Tài liệu Chọn các thiết bị chính trong nhà máy điện và trạm biến áp pptx

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
79
Chỉång 5
CHN CẠC THIÃÚT BË ÂIÃÛN CHÊNH
TRONG NH MẠY ÂIÃÛN V TRẢM BIÃÚN ẠP

5.1. Xạc âënh dng âiãûn lm viãûc tênh toạn
5.1.1. Cạc tçnh trảng lm viãûc ca thiãút bë âiãûn (TBÂ)
Cạc thiãút bë âiãûn (TBÂ) cọ 2 tçnh trảng lm viãûc: Tçnh trảng lm viãûc bçnh thỉåìng
v tçnh trảng lm viãûc cỉåỵng bỉïc, tỉång ỉïng våïi hai tçnh trảng ny cọ 2 dng âiãûn l
dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng v dng âiãûn lm viãûc cỉåỵng bỉïc.
1. Tçnh trảng lm viãûc bçnh thỉåìng

Tçnh trảng lm viãûc bçnh thỉåìng l tçnh trảng lm viãûc våïi gi thiãút trong khu vỉûc
âang xẹt khäng cọ pháưn tỉí no ca hãû thäúng bë càõt mäüt cạch bàõt büc.
Dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng cỉûc âải (I
btmax
) l dng âiãûn låïn nháút cọ thãø åí tçnh
trảng ny v thỉåìng âỉåüc dng âãø chn tiãút diãûn dáy dáùn v cạp theo âiãưu kiãûn kinh tãú.
Vê dủ: Âäúi våïi âỉåìng dáy kẹp tçnh trảng lm viãûc bçnh thỉåìng l c 2 âỉåìng dáy
cng mang ti, dng âiãûn bçnh thỉåìng cỉûc âải bàòng 1/2 dng âiãûn phủ ti cỉûc âải.
2. Tçnh trảng lm viãûc cỉåỵng bỉïc

Tçnh trảng lm viãûc cỉåỵng bỉïc l tçnh trảng lm viãûc våïi gi thiãút trong khu vỉûc
âang xẹt cọ pháưn tỉí ca hãû thäúng bë càõt mäüt cạch bàõt büc.
Vê dủ : Âỉåìng dáy kẹp lm viãûc våïi mäüt dáy mang ti.
Dng âiãûn cỉåỵng bỉïc thỉåìng låïn hån dng lm viãûc bçnh thỉåìng v nọ âỉåüc dng
âãø chn cạc thiãút bë âiãûn theo âiãưu kiãûn phạt nọng láu di
5.1.2. Xạc âënh dng âiãûn lm viãûc tênh toạn

1. Mạy phạt âiãûn v mạy b âäưng bäü

- Dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng: I
bt
= I
âmF

- Dng âiãûn lm viãûc cỉåỵng bỉïc: I
bt
= 1,05.I
âmF

2. Mạy biãún ạp âiãûn lỉûc
a. Mạy biãún ạp näúi bäü våïi mạy phạt :
- Dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng: I
bt
= I
âmF

- Dng âiãûn lm viãûc cỉåỵng bỉïc: I
bt
= 1,05.I
âmF

b. Cạc mạy biãún ạp lm viãûc song song (Trảm cọ hai MBA):
- Dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng âỉåüc xạc âënh ỉïng våïi lục hai mạy biãún ạp
lm viãûc song song v phủ ti chung ca chụng âảt cỉûc âải.
âm
U.K.3
S

I
qt
maxpt
bt
=

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
80
- Dng âiãûn lm viãûc cỉåỵng bỉïc ca cạc mạy biãún ạp xạc âënh ỉïng våïi lục mäüt mạy
biãún ạp bë hng (B
2
), lục âọ phủ ti váùn cỉûc âải nhỉng khäng thãø vỉåüt quạ kh nàng quạ
ti ca mạy biãún ạp.

âm
U.3
S
I
maxpt
cb
=






c. Trảm chè cọ mäüt mạy biãún ạp:
Âäúi våïi trảm cọ mäüt mạy biãún ạp dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng ỉïng våïi lục phủ

ti cỉûc âải khäng vỉåüt quạ kh nàng quạ ti ca biãún ạp v åí âáy khäng cọ tçnh trảng
cỉåỵng bỉïc.
âm
U.3
S
I
maxpt
bt
=
3. Âỉåìng dáy ti âiãûn
- Âỉåìng dáy âån : Dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng bàòng dng phủ ti cỉûc âải,
khäng cọ tçnh trảng cỉåỵng bỉïc.
I
bt
= I
ptmax
- Âäúi våïi âỉåìng dáy kẹp : + Dng âiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng I
bt
= I
ptmax
/2.
+ Dng âiãûn lm viãûc cỉåỵng bỉïc I
cb
= I
ptmax
.
4. Thanh gọp
Ty thüc så âäư kãút cáúu ca mảng v phủ thüc vo cäng sút truưn ti. Trong
tênh toạn mäüt säú trỉåìng håüp cọ thãø láúy gáưn âụng nhỉ sau:
- Thanh gọp cáúp âiãûn ạp mạy phạt dng lm viãûc bçnh thỉåìng bàòng dng âënh mỉïc

ca mäüt mạy phạt hồûc mạy biãún ạp cọ cäng sút låïn nháút näúi vo thanh gọp. Dng âiãûn
cỉåỵng bỉïc tênh theo cäng sút låïn nháút truưn qua mạy biãún ạp hay cäng sút låïn nháút
do mạy phạt phạt ra trong âiãưu kiãûn lm viãûc cỉåỵng bỉïc.
- Thanh gọp cáúp âiãûn ạp cao - trung ca nh mạy âiãûn v thanh gọp âiãûn ạp tháúp
ca cạc trảm gi
m ạp thç láúy bàòng dng âënh mỉïc qua mạy biãún ạp cọ cäng sút låïn nháút
tỉång ỉïng våïi cáúp âiãûn ạp âọ.
- Âäúi våïi thanh gọp ca trảm biãún ạp trung gian thç khäng thãø láúy nhỉ trãn m phi
xẹt âãún cäng sút chảy qua thanh gọp trảm ny âãø âãún trảm tiãúp theo.


S
ptmax
B
1
B
2
S
ptmax
B
1
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
81
5.2. Dảng ngàõn mảch tênh toạn v âiãøm ngàõn mảch tênh toạn
5.2.1. Dảng ngàõn mảch tênh toạn
-

Khi chn khê củ âiãûn v cạc pháưn cọ dng âiãûn chảy qua, ta cáưn phi biãút dng
âiãûn ngàõn mảch chảy qua nọ âãø kiãøm tra äøn âënh nhiãût v äøn âënh âäüng cho cạc thiãút bë

â chn. Riãng âäúi våïi mạy càõt dng ngàõn mảch dng âãø kiãøm tra kh nàng càõt ca mạy
càõt.
- Trong pháưn tênh toạn ngàõn mảch ta â biãút cọ khi dng âiãûn ngàõn mảch mäüt pha
hồûc hai pha låïn hån dng âiãûn ngàõn mảch ba pha. Nhỉng trong tênh toạn thiãút kãú pháưn
âiãûn trong nh mạy âiãûn ta thỉåìng sỉí dủng dảng ngàõn mảch ba pha âäúi xỉïng, trong
nhỉỵng trỉåìng håüp âàûc biãût måïi tênh toạn kiãøm tra theo cạc dảng ngàõn mảch khạc .
5.2. 2. Âiãøm ngàõn mảch tênh toạn
( Så âäưì nhỉ hçnh 5-1)





















a. Cáúp âiãûn ạp cao ( ≥

35 KV)
ÅÍ cáúp âiãûn ạp ny dng ngàõn mảch thỉåìng bẹ nãn cạc khê củ âiãûn âỉåüc chn
thỉåìng âm bo äøn âënh nhiãût. Âäưng thåìi âãø âm bo vãư màût cạch âiãûn thç khong cạch
giỉỵa cạc thiãút bë âiãûn phi â låïn, do âọ thỉåìng âm bo äøn âënh âäüng. Nọi cạch khạc
âäúi våïi khê củ âiãûn cao ạp: I
äâââm
v I
äânâm
låïn nãn thỉåìng âm bo âiãưu kiãûn äøn âënh
B1
110-500 KV
N1
HT
N2
35- 110
K1
N3
N4
PÂI
N7
F1
N5
∼
N’5
F2
N6
∼
N’6
K2
F3

∼
N7'
PÂII PÂIII
∼
F4
N8
B2 B3
Hçnh 5-1
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
82
õọỹng vaỡ ọứn õởnh nhióỷt. Vỗ vỏỷy ồớ cỏỳp õióỷn aùp naỡy thổồỡng choỹn mọỹt loaỷi maùy cừt vaỡ dao
caùch ly cho dóự vỏỷn haỡnh nón chố cỏửn tờnh mọỹt õióứm ngừn maỷch.
- Choỹn õióứm ngừn maỷch tờnh toaùn laỡ N1.
- Taùc duỷng: Duỡng õóứ choỹn vaỡ kióứm tra khờ cuỷ õióỷn vaỡ dỏy dỏựn caùc maỷch phờa cao
aùp.
- Nguọửn cung cỏỳp gọửm tỏỳt caớ maùy phaùt cuớa nhaỡ maùy vaỡ hóỷ thọỳng.
Sồ õọử duỡng õóứ tờnh toaùn ngừn maỷch tổồng ổùng vồùi luùc tỏỳt caớ caùc maùy phaùt, maùy
bióỳn aùp vaỡ hóỷ thọỳng õang vỏỷn haỡnh.
b. Cỏỳp õióỷn aùp trung (
35 KV)
- Choỹn õióứm ngừ
n maỷch tờnh toaùn laỡ N2.
- Taùc duỷng: Duỡng õóứ choỹn vaỡ kióứm tra khờ cuỷ õióỷn vaỡ dỏy dỏựn caùc maỷch phờa trung
aùp.
- Nguọửn cung cỏỳp gọửm tỏỳt caớ maùy phaùt cuớa nhaỡ maùy vaỡ hóỷ thọỳng
Sồ õọử duỡng õóứ tờnh toaùn ngừn maỷch tổồng ổùng vồùi luùc tỏỳt caớ caùc maùy phaùt, maùy
bióỳn aùp vaỡ hóỷ thọỳng õang laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng.
c. Cỏỳp õióỷn aùp maùy phaùt
ióứm ngừn maỷch N3:

- Taùc duỷng : Duỡng õóứ choỹn vaỡ kióứm tra caùc khờ cuỷ õióỷn maỷch haỷ aùp maùy bióỳn aùp
lión laỷc.
- Nguọửn cung cỏỳp gọửm tỏỳt caớ
caùc maùy phaùt cuớa nhaỡ maùy vaỡ hóỷ thọỳng.
Sồ õọử duỡng õóứ tờnh toaùn ngừn maỷch tổồng ổùng vồùi luùc tỏỳt caớ caùc maùy phaùt vaỡ hóỷ
thọỳng õang vỏỷn haỡnh chố coù maùy bióỳn aùp B1 nghố.
*Thổỷc tóỳ : Sau khi sổớa chổợa maùy bióỳn aùp B1 xong ngổồỡi ta õoùng maùy cừt phờa haỷ
aùp õóứ kióứm tra khọng taới maùy bióỳn aùp thỗ xaớy ra ngừn maỷch, luùc naỡy I
MC
= I
N3
laỡ doỡng
õióỷn ngừn maỷch lồùn nhỏỳt chaỷy qua maùy cừt.
ióứm ngừn maỷch N4:
- Taùc duỷng: Duỡng õóứ choỹn vaỡ kióứm tra caùc khờ cuỷ õióỷn maỷch phỏn õoaỷn.
- Nguọửn cung cỏỳp gọửm tỏỳt caớ caùc maùy phaùt cuớa nhaỡ maùy vaỡ hóỷ thọỳng trổỡ maùy
phaùt F1.
- Tỗnh traỷng sồ õọử : Maùy bióỳn aùp B1 vaỡ maùy phaùt F1 nghộ caùc maùy phaùt coỡn laỷi vaỡ
hóỷ thọỳng laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng.
Thổỷc tóỳ maùy phaùt F1 vỏựn laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng nhổng thaỡnh phỏửn do maùy phaùt F1
cung cỏỳp cho õióứm ngừn maỷch N4 khọng õi qua maỷch phỏn õoaỷn nón ta giaớ thióỳ
t F1
nghộ. Maùy bióỳn aùp B1 nghộ thỗ doỡng ngừn maỷch do hóỷ thọỳng vaỡ caùc maùy phaùt khaùc cung
cỏỳp cho õióứm ngừn maỷch N4 õi qua maỷch phỏn õoaỷn laỡ lồùn nhỏỳt .
Caùc õióứm ngừn maỷch N5, N5', N6, N6':
- Taùc duỷng : Duỡng õóứ choỹn vaỡ kióứm tra caùc khờ cuỷ õióỷn maỷch maùy phaùt.
- Tỗnh traỷng sồ õọử:
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
83

+ Âiãøm N5: Chè cọ mạy phạt F1 lm viãûc.
+ Âiãøm N5': Mạy phạt F1 nghé, cạc mạy phạt cn lải v hãû thäúng lm viãûc bçnh
thỉåìng.
+ Âiãøm N6: Chè cọ mạy phạt F2 lm viãûc.
+ Âiãøm N6': Mạy phạt F2 nghé, cạc mạy phạt cn lải v hãû thäúng lm viãûc bçnh
thỉåìng.
Nãúu cạc mạy phạt F1, F2 cọ cng cäng sút thç I
Ntt
= max(I
N5
,

I
N6'
, I
N5'
) ngỉåüc lải
thç I
Ntt1
= max(I
N5
, I
N5
), I
Ntt2
= max(I
N6
, I
N6
),

• Cạc âiãøm ngàõn mảch N7, N7' v N8:
- Tạc dủng : Dng âãø chn v kiãøm tra cạc khê củ âiãûn mảch tỉû dng v mảch
âỉåìng dáy phủ ti cáúp âiãûn ạp mạy phạt.
- Tçnh trảng så âäư : Táút c cạc mạy phạt v hãû thäúng lm viãûc bçnh thỉåìng.
Chụ : Theo så âäư v cạc gi thiãút tênh toạn ngàõn mảch ta cọ :
I
N3
= I
N4
+ I
N5

I
N7
= I
N5
+ I
N5'

I
N7'
= I
N6
+ I
N6'

5. 3. Chn mạy càõt âiãûn
5.3.1. Khại niãûm - phán loải
1. Khại niãûm
Mạy càõt âiãûn ạp cao ( >1000V) l mäüt loải khê củ âiãûn dng âãø âọng càõt cạc mảch

âiãûn lục khäng ti, cọ ti cng nhỉ khi ngàõn mảch.
u cáưu ca mạy càõt âiãûn l phi cọ kh nàng càõt låïn, thåìi gian càõt ngàõn, khi âọng
càõt khäng âỉåüc gáy chạy näø v phi cọ kh nàng âọng càõt mäüt säú láưn nháút âënh måïi âem
ra sỉía chỉỵa, kêch thỉåïc v trng lỉåüng mạy càõt phi gn nhẻ, kãút cáúu âån gin, giạ thnh
hả.
Nhåì cọ mạy càõt âiãûn m cạc tçnh trảng sỉû cäú trong hãû thäúng âỉåüc loải trỉì nhanh
chọng, âm bo äøn âënh hãû thäúng.
2. Phán loải
Tu theo cạc phỉång phạp dáûp tàõt häư quang v cạc biãûn phạp cạch âiãûn giỉỵa cạc bäü
pháûn ngỉåìi ta chia mạy càõt ra lm cạc loải sau :
- Mạy càõt âiãûn nhiãưu dáưu: Dáưu âỉåüc âỉåüc dng âãø lm váût liãûu cạch âiãûn âäưng
thåìi âãø sinh khê dáûp tàõt häư quang.
- Mạy càõt âiãûn êt dáưu: Dáưu dng âãø sinh khê dáûp tàõt häư quang, cn cạch âiãûn l cạc
âiãûn mäi ràõn.
- Mạy càõt tỉû sinh khê: Dng âiãûn mäi ràõn âãø lm nhiãûm vủ cạch âiãûn v dáûp tàõt häư
quang, khi nhiãût âäü cao cháút ràõn ny cọ kh nàng sinh khê låïn v cọ tạ
c dủng dáûp tàõt häư
quang.
- Mạy càõt âiãûn khäng khê: Häư quang âỉåüc dáûp tàõt nhåì khäng khê nẹn, cạch âiãûn
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
84
giỉỵa cạc bäü pháûn bàòng âiãûn mäi ràõn.
- Mạy càõt âiãûn khê: Häư quang âỉåüc dáûp tàõt trong mäi trỉåìng khê cọ âäü bãưn âiãûn
cao v kh nàng dáûp tàõt häư quang låïn (khê SF
6
- elãga ).
- Mạy càõt âiãûn âiãûn tỉì : Häư quang âỉåüc âáøy vo khe håí hẻp bàòng phỉång phạp låüi
dủng lỉûc âiãûn tỉì v åí âọ häư quang âỉåüc dáûp tàõt mäüt cạch dãù dng.
- Mạy càõt âiãûn chán khäng: Häư quang âỉåüc dáûp tàõt trong mäi trỉåìng chán khäng,

cạc tiãúp âiãøm ca mạy càõt âỉåüc âàût trong bưng dáûp häư quang cọ mäi trỉåìng l chán
khäng nãn kh nàng dáûp tàõt häư quang låïn.
- Mạ
y càõt âiãûn phủ ti : Khạc våïi cạc loải mạy càõt âiãûn trãn mạy càõt ny chè cọ thãø
âọng, càõt dng âiãûn phủ ti nhỉng khäng càõt âỉåüc dng âiãûn ngàõn mảch. Bưng dáûp häư
quang lm bàòng váût liãûu tỉû sinh khê.
5.3.2. Cạc tham säú ca mạy càõt
Cạc tham säú cå bn l : U
âm
, I
âm
, I
äâââm
, I
äânâm
.

Ngoi ra cn mäüt säú tham säú sau :
a. Dng âiãûn càõt âënh mỉïc (I
câm
): Do nh chãú tảo quy âënh v âàût trỉng cho kh
nàng càõt ca mạy càõt.
Dng âiãûn càõt âënh mỉïc l dng âiãûn ngàõn mảch ba pha hiãûu dủng låïn nháút (tải
thåìi âiãøm måí tiãúp âiãøm) m mạy càõt cọ thãø càõt âỉåüc khi âiãûn ạp phủc häưi giỉỵa cạc pha
bàòng âiãûn ạp âënh mỉïc nhỉng khäng lm hỉ hng mạy càõt v cọ thãø tiãúp tủc âọng càõt
nhỉỵng láưn sau m khäng phi sỉía chỉỵa gç.
Khi ngàõn mảch mäüt pha N
(1)
cho phẹp càõt dng bàòng 1,15 I
âm

vç lục ny âiãûn ạp
phủc häưi trãn cạc pha bẹ hån trỉåìng håüp ngàõn mảch ba pha N
(3)
.
Dng âiãûn càõt âënh mỉïc ca mạy càõt âỉåüc xạc âënh bàòng thỉûc nghiãûm. Trong váûn
hnh nhiãưu khi mạy càõt phi âọng càõt mäüt säú láưn liãn tủc. Vç váûy khi thê nghiãm âi hi
táút c cạc mạy càõt phi càõt âỉåüc dng âiãûn càõt âënh mỉïc theo chu trçnh sau :
C - 180 - ÂC - 180 - ÂC
- C : Kê hiãûu càõt dng ngàõn mảch.
- ÂC: Thao tạc âọng mạy càõt khi dang ngàõn mảch v sau âọ càõt mạy càõt ra ngay.
- 180 (s) l thåìi gian giỉỵa hai láưn thao tạc liãn tủc.
Âäúi våïi cạc mạy càõt cọ thiãút bë TÂL u cáưu chu trçnh thê nghiãûm cn nàûng nãư hån
ty theo u cáưu TÂL 1 láưn hay hai láưn.
b. Cäng sút càõt âënh mỉïc ca mạy càõt: Nọ cng âàûc trỉng cho kh nàng càõt c
a
mạy càõt v âỉåüc xạc âënh båíi biãøu thỉïc sau :
S
câm
=
3 U
âm
. I
câm
.
Cäng sút càõt âënh mỉïc chè l mäüt âải lỉåüng cọ tênh cháút qui ỉåïc, nọ khạc våïi cäng
sút biãøu kiãún khi ngàõn mảch vç trong cäng thỉïc trãn chụng ta láúy dng âiãûn v âiãûn ạp åí
nhỉỵng thåìi âiãøm khạc nhau.
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
85

c. Doỡng õióỷn õoùng õởnh mổùc (I
õõm
): I
õõm
õỷt trổng cho khaớ nng õoùng cuớa maùy cừt
õióỷn khi õang ngừn maỷch. où laỡ doỡng õióỷn ngừn maỷch ba pha hióỷu duỷng toaỡn phỏửn lồùn
nhỏỳt hay bión õọỹ doỡng õióỷn xung kờch lồùn nhỏỳt maỡ maùy cừt õióỷn coù thóứ õoùng õổồỹc nhổng
khọng laỡm cho caùc õỏửu tióỳp xuùc bở haỡn dờnh laỷi, hay coù nhổợng hổ hoớng khaùc khi õióỷn aùp
bũng õióỷn aùp õởnh mổùc vaỡ theo quy trỗnh thờ nghióỷm. Cho nón I
õõm

phuỷ thuọỹc chuớ yóỳu
vaỡo cỏỳu taỷo cuớa bọỹ truyóửn õọỹng vaỡ hóỷ thọỳng tióỳp õióứm.
Thổồỡng õọỳi vồùi maùy cừt : I
õõm
= I
ọõõm
.
Trong caùc maùy cừt ngổồỡi ta thổồỡng chóỳ taỷo : I
õõm
I
cõm
.
5.3.3. Choỹn maùy cừt õióỷn trong hóỷ thọỳng õióỷn
ióửu kióỷn choỹn:
- U
õmMC
U
õmmaỷng
- I

õmMC

I
cb

-
I
CõmMC
I
Nt
hay S
cõm
S
Nt
Trong õoù doỡng õióỷn ngừn maỷch taỷi thồỡi õióứm t õổồỹc xaùc õởnh:
I
Nt
=
NKCKt
2
NCKt
2
II +
Thồỡi gian t tờnh tổỡ luùc bừt õỏửu ngừn maỷch cho õóỳn luùc õỏửu tióỳp xuùc mồớ ra hoaỡn
toaỡn: t = t
bv
+ t
mc

Trong õoù : t

bv
laỡ thồỡi gian taùc õọỹng cuớa tờn hióỷu baớo vóỷ rồle
t
bv
= (0,02 - 0,05) sec.
t
mc
laỡ thồỡi gian taùc õọỹng cuớa maùy cừt
t
mc

= (0,1 - 0,12) sec
Theo tờnh toaùn ngừn maỷch ta coù: I
Nt
= . I"
Trong õoù = f ( x/r , t )
ọỳi vồùi maùy cừt cao aùp : t
min
= 0,1 sec
Ta coù: I
N0
,
1
=
1,0kck
2
1,0ck
2
II ++
Thổỷc tóỳ tờnh toaùn cho thỏỳy: I

N0,1
I" nón õióửu kióỷn choỹn maùy cừt theo khaớ nng cừt
coù thóứ vióỳt: I
cõm

I"
hay S
cõm

3
U
õm
.I"
ióửu kióỷn kióứm tra :
- Kióứm tra ọứn õởnh õọỹng :
I
õõm
I
xk

Hay i
õõm
i
xk

- Kióứm tra ọứn õởnh nhióỷt :
B
nhõm
= I
2

nhõm
.t
nhõm
B
N
I
2


. T
tõ

ọỳi vồùi maùy cừt coù I
õm
> 1000A khọng cỏửn kióứm tra ọứn õởnh nhióỷt.
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
86
• Xạc âënh T
tâ
:
Giạ trë T
tâ
âỉåüc chn sao cho diãûn têch giåïi hản båíi âỉåìng cong I
2
ckt
trong khong
thåìi gian ngàõn mảch t våïi trủc honh bàòng âụng diãûn têch hçnh chỉỵ nháût cọ diãûn têch
bàòng I
2

∞

. T
tâ.











T
tâ
phủ thüc vo thåìi gian ngàõn mảch t v t säú giỉỵa giạ trë hiãûu dủng dng ngàõn
mảch thnh pháưn chu k ban âáưu ( giạ trë hiãûu dủng dng ngàõn mảch siãu quạ âäü thnh
pháưn chu k) v giạ trë hiãûu dủng dng ngàõn mảch äøn âënh thnh pháưn chu k β= I”/ I∞
T
tâ
= f ( t,β ) v xạc âënh theo âỉåìng cong xạc âënh thåìi gian tạc dủng nhiãût tỉång
âỉång T
tâ
( trang 109 - sạch Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp- Âải hc
BKHN).
5. 4. Chn dao cạch ly

5.4.1. Khại niãûm, nhiãûm vủ v cäng dủng

• Dao cạch ly l mäüt thiãút bë âiãûn cao ạp dng âãø âọng càõt cạc mảch âiãûn cao
ạp lục khäng cọ dng âiãûn hay cho phẹp âọng càõt dng âiãûn nh theo qui âënh.
• Nhiãûm vủ : Nhiãûm vủ ch úu l tảo khong cạch an ton träng tháúy âỉåüc âãø
âm bo an ton cho nhán viãn sỉía chỉỵa cạc thiãút bë âiãûn hay trong mäüt säú trỉåìng håüp
nọ dng âãø thao tạc så âäư trong mäüt säú så âäư näúi âiãûn.
• Cäng dủng : Nhåì cọ dao cạch ly m ta cọ thãø tiãún hnh sỉía chỉỵa cạc pháưn tỉí
ca cạc mảch âiãûûn m khäng lm ngỉìng cạc pháưn tỉí phán phäúi âiãûn khạ
c.
- Khi sỉía chỉỵa cạc thiãút bë âiãûn âãø âm bo an ton ngỉåìi ta phi näúi âáút thiãút bë
cáưn sỉía chỉỵa nãn dao cạch ly cọ bäú trê thãm dao näúi âáút an ton v cọ liãn âäüng våïi
nhau.
Khi dao cạch ly måí thç dao cạch ly näúi âáút cọ thãø âọng lải v ngỉåüc lải, chụ âụng
thỉï tỉû.
Cạc dao cạch ly thỉåìng bäú trê åí hai âáưu mạy càõt, vç âiãưu kiãûn lm viãûc nhẻ nhn
hån mạy càõt nãn dao cạch ly thỉåìng khäng cọ bưng dáûp häư quang cho nãn khäng càõt
âỉåüc dng âiãûn låïn.
- Nãúu dao cạch ly cọ bưng dáûp häư quang thç kh nàng càõt ca nọ tàng lãn:
I
2
ck
t
T
t
â
t

I
2
∞
0

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
87
I
C
= (1 - 1,25 ) I
âmcl
.
Khi nháưm láùn dng dao cạch ly âãø âọng càõt mảch âiãûn cọ dng âiãûn låïn chảy qua
thç häư quang phạt sinh cọ thãø phạ hng dao cạch ly, gáy nguy hiãøm cho ngỉåìi thao tạc
v cọ thãø häư quang lan trn giỉỵa cạc pha tảo ra ngàõn mảch nhiãưu pha.
- Khi cọ hai dao cạch ly lm viãûc song song trãn mäüt mảch ( hçnh v) thç cho phẹp
âọng càõt dao cạch ly thỉï hai khi dao cạch ly thỉï nháút âang âọng m khäng gáy nguy
hiãøm vç trỉåïc v sau khi âọng, càõt dao cạch ly thỉï hai thç hai âáưu tiãúp xục ca nọ cng
âiãûn ạp.


Khi dao cạch ly bäú trê km mạy càõt thç chè cho phẹp càõt dao cạch ly sau khi mạy
càõt â càõt.
* Kinh nghiãûm váûn hnh cho phẹp âọng càõt dao cạch ly trong cạc trỉåì
ng håüp sau:
- Dng khäng ti ca MBA âiãûn lỉûc:
10KV S
BA
≤ 1750 KVA
20KV S
BA
≤ 3200 KVA
35KV S

BA
≤ 20000 KVA
110KV S
BA
≤ 31500 KVA
Våïi âiãưu kiãûn ba dao cạch ly phi cọ bäü truưn âäüng ba pha âọng càõt âäưng thåìi. Vç
khi âọng càõt tỉìng pha riãng r s xút hiãûn dng cán bàòng.
- Cho phẹp âọng càõt dng âiãûn khäng ti ca âỉåìng dáy trãn khäng (càõt dng âiãûn
âiãûn dung ca âỉåìng dáy ):
35KV l ≤ 30 km
110KV l ≤ 20 km
≤ 20KV l khäng hản chãú
- Cho phẹp âọng càõt dng âiãûn khäng ti ca âỉåìng dáy cạp (càõt dng âiãûn âiãûn
dung ca âỉåìng dáy cạp):
U
âm
≤ 10KV l ≤ 10 km
- Càõt dng âiãûn phủ ti ca mạy biãún âiãûn ạp âo lỉåìng (BU).
- Âọng càõt dng âiãûn khäng cán bàòng åí trung tênh MBA âiãûn lỉûc cọ cün dáûp häư
quang.
- Âọng càõt dng khäng cán bàòng ca âỉåìng dáy âỉåüc cung cáúp tỉì hai phêa våïi
âiãưu kiãûn âiãûn ạp giỉỵa hai âáưu tiãúp xục ca dao cạch ly sau khi càõt khäng vỉåüt quạ 2%
U
âm
.
- Âọng càõt dng âiãûn chảm âáút mäüt pha trong cạc mảng ba pha trung tênh cạch
âiãûn våïi âáút :
5A U = (20 - 35) KV
10A U ≤ 10 KV
I

I
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
88
* u cáưu cå bn âäúi våïi dao cạch ly :
- Cạc tiãúp âiãøm cáưn phi lm viãûc âm bo khi cọ dng âiãûn âënh mỉïc láu di chảy
qua v cọ kh nàng lm viãûc täút åí nåi cọ âiãưu kiãûn thiãn nhiãn khàõc nghiãût.
Cạc tiãúp âiãøm v cạc pháưn cọ dng âiãûn chảy qua phi âm bo äøn âënh âäüng v
äøn âënh nhiãût.
-Dao cạch ly v bäü truưn âäüng phi âm bo tin cáûy, cáưn giỉỵ vỉỵng åí vë trê âọng
khi cọ dng âiãûn ngàõn mảch chảy qua, khi åí vë trê càõt cáưn phi cäú âënh chàõc chàõn.
- Dao cạch ly phi âm bo khong cạch an ton giỉỵa cạc tiãúp âiãøm khi càõt âãø

trạnh hiãûn tỉåüng phọng âiãûn khi âiãûn ạp tàng cao.
- Cå cáúu cå khê ca dao cạch ly phi âỉåüc näúi liãn âäüng våïi mạy càõt âãø dao cạch ly
chè âỉåüc âọng càõt sau khi mạy càõt â càõt (Dao cạch ly bäú trê åí hai âáưu mạy càõt).
- Kãút cáúu âån gin thûn tiãûn trong váûn hnh v sỉía chỉỵa.
5.4.2. Dao ngàõn mảch v dao cạch ly tỉû âäüng

Âãø gim giạ thnh thiãút bë phán phäúi åí cạc trảm biãún ạp cúi âỉåìng dáy hay mảch
r nhạnh ta dng dao ngàõn mảch km dao cạch ly tỉû âäüng.


a. Dao ngàõn mảch :
Trong nhiãưu trỉåìng håüp sỉû cäú åí cúi âỉåìng dáy hồûc sau mạy biãún ạp dng ngàõn
mảch khäng â låïn lm cho bo vãû råle ca cạc mạy càõt åí âáưu dáy khäng tạc âäüng. Lục
ny ngỉåìi ta âàût dao ngàõn mảch âãø tảo ngàõn mảch nhán tảo, trong hãû thäúng cọ dng
ngàõn mảch låïn thåìi gian tạc âäüng ca dao ngàõn mảch tỉì (0,4 - 0,5)sec.
Dao ngàõn mảch l loải dao cạch ly cọ lỉåỵi dao bçnh thỉåìng åí vë trê måí v
s tỉû

âäüng âọng lải dỉåïi tạc dủng ca cå cáúu l xo khi cọ bo vãû rå le âỉa tên hiãûu âãún, lỉåỵi
dao s âỉåüc càõt bàòng tay.
Khi cọ hỉ hng trong mạy biãún ạp hồûc sau mạy biãún ạp thç bo vãû rå le nhỉ bo
vãû so lãûch, bo vãû rå le håi s tạc âäüng âọng DNM tảo ra ngàõn mảch nhán tảo cọ dng
ngàõn mảch låïn lm bo vãû rå le åí âáưu âỉåìng dáy tạc âäüng càõt mạy càõt.
Dao ngàõn mảch chè cáưn bäú trê mäüt pha nãúu mảng cọ trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút cn
mảng trung tênh cạch âiãûn våïi âáút thç phi âàût trãn hai pha.
b.Dao cạch ly tỉû âäüng :
L mäüt dao cạch ly cọ kh
nàng âọng càõt dng khäng ti ca mạy biãún ạp v nọ
cng âỉåüc chãú tảo nhỉ dao cạch ly thỉåìng nhỉng cọ km theo bäü truưn âäüng vỉìa tỉû
âäüng vỉìa bàòng tay âãø càõt tỉû âäüng dao cạch ly, âọng bàòng tay. Thåìi gian tạc âäüng thỉåìng
≤ 1 s.
Trong thỉûc tãú váûn hnh ngỉåìi ta thỉåìng sỉí dủng dao cạch ly tỉû âäüng kãút håüp våïi
dao ngàõn mảch âãø thay thãú mạy càõt cúi dỉåìng dáy trong âiãưu kiãûn k thût cho phẹp
nhàòm gim giạ thnh xáy dỉûng trảm.
DCL
tâ
DNM
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
89
Ngoi ra ngỉåìi ta dng dao cạch ly tỉû âäüng trong cạc så âäư cáưu, u cáưu cọ mäüt säú
liãn âäüng sau: Dao cạch ly tỉû âäüng v dao ngàõn mảch cọ liãn âäüng âãø cạch ly tỉû âäüng
khäng âỉåüc âọng khi dao ngàõn mảch âang âọng.
5.4.3. Chn dao cạch ly
* Dao cạch ly âỉåüc chn theo âiãưu kiãûn sau :
U
âmcl
≥ U

âmmảng

I
âmcl
≥ I
cb

* Kiãøm tra :
- ÄØn âënh nhiãût :
I
2
nhâm
. t
nhâm
≥ B
N
≈ I
2
∞

. t
Tâ

Nãúu dao cạch ly cọ dng âënh mỉïc låïn hån 1000A khäng cáưn kiãøm tra äøn âënh
nhiãût.
- ÄØn âënh lỉûc âäüng âiãûn :
i
ââm

≥ i

xk

hay
I
ââm
≥ I
xk
Ngoi ra cáưn chụ vë trê âàût ca dao cạch ly trong nh hay ngoi tråìi, loải dao cạch
ly cọ lỉåỵi quay trong màût phàóng thàóng âỉïng hay quay trong màût phàóng nàòm ngang v
xem loải dao cạch ly cọ km dao näúi âáút hay khäng.
5. 5. Khạng âiãûn
5.5.1. Khại niãûm v phán loải
1. Khại niãûm
Khạng âiãûn l mäüt cün dáy âiãûn cm khäng cọ li thẹp cọ âiãûn khạng ráút låïn so
våïi âiãûn tråí, dng âãø hản chãú dng âiãûn ngàõn mảch hồûc hản chãú dng âiãûn khåíi âäüng
ca âäüng cå trong cạc mảch cäng sút låïn nhàòm chn âỉåüc khê củ âiãûn hảng nhẻ. Ngoi
ra khạng âiãûn âỉåìng dáy cn cọ tạc dủng náng cao âiãûn ạp dỉ trãn thanh gọp khi ngàõn
mảch trãn âỉåìng dáy.
2. Phán loải
- Theo vë trê âàût: Khạng âiãûn phán âoản (K
1
, K
2
) v khạng âiãûn âỉåìng dáy (K
I
,
K
II
, K
III

).
- Theo cáúu tảo : Khạng âiãûn âån (K
I
, K
III
) v khạng âiãûn kẹp (K
II
).
Khạng âiãûn âån v khạng âiãûn kẹp âãưu cọ chung mäüt kiãøu cáúu tảo nhỉng chè khạc
l khạng âiãûn âån chè cọ hai âáưu cn khạng âiãûn kẹp cọ ba âáưu (mäüt âáưu åí giỉỵa cün
dáy). Cng cọ thãø nọi ràòng khạng âiãûn kẹp cọ hai cün dáy, m mäùi cün dáy cọ hãû säú
tỉû cm L v giỉỵa hai cün dáy cọ häø cm M.
Ngoi ra âãø thiãút bë phán phäúi âåỵ cäưng kãưnh thỉåìng dng mäüt khạng cho mäüt säú
âỉåìng dáy gi l khạng nhọm.

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
90

Khạng âiãûn âãø hản chãú dng âiãûn ngàõn mảch thỉåìng âỉåüc âàût trãn c 3 pha, trãn
âỉåìng dáy hay trãn thanh gọp. Trong nhỉỵng mảng ba pha trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút
ngỉåìi ta cọ thãø dng khạng âiãûn mäüt pha.
Chụ : Khi tênh dng ngàõn mảch âãø chn khê củ âiãûn thỉåìng tênh våïi âiãøm ngàõn
mảch sau mạy càõt âỉåìng dáy.

5.5.2. Cáúu tảo khạng âiãûn
Do u cáưu âàût tuún V-A tuún tênh nghéa l X
L
= const trong phảm vi biãún thiãn
räüng ca dng âiãûn I ( I
âm
→ I
nm
= (20-30) I
âm
) cho nãn cạc cün dáy ca khạng âiãûn
khäng qún trãn li thẹp m âỉåüc qún trãn cạc trủ bã täng vç nãúu cọ li thẹp thç khi
dìng âiãûn tàng ( khi ngàõn mảch, khåíi âäüng âäüng cå) s lm cho li thẹp bo ha v
gim âiãûn khạng ca khạng âiãûn nhỉ váûy khạng âiãûn khäng cn cọ tạc dủng hản chãú
dng ngàõn mảch.
Âiãûn cm ca khạng âiãûn âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc :
L
K

K
K
i∂
ψ
∂
=

dt
di
Lu
K
KK
=
Khi cün dáy khäng qún trãn li thẹp thç âàûc tênh L
K
(i
K
) hồûc Ψ
K
(i) xạc âënh nhỉ
hçnh a. Khi cün dáy âỉåüc qún trãn li thẹp thç âàûc tênh L
K
(i
K
) hồûc Ψ
K
(i) xạc âënh nhỉ
hçnh b.

~

F
1

PÂI
PÂII
~
F
3

PÂII
K
2

MC
2
K
1
MC
1
~
F
2
K
II
K
II
K
III
B
1

B
2

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
91








Cọ hai loải khạng âiãûn l khạng âiãûn bã täng v khạng âiãûn dáưu trong âọ khạng
âiãûn bã täng sỉí dủng räüng ri.
Khạng âiãûn bã täng ch úu sỉí dủng våïi âiãûn ạp nh hån bàòng 35 KV v chãú tảo
theo tỉìng pha riãng r. Cün dáy lm bàòng dáy dáùn nhiãưu såüi bàòng âäưng hồûc nhäm,
cạch âiãûn bàòng giáúy cạch âiãûn, tiãút diãûn dáy qún thỉåìng tỉì (70-185) mm
2
cọ khi tiãút
diãûn âảt tåïi 240 mm
2
. Âãø cạch âiãûn giỉía cạc pha våïi nhau v pha våïi âáút ngỉåìi ta dng
sỉï âåỵ. Trë säú âiãûn khạng X
K
% = (3-12)%, mäùi cün dáy ca khạng âiãûn âãưu cọ âạnh dáúu
sàơn cạc thỉï tỉû pha v cạc kiãøu làõp âàût. Khạng âiãûn bã täng tuy chãú tảo âån gin, cọ âäü
bãưn cå v âäü bãưn âiãûn cao nhỉng kêch thỉåïc v trng lỉåüng låïn nãn giạ tiãưn âàõt.
Khi cáúp âiãûn ạp

≥ 35 KV sỉí dủng khạng âiãûn dáưu, khạc våïi khạng âiãûn bã täng lm
mạt bàòng khäng khê khạng âiãûn dáưu lm mạt bàòng dáưu.
5.5.3. Täøn tháút âiãûn ạp trãn khạng âiãûn
1. Khạng âiãûn âån
Trong âiãưu kiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng trãn
khạng âiãûn cọ täøn tháút âiãûn ạp :


Trong âọ:
1P
.
U
,
2P
.
U
âiãûn ạp pha trỉåïc v sau khạng âiãûn. Gi sỉí b qua âiãûn khạng ca
khạng âiãûn, dỉûa vo âäư thë vẹc tå âiãûn ạp giạng trãn khạng âiãûn :

PK
U
→
∆ =
baObOaUU
2P
.
1P
. →→→
=−=−

Ψ, L
i
L(i)
ϕ(i)
0
a)
Ψ, L
i
L(i)
Ψ (i)
0
b)
.
PK
U∆ =
2P
.
1P
.
U
U
−

∆U
PK
U
P1
U
P2
j.I.X
ϕ
ψ

O
a
b
c
d

b
a
→
l vẹc tå sủt ạp pha ca khạng âiãûn.
∆ Upk = ba
Vç ψ thỉûc tãú ráút bẹï nãn cọ thãø xem bc ≈ bd.
Trong tam giạc vng abd ta cọ :
∆ Upk ≈ bd = ab sinϕ = I.X
k
Sinϕ
Täøn tháút âiãûn ạp dáy trãn khạng:
∆ U
dK
=

3 . IX
K
.Sinϕ
∼

U
P!
U
P2
P
1

cos
ϕ
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
92
Chụ :
dm
dm
KK
.100%.I3
U
%XX =
Do âọ :
ϕ=
ϕ
=
∆
=∆ sin

I
I%.X
%100.
U
sin.XI.3
%100.
U
U
%U
KKKK
dK
K
âmâmâm

Nhỉ váûy våïi mäüt âiãûn khạng nháút âënh thç âäü sủt ạp ∆ U% phủ thüc Sinϕ v dng
âiãûn qua khạng.
Khi váûn hnh bçnh thỉåìng våïi Cosϕ cao thç Sinϕ tháúp v dng âiãûn qua khạng bẹ
nãn ∆U bẹ (∆U
bt
≤ ∆U
cp
= 2%)
Khi ngàõn mảch ϕ ≈ Π/2 v dng âiãûn qua khạng låïn (I
K
= I
N
) nãn ∆U
kmax
ráút låïn,
chênh lỉåüng

∆U ny s duy trç trãn thanh gọp mäüt lỉåüng âiãûn ạp dỉ khi ngàõn mảch sau
khạng âiãûn.

âm
I
I%.X
%U
nmKK
K
=∆ ( Sin ϕ ≈ 1)
Ngỉåìi ta qui âënh U
dỉ
% > U
dỉ
cp
= 60%. Nãúu U
dỉ
% = (65 - 70)% tråí lãn âm bo
äøn âënh âäüng ca cạc mạy phạt lm viãûc song song trong nh mạy v âm bo âiãưu kiãûn
tỉû måí mạy cạc âäüng cå, trạnh sỉû cäú nàûng nãư cho hãû thäúng.
Tuy váûy nãúu U
dỉ
bẹ thç bo vãû rå le s càõt nhanh ngàõn mảch v gim thåìi gian hả
tháúp âiãûn ạp trãn thanh gọp nh nãn cng hản chãú tạc hải ca U
dỉ
bẹ.
2. Khạng âiãûn kẹp
Âải lỉåüng âàûc trỉng cho khạng âiãûn kẹp l âiãûn cm L v häù cm M, hãû säú ngáùu
håüp tỉì : K = M/ L
Trong âån vë tỉång âäúi våïi lỉåüng cå bn l âënh mỉïc âiãûn khạng ca mäüt nhạnh :

âm
Lâm
*
L
U
.X.I3
X
=

Âiãûn khạng häù cm :
âm
Mâm
*
M
U
.X.I3
X
=
I
âm
l dng âiãûn âënh mỉïc ca mäüt nhạnh.
Âiãûn khạng täøng ca khạng âiãûn kẹp phủ thüc vo chiãưu dng âiãûn chảy trong cạc
nhạnh.
•
Dng âiãûn trong 2 nhạnh bàòng nhau v ngỉåüc chiãưu :

Trong trỉåìng håüp ny tỉì thäng häù cm ngỉåüc
chiãưu våïi tỉì thäng tỉû cm do âọ âiãûn ạp trãn cạc
nhạnh gim xúng.
∆U = (X
L

- X
M
) I = X
L
.I ( 1 - X
M
/X
L
)
∆U
1
= X
L
.I (1 - K )
2I
I
I
**
M
1
2
0
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
93
Trong âọ:
L
M
X
X
K = l hãû säú ngáøu håüp tỉì v thỉåìng bàòng (0,4 - 0,5)
Do váûy âiãûn khạng ca mäüt nhạnh trong trỉåìng håüp ny:
X
nh
= (1 - K) X
L
Âiãûn khạng tỉång âỉång ca khạng âiãûn kẹp:
2
X).K1(
X
L
K1
−
=

Nãúu K = 0,5 thç: X
1K
=
4
X
L
nghéa l âiãûn khạng tỉång tỉång ca khạng
âiãûn kẹp s gim 4 láưn so våïi khạng âiãûn âån.

• Khi trong hai nhạnh cọ cng mäüt dng âiãûn chảy qua :






Váûy nãúu k = 0,5 thç âiãûn khạng täøng håüp ca khạng âiãûn tàng gáúp 3 láưn so våïi khạng
âiãûn âån.
* Dng âiãûn chè chảy trong mäüt nhạnh:







dmK
dmKK
K
U
%100.I.X.3
%X =
Lục ny xút hiãûn hiãûn tỉåüng quạ âiãûn ạp do trong mảch håí xút hiãûn sỉïc âiãûn
âäüng häø cm E
M
:

E
M

= X
M
.
I
E
a
= U
0
+ E
M

Khi cọ ngàõn mảch sau nhạnh mäüt ta cọ :
U
0
= I
N
.X
L

Váûy U
a
= U
0
+ E
M
= (X
M
+ X
L
).I

N
U
a
= (1 + k) X
L
.I
N

Khi ngàõn mảch I
N
ráút låïn lm trong mảch håí xút hiãûn quạ âiãûn ạp tỉì (1,2 - 1,35)
m. Nhỉng vç thåìi gian täưn tải ngàõn mảch bẹ nhåì cọ BVRL càõt nhanh cho nãn hiãûn
tỉåüng quạ âiãûn ạp khäng gáy nguy hiãøm cho cạch âiãûn.
Tỉì kãút qu trãn ta âỉa ra så âäư thay thãú täøng cho khạng âiãûn nhỉ sau:
Tỉì thäng häù cm cng chiãưu våïi tỉì thäng tỉû cm.
Sủt ạp trãn hai nhạnh :
∆U
2

= 2.( X
M
+ X
L
) I

∆U
2

= 2.X
L

(1 + K ) I
Âiãûn khạng täøng : X
2K
= 2 X
L
(1 + K )
Nãúu K = 0,5 thç ∆U
2K

= 3.X
L
.I
I
I
**
M
1
2
0
Lục ny ∆ U = X
L
.I
Khạng âiãûn kẹp lm viãûc giäúng khạng âiãûn
âån.
Ta cọ: X
3
= X
L
Âiãûn khạng pháưn tràm ca mäùi nhạnh, khi khäng
cọ dn

g
âiã
û
n cha
ûy
tron
g
nhạnh kia:
I
I
**
M
1
2
0
a
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
94






Nhỏỷn xeùt: Qua phỏn tờch caùc tỗnh traỷng laỡm vióỷc cuớa khaùng õióỷn keùp coù thóứ so saùnh
giổợa khaùng õióỷn keùp vaỡ õồn nhổ sau:
- traỷng thaùi laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng tọứn thỏỳt õióỷn aùp trón khaùng õióỷn keùp nhoớ hồn
nhióửu so vồùi khaùng õióỷn õồn:

= ).sin
I
KII
%(X%U
õm
nh2nh1
KKnh1

- Khi ngừn maỷch trón mọỹt õổồỡng dỏy naỡo õoù sau khaùng, khaùng õióỷn keùp seợ laỡm vióỷc
nhổ khaùng õióỷn õồn nghộa laỡ doỡng ngừn maỷch õóửu haỷn chóỳ bồới õióỷn khaùng X
L
(X
L
laỡ õióỷn
khaùng cuớa

khaùng õióỷn õồn cuợng laỡ õióỷn khaùng mọỹt nhaùnh cuớa khaùng õióỷn keùp).
Vỏỷy khi haỷn chóỳ doỡng ngừn maỷch cho õổồỡng dỏy sau khaùng õióỷn coù xu hổồùng choỹn
khaùng õióỷn keùp cho nhióửu õổồỡng dỏy thỗ tọỳt hồn nhổng khi sọỳ õổồỡng dỏy ờt maỡ X
K
% cuớa
khaùng õióỷn õồn nũm trong vuỡng cho pheùp thỗ nón choỹn khaùng õióỷn õồn vỗ noù reớ tióửn hồn.
5.5.4. Lổỷc õọỹng õióỷn trong khaùng õióỷn
Lổỷc õọỹng õióỷn sinh ra trong khaùng õióỷn gọửm hai thaỡnh phỏửn : F
õõtrong

vaỡ F
õõngoai
.

1- Lổỷc õọỹng õióỷn trong

Lổỷc õọỹng õióỷn trong do taùc duỷng cuớa doỡng õióỷn trong cuỡng mọỹt pha sinh ra, gọửm
hai thaỡnh phỏửn :
- Do taùc duỷng tổồng họự giổợa caùc phỏửn khaùc nhau cuớa mọỹt voỡng taỷo nón lổỷc phỏn bọỳ
õóửu theo chu vi vaỡ hổồùng theo phổồng baùn kờnh.
- Do taùc duỷng tổồng họự giổợa caùc doỡng õióỷn trong hai maỷch voỡng sinh ra coù xu
hổồùng keùo caùc voỡng dỏy laỷi saùt vồùi nhau. Khi thióỳt kóỳ vaỡ chóỳ taỷo ngổồỡi ta õaợ cho doỡng
õióỷn ọứn õởnh õọỹng õởnh mổùc, nón õọỳi vồùi ngổồỡi sổớ duỷng ta chố quan tỏm õóỳn lổỷc õọỹng
õióỷn ngoaỡi.
2- Lổỷc õọỹng õióỷn ngoaỡi

Lổỷc õọỹng õióỷn ngoaỡi do taùc duỷng tổồng họự cuớa doỡng õióỷn giổợa caùc pha khaùc nhau
sinh ra.
Theo õởnh luỏỷt baớo toaỡn nng lổồỹng ta coù :

x
M
.i.iF
21x


=
[ N ]
= .i.i.F
21
2
x
[ KG ]
Trong õoù :

x
M
.
1
.102,0
2



= (KG/A
2
)
W laỡ sọỳ voỡng dỏy cuớa khaùng õióỷn .
-K
X
L
(1+ K
X
L
)
1
2
0
0
(1+ K
X
L
)
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .

95
Nhỉ váûy våïi khạng âiãûn cọ kêch thỉåïc nháút âënh thç lỉûc âäüng âiãûn ngoi chè
phủ thüc cạch bäú trê ca khạng âiãûn. Âäúi khạng âiãûn cọ cạc phỉång phạp âàût sau
(cạch âàût khạng do nh chãú tảo quy âënh):
















a- Phỉång phạp âàût chäưng.
b- Phỉång phạp âàût kãư.
c- Phỉång phạp âàût nàòm ngang.
Âäúi våïi phỉång ạn a v b lỉûc âäüng âiãûn khi ngàõn mảch N
(2)
, N
(3)
cọ xu hỉåïng âáøy
pha trãn tạch råìi pha dỉåïi, do âọ sỉï s lm viãûc trong tçnh trảng chëu kẹo, vç kh nàng
chëu kẹo ca sỉï tháúp cho nãn âãø khàõc phủc ngỉåìi ta âàût cạc gäúi tỉûa hay sỉï chn åí trãn,

hồûc dng phỉång phạp âäøi chiãưu dáy qún ca pha B, hồûc âäøi chiãưu dáy ra ca pha B
âãø âäøi chiãưu lỉûc âäüng âiãûn.

Âäúi våïi phỉång ạn c khi ngàõn mảch cạc sỉï ln ln chëu ún cho nãn nh chãú tảo
cho sàơn S
min
âãø âm bo äøn âënh âäüng.
Phỉång ạn a chè thêch håüp våïi khạng âỉåìng dáy cọ dng âënh mỉïc 1000 A tråí
xúng v X
K
% ≤ 6%. Âàût ba pha chäưng lãn nhau cọ ỉu âiãøm l gim âỉåüc diãûn têch to
nh nhỉng chiãưu cao to nh lải tàng lãn.
Phỉång ạn b thêch håüp våïi nhỉỵng khạng âỉåìng dáy cọ dng âënh mỉïc v âiãûn
khạng låïn hån phỉång ạn a, khi âọ cọ thãø gim chiãưu cao to nh nhỉng diãûn têch lải
tàng lãn khong hai láưn so våïi phỉång ạn a.
Våïi cạc khạng cọ dng v âiãûn khạng ráút låïn nhỉ khạng phán âoản thç phi bäú trê
nhỉ phỉång ạn c.
Xung quanh khạng cọ tỉì trỉåìng ráút låïn nãn nọ khäng âỉåüc âàût gáưn cạc cáúu trục
bàòng thẹp hay bã täng cäút thẹp. Khong cạch nh nháút tỉì khạng âãún cáúu trục bàòng thẹp
A
B
C
C
A
B
a/
b/
S
C
B

A
c/
S
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
96
Âiãûn khạng ca khạng âiãûn âỉåìng dáy hay
khạng âiãûn phán âoản (X
K
%) âỉåüc
chn xút phạt tỉì âiãưu kiãûn hản chãú dng
ngàõn mảch âãø cọ thãø sỉí dủng cạc khê củ âiãûn
âọng càõt hảng nhẻ v âm bo âiãưu kiãûn äøn
âënh nhiãût cho cạp âàût phêa sau khạng âäưng
thåìi phi âm bo âiãûn ạp dỉ trãn thanh gọp.
- Âãø chn khạng âiãûn phán âoản ngỉåìi ta tỉû
chn X
K
% = ( 8% - 12%) räưi kiãøm tra täøn tháút
âiãûn ạp trãn khạng v tênh dng ngàõn mảch.
Nãúu X
K
% â chn m tho mn u cáưu täøn
tháút âiãûn ạp v dng ngàõn mảch tênh âỉåüc
tho mn u cáưu âãư ra thç viãûc chn X
K
%
ban âáưu l âảt u cáưu, nãúu khäng phi chènh
hay bã täng cäút thẹp phi tn theo quy âënh ca nh chãú tảo nhỉng khong cạch ny
khäng nh hån bạn kênh ca khạng.

5.5.5. Chn khạng âiãûn
Khạng âiãûn âỉåüc chn theo cạc âiãưu kiãûn sau :
1 - U
âmK
≥ U
âmmảng
( Âiãûn ạp âënh mỉïc ca khạng phi tỉång ỉïng våïi âiãûn ạp
âënh mỉïc ca mảng).
2 - I
âmK
≥ I
cbmax

3 - Chn X
K
%: ( Xạc âënh nhỉ pháưn sau).
4. Kiãøm tra âiãưu kiãûn täøn tháút âiãûn ạp:
- Khạng âiãûn âån:

ϕ=∆ sin
I
I%.X
%U
KK
K
âm
≤ ∆U
cp

- Khạng âiãûn kẹp:

2
2nhK
1
1nhK
1K
sin
I
I.K%.X
sin
I
I%.X
%U ϕ−ϕ=∆
âmKâmK
≤ ∆U
cp

( ∆U
cpmax
= 2% trong chãú âäü lm viãûc bçnh thỉåìng; ∆U
cpmax
= 5% trong chãú âäü
lm viãûc cỉåỵng bỉïc)
4 - Kiãøm tra äøn âënh âäüng: i
xk
≤ i
ädd
( i
xk
l dng âiãûn xung kêch)
5 - Kiãøm tra äøn âënh nhiãût:

dm.nhdm.nhN
tIB ≤
+ B
N
l xung lỉåüng nhiãût ca dng ngàõn mảch, KA
2
.s
+ I
nh.âm
, t
nhâm
l dng âiãûn äøn âënh nhiãût âënh mỉïc v thåìi gian äøn âënh nhiãût âënh
mỉïc.
Xạc âënh X
K
%:

10,5KV
N’6
HT
N6
MC1
S1
K1
MC2
N”6
S2
X
HT
X
K
X
C1
HT
N6
N'6
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
97
Caùp õióỷn lổỷc coù tióỳt dióỷn S
1
vaỡ S
2
(nhổ hỗnh)
ióỷn khaùng tọứng cuớa hóỷ thọỳng tờnh õóỳn õióứm ngừn maỷch N3:

6
N
"
3cb
HT
I
I
X =
Trong õoù:
- I
cb3
doỡng õióỷn cồ baớn õổồỹc choỹn khi tờnh toaùn ngừn maỷch ồớ cỏỳp õióỷn aùp 10,5 KV.
- I"
N6
laỡ giaù trở hióỷu duỷng doỡng ngừn maỷch sióu quaù õọỹ thaỡnh phỏửn chu kyỡ khi ngừn
maỷch ba pha taỷi N6.
Caùc giaù trở õióỷn khaùng X
HT
, X
c1
, X
c2
õổồỹc xaùc õởnh trong hóỷ õồn vở tổồng õọỳi vồùi
õaỷi lổồỹng cồ baớn õaợ choỹn (S
cb
vaỡ U
cb
= U
tb

):
tb
2
cb
0C
U
S
l.xX =
Vồùi : x
0
laỡ õióỷn khaùng õồn vở theo chióửu daỡi ( / km)
l laỡ chióửu daỡi cuớa caùp (km).
óứ õaớm baớo õióửu kióỷn cừt cuớa maùy cừt vaỡ õaớm baớo ọứn õởnh nhióỷt cho caùp S
1
thỗ
doỡng ngừn maỷch taỷi N'6 phaới coù giaù trở : I"
N'6
min (I
CõmMC1
, I
nhC1
).
I
nhC1
laỡ doỡng ọứn õởnh nhióỷt cuớa caùp S1:
C
1
1nhC
t
C.S

I = (A)
C laỡ hóỷ sọỳ ( C
cu
=141 A
2
/s; C
Al
= 85 A
2
/s )
t
C
laỡ thồỡi gian cừt cuớa maùy cừt ( bao gọửm thồỡi gian taùc õọỹng cuớa baớo vóỷ rồle)
óứ maùy cừt MC1 õaớm baớo laỡm vióỷc vaỡ caùp S
1
ọứn õởnh nhióỷt thỗ õióỷn khaùng tổồng
õọỳi cồ baớn tổỡ nguọửn cung cỏỳp õóỳn õióứm ngừn maỷch N'6 seợ laỡ:
6'N
"
3cb
I
I
X =


I"
N6
laỡ giaù trở hióỷu duỷng doỡng ngừn maỷch sióu quaù õọỹ thaỡnh phỏửn chu kyỡ khi ngừn
maỷch ồớ õỏửu õoaỷn caùp S
1

.
Mỷt khaùc tổỡ sồ õọử ta coù :
X

= X
HT
+ X
K
+ X
C1

ồ X
K
= X

- X
HT
- X
C1

Vỗ ngừn maỷch coù thóứ laỡ ồớ õỏửu cổỷc maùy cừt nón: X
C1
0.
ồ X
K
= X

- X
HT

ồ
3cb
dmKK
K
I
%100.I.X
%X =


(
3cb
dmKK
dmK
dmK
3cb
3cb
K
K
I
%100.I.X
%100.
I
U
I
U
.X
%X ==
) ( U
cb3
= U

tb
)
Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
98

Nóỳu X
K
% > 8% thỗ ta duỡng khaùng õióỷn keùp. óứ bọỳ trờ õồn giaớn vaỡ kinh tóỳ, ngổồỡi
ta duỡng khaùng õióỷn nhoùm hay khaùng õióỷn keùp. Nóỳu X
K
% > 16% thỗ ta phaới tng khaùng
õióỷn õổồỡng dỏy nọỳi vồùi phỏn õoaỷn õoù. Sau khi choỹn õổồỹc khaùng õióỷn ta phaới kióứm tra laỷi
khaớ nng cừt cuớa maùy cừt.
KHT
cb
N
XX
I
I
+
=
5.6. Choỹn cuọỹn dỏỷp họử quang
Cuọỹn dỏỷp họử quang õổồỹc choỹn theo õióửu kióỷn sau :
U
õm

U
ph
maỷng

Q Q
tt

Trong õoù : Q
tt

= n . I
c
. U
ph

Vồùi : - U
ph
laỡ õióỷn aùp pha cuớa maỷng ( KV)
- n : hóỷ sọỳ tờnh õóỳn sổỷ phaùt trióứn cuớa maỷng choỹn bũng 1,25.
- Ic : Doỡng õióỷn chaỷm õỏỳt mọỹt pha vaỡ õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc kinh
nghióỷm sau :
+ ọỳi vồùi õổồỡng dỏy trón khọng :
350
l.U
I
d
C

= [ A ]
- ọỳi vồùi õổồỡng dỏy caùp :
10
l.U
I

d
C

=
[ A ]
vồùi l

laỡ tọứng chióửu daỡi õổồỡng dỏy .

5.7. Maùy bióỳn õióỷn aùp ( BU , TU )
5.7.1. Khaùi nióỷm vaỡ cọng duỷng
- Khaùi nióỷm: Maùy bióỳn õióỷn aùp laỡ mọỹt maùy bióỳn aùp õo lổồỡng duỡng õóứ bióỳn õọứi õióỷn
aùp tổỡ trở sọỳ bỏỳt kyỡ thaỡnh mọỹt trở sọỳ thờch hồỹp (U
õmT
= 100 V hay U
õmT
= 100/
3 V) õóứ
cung cỏỳp cho caùc duỷng cuỷ õo lổồỡng, baớo vóỷ rồ le vaỡ tổỷ õọỹng hoaù.
Nguyón từc laỡm vióỷc cuớa BU giọỳng maùy bióỳn aùp thổồỡng nhổng cọng suỏỳt õởnh mổùc
thổồỡng rỏỳt nhoớ tổỡ vaỡi chuỷc õóỳn vaỡi trm (20 - 200) VA, tọứng trồớ maỷch ngoaỡi thổù cỏỳp BU
rỏỳt lồùn do õoù coù thóứ xem tỗnh traỷng laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng cuớa BU laỡ khọng taới.
- Cọng duỷng:
+ Baớo õaớm an toaỡn cho ngổồỡi phuỷc vuỷ vỗ caùc duỷng cuỷ vaỡ thióỳt bở nọỳi vaỡo phờa thổù
cỏỳp õổồỹc caùch ly hoaỡn toaỡn vồùi õióỷn aùp cao aùp. Cuọỹn dỏy thổù cỏỳp luọn luọn nọỳi õỏỳt an
toaỡn õóứ õóử phoỡng khi caùch õióỷn giổợa cao aùp vaỡ haỷ aùp bở choỹc thuớng seợ
gỏy nguy hióứm cho
ngổồỡi vỏỷn haỡnh vaỡ duỷng cuỷ ồớ maỷch thổù cỏỳp.
+ Tỏỳt caớ caùc duỷng cuỷ õo lổồỡng, baớo vóỷ rồ le vaỡ tổỷ õọỹng hoaù õổồỹc cung cỏỳp tổỡ thổù
cỏỳp cuớa BU (õióỷn aùp 100V hay 100/

3 V) nón caùc thióỳt bở naỡy õóửu õổồỹc chóỳ taỷo vồùi U
õm

= 100V hay U
õm
= 100/
3 V. Vỗ vỏỷy thióỳt bở õồn giaớn, giaù thaỡnh haỷ, laỡm vióỷc õaớm baớo.
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
99
5.7.2. Cạc thäng säú ca BU

1. Tè säú biãún âäøi âënh mỉïc
Tè säú biãún âäøi âënh mỉïc l tè säú giỉỵa âiãûn ạp âënh mỉïc så cáúp v âiãûn ạp âënh mỉïc
thỉï cáúp ca BU.

dm2
dm1
dm
U
U
K =
(1)
Âiãûn ạp âënh mỉïc så cáúp U
1âm
ca BU âỉåüc tiãu chøn hoạ theo âiãûn ạp âënh mỉïc
ca mảng âiãûn.
Âiãûn ạp så cáúp âo âỉåüc nhåì BU thäng qua âiãûn ạp thỉï cáúp âỉåüc xạc âënh gáưn âụng
bàòng: U
1

≈ K
âm
.U
2
(2)
Thỉåìng âãø thûn tiãûn cạc thang âo ca âäưng häư näúi vo BU ngỉåìi ta chia theo trë
säú K
âm
.
U
2
.
Mäüt âải lỉåüng âàûc trỉng khạc ca BU l tè säú vng dáy giỉỵa cün så v cün thỉï :
2
1
K
ω
ω
=
ω
(3)
Chụ :
ω
K khạc våïi K
âm
mäüt êt. Âãø b lải täøn tháút âiãûn ạp khi ti âiãûn cm v tàng
âäü chênh xạc ngỉåìi ta chn K
âm
låïn hån
ω

K mäüt êt.
2. Sai säú ca BU
Do cọ täøn tháút cäng sút trong BU nãn : K
âm
.
2
.
U
≠
1
.
U
c vãư gọc pha láùn âäü låïn.
Hiãûu säú cạc âiãûn ạp så v thỉï cáúp sau khi â quy âäøi vãư thỉï cáúp âỉåüc gi l sai säú ca
BU. Sai säú vãư âäü låïn ca BU âỉåüc xạc âënh nhỉ sau : ∆U = K
âm
U
2
- U
1
(4)

∆U cọ thãø ám hồûc dỉång v thỉûc tãú thỉåìng tênh theo pháưn tràm nhỉ sau:
%100.
U
UU.K
%U
1
12dm
−

=∆ (5)
Ngoi ra cn cọ sai säú gọc pha δU giỉỵa
1
.
U
v K
âm
.
2
.
U
âỉåüc gi l sai säú gọc ca BU
(hçnh 1), δU cng cọ thãø ám hồûc dỉång. Nãúu K
âm
.
2
.
U
vỉåüt trỉåïc
1
.
U
thç sai säú gọc âỉåüc
gi l dỉång, ngỉåüc lải sai säú gọc l ám.

3. Phủ ti v cäng sút âënh mỉïc ca BU
Phủ ti ca BU l cäng sút biãøu kiãún åí mảch thỉï cáúp våïi gi thiãút l âiãûn ạp thỉï
cáúp l âënh mỉïc v âỉåüc xạc âënh nhỉ sau :
u
δ
2
U
.K
.
âm
1
.
U

Hçnh 1
Trong nhiãưu trỉåìng håüp âãø thûn tiãûn ngỉåìi ta dng säú
phỉïc âãø biãøu diãùn sai säú ca BU:
KK
1
.
1
.
2
.
dm
.
UjU
U
UU
.K

U
δ+∆=
−
=∆ (6)
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
100
Z
U
S
2
dm.2
= (VA) (7)
Trong âọ:
22
xrZ += l täøng tråí mảch ngoi mảch thỉï cáúp tênh bàòng Ω.
Khi cho phủ ti thỉï cáúp l cäng sút biãøu kiãún thç phi km theo Cosϕ
2
, vç cọ âáưy â
hai âải lỉåüng ny måïi xạc âënh âáưy â täøng tråí mảch thỉï cáúp.

S
U
Z
2
dm2
=
2
cos.zr
ϕ

=
2
sin.zx
ϕ
=


Phủ ti âënh mỉïc ca BU l phủ ti låïn nháút m khäng lm cho sai säú BU vỉåüt quạ
trë säú cho phẹp.
Khi màõc cng nhiãưu thiãút bë vo BU s lm gim täøng tråí z v tàng phủ ti S dáùn
âãún sai säú tàng lãn cho nãn khäng âỉåüc ty tiãûn màõc thãm dủng củ vo mảch thỉï cáúp ca
BU.
4. Cáúp chênh xạc ca BU
Cáúp chênh xạc ca BU l sai säú âiãûn ạp låïn nháút ca BU khi BU lm viãûc trong
âiãưu kiãûn: - Táưn säú f = 50 Hz .
- Phủ ti thỉï cáúp biãún thiãn tỉì ( 0,25
÷ 1 ) S
2âm
våïi Cosϕ
2
= 0,8.
- Âiãûn ạp phêa så cáúp biãún âäøi trong khong: (0,9 ÷ 1,1 ) U
1âm
.

Cạc mạy biãún âiãûn ạp âỉåüc chãú tảo våïi 4 cáúp chênh xạc nhỉ sau:
Tãn cáúp chênh xạc Sai säú âiãûn ạp cỉûc âải (%) Sai säú gọc cỉûc âải (phụt)
0,2 ± 0,2 ± 10
0,5 ± 0,5 ± 20
1 ± 1,0 ± 4,0

3 ± 3 Khäng quy âënh
BU cáúp chênh xạc 0,2 dng cho cạc âäưng häư máùu hồûc dng trong phng thê
nghiãûm, BU cáúp chênh xạc 0,5 dng cho cạc cäng tå. Cáúp 1,0 v 3,0 dng cho dủng củ
âãø bng.
Âäúi våïi cạc thiãút bë bo vãû rå le v tỉû âäüng hoạ ta cọ thãø dng cáúp chênh xạc 0,5
hồûc 1,0 hồûc 3,0 tu theo u cáưu ca tỉìng loải bo vãû .
5.7.3. Så âäư näúi dáy ca mạy biãún âiãûn ạp
Trong hãû thäúng âiãûn ba pha cáưn phi âo lỉåìng nhỉỵng âải lỉåüng âiãûn ạp dáy, âiãûn
ạp pha v âiãûn ạp thỉï tỉû khäng khi mäüt pha chảm âáút. Âiãûn ạp dáy dng âãø cung cáúp cho
cạc dủng củ âo lỉåìng v BVRL, âiãûn ạp pha v âiãûn ạp thỉï tỉû khäng dng âãø cung cáúp
cho BVRL hay âãø bạo tên hiãûu khi mäüt pha chảm âáút trong mảng cọ dng chảm âáút bẹ.
Så âäư näúi dáy v kiãøu biãún âiãûn ạp phi ph håüp våïi nhiãûm vủ ca nọ. Âãø âo lỉåìng cạc
âiãûn ạp trãn ngỉåìi ta dng BU cọ thãø näúi theo cạc så âäư sau:

1. Dng hai BU mäüt pha näúi theo så âäư V/V( så âäư hçnh V/V )

Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
101










ặu õióứm :

- Do hai BU hoaỡn toaỡn giọỳng nhau cho nón dóự phỏn bọỳ õóửu caùc phuỷ taới laỡm tng õọỹ
chờnh xaùc, lừp raùp kióứm tra õồn giaớn.
- Xaùc õởnh phuỷ taới vaỡ sai sọỳ dóự daỡng vỗ caùc duỷng cuỷ õóửu mừc vaỡo caùc BU rióng reợ.
Trong trổồỡng hồỹp cỏửn thióỳt vỏựn coù thóứ õo õổồỹc õióỷn aùp dỏy
AC
.
U
:

BC
.
AB
.
AC
.
UU
(
U
+=
)
Tuy nhión khi mừc duỷng cuỷ õo lổồỡng vaỡo hai õỏửu a,c thỗ duỷng cuỷ õo lổồỡng õổồỹc
cung cỏỳp tổỡ hai BU khaùc nhau, khi õoù goùc lóỷch pha giổợa doỡng õióỷn so vồùi õióỷn aùp tổồng
ổùng khọng giọỳng nhau do õoù sai sọỳ seợ tng lón vỗ vỏỷy ngổồỡi ta khọng mừc caùc duỷng cuỷ
vaỡo caùc pha a vaỡ c.
2 - Duỡng ba BU mọỹt pha nọỳi theo sồ õọử Y
0
/ Y
0
/
Khi duỡng ba BU mọỹt pha nọỳi theo sồ õọử naỡyta coù thóứ õo õổồỹc õióỷn aùp dỏy, õióỷn aùp

pha vaỡ õióỷn aùp thổù tổỷ khọng. Cuọỹn dỏy thổù cỏỳp chờnh nọỳi Y
0
õóứ cung cỏỳp cho õọửng họử õo













lổồỡng vaỡ BVRL, cuọỹn dỏy phuỷ nọỳi
õóứ cung cỏỳp cho rồle baùo tờn hióỷu khi coù chaỷm õỏỳt
mọỹt pha trong maỷng coù doỡng chaỷm õỏỳt beù. ọỳi vồùi loaỷi naỡy chố cỏửn mọỹt õỏửu sổù phờa sồ
Sồ õọử naỡy duỡng hai BU mọỹt pha coù
U
1õm

= U
d
vaỡ U
2õm
= 100V.
- Sồ õọử chố cho pheùp õo dổồỹc õióỷn
aùp dỏy maỡ khọng cho pheùp õo õióỷn aùp

pha.
- Sồ õọử õổồỹc sổớ duỷng rọỹng raợi trong
maỷng coù doỡng chaỷm õỏỳt beù vaỡ khi phuỷ
taới chuớ yóỳu laỡ caùc duỷng cuỷ õo lổồỡng
õ
ỷ
c bió
ỷ
t laỡ caùc cọn
g
tồ vaỡ Watmet.
A
BC
A
A
X
X
x
a
x
a a
b
c
RU
b
a
c
0
A
B C

Th
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
102
cáúp chëu âỉåüc âiãûn ạp pha cn âáưu kia näúi âáút. Cün dáy så cáúp chè cáưn thiãút kãú våïi âiãûn
ạp pha, cn U
2âm
=
3
100
(V), vê dủ loải
3
100
/
3
000.35
v chè cáưn mäüt âáưu sỉï cün så cáúp
chëu cạch âiãûn ton bäü âiãûn ạp pha v âáưu kia näúi âáút. Loải BU nhỉ váûy âån gin v r
tiãưn, khi âiãûn ạp så cáúp cng cao ỉu âiãøm ny cng näøi báût.
* Trong hai mảng âiãûn cọ trung tênh cạch âiãûn hay näúi âáút qua cün dáûp häư quang
v trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút thç tçnh trảng lm viãûc ca så âäư cng khạc nhau.

- Mảng trung tênh cạch âiãûn :
Khi mäüt pha chảm âáút thç âiãûn ạp hai pha cn lải s tàng lãn bàòng âiãûn ạp dáy do
âọ BU näúi vo hai pha khäng hỉ hng cọ âäü tỉì cm B tàng lm chụng phạt nọng. Do
âáy l tçnh trảng lm viãûc láu di cho phẹp âäúi våïi mảng âiãûn nãn BU cng bë âäút nọng
láu di. Vç váûy âäúi våïi cạc BU ny phi chn tỉì cm (ỉïng våïi U
1âm
) nh hån cạc BU
thỉåìng.

- Mảng trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút:
Khi ngàõn mảch mäüt pha thç âiãûn ạp hai pha kia tàng lãn (1,2
÷ 1,3) U
f

v bo vãû rå
le tạc âäüng càõt nhanh ngàõn mảch mäüt pha cho nãn tçnh trảng phạt nọng ca BU trong
trỉåìng håüp ny khäng nhiãưu v khäng gáy nguy hiãøm cho BU.
Så âäư ny âỉåüc sỉí dủng räüng ri cho cáúp âiãûn ạp U
≥ 35 KV.
3 - Mạy biãún âiãûn ạp ba pha

BU 3 pha thỉåìng chãú tảo våïi U ≤ 20KV v cọ hai loải l BU ba pha ba trủ v ba
pha nàm trủ.
- Loải ba pha ba trủ näúi theo Y/Y
0
- 0.
Âiãøm trung tênh ca cün cao ạp bàõt büc lm viãûc våïi tçnh trảng cạch âiãûn våïi âáút
nãn trãn nàõp thng BU loải nykhäng bäú trê âáưu ra ca âiãøm trung tênh cün dáy cao ạp
âãø trạnh nháưm láùn khi sỉí dủng BU. ( nãúu cọ näúi âáút dng thỉï tỉû khäng tảo ra tỉì thäng
thỉï tỉû khäng, khäng cọ âỉåìng tn
å âäút nọng li thẹp)
BU ba pha, ba trủ sỉí dủng trong lỉåïi cọ dng chảm âáút bẹ, cung cáúp cho dủng củ
âo lỉåìng âiãûn ạp dáy khäng cáưn chênh xạc cao. Cạc cün dáy så cáúp ca BU ny phi
âỉåüc thiãút kãú theo âiãûn ạp dáy ( Vç BU lm viãûc trong mảng cọ dng chảm âáút bẹ).
BU ba pha ba trủ khäng dng âãø âo âiãûn ạp pha hay kiãøm tra cạch âiãûn. Vç khi âọ
phi näúi âáút âiãøm trung tênh ca cün dáy så cáúp nhỉng âiãưu âọ khäng cho phẹp vç khi
cọ mäüt âiãøm chảm âáút trong mảng âiãûn trung tênh cạch âiãûn hay näúi âáút qua cün dáûp häư
quang âiãûn ạp thỉï tỉû khäng trong mảng ny låïn cọ thãø bàòng U
pha

nãn tỉì thäng thỉï tỉû
khäng låïn v cng chiãưu, chụng phi khẹp mảch qua dáưu hay khäng khê cọ tỉì tråí låïn nãn
dng thỉï tỉû khäng låïn lm BU bë âäút nọng ráút mảnh. Vç váûy khäng âỉåüc näúi âáút âiãøm
trung tênh ca så cáúp BU ba pha ba trủ.
Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
103
Loải BU ba pha nàm trủ näúi theo så âäư Y-o/Y-o/
, trung tênh láúy ra ngoi v näúi
âáút, cäng dủng ca nọ giäúng ba BU mäüt pha näúi theo så âäư Y-o/Y-o/
nhỉng nọ chè
chãú tảo våïi âiãûn ạp ≤ 20 KV, cho phẹp âo âiãûn ạp pha, âiãûn ạp dáy, bo vãû rå le v âo c
âiãûn ạp thỉï tỉû khäng nhåì cün dáy
.
Loải BU ba pha nàm trủ tỉì thäng thỉï tỉû khäng s âỉåüc khẹp mảch qua hai trủ
khäng cọ dáy qún, do mảch tỉì cọ tỉì tråí bẹ nãn dng thỉï tỉû khäng cng ráút nh, cn
trong täø ba BU 1 pha thç tỉì thäng thỉï tỉû khäng ca pha no s khẹp mảch trong li thẹp
pha âọ.
5.7.4. Chn mạy biãún âiãûn ạp
Mạy biãún âiãûn ạp âỉåüc chn theo cạc âiãưu kiãûn sau :
- Vë trê âàût : Trong nh hay ngoi tråìi.
- Chn så âäư näúi dáy v kiãøu biãún âiãûn ạp: Ph håüp våïi nhiãûm vủ ca nọ.
-
Âiãûn ạp âënh mỉïc BU:
U
âmBU

≥ U
âmHT
.

- Cáúp chênh xạc: Chn ph håüp våïi mủc âêch sỉí dủng.
-
Cäng sút : S
âmBU
≥ S
pt


∑∑
+=
Q
P
S
2
dc
2
dc
pt


Trong âọ :
∑
∑
ϕ
=
∑
∑
ϕ
=
dcdcdcdcdcdc

sin.SQcos.SP
Nãúu khäng tha mn phi chn lải BU hồûc gim båït dủng củ màõc vo mảch thỉï
cáúp.
Khi chn BU phi chụ âãún c váún âãư chn dáy dáùn näúi giỉía mạy biãún âiãûn ạp v
dủng củ âo: Tiãút diãûn dáy dáùn âỉåüc chn sao cho täøn tháút âiãûn ạp trãn nọ khäng vỉåüt
quạ giåïi hản cho phẹp
∆U ≤ ∆ U
cpmax

(Khi khäng cọ cäng tå thç
∆ U
cpmax

= 3%, khi
cọ cäng tå thç ∆ U
cpmax
= 0,5%). Âäưng thåìi âãø âm bo âäü bãưn cå hc cho cạc dáy dáùn
phi chn tiãút diãûn dáy dáùn theo âiãưu kiãûn sau :
S
Al
≥ 2,5 mm
2
, S
Cu
≥ 1,5 mm
2
.
5.8. Mạy biãún dng ( BI,TI )
5.8.1. Cäng dủng v âàc âiãøm chung
1. Cäng dủng

Mạy biãún dng l mäüt mạy biãún ạp âo lỉåìng dng âãø biãún âäøi mäüt dng âiãûn låïn
thnh mäüt dng âiãûn bẹ thêch håüp (thỉåìng l 5A, trỉåìng håüp âàûc biãût l 1A hay 10A) âãø
cung cáúp cho thiãút bë âo lỉåìng, råle v tỉû âäüng hoạ. u cáưu sai säú dng âiãûn vãư âäü låïn
v gọc pha âãưu bẹ.
Nhåì cọ BI m mảch cao ạp v cạc dủng củ âo màõc vo mảch thỉï cáúp âỉåüc tạch biãût
âm bo an ton cho nhán viãn váûn hnh. Hån nỉỵa vç dng thỉï cáúp (I
âmT
)
ca BI thỉåìng
l 5A (Cọ trỉåìng håüp âàûc biãût l 1A hay 10A ) cho d dng âiãûn så cáúp cọ giạ trë báút k