Giáo trình Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái (Nghề Sửa chữa máy thi công xây dựng Trình độ Cao đẳng)

BO GIAO THONG VAN TAI

TRUGNG CAO BANG GIAO THONG VAN TAI TRUNG UONG |

GIAO TRINH MO DUN

SỬA CHỮA
VÀ BẢ0 DƯỠNG HỆ THỐNG LÁI
TRINH BO CAO DANG

NGHE: SUA CHUA MAY THI CONG XAY DUNG

Ban hanh theo Quyết định số 1955/QĐ-CĐGTVTTWI-ĐT ngày 21/12/2017
của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng GTVT Trung wong |

Hà Nội, 2017



-

BQ GIAO THONG VAN TAI

TRUONG CAO DANG GIAO THONG VAN TAL TRUNG ƯƠNG L

GIAO TRINH
Mô đun: Sửa chữa và bảo dưỡng hệ

thống lái

NGHÈ: SỬA CHỮA MÁY THỊ CÔNG XÂY DỰNG

TRINH DQ: CAO DANG


STT, _
¬
Mục lục
O1 Ì Giới thiệu về mơ đun
02_ Ì Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề giữa các mơ đun
03. Ì Các hình thức học tập chính trong mơ dun
(04 Ì u cầu về đánh giá hồn thành mô đun.
05 | Mở đâu
06 | Bài l: Bảo d- ðng. sửa chữa bơm trợ lực
07. Ì Bài 2 : Bio d- dng cơ cấu chuyển h- ống bánh lốp.
O8 Ì Bài3 : Bảo d-ðng sửa chữa hộp tay lái
09 Bài4: Bảo d-ỡng cơ cấu trợ lực
10 Ý Bài 5: Bảo d-ỡng hệ thống chuyển h- ống xe bánh xích
11_ | Bài 6: Bảo d-ỡng sửa chữa
cơ cấu thanh lái
12 Ì Tài liệu tham khảo

Trang
5
7
8
8
9
13
24 —|
32
40

45
47
62


LỜI GIỚI THIỆU

Trong những năm qua, dạy nghề đã có những bước tiễn vượt bậc c; về s

lượng và chất lượng, nhằm thực hiện nhiệm vụ đảo tạo nguồn nhân lực kỹ thuật

trực tiếp đáp ứng nhu cầu xã hội. Cùng với sự phát triển của khoa học công
nghệ trên thế giới và sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, ở Việt Nam.

phương tiện giao thông ngày một tăng đáng kế về số lượng do được nhập khẩu
và sản xuất lắp ráp trong nước.

ic

Nghề Sửa chữa máythi công xây dựng đào tạo

ra những lao động kỹ thuật nhằm đáp ứng được các vị trí việc làm hiện nay như
sản xuất, lắp rấp hay bảo dưỡng sửa chữa các phương tiện giao thông đang
được sử dụng trên thị trường, để người học sau khi tốt nghiệp có được năng lực
thực hiện các n sm vu cy thé cua nghé thi chuong trinh va gido trình dạy nghề
cần phải được điều chinh phù hợp với thực tiễn.

Để phục vụ cho học viên học nghề và thợ Sửa chữa máy thi công xây

dựng những kiến thức cơ bản cả về lý thuyết và thực hành bảo dưỡng, sửa chữa.

hệ thống lái. Với mong muốn đó giáo trình được biên soạn, nội dung giáo trình
bao gồm 6 bài

Bài 1: Bảo d- ðng sửa chữa cơ cấu thanh lái
Bài 2: Bảo d- ðng cơ cấu chuyển h- ống bánh lốp.
Bài 3: Bảo d- ðng sửa chữa hộp tay lái
Bai 4: Bio d-dng cơ cấu trợ lực
Bài 5: Bảo d- ðng hệ thong chuyển h- ống xe bánh xích
Bài 6: Bảo d- ðng, sửa chữa bơm trợ lực lái
Kiến thức trong giáo trình được biên soạn theo chương trình Tổng cục

Dạy nghề, sắp xếp logic từ nhiệm vụ, cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hệ

thống lái đến cách phân tích các hư hỏng, phương pháp kiếm tra và quy tình
thực hành sửa chữa. Do đó người đọc có thể hiểu một cách dễ ng.
Mặc dù đã rất cố gắng nhưng chắc chắn khơng tránh khỏi

sai sót, tác giả

rất mong nhận được ý kiến đóng góp của người đọc để lần xuất bản sau giáo.

trình được hồn thiện hơn.


GIỚI THIỆU VE MO DUN

Để giúp cho ng-di thg van hành di chuyển máy thi cơng xây dựng nói riêng.
và đối với tất cả các loại xe máy nói chung đ- ợc chính xác, an tồn và có hiệu quả
cao, Các nhà chế tạo đã nghiên cứu và trang bị cho mỗi loại máy thi công xây dựng,

‘mot hệ thống lái phù hợp. Vì vậy những kiến thức và kỹ năng của ng- ời thợ bảo
d-ðng sửa chữa hệ thống này yêu cầu rất quan trọng không thể thiếu d- ợc đối với
tất cả cá loại xe máy đang hoạt động trong nên kinh tế quốc dân ở Việt Nam cũng
nh- trên tồn thế giới.
vai trị của mơ đun:

- Vi trí: Là mơ đun chun mơn nghề trong danh mục các mô đun đào tạo hệ
Cao ding nghé sửa chữa may thi công xây dựng. Đ- ợc học sau các môn học chung
và môn MH07, MH08, MH09, MHI0, MHII, MHI2, MHI3, MĐ14. MĐIS,
MĐI6, MHI7, MHI8, MĐ19, MĐ20, MĐ21, MĐ22, MĐ23.
~ Tinh chất: Là mô đun chuyên môn nghề đào tạo bắt buộc.
Mục tiêu của mô đun:
= - Học viên nêu đ-ợc yêu cầu, nhiêm vụ và giải thích đ- ợc cấu tạo và nguyên
1ý hoạt động của các cụm chỉ tiết, bộ phận trong hệ thống lái của máy thì
cơng xây dựng
- Bio d-dng, sửa chữa đ- ợc hầu hết những h- hỏng của các cụm chỉ tiết, bộ
phận trong hệ thống lái đúng quy trình kỹ thuật.
Mục tiêu thực hiện của mô đun:
Hoe xong mo dun này học viên có khả năng
2.1 - Trình bày đúng nhiệm vụ, phân loại các bộ phận trong hệ thống lái máy
thi cong xay dung.
2.2 - Giải thích d- oc cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các bộ phan trong
hệ thống l
thi cơng xây dựng.
2.3 - Phân tích d- ợc hiện t-ong và nguyên nhân h- hỏng th- ờng gặp của các
bộ phận trong hệ thống lái máy thỉ công xây dựng.
2.4 - Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ, thiết bị kiểm tra, bảo d- ðng, sửa
chữa các bộ phận trong hệ thống lái đảm bảo chính xác, an toàn,
2.5 - Thực hiện đ- ợc việc kiếm tra, bảo d- ðng, sửa chữa các bộ phận trong hệ
thống lái máy thí cơng xây dựng đúng quy trình và các chỉ tiêu kỹ thuật.

'Nội dung chính của mơ đun:

Số
"Thơi
T
"Tên các bài trong mơ đun
Tổng | Lý |
T
số | thuyết
1 | Bão d-ðng, sửa chữa bơm trợ lực lái
1T
5S
2 | Bio d-ðng cơ cấu chuyển h-ớng bánh
lốp.
12 | 3
R7
5S
3 | Bảo d-ðng sửa chữa hộp tay lái
4 Ì Bảo d-ðng
cơ cấu trợ lực
wos
5 [Bảo d-ỡng hệ thống chuyển h-dng xe
bánh xích
24 | 5 |
6 | Bio d-Ong sửa chữa cơ cấu thanh lái
i | 4 7
Cộng
105 | 27 |

gian
Thue | Kiém
hành tra®
T17
1
9
T17
1
1g 7 1
wit
TH |

4


SO BO QUAN HE THEO TRINH TU HOC NGHE GIUA CAC MO DUN


CAC HINH THUC HỌC TAP CHINH TRONG MO BUN

Tình thức 1: Học trên lớp và thảo luận vẻ:
~ Yêu cầu, nhiệm vụ, phân loại các bộ phận trong hệ thống lái
~ _ Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các bộ phận trong hệ thống lái
~ ˆ Quy trình tháo lắp các bộ phận trong hệ thống lái.
~ Ph- ong pháp kiểm tra, bảo d- ðng, sửa chữa các bộ phận trong hệ thống lái
Hình thức 2: Tự nghiên cứu tài liệu:
~ _ Đọc bản vẽ về Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các bộ phận trong
hệ thống l
~ _ Tìm hiểu các nguyên nhân h- hỏng th- ờng gặp theo sơ đồ cấu tạo.

Hình thức 3: xem trình diễn mẫu về:
~ Ph-ơng pháp kiểm tra, điều chỉnh.
~ Quy trình tháo lấp.
Hình thức 4: Thực hành:
~ _ Thực hiện tháo lắp, kiểm tra, điều chỉnh.
-_ Thử nghiệm sau sửa chữa.
Hình thức 5: Thực tập tại các cơ sở sản xuất (nếu có điều kiện).
YEU CAU VỀ ĐÁNH GIÁ HOÀN THANH MO DUN

~ Về kiến thức:
+ Trình bày đúng các yêu cầu, nhiệm vụ, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các
bộ phận, cơ cấu của hệ thống lái trên máy thỉ công xây dựng.
+ Giải thích đ- ợc những hiện t-ợng, nguyên nhân h- hỏng và ph-ơng pháp kiểm
tra, bảo d-ðng, sửa chữa các bộ phận, cơ cấu của hệ thống lái trên máy thi cong xây
dựng.
~ Về kỹ năng:
+ Thực hiện đ- c công tác kiểm tra, bảo d- ðng, sửa chữa các bộ phận, cơ cấu của
hệ thống lái trên máy thì cơng xây dựng,
+ Sử dụng đúng và hợp lý các dung cụ. thiết bi ki tra, bảo d-ðng, sửa chữa
việc có khoa học.
~ Về thái độ:
+ Thực hiện nghiêm túc quy trình bảo d- ðng sửa chữ
+ Có ý thức trong cơng việc đảm bảo an tồn và vệ sinh cơng nghiệp.
+ Có tỉnh thần động viên giúp đỡ đồng nghiệp.
+ Bảo quản tốt dụng cụ, thiết bị.


MO DAU
Đảm bảo việc di chuyển của xe, máy theo h- ớng của ngời điều khiển và làm.
cho máy không lệch h- ớng do tác động của ngoại lực.

Chống sự lật đồ ngang của máy và tr-ợt ngang của lốp.
“Thay đổi h- ong di chuyển của máy nhẹ nhàng, nhanh chóng.
2, Sơ đồ cấu tạo chung của hệ thống lái:
~ Hệ thống lái kiểu thuỷ lực,
1. Nhiệm vụ của hệ thống lái:

- Hệ thống lái kiểu cơ khí.


Cơ cấu chuyển h- ớng của hệ thống lái


- Hộp tay lái có bộ c- ng hố (trợ lực) thuỷ lực.

10


"


BAL 1: BAO D_ ONG, SUA CHUA BOM TRO LUC LAL

Học xong bài này học viên có khả năng:
1- Trình bày đúng nhiệm vụ, phân loại bơm trợ lực
2- Phân tích d- gc sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm trợ lực lái
3- Thực hiện đ-ợc công tác kiểm tra, bảo d- ðng, sửa chữa bơm trợ lực lái
trên máy thi công xây dựng đúng yêu cầu kỹ thuật.
Nội dung chính:
1; Nhiệm vụ, phân loại bơm trợ lực lái máy thì cơng xây dựng.
-Nhiệm vụ

-Phân loại
2: Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm trợ lực lái máy thi cong
xây dựng:
-Sơ đồ cấu tạo
-Nguyên lý hoạt động
3: Những hiện t-ơng và nguyên nhân h- hỏng th- ờng gập.
4; Bao d- ng, sita chita bom trợ lực l
xay dung:
~ Quy trình bảo d- ðng, sửa chữa bơm trợ lực lái
- Thực hiện bảo d- ðng, sửa chữa bơm trợ lực lái.
'Các hoạt dong học tập:
~ Học trên lớp (lý thuyết) vẻ nhiệm vụ, phân loại, cấu tạo, nguyên lý hoạt động hiện
+-ợng và nguyên nhân h- hang th- ờng gặp của bơm trợ lực lái.
~ Thực hành bảo d- ðng bơm trợ lực lái
Hoạt động 1:Nghe thuyết trình có thảo luận
1. Nhiệm vụ, phân loại bơm trợ lực lái
1.1. Nhiệm vụ:
~ Cung cấp đồng áp lực dầu thuỷ lực cho hệ thống lái
- Đảm bảo sự làm việc ổn định cho hệ thống lái
1.2, Phân loại:
~ Bơm bánh răng
- Bơm cánh gạt
2, Cấu tạo và nguyên lý hoạt động:
2.1 Bơm bánh răng
- Cấu tạo


- Nguyên lý hoạt dong
2.2 Bơm cánh gạt

- Cấu tạo (trang 150....se gdm oto)
~ Nguyên lý hoạt động,
13. Những h- hồng th- ng gap
~ Ap suất dầu quá yếu
- Chảy đầu
- Có tiếng kêu cơ khí
~ Kiểm tra khe hở giữa thân bơm và đỉnh răng của bánh răng,

l3


1- Thân bơm
Ph- ơng pháp kiểm tra khe hở nắp và đầu các bánh răng
'2~ Các bánh rang

14


4. Quy trình tháo bơm dâu trợ lực lái
~_ Vệ sinh sơ bộ bể ngồi bơm.
~_ Nghiên cứu tr- óc khi tháo.
TT [Ngun cơng | Hình vẽ
1 | Théo cée
đ-ờng ống
din,

+ | Vam xích
tuyp 17

‘Théo Pu ly

,

3

4

Dụngcụ — ÏChúy
Ding eto ke
kẹp chúc
chan

|

“Tháo nắp,
bơm phía
tr-óc(đệm)

‘Théo nip
bơm (thân
sau)

Tp 19

Cha
Vach dia | đệm
cle 14, cle
ching, bia

~ Đánh dấu.
trên thân bơm.

nhựa.

và lắp bơm ra.
~ Tháo 4 đại
ốc bắt trên.

nắp bơm.

~ Tháo nắp.

bơm ra.

“Tháo rơ tơ.

Kìm chun | - Đánh
dùng, vạch | dấu

dấu.

chiều.

lắp ghép.

cánh gạt
Và rÔtÔ..
~ Tránh.

x-6e

Jong din

- Tháo trục

bơm.
~ Tháo vòng,
ham va d-a
vòng hãm ra.

- Dang may

ép thủy lực ép
cả trục bơm.
vịng bì và ổi

bì ra

h-ớng

May ép thủy | Tránh

lực, kìm
chun
dùng,

cong
venh
vịng.

hãm.


7

[-Tháo phot

Baa nhya

li
gare
8 [ Tháo nútvan
vòng kin, van
điều áp và lị
Xo ra.

Cle ching
20

IV) Quy trình lắp bơm dâu trợ lực tay lái
= Ve sinh các chỉ tiết tr-ớc khi lấp.

~ _ Chuẩn bị các chỉ tiết đã thay thế : đệm, phớt, keo mỡ.....

:
cm
—— [em]

- Tránh
làm rơi

nắp
(thân
sau),
- Tránh
làm rích
gioang
đệm.


Kẹp bơm.

~ Lấp nút

van vong bi
Tầm kín, van
điều áp và lò
xo van điều
ấp.
- ấn van
điều áp.
-Tấp true
bom cing 6
bị vào.
- Thay 6 bi
mới
~ Kẹp lên
giá đỡ đ-a ổ
bi vào.
~ Lắp vịng
ham,

i

Cle chong

21,20

Khong
kẹp chật
q.

lực quy
định.

Chụp
Khơng để
chuyen
| Tech tam
dùng, máy.
ép thủy lực,
kìm chuyên
dùng.