Tài liệu 1.VƯƠNG QUỐC CHĂMPA QT HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN pdf

Cô giáo h ớng dẫn: Đàm Thị Uyên

Nhóm : Lê Văn Duẩn
Lý Thị Thanh
Nguyễn Thị Yến
D ơng Thị Vân
Phạm Thị Chuyên

Lớp: Sử K42A
I. Khái quát chung
Lịch sử Chămpa bao gồm các quốc gia Lâm ấp
quốc, Hoàn V ơng quốc, Chiêm Thành quốc
(Campanagara) và Thuận Thành trấn (Nagarcam)
độc lập đ ợc từ 192 và kết thúc vào năm 1697.
Trớcthếkỉthứ2,vùngđấtcủavơngquốcChămpacổđại
đợcnhắcđếnvớiHồTônTinh(trongtruyềnthuyết)rồi
tên huyện Tợng Lâm (thuộc quận Nhật Nam thời nhà
Hán)khinằmdớisựthốngtrịcủaTrungQuốc.Lãnhthổ
nàyđợcghinhậntừmiềnTrungtrởvàomiềnNam,thay
đổituỳtừngthờikì.

II. quá trình hình thành
và phát triển của v ơng quốc cổ
chămpa
1. Sự hình thành v ơng quốc cổ Chămpa
Trên dải đồng bằng ven biển miền Trung
các nhà khảo cổ học đã tìm thấy dấu vết của
một nên văn hoá đặc tr ng gọi chung là văn

hoá Sa Huỳnh. Chủ nhân của nó thuộc tiểu
chủng Mã Lai- Đa Đảo.
Trên địa bàn văn hoá Sa Huỳnh có 2 bộ lạc
sinh sống là bộ lạc Cau và bộ lạc Dừa. Vào
khoảng đầu Công nguyên, từ 2 bộ lạc Cau
Dừa v ơng quốc cổ Chămpa đã ra đời và phát
triển.

2. Quá trình phát triển của v ơng quốc cổ
Chămpa
vơngquốccổChămpatừkhithành
lậpđếnthếkỉXVIIpháttriển
quacácvơngtriềusau:

VơngtriềuGangaragia
(cuốiTKIIĐầuTKVIII)
Vơngtriềupanđuranga
(TKVIII-giữaTKIX)
VơngtriềuĐồngdơng
(giữaTKIXCuốiTkX)
Vơngtriềuvi-ja-ya
(TkXTKXIV)


I. V ơng triều Gangaragia
CuốiTKIIđếnđầuTKVIIIdớisựthốngtrịcủa
VơngtriềuGangaragia,kinhđôđợcđặtởTràKiệu
thuộcDuyXuyên-QuảngNam,cótênlàSin-ha-pu-qa,
cónghĩalàthànhphốSTử.
Tạivơngtriềunàyđãxâydựngđợcmộtkhuđền

thờthầnlinh,cáchkinhđôkhoảng20kmvềphíaTây,
trong1lòngchảogiữavùngđồibánsơnđịađólàThánh
địaMỹSơn.
Thờikỳnàydolựclợngquânsựkhámạnhđãtiến
hànhđánhchiếmvàmởrộnglãnhthổtừphạmvi1
huyệnTợngLâmmởrộngvềphíaBắcđếnHoànhSơn,
phíađếnKhánhHoà-NinhThuậnBìnhThuận


II. V ơng triều panđuranga
TừTkVIIIđếngiữaTKIXdớisựcaitrịcủavơngtriều
PANĐURANGA,kinhđôdặttạiVi-Ra-Pu-RatrênđấtPhan
Rang,nhngKau-tha-ra(NhaTrang)vẫnlàmộtnơithờcúngth
ờngxuyênvàquantrọngnhất.Trênđócómộtngôiđềntháplớn
mangtínhchấttiêubiểuđãcóvịtrínổibậtvàđợcgọilàPônagar
1. VơngtriềuPanđurangatrảiqua6đờivua:
Ru-đra-vác-manII(749)
Pri-thi-vin-đra-vac-man(756)
Sa-tya-vac-man(784-801)
In-đra-vac-manI(trớc787-801)
Ha-ri-vac-manI(801-sau817)
Vi-cơ-ran-ta-vac-manIII(829-854)
Tuy nhiên v ơng triều tồn tại không nhiều, chỉ đến Vi-cơ-
ran-ta-vac-man III thì chuyển sang 1 v ơng triều khác

III. V ơng triều Đồng d ơng
VơngtriềuĐồngDơngtồntạitừgiữaTKIXđến
cuốiTKX,đặtkinhđôởlàngĐồngDơng(ThăngBình-
QuảngNam)cáchTràKiệukhoảng15kmvềphíaĐông
Nam.VănbiađãchobiếttêncủakinhđômớilàIn-đra-

pu-ra,tứcthànhphốđợcchiếuđầyánhhàoquang.
Tạivơngtriềunàyphậtgiáopháttriểnmạnh.Ng
ờitathờnggọivơngtriềuĐồngDơnglàmộtvơngtriều
Phậtgiáo,vớinhiềuditíchđãđợctìmthấytiêubiểulà
tợngthầnĐồngDơng.


Vơngtriềutrảiqua9đờivua:
1. Ru-đra-vac-manIII(854-875)
2.Bơ-ha-đra-vac-manII
3. In-đra-vac-manII(875-890)
4.Sri-Jaya-SinhavacmanI(890-899)
5. YayaSaktyavacman(899-901)
6.SriBhađravacmanIII(901-916)
7. In-đra-vac-manIII(917-960)
8.JayaInđravacmanI(960-972)
9. PhêMiThuế(tríchĐạiViệtSửKíToànTh)
Đồng D ơng là v ơng triều phát triển mạnh mẽ nhiều
mặt, trong đó tiêu biểu là lĩnh vực quân sự. Tuy
nhiên thời gian tồn tại của v ơng triều này không lâu,
nó chấm dứt vào khoảng năm 982-983

IV. V ơng triều vi-ja-ya
TừTKXđếnTkXIVlàthờikỳcủavơngtriều
Vi-ja-ya,xâydựngkinhđôởPhậtThệ(Quy
Nhơn)dovuaHa-ri-vac-manIItrịvì.Thờikỳ
nàycóđụngđộvớiĐạiViệt
VàokhoảngTKXIvuaRu-đra-vac-manIII
xuấtquânramiềnBắcđánhThăngLong.Để
đáplạivuaLýThánhTôngđem1đoànquân

hùngmạnhsangxâmchiếmVi-jayabắtsống
vuaChămpađemvềThăngLong.Năm1069,
ChămpaphảinhờngchonhàLý1lãnhthổrộng
lớnởmiềnBắccủavơngquốcnày(châuĐịa
Lý,MaLinh,BồChính)

Năm1036vuaTrầnNhânTônggảcôngchúa
HuyềnTrânchoChếMân.vuaChếMânđãcấp
choĐạiViệt2châuđấtlàchâuLývàchâuÔ.

V. Từ Tk XV đến TK XVII
TừTKXVđếnTKXVIIvuaLêThánhTông
mởcuộctấncôngvàokinhđôPhậtThệlậpđạo
QuảngNam:VùngQuảngNam,QuảngNgãi
BiêngiớiĐạiViệt-ChămpalànúiThạchBi(Tuy
Hoà,PhúYên),ngờiChămluivàoPhanRangtại
đâythờngbịChânLạpcớppháthêmvàođónộibộ
quýtộcChămmâuthuẫnkhiếnchođấtnớcbịchia
làm3vùng: NamBàn
HoaAnh
Chămpa
Năm1611chúaNguyễntiếptụcđánhHoaAnhvà
lậpraphủPhúYên

N¨m1697trongcuécnéichiÕnvíichóaNguyÔn
PhócChu,vuaBµRibÞthÊtb¹i,v¬ngquècCh¨mpa
kÕtthóc.

Tàiliệuthamkhảo
1. www.vi.wikipedia.org/wiki/lịch sử chăm pa

2. Lịch sử Việt Nam,tập 1,Phan Huy Lê - Trần
Quốc V ợng,Nxb Đại học và trung học chuyên
nghiệp,1993
3. Việt Nam sử lựơc,Trần Trọng Kim
4. Khâm định việt sử thông giám c ơng mục
5. Đại Việt sử ký toàn th ,Ngô Sỹ Liên,Nxb văn hoá
thông tin
6. Ngô Văn Doanh,thánh địa Mỹ Sơn,Nxb Trẻ,2003
7. www.binhthuantoday.com