tieu luan chuyen de bao chi xu hướng vận động, phát triển của báo phát thanh

MỞ ĐẦU
Báo chí hiện đại với những đặc trưng và thế mạnh của mình mới ra đời
cách đây chưa đầy năm thế kỷ. Nhưng từ khi ra đời, báo chí hiện đại đã ngay
lập tức và ngày càng phát huy vai trị và sức mạnh của mình trong cơng cuộc
cung cấp, đáp ứng nhu cầu thông tin cho công chúng. Lịch sử xã hội loài người
cũng đã chứng minh rằng, xã hội càng phát triển bao nhiêu thì nhu cầu thơng tin
giao tiếp càng cao bấy nhiêu, do đó thơng tin báo chí càng tham gia tích cực và
hiệu quả vào đời sống xã hội.
Và cũng chính sự vận động khơng ngừng của đời sống, sự thay đổi về
thói quen, nhu cầu, thị hiếu mà công chúng đã đặt ra những u cầu, điều kiện,
thách thức địi hỏi báo chí phải vận động, phải phát triển để có thể thỏa mãn
được nhu cầu tất yếu của công chúng. Thêm vào đó, khoa học – kỹ thuật đang
rất phát triển và ngày càng trở nên hiện đại cũng đã tạo nên sự cạnh tranh cơng
chúng giữa các loại hình báo chí và đã đặt các loại hình báo chí lên một đường
đua mà trong q trình đua đó, loại hình hình nào đáp ứng được nhu cầu thông
tin một cách nhanh nhạy nhất, chính xác nhất, đa dạng phong phú nhất là loại
hình đó sẽ chiến thắng…
Xuất phát từ những u cầu đó, các loại hình báo chí đã và đang nỗ lực
khơng ngừng trong việc thay đổi, phát triển, hồn thiện hơn về mọi mặt. Và
trong sự nỗ lực vươn lên ấy, Báo Phát thanh cũng đã tận dụng và nâng cao
khơng ngừng điểm mạnh của mình nhằm mục đích duy nhất là đáp ứng kịp thời
nhu cầu của công chúng thính giả hiện đại, từ đó để tạo được chỗ đứng vững
chắc trong lịng cơng chúng nghe đài. Q trình vận động, phát triển khơng
ngừng của loại hình Báo Phát thanh tại Việt Nam trong suốt thời gian qua tuy
vẫn còn chút hạn chế song cũng đã tạo được dấu ấn sâu sắc và đã được công
chúng ghi nhận.

1


Với lịng u thích, đam mê loại hình Báo Phát thanh và mong muốn loại

hình này sẽ ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin cũng như giải trí cho
cơng chúng, mong muốn loại hình này ngày càng được cơng chúng tin u, đón
nhận, có chỗ đứng vững chắc trong lịng cơng chúng, tơi đã rất tâm đắc khi lựa
chọn và nghiên cứu đề tài mang tên “Xu hướng vận động, phát triển của Báo
Phát thanh”. Trong bài nghiên cứu này, tơi sẽ phân tích sâu về sự vận động,
phát triển của Báo Phát thanh về nội dung, hình thức cũng như phương thức sản
xuất chương trình… để mọi người có thể thấy rõ những thành cơng mà loại hình
Báo Phát thanh đã nỗ lực, nâng cao khơng ngừng để đạt được; tôi cũng sẽ đưa
ra nội dung khái quát về sự phát triển của Báo Phát thanh trước năm 1986 (thời
kỳ trước đổi mới) để mọi người có thể lập ra phép so sánh, từ đó bật lên được sự
vận động, phát triển, những thành công mà loại hình này đã và đang đạt được.
Qua sự phân tích đó, tơi sẽ đưa ra xu hướng vận động, phát triển của Báo Phát
thanh trong những năm tới; Và cũng sẽ đưa ra những kỹ năng, phẩm chất cần
phải có của một nhà báo phát thanh để làm sao những người đã, đang và sẽ trở
thành nhà báo Phát thanh có được sự chuẩn bị tốt nhất khi nhập cuộc trong xu
hướng vận động, của Báo Phát thanh; để từ đó có thể làm tốt vai trị và trách
nhiệm của một người làm báo.
Để phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài này tơi đã tìm kiếm và thu
thập nhiều tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau; tôi đã phân tích, tổng hợp tài liệu,
và cùng với những đánh giá, hiểu biết của cá nhân, tôi hi vọng rằng, những phân
tích về xu hướng vận động và phát triển của Báo Phát thanh mà tôi đã đưa ra sẽ
giúp các bạn hình dung ra được diện mạo mà loại hình Báo Phát thanh sẽ hướng
tới; để từ đó thêm hiểu và thêm u thích hơn loại hình này. Trong q trình
nghiên cứu khơng tránh khỏi những sai sót. Rất mong nhận được sự góp ý của
thầy cơ và các bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn!

2


NỘI DUNG

1. Các khái niệm liên quan
- Xu hướng: Sự thiên về một hướng nào đó trong q trình phát triển
- Vận động: Theo chủ nghĩa Mác – Lênin vận động là một phạm trù dùng
để chỉ về một phương thức tồn tại của vật chất, đó là sự thay đổi của tất
cả mọi sự vật hiện tượng, mọi quá trình diễn ra trong khơng gian, vũ trụ
từ đơn giản đến phức tạp. Theo quan điểm của triết học Mác - Lênin thì
vận động khơng chỉ là sự thay đổi vị trí trong khơng gian (hình thức vận
động thấp, giản đơn của vật chất) mà theo nghĩa chung nhất, vận động là
mọi sự biến đổi. Thông qua vận động, vật chất mới biểu hiện và bộc lộ
bản chất của mình.
- Phát triển: Phát triển có thể hiểu là những vận động theo chiều hướng
tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn. Cái mới ra đời thay thế cái cũ, cái tiến bộ ra đời thay thế
cái lạc hậu.
- Báo phát thanh: Báo phát thanh được hiểu là một kênh truyền thơng,
một loại hình báo chí điện tử hiện đại mà đặc trưng cơ bản của nó là dùng
thế giới âm thanh phong phú sinh động (lời nói, tiếng động, âm nhạc) để
chuyển tải thông điệp nhờ sử dụng kỹ thuật sóng điện từ và hệ thống
truyền thanh, tác động vào thính giác (vào tai) của cơng chúng.
Nói về “Xu hướng vận động, phát triển của Báo Phát thanh” là nói đến
sự hướng tới những đổi mới, biến chuyển, sự mở mang về quy mơ, nội dung,
hình thức và phương thức tổ chức thực hiện …của loại hình này trong đời sống
thực tiễn trong thời gian tới.
3


2. Đôi nét về sự vận động, phát triển của báo phát thanh
2.1.

Báo phát thanh trước thời kỳ đổi mới

Sự hình thành và phát triển của báo phát thanh chủ yếu được thể hiện
trong sự vận động và phát triển của Đài tiếng nói Việt Nam. Đài Tiếng nói Việt
Nam được thành lập ngày 7/7/1945. Từ khi thành lập đến năm 1960, Đài tiếng
nói Việt Nam đã có những bước tiến nhảy vọt về xây dựng cơ sở vật chất kỹ
thuật tạo điều kiện cho Đài hoàn thành nhiệm vụ chính trị góp phần cùng cả
nước xây dựng miền Bắc, đấu tranh thống nhất nước nhà.
Từ khi miền Bắc được giải phóng (1954), Đài Tiếng nói Việt Nam đã
được xây dựng toàn diện, đặc biệt là cơ sở kỹ thuật đảm bảo sản xuất chương
trình nhiều và phong phú, chất lượng âm thanh ngày càng tốt. Cán bộ, phóng
viên của Đài TNVN được ra nước ngoài học hỏi kinh nghiệm, tại thời điểm này,
Đài TNVN cũng đã xác định được đối tượng nghe đài trong và ngồi nước từ đó
cũng đã căn cứ vào đặc trưng vùng, miền, lứa tuổi, vấn đề để thành lập các
chương trình phát thanh theo nhóm đối tượng, phát triển hệ thống chương trình
phát thanh:
 Hệ chương trình phát thanh dành cho miền Bắc:
- Chương trình phát thanh Thời sự: Trong chương trình này đã có phần tin
tức trong nước vào Thế giới.
- Chương trình Nơng thơn: Là chương trình mang tính đối tượng thể hiện
vấn đề lớn của Quốc gia.
- Chương trình cơng nhân: câu chuyện, thông tin xoay quanh nhà máy,
công trường, về vấn đề công nghiệp…

4


- Chương trình Văn hóa, xã hội: Nội dung tập trung vào các vấn đề văn
hóa, giáo dục, nếp sống văn minh, gia đình văn hóa; Chương trình được
chia làm nhiều mục.
- Chương trình Phát thanh Thanh niên: chương trình được phối hợp với

Trung ương Đồn Thanh niên.
- Chương trình phát thanh Phụ nữ: chương trình được phối hợp với Trung
ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
- Chương trình Phát thanh Quân đội nhân dân: Là sự phối hợp giữa Tổng
cục Chính trị và Đài Tiếng nói Việt Nam với trọng trách tuyên truyền một
trong hai nhiệm vụ chiến lược và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền quốc
phòng toàn dân, xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam.
Riêng Chủ nhật có chương trình Câu chuyện truyền thanh.
- Chương trình Vì an ninh Tổ quốc: Ra đời từ ngày 24/12/1965 đây là tờ
báo nói của lực lượng cơng an trong hệ thống chương trình của Đài Tiếng
nói Việt Nam hoạt động theo quy chế song trùng lãnh đạo.
- Chương trình Đọc truyện đêm khuya.
- Chương trình Tiếng thơ: Ra đời từ năm 1948, do nhà thơ Xuân Diệu sáng
lập. Những bài thơ đọc trong chương trình này được in lại trên tạp chí
Văn nghệ, cơ quan của Hội Nhà văn Việt Nam.
- Chương trình Sân khấu truyền thanh: Ghi lại những vở chèo, cải lương,
tuồng, kịch nói trên sân khấu, “cắt gọt” cho vừa chương trình phát thanh.
Sau khi có phịng thu lớn tại 58 Qn Sứ, các kịch bản được dàn dựng lại
thành kịch truyền thanh để phát.

5


- Các chương trình ca nhạc: Ra đời 7/9/1945, với 30 phút nhạc sống phát
trực tiếp, chương trình phát triển với nhiều thể loại, nhiều nội dung và
nhiều hình thức thể hiện phong phú.
 Hệ chương trình phát thanh dành cho miền Nam:
Năm 1960 khi Đài Tiếng nói Việt Nam được tăng cường thêm lực lượng
biên tập, Đài TNVN đã thành lập Ban biên tập miền Nam. Từ đó các chương
trình phát thanh vào Nam lần lượt ra đời được công chúng cả nước, đặc biệt là

các cán bộ chiến sỹ đồng bào miền Nam lắng nghe, tin mến.
- Chương trình giới thiệu miền Bắc vào miền Nam: Gồm tin tức, bình luận,
điểm vái miền Bắc…Đây là một chương trình tổng hợp đáp ứng yêu cầu
tìm hiểu miền Bắc và thể giới cho đồng bào miền Nam.
- Chương trình dành cho đồng bào thành thị miền Nam: Chương trình
được đối tượng hóa sâu hơn, phục vụ nhân dân trong vùng thành thị, đặc
biệt là Sài Gịn, Chợ Lớn.
- Chương trình dành cho nơng thơn miền Nam: Nội dung chương trình
dành cho đông đảo công chúng ở vùng nông thôn miền Nam, đặc biệt là
những vùng xen kẽ giữa lực lượng cách mạng và ngụy quyền. Chương
trình đã phản ánh và hỗ trợ tích cực cho quân đội, lực lượng quần chúng
tạo thế tiến công và nội dậy, tiến công dành thắng lợi cuối cùng.
- Chương trình nối liền Nam Bắc: Nội dung chủ yếu để nhắn tin vào miền
Nam qua những bức thư chan chứa tình cảm của con em miền Nam tập
kết ra Bắc gửi cho người thân ở quê nhà.
- Chương trình phát thanh dành cho binh sĩ qn đội Cộng hịa miền Nam:
Chương trình có tác động cụ thể và sâu sắc vào binh lính ngụy, thức tỉnh
tâm hồn Việt Nam, nhân cách Việt Nam trong mỗi con người lầm đường
6


lạc lối. Chương trình được sự phối hợp chặt chẽ của Cục địch vận, thuộc
Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam.
- Các chương trình phát thanh bằng tiếng dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên:
Đó là 6 chương trình với 6 thứ ngữ: Ba na, Ê đê, H’Rê, M’Nơng, Gia rai,
Châu ro. Những thứ tiếng chưa có chữ viết, biên tập viên phải phiên âm
ra đọc lên sóng, và chương trình được bà con chấp nhận.
 Hệ chương trình phát thanh Đối ngoại:
Ngay từ khi thành lập, các chương trình của phát thanh đối ngoại đã có
mặt với các thứ tiếng Anh, Pháp, Quảng Đông, Bắc Kinh, Quốc tế ngữ, Lào,

Thái Lan, Campuchia.
Như vậy, với sự ra đời của Đài Tiếng nói Việt Nam, loại hình Báo phát
thanh đã có điều kiện, cơ hội để thực hiện chức năng của mình. Đã có nhiều
chương trình được sản xuất phục vụ kháng chiến, nhu cầu tin tức về vấn đề
quân sự, đấu tranh và cũng đã có một số chương trình mang tính giải trí; có sự
định hướng về đối tượng tiếp nhận, phủ sóng rộng ở hai miền Nam, Bắc và cả
các nước khác trên Thế Giới.
Tuy nhiên, trong giai đoạn trước 1986, loại hình Báo Phát thanh vẫn chưa
thực hiện được triệt để chức năng, nhiệm vụ của mình. Tuy đã có sự định hướng
về đối tượng tiếp nhận, song, vẫn mang tính vùng miền, khu vực, đối tượng cịn
chưa chun biệt; Các chương trình chưa thực phong phú, đa dạng về các vấn
đề xã hội, cũng như chưa đáp ứng tốt được nhu cầu thông tin, giải trí của cơng
chúng…
2.2.

Báo phát thanh trong thời kỳ đổi mới

Bắt đầu từ năm 1986 đến nay Báo phát thanh đã bước vào thời kỳ sôi
động, phát triển mạnh mẽ theo hướng phát thanh hiện đại. Phát thanh hiện đại
không tự nảy sinh mà là sự kế thừa và phát triển của phát thanh truyền thống.
7


Đó là sự thay đổi phương thức trong sản xuất các chương trình phát thanh cho
phù hợp với tình hình mới và đáp ứng nhu cầu của công chúng. Sự thay đổi của
phương thức sản xuất không chỉ dựa trên nền tảng của cơng nghệ, kỹ thuật
mới mà cịn địi hỏi kỹ năng mới để tạo ra được chất lượng nội dung và hình
thức mới và qua đó có thể tạo ra những thành công chúng mới…
Trong phương thức sản xuất các chương trình phát thanh hiện đại, những
ưu điểm của phát thanh truyền thống như: có đối tượng thính giả rộng rãi; tính

tức thời và tỏa khắp; thơng điệp len lỏi khắp nơi và có khả năng tác động
nhanh; dễ tác động vào tình cảm; sinh động trong cách thể hiện; sự thuyết phục,
lơi kéo của lời nói tác động vào thính giác; kích thích trí tưởng tượng, buộc
thính giả phải tự hình dung, liên tưởng; thiết bị rẻ tiền, đơn giản, dễ phổ biến…
vẫn tiếp tục được phát huy mạnh mẽ và thêm vào đó là sự hỗ trợ đắc lực của
công nghệ mới nên càng trở nên hấp dẫn hơn, hiệu quả hơn.
Và cho đến thời điểm hiện nay, Đài tiếng nói Việt Nam đã đúc rút kinh
nghiệm, phát huy truyền thống tốt đẹp, lựa chọn con đường đi trong thời đại
bùng nổ thông tin theo con đường đổi mới và nâng cao chất lượng cao về nội
dung, hình thức cũng như các phương thức tổ chức sản xuất các chương trình
trên sóng phát thanh, đồng thời đổi mới mạnh mẽ công nghệ phát thanh theo
hướng hiện đại hóa, làm nổi bật lên được sự vận động, phát triển của Báo Phát
thanh ở Việt Nam:
2.2.1. Về thời lượng chương trình, nội dung chương trình và sự định
hướng đối tượng
Không kể đến sự ra đời và phát triển của các đài phát thanh địa phương,
riêng Đài Tiếng nói Việt Nam kể từ sau thời kỳ đổi mới đến nay đã có nhiều sự
thay đổi mạnh mẽ: Nhiều chương trình được mở rộng với các nội dung phong
phú, phản ánh đầy đủ các mảng màu xung quanh cuộc sống cả ở trong nước và
ngoài nước; đồng thời cũng truyền tải được thông điệp của nhà đài. Nhiều hệ
8


chương trình đã được thành lập, đảm nhận vai trị phản ánh về những nội dung
chuyên biệt, tạo sự thuận lợi hơn nhiều cho công chúng tiếp nhận:
Hệ Thời sự Chính trị Tổng hợp, từ ngày 1/1/2010, chính
thức phát sóng 24h/24h cung cấp thông tin nhanh nhất về
các vấn đề thời sự và chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn học nghệ thuật cho
thính giả trong và ngồi nước… Tần số phát sóng trung và sóng ngắn từ (594,
630, 648, 655, 666, 675, 690,711) kHz và (5975, 9530, 7210)kHz. Và trên sóng

FM 100 MHz.
Hệ Văn hóa đời sống khoa giáo.Với 19 giờ phát sóng
mỗi ngày, hệ phát thanh này phản ánh, phân tích, lý giải,
phổ biến kiến thức, tư vấn các vấn đề văn hoá, văn học nghệ thuật, đời sống tinh
thần. Đây là hệ chương trình có đối tượng cao cho từng lứa tuổi, từng bộ phận
dân cư, từng nghề nghiệp như: người cao tuổi, tuổi thơ, tuổi hoa, thanh niên,
phụ nữ, giáo dục, y tế, cuộc sống làng xã, phố phường, cộng đồng, gia đình.Đây
cũng là nơi hội tụ các chương trình sân khấu truyền thanh, câu chuyện truyền
thanh, tiếng thơ, đọc chuyện đêm khuya; là nơi ưu ái dành cho tuổi thơ chương
trình văn nghệ thiếu nhi. Hệ chương trình Văn hố - Đời sống- Khoa giáo phát
liên tục 19 giờ/ngày trên các tần số (549, 558, 580, 702, 729, 738, 783, 1089,
9875, 5925, 6020) KHz và trên sóng FM 102,7 MHz cho khu vực đồng bằng
Bắc bộ và phụ cận).
Hệ Âm nhạc thơng tin giải trí, hệ chương trình phát
sóng đầu tiên vào 7giờ ngày 7 tháng 9 năm 1990, kỷ
niệm 45 năm thành lập Đài Tiếng nói Việt Nam trên
sóng FM: 100 MHz với thời lượng ban đầu là 8 giờ/ngày. Đây là hệ chương
trình đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam phát trên sóng FM đạt chất lượng âm
thanh cao. Ngay từ ngày ra đời, hệ chương trình đã được thính giả hoan nghênh,
nhất là lớp trẻ. Không gian âm nhạc được mở rộng, chương trình phong phú, thể
9


hiện sống động, chất lượng âm thanh cao. VOV3 đã nhanh chóng lan toả, thấm
sâu vào đời sống xã hội. Ngày 1 tháng 1 năm 1995, Tổng giám đốc Đài TNVN
quyết định phát sóng VOV3 trên sóng FM 102,7 MHz liên tục 24/24 giờ ngày
được thính giả hâm mộ chào đón, đặc biệt là các chiến sĩ ở biên giới, hải đảo,
tuổi trẻ, trí thức hoan nghênh, góp ý để chương trình ngày một hay hơn.
Nhằm mở rộng thơng tin, nâng cao chất lượng âm nhạc, thoả mãn nhu
cầu thưởng thức và giải trí ngày càng cao của thính giả, Đài TNVN sắp xếp lại,

bổ sung một số chương trình trên VOV3, đổi tên Âm nhạc và Tin tức thành Hệ
Âm nhạc - Thơng tin - Giải trí, phát sóng 24/24 giờ/ngày trên các tần số 102,7
MHz./.
Hệ Phát thanh Dân tộc Đài Tiếng nói Việt Nam được
thành lập từ ngày 01/10/2004, hiện nay có 11 chương
trình phát thanh bằng 11 ngôn ngữ dân tộc thiểu số: Mông, Kh’mer, Ê đê, Jơ rai,
Ba na , Xơ đăng, K’ ho, Thái, Chăm, Dao, M’ nơng. Đây là những chương trình
phát thanh được phát sóng hàng ngày, với thời lượng phát sóng bình quân 120
phút /ngày/ chương trình.
Hệ Phát thanh Đối ngoại của Đài Tiếng nói Việt Nam là
kênh dành cho người Việt Nam và người nước ngoài ở
các nước trên thế giới được phát trên sóng ngắn và sóng trung với các chương
trình phát thanh bằng 12 thứ tiếng gồm tiếng Anh, Pháp, Nga, Tây Ban Nha,
Nhật Bản, Bắc Kinh, Đức, Lào, Thái Lan, Campuchia, Indonesia và tiếng Việt
dành cho đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc. VOV5 còn được phát trên sóng FM
có thể nghe được ở Hà Nội, Quảng Ninh, thành phố Hồ Chí Minh và các vùng
lân cận gồm các chương trình phát thanh bằng 12 thứ tiếng như trên dành cho
cộng đồng người nước ngoài đang sống và làm việc tại Việt Nam và người Việt
Nam biết ngoại ngữ.
Ngồi ra, Đài tiếng nói Việt Nam cịn thành lập kênh:
10


Ngày 07/9/2008: Hệ phát thanh có hình chính thức phát sóng, đánh dấu sự
trưởng thành của Đài Tiếng nói Việt Nam với đầy đủ các loại hình báo chí hiện
tại./.VOVTV là đơn vị sự nghiệp thuộc hệ thống báo chí truyền thơng đa
phương tiện của Đài Tiếng nói Việt Nam, thực hiện chức năng thông tin, tuyên
truyền đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước bằng các
chương trình truyền hình.
Kênh phát thanh giao thơng Hà Nội và kênh phát thanh

giao thơng Hồ Chí Minh. Từ kênh VOV giao thơng trên
tần số FM 91MHz thính giả có thể nghe được các diễn
biến mới nhất về tình hình giao thông trên địa bàn từ hệ
thống 70 camera được lắp đặt tại 60 điểm ở nội thành, liên tục ghi lại và truyền
hình ảnh về Trung tâm Phát thanh quốc gia. Với đội ngũ gồm hàng chục phóng
viên, cộng tác viên của kênh, khả năng tương tác hai chiều của kênh phát thanh
này cịn giúp người dân ngồi việc tiếp nhận thơng tin cịn trở thành người cung
cấp thơng tin về tình hình giao thơng (tắc đường, tai nạn, giải đáp các thắc mắc
của người khác...) tới chương trình phát thanh. Thời lượng phát sóng của kênh
20 giờ mỗi ngày, trong đó có 330 phút phát sóng trực tiếp trong các giờ cao
điểm.
Như vậy, loại hình báo phát thanh đã và đang hoàn thành tốt nhiệm vụ
đáp ứng nhu cầu thông tin cho công chúng. Phạm vi đề tài ngày càng được mở
rộng, các đài phát thanh – không chỉ ở đài phát thanh quốc gia mà ở cả các đài
phát thanh địa phương cũng đã phản ánh phong phú tình hình mọi mặt của đời
sống, bao quát được sự kiện diễn ra ở cả trong nước và nước ngoài.
2.2.2. Về tính trực tiếp trong các chương trình
Một trong những đặc trưng riêng có của loại hình phát thanh đó chính là
tính tức thời. Bất kể một thơng tin nào diễn ra mà công chúng quan tâm và
muốn được biết thì với những phương tiện kĩ thuật cực kỳ đơn giản, loại hình
11


báo phát thanh ngay lập tức có thể đưa tin lên sóng để truyền đến với thính giả.
Bởi lẽ, trong nhiều trường hợp, có thể do một lí do nào đó cơng chúng khơng
thể trực tiếp tham gia được sự kiện, họ có thể tìm đến với phát thanh.Tận dụng
được ưu thế này, báo phát thanh đã và đang thực hiện tốt vai trị của mình trong
việc thơng tin nhanh đến thính giả.
Nếu như trong những ngày đầu thành lập chỉ có một vài chương trình
phát sóng trực tiếp với thời lượng ngắn: Các chương trình ca nhạc (1945) thì

đến thời gian hiện nay,các chương trình được phát sóng đã được tăng rất nhiều
lần. Ví dụ như ngồi việc làm những chương trình trực tiếp về các sự kiện quan
trọng của quốc gia thì Đài tiếng nói Việt Nam cịn lập ra kênh VOV giao thơng
( chính thức hoạt động từ tháng 5/2009): Với 330 phút phát sóng trực tiếp tại
các giờ cao điểm (từ 6h30 – 8h00, 11h00 – 12h00, 16h30 – 19h00), những hình
ảnh được ghi lại từ 100 cammera tại các nút giao thông quan trọng được truyền
về Trung tâm và thông tin tới người tham gia giao thông, chỉ dẫn và cảnh báo
những rủi ro, cũng như tình hình thời tiết, mật độ phương tiện… trên nhiều
tuyến đường chính.
Nhìn chung, các chương trình phát thanh trực tiếp đã và đang đáp ứng
được nhu cầu cập nhật thơng tin nhanh nhất của cơng chúng.
2.2.3. Tính giao lưu, gần gũi cơng chúng
Trước kia, khi mà các loại hình báo chí mới ra đời, cơng chúng chỉ mong
muốn được đáp ứng về mặt thông tin về những sự kiện, vấn đề xảy ra xung
quanh cuộc sống của họ. Song, khi đời sống ngày càng phát triển, thêm vào đó
là sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin, các thiết bị ngày càng
hiện đại, đời sống nâng càng được nâng cao, nhu cầu của con người ngày càng
tăng lên. Đối với những thong tin mà báo chí nói chúng và loại hình báo phát
thanh đưa ra, cơng chúng khơng cịn dừng ở mức độ nghe thơng tin một cách
đơn thuần nữa, mà họ còn muốn được trực tiếp tham gia vào sự kiện, muốn
12


được nói ra những điều họ nghĩ, muốn được giải đáp thắc về vấn đề mà họ quan
tâm…
Xuất phát từ những mong muốn này, loại hình báo Phát thanh đã không
ngừng đổi mới, thay đổi để đáp ứng được nhu cầu của cơng chúng. Nhiều
chương trình có tính giao lưu, có nhiều diễn dàn, liên quan đến mọi mặt trong
đời sống được thực hiện với sự cùng nhập cuộc từ công chúng : Đối thoại cuối
tuần (VOV1), Các vấn đề xã hội (VOV2), Ca nhạc theo yêu cầu (VOV3), Bàn

tròn âm nhạc (VOV3)....; Nhiều đường dây nóng của nhiều chương trình được
thiết lập, giúp thính giả có thể vừa nghe, vừa được nói lên suy nghĩ, thắc mắc,
mong muốn của mình... như đang ngồi tham gia trực tiếp từ phịng thu, lúc này,
thính giả khơng đơn thuần là cơng chúng nghe đài nữa, mà khi đó, thính giả
đóng vai trị như một khách mời tham dự chương trình.
Ví dụ ngay như kênh VOV giao thông: sau hơn hai năm đi vào hoạt động
đã trở thành "người bạn" không thể thiếu đối với mọi người khi tham gia giao
thông, đặc biệt là giờ cao điểm. Khi kết nối với sô điện thoai của kênh VOV
giao thông Hà Nội 0462729191 công chúng có thể trực tiếp phản ánh tình trạng
tham gia giao thơng trên con đường mà họ đang đi, có thể chia sẻ, nói lên những
mong muốn cũng như những bức xúc của mình... Theo số liệu mà tơi thu thập
được, mỗi ngày VOV giao thông nhận được khoảng 1.000 cuộc gọi từ thính giả.
Kênh VOV giao thơng đang ngày càng trở nên tiện ích thiết thực hơn, tin cậy
hơn với người điều hành giao thông và người dân tham gia giao thơng.
2.2.4. Tính đa phương tiện
Ngay từ khi bước vào thời kỳ đổi mới, báo chí nói chung và loại hình báo
Phát thanh nói riêng đã có ý thức đổi mới, phát triển, hoàn thiện hơn trong cách
thức sản xuất cũng như nội dung chương trình. Đối với loại hình Báo phát
thanh, nhìn lại những năm 1945 khi mà loại hình này mới ra đời, cơng chúng
chỉ tiếp nhận thơng tin một cách thụ động và chỉ tiếp nhận thông tin qua duy
13


nhất một giác quan là tai nghe; nặng tính độc thoại; khó diễn tả được những
hình ảnh phức tạp; độ xác thực của thơng tin khơng cao; thính giả khó nhớ được
tồn bộ thơng tin do tính chất hình tuyến; nghe càng nhiều, độ ghi nhớ càng
giảm...Công chúng của phát thanh hiện đại khơng chỉ nghe mà cịn có
thểnhìn (phát thanh có hình), khơng chỉ nghe một lần một cách bị động mà có
thể nghe nhiều lần một cách chủ động (phát thanh trên mạng); không chỉ tiếp
nhận thông tin một chiều mà có thể trực tiếp tham gia vào các chương

trình đang phát sóng.
Thực tế Đài tiếng đã thành lập web www.vov.vn để đẩy tin bài đã phát
sóng của các hệ lên web được treo trong 7 ngày để cơng chúng có thể nghe lại,
ngồi ra ở web đó cịn có những tin bài, phóng sự, phóng sự ảnh của phóng
viên...ngồi ra những ai muốn tìm hiểu về cơ cấu tổ chức cũng như lịch sử của
đài đều được quảng bá hết trên trang này. Và ngay cả những đài địa phương
cũng đã lập ra cho mình được một trang báo điện tử online theo phương thức
này.

14


Website Đài tiếng nói Việt Nam : />
2.2.5. Về phương diện kỹ thuật
Khác với phương thức sản xuất các chương trình phát thanh truyền thống
(chương trình được thu băng trước rồi phát sóng sau), phương thức sản xuất các
chương trình phát thanh hiện đại đã tận dụng tối đa sức mạnh của công nghệ
mới (kỹ thuật số, mạng interrnet, mạng điện thoại di động…) để nâng cao khả
năng tác động của phát thanh nhằm phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu của công
chúng.
Những thành tựu về khoa học và công nghệ, tin học cuối thế kỷ XX đã
tạo tiền đề hình thành một nền phát thanh hiện đại với kỹ thuật điện tử, máy
móc phát triển nhanh trong thế kỷ XXI. Số hóa (Digital) là một trong những
khuynh hướng phổ biến. Với mạng Internet phủ khắp toàn cầu, với hệ thống
viễn thông hiện đại, những người làm báo phát thanh đã có cơng nghệ hiện đại
để thực hiện những chương trình phát thanh hấp dẫn, hiệu quả hơn rất nhiều so
15


với phát thanh truyền thống. Trong xu thế hội nhập và tồn cầu hóa, ưu thế

thơng tin nhanh, sinh động và tiện lợi của báo phát thanh vẫn đáp ứng tốt nhu
cầu của thính giả thuộc nhiều sắc tộc khác nhau.
Thực tế cho thấy: trên nền tảng của công nghệ kỹ thuật số, loại hình báo
phát thanh đã có những bước phát triển mới, nhảy vọt. Có thể nói kỹ thuật số đã
góp phần quan trọng để thúc đẩy phát thanh truyền thống bước sang thời kỳ
hiện đại. Phát thanh kỹ thuật số có chất lượng âm thanh tốt như đĩa CD, tín hiệu
khơng cịn bị nhiễu hay bị cản trở bởi các yếu tố tự nhiên.
Ở nước ta, đã từng có dự báo cho rằng: đến năm 2020 sẽ khơng cịn sự
phân biệt giữa các loại hình báo chí; người ta có thể tìm kiếm thơng tin báo chí,
sử dụng các dịch vụ truyền thông, đọc sách, nghe nhạc, xem truyền hình trực
tiếp, xem truyền hình theo yêu cầu, chơi game, viết blog, trò truyện trực
tuyến… chỉ với một thiết bị viễn thơng và thiết bị này có thể di động đến bất cứ
nơi đâu, sử dụng dịch vụ bất cứ khi nào.
Như vậy là từ khi ra đời cho đến nay, báo phát thanh đã không ngừng
nâng cao nội dung, chất lượng chương trình, với những ưu thế và đặc trưng
riêng biệt báo phát thanh đã và đag từng bước hồn thiện mình để thích nghi với
sự thay đổi, u cầu, địi hỏi của cơng chúng trong việc tiếp nhận thông tin.
3. Vài nét về xu hướng vận động, phát triển của Báo chí
3.1.

Trên Thế giới

 Xu hướng phát báo miễn phí
Trong khi các chủ báo in cịn đang phải đau đầu để giữ vững số lượng
báo phát hành trước sự tấn công không ngừng của báo điện tử và các trang
thông tin trên Internet, sự phát triển mạnh mẽ của báo miễn phí là một xu thế
báo chí ở nhiều nước đã được mệnh danh là “những kẻ ăn thịt đồng loại”.
16

Hình ảnh những người trên tàu điện ngầm hoặc xe ô tô buýt đọc báo miễn
phí trong giờ cao điểm đến công sở vào buổi sáng đã trở nên khá phổ biến ở các
thành phố lớn trên thế giới, dù ở London, Paris hay Seoul. Theo con số của
trang thông tin tháng 12/2007, hiện tại báo miễn phí hàng ngày đã xuất hiện ở 52 nước
với 42 triệu bản mỗi ngầu, vfa thu hút khoảng 72 triệu bạn đọc.
Theo các chuyên gia nghiên cứu báo chí của Viện Đào tạo Báo chí Fojo,
Thụy Điện, số lượng báo miễn phí ngày càng tăng vì người đọc khơng phải trả
tiền, khổ báo nhỏ dễ cầm, ngôn ngữ viết dễ đọc, bài viết ngắn gọn do đó nhiều
người, đặc biệt là thanh niên và những người nhập cư thích đọc. Ví dụ như ở
Trung Quốc có 4 tờ báo miễn phí: Metropolis hàng ngày, Metro Express,
AM7.30 và Healine hàng ngày.
Nhìn chung, hiện tại số người đọc báo trả tiền vẫn nhiều hơn so với số
người đọc báo miễn phí, nhưng theo dự đốn trong tương lai sẽ có cạnh tranh
giữa báo miễn phí và báo trả tiền.
 Xu hướng truyền hình số.
Đối với truyền hình số ( phi tuyến tính), khán giả có thể xem các chương
trình mình muốn vào các thời điểm thích hợp với họ. Ở nhiều nước như Anh,
Australia, Mỹ, Thụy Điển, hiện nay người dân có thể xem truyền hình số ở các
đầu máy thu truyền hình số hoặc qua máy tính nối mạng với các ưu tiện lợi cho
từng cá nhân.
Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ thông tin đã tạo ra sự chuẩn nén
MPEG2, MPEG4 trên giải băng thông rộng là bước ngoặt trong truyền dẫn phát
sóng. Một băng thơng này có thể truyền phát được nhiều kênh truyền hình số
với tốc độ cao cùng một lúc, điều này đã thúc đẩy sự ra đời của nhiều kênh
truyền hình internet (IPTV) rất có thế mạnh cạnh tranh.
17


 Xu hướng thương mại hóa nội dung báo chí truyền thơng
Xu hướng thương mại hóa nội dung báo chí truyền thông là tiến trinhg

biến nội dung thông tin, tin tức thuần túy thành một sản phẩm hay dịch vụ có
thể mua hay bán được khơng phải là mới ở các nước trên thế giới.
Trong xu thế báo chí thị trường và thương mại hóa nội dung đang trở
thành xu hướng ngày càng rõ ở khắp nơi trên thế giới, nhiều quốc gia đã có
những nỗ lực để duy trì sự tồn tại của các hang phát thanh truyền hình cơng
nhằm bảo đảm các nội dung phục vụ lợi ích văn hóa, giáo dục và truyền thống
của đất nước. Một ví dụ điển hình là BBC (Anh), Chỉnh phủ Anh vẫn khẳng vai
trò của BBC là nền tảng cho truyền hình Anh có tơn chỉ mục đích là “Thơng tin,
giáo dục và giải trí” và phải bảo đảm sự đa dạng văn hóa và chí cơng vơ tư
trong đưa tin. Tuy nhiên, BBC đã và đang phải đối mặt với sự cắt giảm bao cấp
của chính phủ và khả năng bị giảm thu phí sử dụng tivi. ..
 Xu hướng báo chí, truyền thơng tồn cầu
Tồn cầu hóa về mặt bản chất là liên kết (hay sáp nhập) xuyên biên giới
quốc gia. Ngày càng có nhiều cơng ty báo chí truyền thơng nhắm đến các thị
trường nước ngồi bởi vì nhiều thị trường trong nước đã bão hòa và khi phân
phối các sản phẩm truyền thơng sẵn có của mình sang các thị trường nước
ngồi, các cơng tuy truyền thơng có thể khai thác được thêm một nguồn lợi
nhuận mà hầu như khơng mất thêm chi phí.
Sự bành trướng đầu tiên phải kể đến là các tập đồn truyền thơng đa quốc
gia của Mỹ và các nước phường Tây như Time-Warner, Tập đoàn tin tức của
Rupert Murdoch, Tập đoàn Bertelsmann của Đức đã thống trị thị trường thế giới
với các chương trình tin tức và giải trí.
Xu hướng tồn cầu hóa các thị trường và ngành báo chí truyền thơng thể
hiện ở nhiều yếu tố như: Ngày càng tăng sở hữu nước ngồi với báo chí truyền
18


thơng trong nước; xuất hiện nhiều tập đồn truyền thơng đa phương tiện toàn
cầu khổng lồ; và các biên giới quốc gia đổi với các sản phẩm và kênh báo chí
truyền thơng ngày càng bị xóa nhịa. Chẳng hạn như nói về kênh truyền thơng,

phát thanh truyền hình vệ tinh trực tiếp và internet cho phép báo chí truyền
thơng tồn cầu có thể tiếp cận khán, thính, độc giả của mỗi quốc gia.
Sự mở rộng mạng lưới của các tập đồn báo chí truyền thơng tồn cầu
như: Kênh Truyền hình Cáp tin tức (CNN), Kênh truyền hình âm nhạc (MTV),
kênh giải trí – thể thao (ESPN), hang Sony và Disney và nhiều các công tykhacs
đã mang đến cho con người rất nhiều thơng tin và chương trình giải trí khác
nhau. Ví dụ như kênh truyền hình CNN, được thành lập năm 1980 đã trở thành
kênh tin tức quốc tế đầu tiên trên thế giới và cũng là tập đoàn truyền thơng tồn
cầu đầu tiên cung cấp thơng tin và tin tức tới hơn 200 nước với số lượng khoảng
nửa tỷ khán giả tiềm năng xem hàng ngày, trong đó có khán giả Việt Nam.
 Xu hướng hội tụ truyền thông
Xu thế tồn cầu hóa đang diễn ra trên thế giới đã có những tác động to
lớn vào sự phát triển của ngành truyền thông. Sự phát triển mạnh mẽ của công
nghệ thông tin đã và đang làm cho việc chuyển tải các kênh thông tin, tin tức và
truyền thông tới các khu vực trên thế giới một cách dễ dàng, thuận lợi.
Hội tụ truyền thông là xu hướng mà báo chí thế giới đã và đang hướng
tới. Đây là xu thế khởi nguồn từ phát minh công nghệ, đặc biệt là Internet. Xu
thế này đã tác động vào đời sống báo chí trong thời gian qua qua các mặt sau:
Thứ nhất là về nội dung thông tin: Một cơ quan báo chí có thể biểu đạt
nội dung thơng tin bằng nhiều phương tiện khác nhau như: Văn bản, hình ảnh,
… để truyền tải thông tin đến với công chúng. Nếu như trước kia, một nội dung
có một hình thức truyền tải, thì nay, một nội dung có thể truyền tải qua nhiều
hình thức.
19


Thứ hai là về cách tổ chức của một cơ quan báo chí: Sẽ là sự tích hợp
nhiều loại hình báo chí khác nhau (báo in, phát thanh, truyền hình, báo mạng)
trong cùng một cơ quan báo chí.
Thứ ba là sự tập trung sở hữu truyền thôn đại chúng: Khi các tập đồn

báo chí, một cơng ty sở hữu nhiều loại kinh doanh báo chí khác nhau sẽ dẫn đến
sự hội tụ về kinh tế: Các hãng truyền thông hội tụ qua việc liên kết, sát nhập
hoặc mua cổ phần của nhau. Kinh doanh đa dạng các sản phẩm báo chí và
truyền thơng, viễn thơng trên cùng một đường truyền.
Thứ tư là Sự tích hợp các phương thức truyền dẫn và biểu đạt. Ngày nay
chỉ cần một chiếc điện thoại di động giá khơng cao bất kỳ ai cũng có thể là
thành viên bình đẳng trong làng truyền thơng tồn cầu. Điện thoại di động hiện
nay thường được thiết kế đa chức năng: quay phim, ghi âm, nghe phát thanh,
chụp ảnh, lưu trữ, lướt web…Chính sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông
tin đã dẫn đến việc liên kết các phương tiện báo chí khác nhau trong một
phương thức hoạt động. Sự hội tụ này đã tạo ra một kỷ nguyên mới của đa
truyền thông. Hội tụ các loại hình báo chí – truyền thơng (báo in, truyền hình,
phát thanh, phim ảnh…) được thực hiện ngày càng đa dạng và hiệu quả hơn
nhằm đưa các dịch vụ có chất lượng cao nhất, tiện ích nhất tới người sử dụng.
Có thể nói, hội tụ của các loại hình truyền thơng khác nhau đã làm đa
dạng hóa phương thức dịch vụ phân phối nội dung ngày càng phong phú, nhanh
chóng và thuận tiện.
3.2.

Ở Việt Nam

Hiện nay ở Việt Nam chưa có tập đồn truyền thơng hoạt động theo đúng
tính chất tập đồn truyền thơng ( chỉ có một số cơng ty tư nhân gọi là truyền
thông làm PR, quảng cáo và một số hoạt động dịch vụ, tư vấn khác). Tuy nhiên
nhiều cơ quan báo chí lớn ở nước ta đã có những dự án để thành lập tập đồn
khi có sự cho phéo của chính phủ.
20


Xu hướng phát triển mạnh mẽ của báo chí thế giới hiện nay là kết hợp

nhiều loại hình báo chí. Nhiều cơ quan báo chí của Việt Nam hiện nay đã theo
hướng phát triển đa phương tiện, Nhiều báo in, đài phát thanh – truyền hình có
báo mạng điện tử, mặc dù mới chỉ là phiên bản của tờ báo truyền thống. Mới
đây thủ tướng chính phủ cũng đã đồng ý cho Đài tiếng nói Việt Nam thực hiện
thí điểm phát thanh có hình trên cơ sở phát triển cơng nghệ truyền thông đa
phương tiện. Như PGS.TS Tạ Ngọc Tấn đã khẳng định: “Sự tồn taij đồng thời
các loại hình sản phẩm báo chí truyền thơng khác nhau cho phép các cơ quan
báo chí có thể mở rộng phạm vi ảnh hưởng, tạo điều kiện cho các loại hình sản
phẩm hỗ trợ lẫn nhau về mặt tài chính, quảng bá thương hiệu, cũng như tận
dụng các khả năng khai thác thông tin, tự liệu”.
4. Xu hướng vận động, phát triển của Báo Phát thanh ở Việt Nam
Loại hình Báo phát thanh ở Việt Nam hiện nay đã và đang cố gắng không
ngừng nhằm nâng cao hiệu quả của thông tin trong đời sống xã hội, đảm bảo vai
trò đinh hướng và hướng dẫn dư luận xã hội...Qua quá trình phân tích, chỉ ra sự
vận động, phát triển của báo phát thanh, và đưa ra xu hướng phát triển của báo
chí thế giới và báo chí ở Việt Nam như đã nêu ở trên, tơi có thể chỉ ra những xu
hướng vận động phát triển của báo phát thanh ở Việt Nam trong thời gian tới sẽ
là:
4.1.

Xu hướng “phi đại chúng hóa”

“Phi đại chúng hố” là xu hướng chia nhỏ đối tượng để có thể đáp ứng
nhu cầu, thị hiếu của công chúng một cách tốt nhất của phát thanh trong xu thế
phát triển của truyền thông hiện đại. Sẽ là lỗi thời và lạc hậu nếu như phát thanh
vẫn mãi là của số đông.
Với xu hướng phát triển của phát thanh hiện đại, cùng với xu hướng cá
nhân hoá trong hưởng thụ thông tin, các tầng lớp khán giả khác nhau sẽ được
các nhà đài đáp ứng thị hiếu một cách tối đa. Đây là một cách tồn tại của phát
21

thanh trong xu hướng bùng nổ thông tin, khi mà truyền hình và đặc biệt là
Internet đang lên ngơi. Phát thanh sẽ buộc phải tìm cách tồn tại bằng sự đa dạng
hố chính mình, hướng đối tượng mục tiêu để phục vụ.
Đài phát thanh quốc gia và các đài phát thanh địa phương hiện nay cũng
đã có nhiều hệ với nhiều chương trình mang tính định hướng đối tượng rõ rệt
với các nội dung khác nhau phù hợp với tâm lý, giới tính, lứa tuổi, trình độ và
thị hiếu khác nhau.
Và chắc chắn, trong những năm tới, để duy trì và bảo vệ chỗ đứng của
mình trong lịng cơng chúng, phát thanh sẽ phải vận động phát triển theo xu
hướng “phi đại chúng hóa” để làm sao có thể đáp ứng được nhu cầu tất yếu của
công chung ở mọi lứa tuổi với những thị hiếu khác nhau.
4.2.

Xu hướng tăng cường tính tương tác

Trong phát thanh hiện đại, sự xuất hiện của các phóng viên, biên tập viên
và người dẫn làm cho chương trình có nhiều màu sắc, sinh động và gần gũi, hấp
dẫn công chúng hơn. Việc sử dụng nhiều giọng nói và âm thanh phong phú
trong đó có nhiều tiếng nói của người dân với những ngơn ngữ của đời sống
bình dị sẽ tạo ra được cảm giác gần gũi, thân mật cho tồn bộ thính giả nghe
đài.
Khơng chỉ vậy, việc xây dựng các dnagj chương trình mở, trong đó thính
giả có thể tham gia trực tiếp vào chương trình ở các mức độ khác nhau: có thể là
khách mời đưa ra những ý kiến, quan điểm cá nhân, có thể đưa ra các câu hỏi,
nói ra những tâm sự, có thể là người yêu cầu...sẽ là xu hướng phát triển và sẽ
tạo được ra những điểm mạnh cho phát thanh mà khơng phải loại hình nào cũng
có thể làm được. Bởi nhiều khi, cơng chúng có những tâm sự thấm kín muốn
chia sẻ, muốn có sự giao lưu, hỏi – đáp, song lại không muốn lộ diện vì một lí

do nào đó thì lúc này, phát thanh sẽ là lựa chọn số một.
22


Trong sự phát triển về mọi mặt trong xã hội, tạo ra nhiều cơ hội và điều
kiện giúp con người hưởng thụ đúng với những gì mình cố gắng, phấn đấu,
đúng với sức lực mà mình bỏ ra. Tuy nhiên, chính điều đó nhiều khi lại tạo ra
cho mình nhiều áp lực từ phía xã hội, gia đình...Ngồi ra, khơng chỉ Đảng và
Nhà nước mà các loại hình báo chí nói chung và báo phát thanh nói riêng cũng
sẽ phải theo phương châm để “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, do
vậy việc tăng tính tương tác trong phát thanh sẽ là xu hướng vận động phát triển
của báo phát thanh trong những năm tới.
Với xu hướng vận động, phát triển về tăng tính tương tác chắc chắn báo
phát thanh sẽ đáp ứng và giải tỏa được những mong muốn của thính giả, dù họ ở
bất cứ nơi đâu, dù tâm trạng có như thế nào thì phát thanh sẽ luôn là người bạn
đồng hành, là nơi giúp họ có thể chia sẻ, nhập cuộc, tâm sự bất cứ khi nào họ
muốn.
4.3.

Xu hướng tăng cường tính trực tiếp

Với những trang thiết bị hiện đại, trong thời gian qua, không chỉ là đài
phát thanh quốc gia mà các đài địa phương cũng đã thực hiện nhiều chương
trình trực tiếp. Thực tế cho thấy, những chương trình trực tiếp ln thu hút được
sự quan trong của thính giả bởi tính nhanh nhạy, phản ánh tức thời sự kiện nóng
bỏng, thời gian tiếp nhận song song với thời gian diễn ra sự việc.
Với nền móng này, trong những năm tới, xu hướng vận động phát triển
phát thanh trực tiếp là điều chắc chắn. Làm một chương trình trực tiếp đối với
phát thanh là một lợi thế đặc biệt mà không phải loại hình nào cũng dễ dàng
thực hiện được. Trang thiết bị đơn giản, gọn nhẹ, các thơng tin, chương trình

thực hiện trực tiếp thật quá đơn giản.
Trước nhịp đập gấp gáp từ cuộc sống thì nhu cầu muốn được tiếp nhận
thông tin một cách nhanh nhất là nhu cầu tất yếu. Công chúng trong xã hội hiện
đại chắc chắn sẽ có nhiều bận rộn mà khơng thể trực tiếp theo dõi, tham gia các
23


hoạt động mà bản thân họ yêu thích, đam mê. Và phát thanh sẽ là người bạn
giúp cho họ thực hiện được điều đó, giúp họ có được những thơng tin nóng,
mới, giúp họ như đang được tham gia trực tiếp, như đang được nhập cuộc thực
sự vào dịng thơng tin, vào dịng sự kiện, chương trình....
Việc tăng tính trực tiếp trong phát thanh hồn tồn có thể thực hiện tốt
được bởi chính sự đơn giản, gọn nhẹ của thiết bị thu nhận thông tin phát thanh
là một ưu thế nổi bật của phát thanh so với các báo khác trong cùng một điều
kiện như nhau, vì báo mạng và truyền hình cần thiết bị kỹ thuật cồng kềnh và
phức tạp hơn nhiều. Khi cuộc sống ngày càng phát triển thì, con người ngày
càng chịu nhiều áp lực của nhịp sống khẩn trương, hiện đại thì những ưu thế này
lại càng có điều kiện phát huy tác dụng.
Từ những lí do này, tơi tin chắc rằng, tăng tính trực tiếp sẽ là một trong
những xu hướng mà phát thanh sẽ vươn tới và sẽ thực hiện nhanh chóng, để có
thể giữ vị trí số một trong chặng đua cạnh tranh công chúng.
4.4.

Xu hướng hội tụ truyền thông.

Hiện nay, xu hướng chung của báo chí hiện đại là hội tụ tất cả các phương
tiện biểu đạt (lời nói, âm nhạc, tiếng động, hình ảnh, màu sắc, bố cụ, giao diện
trang báo...) và phát thanh ở Việt Nam cũng sẽ không đứng ngồi cuộc và bước
đầu cũng đã tìm được cách thích ứng hợp lí.
Ví dụ điển hình là với website www.vov.vn của đài tiếng nói Việt Nam,

VOV online đang hàng ngày đẩy lên mạng hàng trăm giờ âm thanh của cả 6 hệ
phát thanh: VOV1, VOV2, VOV3, VOV5, VOVTV, VOV Giao thơng, tin tức
và hình ảnh nhanh, mới, chuẩn, hay. Thơng tin đối ngoại ra thế giới bằng 11
ngôn ngữ thông dụng, phát liên tục trên Internet 19h/ngày và treo chương trình
7 ngày nghe lại.Hàng trăm bài hát cách mạng, bài ca đi cùng năm tháng, nhạc
trẻ của các nhạc sĩ, ca sỹ, nghệ sĩ nổi tiếng qua các thời kỳ với chất lượng âm
thanh số hoàn hảo để mọi người nghe miễn phí. Hàng trăm trang báo, bình luận
24


sâu sắc. Nhiều thơng tin nóng hổi, tính tương tác mạnh qua giờ cao điểm của
VOV Giao thông online... Tất cả hội tụ trong VOV.VN.
Thực tế cho thấy, vov.vn được đơng đảo cơng chúng quan tâm, đón nhận.
Và khi cuộc sống con người trở nên bận rộn, thêm vào đó nhu cầu địi hỏi ngày
một cao hơn, cơng chúng khơng chỉ thích nghe, nghe một lần theo sự phụ thuộc
vào khung giờ phát sóng mà cịn muốn được nghe lại khi khơng có điều kiện
theo dõi đúng hơm phát sóng, muốn được nghiên cứu, tìm hiểu sâu...thì việc
tích hợp cả việc nghe, đọc, nhìn trong cùng trang mạng là sự cần thiết để giúp
cơng chúng dễ có điều kiện tiếp nhận theo đúng nhu cầu thị hiếu của họ.
Hơn thế nữa, tính đến thời điểm hiện nay số lượng thuê bao internet băng
rộng, số người sử dụng điện thoại kết nối mạng internet đang khá phổ biến, và
có xu hướng gia tăng. Số người dùng điện thoại để truy cập mạng và trong đó
có sử dụng để cập nhập thơng tin trong những năm gần đây tăng lên rất nhiều và
đang dần trở nên phổ biến. Theo số liệu trong bản công bố cuộc khảo sát mới
nhất của WeAreSocial, một tổ chức có trụ sở chính ở Anh nghiên cứu độc lập về
truyền thơng xã hội tồn cầu Việt Nam xếp hạng 18 trên 20 quốc gia có số
người dùng Internet lớn nhất thế giới . Cụ thể, tính tới thời điểm tháng 10/2012,
Việt Nam có 30.858.742 người dùng Internet, chiếm tỉ lệ 34,1% dân số Việt
Nam và bằng 1,4% dân số thế giới. So với các quốc gia khác, Việt Nam có số
lượng người dùng Internet nhiều thứ 8 trong khu vực Châu Á và đứng vị trí thứ

3 ở khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines).

25