khả thi, rồi rút ra được phương án tối ưu dựa trên các phương án đã
nêu ra. Điều này là cả một quá trình rất phức tạp địi hỏi sự nỗ lực cao độ của
hoạt động trí óc.
Tư duy sáng tạo còn có một định nghĩa khác là một quá trình tạo ra ý tưởng
hoặc giả thuyết, thử nghiệm ý tưởng này đi đến kết quả... Kết quả này có ít
nhiều mới mẻ, có chút ít gì đó trước đây con người chưa bao giờ nhìn thấy, chưa
có ý thức về nó. Nói ngắn gọn thì bản chất sáng tạo là quá trình hoạt động của
con người tạo ra những giá trị vật chất, tinh thần mới về chất.
Về lợi ích của tư duy sáng tạo, tư duy sáng tạo có ý nghĩa vơ cùng lớn, nếu
như khơng nói là quyết định đối với q trình tiến hóa và phát triển của xã hội
lồi người, đặc biệt là trong thế kỷ 21 này khi mà nền kinh tế tri thức (với hàm
lượng sáng tạo chiếm ưu thế tuyệt đối) lên ngơi. Nhờ có sáng tạo, qua từng thời
đại, Con người chế tạo ra vô số thiết bị để “tăng tiến" khả năng của con người.
Như máy bay là sự tăng tiến khả năng tiếp cận không trung, điện thoại là sự
tăng tiến cho khả năng nói và nghe, internet là sự tăng tiến cho giao tiếp toàn
cầu,...
Những thay đổi nhanh chóng của thời đại ngày nay đặt chúng ta trước yêu
cầu rằng các vấn đề phải được giải quyết một cách nhanh chóng, hiệu quả. Và
sáng tạo chính là con đường ngắn nhất dẫn đến thành cơng. Những kiến thức
5


lOMoARcPSD|11617700

chúng ta thu nhận được không đảm bảo rằng ta sẽ giải quyết tốt những vấn đề
gặp trong tương lai. Có khả năng tư duy sáng tạo, chúng ta sẽ vận dụng tổng
hợp những kiến thức đó thành những gì mới mẻ hơn, hiệu quả hơn nhằm giải
quyết vấn đề.1
Giá trị hay cịn gọi là lợi ích của Tư duy sáng tạo được biểu hiện cụ thể như
sau:
- Tư duy sáng tạo giúp chúng ta vượt qua những rào cản, những lối mịn, định
kiến vì chúng ta sẽ vượt ra khỏi vịng an tồn của bản thân, dám bứt phá và tìm
kiếm những điều mới mẻ, thậm chí là “điên rồ”.
- Tư duy sáng tạo giúp con người có được những công cụ mới mẻ, phương
pháp đa dạng để cải thiện hiện trạng. Khi con người sáng tạo, họ sẽ tìm ra được
nhiều phương án để giải quyết một vấn đề nào đó, họ sẽ khơng đứng im hoặc
mặc định đi theo phương pháp của một ai đó mà sẽ có sự tìm tịi và đổi mới để
tìm ra cách phù hợp nhất cho vấn đề đó.
- Tư duy sáng tạo giúp con người nhìn xa hơn, sử dụng trí tưởng tượng để vẽ
nên bức tranh tương lai một cách hiệu quả vì chúng ta sẽ có cái nhìn rộng mở
và vạch định những kế hoạch, mục tiêu rõ ràng cho tương lai. Điều đó giúp
chúng ta có những sự dự đốn và đưa ra chọn lựa thích hợp vì những người có
tư duy sáng tạo sẽ khơng ngừng thay đổi tích cực để phù hợp với mục tiêu họ đề
ra.
- Cuối cùng, tư duy sáng tạo giúp chúng ta ni dưỡng khát khao làm chủ cuộc
đời mình thay vì lệ thuộc và “cuốn theo chiều gió”. Khi chúng ta có tư duy sáng
tạo, chúng ta sẽ có sự đổi mới không ngừng, chúng ta sẽ luôn khám phá và tìm
ra những giá trị mới của bản thân, từ đó thêm u và hồn thiện bản thân. Đó
cũng là điều giúp mỗi chúng ta sẽ vững vàng và tự làm chủ bản thân, làm chủ
cuộc đời, khó bị các yếu tố bên ngồi chi phối.
1TuDuy.edu.vn. Vai trị của tư duy sáng tạo trong thời đại 5.0. Truy xuất từ: , xem ngày 20/11/2021.

6

lOMoARcPSD|11617700

Tóm lại, khơng thể đánh giá thấp vai trị của tư duy sáng tạo. Chúng ta có
thể đang phải làm một công việc chán ngắt, buồn tẻ, hãy cố gắng khắc phục nó
theo cách hiệu quả hơn. Khi một vấn đề khiến người ta phải miễn cưỡng bắt tay
vào làm, hãy nghĩ ra một giải pháp sáng tạo hơn. Mọi thứ sẽ thay đổi khi chúng
ta thay đổi tư duy, "think out of the box".
 Tư duy thiết kế
Về khái niệm, Design Thinking (Tư duy thiết kế) là phương pháp thiết kế
cung cấp cách tiếp cận dựa trên giải pháp để giải quyết các vấn đề. Phương
pháp này cực kỳ hữu ích trong xử lý các vấn đề phức tạp vốn mập mờ hoặc
không xác định, bằng cách hiểu rõ các nhu cầu liên quan của con người, bằng
cách điều chỉnh vấn đề theo các phương thức lấy con người làm trung tâm, bằng
cách tạo ra nhiều ý tưởng trong các phiên brainstorming, và bằng cách thông
qua cách tiếp cận thực tiễn bằng bản mẫu ban đầu và kiểm tra. Chức năng và
mục đích tổng thể của tư duy thiết kế là tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn.
Về mặt lợi ích2, thứ nhất, “tư duy thiết kế” tập trung vào các vấn đề cần
giải quyết. Tư duy thiết kế là một cách tiếp cận để giải quyết vấn đề trong khi
đặt những người dùng cuối vào trung tâm của quá trình. Mục tiêu là để phát
triển những sản phẩm, giải pháp hữu dụng để đáp ứng được nhu cầu của người
dùng. Quá trình này lấy con người làm trung tâm, tiếp cận đủ gần với người
dùng để xem những nỗi đau của họ nằm ở đâu và làm sao chúng ta có thể khiến
cuộc sống cũng như trải nghiệm của họ tốt hơn và ý nghĩa hơn.

Thứ hai, tư duy thiết kế giải quyết đúng trọng tâm của những vấn đề
2 WeTransform (2020). 5 lợi ích của tư duy thiết kế. Truy xuất từ:
, xem ngày 21/11/2021.
7

lOMoARcPSD|11617700

Tư duy thiết kế khơng chỉ có mục đích là sự sáng tạo và đổi mới, nó đặc biệt đi
thẳng vào việc tạo lập giá trị và giải quyết những vấn đề. Nhưng thay vì tiếp cận
vấn đề theo cách truyền thống, Tư duy thiết kế tìm cách sử dụng những nguyên
tắc thiết kế để giải quyết vấn đề, từ nhỏ đến lớn, ở bất cứ các ngành nghề và lĩnh
vực nào.
Thứ ba, tư duy thiết kế tận dụng tư duy nhóm bằng cách xây dựng các nhóm
đa ngành và mang lại nhiều tiếng nói, chúng ta thốt khỏi các lĩnh vực và hộp
tương ứng để thúc đẩy trí thơng minh, kinh nghiệm và chuyên môn của tập thể.
Thứ tư, tư duy thiết kế mang lại sự thấu cảm với người dùng. Nền tảng của
Tư duy thiết kế chính là sự thấu cảm. Thỉnh thoảng được đề cập như là “sự
khám phá”, sự thấu cảm yêu cầu rằng chúng ta cần tìm kiếm để thấu hiểu và
nhận dạng được những nhu cầu và thử thách của con người, đó là trải nghiệm.
Cuối cùng là lợi ích của tư duy thiết kế với việc thử nghiệm. Triết lý của
“thiết kế, thử nghiệm và lặp lại” là trọng tâm của quy trình tư duy thiết kế. Nó
cho phép chúng ta có những bước đột phá hồn tồn khơng ngờ bằng cách tạo
ra một số ngun mẫu (prototype) nhanh chóng và khuyến khích những phản
hồi nhanh từ phía người dùng và khách hàng trước khi chúng ta đầu tư quá
nhiều thời gian, công sức và tiền bạc cho bất cứ ý tưởng nào.
Câu 2: Trình bày dự định của anh/chị về việc vận dụng quy trình tư duy thiết kế
để cải thiện một phương diện trong cuộc sống của bản thân.
 Quy trình tư duy thiết kế gồm 5 bước:
- Bước 1: Thấu cảm (empathize) là nhìn với con mắt của người khác, nghe với
đôi tai của người khác, cảm nhận bằng trái tim của người khác qua 3 bước: Trực
tiếp thể nghiệm (body storm) => quan sát và lắng nghe (observe and listen) =>
nghiên cứu (research).
8

lOMoARcPSD|11617700

- Bước 2: Xác định vấn đề (define): Phải đảm bảo luôn tập trung vào vấn đề
được đưa ra và mục tiêu của q trình là có một quan điểm rõ ràng và có tun
bố mang tính khả thi.
- Bước 3: Lên ý tưởng (Ideate): Đưa ra nhiều ý tưởng, “go crazy” => thách thức
tư duy của mình, viết các ý tưởng và lựa chọn ý tưởng khả thi nhất.
- Bước 4: Tạo mẫu thử (prototype): Tạo mơ hình, tạo ra sản phẩm mẫu để làm
rõ mình sẽ làm gì.
- Bước 5: Thử nghiệm, kiểm tra (test): Trình bày và nhận phản hồi
Nếu sau khi thực hiện bước kiểm tra, thấy kết quả của mình bị sai, lỗi cần phải
thực hiện lại từ bước thấu cảm, vì đây là bước rất quan trọng.
 Vận dụng quy trình tư duy thiết kế để cải thiện phương diện “tự
học” của bản thân.
Trước hết, em thấu cảm những vấn đề bản thân đang gặp phải hay đang cảm
thấy cịn nhiều thiếu sót ở bản thân nhất là trong đợt nghỉ dịch. Từ đó, em nhận
thấy rằng khả năng tự học của bản thân còn chưa tốt. Đặc biệt là thời gian học
online, khi mà không được tiếp xúc trực tiếp với bạn bè, thầy cơ. Đơi khi em
cịn mất tập trung và chưa tự giác trong việc học, chưa tự tìm thêm các kiến
thức mới. Em đặt ra rất nhiều mục tiêu nhưng lại khơng thể thực hiện tốt vì
chưa có kế hoạch tự học cụ thể. Em chỉ tập trung vào việc học bị động, chỉ tiếp
nhận kiến thức từ phía thầy cô dẫn đến việc kết quả học tập không đạt loại xuất
sắc như mong muốn.
Ngồi ra, trong q trình nghỉ dịch, em khơng kiểm sốt việc ăn uống, tập
thể dục của mình dẫn đến tình trạng bị tăng cân, sức khỏe giảm sút. Bên cạnh
đó, thời gian nghỉ dịch này cũng hạn chế em tham gia các hoạt động ở trường
lớp, khiến em trở nên thiếu hoạt bát, thiếu đi sự năng động, ảnh hưởng rất nhiều
đến suy nghĩ tích cực của bản thân. Đó là ba vấn đề chính em thấu cảm thấy bản

thân đang gặp nhiêu khó khăn nhất.
9


lOMoARcPSD|11617700

Sau hai ngày suy nghĩ, cân nhắc, em đã vẽ ra các vấn đề chính mà mình tự
thấu cảm ở bản thân, từ đó xác định vấn đề trọng tâm nhất và ảnh hưởng đến
bản thân em nhất là việc tự học.

Ảnh 1: Sơ đồ tư duy - Quá trình tự thấu cảm bản thân
Link ảnh 1:
/>usp=sharing
Sau khi xác định được vấn đề chính là “tự học”. Em bắt đầu tìm hiểu sâu hơn
về khái niệm, cách thực hiện “tự học” và đặt ra mục tiêu cho nó. Tự học được
hiểu là quá trình tự tiếp thu, bồi dưỡng và trau dồi kiến thức. Trong cuốn sách của
Nuyễn Cảnh Toàn bàn về “Quá trình dạy – Tự học” đã định nghĩa tự học là một
quá trình tư duy, tự động não và sử dụng các chất xám kết hợp với những kỹ
thuật cá nhân để tiếp thu hoặc am hiểu thành thạo một khía cạnh nào đó trong
10


lOMoARcPSD|11617700

cuộc sống.3 Sau khi tìm hiểu kỹ về định nghĩa tự học và nhận thức được những
lợi ích của nó, em đặt ra mục tiêu phải trau dồi kỹ năng tự học của bản thân. Mục
tiêu cụ thể như sau:
- Lên kế hoạch cụ thể cho các tuần sau từ chủ nhật tuần trước
 Mục tiêu ngắn hạn (từ 20/11/2021 đến 30/1/2021)
- Đạt A Kinh tế chính trị

- Đạt A+ các môn tiểu luận
- Đạt GPA là 3.85
- Đạt học bổng loại A
 Mục tiêu dài hạn:
- Tự học các lớp online về content, truyền thơng
- Mỗi ngày dành ít nhất 1 tiếng cho việc tự học ngôn ngữ
(Tiếng Anh, tiếng Hàn)
- Mỗi ngày dành ít nhất 10 phút để viết nhật ký và 30 phút để viết lách
(truyện ngắn, bài truyền thơng, tiểu thuyết…)
- Mỗi năm phải tìm hiểu và tham gia ít nhất một cuộc thi viết hoặc MC
- Thi lại IELTS vào tháng 12 năm 2022 với số điểm là 7.5
(Trình độ hiện tại: 6.0 IELTS)
- Đạt Topik 5 vào tháng 12 năm 2023
- Duy trì thói quen tự học mãi mãi
Sau quá trình thấu cảm và xác định vấn đề chính cùng với những mục tiêu của
bản thân, em tiến hành lên ý tưởng. Em đã đề ra rất nhiều ý tưởng, có những ý
tưởng theo xu hướng “go crazy” như nhốt mình trong phịng để tự học, nếu
khơng hồn thành mục tiêu sẽ phải nhịn ăn. Hay ý tưởng bật camera và học cùng
3 Nguyễn Hà Linh (2020). Phương pháp tự học là gì? Kỹ năng cần và đủ cho mọi đối tượng. Truy xuất
từ: xem ngày: 22/11/2021.

11


lOMoARcPSD|11617700

với các bạn sinh viên đến từ các quốc gia khác nhau trên ứng dụng
“StudyStream” để cảm thấy có động lực học tập hơn. Ngoải ra, em cịn có ý
tưởng sẽ quay video của bản thân mỗi khi tự học và sẽ đề ra thời lượng tự học tối
thiểu để bản thân tập trung hơn. Một ý tưởng thú vị khác của em đó là học nhóm.

Em và khoảng hai đến ba bạn sẽ cùng nhau nghiên cứu tài liệu và đặt câu hỏi cho
nhau, cùng nhau tìm hiểu và phân tích vấn đề của bài học trước khi vào tiết học
và sau khi kết thúc buổi học. Sau cùng, em thấy rằng, phương án tối ưu nhất là
lên kế hoạch tự học chung cho các tuần và kế hoạch cụ thể cho từng tuần kết hợp
với phương pháp “Pomodoro” và buộc bản thân phải thực hiện nó. Việc thực
hiện mục tiêu một cách có kế hoạch, có mục tiêu cụ thể theo tuần và có thời gian
nghỉ ngơi cụ thể theo phương pháp “Pomodoro” sẽ giúp em nghiêm túc và tập
trung trong việc tự học hơn.

Ảnh 2: Minh hoạ phương pháp học tập Podomoro
Nguồn ảnh: Medium. Truy xuất từ:
/>
12

Downloaded by Hei Ut ()


lOMoARcPSD|11617700

Lựa chọn được ý tưởng khả thi nhất, em bắt tay vào làm mẫu thử (các bảng
kế hoạch chung và cụ thể) ngay trong ngày.

13

Downloaded by Hei Ut ()


lOMoARcPSD|11617700

Bảng 1: Bảng kế hoạch tự học chung của các tuần

14

Downloaded by Hei Ut ()


lOMoARcPSD|11617700

Kết thúc việc thấu cảm, xác định vấn đề chính của bản thân, lên ý tưởng và
thiết kế mẫu thử, em tiến hành thử nghiệm và kiểm tra bằng cách cụ thể hóa kế
hoạch chung và thực hiện trong vịng 1 tuần từ 22/11/2021 đến 28/11/2021 ( Thời
gian em ôn thi cuối kỳ học phần Kinh tế chính trị và thuyết trình giữa kỳ học

15

Downloaded by Hei Ut ()


lOMoARcPSD|11617700

phần

Tư

duy

sáng

tạo

và

thiết

kế

Bảng 2: Bảng kế hoạch tự học cụ thể
(Tuần học từ ngày 22/11/2021 – 28/11/2021)
16

Downloaded by Hei Ut ()

ý

tưởng)


lOMoARcPSD|11617700

Link bảng kế hoạch tự học cụ thể:
/>eQSU4Gzpe4NX0/edit?usp=sharing
Sau một tuần thử nghiệm việc lên kế hoạch cụ thể và áp dụng phương pháp
Promodoro từ ngày 22/11/2021 đến ngày 28/11/2021 em đã thấy được sự hiệu
quả rõ ràng trong việc tự học của bản thân. Mà cụ thể là em đã đạt được những
mục tiêu mà mình đã đề ra trong tuần. Em đã đạt A học phần Kinh tế chính trị,
bài thuyết trình mơn Tư duy sáng tạo và thiết kế ý tưởng cũng được cô Ngọc
khen ngợi về phần thuyết trình. Em cũng đã hồn thành tốt các lớp học online
trên trường vì có sự tự học ở nhà (ôn bài và chuẩn bị bài mới). Đối với các kỹ
năng khác như viết lách, MC, vì có sự tự học và sắp xếp thời gian hợp lý, em đã
có sự tiến bộ rất lớn trong khả năng viết lách và kỹ năng thuyết trình. Đó là

những kết quả khiến em rất vui và tự hào. Nhờ dựa vào kế hoạch chung của các
tuần sau đó áp vào tuần học cụ thể (với nhiều yếu tố bên ngoài khác), em đã có
thể thực hiện đúng, tốt và đạt kết quả ngồi mong đợi.
Từ đó, em nhận thấy rằng, ý tưởng lên kế hoạch và mục tiêu chung cho các
tuần, sau đó áp vào từng tuần cụ thể kết hợp với phương pháp Podomoro rất phù
hợp với em và hoàn toàn có tính khả thi đối với các bạn sinh viên giống như em
về phương diện tự học và phương pháp ấy có thể áp dục lâu dài.

17

Downloaded by Hei Ut ()


lOMoARcPSD|11617700

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Hà Linh (2020). Phương pháp tự học là gì? Kỹ năng cần và đủ cho
mọi đối tượng. Truy xuất từ: xem ngày 22/11/2021.
2. TuDuy.edu.vn. Vai trò của tư duy sáng tạo trong thời đại 5.0. Truy xuất từ:
/>
,

xem

ngày

20/11/2021.
3. WeTransform (2020). 5 lợi ích của tư duy thiết kế. Truy xuất từ:
, xem ngày
21/11/2021.

18

Downloaded by Hei Ut ()