BÌNH LUẬN BẢN ÁN VỤ ÁN

lOMoARcPSD|10070358

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - LUẬT

BÌNH LUẬN BẢN ÁN / VỤ ÁN
NHĨM THỰC HIỆN: NHĨM 10
Mơn: Luật Hình sự
GV:

TP. HCM - Năm: 2021
Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM
STT

Họ và Tên

MSSV

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

PHẦN 1: THƠNG TIN VỤ ÁN
1. Nội dung vụ án
Theo cáo trạng của VKS, do có mâu thuẫn trong chuyện tình cảm, H.Q.A (19 tuổi)
đã lên Facebook cá nhân đe dọa T.D.T (17 tuổi). Sáng hôm sau, T.D.T mang theo dao
đến Trường và sau đó kể cho bạn bè nghe về việc mình bị dọa đánh, bạn học cùng T là
B.A.T đã lấy 1 con dao trên ơ thống cửa sổ lớp học, đưa cho T.D.T.
Đến giờ ra chơi, H.Q.A cùng 1 nhóm bạn sang lớp 12A5 (lớp Thịnh), sáng T.D.T và
H.Q.A. hẹn nhau ra hành lang lớp "nói chuyện". Lời qua tiếng lại, H.Q.A cùng nhóm
bán đã ra tay đánh T.D.T. Bị H.Q.A đánh vào đầu, vào mặt, gây chảy máu mũi, vì
khơng chịu được việc tấn cơng đó, T.D.T đã vùng vẫy bỏ chạy tới chỗ ngồi lấy con dao
nhọn được để sẵn lên đầu bàn quay ra đâm vào ngực phải H.Q.A. Ngay sau đó, H.Q.A
được thầy cơ giáo trong trường đưa vào viện cấp cứu nhưng do vết thương quá nặng
nên đã tử vong.
2. Nhận định của tòa án
Hành vi phạm tội của bị cáo là giết người nhưng không phải là có chủ đích mà là do
vượt q giới hạn phịng vệ chính đáng. Nạn nhân chính là người có hành vi tấn cơng,
xâm hại lợi ích hợp pháp. Bị cáo phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần
do hành vi trái pháp luật của người bị hại và thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải nên
được hưởng các tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại điểm đ, s khoản 1 Điều 51 Bộ luật
Hình sự 2015. Tuy nhiên, hành vi chống trả là q mức cần thiết, khơng phù hợp với
tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội nên bị cáo phải lĩnh án tù mà tòa đã tuyên
án.
3. Kết luận của tòa án

1

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()

lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

TAND tỉnh Sơn La đã tuyên án 18 tháng tù giam về tội giết người do vượt q giới
hạn phịng vệ chính đáng theo quy định tại khoản 1 Điều 126, điểm đ, s khoản 1 Điều
51 Bộ luật Hình sự; bị cáo lĩnh án 18 tháng tù giam được khấu trừ thời hạn tạm giữ.
Gia đình bị cáo sẽ phải bồi thường cho người bị hại tồn bộ tiền viện phí, tiền tổ chức
lễ tang và bồi thường tổn thất tinh thần, tổng số tiền 189 triệu đồng.

2

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

PHẦN 2: BÌNH LUẬN VỤ ÁN
Thực tiễn từ trước tới nay đã cho thấy, định tội danh là vấn đề cơ bản, quan trọng
của khoa học luật hình sự, đồng thời cũng đóng vai trò là hoạt động chủ đạo trong thực
tiễn tố tụng của cơ quan cơng an, viện kiểm sát và tịa án. Tuy nhiên cơ quan tiến hành
tố tụng đội khi gặp khơng ít khó khăn trong việc định tội danh, nhất là trong trường
hợp các tội có cấu thành tương tự nhau. Các vụ án cần định tội danh giữa tội giết người
và tội cố ý gây thương tích dẫn đến chết người hoặc vấn đề xác định trường hợp phịng
vệ chính đáng vẫn cịn nhiều quan điểm tranh cãi. Chính vì lý do đó, nhóm quyết định
bình luận vụ án trên. Bài viết sẽ tập trung phân tích các quy định pháp luật xoay quanh
đến 4 vấn đề: (1) phịng vệ chính đáng và xác định trường hợp coi là phịng vệ chính
đáng; (2) cấu thành tội phạm của tội giết người; (3) cấu thành tội phạm của tội cố ý gây

thương tích dẫn đến chết người; (4) xác định trường hợp phạm tội khi tinh thần bị kích
động. Từ các phân tích này, thơng qua việc phân tích, đánh giá vụ án, nhóm sẽ đưa ra
những bình luận, quan điểm của nhóm đối với 04 vấn đề trên trong vụ án.
1. Hành vi của T.D.T có được xem là phịng vệ chính đáng/vượt q giới hạn
phịng vệ chính đáng?
Để đánh giá được hành vi của T.D.T có được xem là phịng vệ chính đáng hay
khơng, cần phải điểm qua một số quy định pháp luật về phòng vệ chính đáng.
Về khái niệm của phịng vệ chính đáng, điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (“BLHS”) đã
quy định:
“1. Phịng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính
đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức
mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích
nói trên.
Phịng vệ chính đáng khơng phải là tội phạm.
3

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

2. Vượt q giới hạn phịng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng q mức
cần thiết, khơng phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành
vi xâm hại.”
Về điều kiện của phịng vệ chính đáng, ngoài các quy định tại BLHS, trong mục II
Nghị quyết 02/HĐTP ngày 05/01/1986 có đề cập đến chế định phịng vệ chính đáng,
cụ thể như sau:
“a) Hành vi xâm hại những lợi ích cần phải bảo vệ là hành vi phạm tội hoặc rõ

ràng là có tính chất nguy hiểm cho xã hội.
b) Hành vi nguy hiểm cho xã hội đang gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại thực
sự và ngay tức khắc cho những lợi ích cần phải bảo vệ.
c) Phịng vệ chính đáng khơng chỉ gạt bỏ sự đe dọa, đẩy lùi sự tấn công, mà cịn
có thể tích cực chống lại sự xâm hại, gây thiệt hại cho chính người xâm hại.
d) Hành vi phịng vệ phải tương xứng với hành vi xâm hại, tức là khơng có sự
chênh lệch q đáng giữa hành vi phịng vệ với tính chất và mức độ nguy hiểm
của hành vi xâm hại.”
Thứ nhất, điều kiện từ phía nạn nhân: Nạn nhân phải là người đang có hành vi trái
pháp luật nhằm xâm phạm đến các lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, của cá nhân
người phòng vệ hoặc của người khác (người thứ ba). Hành vi trái pháp luật, trước hết
là hành vi phạm tội và những hành vi khác trái với quy định của pháp luật thuộc các
ngành luật khác như: Luật hôn nhân và gia đình, luật dân sự, luật hành chính, luật kinh
tế và các văn bản pháp luật khác.
Thứ hai, điều kiện từ phía người có hành vi phịng vệ: Một người vì lợi ích chính
đáng của mình hay của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước…được quyền hành động
khi nguồn nguy hiểm do con người đã và đang gây thiệt hại cho các lợi ích hợp pháp.
Quyền phịng vệ chính đáng chỉ phát sinh khi hành vi tấn công trái pháp luật gây thiệt
hại đến các lợi ích đang hiện hữu xảy ra và chưa có dấu hiệu dừng lại. Người phòng vệ
4

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

chỉ được gây thiệt hại cho chính người có hành vi xâm phạm mà gây thiệt hại cho
người khác thì mới được xem là phịng vệ chính đáng.

Thứ ba, điều kiện về sự tương xứng giữa hành vi tấn công gây thiệt hại và hành vi
phịng vệ chính đáng: Giữa hành vi phịng vệ và hành vi tấn cơng phải có sự tương
xứng. Sự tương xứng khơng có nghĩa là sự ngang bằng theo nghĩa cơ học, người tấn
công sử dụng công cụ phương tiện gì thì người phịng vệ cũng sử dụng cơng cụ
phương tiện đó hoặc hành vi tấn cơng gây thiệt hại đến mức nào thì người phịng vệ
cũng được gây thiệt hại đến mức độ đó. Sự tương xứng ở đây được hiểu là sự tương
xứng về tính chất và mức độ được xác định dựa vào các yếu tố chủ quan và khách
quan.
Thứ tư, điều kiện về hành vi chống trả: Hành vi chống trả phải là cần thiết. Cần
thiết là không thể không chống trả hoặc không thể bỏ qua trước một hành vi xâm phạm
đến các lợi của người khác, của xã hội. Khi đã xác định hành vi chống trả là cần thiết
thì thiệt hại gây ra cho người có hành vi xâm phạm dù có lớn hơn thiệt hại mà người có
hành vi xâm phạm gây ra cho người phòng vệ vẫn được coi là phịng vệ chính
đáng.Hành vi tấn cơng xâm hại lợi ích hợp pháp – cơ sở làm phát sinh quyền Phòng vệ
chính đáng: lợi ích hợp pháp là những quyền của Nhà nước, tổ chức và công dân được
pháp luật quy định như quyền về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm…những
hành vi chống trả để bảo vệ lợi ích bất hợp pháp khơng được coi là phịng vệ chính
đáng. Hành vi tấn cơng phải có thật và đang diễn ra chứ khơng phải do suy đốn tưởng
tượng.
Khi xét đến vụ án trên, ta có thể thấy T.D.T vì bị H.Q.A đánh vào đầu, vào mặt gây
chảy máu mũi, nói cách khác, H.Q.A (hay nạn nhân) trong trường hợp này đã có hành
vi xâm phạm đến sức khỏe của T.D.T, đây là hành vi trái pháp luật. Sau đó, T có hành
vi phản kháng là chạy vào phịng học. Trường hợp này, nhóm bạn Q.A tiếp tục đuổi
đánh T.D.T nên việc T rút dao đâm Q.A vẫn trong thời điểm hành vi tấn công của Q.A
diễn ra. Như vậy, quyền phòng vệ của T vẫn còn khi T chạy vào lớp.

5

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()

lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

Tuy nhiên, để đánh giá được đây có phải hành vi phịng vệ hay khơng cịn cần phải
đánh giá thái độ, tâm lý của người thực hiện hành vi được xem là phòng vệ đó. Như đã
nêu trên, việc Q.A và T.D.T xơ xát với nhau xuất phát từ mâu thuẫn trước đó. T.D.T đã
biết trước được việc mình sẽ bị Q.A đánh nên đã chủ động mang theo dao và để sẵn
trên bàn, như vậy theo quan điểm của nhóm, tâm lý của T.D.T khi chuẩn bị dao khơng
phải để phịng vệ mà là để đáp trả lại khi có xơ xát với Q.A. Xét về bản chất của phòng
vệ, đây là hành vi nhằm bảo vệ và ngăn chặn một cách kịp thời có hiệu quả hành vi
xâm phạm trái pháp luật, đồng thời, tạo nên sự chủ động cho người phòng vệ nhằm
ngăn chặn hành vi xâm hại. Nói cách khác, việc phịng vệ chỉ nhằm mục đích chấm dứt
hành vi xâm phạm trái pháp luật hoặc ngăn hành vi đó khơng diễn ra. Hành vi phịng
vệ xảy ra sau khi sự tấn cơng đã kết thúc vẫn có thể được coi là phịng vệ chính đáng
nếu sự phịng vệ đi liền ngay sau sự tấn công để khắc phục thiệt hại do hành vi xâm
phạm đã gây ra. Dù là mục đích nào thì người thực hiện hành vi phịng vệ thường xuất
phát từ thế bị động. Xét trường hợp trên, Q.A và T.D.T đã có mâu thuẫn với nhau từ
trước, và việc T.D.T chuẩn bị dao trước đó và chủ động gặp Q.A đã cho thấy T.D.T
hồn tồn khơng ở thế bị động, việc T.D.T đi lại chỗ ngồi là có chủ đích, hành vi quay
ra đâm Q.A, theo quan điểm của nhóm, khơng phải là hành vi "chống trả" mà là hành
vi "đáp trả", hành vi này không nhằm ngăn chặn Q.A đánh mình mà chủ đích gây
thương tích cho Q.A để "ăn miếng trả miếng" trong lúc xô xát với Q.A.
Như vậy, Khi đánh giá các điều kiện để xem trường hợp này có phải tự vệ chính
đáng hay khơng khi xét các yếu tố về tâm lý cũng như thời điểm mà hành vi xâm phạm
của Q.A kết thúc, việc T.D.T đâm Q.A, theo nhóm, chưa thực sự thể hiện được bản
chất của hành vi tự vệ nên không thể xét vào trường hợp tự vệ chính đáng nói chung
hay vượt q giới hạn phịng vệ chính đáng nói riêng
2. Đặt trong trường hợp phịng vệ chính đáng thì thiệt hại mà Thịnh gây ra có

tương xứng với thiệt hại Thịnh muốn bảo vệ hay không?
Theo quan điểm của nhóm thì hành vi trên khơng rơi vào trường hợp phịng vệ
chính đáng, tuy nhiên, nếu đặt trong hồn cảnh hành vi trên thuộc trường hợp phịng vệ
6

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

chính đáng thì liệu thiệt hại mà T.D.T gây ra có tương xứng với thiệt hại Thịnh muốn
bảo vệ hay khơng.
Như ta thấy thì hành vi chống trả đấy phải là hành vi cần thiết thì mới được xem là
hành vi phịng vệ chính đáng. Để làm rõ vấn đề này thì ta phải xem xét giữa hành vi
phòng vệ của T và hành vi tấn cơng của A có sự tương xứng hay khơng. Sự tương xứng
ở đây khơng có nghĩa là sự ngang bằng theo nghĩa cơ học, người tấn công sử dụng
cơng cụ phương tiện gì thì người phịng vệ cũng sử dụng cơng cụ phương tiện đó hoặc
hành vi tấn cơng gây thiệt hại đến mức nào thì người phịng vệ cũng được gây thiệt hại
đến mức độ đó. Vì không thể nào trong lúc đang bị tấn công mà người bị tấn công lại
phải đi xem xem người tấn cơng mình dùng vũ khí gì thì mình cũng phải dùng vũ khí
đó đánh trả lại được, nếu khơng có vũ khí giống vũ khí mà người có hành vi tấn cơng
đang dùng thì khơng lẽ chúng ta khơng được sử dụng vũ khí khác và cứ mặc cho bị tấn
cơng hay sao. Do đó, sự tương xứng ở đây được hiểu là sự tương xứng về tính chất và
mức độ được xác định dựa vào các yếu tố chủ quan và khách quan. Ở đây lúc bị A tấn
công, T không nhờ sự giúp đỡ của bạn bè để ngăn cản hay là dùng con dao đấy để uy
hiếp lại A để A khơng tấn cơng mình nữa mà T lại dùng dao trực tiếp đâm vào ngực của
A, ta phải biết ngực là một vị trí rất nguy hiểm. Vì vậy nếu đánh giá trong trường hợp
phịng vệ chính đáng thì thiệt hại do T gây ra đã vượt quá thiệt hại mà T muốn bảo vệ.

Phòng vệ chính đáng phải gây ra thiệt hại cho chính người đang có hành vi tấn
cơng: vì có như vậy nguồn gốc làm phát sinh hành vi tấn công xâm phạm lợi ích hợp
pháp mới bị loại trừ tận gốc. Hành vi của người phòng vệ chỉ được chống trả gây thiệt
hại về tính mạng, sức khỏe cho người có hành vi tấn công.
Sau khi đã xem xét một cách đầy đủ, khách quan các mặt của vụ việc nói trên nhận
thấy rõ ràng rằng là trong hoàn cảnh sự việc xảy ra, người phòng vệ (T) đã sử dụng
những phương tiện, phương pháp rõ ràng quá đáng và gây thiệt hại rõ ràng quá mức
(cụ thể là đã gây thương tích làm chết người) đối với người có hành vi tấn cơng (A).
Theo đó, hành vi chống trả của T được coi là không tương xứng và là vượt quá giới
hạn phịng vệ chính đáng.
7

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

8

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

PHẦN 3: QUAN ĐIỂM CỦA NHÓM ĐỐI VỚI HÀNH VI CỦA T.D.T
1. Hành vi của T.D.T là cố ý giết người hay cố ý gây thương tích gây chết người

Tính mạng con người là vô giá, bất khả xâm phạm, được pháp luật bảo vệ. Quyền
được sống, được tôn trọng và bảo vệ là quyền cơ bản hàng đầu của con người, của
công dân. Hiến pháp 2013 đã thể hiện tinh thần bảo vệ các quyền con người thông qua
nhiều quy định cụ thể tại Điều 19 khẳng định quyền sống của mọi người. Hoạt động
xét xử của Tòa án (định tội danh) là hoạt động mang tính chất quyết định, xác định một
người có tội hay khơng có tội. Đây là nội dung cơ bản của việc áp dụng pháp luật hình
sự trong quá trình xét xử và là một trong những biện pháp đưa các quy phạm pháp luật
vào cuộc sống. Theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam thì: “Tội giết người là
một trong những tội phạm đặc biệt nguy hiểm, nó khơng những tước đi sinh mạng của
con người mà còn ảnh hưởng nặng nề đối với dư luận xã hội, do vậy tại điều 123 Bộ
Luật Hình Sự (BLHS) đã quy định khung hình phạt tối đa là tử hình đối với kẻ phạm
tội. Bất kỳ một loại tội phạm nào cũng có CTTP, bao gồm: khách thể của tội phạm, mặt
khách quan của tội phạm, chủ thể của tội phạm và mặt chủ quan của tội phạm. Trên
thực tiễn, tội giết người và tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
người khác dẫn đến hậu quả chết người đều là những tội phạm rất nguy hiểm, có cấu
thành riêng biệt, khác nhau về khách thể, về tính chất nguy hiểm. Dẫu vậy, vẫn tồn tại
rất nhiều trường hợp mà sự tách bạch và ranh giới giữa hai loại tội này thực sự mong
manh. Khi định tội danh về trường hợp, chưa có căn cứ rõ ràng, chính xác về người
phạm tội có hay khơng có mục đích tước đoạt mạng sống của người khác, không mong
muốn hậu quả xảy ra nhưng khi thực hiện tội phạm, như đâm, chém, đánh vào vùng
trọng yếu trên cơ thể nạn nhân, cụ thể trong vụ án này là hành vi của T.D.T đâm vào
ngực phải của nạn nhân (H.Q.A) thì cần đánh giá và xem xét toàn diện về mặt khách
quan, chủ quan của tội phạm.
a. Về mặt khách quan:

9

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()

lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

Xét thấy, với tình tiết sau khi bị H.Q.A tấn công đánh vào đầu, mặt, gây chảy máu
mũi, T.D.T vùng vẫy bỏ chạy tới chỗ ngồi, hành vi tiếp theo đó là rút con dao nhọn
đâm vào ngực phải H.Q.A, với dao sắc nhọn là phương tiện nguy hiểm được quy định
tại điểm 2.2a khoản 2 mục I.1 của NQ số 02/2003/NQ-HĐTP theo đó “Phương tiện
nguy hiểm" là công cụ, dụng cụ được chế tạo ra nhằm phục vụ cho cuộc sống của con
người (trong sản xuất, sinh hoạt)…và nếu sử dụng công cụ, dụng cụ hoặc vật đó tấn
cơng người khác thì sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng hoặc sức khỏe của người bị tấn
cơng.”, cùng với đó T.D.T đâm vào vùng ngực, cụ thể là ngực phải đây là vị trí trọng
yếu trên cơ thể, có khả năng dẫn đến chết người hay tử vong với tỷ lệ cao, chính vì thế,
hành vi của T.D.T là hành vi nguy hiểm cho xã hội. Xét đến mức độ, cường độ tấn
công hay là độ mạnh của lực, trong trường hợp này hành vi sử dụng con dao đâm một
lần vào ngực của nạn nhân, dẫn đến thấu ngực, và tử vong cho thấy cường độ và mức
độ nguy hiểm rất mạnh và đặc biệt nghiêm trọng. Hậu quả của hành vi trên dẫn đến
chết người và chính hành vi đâm vào ngực của Q.A trực tiếp dẫn đến hậu quả là thiệt
hại về tính mạng của Q.A.
b. Về mặt chủ quan:
Xét đến yếu tố lỗi, cụ thể lỗi của người thực hiện hành vi phạm tội. Lỗi là thái độ
tâm lý bên trong của người phạm tội đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội của mình và
đối với hậu quả do hành vi đó gây ra, theo quy định tại khoản 1 Điều 10 BLHS 2015
“Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước
hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra;”. Về mặt lý trí, với khả năng
nhận thức, T.D.T khi thực hiện hành vi đâm vào ngực nạn nhân, thì đang là học sinh
lớp 12, với độ tuổi 19 thì có khả năng nhận thức rõ tính chất nguy hiểm đến tính mạng,
sức khỏe của hành vi mà mình đã thực hiện, tác động lên nạn nhân. Và có thể nhận
thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng, trong trường hợp này dẫn đến
nạn nhân bị tử vong là đặc biệt nghiêm trọng. Về mặt ý chí, đứng trước hành vi của

nạn nhân cụ thể là Hoàng H.Q.A, đánh trực tiếp vào mặt, mũi, đầu gây chảy máu,
T.D.T đã bỏ chạy, thay vì bỏ chạy để cầu cứu, hoặc nhờ các bạn trong lớp..cần sự giúp
10

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

đỡ từ phía nhà trường, thầy cô giáo.. để ngưng cho H.Q.A không thực hiện hành vi tiếp
tục xâm hại đến sức khỏe,tình trạng thể chất trước mắt của mình, thì T.D.T lại lựa chọn
hành vi là vào lớp dùng một con dao đâm nạn nhân với tỷ lệ và khả năng dẫn đến chết
người rất cao, và hậu quả trong trường hợp này là nạn nhân đã tử vong tại chỗ, và một
tình tiết khác là T.D.T mang dao trong balo đến lớp sau khi mâu thuẫn diễn ra, và vào
tối trước ngày diễn ra vụ án, T.D.T bị H.Q.A đe dọa trên FB cá nhân, qua đó cho thấy
có sự cố ý trong thực hiện hành vi, và cụ thể là lỗi cố ý trực tiếp.
c. Về khách thể
khách thể của tội giết người là quyền được sống, được tôn trọng và bảo vệ tính
mạng của con người. Trong khi đó, khách thể của tội cố ý gây thương tích trong trường
hợp dẫn đến chết người là quyền được tôn trọng và bảo vệ sức khỏe và bất khả xâm
phạm về thân thể của con người. Việc xác định đối tượng bị tác động bởi hành vi phạm
tội là rất quan trọng trong việc định danh tội phạm giữa hai tội danh này vì chỉ khi
hành vi này tác động nhằm tước đi mạng sống của người bị hại thì mới bị xem là hành
vi giết người. Còn đối với hành vi cố ý gây thương tích hành vi phạm tội được thực
hiện chỉ nhằm mục đích làm người khác bị thương, bị tổn hại sức khỏe chứ khơng
nhằm tước đi tính mạng. Việc thực hiện hành vi giết người hay cố ý gây thương tích
dẫn đến chết người đều trực tiếp tác động lên cơ thể người bị hại nên để phân biệt được
hành vi nào tác động nhằm mục đích giết người, hành vi nào chỉ nhằm gây thương tích

và khơng có ý định tước đi mạng sống có thể dựa trên vũ khí, vị trí tác động, mức độ
cường độ tác động… Đối với tội giết người, vũ khí hung khí sử dụng thường có tính
sát thương cao như súng, dao,…và thường tác động vào các bộ phận trọng yếu như
đầu, ngực, bụng,..với mức độ tấn công nhanh, liên tục, cường độ mạnh có thể gây chết
người. Mặc khác, đối với tội cố ý gây thương tích thì hung khí, vũ khí có thể giống
hoặc khác với tội giết người, tuy nhiên vị trí tác động khơng nguy hiểm đến tính mạng
người bị hại như tay, chân, vai với mức độ yếu hơn, không liên tục, dồn dập. Như vậy,
xem xét hành vi của T.D.T trong tình huống này, T.D.T đã dùng dao đâm phát chí
mạng vào ngực H.Q.A dẫn đến việc H.Q.A tử vong. Có thể thấy hung khí sử dụng là
11

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

dao, vật có tính sát thương cao; vị trí tấn cơng là ngực, vị trí trọng yếu trên cơ thể
người; tần suất tấn cơng 1 lần cho thấy cường độ tấn công rất nhanh và mạnh mới
khiến H.Q.A không đỡ được và tử vong sau đó. Do đó nhận thấy hành vi của T.D.T tác
động trực tiếp quyền được sống, được tôn trọng và bảo vệ tính mạng của Q.A nên hành
vi của T.D.T nên được xem xét thuộc vào tội giết người.
d. Về chủ thể
khơng có sự khác biệt về chủ thể giữa tội giết người và tội cố ý gây thương tích dẫn
đến chết người. Tại điều 12 BLHS quy định như sau:
“1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm,
trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội
phạm

rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều
123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249,
250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.”
Như vậy chủ thể của tội giết người và cố ý gây thương tích dẫn đến chết người là
chủ thể thường. Nghĩa là bất kỳ người nào từ 14 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm
hình sự về tội rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng. Từ 16 tuổi trở
lên: Chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm. Do đó T.D.T 19 tuổi, việc T.D.T đang
là học sinh cho thấy T.D.T là người có năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành
vi theo đòi hỏi của xã hội cho thấy rằng T.D.T có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.
Qua những phân tích trên xét thấy rằng, nhóm cho rằng Trịnh Danh T.D.T đã phạm
tội cố ý giết người theo quy định tại Điều 123 BLHS 2015. Tuy nhiên, vấn đề tiếp theo
cần giải quyết là, liệu T.D.T có phạm tội trong trường hợp tinh thần bị kích động hay
không, đây là một trong những yếu tố giúp giảm nhẹ hình phạt theo điểm đ, s khoản 1
Điều 51 BLHS.
12

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

2. T.D.T có phạm tội trong trường hợp tinh thần bị kích động hay khơng?
a. Thế nào là bị kích động về tinh thần?
Theo quy định tại điểm b, Mục 1 Chương 2 NQ 04/HDTPTANDTC/NQ hướng dẫn
áp dụng một số quy định trong phần các tội phạm của Bộ luật Hình sự: “Tình trạng
tinh thần bị kích động là tình trạng người phạm tội khơng hồn tồn tự chủ, tự kiềm
chế được hành vi phạm tội của mình. Nói chung, sự kích động mạnh đó phải là tức thời
do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây nên sự phản ứng dẫn tới hành

vi giết người. Nhưng cá biệt có trường hợp do hành vi trái pháp luật của nạn nhân có
tính chất đè nén, áp bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại, sự kích động đó đã âm ỷ, kéo
dài, đến thời điểm nào đó hành vi trái pháp luật của nạn nhân lại tiếp diễn làm cho
người bị kích động khơng tự kiềm chế được; nếu tách riêng sự kích động mới này thì
khơng coi là kích động mạnh, nhưng nếu xét cả quá trình phát triển của sự việc, thì lại
được coi là mạnh hoặc rất mạnh.” Trong trường hợp này, để nhận định người phạm tội
đang trong tình trạng tinh thần bị kích động dẫn đến hành vi giết người phải xem xét 2
yếu tố quan trọng. Thứ nhất là người phạm tội có đang trong trạng thái khơng hồn
tồn tự chủ, tự kiềm chế được hành vi phạm tội của mình hay khơng. Thứ hai, là hành
động tức thời do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng hoặc hành vi trái pháp luật của
nạn nhân có tính chất đè nén, áp bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại, sự kích động đó
đã âm ỷ, kéo dài khiến người phạm tội bị kích động dẫn tới hành vi giết người.
b. Việc T.D.T dùng dao tấn cơng QA có phải do T.D.T khơng hồn toàn tự chủ,
tự kiềm chế được?
Hành vi dùng dao tấn công H.Q.A của T.D.T được thực hiện sau khi hành vi của vi
phạm của Q.A đã chấm dứt. T.D.T đã đi vào lớp sau đó mới sử dụng hung khí quay trở
lại tấn công H.Q.A, giữa 2 hành vi của H.Q.A và T.D.T có một khoảng thời gian. Tức,
T.D.T khơng phạm tội ngay trong khi có hành vi vi phạm của nạn nhân gây ra cho
mình. Nếu xem xét việc phạm tội này do khơng hồn tồn tự chủ, tự kiềm chế được thì
người phạm tội phải thực hiện hành vi tội phạm như một phản ứng ngay khi có hành vi
xâm phạm lợi ích vượt quá giới hạn chịu đựng. Bởi hành vi của nạn nhân đang tác
13

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

động lên suy nghĩ và hành động của người phạm tội ngay thời điểm đó, người phạm tội
đã khơng thể tự chủ, tự kiềm chế hành vi phạm tội của mình và bị ức chế tâm lý ở mức
độ cao khó có đủ bình tĩnh để lựa chọn, để suy xét về hành động của mình dẫn tới giết
người. Do trạng thái khơng hồn toàn tự chủ, kiềm chế hành vi xảy ra tức thời ngay khi
có hành vi trái pháp luật của người khác tác động lên, sau khi hành vi của người khác
chấm dứt thì sẽ khơng cịn sự tác động trực tiếp lên tâm lý của người phạm tội. Hành vi
dùng dao tấn công của T.D.T không xảy ra ngay khi bị H.Q.A đánh mà xảy ra sau giai
đoạn tâm lý bị tác động nên khó được coi là khơng hồn toàn tự chủ, tự kiềm chế hành
vi.
Việc mất khả năng tự chủ, kiềm chế hành vi nên không thấy hết được tính chất và
mức độ nguy hiểm cho xã hội từ hành vi của mình chỉ xảy ra tức thời. Mặc dù chịu sự
tác động chịu sự tác động mạnh mẽ về mặt tâm lý nhưng khả năng nhận thức, khả năng
kiềm chế cảm xúc và điều khiển hành vi vẫn cịn mà khơng bị hành vi trái pháp luật
của nạn nhân tác động làm triệt tiêu. Người phạm tội đang trong tình trạng khơng cịn
nhận thức đầy đủ về hành vi phạm tội của mình như lúc bình thường, nhưng chưa mất
hẳn và trạng thái này chỉ xảy ra trong khoảng thời gian ngắn, sau đó tinh thần sẽ trở lại
bình thường như trước, nghĩa là nó chỉ tức thời và như vậy có khả năng khơi phục lại ý
thức và làm chủ được hành vi sau một khoảng thời gian. Trong trường hợp này, T.D.T
đi vào lớp sau, khoảng thời gian này T.D.T có khả năng đã khơi phục tình trạng nhận
thức về hành vi của mình và hồn tồn có thể làm chủ, kiềm chế hành vi của mình. Và
việc đâm chết H.Q.A tách biệt với tình trạng nhận thức bị hạn chế do kích động trước
đó. Khi đó, T.D.T biết và buộc phải nhận thức được mức độ nguy hiểm việc sử dụng
dao để gây hại cho người khác. T.D.T có đầy đủ năng lực hành vi để làm chủ và kiềm
chế hành vi của mình. Việc gây án trong lúc này là do ý chí chủ quan của người phạm
tội gây nên không phải do sự tác động của nạn nhân dẫn đến việc không hoàn toàn tự
chủ, tự kiềm chế hành vi. Và như vậy khơng thể coi là phạm tội trong tình trạng tinh
thần bị kích động.

14

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

c. Hành vi của QA có được coi là hành vi tức thời do hành vi trái pháp luật
nghiêm trọng gây ra hoặc hành vi trái pháp luật có tính chất đè nén, áp bức
tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại?
Xét thấy về định nghĩa: Hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân, trước hết
bao gồm những hành vi vi phạm pháp luật hình sự xâm phạm đến lợi ích của người
phạm tội hoặc người thân thích của người phạm tội.
Việc xác định một hành vi trái pháp luật của nạn nhân đã tới mức nghiêm trọng hay
chưa cũng phải đánh giá một cách tồn diện. Có hành vi chỉ xảy ra một lần đã là
nghiêm trọng, nhưng cũng có hành vi nếu chỉ xảy ra một lần thì chưa nghiêm trọng,
nhưng nếu nó được lặp đi lặp lại nhiều lần gây sự dồn nén, ức chế ở người khác đến
thời điểm nào đó họ khơng thể kiềm chế được thì lại trở thành nghiêm trọng. Luật hình
sự khơng hề có quy định cụ thể hành vi trái pháp luật thế nào là nghiêm trọng nhưng có
thể nhận thức một hành vi trái pháp luật nghiêm trọng ở đây là hành vi trái pháp luật có
thể đủ khả năng làm trạng thái tâm lý của người bình thường bị kích thích mạnh về
tinh thần, gây ức chế, rối loạn tâm thần, dẫn đến hạn chế khả năng tự chủ.
Xét thấy rằng H.Q.A đã có những hành vi trái pháp luật nhiều lần với T.D.T được
thể hiện thông qua chi tiết trước đó đã lên facebook đe dọa T.D.T, và sáng đó H.Q.A
cùng với nhóm bạn kéo đến lớp đánh vào đầu T.D.T, vào mặt, gây chảy máu mũi. Nạn
nhân chính là người chủ động có hành vi tấn cơng, xâm hại lợi ích hợp pháp. Hành vi
tấn cơng là có thật và đang diễn ra, có gây thiệt hại hoặc đe dọa ngay tức khắc cho
những lợi ích hợp pháp cần được pháp luật bảo vệ của T.D.T. Tuy nhiên xét thấy chưa
đủ căn cứ để xem hành vi của H.Q.A là hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn
nhân hay chỉ dừng lại ở mức độ ít nghiêm trọng bởi lẽ khơng có kết quả giảm định tỷ

lệ thương tích của T.D.T. Hơn nữa, lúc này, T.D.T có thể bỏ chạy để tránh chịu đựng
những hành vi của nạn nhân gây ra cho mình và tìm kiếm sự trợ giúp từ các thầy cô
giáo, T.D.T lại đi vào lớp để lấy hung khí là con dao để giết nạn nhân. Đặc biệt là con
dao này đã được T.D.T chuẩn bị sẵn và bỏ vào cặp mang đến trường, qua đó thấy được
T.D.T đã có sự chuẩn bị trước.
15

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

Mặc khác, Trước đó H.Q.A chỉ dừng lại ở việc đe dọa T.D.T trên facebook, và hơm
sau thì đến lớp đánh đập T.D.T. Những hành vi này diễn ra trong thời gian ngắn, không
hề lặp đi lặp lại, có thể gây áp bức, ảnh hưởng tới tâm lý của T.D.T nhưng không đến
mức nặng nề. Do đó hành vi trái pháp luật của H.Q.A khơng mang tính chất đè nén, áp
bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại.
Qua những phân tích trên thì không thể coi hành vi phạm tội của T.D.T là giết
người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

16

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()


lOMoARcPSD|10070358

BÌNH LUẬN BẢN ÁN – NHĨM 10

PHẦN 3: KẾT LUẬN
Cùng với sự tiến bộ và phát triển của kinh tế, xã hội, pháp luật hình sự đang ngày
càng được trú trọng và hồn thiện hơn. Tuy nhiên bên cạnh đó, kéo theo những trường
hợp phức tạp hơn để xác định được tội phạm. Thơng qua bình luận bản án trên, nhóm
tác giả đã phần nào cho người đọc cái nhìn tổng quan bao quát nhất về các quy định
của pháp luật liên quan đến phịng vệ chính đáng và xác định trường hợp coi la phịng
vệ chính đáng; cấu thành tội phạm của tội giết người và tội cố ý gây thương tích dẫn
đến chết người; phạm tội khi tinh thần bị kích động. từ những phân tích đó, bài viết
cũng đã làm rõ một số vấn đề pháp lý liên quan đến vụ án. Bằng sự nghiên cứu và bình
luận vụ án này, theo quan điểm của nhóm tác giả, hành vi dùng dao đâm dẫn đến chết
người của T.D.T khơng được xem là phịng vệ chính đáng hay vượt q giới hạn phịng
vệ chính đáng mà nên được xem xét vào tội cố ý giết người tại khoản 2 Điều 123
BLHS, bên cạnh đó dựa vào khoản 1 Điều 101 BLHS, do T.D.T dưới 18 tuổi nên mức
hình phạt cao nhất được áp dụng đối với T.D.T không quá ba phần tư mức phạt tù mà
khoản 2 Điều 123 BLHS quy định.

17

Downloaded by Plants vs Zombiesss TV ()